ontwerp milieubeleidsplan 2010 - 2014 gemeente holsbeek
ontwerp milieubeleidsplan 2010 - 2014 gemeente holsbeek
ontwerp milieubeleidsplan 2010 - 2014 gemeente holsbeek
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
ONTWERP MILIEUBELEIDSPLAN <strong>2010</strong> - <strong>2014</strong><br />
GEMEENTE HOLSBEEK<br />
1/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
2/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
INLEIDING................................................................................................................................. 7<br />
MILIEUBELEIDSPLANNINGSPROCES .................................................................................. 8<br />
I.1 INLEIDING .................................................................................................................. 8<br />
I.2 MILIEUBELEIDSPLANNING...................................................................................... 8<br />
I.2.1 Fase 1 : Opmaken <strong>ontwerp</strong>plan........................................................................... 9<br />
I.2.2 Fase 2 : Openbaar onderzoek ............................................................................. 9<br />
I.2.3 Fase 3 : Definitief plan ......................................................................................... 9<br />
I.2.4 Fase 4 : Opvolging............................................................................................. 10<br />
I.3 AANPAK OPMAKEN ONTWERPPLAN .................................................................. 10<br />
I.3.1 Ambtelijke Werkgroep........................................................................................ 10<br />
I.4 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST................................................................... 11<br />
II SITUERING HOLSBEEK................................................................................................. 11<br />
II.1 RUIMTELIJKE SITUERING HOLSBEEK ................................................................ 11<br />
II.1.1 Gemeente op macroniveau................................................................................ 11<br />
II.1.2 Gemeente op meso- en microniveau................................................................. 12<br />
II.2 KWANTITATIEF PROFIEL VAN DE GEMEENTE................................................... 13<br />
II.2.1 Enkele kengetallen 1 ........................................................................................... 13<br />
II.2.2 Bodemgebruik.................................................................................................... 14<br />
II.2.2.1 Evolutie van de bodembezetting 2 ............................................................... 14<br />
II.2.2.2 Bodembestemming volgens het gewestplan.............................................. 15<br />
II.3 RUIMTELIJKE CONTEXT........................................................................................ 16<br />
II.3.1 Cultuurhistorische situering. .............................................................................. 16<br />
II.3.2 Bestaande ruimtelijke structuur op macroniveau (boven<strong>gemeente</strong>lijk) ............. 17<br />
II.4 BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR VAN HOLSBEEK ............................. 18<br />
II.4.1 Natuurlijke structuur ........................................................................................... 18<br />
II.4.1.1 Fysisch systeem ......................................................................................... 18<br />
II.4.1.2 Ecologisch systeem.................................................................................... 21<br />
II.4.2 Agrarische structuur........................................................................................... 21<br />
III BELEIDSKADER ............................................................................................................. 23<br />
III.1 DECREET HOUDENDE ALGEMENE BEPALINGEN INZAKE MILIEUBELEID VAN<br />
5 APRIL1995 GEWIJZIGD VOLGENS DECREET VAN 8 MEI 2009................................. 23<br />
III.2 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST ‘MILIEU ALS OPSTAP NAAR DUURZAME<br />
ONTWIKKELING’................................................................................................................ 23<br />
III.3 UITVOERINGSBESLUIT VAN 14 JUNI 2002 BETREFFENDE DE PROVINCIALE<br />
EN GEMEENTELIJKE MILIEUPLANNING EN DE MILIEURAAD..................................... 23<br />
III.4 MILIEUBELEIDSPLANNEN..................................................................................... 24<br />
III.4.1 Gewestelijk Milieubeleidsplan Vlaanderen ........................................................ 24<br />
III.4.2 Provinciaal <strong>milieubeleidsplan</strong> Vlaams-Brabant.................................................. 26<br />
III.4.3 Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009............................................................. 26<br />
III.4.4 Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong>............................................................. 27<br />
UITVOERINGSPLANNEN................................................................................................... 28<br />
III.4.5 Biologische waarderingskaart............................................................................ 28<br />
III.4.6 Regionaal landschap Noord-Hageland.............................................................. 29<br />
III.4.7 Traditionele landschappen en de atlas van landschapsrelicten ........................ 30<br />
III.4.8 Vogelrichtlijngebied/Habitatrichtlijngebied ......................................................... 32<br />
III.4.9 Vlaams Ecologisch Netwerk .............................................................................. 33<br />
III.4.10 Bermbeheersplan ........................................................................................... 33<br />
III.4.11 GNOP – Regionaal en <strong>gemeente</strong>lijk natuurontwikkelingsplan....................... 33<br />
III.4.12 Mobiliteitsplan................................................................................................. 34<br />
III.5 STRUCTUURPLANNEN .......................................................................................... 35<br />
III.5.1 Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen .................................................................. 35<br />
III.5.2 Ruimtelijk structuurplan provincie Vlaams-Brabant ........................................... 35<br />
III.5.3 Ruimtelijk structuurplan Holsbeek ..................................................................... 35<br />
IV INSTRUMENTARIUM ...................................................................................................... 36<br />
IV.1 BELEIDSINSTRUMENTEN...................................................................................... 36<br />
3/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
IV.2 GEMEENTELIJKE DIENSTEN................................................................................. 36<br />
IV.3 ADVIESRAAD VOOR MILIEU EN NATUUR MAR.................................................. 38<br />
V THEMATISCHE BENADERING GELINKT MET DOELGROEPEN EN GEBIEDEN<br />
T.O.V. THEMABENADERING ................................................................................................ 40<br />
V.1 DOELGROEPEN ...................................................................................................... 40<br />
V.1.1 Algemene visie Holsbeek................................................................................... 40<br />
V.1.2 Doelgroepen ...................................................................................................... 41<br />
V.2 Gebiedsgericht beleid............................................................................................. 41<br />
VI THEMA 1: VASTE STOFFEN.......................................................................................... 42<br />
VI.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen ................................................................. 42<br />
VI.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 42<br />
VI.1.1.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen........................................................ 42<br />
VI.1.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem............................................. 43<br />
VI.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 44<br />
VI.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 44<br />
VI.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 45<br />
VI.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 46<br />
VI.1.3.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen........................................................ 46<br />
VI.1.3.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem............................................. 47<br />
VI.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 48<br />
VI.1.4.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen........................................................ 48<br />
VI.1.4.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem............................................. 48<br />
VI.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................... 49<br />
VI.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 49<br />
VI.1.5.2 Actiepunten................................................................................................. 51<br />
VI.2 Verontreiniging door afvalstoffen ......................................................................... 57<br />
VI.2.1 Themabeschrijving............................................................................................. 57<br />
VI.2.2 Stand van zaken ................................................................................................ 57<br />
VI.2.2.1 Toestand..................................................................................................... 57<br />
VI.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 58<br />
VI.2.3 Knelpunten......................................................................................................... 59<br />
VI.2.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 60<br />
VI.2.5 Strategie en actiepunten.................................................................................... 60<br />
VI.2.5.1 Strategie ..................................................................................................... 60<br />
VI.2.5.2 Actiepunten................................................................................................. 61<br />
VII THEMA 2: WATER .......................................................................................................... 65<br />
VII.1 Verstoring van watersystemen.............................................................................. 65<br />
VII.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 65<br />
VII.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 66<br />
VII.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 66<br />
VII.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 67<br />
VII.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 69<br />
VII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 69<br />
VII.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................... 70<br />
VII.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 70<br />
VII.1.5.2 Actiepunten................................................................................................. 71<br />
VII.2 Verdroging ............................................................................................................... 75<br />
VII.2.1 Themabeschrijving............................................................................................. 75<br />
VII.2.2 Stand van zaken ................................................................................................ 75<br />
VII.2.2.1 Toestand..................................................................................................... 75<br />
VII.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 76<br />
VII.2.3 Knelpunten......................................................................................................... 76<br />
VII.2.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 77<br />
VII.2.5 Strategie en actiepunten.................................................................................... 78<br />
VII.2.5.1 Strategie ..................................................................................................... 78<br />
VII.2.5.2 Actiepunten................................................................................................. 79<br />
VIII THEMA 3: NATUURLIJKE ENTITEITEN........................................................................ 82<br />
VIII.1 NATUURLIJKE ENTITEITEN................................................................................... 82<br />
4/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VIII.1.1 Themabeschrijving ......................................................................................... 82<br />
VIII.1.2 Stand van zaken............................................................................................. 82<br />
VIII.1.2.1 Toestand .................................................................................................... 82<br />
VIII.1.2.2 Huidig beleidskader.................................................................................... 83<br />
VIII.1.3 Knelpunten ..................................................................................................... 84<br />
VIII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.......................................................................... 85<br />
VIII.1.5 Strategie en actiepunten ................................................................................ 85<br />
VIII.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 85<br />
VIII.1.5.2 Actiepunten ................................................................................................ 87<br />
IX THEMA 4: HINDER.......................................................................................................... 91<br />
IX.1 Lucht......................................................................................................................... 91<br />
IX.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 91<br />
IX.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 93<br />
IX.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 93<br />
IX.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 95<br />
IX.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 98<br />
IX.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 100<br />
IX.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................. 101<br />
