Klik hier voor het complete artikel in PDF formaat - RCC Koude en ...

Global food and ornamental supply chains require optimal refrigeration
Mondialisering van voedselen
sierteeltketens vereist
optimale koeling
TECHNIEK
Het inrichten van distributieketens
is de laatste jaren sterk veranderd
door verbeterde logistiek en door
verdere mondialisering van bederfelijke
goederenstromen. De consequenties
hiervan voor het gebruik
van koeling worden in dit artikel
behandeld.
De koopkracht van steeds meer consumenten
is de laatste decennia sterk
toegenomen. Bij het kopen van voedsel
heeft dat geleid tot een vraag naar meer
diversiteit. Vooral de versschappen en
koelvitrines van supermarkten laten
zien dat deze consumentbehoefte door
leveranciers en retailers inmiddels met
verve is ingevuld. De meeste consumenten
kopen liever verse producten dan
droge kruidenierswaren of diepvriesartikelen
en willen deze vervolgens ook
jaarrond kunnen kopen. Men veronderstelt
dat verse producten niet alleen lekkerder,
maar vooral ook gezonder zijn.
Door producten vanuit het zuidelijk
halfrond in het zogenaamde “tegenseizoen”
te importeren kan men in 2008
vrijwel het hele jaar door beschikken
over een volledig niet seizoensgebonden
assortiment aan verse producten.
Ook voor supermarkten zelf zijn versartikelen
aantrekkelijk: “vers” zorgt
voor onderscheid tussen de diverse
formules en het zijn de belangrijkste
winstmakers. Toch heeft ook vers
voedsel nog altijd een zeker “routine”
imago, wat ervoor zorgt dat prijzen
niet zomaar kunnen stijgen. Dit geldt
in mindere mate voor zogenaamde
“convenience” producten als koelverse
maaltijden, pizza’s, panklare gesneden
groente, fruitsalades en dergelijke.
Vers
Supermarkten zijn met afstand het
belangrijkste verkoopkanaal voor
voedsel (EU, USA, Japan), maar de
“out-of-home” markt (bedrijfsrestaurants,
catering et cetera) groeit
snel. Vanwege de inkoopkracht (grote
volumes) en -macht (prijsstelling) van
steeds groter wordende retailers en de
toenemende “vers”-vraag van consumenten
in zich snel ontwikkelende
economieën als Oost-Europa, Rusland,
India, Arabische landen, China is er
een sterke mondialisering en schaalvergroting
van de “vers” voedsel voorzieningsketen
aan de orde. Steeds meer
(vers)producten worden ergens op de
wereld tegen de laagst mogelijke kosten
geproduceerd. Meestal bepaald door
een combinatie van gunstige groeiomstandigheden,
lage arbeidskosten,
minmaal gebruik van productie-energie
en beperkte transportkosten.
Enkele sprekende voorbeelden, die ook
in Nederlandse supermarkten volop
College gehouden op 18 februari 2008, tijdens de
lezingencyclus Capita Selecta in de koudetechnologie,
aangeboden door de Nederlandse Vereniging
voor Koude (NVvK) ter gelegenheid van haar
100-jarig bestaan. Dit programma is tot stand
gekomen in samenwerking met de Technische
Universiteit Delft en maakt deel uit van het college
” Refrigeration Technology and Applications” van
dr. ir. C.A. Infante Ferreira.
worden aangetroffen zijn: asperges uit
Peru, rozen uit Kenia, appels uit Nieuw
Zeeland, vlees uit Brazilië, sperziebonen
uit Egypte of tomaten uit Marokko.
Kwantitatieve overzichten van
diverse handelsstromen (hoeveel, van
waar naar waar) zijn in de afgelopen
jaren op inzichtelijke wijze gepubliceerd
door Rabobank door middel van
verschillende “World Maps”.
