Een stap verder naar gelijkheid tussen vrouwen en mannen - Belgium

Een stap
verder
naar gelijkheid
tussen vrouwen en mannen
Het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie: een unieke kans
Standpunt van de Commissie Vrouwen en Ontwikkeling

2
Een stap verder naar gelijkheid tussen vrouwen en mannen • CVO
Commissie Vrouwen en Ontwikkeling (CVD)
De Commissie Vrouwen en Ontwikkeling (CVO) is een adviesorgaan dat officieel opgericht
we rd in oktober 1994 door de Belgische St a a t s s e c retaris vo o r
Ontwikkelingssamenwerking. Haar leden komen uit vrijwilligersorganisaties en NGO’s
die zich vooral bezighouden met ontwikkeling en/of feministische en vrouwen, officiële
organen die opkomen voor de rechten en het statuut van de vrouw, universiteiten, en
de Belgische federale administratie voor ontwikkelingssamenwerking.
Deze adviescommissie heeft als taak het kabinet en de administratie van de Belgische Internationale
Samenwerking in te lichten over de genderdimensie en -aanpak in het samenwerkingsbeleid en de samenwerkingsprojecten.
De Commissie is ook bevoegd om eigen initiatieven te nemen. Zo organiseert ze ontmoetingen,
seminaries en colloquia; daarbij werkt ze meestal zo nauw mogelijk samen met vrouwen uit het
Zuiden.
De Commissie vestigt de aandacht op de uitdagingen die Europa tijdens het Belgische voorzitterschap moet
aangaan om EEN VERDERE STAP te zetten naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen, tussen het Noorden
en het Zuiden. Momenteel heerst er nog altijd een grote ongelijkheid. Duizenden vrouwen kregen de kans
om dat nog maar eens te bewijzen naar aanleiding van de Wereldvrouwenmars in 2000.
Gelijkheid tussen mannen en vrouwen: een traag proces
DISCRIMINATIE EN VROUWENRECHTEN
De VN-lidstaten hebben in het kader van de "Division for the Advancement of Women" (DAW) een bijkomend
Protocol opgesteld bij het CEDAW-Verdrag (Verdrag tot uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen),
om de sociale, economische, culturele en gezinsrechten van de vrouw te waarborgen en te bevorderen.
Dankzij dit Protocol kunnen inbreuken op die rechten vervolgd/aangeklaagd worden, ook als het gaat om
geweld binnen het gezin, verkrachting en oorlogsmisdaden. Momenteel hebben slechts 19 landen het
Protocol geratificeerd.
ARMOEDE
Terwijl iedereen het heeft over armoedebestrijding, leeft naar schatting 25 % van de mensen in de ontwikkelingslanden
onder de armoededrempel. Van de 1,2 miljard armen die met minder dan één dollar per dag moeten
rondkomen, zijn 70 % vrouwen. De drie rijkste personen in de wereld hebben een inkomen dat hoger ligt
dan het BNP van de 48 minst ontwikkelde landen samen, waarvan er 33 in Afrika liggen (UNDP 1999). De
inkomenskloof met de rijkste landen neemt nog voortdurend toe" (UNDP 2000).
BURGERSCHAP
Het percentage vrouwen in in de parlementaire vertegenwoordigingen is de voorbije 15 jaar bijna overal toegenomen.
Toch bezetten vrouwen slechts in 5 landen meer dan 30 % van de zetels; in 31 landen is dit minder
dan 5 % (UNDP 1999). Een groep moet echter minstens één derde van een assemblee vertegenwoordigen om
echt gewicht in de schaal te kunnen werpen en een duurzame invloed te kunnen uitoefenen. De aanwezigheid
van enkele vrouwen is niet voldoende.
BANEN EN LONEN
Hoewel de loonongelijkheid tussen mannen en vrouwen vermindert, bedraagt het loon van vrouwen in de
industrie nog altijd slechts 58 tot 97 % van dat van mannen (UNIFEM). 80 % van alle thuiswerkers (die geen
sociale bescherming genieten en meestal tegen stukloon werken) zijn vrouwen!
ONDERWIJS
Op wereldvlak hebben 24 % van alle meisjes nooit lagere school gelopen en zullen
48 % van hen nooit middelbaar onderwijs volgen.