IX.1.5.1 Strategie ................................................................................................... 101<br />
IX.1.5.2 Actiepunten............................................................................................... 104<br />
IX.2 Vermesting............................................................................................................. 108<br />
IX.2.1 Themabeschrijving........................................................................................... 108<br />
IX.2.2 Stand van zaken .............................................................................................. 108<br />
IX.2.2.1 Toestand................................................................................................... 108<br />
IX.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 109<br />
IX.2.3 Knelpunten....................................................................................................... 110<br />
IX.2.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 110<br />
IX.2.5 Strategie en actiepunten.................................................................................. 111<br />
IX.2.5.1 Strategie ................................................................................................... 111<br />
IX.2.5.2 Actiepunten............................................................................................... 111<br />
IX.3 Geluid, Geur, Licht ................................................................................................ 113<br />
IX.3.1 Themabeschrijving........................................................................................... 113<br />
IX.3.1.1 Geluid ....................................................................................................... 113<br />
IX.3.1.2 Geur.......................................................................................................... 113<br />
IX.3.1.3 Licht .......................................................................................................... 113<br />
IX.3.2 Stand van zaken .............................................................................................. 114<br />
IX.3.2.1 Toestand................................................................................................... 114<br />
IX.3.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 115<br />
IX.3.3 Knelpunten....................................................................................................... 116<br />
IX.3.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 116<br />
IX.3.5 Strategie en actiepunten.................................................................................. 117<br />
IX.3.5.1 Strategie ................................................................................................... 117<br />
IX.3.5.2 Actiepunten............................................................................................... 118<br />
X THEMA 5: ENERGIE ..................................................................................................... 122<br />
X.1 ENERGIE ................................................................................................................ 122<br />
X.1.1 Themabeschrijving........................................................................................... 122<br />
X.1.2 Stand van zaken .............................................................................................. 122<br />
X.1.2.1 Toestand................................................................................................... 122<br />
X.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 122<br />
X.1.3 Knelpunten....................................................................................................... 123<br />
X.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 123<br />
X.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................. 124<br />
X.1.5.1 Strategie ................................................................................................... 124<br />
X.1.5.2 Actiepunten............................................................................................... 124<br />
XI THEMA 6: MOBILITEIT ................................................................................................. 127<br />
XI.1 MOBILITEIT............................................................................................................ 127<br />
XI.1.1 Themabeschrijving........................................................................................... 127<br />
XI.1.2 Stand van zaken .............................................................................................. 127<br />
XI.1.2.1 Toestand................................................................................................... 127<br />
5/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XI.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 128<br />
XI.1.3 Knelpunten....................................................................................................... 128<br />
XI.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 128<br />
XI.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................. 129<br />
XI.1.5.1 Actiepunten............................................................................................... 129<br />
XII MILIEUBAROMETER .................................................................................................... 130<br />
XIII COMPATIBILITEIT GMBP/PMBP/Mina-3/SO .............................................................. 132<br />
XIII.1 Tussen provinciaal en <strong>gemeente</strong>lijk MBP .......................................................... 133<br />
XIII.1.1 Plandoelstellingen ........................................................................................ 133<br />
XIV BINDENDE ACTIES INCL. FINANCIERING................................................................. 135<br />
6/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
INLEIDING<br />
Het <strong>milieubeleidsplan</strong> is in zijn essentie een handleiding die uitschrijft hoe de <strong>gemeente</strong><br />
Holsbeek in de volgende jaren concreet zijn milieubeleid wenst uit te stippelen. Binnen het<br />
kader van de plannen van hogere overheden, heeft, zeker op het vlak van milieubeleid, de<br />
<strong>gemeente</strong> de ruimte om eigen accenten te leggen. Dit plan met zijn niet-limitatieve<br />
actiepunten beschrijft deze accenten en vertaalt ze indicatief naar concrete actieprogramma’s<br />
en te realiseren doelstellingen.<br />
Dit plan moet een antwoord geven om te reageren op bestaande knelpunten in Holsbeek en<br />
geeft tegelijkertijd een leiddraad om problemen in de toekomst te vermijden. Milieugericht<br />
denken en duurzaamheid staan voorop.<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek voert reeds lang een beleid dat gericht is op duurzaam denken en<br />
een grote betrokkenheid van de bevolking. Wij hopen dat dit plan het beleid verder kan<br />
ondersteunen.<br />
Het eerste hoofdstuk geeft een algemene inleiding over het planningsproces bij de opmaak<br />
van een <strong>milieubeleidsplan</strong>. In het tweede hoofdstuk wordt de <strong>gemeente</strong> Holsbeek gesitueerd<br />
in zijn omgeving in de ruimste zin van het woord, d.w.z. zowel geografisch, historisch als<br />
ruimtelijk worden de kaders aangegeven waarbinnen gewerkt dient te worden.<br />
In het derde en vierde hoofdstuk worden de beleidsdocumenten aangehaald waarmee<br />
rekening dient gehouden te worden en worden de instrumenten geplaatst dewelke de<br />
<strong>gemeente</strong> gebruikt om haar milieubeleid te ondersteunen.<br />
In hoofdstuk 5 en volgende vinden we de kern van het <strong>milieubeleidsplan</strong>, ttz de bespreking<br />
van de verschillende onderdelen van het milieubeleid, waarbij steeds na een algemene<br />
kadering van de wetgeving, specifiek de Holsbeekse situatie aan bod komt, afgerond met een<br />
doelstellingen en actieprogramma. De indeling in de themas zoals ze ook bekend zijn via de<br />
milieujaarprogramma’s zijn behouden.<br />
In het laatste hoofdstuk worden de bindend verklaarde acties opgenomen tezamen met hun<br />
begroting.<br />
7/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
MILIEUBELEIDSPLANNINGSPROCES<br />
I.1 INLEIDING<br />
Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM)<br />
zoals gewijzigd op 30/04/09 en 08/05/2009 stelt vast hoe de doelstellingen en beginselen<br />
voor het milieubeleid in Vlaanderen naar het lokale niveau vertaald kunnen worden. Het<br />
DABM vormt hiermee het decretale kader voor de milieuplanning in Vlaanderen op de drie<br />
bestuurlijke niveaus.<br />
Sedert het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse regering van 14 juni 2002 betreffende de<br />
provinciale en <strong>gemeente</strong>lijke milieuplanning en de milieuraad, zijn de provincies verplicht tot<br />
het opmaken van een <strong>milieubeleidsplan</strong>. Het staat de <strong>gemeente</strong> vrij om er één op te stellen al<br />
houdt de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst een verplichting in om<br />
minimaal een visie op het leefmilieu op te stellen. De <strong>gemeente</strong>lijke uitvoeringsplannen geven<br />
nadere uitwerking aan het gewestelijk en provinciaal <strong>milieubeleidsplan</strong>.<br />
I.2 MILIEUBELEIDSPLANNING<br />
De opmaak van het <strong>gemeente</strong>lijke <strong>milieubeleidsplan</strong> is vastgelegd in een procedure waarbij<br />
overleg en inspraak erg belangrijk zijn en dus ook terug te vinden in de verschillende te<br />
volgen stappen.<br />
De procedure van de <strong>milieubeleidsplan</strong>ning kan opgesplitst worden in vier verschillende<br />
fasen. Deze vier fasen zijn in onderstaande figuur schematisch weergegeven en vervolgens<br />
toegelicht. Enkel de drie eerste fasen maken onderdeel uit van dit <strong>milieubeleidsplan</strong>.<br />
8/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Vaststelling<br />
door GR<br />
I.2.1<br />
Fase 1 : Opmaken <strong>ontwerp</strong>plan<br />
Een eerste <strong>ontwerp</strong>plan werd opgesteld in samenspraak met een werkgroep. Het<br />
<strong>ontwerp</strong>plan wordt beoordeeld door het college van burgemeester en schepenen.<br />
I.2.2<br />
Fase 2 : Openbaar onderzoek<br />
Het <strong>ontwerp</strong>plan wordt verstuurd naar de verschillende raadgevende instanties. Daarnaast<br />
wordt het plan ook bij de <strong>gemeente</strong> Holsbeek zestig dagen ter inzage gelegd. Inwoners en<br />
verenigingen kunnen schriftelijk opmerkingen overmaken aan het college van burgemeester<br />
en schepenen.<br />
De deputatie onderzoekt het <strong>ontwerp</strong>plan op zijn verenigbaarheid met het provinciaal<br />
<strong>milieubeleidsplan</strong> en met het gewestelijk <strong>milieubeleidsplan</strong> en waakt over de coördinatie van<br />
de <strong>milieubeleidsplan</strong>nen binnen de provincie.<br />
I.2.3<br />
Fase 3 : Definitief plan<br />
De opmerkingen die tijdens het openbaar onderzoek werden gemaakt, worden onderzocht en<br />
eventueel opgenomen in het uiteindelijke definitieve plan. Het definitieve plan omvat ook een<br />
opsomming van de verschillende aanpassingen die gebeurden aan het oorspronkelijke<br />
<strong>ontwerp</strong>plan. Ten laatste 60 dagen na het afsluiten van het openbaar onderzoek wordt het<br />
definitief plan vastgesteld door de <strong>gemeente</strong>raad en ter inzage gelegd.<br />
9/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
De deputatie van Vlaams Brabant kan binnen een termijn van drie maanden na de<br />
kennisgeving van het plan de bepalingen van het plan die strijdig zijn met de bindende<br />
bepalingen van het gewestelijk of het provinciaal <strong>milieubeleidsplan</strong> vernietigen.<br />
I.2.4<br />
Fase 4 : Opvolging<br />
In het milieujaarprogramma wordt jaarlijks een overzicht gemaakt van de gerealiseerde acties<br />
gedurende het voorbije jaar en van de uit te voeren acties in het volgende jaar. Een koppeling<br />
met de begroting is in deze fase van groot belang.<br />
I.3 AANPAK OPMAKEN ONTWERPPLAN<br />
I.3.1<br />
Ambtelijke Werkgroep<br />
Aangezien het duidelijk is dat de bestaande kennis binnen de <strong>gemeente</strong> van cruciaal belang<br />
is bij de opmaak van een <strong>milieubeleidsplan</strong>, is een nauwe samenwerking ten zeerste<br />
aanbevolen. Het college van burgemeester en schepenen is verantwoordelijk voor het<br />
opstellen van het <strong>ontwerp</strong>plan. Zij betrekt daarbij de naar haar oordeel meest<br />
belanghebbende overheidsorganen, instellingen en groeperingen binnen de <strong>gemeente</strong>.<br />
Het <strong>ontwerp</strong>plan wordt dan ook opgesteld onder impuls en coördinatie van volgende groep<br />
mensen nl de ambtelijke werkgroep.<br />
• Schepen van milieu : Alex Demarsin<br />
• Milieu-ambtenaar : Daniël Lauwereys (tot 01.2009), Peggy Van den Broeck ( vanaf<br />
01.<strong>2010</strong>)<br />
• Duurzaamheidsambtenaar : Peggy Van den Broeck<br />
• Burgemeester : Hans Eyssen<br />
• Diensthoofd groendienst : Maurice Feyaerts / Bruno Bets wnd<br />
• Adviesraad voor milieu en natuur (MAR)<br />
Tijdens de opmaak van het <strong>ontwerp</strong>plan zijn overlegmomenten met de werkgroep voorzien<br />
waarin ideeën en verwachtingspatronen getoetst worden aan de voorgestelde plannen en<br />
acties. Ook de partners in milieubeleid hebben hun steentje bijgedragen in het tot stand<br />
komen van een gefundeerd <strong>milieubeleidsplan</strong>.<br />
• Vlaams-Gewest<br />
• Provincie Vlaams-Brabant<br />
• Natuur en Bos<br />
• Watering<br />
• Regionaal Landschap Noord-Hageland (RLNH)<br />
10/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• Igo Leuven<br />
• Natuurpunt<br />
• WBE<br />
• Scholen<br />
• Alle verenigingen die actief meehelpen aan natuurontwikkeling in de <strong>gemeente</strong><br />
I.4 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST<br />
Met de Samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ (2008-<br />
2013) wil het Vlaamse gewest <strong>gemeente</strong>n stimuleren om een geïntegreerd milieubeleid uit te<br />
bouwen dat uitgaat van de principes van duurzame ontwikkeling. Gemeenten kunnen zelf<br />
bepalen hoe ver ze hierbij willen gaan door het niveau te bepalen<br />
De Samenwerkingsovereenkomst maakt een onderscheid tussen het basisniveau en het<br />
onderscheidingsniveau voor een aantal thema's : Instrumentarium, Afval, Milieuverantwoord<br />
productgebruik, Water, Hinder, Energie, Mobiliteit, Natuur, Bodem en Duurzame<br />
Ontwikkeling.<br />
Voor elk van deze thema's worden binnen het basisniveau een aantal verplichte taken en<br />
binnen het onderscheidingsniveau een aantal vrije keuze taken uitgewerkt. Door<br />
ondertekening van de Samenwerkingsovereenkomst verbindt een <strong>gemeente</strong> zich ertoe om in<br />
ruil voor financiële ondersteuning van het Vlaamse gewest, deze verschillende taken uit te<br />
voeren.<br />