Bij de koude-industrie is de groei
van deze versstromen uiteraard niet
onopgemerkt gebleven. Er is fors bij- en
nieuwgebouwd: koelhuizen, distributie
centra, pakstations, logistieke centra,
rijpingshuizen e.d. maar ook gekoeld
transport is sterk gegroeid bij alle
vervoersmodaliteiten. Opvallend is de
recente sterke toename van gekoeld
zeecontainertransport.
Om versproducten over langere afstand
en gedurende zo lang mogelijke tijd
vers, maar ook veilig te houden, is
52 RCC KOUDE & LUCHTBEHANDELING 101e Jaargang nr. 10 - oktober 2008

handhaving van een zo laag mogelijke
temperatuur voor het specifieke
product in de gehele distributieketen
van het allergrootste belang. Dit vergt
adequate koeling en bij voorkeur zodanig
toegepast dat een geheel gesloten
koelketen gewaarborgd is. Dit begint
soms al op het moment van oogsten.
In dit artikel wordt beschreven hoe
gedetailleerde kennis van productkwaliteit
en -gedrag gebruikt kan worden
om optimale prestaties van voorzieningsketens
te realiseren, nieuwe ketens
voor bepaalde producten te ontwikkelen
of uitval van waardevol voedsel tot
een minimum te beperken. Verwacht
mag worden dat de mondialisering van
voedsel voorzieningsketens nog verder
zal toenemen als men de liberalisering
van de wereldhandel inderdaad
eerdaags weet te realiseren. Dempende
factoren zijn: voedseltekorten, -prijzen,
energieprijzen voor transport, maar
ook een consumentenreactie ten gunste
van de waardering voor lokaal geproduceerd
voedsel.
Koelen van plantaardige
producten
Plantaardige producten, ongeacht
of dat vruchten, bladeren, wortels,
stengels, bloemen, knoppen, knollen,
bollen of nog andere plantedelen
zijn, blijven ook in geoogste toestand
levende producten. Echter door de
afgesneden toevoer van voedingsstoffen
en zonlicht stopt de groei en worden
de tijdens de groei aangelegde reserves
(suikers, koolhydraten) gebruikt om
nog zo lang mogelijk te overleven.
Dat uit zich in de vorm van oxidatieve
ademhaling (respiratie), vochtafgifte
(transpiratie) en warmteontwikkeling.
Respiratie, waarbij zuurstof verbruikt
en kooldioxide geproduceerd wordt is
een resultaat van diverse fysiologische
processen. Verschillende producten
hebben zeer uiteenlopende respiratieniveaus:
bijvoorbeeld de respiratie
van spruitjes is ca. 10 keer hoger dan
die van appels. Op lage temperatuur
verlopen aflevings- en rijpingsprocessen
op een lager niveau, een eigenschap
van alle (bio)chemische processen. Het
gevolg van een lage temperatuur is
een veel lagere respiratie. Bijkomend
voordeel van een koude omgeving
voor ademende producten is dat het
vochtonttrekkend vermogen (is DDD =
dampdrukdeficiet) ook veel lager ligt.
Producten blijven daardoor langer vers
en knapperig (turgescent) en door de
beperking van het gewichtsverlies gaan
er geen waardevolle kilo’s voedsel door
verdamping verloren.
Dus plantaardige producten leven na
de oogst nog wel door, maar worden
dan in meer of mindere mate geplaagd
door:
1. Geen voeding, zonlicht of vochttoevoer:
het product is na de oogst
van boom, plant of wortelsysteem
gescheiden en krijgt geen voedingsstoffen,
zonlicht en vocht meer aangevoerd.
De groei stopt. Voorbeeld:
Aan de boom blijft een avocado
meer dan 300 dagen goed terwijl in
geoogste toestand dit nog maximaal
2 maanden het geval is. Bij tomaten
echter is er geen verschil tussen
geoogst zijn of aan de plant blijven.
Sla verdroogt (verlept) binnen enkele
dagen; uien beschermen zichzelf
daartegen en kunnen maandenlang
zonder noemenswaardig vochtverlies
bewaard worden.