S C H
L

Een stap verder naar gelijkheid tussen vrouwen en mannen • CVO 3
Vrouwen in het debat
Zoveel mogelijk mensen bij het debat betrekken is de noodzakelijke democratische voorwaarde
voor de toenadering tussen de burgers en de Europese instellingen. De Commissie Vrouwen en
Ontwikkeling wil dan ook volop deelnemen aan het debat en haar knowhow ter beschikking
stellen om te bouwen aan een solidair Europa dat ijvert voor de mensenrechten. Een Europa
dat zich bezint over zijn toekomst en zijn doelstellingen moet de tijd nemen om zich vragen
te stellen over de huidige maatschappelijke ontwikkelingen en over de rol die Europa
daarbij wil spelen. Het debat mag zich niet beperken tot organisatorische en technocratische
aspecten.
De mensenrechten naleven betekent dat ook de vro u we n rechten erkend word e n .
Vrouwen spelen immers een essentiële rol in de ontwikkeling van de maatschappij. Ze
moeten erkend worden als bevoorrechte gesprekspartners bij het oplossen van de conflicten
die landen verscheuren, het leven van de bevolking bedreigen en een duurzame vrede
in de weg staan. De Europese Unie moet die rechten waarborgen en mag niet toestaan dat
economische belangen voorrang krijgen.
De bewustwording van de plaats en de rol van de vrouw in de samenleving en de wil om de
ongelijke verhoudingen tussen mannen en vrouwen te veranderen moeten geconcretiseerd worden,
in de geest van het Actieplatform van Peking.
Economisch liberalisme of duurzame en rechtvaardige ontwikkeling?
De toekomstvisie voor Europa is zeer sterk gebaseerd op het model van het economisch liberalisme. Dat
model is echter onverenigbaar met de principes van duurzame en rechtvaardige ontwikkeling. "(…) Het
uit de weg ruimen van de bestaande hinderpalen in de dienstensectoren, de terugtrekking van de staat
uit sectoren zoals gas, elektriciteit, de post, de transportsector (…), de algemene verlaging van de overheidssubsidies"
(Belgische Regering: 7) zijn beleidsmaatregelen die armoede "produceren". Deze oorzaak-gevolgrelatie
wordt aangetoond in vele studies die uitgevoerd werden in landen van het Zuiden. Het
sociale weefsel wordt aangetast en de arbeidsmarkt wordt gedereguleerd. De kloof tussen arm en rijk
neemt nog voortdurend toe, en het zijn vooral de vrouwen die daarvan de gevolgen ondervinden.
Volgens ons heerst er zowel in het Noorden als in het Zuiden maatschappelijke ongelijkheid en zijn ook
de relaties tussen beide polen ongelijk. De macht en de middelen zijn immers in handen van enkelen, als
gevolg van de mondialisering van de economie en de organisatie van het handelsverkeer en de geldstromen.
De strikt financiële logica en de opbrengst van het geld halen het op de kwaliteit van de arbeid, ontwikkeling
en sociale rechtvaardigheid, en op het milieu en de levenskwaliteit.
"Voor de vrouwen overal ter wereld is de mondialisering geen abstract gebeuren dat zich voordoet in een
surrealistisch kader. De mondialisering is een concreet en actueel fenomeen: Oostduitse textielarbeidsters
bij de Poolse grens verliezen hun baan aan vrouwen uit Bangladesh, Filippijnse vrouwen maken
groenten en keukens schoon in Koeweit, Braziliaanse prostituees bieden hun diensten aan in de stationsbuurt
van Frankfurt, Poolse vrouwen verrichten tegen dumpingprijzen bejaardenzorg in Duitsland,
vrouwen in het Caribish gebied verwerken in de computer de verrichtingen van Amerikaanse banken".
(Wichterich: 17).
De toegang tot industriële arbeid voor vrouwen uit de Derde Wereld wordt bestempeld als een "duidelijke
culturele verandering" en een "sociale revolutie". De prijs die vrouwen betalen om een eigen inkomen
te verwerven en te profiteren van hun nieuwe actiemogelijkheden en bewegingsruimte, is nochtans hoog.
"Het werken mat hen af. Ze zijn verplicht om overuren te kloppen, of ze dat nu willen of niet, en het is precies
op die manier dat ze uitgebuit worden, want voor die overuren worden ze maar voor de helft vergoed.
Na een paar jaar klagen heel wat werkneemsters over oogproblemen, hoofdpijn en algemene verzwakking.