II<br />
SITUERING HOLSBEEK<br />
(Uit structuurplan Holsbeek – ARCADIS Gedas 2004)<br />
II.1 RUIMTELIJKE SITUERING HOLSBEEK<br />
II.1.1<br />
Gemeente op macroniveau<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek behoort tot de provincie Vlaams-Brabant en het arrondissement<br />
Leuven. De <strong>gemeente</strong> is gelegen ten noordoosten van Leuven naast E314 (A2) tussen<br />
Leuven en Aarschot. Via de op- en afritten in Holsbeek en Nieuwrode (resp. 20, 21 en 22)<br />
heeft Holsbeek een goede ontsluiting via het hoger wegennet. Een andere belangrijke<br />
ontsluiting vormt de N223 welke van zuid naar noord door de <strong>gemeente</strong> snijdt en de ‘ring’<br />
rond Aarschot (R25) verbindt met de ring rond Tienen (R27). De <strong>gemeente</strong> Holsbeek heeft<br />
geen rechtstreekse ontsluiting op het waterwegennet. In het verleden beschikte Holsbeek<br />
11/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
over een stopplaats in Holsbeek-Plein (Attenhoven) op de spoorlijn Aarschot-Leuven.<br />
Hierdoor bestond er een goede ontsluiting naar Leuven, Brussel en omstreken.<br />
Geografisch valt Holsbeek ongeveer samen met de zuid-westgrens van het Hageland. De<br />
typische Hagelandse heuvelruggen, afgewisseld met de Wingevallei, bepalen het landschap.<br />
Belangrijke delen van de <strong>gemeente</strong> zijn waardevolle open ruimtegebieden (agrarisch, natuur<br />
of bos).<br />
II.1.2<br />
Gemeente op meso- en microniveau<br />
Holsbeek wordt in het noorden begrensd door de <strong>gemeente</strong>n Rotselaar en Aarschot, in het<br />
oosten door Tielt-Winge, in het zuiden door Lubbeek en in het westen door Leuven. De<br />
<strong>gemeente</strong> maakt deel uit van de verstedelijkte rand rond Leuven.<br />
Holsbeek bestaat sinds 1977 uit vier deel<strong>gemeente</strong>n: Holsbeek, Kortrijk-Dutsel, Sint-Pieters-<br />
Rode en Nieuwrode. De <strong>gemeente</strong> is 38,5 km² groot en telt 9471 inwoners (01/01/<strong>2010</strong>)<br />
zodat de bevolkingsdichtheid 246 inw./km² bedraagt.<br />
Voor het milieu is vooral de vallei van de Winge van belang. Zij vormt een aaneengesloten lint<br />
van natuur- en bosgebieden doorheen de <strong>gemeente</strong> van oost naar west. Ook de flank van de<br />
Hagelandse heuvelrug die hier opduikt is een belangrijk bos- en natuurgebied, al is een groot<br />
gedeelte van deze heuvelrug verkaveld. De agrarische bedrijvigheid is geëvolueerd naar een<br />
meer grootschalige akkerbouw. Vooral rond Nieuwrode ging de traditionele kleinfruitteelt<br />
(perziken,…) teloor. In de beekvalleien overheersen populieraanplantingen die als vervanger<br />
dienden voor de oorspronkelijke hooilanden.<br />
Op het vlak van cultuurhistoriek en recreatie biedt het Kasteel van Horst de <strong>gemeente</strong><br />
Holsbeek een attractiepool met een uitstraling tot ver over de <strong>gemeente</strong>grenzen.<br />
Holsbeek bezit een ambachtelijke zone (De Vunt) in het uiterste westen van de <strong>gemeente</strong> ter<br />
hoogte van het op- afrittencomplex van de E314 te Kessel-Lo.<br />
12/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Figuur 1: Administratieve situering van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek<br />
II.2 KWANTITATIEF PROFIEL VAN DE GEMEENTE<br />
II.2.1<br />
Enkele kengetallen<br />
In onderstaande tabel worden enkele kengetallen weergegeven. Enerzijds voor heel de<br />
<strong>gemeente</strong> en anderzijds voor de verschillende deelkernen. Als basis worden de gegevens<br />
van de volkstelling 1991 gebruikt omdat deze het meest volledige overzicht bezorgen.<br />
Error!<br />
Totaal<br />
<strong>gemeente</strong><br />
Deelkern<br />
Holsbeek<br />
Deelkern<br />
Kortrijk-<br />
Deelkern<br />
St.-Pieters-<br />
Deelkern<br />
Nieuwrode<br />
Dustel Rode<br />
Oppervlakte 3 849 ha 1 040 ha 846 ha 678 ha 1 285 ha<br />
Inwoners '(1991) 7737 3457 1307 875 2098<br />
Inwoners (<strong>2010</strong>) 9471 4043 1670 1057 2701<br />
Vreemdelingen ( <strong>2010</strong>) 179 103 27 12 37<br />
Gezinnen ( <strong>2010</strong>) 3678<br />
Gem. gezinsgrootte (<strong>2010</strong>) 2,57<br />
Werkzoekenden '(<strong>2010</strong>) 311<br />
Woningen ( <strong>2010</strong>) 4141<br />
Tabel 1: enkele kengetallen van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek<br />
NIS volkstelling 1991, GOM Vlaams-Brabant en <strong>gemeente</strong>lijke gegevens<br />
13/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
II.2.2<br />
Bodemgebruik<br />
II.2.2.1 Evolutie van de bodembezetting 2<br />
Op basis van de kadastrale statistieken is het mogelijk om een gedetailleerd beeld te krijgen<br />
van de verhouding tussen de bebouwde en de niet-bebouwde oppervlakte en de evolutie<br />
hiervan.<br />
Onbebouwde percelen (agrarische ruimte, bossen, heide, woeste gronden,<br />
natuurgebieden)<br />
De onbebouwde oppervlakte bedroeg in 1995 3.260 ha of 84,7 % van de totale oppervlakte.<br />
In 1985 bedroeg dit nog 3.392 ha of 88,1 %, een afname van 131 ha of 3,4 % op 10 jaar tijd.<br />
Een sterke bevolkingstoename zorgt ervoor dat de gemiddelde oppervlakte onbebouwde<br />
grond per inwoner fors daalt. In 1985 bedroeg de gemiddelde oppervlakte per inwoner 46,42<br />
are, in 1995 was dit nog slechts 39,25 are, een afname met bijna 7,17 are per inwoner.<br />
In vergelijking met de buur<strong>gemeente</strong>n Rotselaar (-5,81), Lubbeek (-5,00) en Tielt-Winge (-<br />
6,20) is dit een grotere afname van de onbebouwde oppervlakte per persoon. Zeker in<br />
verhouding met de stedelijke buur<strong>gemeente</strong>n Leuven (-0,53) en Aarschot (-2,00) is dit een<br />
forse afname. Desalniettemin ligt de onbebouwde oppervlakte per persoon in Holsbeek nog<br />
op hetzelfde niveau als Tielt-Winge en ongeveer 10 are hoger dan Lubbeek. In de<br />
buur<strong>gemeente</strong>n Rotselaar en Aarschot ligt deze bijna 20 are lager.<br />
Bebouwde percelen (bebouwde oppervlakte, incl. wegenis en waterlopen)<br />
De bebouwde oppervlakte steeg in de periode van 1985 tot 1995 met 129,3 ha. Dit is een<br />
toename van bijna 4,3 %. De bebouwde oppervlakte bedroeg in 1985 300,4 ha en groeide in<br />
1995 tot 429,6 ha. De evolutie van de bebouwde oppervlakte tussen 1985 en 1995 is verder<br />
op te splitsen in een lichte stijging van het aandeel appartementen (1,5 ha of 14 % van de<br />
bebouwde opp. in 1995 t.o.v. 0,9 ha in 1985), een stijging van het aantal huizen en hoeven<br />
(374,5 ha of 87,2 % in 1995 t.o.v. 261,7 ha in 1985), van de industriegebouwen (10,7 ha of<br />
2,5 % in 1995 t.o.v. 4,7 ha in 1985), van de handelszaken (9,4 ha of 2,2 % in 1995 t.o.v. 6,0<br />
ha in 1985), de openbare gebouwen (2,2 ha of 0,5 % in 1995 t.o.v. 2,0 ha in 1985) en een<br />
stijging van het aantal gebouwen voor welzijn, gezondheid, onderwijs, cultuur, sport en<br />
ontspanning (28,6 ha of 6,6 % in 1995 t.o.v. 23,7 ha in 1985).<br />
2<br />
: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap – Administratie Planning en Statistiek, Stativaria<br />
14 en 18, september 1996 en augustus 1997.<br />
14/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
II.2.2.2<br />
Bodembestemming volgens het gewestplan<br />
Bestemming wonen.......................................................................................... 431 ha<br />
Het woongebied is goed voor 11,1 % van de totale oppervlakte van het grondgebied<br />
van Holsbeek. Het woongebied kan verder onderverdeeld worden naar woongebied<br />
(143 ha), woongebied met landelijk karakter (214 ha), woonpark (63 ha) en<br />
woonuitbreidingsgebied (11ha).<br />
Gebieden voor recreatie ..................................................................................... 20 ha<br />
Hiervan is ca. 6 ha bestemd voor dagrecreatie. Het totaal aan recreatie is goed voor<br />
0,5 % van het grondgebied.<br />
Bestemming groengebied, parkgebied, buffer, … ........................................... 117 ha<br />
Bestemming natuurgebied en –reservaat ......................................................... 733 ha<br />
Opvallend is het hoge aandeel van natuurgebieden t.o.v. de bos- en parkgebieden.<br />
Deze eerste beslaat bijna 18,9 % van Holsbeek, de andere gebieden beslaan<br />
‘slechts’ 6,5 % van de totale oppervlakte.<br />
Bestemming bosgebied 5 ..................................................................................133 ha<br />
Bestemming agrarisch gebied....................................................................... 2.425 ha<br />
Het agrarisch gebied is de grootste ruimtegebruiker in de <strong>gemeente</strong>. Het totaal is<br />
goed voor 62,5 %. Het kan onderverdeeld worden in agrarisch gebied (1.259 ha) en<br />
landschappelijk waardevol agrarisch gebied (1.166 ha).<br />
Bestemming industrie, bedrijven en KMO........................................................ 12 ha<br />
Het volledige gebied is bestemd voor ambachtelijke bedrijven en KMO’s. Alle<br />
terreinen zijn volzet.<br />
0%<br />
11%<br />
1%<br />
3%<br />
Woongebieden<br />
Gebieden voor recreatie<br />
Groengebieden,<br />
parkgebieden, buffers<br />
19%<br />
Natuurgebieden en<br />
natuurreservaten<br />
63%<br />
Bosgebieden<br />
3%<br />
Agrarische gebieden<br />
Industriën, bedrijven,<br />
KMO's<br />
Figuur 2: Bodemgebruik volgens het gewestplan, bron: gewestplan Leuven en Aarschot-Diest<br />
15/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
5<br />
: De cijfers van de boskartering kunnen afwijken omdat er in Holsbeek meer bos aanwezig is<br />
dan gronden met bos als juridische bestemming.<br />
II.3 RUIMTELIJKE CONTEXT<br />
II.3.1<br />
Cultuurhistorische situering.<br />
Er zijn tal van aanwijzingen gevonden dat er reeds zeer vroeg bewoning was op de<br />
heuvelflanken en naast de oevers van de Winge. Vanaf de prehistorie, over de Romeinse en<br />
Frankische bezetting, bevestigen archeologische vondsten de menselijke aanwezigheid. De<br />
eerste vermelding van de naam Hulisbach dateert van 874. Tussen de negende en de elfde<br />
eeuw ontstonden waarschijnlijk ook de andere dorpen en gehuchten die nu Holsbeek vormen.<br />
Het bekendste relict uit de Holsbeekse geschiedenis is uiteraard de prachtige waterburcht<br />
Horst te St.-Pieters-Rode.<br />
Wanneer de kaarten van de Ferraris (eind 18de eeuw) worden bestudeerd, is te merken dat<br />
de toen bestaande bebouwing vrij goed overeenkomt met de huidige dorpskernen. Ter<br />
hoogte van Holsbeek zijn al duidelijk kernen te Attenhoven, rond het kasteel van Tilt, op de<br />
Chartreuzenberg en een grote kern te Holsbeek-centrum te zien. In de kern van Kortrijk-<br />
Dutsel zelf worden nog woongelegenheden te Dutselse hoek, Dries, Dutsel en een kleine<br />
woonkern langs Gobbelsrode aangetroffen wat normaal is gezien dit voor de fusie van Kortrijk<br />
en Dutsel was. Voorts zijn er nog de kernen van Sint-Pieters-Rode en Nieuwrode. Ook<br />
verspreide bebouwing komt voor, vooral ten zuiden van Sint-Pieters-Rode.<br />
De morfologie van de bebouwing in Holsbeek vindt haar historische oorsprong in de<br />
aanwezigheid van de Winge en de beboste valleigronden. De kernen zijn parallel gelegen<br />
aan de waterloop op de hoger gelegen gronden. Lintbebouwing is ontstaan langsheen de<br />
kortste verbindingswegen tussen de verschillende dorpskernen.<br />
De kaarten van Ph. Vander Maelen tonen dat er in de hierop volgende periode van ca. 70 jaar<br />
weinig veranderde. De verschillende dorpskernen zijn nauwelijks gegroeid.<br />
Op de militaire topografische kaarten van het begin van de 20ste eeuw valt onmiddellijk de<br />
aanleg van de spoorlijn Leuven-Aarschot op. Deze nieuwe infrastructuur doorkruist de<br />
toenmalige woonkern Attenhoven (Holsbeek-Plein).<br />
Een halve eeuw later hebben de verschillende woonkernen een ware metamorfose<br />
ondergaan. Alle woonkernen zijn sterk gegroeid, niet enkel ter hoogte van de historische kern<br />
maar ook langs de verbindingswegen zijn. Het fenomeen lintbebouwing is typerend voor deze<br />
periode. Nieuwe verhardingen op de gewestweg N223 tussen Aarschot en Tienen werden<br />
aangelegd in 1997. De autosnelweg Leuven-Lummen is in concrete uitvoering vanaf 1977.<br />
De kernen groeien nog steeds en sluiten meer en meer op elkaar aan. Aangevuld met een<br />
16/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
nieuwe kern (het Rot) wordt uiteindelijk de huidige situatie bereikt: een sterke lintbebouwing<br />
tussen de onderscheiden kernen.<br />
Holsbeek krijgt vorm in 1977, wanneer de fusie tot stand komt tussen de vier deel<strong>gemeente</strong>n.<br />
Hierbij valt duidelijk op dat St.-Pieters-Rode en Nieuwrode meer neigen naar Aarschot en<br />
Kortrijk-Dutsel en Holsbeek naar Leuven, zodat er sprake is van enige dualiteit in de<br />
<strong>gemeente</strong>.<br />
II.3.2 Bestaande ruimtelijke structuur op macroniveau<br />
(boven<strong>gemeente</strong>lijk)<br />
In dit deel wordt de globale structuur van de regio rond Holsbeek geschetst. De belangrijkste<br />
ruimtestructurerende elementen in het Hageland zijn de natuurlijke, de nederzettings-, de<br />
economische en de infrastructuurelementen.<br />
Holsbeek is gelegen in het noordelijk deel van het zandig en zandlemig Hageland. Deze<br />
deelruimte wordt duidelijk begrensd door enkele steden (Leuven, Aarschot, Diest en Tienen)<br />
en enkele infrastructuren (in het zuiden de E40 en de spoorlijn Leuven-Tienen, in het westen<br />
en het noorden de spoorlijn Leuven-Aarschot-Diest en in het oosten de N29 Tienen-Diest).<br />
Het westelijk gedeelte van het gebied behoort tot het stroomgebied van de Dijle; het noorden<br />
en oosten van het gebied behoren tot het stroomgebied van de Demer.<br />
Natuurlijke structuur<br />
In de noordoostelijke regio van de provincie Vlaams-Brabant zijn vooral de Dijle en de Demer<br />
en hun valleien belangrijke elementen van het fysisch systeem. De lokale Wingevallei sluit<br />
aan bij de Demer, net voor de Demer in de Dijle overgaat. Demer- en Dijlevallei maken deel<br />
uit van een Europees ecosysteem dat als een groene S doorheen de provincie gaat.<br />
Holsbeek ligt op de grens tussen een noordelijk vlak gebied met arme zandige gronden en<br />
een zuidelijk reliëfrijker plateau met vruchtbare leemgronden.<br />
Nederzettingsstructuur<br />
Het deelgebied wordt gekenmerkt door het stedelijk gebied Leuven en de kleinstedelijke<br />
gebieden Aarschot, Diest en Tienen. Kenmerkend is het bebouwd perifeer landschap dat zich<br />
ontwikkeld heeft in de rand van Leuven. De overige nederzettingen in het buitengebied staan<br />
eveneens onder druk van deze steden. Vele kleine dorpen zijn de laatste jaren enorm<br />
uitgegroeid door de suburbanisatie.<br />
De nederzettingsstructuur bestaat uit een samenhangend geheel van gehuchten, dorpen,<br />
linten en verspreide bebouwing in de open ruimte. Onder bebouwing worden zowel woningen,<br />
bedrijfs- of industriële gebouwen, recreatieve en toeristische bebouwing, als bebouwing voor<br />
gemeenschaps- en nutsvoorzieningen... begrepen.<br />
