Kharma Rhapsody - Amazon S3
Kharma Rhapsody - Amazon S3
Kharma Rhapsody - Amazon S3
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
INTRODUCTIE KHARMA MIDI GRAND EXQUISITE EN RHAPSODY ʻTHE SPIRITʼ LUIDSPREKERS<br />
HARRY VAN DALEN EN MICHAEL VAN POLEN BIJ DE SPIRIT LUIDSPREKERS<br />
tested<br />
Nieuwe<br />
27<br />
richtingen<br />
in muziekweergave<br />
Dit introductieverhaal gaat over nieuwe richtingen en ideeën in high-end audio en volgt daarbij twee<br />
Nederlandse voorhoedelopers bij hun onvermoeibare streven naar de realisatie van dit ideaal. Enerzijds is<br />
dat de Hilversumse high-end winkel <strong>Rhapsody</strong>, die tijdens de decembermaand voor de eerste keer in haar<br />
bestaan op de markt zal komen met een speciale <strong>Rhapsody</strong> uitvoering van de <strong>Kharma</strong> Ceramique 3.2<br />
luidspreker. Deze ‘The Spirit’ zal tijdens de kerstshow voor de eerste keer offi cieel aan het publiek worden<br />
getoond. Anderzijds is het <strong>Kharma</strong> zelf die met de gloednieuwe en zeer exclusieve Midi Grand Exquisite,<br />
voor aanvulling zorgt in het topsegment.<br />
NEXT
INTRODUCTIE KHARMA MIDI GRAND EXQUISITE EN RHAPSODY ʻTHE SPIRITʼ LUIDSPREKERS<br />
tested<br />
28<br />
Het is slechts enkele maanden voor het<br />
schrijven van dit artikel wanneer ik op<br />
zekere dag een enthousiaste Harry van<br />
Dalen aan de telefoon krijg. Of ik zin heb<br />
om op korte termijn bij <strong>Kharma</strong> in Breda<br />
langs te gaan. Daar zou namelijk de<br />
laatste hand worden gelegd aan enkele<br />
opzienbarende en baanbrekende producten.<br />
Het eerste product is de Midi<br />
Grand Exquisite, die naast een aantal<br />
voor het eerst gebruikte nieuwe technieken,<br />
een aanvulling vormt in het hoogste<br />
topsegment van <strong>Kharma</strong>. Het tweede<br />
product betreft een op speciaal verzoek<br />
van het <strong>Rhapsody</strong> team, opgewaardeerde<br />
versie van de <strong>Kharma</strong> Ceramique 3.2<br />
luidsprekers. Deze bijzondere uitvoering<br />
zal onder de naam ‘The Spirit’, exclusief<br />
bij deze Hilversumse winkel verkrijgbaar<br />
zijn. De ‘normale’ opgewaardeerde versie<br />
is ook bij <strong>Kharma</strong> zelf te koop.<br />
<strong>Kharma</strong> Midi Grand Exquisite<br />
Geheel tegen iedere economische voorspelling<br />
in, blijkt dit Brabantse bedrijf<br />
van kostbare tot extreem kostbare highend<br />
luidsprekers, versterkers, A/V projecten<br />
en auto geluidssystemen, eigenlijk<br />
helemaal nergens last van te hebben.<br />
Integendeel zelfs, want het gaat dermate<br />
goed met de verkopen dat het bedrijf<br />
werkelijk de grootst mogelijke moeite<br />
heeft om de vele internationale bestellingen<br />
bij te kunnen houden. Tijdens<br />
mijn bezoek blijkt er dan ook sprake te<br />
zijn van een koortsachtige bedrijvigheid<br />
waarbij op veel plaatsen in het pand, diverse<br />
modellen gereedstaan voor transport.<br />
Zelfs de grootste luisterruimte<br />
heeft er dit keer aan moeten geloven<br />
en doet tijdelijk dienst als magazijn. Ondanks<br />
alle drukte en bedrijvigheid kan er<br />
gelukkig toch de nodige tijd voor een interview<br />
en luisterdemo vrij worden gemaakt<br />
en word ik van harte welkom geheten<br />
door bedrijfsleider Peter Bats en<br />
directeur/eigenaar Charles van Oosterum.<br />
Werner: ‘Charles, hoe kan het toch<br />
zijn dat zo’n relatief kleine Nederlandse<br />
onderneming als <strong>Kharma</strong> zo succesvol<br />
is op de wereldmarkt en geen last lijkt<br />
te hebben van de wereldwijde economische<br />
recessie?’ Charles: (Grijnst even<br />
en kijkt vervolgens weer bedachtzaam)<br />
‘Zoals je weet oriënteert ons exclusieve<br />
merk <strong>Kharma</strong> zich voornamelijk op<br />
het absolute topsegment van de audiomarkt.<br />