En boven op de vermoeidheid komen nog eens het stof in de lucht en de chemische producten in de
materialen. (Getuigenissen van textielarbeidsters in Bangladesh, in Wichterich).

4
Een stap verder naar gelijkheid tussen vrouwen en mannen • CVO
De CVO is van oordeel dat ze tot taak heeft dit soort getuigenissen te verspreiden en betreurt het dat men nooit
echt de tijd neemt om te luisteren naar mensen die de gevolgen ondervinden van elders genomen beleidsmaatregelen
en daar soms een zeer zware tol voor betalen.
Uit de permanente contacten met onze Europese partners en met onze partners uit het Zuiden die onderworpen
worden aan draconische Structurele Aanpassingsplannen (SAP’s), en uit internationaal onderzoek van
onder meer het UNDP en de basisorganisaties blijkt dat in het bijzonder vrouwen getroffen worden door geweld
en armoede.
Het IMF, de Wereldbank en de andere internationale financiële instellingen verklaren vandaag dat ze de armoede
willen uitroeien. De duurzame ontwikkeling die ze willen bevorderen, omvat 7 verbintenissen. We herinneren
eraan dat we al heel wat dergelijke algemene intentieverklaringen hebben gehoord. Deze hebben echter
zelden concrete resultaten opgeleverd.
De verbintenissen van het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank
DE VERBINTENISSEN
VAN HET IMF, DE WERELDBANK...
HET STANDPUNT VAN DE COALITIE
VAN SENEGALESE VROUWEN
Basisonderwijs voor iedereen?
Tegen 2025 basisonderwijs waarborgen voor
iedereen in alle lande.
Gelijkheid tussen mannen en vrouwen?
De gelijkheid tussen mannen en vrouwen bevorderen
en de positie van de vrouw verbeteren
door tegen 2005 de discriminatie van meisjes in
het lager en middelbaar onderwijs weg te werken.
Reproductieve gezondheid?
Tegen 2015 alle personen in de reproductieve
leeftijd toegang bieden tot de diensten voor
reproductieve gezondheid in de eerstelijnsgezondheidszorg.
Door te snoeien in het budget voor Onderwijs hebben
de Structurele Aanpassingsprogramma’s (SAP’s) het
onderwijssysteem sterk aangetast. Ze verhinderen
immers de opbouw en het onderhoud van de bestaande
infrastructuur, verminderen het aantal leerkrachten
en tasten de kwaliteit van het onderwijsaanbod
aan. De overheidsuitgaven voor onderwijs per
inwoner zijn gedaald van 2.268 F CFA in 1978/79 naar
1.841 F CFA in 1998/99, een toestand die nog aangescherpt
werd door de devaluatie. Dat vertaalt zich
c o n c reet in een algemene privatisering van het
onderwijs, een afwenteling van de onderwijsverantwoordelijkheid
van de staat op de ouders en een
demotivering van de leerkrachten.
Dit leidt ook tot een nieuwe vorm van uitsluiting: de
intellectuele en wetenschappelijke uitsluiting van de
meest kwetsbare groepen in de samenleving, maar
vooral van vrouwen en meisjes. Het analfabetisme
neemt dan ook sterk toe bij vrouwen.

Een stap verder naar gelijkheid tussen vrouwen en mannen • CVO 5
DE VERBINTENISSEN
VAN HET IMF, DE WERELDBANK...
Moedersterfte?
De moedersterfte tussen 1990 en 2015 met
drie vierden terugdringen.
Sterfte bij de geboorte en kindersterfte?
Tegen 2015 de sterfte bij de geboorte en bij kinderen
onder de vijf jaar in elk ontwikkelingsland
met twee derden verminderen t.o.v. de cijfers
van 1990.
De strijd tegen extreme armoede?
Tegen 2015 het aantal inwoners van ontwikkelingslanden
die in ellende leven, minstens halveren.
Milieu?
Tegen 2005 in alle
landen een nationale
strategie uitwerken
vo o r
duurzame ontwikkeling,
om de
vernietiging va n
de natuurlijke
rijkdommen op
nationaal vlak een
halt toe te roepen.