2. Beschadiging: fysiek beschadigde
producten zijn minder goed houdbaar
en dat komt tot uiting door
een verhoogde respiratie of minder
weerstand voor micro-organismen.
Voorbeeld: gesneden prei versus
intacte prei: 1 week versus 3 maanden
bewaarbaarheid.
3. Infecties: schimmels en bacteriën
kunnen de bewaarbaarheid van
producten sterk negatief beïnvloeden.
De besmetting kan zowel voor,
tijdens als na de oogst plaatsvinden,
in eerste instantie onopgemerkt
blijven en zich pas later in de keten
echt manifesteren. Voorbeelden:
Botrytis cinerea schimmelaantasting
(bruine bloemblaadjes) in rozen: 2
dagen vaasleven besmet versus 14
dagen vaasleven bij onbesmette bloemen.
Bij de distributie van druiven
en aardbeien is dezelfde schimmel
berucht. Ander voorbeeld: Anthracnose
aantasting van mango’s (zwarte
schil): maakt ze onverkoopbaar.
4. Koudebederf of bevriezingsschade:
te koud bewaarde producten vertonen
ingezonken plekken of eerst glazige,
later in bruin/zwart overgaande
weefsels. Voorbeelden: paprika,
aubergine, tomaat en ananas.
5. Zuurstofgebrek: bij te lage
zuurstofconcentraties (bereik 0-3%)
wordt ademhaling anaëroob. Anaërobe
ademhaling verstoort niet direct
het uiterlijk maar wel de smaak van
een product. Dit komt voor bij te
lage zuurstof bewaarmethodes en
dito verpakkingsvormen. Voorbeeld:
appels met een alcoholsmaak.
6. Genetische potentie: bepaalde
rassen of cultivars hebben door de
keuze van kruisingsouders bepaalde
genetische eigenschappen ergo een
meer of minder goede bewaarbaarheid.
Voorbeeld: De Elsanta aardbei
is langer houdbaar dan de Lambada,
TECHNIEK
RCC KOUDE & LUCHTBEHANDELING 101e Jaargang nr. 10 - oktober 2008 53

TECHNIEK
maar Lambada is smakelijker.
7. Rijping of hormonaal gestuurde
veroudering: bij sommige planten of
–delen kan het gasvormige ethyleen
(C2H4) veroudering en rijping
(gewenst of ongewenst) versnellen.
Te onrijp geoogste producten missen
vaak het vermogen om goed door
te rijpen, blijven daardoor hard en
smakeloos. Groene onrijpe bananen
zijn in tegenstelling tot rijpe, goed te
bewaren c.q. te transporteren. Kort
voor het verkoopmoment worden
groene bananen door begassing met
ethyleen afgerijpt, waardoor op
afroep het gewenste eetbare stadium
kan worden aangeboden. Andere
(gevoelige) producten worden
bewust beschermd tegen versnelde
veroudering. Adequate luchtverversing
is een goede methode om
ethyleenophoping te voorkomen.
Voorbeeld producten: Geel worden
van komkommers, gomvorming in
tulpenbollen.
Uit de genoemde voorbeelden blijkt al
dat verschillende plantaardige producten
specifieke optimale bewaarcondities
vereisen. Een optimale opslag- of transporttemperatuur
draagt het meeste bij
aan het kwaliteitsbehoud, of is de beste
garantie om producten over de gehele
wereld te kunnen distribueren zonder
onacceptabele afbreuk te doen aan de
kwaliteit.
De koude-industrie blijkt nogal eens
op zoek te zijn naar deze productkennis.