Op zich is dit natuurlijk een kleine<br />
niche markt, maar doordat wij wereldwijd<br />
opereren gaat het bij elkaar uiteindelijk<br />
toch om behoorlijke aantallen.<br />
Vooral in Azië zijn wij erg succesvol en<br />
ondanks de wereldwijde recessie waarbij<br />
ook de (zeer) rijken soms aanzienlijk<br />
‘armer’ zijn geworden, is er schijnbaar<br />
nog steeds voldoende kapitaal aanwezig<br />
om dit soort luxe zaken aan te schaffen.<br />
Vergeet ook niet dat veel van onze<br />
klanten eigenlijk zo’n beetje alles al bezitten.<br />
Eén of meerdere mooie villa’s,<br />
dure auto’s, jachten, horloges, kleding<br />
en zelfs vliegtuigen. Waar kun je jezelf<br />
dan verder nog mee onderscheiden?<br />
Juist ja, met een prachtig kostbaar highend<br />
of gecombineerd audio/video systeem.<br />
Een ander sterk punt is dat we<br />
bij <strong>Kharma</strong> nooit stilzitten. We zijn constant<br />
bezig met het ontwikkelen van<br />
nieuwe grensverleggende concepten<br />
waaronder zeer geavanceerde Audio/Video<br />
projecten waarbij we zelfs een compleet<br />
op maat gemaakte ruimte aanleveren<br />
die past in een bestaande ruimte.<br />
Alles is daarin al dermate perfect weggewerkt<br />
en op elkaar afgestemd, dat het<br />
enige wat onze klant na montage nog<br />
hoeft te doen, gaan zitten en genieten<br />
is. Ook op versterker- en luidsprekergebied<br />
zijn we met een aantal spraakmakende<br />
producten in een vergevorderd<br />
stadium. Met één van die producten willen<br />
we je vandaag graag kennis laten<br />
maken. Het gaat hier om de Midi Grand<br />
Exquisite luidsprekers (€ 145.000,-),<br />
welke het ‘kleinste’ model uit onze<br />
Grand Exquisite topserie vormen. Daarboven<br />
zit de al langer bestaande Grand<br />
Exquisite (€ 200.000,-) en volgend jaar<br />
zal deze reeks gecompleteerd worden<br />
met een echt heel groot en absoluut extreem<br />
topmodel, de Grand Exquisite Extreme<br />
(€ 300.000,-!).’ Werner: ‘Allemaal<br />
CHARLES VAN OOSTERUM VOOR KHARMA MIDI GRAND EXQUISITE
NIEUWE RICHTINGEN IN MUZIEKWEERGAVE<br />
steem met dit soort afmetingen is een<br />
ware technische ‘tour de force’ die kan<br />
uitmonden in een nachtmerrie. De ontwikkelingskosten<br />
zijn enorm en zelfs<br />
voor ons worden er in deze prijsklasse<br />
natuurlijk maar heel weinig exemplaren<br />
van verkocht. Echte winst maak je<br />
er dus niet mee. Bovendien komen er<br />
zulke enorme krachten vrij die in goede<br />
banen moeten worden geleid en wordt<br />
het allemaal zo complex om het 100%<br />
kloppend te krijgen, dat we voordat we<br />
instemden, toch eerst even pas op de<br />
plaats hebben gemaakt om alle consequenties<br />
goed te overdenken. Uiteindelijk<br />
hebben wij toch besloten om de uitdaging<br />
aan te gaan en ten tijde van dit<br />
interview hebben we het prototype zelfs<br />
al bijna spelend! Dit keer zijn we echt in<br />
een gebied gekomen waar nog maar zelden<br />
en waarschijnlijk nooit, een andere<br />
luidsprekerontwerper is geweest. Alles<br />
was zo anders en extreem dat we gaandeweg<br />
de bouw onderdelen nodig bleken<br />
te hebben die nog niet eens in deze<br />
kwaliteit bleken te bestaan! Zo hebben<br />
we bijvoorbeeld in de Grand Exquisite<br />
Extreme voor de allereerste keer bij<br />
<strong>Kharma</strong>, eenheden naar eigen specifi catie<br />
laten vervaardigen! Dit zijn dus onderdelen<br />
die alleen exclusief voor <strong>Kharma</strong><br />
zullen worden gemaakt en nergens<br />
anders te koop zullen zijn. Een tipje van<br />
de sluier is dat naast een dubbele dia-<br />
heel leuk en interessant natuurlijk dit<br />
soort grensverleggende projecten met<br />
hun werkelijk extreme prijzen, en dat je<br />
daarbij een kleiner model ontwerpt als<br />
de Grand Exquisite kan ik mij heel goed<br />
voorstellen, maar waarom dan nu toch<br />