17/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Economische structuur<br />
De grootste bedrijvigheid situeert zich aansluitend bij het stedelijk gebied van Leuven en bij<br />
de kleinstedelijke gebieden van Aarschot, Diest en Tienen.<br />
Het open ruimtegebied tussen deze stedelijke kernen is bepalend voor de tewerkstelling in de<br />
landbouw. Voor Vlaanderen is dit gebied structuurbepalend. Vooral in het zuiden is de<br />
landbouw afgestemd op grootschalige akkerbouw.<br />
Lijninfrastructuur<br />
Het deelgebied wordt afgebakend door de autosnelwegen E40 Leuven-Luik in het zuiden en<br />
de E314 Leuven-Lummen-Aken in het noorden en het oosten. Een verfijning van dit<br />
wegennet gebeurt door enkele regionale wegen: de N3 tussen Tienen en Leuven, de N2<br />
tussen Leuven en Diest, de N19 tussen Leuven en Aarschot, de N10 tussen Aarschot en<br />
Diest, de N29 tussen Tienen en Diest en de N223 tussen Aarschot en Tienen.<br />
Parallel met het autosnelwegennetwerk lopen verschillende spoorverbindingen die<br />
verbindingen verzorgen tussen Leuven met Brussel, Tienen, Aarschot-Diest en Hasselt.<br />
II.4 BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR VAN HOLSBEEK<br />
II.4.1<br />
Natuurlijke structuur<br />
De natuurlijke structuur wordt samengesteld uit fysiek-ruimtelijke elementen, die op een<br />
natuurlijke manier ontstaan zijn en/of een belangrijke invloed gehad hebben op de menselijke<br />
activiteiten. Het zijn de (abiotische) elementen uit het fysisch systeem (bodem, reliëf, water…)<br />
of de biotische natuurelementen (bossen, weilanden…)<br />
II.4.1.1<br />
Fysisch systeem<br />
Geologische structuur en reliëf<br />
Holsbeek behoort geografisch gezien tot het Hageland. Dit Hageland is nog eens opgedeeld<br />
in enkele onderscheiden gebieden:<br />
- het natte Hageland of nat zandleemgebied;<br />
- het droge Hageland met een gemengd zandleemgebied of droog zandleemgebied;<br />
- het Winge-Motte alluvium.<br />
Holsbeek ligt in het droge Hageland. Het alluvium van de Winge wordt apart beschouwd.<br />
Kenmerkend voor het droge Hageland zijn de WZW-ONO gerichte getuigenheuvels,<br />
afgewisseld met vaak brede depressies. Deze heuvels worden algemeen beschouwd als<br />
zandbanken, overgebleven van de Diestiaan-transgressie.<br />
Deze zandbanken, afgezet aan de kustlijn van de Diestiaanzee, waren rijk aan<br />
glauconiethoudende zanden. Bij het terugtrekken van de zee verlaagde de grondwatertafel en<br />
18/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
werden de zandbanken aan de oppervlakte gebracht, waar het glauconiet oxideerde tot erg<br />
resistent limoniet. De vorming van ijzerzandsteen maakte van de zandbanken weinig<br />
erosiegevoelige heuvelruggen. In de depressies verhinderde het grondwater de oxidatie tot<br />
limoniet zodat hier het zand vrij vlot kon uitgeschuurd worden tot op oudere tertiaire lagen, in<br />
casu het Tongeriaan. In het Kwartair, meerbepaald tijdens het Pleistoceen, werd een<br />
zandleemdek afgezet boven op de tertiaire lagen.<br />
Tijdens de laatste ijstijd (Holoceen) konden de riviertjes tussen de depressies belangrijke<br />
hoeveelheden alluvium afzetten wegens de stijging van het zeeniveau. Onder andere de<br />
Winge kon toen een brede, vlakke vallei opbouwen, die een oost-west verloop heeft. De<br />
gemiddelde hoogte van de vallei is 20 m. Op de heuvels verdween geleidelijk het<br />
zandleemdek en kwamen de tertiaire lagen (vooral Diestiaan) opnieuw aan de oppervlakte.<br />
De getuigenheuvels langs de zuidgrens (Chartreuzen-, Attenhoven- en Speelberg) zijn iets<br />
hoger (+75 m) dan de meer noordelijk gelegen hellingen (vb. Benninksberg + 67,5 m).<br />
Bodemstructuur<br />
Gelegen in de zandleemstreek bestaat de bodem overwegend uit zandleem en lichte<br />
zandleemgronden. Wegens het wisselende reliëf, de verscheidenheid in grondsubstraat en<br />
de erg variabele grondwaterstanden spreekt het voor zich dat er in Holsbeek een grote<br />
variatie aan bodemtypes te vinden is. Zand en leembodems, droog tot vochtig, wisselen af,<br />
maar toch kunnen een viertal bodemtypes worden onderscheiden naargelang de plaats waar<br />
ze voorkomen:<br />
- Wingevallei: alluviale, natte tot zeer natte leem- en kleibodems, sterk tot zeer sterk<br />
gleyig met een<br />
- reductiehorizont (volgens een vochttrap); plaatselijk komt veen voor (Bergbroek,<br />
Gasthuisbos);<br />
- getuigenheuvels: droge tot matig vochtige, zanderige bodems;<br />
- voet van de hellingen: brede gordel van droog tot matig nat, zandlemig colluvium;<br />
- tussen heuvels en vallei: vooral drogere gronden, zandleembodems, niet tot matig<br />
gleyig.<br />
Hydrografie<br />
Waterlopen – stromend water<br />
In het Hageland is er geen uitgebreid netwerk van rivieren te vinden. Holsbeek behoort net<br />
zoals de ganse streek bijna geheel tot het stroombekken van de Demer. Alleen het uiterste<br />
westen vloeit af naar de Dijle, via de Leibeek.<br />
De belangrijkste zijrivier van de Demer is de Winge-Molenbeek. Deze stroomt in een brede,<br />
oost-west georiënteerde vallei. Zowel de boven- als de benedenloop zijn zuid-noord gericht.<br />
De andere riviertjes stromen ten zuiden van de Winge zuid-noord en ten noorden, west-oost.<br />
Op het grondgebied Holsbeek komen ongeveer 32 km geklasseerde waterlopen voor:<br />
- Categorie 1: 1.080 m beheer Vlaamse Gemeenschap<br />
19/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
- Categorie 2: 17.744 m beheer Provincie<br />
- Categorie 3: 13.795 m beheer Gemeente<br />
Het hydrografische net wordt vervolledigd door een reeks niet geklasseerde loopjes die de<br />
waterhuishouding regelen.<br />
waterloop nummer categorie<br />
Winge-Molenbeek 3.002 1 / 2<br />
Leibeek 3.140 2<br />
Leibeek 3.139 2<br />
Grote Leibeek 3.026 2<br />
Kleine Leibeek of Leigracht 3.138 2 / 3<br />
De Zicht 3.144 3<br />
Grote Losting 3.021 2 / 3<br />
Kleine Losting 3.024 3<br />
Droge beek 3.027 2<br />
Kleine beek of Stuikbeek 3.028 3<br />
Sluisbeek 3.123 3<br />
Broekwaterloop 3.137 3<br />
Waterloop 3.145 3<br />
Waterbosbeek - 3<br />
Uilenbergloop - -<br />
Haverbeek - -<br />
Thienenloop - -<br />
Tabel 2: Waterlopen in Holsbeek, bron: Watering Molenbeek en atlas der waterlopen<br />
Stilstaand water<br />
Slechts op enkele plekken liggen grotere oppervlakten ‘stilstaand water’. Ze zijn vooral terug<br />
te vinden in vallei van de Winge: aan de Blauwmolen, rond het kasteel van Horst, aan de<br />
Heilige Geestmolen, te Dutsel en rond de pastorij van Sint-Pieters-Rode. Ook rond het<br />
kasteel Van Tilt en ‘De Zicht’ te Holsbeek vinden we heel wat vijvers terug.<br />
Grondwater<br />
Wat het grondwater betreft, kan worden gesteld dat de watervoerende lagen zich op geringe<br />
diepte bevinden (1 tot 2 m diep). De tertiaire zandsubstraten worden nauwelijks beschermd<br />
door ondoordringbare lagen, zodat het grondwater erg kwetsbaar is. Ter plaatse van heuvels<br />
zit het grondwater uiteraard dieper, hoewel plaatselijk een ondiepe watertafel aanwezig kan<br />
zijn omwille van bijvoorbeeld ijzerzandsteenbanken die de inwendige drainage verhinderen.<br />
Waterbronnen situeren zich aan de voet van de hellingen waar het ‘Brusseliaans ondiep’<br />
voorkomt. Er is slechts één openbare waterwinning, meerbepaald ter hoogte van het Rot te<br />
Nieuwrode (vergund waterproductiecentrum van de V.M.W. d.d. 31-08-1995). De winning<br />
bestaat uit acht boorplaatsen.<br />
20/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
II.4.1.2<br />
Ecologisch systeem<br />
Bosstructuur<br />
Uit de gedetailleerde inventarisatie “Boskartering van het Vlaamse Gewest – Holsbeek” van<br />
de dienst Waters en Bossen blijkt onmiddellijk dat Holsbeek een bosrijke omgeving is. Met<br />
een beboste oppervlakte van 910 ha op een totale oppervlakte van 3.850 ha geeft dit een<br />
bebossingsindex van 23,6%. Dit is ongeveer 3 maal het Vlaams gemiddelde. Bijna de helft<br />
van het bosareaal bestaat uit populier. Bijna het ganse bosareaal (868 ha) is privaat<br />
eigendom. De <strong>gemeente</strong> Holsbeek heeft geen bos in eigendom. De Vlaamse gemeenschap<br />
kocht een belangrijk deel van het Chartreuzenbos aan (80 ha) en het domein van Horst (113<br />
ha).<br />
Sommige van de nog aanwezig boscomplexen staan onder hoge verkavelingdruk en dreigen<br />
compleet te verdwijnen. Wat opvalt is de afwezigheid van bosreservaten, waardoor<br />
waardevolle percelen vaak onvoldoende wettelijke bescherming genieten. Voor het<br />
Chartreuzenbos werd er een bosbeheersplan opgemaakt.<br />
Ook werden er voor een aantal privébossen bosbeheersplannen opgesteld (bijvoorbeeld: Het<br />
Broeck – Van Wesel, Van Tilt, De Zicht, Mostingbos, Dunbergbroek + De Roost, de<br />
Troostembergh, Blauwmolen, Bergbroek)<br />
Beekvalleien<br />
De beekvallei van de Winge loopt doorheen de <strong>gemeente</strong> van zuidoost naar noordwest, de<br />
bron van de Winge ligt in Lubbeek. Ze volgt hierbij eerst de <strong>gemeente</strong>grens met Tielt-Winge<br />
om daarna in oostelijke richting de <strong>gemeente</strong> in twee delen te snijden. De beekvallei passeert<br />
tussen de woonkernen van Sint-Pieters-Rode en Nieuwrode. Op het grondgebied van de<br />
<strong>gemeente</strong> Rotselaar en Lubbeek wordt ze Molenbeek genoemd. De beekvallei van de<br />
Molenbeek is structuurbepalend op Vlaams niveau.<br />
II.4.2<br />
Agrarische structuur<br />
Er zijn twee grote agrarische eenheden in Holsbeek te onderscheiden. Het ene is een<br />
noordelijk gelegen agrarisch gebied rond Nieuwrode. Het andere gebied ligt ten zuiden van<br />
Kortrijk-Dutsel en Sint-Pieters-Rode. (Zie kaarten natuurlijke structuur en economische<br />
structuur)<br />
In 2007 waren er nog 85 ( versus 128 in 1996) agrarische bedrijven in Holsbeek aanwezig.<br />
Zij maken gebruik van ongeveer 1 447,95 ha cultuurgrond.<br />
Noordelijk agrarisch gebied<br />
Het noordelijk agrarisch gebied op het plateau van Nieuwrode biedt een sterk versnipperd<br />
beeld. De weinige aanwezige kleine landschapselementen liggen onder druk. Er ontbreken<br />
punt- en lijnvormige elementen die het gebied kunnen structureren. Deze percelen werden in<br />
het verleden vooral voor kleinfruitteelt aangewend. De historische kleinfruitteelt is er erg op<br />
21/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
achteruitgegaan. De teelt van perziken is er nagenoeg verdwenen en ook de aardbeienteelt is<br />
afgenomen.<br />
Zuidelijk agrarisch gebied<br />
Dit landbouwgebied, in het zuidoosten van de <strong>gemeente</strong>, wordt gekenmerkt door een meer<br />
grootschalige landbouw. Het zuidelijk agrarisch gebied bevat weinig interessante vegetaties<br />
en is bijna volledig ingenomen door akkers. De verschillende holle wegen en enkele beboste<br />
percelen hebben een ecologisch belang. Ook hier zijn weinig of geen punt- en lijnvormige<br />
elementen te vinden.<br />
De verkeerswegen versnipperen de ruimte en vormen een barrière. Dit wordt nog versterkt<br />
door de lintbebouwing in Gobbelsrode en andere verbindingsstraten. De kwaliteit en de<br />
vruchtbaarheid van de gronden in dit deel van de <strong>gemeente</strong> is veel hoger dan die van de<br />
gronden in het noordelijk agrarisch gebied.<br />
22/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
III<br />
BELEIDSKADER<br />
III.1 DECREET HOUDENDE ALGEMENE BEPALINGEN INZAKE<br />
MILIEUBELEID VAN 5 APRIL1995 GEWIJZIGD VOLGENS DECREET<br />
VAN 8 MEI 2009<br />
In dit decreet wordt een kader geschetst voor een integraal en duurzaam milieu- en<br />
natuurbeleid op velerlei domeinen (besluitvorming en inspraak, bedrijfsinterne milieuzorg,<br />
milieueffect- en veiligheidsrapportage,…). In het decreet werd m.b.t. de milieuplanning<br />
opgenomen dat het Vlaamse gewest verplicht is vijfjaarlijks een <strong>milieubeleidsplan</strong> op te<br />
stellen, gecombineerd met het 2-jaarlijks opmaken van een milieurapport en het jaarlijks<br />
opstellen van een milieujaarprogramma. Lagere overheden zoals provincies en <strong>gemeente</strong>n<br />
kunnen ook dergelijke beleidsdocumenten opmaken, zolang erover gewaakt wordt dat<br />
inhoudelijk niet afgeweken wordt van het hogere niveau. Hiertoe kunnen <strong>gemeente</strong>n de<br />
samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ ondertekenen.<br />
III.2 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST ‘MILIEU ALS OPSTAP NAAR<br />
DUURZAME ONTWIKKELING’<br />
De samenwerkingsovereenkomst is een vrijwillige overeenkomst die een <strong>gemeente</strong> of<br />
provincie kan afsluiten met de Vlaamse overheid op vlak van milieu.<br />
Als een <strong>gemeente</strong> of provincie de overeenkomst ondertekent, krijgt ze in ruil voor het<br />
uitvoeren van een aantal taken die in deze overeenkomst worden opgesomd, financiële en<br />
inhoudelijke ondersteuning van de Vlaamse overheid. De <strong>gemeente</strong> of provincie kan - binnen<br />
zekere marges zelf kiezen welke onderdelen van de overeenkomst ondertekend worden en<br />
welke ambitieniveaus ze wenst te behalen.<br />
De samenwerkingsovereenkomst werd principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering<br />
voor een periode van 6 jaar maar wordt contractueel elk jaar aan de <strong>gemeente</strong>n en provincies<br />
voorgelegd..<br />
III.3 UITVOERINGSBESLUIT VAN 14 JUNI 2002 BETREFFENDE DE<br />
PROVINCIALE EN GEMEENTELIJKE MILIEUPLANNING EN DE<br />
MILIEURAAD<br />
Dit uitvoeringsbesluit werd opgesteld ter uitvoering van de artikelen 2.1.16; 2.1.18; 2.1.22;<br />
2.1.24 uit het bovenstaande decreet. In het uitvoeringsbesluit worden o.a. volgende zaken<br />
gesteld:<br />
23/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• Voor de <strong>gemeente</strong>n is het opstellen van een <strong>milieubeleidsplan</strong> niet meer verplicht, wel<br />
het oprichten van een milieuraad;<br />
• In de milieuraad moeten nu ook zetelen de "meest belanghebbende overheidsorganen,<br />
instellingen en privaatrechtelijke organisaties" die op vraag van het schepencollege<br />
moeten advies geven over het <strong>ontwerp</strong>-MBP. Het uitvoeringsbesluit preciseert verder<br />
niet wie over het MBP om advies moet worden gevraagd en in de milieuraad moet<br />
zetelen; wat betreft de samenstelling wijzigt er dus niets t.o.v. het milieuconvenant.<br />
• De leden van de <strong>gemeente</strong>raad kunnen geen stemhebbend lid of voorzitter zijn,<br />
evenmin als de milieuambtenaar van de <strong>gemeente</strong>.<br />
III.4 MILIEUBELEIDSPLANNEN<br />
De <strong>milieubeleidsplan</strong>nen van een hoger niveau (provinciaal en gewestelijk) hebben hun<br />
invloed op het <strong>milieubeleidsplan</strong> van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek in die zin dat het <strong>gemeente</strong>lijke<br />
beleid moet afgestemd zijn op de grote visies van deze overheden. Het moet een lokale<br />
vertaling zijn van deze visies.<br />
III.4.1<br />
Gewestelijk Milieubeleidsplan Vlaanderen<br />