Ook wil men kunnen vaststellen of
men wel de meest recente informatie
en inzichten benut. Deze verificatie is
een lastige opgave. Onze indruk is dat
leveranciers in eerste instantie gebruik
maken van bij het bedrijf aanwezige
ervaringskennis; als dat onvoldoende
is hanteert men bepaalde vuistregels
of men raadpleegt zeer gedateerde
bronnen als “Productgegevens” van het
voormalige Sprenger Instituut. Enkele
Amerikaanse universiteiten hebben ook
productgegevens toegankelijk gemaakt
voor geïnteresseerden. Echter omdat
de kwaliteitsopvattingen over producten
in diverse markten sterk varieert
is een interpretatie van de beschikbare
gegevens door een deskundige nodig.
De sector zou zeker goed geholpen zijn
met een gebruiksvriendelijk zoeksysteem
waarop allerlei informatie over
conditionering van een groot scala
producten gevonden kan worden,
waarbij regelmatige actualisering en
interpretatie van de aangeboden kennis
plaatsvindt.
Koelsystemen
Bij de koeling van plantaardige producten
onderscheiden we twee fasen.
De eerste is de afkoeling; gevolgd door
een fase van handhaving van de ideale
opslag- of transporttemperatuur. In
de afkoelfase wordt de zogenaamde
veldwarmte uit producten gehaald.
Het ontwerp van een systeem wordt
bepaald door de logistiek gewenste of
de door het product vereiste afkoeltijd.
Bewaarinstallaties worden in de regel
zodanig ontworpen dat veranderende
omgevingscondities buiten de opslagruimte
geen invloed uitoefenen op de
handhaving van de opslagtemperatuur.
In sommige toepassingen wordt
een temperatuurprogramma toegepast
om een bepaalde biologische
uitwerking op het betreffende
product te verkrijgen: bijvoorbeeld
rijping tijdens transport
starten, daarna weer afremmen
(bananen, mango’s, pruimen),
koudegewenning (nectarines),
vermijding condens (pootaardappelen)
of kiemrustverbreking,
bloei-inductie (tulpenbollen).
Bij bepaalde producten of
situaties worden separate
voorkoelinstallaties ingezet. Het meest
gebruikelijk is om dezelfde koelinstallatie
voor zowel de afkoelfase als de
bewaarfase in te zetten. De regeling van
de installatie wordt dan afgestemd op
het actuele gebruik en een minimaal
energiegebruik. (zie tabel 1)
De keuze voor een systeem wordt
bepaald door een veelheid van factoren:
hoeveelheid product per partij,
temperatuursgevoeligheid van een
product, afstand of tijd tot volgende
ketenschakel, wel/niet zelf bewaren,
direct doorsturen, investeringskosten,
energieverbruik, flexibiliteit, toegepaste
verpakkingen, logistiek concept. We
beperken ons hier tot deze opsomming.
Verschillende koelsystemen die gebruikt
worden voor de bewaar, overslag of
transportfase van plantaardige producten
zijn in tabel 2 weergegeven.
Ook voor opslag, overslag en transport
van plantaardige producten geldt dat
het ontwerp van de meest adequate
koelinstallatie sterk product- en situatieafhankelijk
is en maatwerk vereist.
Vooral de beslissing ten aanzien van
de te installeren capaciteit is essentieel.
Verwerkingsprocessen binnen een
bedrijf en de te verwachten ontwikkelingen
bepalen de uiteindelijke keuze.
Als de grootte, de leverfrequentie, de
inkomende temperatuur of de verpakkingsvorm
van productpartijen wijzigt
is dat van invloed op de koeling. Men
54 RCC KOUDE & LUCHTBEHANDELING 101e Jaargang nr. 10 - oktober 2008

RCC KOUDE & LUCHTBEHANDELING 101e Jaargang nr. 10 - oktober 2008 55
????????????