HET STANDPUNT VAN DE COALITIE
VAN SENEGALESE VROUWEN
De besparingen hebben tot gevolg dat de publieke
infrastructuur ontoereikend is, dat er een gebrek is
aan sanitaire voorzieningen en dat het aantal geschoolde
arbeidskrachten daalt. Daardoor wordt de
gezondheidszorg geprivatiseerd. Zo telt de gemeente
Guediawaye, in de stad Dakar, één arts vo o r
100.000 inwoners, en één gezondheidspost vo o r
30.000 tot 40.000 inwoners, terwijl de
Wereldgezondheidsorganisatie één post aanbeveelt
voor 10.000 inwoners.
De perverse impact van de economie doet de inspanningen
voor de economische emancipatie van de
vrouw teniet. De vrouwen moeten meer werken, terwijl
ze bijna niets overhouden. De informele economie,
het terrein bij uitstek waarbinnen vro u we n
inkomsten verwerven, wordt ontwricht door de logica
van de liberale economie, de concurrentie en de mondialisering
van de onrechtvaardigheid. Vrouwen krijgen
het steeds moeilijker op de arbeidsmarkt: ze
moeten er concurreren met de mannen, maar met
ongelijke wapens, gezien hun vaak beperkte scholingsgraad
en hun "natuurlijke" moederrol. Ze krijgen
bovendien te maken met praktijken als ongewenste
intimiteiten omdat de werkgevers misbruik
maken van hun kwetsbaarheid en hun benarde financiële
situatie.
Een duurzame en solidaire ontwikkeling die dicht bij de burger staat
De CVO benadrukt dat, naast de verbintenissen die binnen de Verenigde Naties zijn aangegaan via internationale
overeenkomsten en akkoordprotocollen, elke EU-lidstaat een beleid moet voeren dat een duurzame,
solidaire ontwikkeling die dicht bij de burger staat ondersteunt.
Ontwikkeling: is het vermogen van een samenleving om via acties en veranderingen en via haar mechanismen
(de organisatie van de productie, de verdeling van de rijkdom en de consumptie, het gebruik van de
financiële, economische en technologische middelen, het naleven van de mensenrechten, …) de levensomstandigheden
van haar burgers te verbeteren;
Duurzaam: een vorm van ontwikkeling die voldoet aan de huidige behoeften, zonder het vermogen van de
toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien, in het gedrang te brengen (door bij de beslissingen
van vandaag rekening te houden met de lange termijn), en die ernaar streeft om de gelijkheid tussen
mannen en vrouwen, de economie, het milieu, het culturele en het sociale op een globale en systematische
manier te integreren;
Solidair: het streven naar een rechtvaardiger verdeling van rijkdom (inkomens, koopkracht) en naar het waarborgen
van levenskwaliteit voor alle mannen en vrouwen, en het bestrijden van elke vorm van discriminatie;
Dicht bij de burger: elk individu respecteren en zijn autonomie waarborgen, de mensenrechten naleven en
alle burgers, zowel mannen als vrouwen een gelijke en maximale inbreng geven in de democratische besluitvorming
en de werking van de instellingen.

6
Een stap verder naar gelijkheid tussen vrouwen en mannen • CVO
Vrouwelijke vluchtelingen en slachtoffers van vrouwenhandel
Een hoog percentage van alle vluchtelingen overal ter wereld zijn vrouwen. Vrouwen zijn ook vaak het slachtoffer
van mensenhandel. Naar schatting 500.000 vrouwen zouden op die manier de Europese Unie zijn binnengekomen.
De staten moeten enerzijds ijveren voor een rechtvaardiger wereld en anderzijds de toenemende migratie
indijken waardoor mannen en vrouwen in de clandestiniteit terechtkomen, hun rechten geschonden worden
en ze het slachtoffer worden van verschillende vormen van uitbuiting (clandestiene werkplaatsen, huishoudelijk
werk, thuisgezondheidszorg, verzorging in rusthuizen, goedkope arbeid, slavernij, prostitutie). De EUlidstaten
moeten daarom streven naar een betere integratie van de niet-Europese migranten, door hen stemrecht
te geven, de gelijkwaardigheid van de diploma’s in de staten te waarborgen en hun know-how te erkennen,
zodat ze samen met ons kunnen bouwen aan een solidair Europa. Ze moeten daartoe hun beleid terzake
coördineren.