De Vlaamse regering heeft op 19 september 2003 het Milieubeleidsplan 2003-2007<br />
goedgekeurd. De inhoudelijke klemtonen van het plannen liggen in de lijn van het MEP 6 en<br />
zijn dus vooral gericht op klimaat, biodiversiteit (met inbegrip van bodem), gezondheid (met<br />
inbegrip van stedelijk milieubeleid) en natuurlijke hulpbronnen (met inbegrip van de<br />
afvalproblematiek). Gelet op de kaderrichtlijn “water”, zal het beleid ook hier uitgebreid<br />
aandacht aan besteden. Dit plan werd verlengd tot <strong>2010</strong>.<br />
Het Vlaams <strong>milieubeleidsplan</strong> heeft een thematische aanpak. Er wordt een onderscheid<br />
gemaakt tussen twaalf thema’s<br />
• verdunning van de ozonlaag<br />
• verandering van het klimaat door het broeikaseffect<br />
• verontreiniging door fotochemische stoffen<br />
• verzuring<br />
• vermesting<br />
• verspreiding van milieugevaarlijke stoffen<br />
• verontreiniging en aantasting van de bodem<br />
• verontreiniging door afvalstoffen<br />
• verstoring van watersystemen<br />
• hinder<br />
• versnippering<br />
24/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• verlies aan biodiversiteit<br />
Voor elk van deze thema’s werden doelstellingen op lange en kortere termijn uitgewerkt. Om<br />
deze doelstellingen te bereiken werden voor elk thema ook verschillende maatregelen<br />
uitgewerkt. Daarnaast komen er verspreid over de verschillende thema’s 40 projecten aan<br />
bod, die bedoeld zijn als hefboom om de doelstellingen uit het plan te realiseren.<br />
In het plan wordt ook aandacht besteed aan ‘actoren/doelgroepen’, omdat zij zowel<br />
veroorzakers als oplossers voor een bepaald milieuprobleem kunnen zijn. Omdat sommige<br />
gebieden extra aandacht vergen en een beleid dat afgestemd is op de lokale situatie, is er<br />
ook een hoofdstuk gebiedsgericht beleid. Ook de verschillende instrumenten voor het<br />
milieubeleid, internationale samenwerking, geïntegreerd overheidsbeleid en de kosten en<br />
financiering komen aan bod.<br />
Het <strong>gemeente</strong>lijk <strong>milieubeleidsplan</strong> mag niet afwijken van de bindende bepalingen van het<br />
Vlaamse <strong>milieubeleidsplan</strong>. Voor MINA 3 werden de plandoelstellingen als bindend<br />
aangeduid. We denken hierbij bv. aan het terugdringen van de emissies van ozonafbrekende<br />
stoffen met ten minste 70% t.o.v. de emissies in 1999, het bereiken van 6% groene stroom in<br />
de distributieleveringen van elektriciteit tegen <strong>2010</strong>, een afname van drinkwatergebruik en<br />
een stijging van het hemelwatergebruik bij de bevolking, het bevorderen van de<br />
mogelijkheden van migratie tussen en binnen leefgebieden voor bepaalde soorten, … .<br />
De Vlaamse regering heeft op 19 september 2003 het Milieubeleidsplan 2003-2007<br />
goedgekeurd. Dit plan zet de bakens uit voor het milieubeleid in Vlaanderen, tot 2007 en met<br />
een verlenging tot <strong>2010</strong>. Het plan geeft niet alleen de richting aan waarin de overheid wil<br />
gaan met het milieubeleid, maar maakt ook duidelijk aan burger en bedrijfsleven wat zij op<br />
milieuvlak kunnen verwachten van de overheid de komende jaren.<br />
Voor de allereerste keer beslaat het Milieubeleidsplan het volledige Vlaamse milieubeleid. Het<br />
plan kwam tot stand na een langdurige bevraging van alle betrokkenen, o.m. via een<br />
grootschalig openbaar onderzoek. Gemeenten, provincies, adviesraden, allerhande<br />
organisaties, bedrijven en burgers brachten hun adviezen en opmerkingen over het plan uit.<br />
Deze werden door de administratie gebundeld in een overwegingsdocument en het plan werd<br />
waar nodig aangepast.<br />
De milieujaarprogramma's worden jaarlijks opgesteld door de Vlaamse regering en dienen ter<br />
uitvoering van het Milieubeleidsplan.<br />
25/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
III.4.2<br />
Provinciaal <strong>milieubeleidsplan</strong> Vlaams-Brabant<br />
Het <strong>ontwerp</strong> van het provinciaal <strong>milieubeleidsplan</strong> Vlaams-Brabant werd vastgesteld op<br />
december 2008 en heeft een planperiode die loopt van 2009-2013. Het plan formuleert 8<br />
projecten die bijdragen aan een gezonder en duurzamer leefmilieu.<br />
III.4.3 Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
In 2002 werd beslist deel te nemen aan de samenwerkingsovereenkomst “Milieu als opstap<br />
naar duurzame ontwikkeling”.<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek is echter al veel langer bezig met het actief deel nemen aan een<br />
milieubeleid. Een GNOP werd in 1995 opgesteld, bermbeheersplannen werden uitgewerkt.<br />
Een milieuambtenaar en duurzaamheidsambtenaar zijn als aanspreekpunt aanwezig. De<br />
<strong>gemeente</strong> heeft het 10-puntenprogramma van de provincie inzake waterbeheer<br />
onderschreven. Een studie aangaande de waterkwaliteit van oppervlakte water werd<br />
uitgevoerd (eindwerk van Joris Mertens van de Hogeschool der Kempen). Op initiatief van de<br />
MAR heeft een actieprogramma aangaande de analyse, uitgevoerd door de KULeuven , op<br />
de mogelijke verontreiniging van putwater plaatsgevonden.<br />
Men is ook actief bezig met het opstellen van een inventaris van milieuvergunningen, een<br />
inventaris van verontreinigde gronden. Subsidies worden verleend voor het duurzaam<br />
omspringen met water. Dit zijn maar enkele voorbeelden.<br />
Algemeen is het mileubeleidsplan voornamelijk gericht op het sensibiliseren van de bevolking<br />
en/of bepaalde doelgroepen. Tevens wordt het belang van de voorbeeldfunctie die de<br />
<strong>gemeente</strong> heeft extra in de verf gezet.<br />
Thans wordt met betrekking tot een aantal deelgebieden reeds sensibilisering doorgevoerd:<br />
Vaste stoffen<br />
• afvalpreventie via infoblad<br />
• gebruik kringloopwinkel promoten<br />
• gratis afhalen houtsnippers op containerpark<br />
• verkoop compostvaten op <strong>gemeente</strong><br />
Energie<br />
• minder energieverbruik via infoblad<br />
• rationeel energiegebruik in sportschuur als voorbeeldfunctie<br />
Natuur- en bosgebieden<br />
• Boomplantactie met scholen<br />
• Wandelingen met natuurgids<br />
26/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Hinder<br />
• Infopanelen op glasbolsites<br />
• Aanplakken reglement op sluikstorten op vuilverzamelplaats<br />
• Infoblad aangaande problematiek zwerfkatten ( aansluiting bij dierenbescherming)<br />
• Reglementen (politie)<br />
Mobiliteit<br />
• Infoblad en brochures aan loket ‘ Adem diep in’, ‘ROB’<br />
• Meegeven ROB-campagnefolder bij afgegeven nieuw rijbewijs<br />
• De Lijn bedeelt folders en voert in samenwerking met de <strong>gemeente</strong> enquêtes<br />
III.4.4 Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
In zitting van 5 maart 2009 werd door het college besloten het huidige <strong>milieubeleidsplan</strong> te<br />
actualiseren en de aangepaste versie te verlengen tot <strong>2014</strong>.<br />
27/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
UITVOERINGSPLANNEN<br />
(Uit structuurplan Holsbeek – ARCADIS Gedas 2004)<br />
III.4.5<br />
Biologische waarderingskaart<br />
De biologische waarderingskaart (De Blust et al., 1985) geeft op basis van een gedetailleerde<br />
inventaris van het biologisch milieu een overzicht van de vegetaties in België. De<br />
voorkomende vegetatie wordt geïnventariseerd en in kaart gebracht. Er worden 18<br />
vegetatieklassen onderscheiden. Op basis van 4 criteria (zeldzaamheid, biologische kwaliteit,<br />
kwetsbaarheid, vervangbaarheid) wordt aan een ecotoop een waardecijfer toegekend. Al<br />
naargelang het waardecijfer wordt het ecotoop opgedeeld in de categorieën zeer waardevol,<br />
biologisch waardevol en biologisch minder waardevol.<br />
Hieronder worden enkele waardevolle en zeer waardevolle gebieden beschreven.<br />
- Het westelijk deel van Holsbeek: In dit gedeelte zijn het Gasthuisbos, het<br />
Chartreuzenbos en het Sint-Gertrudisbos gesitueerd. Hoewel de heuvels waarop<br />
deze bossen staan erg te lijden hebben onder verkavelingsdruk en de huidige<br />
spontane groei van exoten of naaldhout, zijn hier nog waardevolle eiken- en<br />
beukenbossen achtergebleven. Na de aanplanting voor het gebruik van hout in de<br />
steenkoolmijnen is de verdere verbossing nadien ontstaan doordat men geen<br />
(hak)hout meer nodig had.<br />
- De Wingevallei: De ganse Wingevallei is een aaneenschakeling van waardevolle en<br />
zeer waardevolle percelen o.a. het Hof ter Winge, Bergbroek, Dunbergbroek, de<br />
Blauwmolen, Vierbunders, de Heilige Geestmolen, het kasteel van Horst, de Vijvers-<br />
Baronsheide en de Lozenhoek. Erg belangrijk is de aanwezigheid van enige<br />
mesofiele hooilanden.<br />
- Het Mostingbos: Het gaat om een zuur eikenbos op de Oomberg dat als zeer<br />
waardevol wordt beschouwd.<br />
- Holle wegen: Eén van de meest typische kenmerken van het Hageland is het<br />
veelvuldig voorkomen van holle wegen. Sommige holle wegen zijn restanten van<br />
oude steengroeven. De nog onverharde wegen worden als zeer waardevol<br />
beschouwd, de andere, voor zoverre nog enige natuurlijke kenmerken hebben, als<br />
waardevol.<br />
- Natuurreservaat Benniksberg<br />
Samenvattend kunnen we zeggen dat Holsbeek niet alleen een landschappelijk, maar ook<br />
biologische een waardevolle <strong>gemeente</strong> is met veel potentieel.<br />
28/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
III.4.6<br />
Regionaal landschap Noord-Hageland<br />
Een Regionaal Landschap heeft een dubbele betekenis:<br />
- Een zich over de <strong>gemeente</strong>grenzen uitstrekkende oppervlakte met een eenvormig<br />
landschap met grote mogelijkheden voor natuurontwikkeling en NG recreatie.<br />
- De organisatie die werkt aan draagvlak- en doelgroepenbeleid en invulling geeft aan<br />
de hand van gebiedsgericht beleid binnen de provincie.<br />
Het erkend Regionaal Landschap Noord-Hageland groepeert de <strong>gemeente</strong>n Holsbeek,<br />
Scherpenheuvel-Zichem, Aarschot, Diest, Bekkevoort, Begijnendijk, Lubbeek, Tielt-Winge en<br />
Rotselaar.<br />
29/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
De doelstellingen van een regionaal landschap situeren zich vooral op het gebied van de<br />
natuurontwikkeling/natuurbeheer en de landschapsontwikkeling met aandacht voor de<br />
eigenheid van de streek. De samenwerking tussen <strong>gemeente</strong>n, natuurorganisaties en andere<br />
gebruikers van open ruimte garandeert een gefundeerd beleid gericht op een breed<br />
maatschappelijk draagvlak. Bekende realisaties tot op heden zijn onder andere<br />
haagplantacties, poelenproject en hoogstamboomgaarden, herwaardering van holle wegen,<br />
beheerswerkzaamheden op het domein van Horst, het ruimen van de ringgracht rond de<br />
pastorie van Sint-Pieters-Rode, herwaardering van de pastorijtuin Sint-Maurus te Holsbeek<br />
en planning en coordinatie van de aanleg van de ecotunnel.<br />
III.4.7<br />
Traditionele landschappen en de atlas van landschapsrelicten<br />
Volgens de kaart van de traditionele landschappen van het Vlaams Gewest behoort Holsbeek<br />
tot het Zandige Hageland en wordt het doorsneden door een uitloper van het valleicomplex<br />
van Dijle-Gete-Demer.<br />
Het landschap wordt er samengesteld uit (beboste) heuvelruggen en valleien met wijdse,<br />
soms panoramische zichten. De wegen en de bebouwing zijn er, rekening houdend met de<br />
landschappelijke indeling (valleien en heuvelruggen) ingeplant.<br />
30/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
In de traditionele landschappen werden relictobjecten geselecteerd op basis van criteria<br />
herkenbaarheid, gaafheid en samenhang. Ze worden ingedeeld in relictzones, ankerplaatsen,<br />
lijnrelicten en puntrelicten16.<br />
Relictzones zijn gebieden van wisselende oppervlakte waarin de landschappelijke structuren<br />
van bewoning, wegen, kavels of perceelsbeplanting van de traditionele landschappen op een<br />
herkenbare manier bewaard zijn gebleven.<br />
Ankerplaatsen zijn de meest waardevolle landschappelijke plaatsen die bestaan uit<br />
complexen van gevarieerde erfgoedelementen die een geheel of ensemble vormen. Ze zijn<br />
uitzonderlijk inzake gaafheid of representativiteit of nemen ruimtelijk een plaats in die<br />
belangrijk is voor de zorg of het herstel van de landschappelijke omgeving.<br />
Lijnrelicten worden gevormd door lijnvormige landschapselementen die drager zijn van een<br />
cultuurhistorische betekenis. Het kunnen allerhande wegentracés zijn, dijken, militaire<br />
verdedigingslinies en ook natuurlijke verschijnselen wanneer die het bindend element zijn<br />
tussen erfgoedwaarden of landschappelijk structurerend zijn.<br />
Puntrelicten bestaan uit afzonderlijke objecten met hun onmiddellijke omgeving. Het zijn<br />
dikwijls bouwkundige elementen met een bijzondere erfgoedwaarde, zoals monumenten. Niet<br />
alleen het bouwkundig erfgoed behoort tot deze categorie, maar ook alle bijzondere<br />
landschapselementen, zoals bv. een solitaire boom.<br />
In de <strong>gemeente</strong> Holsbeek werden volgende elementen geselecteerd:<br />
31/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
- De Hellingsbossen van Noord-Haspengouw (R20065), de Wingse Broeken en<br />
Molenbeek (R20070) en de Molenberg, Speelberg, Chartreuzenbos, Uilenberg<br />
(R20072) worden aangeduid als relictzones.<br />
- De vallei van Molenbeek Van Gemp tot Horst (A20016) en de Diestiaanruggen te<br />
Wezemaal (A20014) werden geselecteerd als ankerplaats.<br />
- De Zuun-Beringbeek (L20021) werd geselecteerd als lijnrelict.<br />
- Als puntrelicten werden aangeduid: Kasteel van Van Tilt met tuin (P20795), Pastorij<br />
van Holsbeek (P20796) en Sint-Mauruskerk (P20797), Hof ter Winge (P20798), Heilig<br />
Geesthof (P20800), Pastorij van Kortijk-Dutsel (P20801) en Sint-Catharinakerk<br />
(P20802), Koningshoeve (P20803), Pastorij van Sint-Pieters-Rode (P20806) en Sint-<br />
Pieterskerk (P20805), Kasteel van Horst (P20807) en Horsthoeve (P20808), Sint-<br />
Lambertuskerk (P20809) en Pastorij Nieuwrode (P20810), Heilige Geestmolen<br />
(P21108) en Blauwmolen (P21109).<br />
Landschapsatlas Vlaanderen<br />
III.4.8<br />
Vogelrichtlijngebied/Habitatrichtlijngebied<br />
De Wingevallei en het Chartreuzenbos werden in uitvoering van de Europese richtlijn<br />
92/43/EEG door een beslissing van de Vlaamse regering van 04/05/2001 beschermd als<br />
habitatrichtlijngebied.<br />
De bescherming is voornamelijk opgelegd voor het beschermen van de aanwezige heidecomplexen,<br />
graslanden, ruigten en hooilanden, beuken-, eiken- en alluviale bossen en voor<br />
de vleermuis, bittervoorn en de kamsalamander.<br />
32/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
III.4.9<br />
Vlaams Ecologisch Netwerk<br />
Een belangrijke doelstelling van het structuurplan Vlaanderen is het behoud en de versterking<br />
van het buitengebied. Hieronder wordt ook een versterking van de natuurlijke structuur<br />