TECHNIEK
moet dus een zorgvuldige toekomstgerichte
afweging maken. Bij nieuwbouw
of modernisering speelt ook
een afweging van investeringskosten,
gewenste levensduur, flexibiliteit van
installatie, nauwkeurigheid van de regeling
en minimaal energiegebruik. Goed
geformuleerde eisen ten aanzien van
productkwaliteit zijn hierbij van groot
belang. Goede technische kennis van
aanbieders en de domein- en ervaringskennis
van de gebruiker is niet altijd
voldoende. Onafhankelijke experts die
de uitwerking van een koelinstallatie op
productkwaliteit werkelijk doorgronden
kunnen bij het maken van keuzes
een waardevolle bijdrage leveren.
In de volgende voorbeelden is aangegeven
hoe AFSG op keten- en bedrijfsniveau
in diverse projecten gebruik
maakte van de mix van productkennis,
conditionering en koeltechniek.
Modaliteitshift: van
luchtvracht naar
zeecontainer transport
Ten behoeve van de Nederlandse tuinbouwsector
is voor een aantal producten
onderzocht of het transport naar
verre markten, zoals de USA niet alleen
per luchtvracht maar ook per zeevracht
(Reefer containers) kon plaatsvinden.
De argumenten om dit voor de verschillende
producten na te streven waren:
1. Hoewel kwalitatief hoogwaardig
is de kostprijs van in Nederland
geteeld product hoog
a. Hoge energiekosten door
gestookte glasteelten
b. Competitie met lage lonen landen
en een toename van de lokale
productie.
2. Volledige afhankelijkheid van
luchttransport is voor veel
handelsbedrijven
ongewenst
a. Steeds hogere
tarieven;
geen alternatief
b. Luchtvracht
is weliswaar
snel, maar van
een gesloten
koelketen is
geen sprake
c. Beperkte
laadcapaciteit:
Bederfelijke
goederen krijgen
niet altijd voldoende
prioriteit en moeten, soms
op hete platforms, onbeschermd
wachten op volgende vluchten.
3. Duurzame distributieketens
a. De CO 2
emissie van luchtvracht is
veel hoger dan die van bootvracht.
Paprika’s
Nederlands geteelde paprika kunnen
een zeereis NL.-USA per container het
beste doorstaan bij een temperatuur
van 8°C. Een lagere temperatuur brengt
meer risico op koudebederf (ingezonken
plekken) met zich mee; een hogere
temperatuur heeft meer indroging,
rotvorming en doorkleuring tot gevolg.
Om de kwaliteitsachteruitgang tot een
minimum te beperken is het zeer belangrijk
om zoveel mogelijk indroging
van het product te voorkomen. In een
Reefer container is de r.v. weliswaar
hoog (85-90%), maar ook de luchtsnelheid
is relatief hoog (circulatievoud ca.
100). Vooral bij een niet al te compacte
stapeling, zoals dat bij paprika het
geval is, treedt dan al snel een onacceptabele
indroging op. Een speciale
massief kartonnen verpakking met
minder openingen en aangepast verpakkingsmateriaal
is een goede oplossing.
Een andere geheel gesloten verpakking,
volgens het bag-in-box principe, heeft
praktische nadelen bij het inpakken en
het inkoelen. In het soms ongekoelde
na-traject ontstaat gemakkelijker condensatie
in deze verpakking, oorzaak
van extra rotontwikkeling. Dus door
een integrale ketenbenadering (afweging
van (klimaat)technische, logistieke
en kostenaspecten) werd een distributieprotocol
voor paprika gevonden,
waarbij zeevracht een prima en goedkoper
alternatief voor luchtvracht is.
De tuinbouwsector vervoert inmiddels
de meeste paprika’s naar de USA per
Reefer container.
Trostomaten
In het vervolgens ontwikkelde zeetransportprotocol
voor trostomaat bleek, in
tegenstelling tot paprika, niet de verpakking
de meest kritische succesfactor
te zijn, maar was dat veel meer de beginkwaliteit,
het rijpheidstadium en een
keuze voor rassen met goede bewaarbaarheidseigenschappen.