weer groter en kostbaarder? De Grand<br />
Exquisite is toch al reusachtig van afmetingen?’<br />
Charles: (kijkt mij quasi verontwaardigd<br />
met twinkelende ogen aan) ‘Ik<br />
vermoed dat ik weet wat je denkt, maar<br />
zo gaat het in de praktijk helemaal niet.<br />
Het is echt niet zo dat wij hier de hele<br />
dag verlekkerd achter onze computers<br />
en calculators ons rijk zitten te rekenen<br />
met het idee om steeds maar grotere<br />
en meer kostbare modellen te ontwikkelen.<br />
Eigenlijk komt het overgrote deel<br />
van dit soort projecten door vragen van<br />
onze klanten. Zo hebben we zelfs een<br />
klant die speelt met een meerkanaalsopstelling<br />
waarbij in een reusachtige luisterruimte,<br />
alleen maar Grand Exquisite<br />
luidsprekers worden gebruikt! Je moet<br />
je eens proberen voor te stellen hoe dat<br />
eruit ziet en vooral hoe dat klinkt. Maar<br />
het ongeloofl ijke is vervolgens gebeurd.<br />
Niet dat hij ooit iets te kort kwam, maar<br />
deze klant vroeg of het misschien mogelijk<br />
was dat wij voor hem een nog groter<br />
en vooral nog extremer model konden<br />
ontwikkelen! Toen moesten wij eens<br />
een keer achter onze oren krabben en<br />
even slikken, want een luidsprekersymanttweeter,<br />
er nu ook voor een eerste<br />
keer gebruik zal worden gemaakt van eigen<br />
ontwikkelde diamant middentoners!<br />
Het is de bedoeling dat in een later stadium<br />
ook de huidige eenheden in alle<br />
andere <strong>Kharma</strong>’s plaats zullen gaan maken<br />
voor geheel eigen ontwerpen. Hiermee<br />
gaat een grote droom van ons in<br />
vervulling. Terug nu naar de Midi Grand<br />
Exquisite waar veel van de technieken<br />
zoals de dubbele diamanttweeter confi<br />
guratie van ons absolute topmodel in<br />
zijn verwerkt. Ook al is hij natuurlijk met<br />
zijn 180 cm hoog, 37,5 cm breed en 60<br />
cm diep absoluut gezien natuurlijk nog<br />
steeds heel groot, toch is dit het kleinste<br />
model van de Grand Exquisite serie.<br />
Waar we met name trots op zijn is<br />
dat we met deze nieuwe loot weer een<br />
stap verder zijn gekomen in de totale integratie<br />
van het systeem. Het is dan ook<br />
een heel natuurlijk, realistisch en ‘snel’<br />
klinkend systeem geworden. Tijdens<br />
de Pebbles Beach Car show in Californië<br />
(USA) hebben wij het prototype van<br />
de Midi Grand Exquisite voor de eerste<br />
keer aan het publiek kunnen tonen en<br />
de eerste reacties waren uitermate lovend.<br />
Dat wij op zo’n prestigieuze autoshow<br />
met zo’n topluidspreker staan is<br />
overigens niet zo toevallig als het misschien<br />
lijkt. Zoals je waarschijnlijk wel<br />
weet hebben wij voor de C8 Aileron<br />
sportwagen van het oer Nederlandse<br />
Spyker Cars in Zeewolde, de complete<br />
geluidsinstallatie ontworpen. Het tonen<br />
van onze producten op zo’n show,<br />
benadrukt zowel de aanwezigheid van<br />
de ingebouwde top geluidsinstallatie in<br />
de Spyker, als het feit dat wij dezelfde<br />
prestigieuze kwaliteit kunnen leveren in<br />
de thuisomgeving.’<br />
tested<br />
29<br />
Luisteren Midi Grand Exquisite<br />
Zoals mij wel vaker overkomt voorafgaand<br />
aan een luistersessie van een verwacht<br />
top high-end systeem, heb ik ook<br />
dit keer weer dat licht kriebelende gevoel<br />
in mijn maag. Het is hetzelfde soort<br />
gevoel wat u waarschijnlijk zult ervaren<br />
wanneer u een live optreden van uw favoriete<br />
artiest bijwoont, even voordat hij<br />
of zij het podium betreedt. Wanneer we<br />
vervolgens één van de vier luisterruimtes<br />
die het <strong>Kharma</strong> pand telt betreden,<br />
NEXT<br />
HOOFDLUISTERRUIMTE MET KHARMA SPIRIT LUIDSPREKERS
INTRODUCTIE KHARMA MIDI GRAND EXQUISITE EN RHAPSODY ʻTHE SPIRITʼ LUIDSPREKERS<br />
tested<br />
30<br />