verstaan. Dit gebeurt door de afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Het<br />
VEN wordt opgebouwd uit de ‘Grote Eenheden Natuur’ (GEN) en de ‘Grote Eenheden Natuur<br />
in Ontwikkeling’ (GENO).<br />
Eind 2002 werd er een eerste fase van het VEN afgebakend. De eerste fase beslaat ca.<br />
85.000 ha. In de toekomst zullen er nog 35 000 ha VEN worden afgebakend. De Wingevallei<br />
en delen van Grote Losting werden aangeduid als GEN.<br />
III.4.10 Bermbeheersplan<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek onderhoudt zijn wegbermen volgens een wegbermbeheersplan.<br />
III.4.11 GNOP – Regionaal en <strong>gemeente</strong>lijk natuurontwikkelingsplan<br />
Het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan, of kortweg GNOP, is een onderdeel van het<br />
milieuconvenant dat de <strong>gemeente</strong> afsloot met de Vlaamse overheid. Het is een plan dat wordt<br />
opgemaakt voor heel het grondgebied van de <strong>gemeente</strong>. Het document beschrijft naast de<br />
natuurwaarden ook de concrete maatregelen die nodig zijn voor het behoud en de vergroting<br />
van deze waarden.<br />
De hoofddoelstelling van het GNOP is het beleid van de <strong>gemeente</strong> op het vlak van<br />
natuurbehoud uit te werken. Op de eerste plaats richt dit beleid zich tot de ontwikkeling en de<br />
vergroting van de aanwezige natuurwaarden van gebieden, soorten,<br />
33/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
levensgemeenschappen, kleine landschapselementen en het vergroten van het<br />
maatschappelijk draagvlak door sensibilisatie en educatie.<br />
Het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan werd afgerond in april 1996 door studiebureau<br />
Gedas. Het vormt de beschrijving van de maatregelen en acties die in Holsbeek zullen<br />
genomen worden om de natuurwaarden plaatselijk te beschermen en/of te ontwikkelen.<br />
Als belangrijkste doelstelling in het kader van het GNOP worden door de <strong>gemeente</strong> Holsbeek<br />
drie pistes gevolgd: ten eerste een strikte ruimtelijke ordening met grote aandacht voor het<br />
ecologische aspect, ten tweede concrete natuurontwikkeling waarbij de meeste aandacht<br />
uitgaat naar het creëren van een ecologische netwerkstructuur en als derde een maximale<br />
deelname van de bevolking met aandacht voor natuureducatie. Prioritair werden de volgende<br />
acties voorgesteld:<br />
- opstellen van een <strong>gemeente</strong>lijk ruimtelijk structuurplan;<br />
- inplannen van ecologische verbindingsstructuren bij infrastructuurwerken;<br />
- opmaken en uitvoeren van het bermbeheersplan;<br />
- beschermen van waardevolle holle wegen;<br />
- aanplanten van houtkanten;<br />
- opstellen ontwikkelingsplan Wingevallei.<br />
III.4.12 Mobiliteitsplan<br />
Een mobiliteitsplan is het resultaat van een convenant tussen de <strong>gemeente</strong>, de Vlaamse<br />
overheid en de openbare vervoersmaatschappij. Beide laatste partners worden ingevuld door<br />
de Administratie Wegen en Verkeer en De Lijn. Het mobiliteitsplan beoogt een <strong>gemeente</strong>lijke<br />
visie met betrekking tot mobiliteit en verkeersstructuren op haar grondgebied. Ook relaties<br />
met andere <strong>gemeente</strong>n of hogere overheden worden nader bekeken. Het te volgen proces is<br />
voor geheel Vlaanderen eenduidig vastgelegd. De provinciale auditcommissie begeleidt en<br />
beoordeelt de opgemaakte plannen. Deze planopmaak gebeurt in drie fasen. De eerste fase<br />
behelst een oriëntatienota waarin vooral inventarisatie van bestaande gegevens wordt<br />
verwerkt tezamen met de visies van verschillende beleids- en belangenactoren.<br />
De tweede fase omvat bijkomend onderzoek en de opmaak van een aantal scenario’s. Er<br />
wordt een trendscenario en één of meerdere varianten van een duurzaam scenario<br />
voorgesteld.<br />
In de derde fase worden beleidsmaatregelen voorgesteld om het gekozen scenario<br />
duurzame mobiliteit uit te werken. De maatregelen worden ingedeeld per project met<br />
aanduiding van prioriteit, uitvoeringspartner en kostenraming.<br />
Het mobiliteitsplan van Holsbeek werd goedgekeurd op 12 september 2000 door de<br />
provinciale auditcommissie. De krachtlijnen van het mobiliteitsplan voor Holsbeek zijn:<br />
- vervolledigen van het fietsnetwerk en realiseren van de verbindende fietsroutes;<br />
- sturen van het gemotoriseerd verkeer naar bovenlokale en lokale verbindingswegen;<br />
- verhogen van het openbaar vervoeraanbod;<br />
- verhogen van de verkeersleefbaarheid in de verschillende centra.<br />
34/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
In zitting van 06/12/07 werd door het college van burgemeester en schepenen beslist het<br />
mobiliteitsplan te verbreden en verdiepen. De verkenningsnota werd goedgekeurd op de<br />
provinciale auditcommissie van 07/07/2009.<br />
III.5 STRUCTUURPLANNEN<br />
III.5.1<br />
Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen<br />
Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen duidt Holsbeek aan als een buitengebied<strong>gemeente</strong>,<br />
wat inhoudt dat de openruimtefuncties hier primeren. Basisprincipe voor het buitengebied is<br />
dat het fysische systeem ruimtelijk structurerend is.<br />
De gewenste ruimtelijke structuur wordt verder uitgediept in de doelstellingen en<br />
ontwikkelingsperspectieven voor het buitengebied. Natuur, landbouw en bos zijn samen met<br />
wonen en werken de structuurbepalende functies van het buitengebied. Het ontwikkelen van<br />
deze structurerende activiteiten en functies moet garant staan voor een “duurzame ruimtelijke<br />
ontwikkeling” van het buitengebied.<br />
III.5.2<br />
Ruimtelijk structuurplan provincie Vlaams-Brabant<br />
Het beleid van het ruimtelijk structuurplan van de provincie Vlaams-Brabant (op 11 mei 2004<br />
door de provincieraad van Vlaams-Brabant definitief vastgesteld) ten aanzien van<br />
buitengebieden is gericht op het behoud, het herstel, de ontwikkeling en het verweven van<br />
landbouw, natuur, bos, wonen en werken.<br />
Volgende doelstellingen worden in dit structuurplan vooropgesteld :<br />
• Het functioneren van de structuurbepalende functies mag niet worden aangetast<br />
• Tegengaan van versnippering in het buitengebied door bebouwing en infrastructuur<br />
• Bundelen van de ontwikkeling in kernen van het buitengebied<br />
• Landbouw- natuur- en bosfunctie gelijktijdig en gelijkwaardig afbakenen in goed<br />
gestructureerde gehelen<br />
III.5.3<br />
Ruimtelijk structuurplan Holsbeek<br />
Het structuurplan Holsbeek is door de <strong>gemeente</strong>raad goedgekeurd in zitting van 26 april<br />
2005. De doelstellingen zoals ze op gewestelijk en provinciaal niveau zijn geformuleerd<br />
komen duidelijk naar voren.<br />
Het is de betrachting van het <strong>gemeente</strong>bestuur van Holsbeek een kwaliteitsvol ruimtelijk<br />
beleid te kunnen voeren als basispeiler van de hedendaagse samenleving. Voor de<br />
<strong>gemeente</strong> Holsbeek worden een aantal doelstellingen geformuleerd die ook met het<br />
<strong>milieubeleidsplan</strong> zullen interageren.<br />
35/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
IV<br />
INSTRUMENTARIUM<br />
IV.1 BELEIDSINSTRUMENTEN<br />
- Federaal Plan Inzake Duurzame Ontwikkeling<br />
- Samenwerkingsovereenkomst “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling 2008-<br />
2013”, <strong>gemeente</strong>raadsbeslissing d.d. 26 maart 2009<br />
- MBP provincie en Vlaams Gewest<br />
- Voorliggend <strong>milieubeleidsplan</strong><br />
- Mobiliteitsplan<br />
- Ruimtelijk structuurplan<br />
- GNOP “1996”<br />
- Erosiebestrijdingsplan<br />
- Andere relevante studies vb landsschapsstudie<br />
IV.2 GEMEENTELIJKE DIENSTEN<br />
- Duurzaamheidsambtenaar : één ambtenaar<br />
- Milieudienst : één ambtenaar (eveneens diensthoofd Ruimtelijke Ordening en<br />
mobiliteitsambtenaar)<br />
- Mina-werkers: 2 voltijdse Mina werkers in samenwerking met de firma IGO Leuven<br />
- Interne milieuzorg : Holsbeek neemt de voorbeeldfunctie van de interne diensten<br />
ernstig en neemt initiatieven zowel op het vlak van een geïntegreerd beleid als op het<br />
vlak van productgebruik. Recentelijke verwezenlijkingen zijn:<br />
o aankoop milieuvriendelijke kantoormaterialen<br />
o aanschaf van roetfilter op dieselmotor van veegwagen<br />
o aankoop van pesticiden die gedoogd zijn volgens de POCER<br />
o gezien hier geen cafetaria of catering is dagdagelijks kunnen we daarin ons<br />
beperken tot aankoop van statiegeldflessen en eerlijke koffie etc.<br />
o de recepties worden gegeven met echte glazen en soms met wijn van de<br />
wereldwinkel<br />
o aankoop van elektrische materialen met energiebesparingtoets<br />
o energieboekhouding van de <strong>gemeente</strong>lijke gebouwen<br />
o overschakelen op milieuvriendelijke poetsmiddelen<br />
o In Sportschuur speciale verlichting aangebracht: bewegingsschakelaars in<br />
gangen en kleedkamers en in de zaal verschillende luxstanden voor training<br />
of competitie<br />
36/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
o<br />
o<br />
Regenwater wordt in nieuw gedeelte school Kortrijk-Dutsel, nieuw gedeelte<br />
school Nieuwrode, OCMW en loods hergebruikt<br />
Toiletten op regenwater bij aanpassing van sanitair in Sportschuur,<br />
bibliotheek en <strong>gemeente</strong>huis<br />
- Milieubarometer: Holsbeek zal de nodige acties nemen om een milieubarometer op te<br />
stellen, om zo het resultaat van de eigen initiatieven op te volgen<br />
- Volgende acties worden uitgevoerd overeenkomstig de samenwerkingsovereenkomst<br />
en beschikbaarheid van de software : Inventarisatie MMIS<br />
o inventaris van vergunningen klasse 1 & 2;<br />
o inventaris van gemelde klasse 3 bedrijven;<br />
o milieuklachtenregistratie en opvolging (MKROS)<br />
o inventaris van verontreinigde gronden;<br />
o inventaris van afgeleverde kapvergunningen<br />
o rioleringsdatabank<br />
o natuurvergunningenloket<br />
- Integratie op <strong>gemeente</strong>lijk vlak : Er is regelmatig overleg tussen alle betrokken<br />
diensten. Holsbeek maakt van een geïntegreerd beleid een hoofddoelstelling.<br />
- Toezicht : Gebeurt door twee <strong>gemeente</strong>lijke ambtenaren (milieuambtenaar en<br />
duurzaamheidsambtenaar). Er is tevens een samenwerkingsprotocol met de politie en<br />
samenwerking met de groendienst die de melding maakt.<br />
- Samenwerkingsverbanden :<br />
o met de omliggende <strong>gemeente</strong>n (erosie en mobiliteit)<br />
o met de <strong>gemeente</strong>lijke milieu-adviesraad MAR<br />
o Lokaal Gezondheidsoverleg (LOGO)<br />
o RLNH<br />
o Igo Leuven<br />
o Ecowerf<br />
o Provincie Vlaams-Brabant<br />
o Vlaams-Gewest<br />
o Crematorium<br />
37/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
IV.3 ADVIESRAAD VOOR MILIEU EN NATUUR MAR<br />
De milieuadviesraad is reeds actief sinds 1992 met statuten, goedgekeurd door de<br />
<strong>gemeente</strong>raad d.d 28/12/92 en recent aangepast aan de samenwerkingovereenkomsten ;<br />
Er wordt advies gegeven rond de uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst 2008 –<br />
2013. De Statuten, het huishoudelijk reglement en de afsprakennota werden aangepast in<br />
2003 en 2008 overeenkomstig de bepalingen van de samenwerkingsovereenkomst.<br />
De adviesraad is samengesteld uit leden met stemrecht, plaatsvervangers, leden zonder<br />
stemrecht en leden met specialisatie.<br />
Volgende instanties worden uitgenodigd om in de raad te zetelen:<br />
• Milieu en natuurverenigingen, jachtverenigingen<br />
• Onderwijsinstellingen<br />
• Sociaal-culturele organisaties<br />
• Beroepsgroepen<br />
• Landbouwers, watering<br />
• Burgers van <strong>gemeente</strong> Holsbeek<br />
Om aan die eisen te voldoen werd er een oproep gedaan in het infoblad. Er worden tevens<br />
continue inspanningen geleverd om de werking van de MAR te verbeteren.<br />
De MAR van Holsbeek omvat sedert 2007 volgende leden :<br />
Naam Voornaam Adres<br />
Lefebre Filip Bovenveld 5<br />
Snoeijs<br />
Tinne<br />
Wens Bruno Hulsbergweg 14<br />
Holsbeeksesteenweg 240, 3010 Kessel-<br />
Lo<br />
Vandeplas Johan Rot 21<br />
Clinckemaillie Denis Mostingstraat<br />
Van Mellaert Raymond Rodeberg 5<br />
Taveirne Ria Appelweg 150<br />
Schotsmans Romain Wingeweg 52<br />
Goethuys Jos Kerkebos 5<br />
Van Inthout Yvette Leempoelstraat 5<br />
38/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Coenegracht Eliane Werfweg 7<br />
Vander Bracht Annelies Meesberg 51<br />
Van Horebeek Nadine Schubbeekstraat 1a<br />
Neyns Myriam Lovenspad 4<br />
Jespers Herman Kortrijksebaan 139<br />
Reniers Sofie Verhaegenstraat 33<br />
Demarsin Alex Gravenstraat 53<br />
39/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
V THEMATISCHE BENADERING GELINKT MET<br />
DOELGROEPEN EN GEBIEDEN T.O.V.<br />
THEMABENADERING<br />
Binnen de vroegere <strong>milieubeleidsplan</strong>nen, zowel gewestelijk als provinciaal, werd op basis<br />
van een thematische benadering gewerkt zodat tussen beide beleidsplannen een eenvoudig<br />
vergelijkingkader werd verkregen. Ook het Milieubeleidsplan 2003-2007 (Mina 3) werkt<br />
volgens deze systematiek.<br />
In de samenwerkingsovereenkomst zal het milieujaarprogramma zoals hoger aangehaald<br />
echter dienen opgesteld te worden via een systematiek van thema's. Op dit ogenblik wordt de<br />
themabenadering al bij de <strong>gemeente</strong> Holsbeek toegepast in het milieujaarprogramma dat<br />
jaarlijks wordt opgesteld en zorgt dit niet voor interpretatieproblemen.<br />
Het voorliggend <strong>milieubeleidsplan</strong> is bijgevolg volgens de thema-systematiek opgebouwd<br />
waarbij er voldoende aandacht wordt besteed aan de thematische aspecten. In het hoofdstuk<br />
XIII trachten we de link tussen de beleidsplannen van de verschillende bestuursniveaus aan<br />
elkaar te koppelen.<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek heeft de samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Per thema<br />
wordt een algemene beschrijving gegeven. Vervolgens wordt de stand van zaken opgesomd,<br />
worden de knelpunten bepaald en strategieën en actiepunten naar voor geschoven. Er is<br />
gekozen om de interactie van de thema’s met de betrokken doelgroepen maximaal uit te<br />
werken.<br />
Er werd geopteerd om de acties in verband met de thema mobiliteit te registreren<br />
onder de andere themas aangezien de te nemen acties meestal daar reeds werden<br />
vermeld (bij lucht, geluid).<br />
V.1 DOELGROEPEN<br />
V.1.1<br />
Algemene visie Holsbeek<br />
De <strong>gemeente</strong>lijke diensten hebben een voorbeeldfunctie en dienen dus te allen tijde bewust<br />
te zijn van de genomen initiatieven inzake rationeel gebruik van goederen, aandacht voor<br />
natuur en landschap en een levenswijze gericht op duurzaamheid. De <strong>gemeente</strong> Holsbeek<br />
zal op het gebied van productgebruik, aandacht voor preventie van afval en algemeen<br />