Overigens wel
in combinatie met de beste transporttemperatuur
(8°C). Ook hier werd enig
voordeel gevonden van een aangepaste
verpakking. Een open enkellaags verpakking
zorgde voor een iets betere
kwaliteit c.q. lagere bederfcijfers, maar
de hogere kosten en de iets lagere beladingsgraad
waren argumenten om deze
verpakking in de praktijk niet toe te
passen. Afkoeling in de container, dus
met weglating van voorkoeling met een
separaat doorstoomkoelsysteem, bleek
tegen de verwachting in, niet van invloed
op de uiteindelijke productkwaliteit.
Trostomaten kunnen dus al direct
bij de teler in de container geladen
worden zonder eerst naar locaties met
speciale voorzieningen getransporteerd
te worden. Dat bespaart exporteurs
kosten en tijd. Voorwaarde is wel dat
relatief open verpakkingen moeten
worden toegepast, anders bestaat het
risico dat niet overal in de lading de
gewenste producttemperatuur bereikt
wordt. Paprika en trostomaat kunnen
zonder dat het ene product het andere
negatief beïnvloedt samen geladen en
getransporteerd worden. De inzet van
speciale, dus duurdere C(ontrolled)
A(tmosphere) containers voor beide
genoemde producten leverde geen
meerwaarde op. De meeste trostomaten
worden nu in Reefer containers naar de
USA geëxporteerd.
Snijbloemen
Omdat ook de snijbloemenexport
geremd wordt door de hoog opgelopen
(luchtvracht)transportkosten heeft
AFSG ook deze belangrijke productcategorie
onderzocht met betrekking tot
de mogelijkheden voor zeetransport.
De uitkomsten van het onderzoek
leidden tot enkele succesvolle proefverschepingen.
Vooral het typische Hollandse
bolbloemen assortiment: tulpen,
narcissen, hyacinten en amaryllissen
bleek in een gesloten koelketen het nog
56 RCC KOUDE & LUCHTBEHANDELING 101e Jaargang nr. 10 - oktober 2008

eter doen dan in de snellere maar niet
gekoelde luchtvrachtketen. Ook hier
heeft de sector het ontwikkelde protocol
meteen in de praktijk toegepast.
Inmiddels wordt al een significante
hoeveelheid bolbloemen naar de Amerikaanse
markt geëxporteerd op basis
van zeetransport. Niet alle bloemsoorten
zijn geschikt of zijn al voldoende
onderzocht. Het onderzoek gericht op
zeetransport van snijbloemen is nog
gaande.
Quest: energiezuinige
regeling van koelcontainers
Het effect van een recent afgerond
AFSG project met Carrier Transicold
en Maersk Line was een zeer significante
vermindering van het energiegebruik
van de huidige vloot Maersk Reefer
containers met een Carrier koelunit.
Besparingen tot 50% werden bereikt
door een gewijzigde regeling van de
koelmachine. De nieuwe “Quest” regeling
werd na ontwikkeling nog eens uitvoerig
getest door tientallen containers
in verschillende intercontinentale distributieketens
te volgen. Bij aankomst
werd de kwaliteit van producten uit
containers met de Quest regeling vergeleken
met de kwaliteit van dezelfde
producten uit andere referentiecontainers.
Beide werden op dezelfde boot en
zelfs op dezelfde deklocatie geplaatst.
Aangetoond werd dat de resultaten van
eerdere stationaire simulatieproeven
ook in de echte wereld behaald werden
en dat de energiebesparingen tot 50%
kunnen oplopen. Inmiddels is meer
dan de helft van de containers met de
nieuwe Quest regeling uitgerust. De
essentie van de regeling is dat de voorheen
toegepaste continu regeling van
de inblaastemperatuur van de koellucht
vervangen is door een aan/uit regeling
die reageert op een meer directe meting
van de producttemperatuur. Uitgebreid
productonderzoek vormde de basis
voor vaststelling van de acceptabele
bandbreedte van de regeling. De bandbreedte
is niet gefixeerd maar hangt af
van de instelwaarde van het betreffende
product.