staat daar dan in als zijn grootsheid de<br />
Midi Grand Exquisite te glanzen. Deze<br />
uitvoering glanst overigens eens extra<br />
door de speciaal gepolijste metalen<br />
sierringen rond de luidsprekereenheden.<br />
Normaliter zijn deze afdekkingen<br />
in half glanzend zwart uitgevoerd maar<br />
aangezien de afdekranden van de <strong>Kharma</strong><br />
luidsprekers in de Spyker C8 Aileron<br />
ook uit gepolijst metaal bestaan, vond<br />
men het passender om voor zo’n fameuze<br />
autoshow dezelfde uitstraling te<br />
hanteren. De luisterruimte (5 x 7 meter)<br />
lijkt in eerste instantie voor een dergelijk<br />
grote luidspreker aan de kleine kant<br />
maar is verder wel goed gedempt. Als<br />
aansturing wordt <strong>Kharma</strong>’s eigen Matrix<br />
P1.0 voorversterker gebruikt die bekend<br />
staat om zijn hoge resolutie en ongekende<br />
neutraliteit. Eindversterkers zijn de<br />
krachtige Exquisite MP 350 terwijl de<br />
(sa)cd-speler een Marantz SA7-S1 is.<br />
Alle kabels zijn Enigma Signature modellen.<br />
Omdat ik in het verleden al meer<br />
in deze ruimte heb geluisterd ben ik bekend<br />
met de akoestische eigenschappen.<br />
Wat al bij de eerste klanken meteen<br />
opvalt, is de schaalgrote zoals die alleen<br />
door een echt groot luidsprekersysteem<br />
kan worden neergezet. Je kijkt als het<br />
ware meteen een grote zaal in waarbij<br />
de onderverdeling over het grote aantal<br />
verschillende luidsprekereenheden, voor<br />
een mooi beheerst en vooral stressvrij<br />
geluid zorgt. Ik draai veel verschillende<br />
soorten muziek waarbij een aantal zaken<br />
erg opvallen. Het laag en middenlaag<br />
sluiten aanzienlijk beter op elkaar<br />
aan dan ik mij kan herinneren van de<br />
grote broer, de <strong>Kharma</strong> Grand Exquisite.<br />
Er is ook meer snelheid en doortekening<br />
hoorbaar en het geluid toont frisser<br />
en meer open. Hierdoor bloeit het ruimtebeeld<br />
als nooit tevoren en ontstaat er<br />
een sterke live ervaring. Meegenomen<br />
cd’s zoals ‘The Eye’ van Yello zorgen op<br />
zo’n machtig systeem voor een absoluut<br />
kippenvelgehalte en zijn een feest voor<br />
de zintuigen. De geluidsdruk is ondanks<br />
het sterk opgedraaide volume daarbij zo<br />
homogeen en er is zo weinig hoorbare<br />
vervorming en compressie waarneembaar,<br />
dat je voordat je het in de gaten<br />
hebt op enorme geluidsniveaus staat<br />
te spelen. Enkel het laagste laag en het<br />
ruimtebeeld in de breedte komen door<br />
de wat te kleine ruimte helaas niet helemaal<br />
tot hun recht. Maar dat is iets waar<br />
deze prachtige luidsprekers natuurlijk<br />
maar weinig aan kunnen doen.<br />
<strong>Rhapsody</strong> (<strong>Kharma</strong>) ‘The Spirit’<br />
Omdat de drukke werkzaamheden verder<br />
de nodige aandacht vereisen, excuseert<br />
Charles zich en neemt bedrijfsleider<br />
Peter Bats het interviewstokje over.<br />
Werner: ‘Peter, vertel eens wat meer<br />
over de technische kant van deze speciale<br />
<strong>Rhapsody</strong> uitvoering en hoe ik die<br />
moet plaatsen in het <strong>Kharma</strong> productenpallet.’<br />
Peter: ‘Als high-end recensent<br />
ben je waarschijnlijk goed op de hoogte<br />
van het <strong>Kharma</strong> programma en ken<br />
je de prijstechnische opbouw van ons<br />
gamma. Zo bevat onze Matrixserie multifunctioneel<br />
inzetbare high-end thuisbioscoop<br />
luidsprekers, de Ceramique lijn<br />
bestaat uit <strong>Kharma</strong> instapmodellen voor<br />
stereo en meerkanaalsgebruik, terwijl<br />
de Exquisite serie begint waar de Ceramique<br />
modellen eindigen en dus is opgebouwd<br />
uit onze beste en meest kostbare<br />
modellen. Buiten onze bestaande<br />
ontwerpen doen we veel aan maatwerk<br />
en daarbij is niet alles maar wel heel veel<br />