duurzaam beleid deze voorbeeldfunctie vervullen.<br />
40/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
De <strong>gemeente</strong> streeft naar een maximale betrokkenheid van zijn ganse bevolking en zal dit via<br />
een gericht communicatiebeleid, gebaseerd op informatie, sensibilisering en educatie,<br />
trachten te bereiken.<br />
V.1.2<br />
Doelgroepen<br />
In dit document vindt u per thema een actieprogramma waar telkens per actie is aangegeven<br />
welke doelgroepen betrokken partij zijn. Wij menen dat hieruit duidelijk zal blijken dat<br />
Holsbeek een gericht doelgroepenbeleid voorstaat.<br />
Hiervoor werden onderstaande doelgroepen onderscheiden:<br />
- eigen personeel, <strong>gemeente</strong>dienst (EP);<br />
- bevolking, consumenten en huishoudens, burgers (BEV);<br />
- bedrijven en handelaars (BED);<br />
- land- en bosbouw (LAND);<br />
- recreatie en toerisme (REC)(waaronder ook jacht)<br />
- onderwijs (OND);<br />
- milieu- en natuurverenigingen (MIL);<br />
V.2 Gebiedsgericht beleid<br />
Verwijzend naar de actuele gewestplanbestemmingen in Holsbeek, kunnen we de <strong>gemeente</strong><br />
opsplitsen in enkele specifieke delen in relatie tot milieubeleid. Een groot deel van dit<br />
<strong>milieubeleidsplan</strong> gaat over hinderlijke activiteiten, inbreuken en verstoringen die,<br />
onvermijdelijk van menselijke origine zijn. Het spreekt voor zich dat specifieke acties dus<br />
eerder gericht zijn op een specifiek probleem of op een bepaalde doelgroep.<br />
Afgaand op een grondverdeling waar landbouw en natuur 85 % van het totale areaal<br />
vertegenwoordigen is het duidelijk dat ook een gebiedsgericht beleid noodzakelijk is om tot<br />
een evenwichtig milieubeleid te komen. Zoals u reeds hoger hebt kunnen lezen zijn ook de<br />
hogere overheden overtuigd van het belang van een landschapsbeleid. Het behoud en de<br />
verbetering van de valleigebieden als natte dragers van de natuurlijke structuur en de<br />
ontwikkeling van de landbouwgebieden als ecologische verbindingsgebieden wordt in alle<br />
visies als prioritair beschouw.<br />
In dit plan wordt niet specifiek per gebied een actieprogramma naar voor geschoven, maar<br />
binnen de relevante thema's, (voornamelijk water en natuurlijke entiteiten) zal u merken dat<br />
Holsbeek deze visies ten volle onderschrijft. De beschrijving van de prioritaire zones vindt u<br />
eerder in dit document. De aandacht voor landschapsherstel vindt u ook terug in andere<br />
beleidsdocumenten van de <strong>gemeente</strong>. We verwijzen in dit kader graag naar het recent<br />
goedgekeurde <strong>ontwerp</strong> van het structuurplan en de pilootstudie voor landschapsbeoordeling<br />
waarin deze problematiek ook uitgebreid aan bod komt.<br />
41/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VI<br />
THEMA 1: VASTE STOFFEN<br />
Het thema vaste stoffen focust op 2 zaken :<br />
• Milieuverantwoord gebruik of verbruik van producten<br />
• Voorkomen van afvalstoffen en preventief reageren op afvalstoffen gegenereerd door<br />
gebruik of verbruik van producten<br />
Bijgevolg worden onder het thema vaste stoffen volgende thema’s besproken:<br />
• Verspreiding milieugevaarlijke stoffen<br />
o Verspreiding milieugevaarlijke stoffen : metalen, bestrijdingsmiddelen, PAK’s,<br />
dioxines en VOS (cf. milieuverantwoord gebruik en/of verbruik van producten<br />
en preventieve reactie op afvalstoffen)<br />
o Verontreiniging en aantasting van de bodem : bodemverontreiniging,<br />
waterbodemverontreiniging en bodemaantasting (erosie) Deze acties zouden<br />
eveneens onder het thema hinder en water kunnen terecht komen.<br />
• Verontreiniging door afvalstoffen.<br />
VI.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen<br />
VI.1.1<br />
Themabeschrijving<br />
VI.1.1.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen<br />
Reductieprogramma’s voor metalen en metalloïden, bestrijdingsmiddelen, PAK’s, dioxines en<br />
organische micropolluenten met focus op vluchtige organische verbindingen, worden<br />
momenteel opgemaakt en uitgevoerd. Deze milieugevaarlijke stoffen omvatten een scala van<br />
verbindingen, met heel wat verschillende eigenschappen, bronnen en gevolgen. De<br />
verspreiding van dergelijke milieugevaarlijke stoffen in het milieu vormt dan ook een<br />
belangrijk probleem.<br />
Internationaal zijn 2 punten prioritair:<br />
• zwevende stof in de lucht vanwege het mogelijke risico voor de volksgezondheid (harten<br />
luchtwegklachten zowel bij kortstondige als bij langdurige blootstelling).<br />
• bestrijdingsmiddelen vanwege hun slechte afbreekbaarheid, hun toxiciteit en hun<br />
mogelijkheid zich in organismen op te stapelen (bijv. PCB’s, dioxines, aldrin, DDT).<br />
42/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Er vloeien nieuwe beleidsimpulsen voort uit dit thema. Het betreft onder meer de vervanging<br />
van bepaalde milieugevaarlijke producten en zuinig omspringen met grondstoffen.<br />
Verantwoord productgebruik (bvb FSC- hout) wordt gestimuleerd.<br />
VI.1.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem<br />
De bodem is het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grondwater, de andere<br />
bestanddelen en levende organismen. Vaak wordt bodemverontreiniging onder het thema<br />
‘hinder’ ingedeeld. Aangezien de link met de afvalproblematiek groot is, wordt<br />
bodemverontreiniging hier ingedeeld.<br />
De kwantiteit van het grondwater wordt mee in het thema ‘verdroging’ behandeld. Het<br />
preventieve luik over de kwaliteit van het grondwater zit bij het thema ‘verspreiding van<br />
milieugevaarlijke stoffen’, het curatieve luik vindt u in dit thema bij bodemverontreiniging.<br />
• Bodemverontreiniging heeft betrekking op situaties waarbij door menselijke activiteiten<br />
milieugevaarlijke stoffen in de bodem terechtkomen en de kwaliteit ervan rechtstreeks of<br />
onrechtstreeks nadelig beïnvloeden. (De problematiek van een overmaat aan<br />
voedingsstoffen voor planten (nitraten en fosfaten) in de bodem komt in het thema<br />
‘vermesting’ aan bod.)<br />
• Waterbodemverontreiniging gaat over de opname en de vrijstelling van milieugevaarlijke<br />
stoffen in relatie tot de draagkracht en de kwaliteitsdoelstellingen van het aquatische<br />
milieu (in situ). In dit opzicht zijn er raakvlakken met de verschillende andere thema’s<br />
zoals de verspreiding van milieugevaarlijke stoffen, vermesting en verlies aan<br />
biodiversiteit.<br />
• Bodemaantasting heeft te maken met verlies aan bodemkwaliteit als gevolg van onder<br />
meer bodemerosie, verlies van organisch materiaal, verzilting, verdichting, wijzigingen in<br />
het microreliëf, profielafbraak en verminderde diversiteit van bodemfauna en –flora. Het<br />
probleem van bodemafdichting door bebouwing en infrastructuur, met afname van de<br />
mogelijke gebruiksfuncties als gevolg, en van de winning van oppervlaktedelfstoffen<br />
komen hier eveneens aan bod. Verdroging als een vorm van aantasting van de bodem<br />
wordt behandeld in het thema ‘verdroging’. Er is ook een link met bodemverontreiniging<br />
en het thema ‘verlies aan biodiversiteit’. Voor verzurende stoffen (NOX, SO2, enz)<br />
verwijzen we naar het thema verzuring.<br />
Beleidsmatig beperken we ons tot de sanering van lokaal verontreinigde bodems en het<br />
saneren (ruimen) en verwijderen van de vrijgekomen specie van de waterbodems.<br />
43/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VI.1.2<br />
Stand van zaken<br />
VI.1.2.1 Toestand<br />
VI.1.2.1.1 Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen op Vlaams niveau<br />
- Vluchtige organische stoffen : Tussen 1990 en 2001 daalde de concentratie aan<br />
vluchtige componenten met 17%. Dit is vnl. te danken aan de industrie en aan de<br />
overschakeling van benzine naar diesel. Ook de benzeen-concentratie daalde in de<br />
loop van 1996 naar 2001.<br />
- Verspreiding van producten van onvolledige verbranding : M.b.t. CO-emissies worden<br />
weinig veranderingen waargenomen. Dioxine-concentraties zijn daarentegen zeer sterk<br />
afgenomen, vnl. als resultaat van de zuiveringsinstallaties van verbrandingsovens en<br />
de verminderde uitstoot bij gebouwenverwarming.<br />
- Verspreiding van zware metalen : Voor de meeste zware metalen (As, Cd, Cr, Hg en<br />
Pb) is hier een positieve evolutie waar te nemen.<br />
- Verspreiding van bestrijdingsmiddelen : Met betrekking tot bestrijdingsmiddelen<br />
(herbicide, insecticide en fungicide) zijn wisselende trends waar te nemen. Positief de<br />
laatste jaren waar het betreft het voorkomen in oppervlaktewater. Eerder negatief waar<br />
het voedselresidu’s betreft.<br />
- Verspreiding van zwevende stoffen : Er is in dit opzicht geen duidelijke evolutie waar te<br />
nemen in Vlaanderen m.b.t. de fracties PM10, PM2,5 en PM0,1. Op basis van<br />
internationale kennis over gezondheidseffecten werd eveneens een indicator<br />
uitgewerkt (DALY). Het gaat hierbij om de verloren levensjaren. Ook hier is noch een<br />
positieve noch een negatieve evolutie waar te nemen.<br />
VI.1.2.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem<br />
Sinds de invoering van het Vlarebo is een inhaalbeweging aan de gang inzake de sanering<br />
van verontreinigde bodems. Tot op heden is er nog geen zicht op de totale omvang van de<br />
aanwezige verontreiniging.<br />
De vervuiling van sedimenten van waterbodems is zowel afkomstig van puntbronnen<br />
(lozingen, overstorten, calamiteiten…) als van diffuse bronnen (vermesting, pesticiden…). Het<br />
geheel van polluenten is hoofdzakelijk afkomstig van de huishoudens, industrie en landbouw.<br />
De afzetting van vaste stoffen als sedimenten op de bodem van waterlopen, rivieren en<br />
kanalen is een natuurlijk verschijnsel. Menselijk ingrijpen in de watersystemen heeft evenwel<br />
als gevolg gehad dat in vele waterlopen de omvang van sedimenttransport aanzienlijk is<br />
toegenomen. De waterbodemproblematiek is daarom zowel kwalitatief als kwantitatief van<br />
aard.<br />
44/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Vooral de activiteiten van landbouw en in mindere mate die van particulieren, de overheid en<br />
de industrie, leiden tot bodemaantasting. De externe druk door bijvoorbeeld zure neerslag of<br />
de mogelijke toename van regenbuien met hoge intensiteit door klimaatsverandering komt<br />
daar nog bovenop. De landbouw draagt bij tot een verhoogde erosie door toenemende<br />
mechanisatie, het ploegen op steile hellingen, het stopzetten van wisselbouw, het verloren<br />
gaan van hagen, houtwallen en taluds om plaats te maken voor grotere velden en efficiëntere<br />
landbouwmethoden. Algemeen wordt in dit kader in Vlaanderen een eerder negatieve<br />
tendens waargenomen.<br />
VI.1.2.2 Huidig beleidskader<br />
Europees beleid<br />
Het productiebeleid omtrent de milieugevaarlijke stoffen, situeert zich voornamelijk op<br />
Europees niveau. Dit beleid wordt geïmplementeerd via Europese richtlijnen terzake. Tijdens<br />
de verschillende Noordzeeconferenties werden voor de hoger opgesomde productgroepen<br />
reductiedoelstellingen geformuleerd.<br />
Federaal beleid<br />
De stoffen die op basis van Europese richtlijnen op de markt mogen gebracht worden, zijn in<br />
België een federale bevoegdheid. In België is op 1 januari 2003 het gebruik van 375<br />
verschillende actieve stoffen als gewasbeschermingsmiddel en 108 actieve stoffen als<br />
biociden toegestaan.<br />
Voor de emissiedoelstellingen voor vluchtige stoffen wordt verwezen naar de EU-richtlijn<br />
nationale emissiemaxima (NEM) en het protocol van Göteborg. Voor antropogene emissies<br />
werd dit maximum vastgelegd op 139000 ton.<br />
Vlaams beleid<br />
In de Vlaamse milieuwetgeving zijn basiskwaliteitnormen opgenomen voor lucht en<br />
oppervlaktewater. De basiskwaliteitnormen voor oppervlaktewater stellen waarden vast voor<br />
zware metalen, bestrijdingsmiddelen, PAK’s, organochloorverbindingen,… De<br />
milieukwaliteitsnormen voor lucht bevatten normen voor lood en cadmium. Daarnaast zijn in<br />
VLAREM ook normen opgenomen voor de concentratie lood, cadmium en thallium in<br />
stofneerslag.<br />
Voor dioxines wordt een reductie van 70% nagestreefd t.o.v. 1985 (vierde<br />
Noordzeeconferentie).<br />
Verder zijn er in het Vlaams Reglement betreffende de bodemsanering (VLAREBO)<br />
bodemsaneringsnormen en achtergrondwaarden gespecificeerd voor een aantal parameters<br />
zoals zware metalen en VOS. In principe dient een bodem gesaneerd te worden indien de<br />
bodemsaneringsnorm overschreden wordt. Ook in het VLAREA als uitvoeringsbesluit van het<br />
afvalstoffendecreet, worden voorwaarden gesteld voor zware metalen, PAK’s, VOS,<br />
45/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
bestrijdingsmiddelen en gebruik van fvalstoffen als secundaire grondstof. Ruimingsslib van<br />
waterlopen dat uitgespreid wordt, dient aan de voorwaarden van het VLAREA (hergebruik als<br />
bodem) te voldoen.<br />
Openbare diensten worden verplicht bestrijdingsmiddelen af te bouwen. Een definitief verbod<br />
voor het gebruik door openbare diensten is gesteld op 2015.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
De eigen diensten hebben een voorbeeldfunctie aangaande het duurzaam omgaan met het<br />
milieu. De nodige initiatieven om dit te verzekeren zullen verder genomen worden. Uiteraard<br />
blijft Holsbeek een landelijke <strong>gemeente</strong> waar zoveel, soms ongewenst groen is dat een<br />
volledige uitschakeling van bestrijdingsmiddelen moeilijk realiseerbaar is. Bijkomende<br />
beperkingen zijn het arbeidsintensieve karakter van het handmatig bestrijden, de beperking in<br />
aanwerving van extra personeel en de kosten van gespecialiseerd materiaal. Via de nodige<br />
sensibiliseringsacties zal de bevolking gestimuleerd worden in de richting van een<br />
verantwoord productgebruik (zie hoger).<br />
VI.1.3<br />
Knelpunten<br />
Dit thema is vooral een bevoegdheid en een problematiek die zich op het nationale of zelfs<br />
mondiale vlak afspeelt. Holsbeek zal - binnen de mogelijkheden van de <strong>gemeente</strong> - acties<br />
ondernemen om een positieve bijdrage te leveren.<br />
VI.1.3.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen<br />
VI.1.3.1.1 Algemeen<br />
• Onvoldoende uitgeruste meetnetten zodat continue opvolging en toetsing van<br />
milieugevaarlijke stoffen moeilijk wordt.<br />
• Tot op heden wordt door het Vlaamse gewest nog geen koppeling gemaakt tussen het<br />
overschrijden van de milieukwaliteitsnormen voor het oppervlaktewater voor bepaalde<br />
parameters en de aanwezigheid van een industriële bron. De industriële bron wordt<br />
slechts bestraft indien de opgelegde lozingsnormen overtreden worden. Door het<br />
beperkt belang van de industrie van Holsbeek, zal de <strong>gemeente</strong> hier weinig invloed op<br />
uit kunnen oefenen.<br />
VI.1.3.1.2 Bestrijdingsmiddelen<br />