Dus, door op een andere wijze naar
het standaard gebruik van een transportkoelinstallatie
te kijken kon met
relatief eenvoudige middelen een zeer
grote energiebesparing worden bereikt
zonder daarbij enige concessie te doen
aan de productkwaliteit.
Wint snelheid het van
koelen
Retailers stellen steeds hogere
eisen aan “vers” leveranciers
voor wat betreft het
tijdvenster en de frequentie
waarbinnen geleverd moet
worden. Alleen bedrijven gespecialiseerd
in verslogistiek
blijken hieraan te kunnen
voldoen. In “vers”ketens
waar vooral snelheid bepalend
is voor een efficiënte
goederenstroombeheersing
was het onduidelijk in welke
mate afwijkingen van de optimale
opslagtemperatuur van diverse
plantaardige producten getolereerd
kunnen worden. Na onderzoek stelden
we vast dat het effect van een niet
goed geconditioneerde, maar wel korte
aanvoerketen, gering is. Kwaliteitsachteruitgang
vindt met name plaats in de
supermarkten zelf en veel minder in de
gekoelde aanvoerketen. De meeste AGF
producten en snijbloemen worden te
lang in niet gekoelde displays uitgestald
(om verkooptechnische redenen). In de
aanvoerketen eerst tijd nemen om goed
af te koelen en pas later aanleveren is
niet beter voor de kwaliteit dan direct
(wel gekoeld!) transporteren. Tegen de
heersende opvatting in bleek dat het
gebruik van niet te diep koelen om te
vermijden dat later in de keten door
temperatuurwisselingen condensatie
optreedt en daardoor mogelijk meer
bederf, geen goede strategie is. Steeds
en overal koelen waar mogelijk en condens
op de koop toenemen is beter dan
niet koelen om condens te vermijden.
Voor korte versketens geldt ook dat
zeer snelle afkoeling niet veel bijdraagt
aan een betere kwaliteit. Langzamere
afkoeling onder de voorwaarde dat
in beide gevallen wel de instelwaarde
wordt bereikt geeft hetzelfde resultaat.
Wel kunnen er logistieke of andere
redenen zijn om snelle afkoeling na te
streven; voor een betere productkwaliteit
alleen, kunnen investeringen in
voorkoelinstallaties met hoge koelcapaciteit
nauwelijks rendabel gemaakt
worden.
Productkennis
Alle genoemde voorbeelden tonen
aan dat specifieke productkennis en
kennis over kwaliteitshandhaving de
basis vormde voor een verbeterd of
alternatief gebruik van koeling. Deze
kennis is niet alleen van belang voor
bedrijven die in mondiale voedsel- en
sierteeltketens opereren, maar is ook
van belang voor lokaal opererende
bedrijven. Door de aanwezigheid van
de Rotterdamse haven, Schiphol, de
tuinbouwclusters en de handelscentra is
er in Nederland veel product te koelen.
Als we de vooraanstaande rol van
Nederland voor voedsel- en sierteeltdistributie
willen versterken of handhaven
is productkennis onontbeerlijk. De
koude sector heeft het belang van dit
type kennisontwikkeling onderkend en
zal daarom door donaties van diverse
brancheorganisaties financiële middelen
ter beschikking stellen om het kennisniveau
te behouden.
H.A.M. Boerrigter
Wageningen UR
Agrotechnology and Food Sciences
Group
Summary
Over the last years, the design of fresh food supply
chains has been changing, with improved logistics
and globalization of the trade as the major driving
forces. In this article the consequences of these
developments for the utilization of cooling will be
addressed.
Nadere informatie:
Wageningen UR
Agrotechnology and Food Sciences Group
P.O. box 17
6700 AA Wageningen
T: 0317 - 480187
F: 0317 – 483011
www.afsg.wur.nl
TECHNIEK
RCC KOUDE & LUCHTBEHANDELING 101e Jaargang nr. 10 - oktober 2008
57