voor onze klanten mogelijk. De basis<br />
voor deze ‘Special Edition’ uitvoeringen<br />
is meestal een bestaand model dat in allerlei<br />
mogelijke stappen kan worden opgewaardeerd.<br />
In geval van de <strong>Rhapsody</strong><br />
‘The Spirit’, is als basis de Ceramique<br />
3.2 genomen die we in nauw overleg<br />
naar de wensen van Harry van Dalen en<br />
Michael van Polen van <strong>Rhapsody</strong> hebben<br />
opgewaardeerd naar een in <strong>Kharma</strong><br />
vaktermen CRM 3.2 FES. Eigenlijk komt<br />
het er in basis op neer dat vooral veel<br />
kostbare Exquisite techniek, hun weg<br />
heeft gevonden in een opgewaardeerde<br />
Ceramique = CRM behuizing. Je moet<br />
dan denken aan een betere (Titanium)<br />
tweeter, Enigma Signature bekabeling,<br />
betere fi ltercomponenten en een speciaal<br />
behandelde keramische laag/midden<br />
eenheid. Je kunt deze eenheid visueel<br />
herkennen aan het feit dat het oppervlak<br />
niet het typische keramische wit is, maar<br />
juist zwart van kleur. We hebben namelijk<br />
voor extra stevigheid en het tegengaan<br />
van ongewenste resonanties, een<br />
extra coating op het keramiek laten aanbrengen.<br />
Ook de rolrand van het membraan<br />
is veranderd en onderhuids is de<br />
spider (deel van de ophanging) aange-
NIEUWE RICHTINGEN IN MUZIEKWEERGAVE<br />
past om nog grotere uitslagen toe te<br />
kunnen laten. Het eindresultaat is een<br />
dramatisch verbeterde belastbaarheid,<br />
dynamiek, slagkracht en vervormingsvrijheid.<br />
Wat ‘The Spirit’ uitvoering verder<br />
completeert is de typische rood metallic<br />
kleur van de kast en de ingegraveerde<br />
‘The Spirit’ naamplaatjes. Mede door<br />
extra scherp te calculeren en omdat<br />
het vooral een model is bedoeld voor<br />
de Nederlandse markt, wordt de winkelprijs<br />
€ 16.900,- per paar. Misschien<br />
een fors bedrag maar voor deze geboden<br />
kwaliteit beslist schappelijk te noemen.<br />
Normaal zou een luidspreker met<br />
al deze zaken aan boord bij ons rond de<br />
€ 20.000,- per paar moeten kosten.<br />
Uitleg ‘The Spirit’ door <strong>Rhapsody</strong><br />
Ten tijde van mijn <strong>Kharma</strong> interview<br />
werd er keihard en koortsachtig achter<br />
de schermen gewerkt om het demo<br />
paar van ‘The Spirit’ op tijd bij <strong>Rhapsody</strong><br />
te krijgen. Vergis u niet, want buiten de<br />
complexe constructie van zo’n kast en<br />
het aanbrengen van alle inwendige techniek<br />
is ook het spiegelgladde spuitprocedé,<br />
heel tijdrovend. Maar een maand<br />
na mijn bezoek aan Breda is het dan zover<br />
en kan ik in de Hilversumse luistervilla<br />
terecht voor een eerste indruk. Het<br />
product is nog gloednieuw en het angstzweet<br />
breekt mij toch al een beetje uit<br />
bij het idee dat het misschien nog wel<br />
nergens naar zal klinken. Na mijn aankomst<br />
wordt mijn nieuwsgierigheid nog<br />
even op de proef gesteld want eerst<br />
volgt nog de uitleg van het <strong>Rhapsody</strong><br />
team over het waarom van deze ‘The<br />
Spirit’. Harry:’We (hij en Michael) zijn<br />
blij dat je hier aanwezig wilt zijn om het<br />
eerste in de <strong>Rhapsody</strong> historie zelf geinitieerde<br />
luidsprekersysteem te beluisteren.<br />
Het is allemaal kort dag geweest<br />
maar toch gelukt en daar zijn we heel<br />
blij mee.’ Werner: ‘Een maand geleden<br />
heb ik van de <strong>Kharma</strong> mensen hun technische<br />
uitleg over deze bijzondere luidspreker<br />
gehoord maar heel graag zou ik<br />
van jullie nu het verlossende ‘waarom’<br />
willen horen.’ Michael: ‘Allereerst zijn we<br />
bij <strong>Rhapsody</strong> nu al zo veel jaar bezig met<br />
het tunen en afstemmen van mooie audiosystemen,<br />
dat we steeds meer de be-<br />
hoefte kregen om ook eens zelf op een<br />