De EU-lidstaten en de Europese Unie zelf moeten zich duidelijker engageren om de grote uitdagingen van
onze samenleving met succes aan te gaan. Ze moeten daartoe duidelijke en coherente beleidsmaatregelen
uitwerken die tegemoetkomen aan de noden van alle burgers, zowel mannen als vrouwen.
De gendermainstreaming van het Europese asielbeleid
• Het momentum van het voorzitterschap moet aangegrepen worden om het principe van gendermainstreaming
te integreren in het Europese asielbeleid en om ervoor te zorgen dat het genderaspect opgenomen
wordt in het scorebord van Tampere.
• De gendermainstreaming van het Europese asielbeleid heeft zowel betrekking op de procedures (de
procedurele aspecten) als op de interpretatie van de Conventie van Genève (1951).
• Het asielbeleid moet oog hebben voor de genderdimensie. Dat moet concreet tot uiting komen via een
gecombineerde methode van basiswetgeving en open coördinatie.
• Met het oog op de conferentie over het immigratie- en asielbeleid en het gevolg dat moet worden gegeven
aan de conclusies van Tampere, moet aandacht besteed worden aan het genderperspectief.
Een Europees systeem voor (tijdelijke) bescherming
• Bij de uitwerking van een Europees systeem voor (tijdelijke) bescherming moet speciaal aandacht worden
besteed aan de schendingen van de mensenrechten en de fundamentele vrijheid van de vrouw.
• België moet het voorzitterschap aangrijpen om de bescherming van de rechten te bevorderen van die
vrouwen die niet gedekt zijn door de Conventie van Genève, maar die bescherming nodig hebben op
basis van andere internationale overeenkomsten. Voor die vrouwen moet een statuut uitgewerkt worden
voor bijkomende bescherming.
Genderspecifieke statistieken voor alle fasen en alle aspecten van het migrantenen
vluchtelingenbeleid
De strijd tegen de vrouwenhandel en de seksindustrie
• De Ministerraad moet de modaliteiten bestuderen van een overeenkomst over mensenhandel en gedwongen
prostitutie. Daarbij moet de nadruk niet alleen liggen op de schendingen van de mensenrechten,
maar ook op de erkenning van het feit dat mensenhandel en gedwongen prostitutie misdaden zijn
tegen de menselijkheid.
• België moet ook van het voorzitterschap gebruikmaken om op Europees niveau een statuut uit te werken
voor de bescherming van slachtoffers van mensenhandel en van de seksindustrie, zoals dat
momenteel al bestaat in België en Italië (NVR-CFFB, 2001).

Een stap verder naar gelijkheid tussen vrouwen en mannen • CVO 7
Een STAP VERDER naar gelijkheid
Aanbevelingen voor het Belgische voorzitterschap van de EU
• Om vooruitgang te boeken op wetgevend vlak moeten
de lidstaten, de partnerlanden en de kandidaatlidstaten
aangespoord worden om het bijkomende
protocol bij het CEDAW-verdrag te ratificeren.
• Om beleidsmaatregelen die de gelijkheid tussen
vrouwen en mannen bevorderen uit te werken en te
waarborgen, moeten er meer en betere middelen
uitgetrokken worden. Zo moet een permanente
g e n d e rdienst behouden blijven binnen de
Europese administratie en moet het bestaan van
o rganen zoals de Commissie Vro u wen en
Ontwikkeling bij het kabinet va n
Ontwikkelingssamenwerking in elke lidstaat aangemoedigd
worden.
• De genderaanpak moet op een meer systematische
en structurele manier geïntegreerd worden in de
projecten voor ontwikkeling en ontwikkelingseducatie
die ondersteund en gefinancierd worden door
de Europese Unie en door de EU-lidstaten, en ook
in de specifiekere projecten die bestemd zijn voor
v ro u wen, om hun empowerment te ve r s t e r k e n
( rechten, autonomie, institutionele ondersteuning).
• Er moeten meer middelen uitgetrokken worden
voor deze projecten. Zo moet eindelijk de beloofde
0,7 % van het BNP naar Officiële Ontwikkelingshulp
gaan (wat in de meeste EU-lidstaten nog niet het
geval is).
overheidsuitgaven op de levensomstandigheden
van mannen en vrouwen
c) op het vlak van de inkomsten
. een impactanalyse.
. Er moet een belasting komen op financiële speculatiestromen.
De helft van de opbrengst ervan
moet gaan naar projecten die de gelijkheid tussen
mannen en vrouwen bevorderen.
