Kerkinformatie nr. 195, september 2011 - Kerk in Actie

14 |
Kerken welkom bij NAVO voor
gesprek over kernwapens
In maart van dit jaar hebben de Wereldraad van Kerken, de Conferentie van Europese
Kerken en de nationale raden van kerken van de Verenigde Staten en van Canada
voor de derde keer aan de NAVO gevraagd om de resterende Amerikaanse tactische
kernwapens uit Europa te verwijderen. Het antwoord van secretaris-generaal
Rasmussen was hoopgevend.
VREDESWERK
De vier raden vertegenwoordigen
samen ruim 200 lidkerken in Europa en
Noord-Amerika. Ook de Protestantse
Kerk in Nederland behoort daartoe.
Nederland is één van de vijf NAVO-lidstaten
in Europa is waar de wapens liggen
op geslagen, ruim twintig jaar na
het einde van de Koude Oorlog.
De raden zijn bezorgd over de groeiende
kans dat kernwapens in de toekomst
gebruikt zullen worden. De gevestigde
kernmachten beschikken nog steeds
over zo’n 22.000 kernwapens, steeds
meer landen kunnen ze maken, en het
gevaar bestaat dat terroristen ze handen
in krijgen. Het nieuwe Amerikaanse
streven naar nucleaire ontwapening is
een hoeksteen van het buitenlandse
beleid van president Obama, maar het
krijgt weinig echte steun vanuit Europa,
omdat de NAVO en de Europese Unie
verdeeld zijn.
Gevaarlijke prooi voor terroristen
De NAVO moet volgend jaar een besluit
nemen over de resterende Amerikaanse
kernwapens in Europa. De vier oecumenische
organisaties schreven hun eerste
twee brieven in de aanloop naar het
nieuwe Strategisch Concept van de
NAVO, dat in november vorig jaar werd
vastgesteld. Daarin zijn doelstellingen
en beleid voor de komende tien jaren
beschreven. De vier vroegen de NAVO
om zich te committeren aan het doel
van een kernwapenvrije wereld.
Terugtrekking van de Amerikaanse
tactische kernwapens uit Europa zou
een belangrijke bijdrage zijn.
Deze ‘tactische’ kernwapens in Europa
stonden tijdens de Koude Oorlog ook
bekend als ‘slagveld kernwapens’,
waarbij Europa het slagveld was. Vlak
na de Koude Oorlog bezat de VS nog
zo’n 7.000 van deze wapens en Rusland
tussen de 15.000 en 20.000. Deze bizarre
aantallen zijn nadien drastisch gedaald,
maar de resterende wapens hebben
geen militaire functie meer en ze zijn
een gevaarlijke prooi voor terroristen.
Politieke voordelen
Het vertrek van de Amerikaanse kernwapens
uit Europa en de beëindiging
van de nucleaire taken van de vijf landen,
waaronder Nederland, zou van
groot politiek belang zijn. Ten eerste
zou de NAVO een eind maken aan alle
twijfels over het schenden van het Non-
Proliferatie Verdrag, dat elke vorm van
overdracht van kernwapens aan nietkernwapenlanden
verbiedt. Ten tweede
zou het aantal landen in de wereld met
kernwapens op hun grondgebied verminderd
worden van de huidige 14 tot
negen. En tenslotte zou Rusland niet
langer kunnen weigeren iets aan de
eigen (veel grotere) voorraad tactische
kernwapens te doen met het argument
dat eerst de VS zijn kernwapens uit
andere landen moet verwijderen.
Toen in 2010 het nieuwe Strategisch
Concept werd vastgesteld, was de
NAVO nog ernstig verdeeld over haar
nucleaire beleid. Men besloot in 2011
de algehele defensie- en afschrikkingstrategie
onder de loep te nemen. Op de
volgende NAVO- top, in mei 2012 in de
VS, moet het definitieve besluit over het
nucleaire beleid vallen.
Geen nieuwe polarisatie
Een recent rapport van IKV Pax Christi,
gebaseerd op gesprekken met de
delegaties in Brussel uit alle 28 NAVOlidstaten,
laat zien dat nog maar drie
lidstaten voorstander zijn van tactische
kernwapens in Europa. Veertien landen
willen ze weg hebben, tien andere zullen
een verandering van het NAVO
beleid niet tegenhouden.
Maatschappelijke organisaties en kerken
zouden zich weer meer moeten
bezig houden met de kernbewapening.
Vrees voor herhaling van de polarisatie
van de jaren tachtig in de vorige eeuw
is niet nodig. De politieke verhoudingen
zijn totaal anders dan tijdens de Koude
Oorlog. Het zijn nu de VS en oud-politici,
zoals Henry Kissinger, die pleiten
voor ‘nul’ kernwapens. Andere ex-bewindslieden
steunen dit, zoals in Nederland
ex-premier Lubbers. Steun voor
het nieuwe Amerikaanse beleid vanuit
de Europese samenleving, met inbegrip
van de kerken, is hard nodig.
In antwoord op de brief van de vier
raden heeft NAVO secretaris-generaal
Rasmussen geschreven dat hij verdere
discussie met de kerken verwelkomt.
Daarvoor zijn intussen afspraken
gemaakt. Goed nieuws aan de vooravond
van de vredesweek! •
Laurens Hogebrink
adviseur nucleaire ontwapening bij IKV
Pax Christi.
´Nucleair terrorisme is een van de grootste bedreigingen van de wereldvrede´, zei president
Barack Obama in 2010. (foto: Hollandse Hoogte/Polaris)
Voor het werk van IKV Pax Christi op dit
gebied , zie www.nonukes.nl.
Voor het werk van de Conferentie van
Europese Kerken, zie http://csc.ceceurope.
org/issues/nuclear-disarmament.
Kerkinformatie • september 2011