component onze eigen stempel en fi losofi<br />
e te kunnen drukken. Zoals je weet<br />
verkopen we alweer enige tijd de highend<br />
luidsprekers van het Nederlandse<br />
<strong>Kharma</strong> en daar zijn we zeer verguld<br />
mee. Ze bezitten unieke eigenschappen<br />
en laten mensen dingen in de muziekbeleving<br />
ervaren zoals wij die graag voorstaan.<br />
Ze zijn daarbij zowel verregaand<br />
neutraal als muzikaal en naar gelang de<br />
situatie, zowel compact als in reusachtige<br />
afmetingen leverbaar. Net als bijvoorbeeld<br />
Avalon zijn ze in staat tot een<br />
prachtig royaal, stabiel en goed gedefi -<br />
nieerd 3D beeld wat veel verder gaat als<br />
de kastafmetingen of luisterruimte zelf.<br />
Voeg daar als laatste nog de perfecte<br />
afwerking en gedegen techniek aan toe<br />
en je hebt het plaatje compleet waarom<br />
wij er zo enthousiast over zijn.’ Werner:<br />
‘Oké, dat is duidelijk en ik snap jullie motivatie<br />
aangaande <strong>Kharma</strong>, maar wat is<br />
nu die extra <strong>Rhapsody</strong> beleving die naar<br />
jullie inzicht de meerprijs rechtvaardigt<br />
ten opzichte van het standaard model<br />
en de hamvraag, vonden jullie het stan-<br />
tested<br />
31<br />
NEXT<br />
SPIRIT LUIDSPREKERS
INTRODUCTIE KHARMA MIDI GRAND EXQUISITE EN RHAPSODY ʻTHE SPIRITʼ LUIDSPREKERS<br />
tested<br />
32<br />
daard model dan niet goed genoeg?’<br />
Harry: ‘We hebben straks zowel een<br />
origineel paar <strong>Kharma</strong> Ceramique 3.2’s<br />
als ‘The Spirit’ beschikbaar voor direct<br />
vergelijk, dus je zult het zelf kunnen beoordelen.<br />
En een luistersessie zegt nu<br />
eenmaal meer als ik in duizend woorden<br />
kan vertellen. Maar wat betreft het standaard<br />
model, dat kost net even boven<br />
de € 10.000,- per paar en voor dat bedrag<br />
is het een prima luidspreker. Maar<br />
wij wilden meer, veel meer. Wat we mooi<br />
aan de Ceramique 3.2 vinden is de ongecompliceerdheid.<br />
Het is een mooie<br />
compacte vloerstaander die in heleboel<br />
woonsituaties uitstekend kan functioneren<br />
en veel hoogwaardige spullen goed<br />
tot zijn recht kan laten komen. Maar voor<br />
onszelf wensten we nog wat minder eigenklank,<br />
een grootser geluidsbeeld.<br />
Meer expressie en slagkracht en vooral<br />
meer tonale rijkdom en volheid. Het<br />
belangrijkste doel was echter om deze<br />
high-end luidsprekers ook met veel eenvoudiger<br />
spullen zoals de mooie Pathos<br />
en PrimaLuna elektronica aan te kunnen<br />
sturen. En niet alleen zo maar aansturen,<br />
nee, ook met die relatief eenvoudige en<br />
prijsgunstige componenten zou het echt<br />
muziek moeten kunnen maken, waarbij je<br />
veel hoort maar niet steeds met de techniek<br />
om je oren wordt gemept. Het gaat<br />
tenslotte om het genieten. Het mooie is<br />
dat je vervolgens bijna eindeloos kan<br />
doorgroeien en steeds het verschil in je<br />
vervolguitgave kunt terughoren. Om het<br />
ook gevoelsmatig af te maken wilden we<br />
ook onze eigen <strong>Rhapsody</strong> stempel erop<br />
drukken en daar hadden ze gelukkig bij<br />
<strong>Kharma</strong> in het geheel geen moeite mee.<br />
Integendeel zelfs, ze vonden het leuk om<br />
het uiterste uit dit model te halen. Dus in<br />
goede samenwerking zijn we uiteindelijk<br />
tot een werkelijk prachtig product gekomen<br />
waarbij we ons inziens, helemaal in<br />
onze opzet zijn geslaagd. Luister nu zelf<br />
maar eens!’<br />
Luisteren ‘The Spirit’<br />
Wanneer ik kan beginnen met luisteren<br />
begint door het late jaargetijde de zon al<br />
fl ink te zakken en vormen de vele warm<br />
gele lampen en lampjes in de grote luisterruimte<br />
een sfeervol schouwspel. Voor<br />
mij staat een set opgesteld die verregaand<br />
compromisloos is en goed in<br />