Het economisch beleid en het ontwikkelingsbeleid
moeten beter op elkaar afgestemd worden, met respect
voor de mensenrechten, om een duurzame en
solidaire ontwikkeling te waarborgen die dicht bij de
burger staat.
• Om deze maatregelen en de verwachte resultaten
te analyseren, moeten de Europese Unie en haar
lidstaten het onderzoek naar en het gebruik van
seksespecifieke indicatoren verplicht maken. Er
moeten checklists opgesteld en gepubliceerd worden,
om na te gaan in welke mate de aangegane
verbintenissen daadwerkelijk worden nageleefd.
• Elke EU-lidstaat heeft zich al binnen de Verenigde
Naties geëngageerd via internationale ove re e n-
komsten en akkoordprotocollen, en moet streven
naar een duurzaam en solidair ontwikkelingsbeleid
dat dicht bij de burger staat. De Unie zelf moet dit
beleid uitvoeren en de lidstaten ertoe aanzetten
om haar voorbeeld te volgen.
• Alle budgetten moeten geanalyseerd en toegewezen
worden op basis van een bewuste en voluntaristische
genderaanpak (zie het Gender
budgeting initiative van UNIFEM). Dat
impliceert:
a) op budgettair vlak
. een genderevaluatie van het
begrotingsbeleid
. een genderspecifieke analyse
van de impact van het
budget
. een gendergevoelig financieel
beleid op middellange
termijn
b) op het vlak van de uitgaven
. onderzoek om na te gaan wie
daarbij echt bevoordeeld wordt
. een analyse van de impact van de
GENRE
GENDER
GENERO GENRE
• De strijd tegen de mensenhandel vereist een multidisciplinaire
en multidimensionele aanpak. Deze
problematiek moet ook geïntegreerd worden
in de programma’s voor ontwikkel
i n g s s a m e n werking, om de netwerken
van mensenhandel zelf
te kunnen aanpakken. Te n
GENERO
slotte moeten er centra
opgericht en/of ondersteund
worden om slachtof-
GENDER
fers van mensenhandel op
te vangen en opnieuw te
i n t e g re ren in hun eigen
samenleving.
Op dat vlak steunt de
Commissie Vro u wen en
Ontwikkeling de aanbeve l i n-
gen van de twee Belgische
Vrouwenraden (NVR-CFFB, 2001).

8
Een stap verder naar gelijkheid tussen vrouwen en mannen • CVO
Referenties
• België, Ministerraad, De thematische aanpak van het Belgische Voorzitterschap van de Europese Unie,
2000.
• België, Federaal Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, Directie van de Gelijke Kansen, “De follow-up van
de wereldvrouwenconferentie van 1995: Peking +5" in De Draad van Ariadne, nr.13, juni 2000, p.1.
• Commission on Women and Development (Belgium), "Liberalization and deregulation. Women say NO to
speculation", Statement on gender, finance and development, juni 2001.
• DIOUF Sokhna, La réduction de la pauvreté des femmes : les nouvelles politiques du FMI et de la Banque
mondiale, Contribution pour un échange fructueux et solidaire, ONG CARAF, Sénégal, Le monde selon les
femmes, Journée du 8 mars 2001.
• Le Monde selon les femmes/Entraide et Fraternité/Gresea, "Ajustement,… elles en parlent", La cause des
femmes et les nouvelles orientations du fonds monétaire international et de la Banque mondiale", Brussel,
oktober 2000.
• Nederlandstalige Vrouwenraad, Een Europa voor mannen en vrouwen. Memorandum aan de Belgische regering
n.a.v. het Belgische Voorzitterschap van de Europese Unie, 22 maart 2001.
• UNDP, Human Development Report 1999 en 2000, Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties, New
York.
• UNIFEM, Progress of the World’s Women Report 2000, New York.
• WI C H TERICH Christa, La femme mondialisée, Paris, Actes Sud, Collection SOLIN, 1999 (Ve rt. va n
Mondialisierte Frau, Rowohlt Tashenbuch Verlag GmbH, Reinbek bei Hamburg, 1998).
Commissie Vrouwen en Ontwikkeling
Secretariaat:
Brederodestraat 6
1000 Brussel
BELGIË
T. 02 519 08 41
F. 02 519 06 83
E-mail: leen.debecker@diplobel.fed.be