staat zal zijn te horen tot welke niveau<br />
deze luidsprekers in staat zijn. Als bron<br />
fungeert een dCS Puccini (sa)cd-speler<br />
met de bijbehorende USB klok, een<br />
Reference 5 van Audio Research dient<br />
als voorversterker terwijl twee Spectral<br />
DMA-360 series 2 voor de eindversterking<br />
zorgen. Bekabeling is helemaal<br />
MIT MA Oracle. De Spirit luidsprekers<br />
die voor mij staan zijn inderdaad<br />
van een handzaam formaat. Een ruwe<br />
schatting is iets van 100 cm hoog, 25<br />
cm breed en 35 à 40 cm diep. De donkerrode<br />
metallic lakkleur staat ze goed<br />
en toont extra warm met de sfeervolle<br />
verlichting. Net als veel moderne luidsprekers<br />
staat ‘The Spirit’ voor een optimaal<br />
fasegedrag, lichtjes achterover geleund.<br />
Iets wat ik persoonlijk altijd een<br />
mooi aspect vind. Deze luidsprekerloot<br />
is een 2-weg systeem met Titanium hogetonenluidspreker<br />
en een keramische<br />
bas/middeneenheid. Aan de achterzijde<br />
is tamelijk laag boven de grond, net boven<br />
de aansluitterminal een forse basrefl<br />
ex poort te vinden. De aansluitingen<br />
zelf zijn een <strong>Kharma</strong> interpretatie van<br />
de beroemde Cardas aansluitingen en<br />
zijn voor spades mijn inziens het beste<br />
wat er momenteel verkrijgbaar is. Met<br />
één beweging beide polen krachtig<br />
kunnen vastzetten is ideaal. Enige nadeel<br />
is dat er geen banaanstekkers of<br />
losse draadeinden kunnen worden gebruikt.<br />
Onder de kast is een ruim buiten<br />
de kast uitstekend onderstel zichtbaar<br />
wat <strong>Kharma</strong> typisch, uitmuntend
NIEUWE RICHTINGEN IN MUZIEKWEERGAVE<br />
goed is afgewerkt en voorzien is van in<br />
hoogte verstelbare spikes met bijbehorende<br />
schotels. Hierdoor staan beide<br />
‘The Spirit’ luidsprekers werkelijk rotsvast<br />
en is het nagenoeg onmogelijk dat<br />
ze ooit om zullen kunnen vallen. Om een<br />
goede eerste indruk te krijgen heb ik van<br />
alles en nog wat op deze luidsprekers<br />
losgelaten. Van rustige barokmuziek, tot<br />
groot orkestraal werk, jazz in grote en<br />
kleine bezetting en ronkende rockmuziek<br />
op hoog volume. Mijn eerste waarneming<br />
is meteen een groot compliment<br />
voor de neutraliteit van deze weergevers<br />
want al in het eerste nummer hoorde ik<br />
als geoefend luisteraar heel herkenbaar<br />
alle eigenschappen van de aangesloten<br />
randapparatuur! Het mooie evenwicht,<br />
klankkleur, tonale balans, soepelheid en<br />
muzikaliteit van de nieuwe versie van de<br />
Spectral monoblokken. Het hoge oplossend<br />
vermogen, de vloeiendheid en<br />
voor een Audio Research, ongekende<br />
neutraliteit van de Ref 5 en de herkenbare<br />
frasering, oplossend vermogen en<br />
ruimtelijke opbouw van de dCS (sa)cdspeler.<br />
Zelden heb ik deze eigenschappen<br />
zo snel en zo goed apart uit elkaar<br />
kunnen houden. Toch kan ik met deze<br />
uitspraken ook een aantal mensen onbewust<br />
op het verkeerde been zetten.<br />
Die denken nu meteen dat dus de nadruk<br />
in de weergave op de techniek ligt.<br />
Nee, dus, helemaal niet! Van alle <strong>Kharma</strong>’s<br />
die ik tot nu toe heb gehoord vind<br />
ik deze ‘The Spirit’ ongetwijfeld zelfs<br />
één van de meest muzikale en tonaal rijke.<br />
Dat luisteren naar techniek is onderdeel<br />
van de beroepsdeformatie waar iedere<br />
recensent in meer of minder mate<br />
‘last’ van heeft. Als je dat uitzet kun je<br />
deze manier van luisteren ook omzetten<br />
in het prachtig ontrafelen van alle gespeelde<br />
muziek. Zo hoorde ik niet alleen<br />
het prachtige uitlichten van de opnameruimte,<br />
de timbres van de gebruikte instrumenten,<br />
maar ook hoe de stemming<br />
van de muzikanten was en op welke wijze<br />
ze de instrumenten of het instrument<br />
op dat moment bespeelden. De presentatie<br />
is daarbij groots een meeslepend<br />
en duidelijk groter dan de afmetingen<br />
van de luidsprekers zijn. Fasereinheid is<br />
ook al erg goed want of je nu staat of<br />
zit of bij de linker- of rechter luidspreker<br />
bent, de weergave staat als een huis.<br />
Tonaal is het laag voor een <strong>Kharma</strong> opvallend<br />
rijk en rond met echte slagkracht<br />
en slechts in de verte was nog een fractie<br />
kastklank waarneembaar. Het midden<br />
en hoog sluiten daar heel goed op<br />
aan maar bezitten wel wat minder energie<br />
dan je normaliter bij een aantal andere<br />
merken zoals Wilson Audio tegenkomt.<br />
‘The Spirit’ en eigenlijk <strong>Kharma</strong> als<br />
merk deelt dit aspect met een merk als<br />
bijvoorbeeld Wilson Benesch. Er is wel<br />
degelijk veel expressie en dynamiek aanwezig,<br />
maar het wordt op een bepaalde<br />
andere manier getoond en op een meer<br />
gedragen, schone en geciviliseerde wijze<br />
gebracht. Wanneer we in dezelfde<br />
ruimte maar in een andere set up vervolgens<br />
gaan luisteren naar de standaard<br />
<strong>Kharma</strong> Ceramique 3.2 op de eigen mij<br />
goed bekende <strong>Kharma</strong> elektronica, zijn<br />
de gehoormatige verschillen groter dan<br />
het prijsverschil zou doen vermoeden. Is<br />
dit in basis dezelfde luidspreker denk ik<br />
bij mijzelf? Uiteraard presteert de standaard<br />
uitvoering ook op high-end niveau<br />
en is de weergave goed in balans en uitgewogen<br />
van karakter. Maar het beeld<br />
is aanzienlijk kleiner, minder groots en<br />
trekt ook meer naar de luidsprekers toe.<br />
Het oplossend vermogen treedt een forse<br />
stap terug, de weergave is minder<br />
schoon en op een bepaalde manier wat<br />
meer gesloten met nu duidelijk meer eigenklank<br />
over een veel groter deel van<br />
het frequentiebereik. Het is tenslotte<br />
volslagen duidelijk dat ‘The Spirit’ een<br />
schot in de roos is. Zoveel meerwaarde<br />
uit eenzelfde concept weten te halen, is<br />
beslist een groot compliment waard.<br />
Conclusie<br />
Met de introductie van deze twee bijzondere<br />
producten blijkt maar weer<br />
eens dat er nog steeds rek zit in het fenomeen<br />
luidspreker. Door steeds betere<br />
luidsprekereenheden, voortschrijdende<br />
technieken en inzichten toe te<br />
passen, kan de realiteit opnieuw weer<br />
een stap dichter worden benaderd.<br />
De Midi Grand Exquisite is een mooie<br />
aanvulling in de Grand Exquisite serie.<br />
Hij heeft niet de rijpheid en absolute<br />
schaalgrote van het aanzienlijk grotere<br />
moedermodel, de originele Grand Ex-<br />
quisite. Maar de tijd staat niet stil en op<br />
gebieden als snelheid, integratie en coherentie<br />
weet deze nieuweling het zijn<br />
moeder knap moeilijk te maken en af en<br />
toe zelfs voorbij te streven. Bij ‘The Spirit’<br />
is naar heel andere zaken gestreefd.<br />
Hier is getracht door <strong>Kharma</strong> en <strong>Rhapsody</strong><br />
om binnen een bepaald concept<br />
en woonkamervriendelijke afmetingen,<br />
het maximaal haalbare binnen een bepaald<br />
prijsniveau neer te zetten. Mijns<br />
inziens zijn ze hier bijzonder goed in geslaagd<br />
en wordt er een dermate muzikale<br />
en realistische weergave neergezet<br />
die zeldzaam is binnen deze afmetingen.<br />
Is dat nu geen prachtig cadeau voor onder<br />
de kerstboom?<br />
Tekst & fotografi e: Werner Ero<br />
Computerbewerking <strong>Kharma</strong> Midi Grand<br />
Exquisite: Vincent de Ridder<br />
Logo ‘The Spirit’: Timmo Polak<br />
RHAPSODY<br />
TEL: 035-6284644<br />
E-MAIL: INFO@RHAPSODY.NL<br />
WWW.RHAPSODY.NL<br />
KHARMA INTERNATIONAL B.V.<br />
TEL: 076-5715010<br />
E-MAIL: INFO@KHARMA.NL<br />
WWW.KHARMA.COM<br />
END<br />
tested<br />
33
Change language