• Door de vrij algemene aanwending van bestrijdingsmiddelen blijken ze algemeen<br />
aanwezig te zijn in het oppervlaktewater en zelfs in het regenwater. Hierdoor dient er<br />
extra geïnvesteerd te worden bij de drinkwaterproductie.<br />
46/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• Het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan leiden tot een zekere resistentie bij de<br />
doelorganismen. Hierdoor zijn er hogere doses en/of nieuwe producten nodig om een<br />
zelfde effect te krijgen. De <strong>gemeente</strong> Holsbeek zal door sensibilisatie trachten de<br />
bevolking bewuster te maken.<br />
• Het gebruik van pesticiden vermindert de soortenrijkdom in de bermen. Holsbeek stelde<br />
een gedeeltelijk bermbeheersplan op en past dit ook toe.<br />
VI.1.3.1.3 Zware metalen<br />
• Verontreiniging met zware metalen in waterbodems komt zeer frequent voor. Deze<br />
verontreiniging verdwijnt slechts zeer langzaam, zelfs al wordt de verontreinigingsbron<br />
weggenomen. Daarenboven is er onvoldoende kennis van de milieueffecten die het<br />
storten van (verontreinigd) waterbodemslib op de oevers van de waterloop met zich<br />
meebrengt. Er is onvoldoende inzicht en kennis van de bronnen die verantwoordelijk zijn<br />
voor de verontreiniging van het slib in de waterlopen.<br />
VI.1.3.1.4 Dioxines, PAK’s<br />
• Voor een aantal stoffen en stofgroepen (PAK’s, metalen, bestrijdingsmiddelen,<br />
dioxines…) ontbreken onderbouwde kwaliteitsnormen voor water en lucht.<br />
• De verwarming van individuele woningen en gebouwen als belangrijkste diffuse<br />
dioxinebron, is een bron die aldus moeilijker aan te pakken is. Daarnaast kunnen zich<br />
problemen voordoen met puntbronnen bij de overschrijding van de geldende normen.<br />
• Het wegverkeer is de belangrijkste bron van VOS, PAK’s. Bijgevolg is het probleem<br />
gerelateerd aan de mobiliteitsproblematiek.<br />
VI.1.3.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem<br />
• Er is een probleem van handhaving voor de bestaande wetgeving. Er is momenteel<br />
geen zicht op bedrijven en gronden waarop een periodieke onderzoeksplicht rust en<br />
daarom is het moeilijk om te achterhalen of deze plicht wordt nageleefd. De <strong>gemeente</strong><br />
zal zoveel mogelijk informatie proberen te verzamelen.<br />
• Om een bodembeschermingsprogramma op te starten is het essentieel eerst de<br />
bestaande situatie in te schatten en de problemen en oorzaken in kaart te brengen. Dit<br />
is nog maar ten dele gebeurd. Een makkelijk toegankelijke en volledige<br />
milieuvergunningendatabank is hierbij noodzakelijk.<br />
• De verschillende betrokkenen bij de bagger- en ruimingsspecieproblematiek werken<br />
onvoldoende gestructureerd samen. Er zijn momenteel onvoldoende financiële en<br />
logistieke middelen beschikbaar om een technisch doelmatige en in sommige gevallen<br />
juridisch aanvaardbare wijze de nodige bagger- en ruimingswerken uit te voeren.<br />
47/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• Voor bodemaantasting bestaat er geen juridisch kader. Het principe van het behoud van<br />
de multifunctionaliteit van de bodem is onvoldoende gekend. Het beleid inzake erosie is<br />
nog maar net opgestart.<br />
• Er zijn geen systematische en toegankelijke gegevens beschikbaar over de toestand<br />
van de bodems met betrekking tot basisbodemkwaliteit.<br />
VI.1.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
VI.1.4.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek wenst zijn voorbeeldfunctie zeer ernstig te nemen en zal dan ook<br />
waar mogelijk door verantwoord productgebruik en een beleid gericht op reductie van<br />
verontreinigende stoffen deze rol ten volle spelen. Om deze doelstelling te bereiken zal het<br />
emissiegericht reductiebeleid worden vertaald in een ‘stand-still-beginsel’. Hierdoor mag de<br />
totale verontreiniging door milieugevaarlijke stoffen veroorzaakt binnen de <strong>gemeente</strong> zeker<br />
niet toenemen. Voorkomende emissies worden via gerichte reductieprogramma’s tot een<br />
minimum herleid. Bestaande en ernstige verontreiniging dient zo snel mogelijk gesaneerd te<br />
worden.<br />
De <strong>gemeente</strong> stelt voorop dat de dioxine-emissies zoveel mogelijk vermeden dienen te<br />
worden en zal de maatregelen nemen die binnen haar bevoegdheden liggen.<br />
Wat de emissiereductie van de bestrijdingsmiddelen betreft, neemt het <strong>gemeente</strong>bestuur de<br />
doelstellingen van het Vlaamse gewest over.<br />
VI.1.4.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem<br />
VI.1.4.2.1 Erosie<br />
Op lange termijn zal de <strong>gemeente</strong> ervoor zorgen dat de multifunctionaliteit van de nietverontreinigde<br />
bodems blijft behouden. Wat betreft de bodemaantasting wordt er verdere<br />
ervaring opgebouwd met betrekking tot erosiebestrijding.<br />
VI.1.4.2.2 Sanering vaste bodems<br />
Alle terreinen waarop zich ooit een potentieel bodemverontreinigende inrichting bevond of<br />
een dergelijke activiteit plaatshad dienen tegen 2016 minstens éénmaal onderzocht te zijn<br />
door eigenaar, exploitant. De <strong>gemeente</strong> zal hierop toezien.<br />
Om deze lange termijndoelstelling te realiseren zal de <strong>gemeente</strong> alle terreinen in kaart<br />
brengen waarop in het verleden potentieel bodembedreigende inrichtingen gevestigd waren<br />
of activiteiten plaatshadden.<br />
VI.1.4.2.3 Sanering waterbodems<br />
Wat betreft de baggerspecie dient het beheer te gebeuren volgens het BATNEEC-principe. In<br />
de mate van het mogelijke zal de sedimentbalans van de waterlopen en rivieren hersteld<br />
48/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
worden. Het onderhoud van de waterlopen dient te gebeuren volgens de code van goede<br />
praktijk voor de opmaak van een duurzaam lokaal waterbeleid. Dit geldt in het bijzonder voor<br />
het maai- en ruimingsbeheer van waterlopen en voor natuurvriendelijke oeverinrichting en –<br />
bescherming. Dit dient een onderdeel te zijn van het deelbekkenbeheersplan.<br />
VI.1.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
VI.1.5.1 Strategie<br />
Algemeen<br />
Het <strong>gemeente</strong>bestuur zal, naast de uitoefening van haar toegewezen bevoegdheden, een<br />
coördinerende en informerende rol spelen bij de aanpak en het gebruik van milieugevaarlijke<br />
stoffen. Deze coördinerende taak richt zich naar de bevolking van Holsbeek, maar nog meer<br />
naar bepaalde specifieke doelgroepen (scholen, landbouw,...). De <strong>gemeente</strong> zal zijn<br />
voorbeeldfunctie met ernst vervullen.<br />
Een aangepast productbeleid dient te leiden tot een meer brongerichte aanpak van de<br />
problematiek van de milieugevaarlijke stoffen. Aangezien dit een materie is die, gelet op de<br />
bevoegdheden, op federaal niveau wordt behandeld, is de impact van een <strong>gemeente</strong>bestuur<br />
gelimiteerd tot het gebruik van de producten. Toch zal de <strong>gemeente</strong> waar mogelijk en<br />
gewenst haar medewerking verlenen om dergelijke maatregelen te realiseren.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
• Emissie milieugevaarlijke stoffen<br />
Het <strong>gemeente</strong>bestuur zal via haar bevoegdheden als vergunningverlenende overheid erop<br />
toezien dat de best beschikbare technieken (bijv. bij een spuitcabine) worden gehanteerd. De<br />
VLAREM-wetgeving zal er als basis dienen voor het te voeren vergunningenbeleid en waar<br />
noodzakelijk zullen de nodige en bijkomende bijzondere maatregelen opgelegd worden om te<br />
komen tot een maximale reductie van de emissie van milieugevaarlijke stoffen.<br />
Daarnaast zal de <strong>gemeente</strong> in die gevallen waar zij zelf verantwoordelijk is voor de emissie<br />
van milieugevaarlijke stoffen, alle nodige maatregelen nemen om deze emissies tot het<br />
absolute minimum terug te brengen, vb. bij de aankoop van de veegmachine werd geopteerd<br />
voor de aankoop van een roetfilter.<br />
• Bodem<br />
De <strong>gemeente</strong> zal de informatie die zij verkrijgt via de OVAM, zoals de verplichte periodieke<br />
onderzoeken, het register van de verontreinigde gronden, de adviesvragen voor<br />
bodemsaneringsprojecten, opvolgen.<br />
49/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Ook stookolietanks dienen geïnventariseerd te worden. De bevolking wordt verder<br />
geïnformeerd over hun verplichtingen aangaande de opslag van stookolie. Bij<br />
verbouwingswerken of plaatsen van een nieuwbouw zal aan de burgers worden aangeraden<br />
om een visueel controleerbare tank te plaatsen of een andere energievorm aan te wenden.<br />
Ook bij nieuwe werken zal er gekozen worden voor een visueel controleerbare tank of een<br />
andere energievorm. De tanks van de <strong>gemeente</strong>lijke gebouwen worden regelmatig<br />
gecontroleerd.<br />
Bij verontreiniging van <strong>gemeente</strong>lijke eigendommen zal de <strong>gemeente</strong> Holsbeek de nodige<br />
onderzoeksdaden stellen, met inbegrip van de aanstelling van een<br />
bodemsaneringsdeskundige en het inlichten van de OVAM. De <strong>gemeente</strong> zal particulieren in<br />
geval van verontreiniging informeren over de te nemen stappen en de te nemen acties<br />
opvolgen. De <strong>gemeente</strong> Holsbeek houdt rekening met de regels voor het grondverzet.<br />
• Dioxines<br />
Daarnaast zal de <strong>gemeente</strong> er de bevolking, bedrijven en eigen diensten ook op wijzen op<br />
welke wijze zij haar gedrag kan wijzigen om zelf geen bijkomende bron van dioxine-uitstoot te<br />
zijn (o.a. verbranding van afval in tuinen is verboden). Er wordt hierover vaak gesensibiiseerd.<br />
• PAK’s<br />
Aangezien het wegverkeer ook de belangrijkste PAK’s-emittor is, zijn de maatregelen die<br />
betrekking hebben op het wegverkeer ook een vermindering van de PAK’s-uitstoot tot gevolg<br />
dienen te hebben. De <strong>gemeente</strong> zal door middel van informatie- en sensibilisatiecampagnes<br />
de bevolking bewustmaken van de processen of activiteiten die aanleiding geven tot de<br />
vorming van PAK’s en de gevolgen die hiermee verbonden zijn.<br />
• Asbest<br />
Het <strong>gemeente</strong>bestuur zal zijn informatietaak naar de bevolking aangaande deze problematiek<br />
uitvoeren door het ter beschikking stellen van de beschikbare infocampagnes aangaande<br />
asbest in huis. Men kan asbest gratis afleveren op het containerpark.<br />
• VOS<br />
Het <strong>gemeente</strong>bestuur zal het eigen verbruik van bestrijdingsmiddelen en uitstoot van VOS<br />
verminderen en/of indien mogelijk overschakelen op milieuvriendelijkere alternatieven.<br />
Ervaringen kunnen uitgewisseld worden met de provincie en tussen <strong>gemeente</strong>n onderling.<br />
Ook de bevolking dient gewezen te worden op de emissies van VOS en moeten gestimuleerd<br />
worden om deze emissies te reduceren. De <strong>gemeente</strong> kan een logboek bijhouden aangaande<br />
haar gebruik van stoffen die oplosmiddelen bevatten.<br />
50/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• Dichtslibbing waterlopen<br />
Aangezien het <strong>gemeente</strong>bestuur verantwoordelijk is voor het beheer van de onbevaarbare<br />
waterlopen van de derde categorie, dient het <strong>gemeente</strong>bestuur bij de ruiming van deze<br />
waterlopen het te verwijderen slib te laten analyseren op de aanwezigheid van onder andere<br />
zware metalen. Zo kan er op termijn ook een inventarisatie opgesteld worden van de<br />
verontreinigingstoestand van deze waterbodems. Gezien binnen de <strong>gemeente</strong> een watering<br />
actief is, wordt de ruiming meestal in opdracht van de watering uitgevoerd en<br />
doorgefactureerd aan de <strong>gemeente</strong>. Indien blijkt dat de concentraties van het geanalyseerde<br />
slib hoger zijn dan de voorgeschreven normen zal dit slib afgevoerd worden naar een<br />
geschikte verwerkingsinstallatie. Er zal zoveel mogelijk geprobeerd worden te voorkomen dat<br />
het slib verontreinigd wordt door lozingen te blijven controleren.<br />
• Erosie<br />
De <strong>gemeente</strong> beschikt over een goedgekeurd erosiebestrijdingsplan. Landbouwers worden<br />
persoonlijk gecontacteerd door een externe deskundige, aangesteld door de <strong>gemeente</strong>, om<br />
beheerovereenkomsten aan te gaan. Op regelmatige basis worden infosessies gegeven om<br />
landbouwers te sensibiliseren welke mogelijkheden er zijn om erosie te voorkomen waardoor<br />
de nutriënten uitspoelen.<br />
• Bestrijdingsmiddelen<br />
Holsbeek blijft een landelijke <strong>gemeente</strong> waar soms zoveel wildgroei van onkruid is dat een<br />
volledige uitschakeling van bestrijdingsmiddelen moeilijk realiseerbaar is. Ook sensibilisatie<br />
van de bevolking over het gebruik van pesticiden is van groot belang. Bijv. kleine restanten<br />
van pesticiden mogen niet zomaar weggekapt of weggespoten worden, maar moeten<br />
oordeelkundig verwijderd worden. De on-line inventaris van het pesticidengebruik dient<br />
jaarlijks ingevuld waardoor een betere zicht wordt verkregen op de reductie van het gebruik<br />
en waar bijsturing mogelijk is. Bij wegen- en terreinaanleg wordt tijdens de planningsfase<br />
rekening gehouden om een zo onkruidarm mogelijk concept op te stellen.<br />
VI.1.5.2 Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: verstoring door milieu-gevaarlijke stoffen/verstoring bodem) op<br />
volgende pagina<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Gebruik van strooizout (ton)<br />
• Gebruik van pesticiden, bestrijdingmiddelen<br />
• PV’s afvalverbranding<br />
51/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema : Verstoring door milieugevaarlijke stoffen<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
MGS-1 Hanteren van een streng vergunningenbeleid (VLAREM II) inzake BED, LAND, REC<br />
milieugevaarlijke stoffen en erop toezien dat de BBT worden gehanteerd<br />
MGS-2 Sensibilisatiecampagne dioxine-uitstoot<br />
EP, BEV, BED<br />
X<br />
* Aanbieden van brochures aan de infobalie<br />
* Plaatsen artikels in het informatieblad<br />
MGS-3 Sensibilisatiecampagnes omtrent PAK’s (bijv. barbecue)<br />
BEV, BED, EP<br />
* Plaatsen artikels in het informatieblad<br />
* Door uitbouw van Openbaar vervoer<br />
MGS-4 Reductie eigen verbruikte hoeveelheden bestrijdingsmiddelen<br />
EP<br />
* Gebruik maken van alternatieven zoals daar zijn : mechanisch onkruid<br />
bestrijden (borstelen-sinds 2004),manuele onkruidbestrijding, zorgen voor<br />
goede bodembedekkers,aanleg groen aanpassen aan minimaal gebruik<br />
bestrijdingsmiddelen.<br />
* Aanleg begraafplaats in functie van reductie van pesticiden.<br />
* Aanleg tuin pastorie Kortrijk-Dutsel en andere openbare domeinen in functie<br />
van reductie pesticiden.<br />
* Opstellen en bijhouden van een inventaris van door de <strong>gemeente</strong> gebruikte<br />
bestrijdingsmiddelen<br />
MGS-5 Sensibilisatiecampagne omtrent bestrijdingsmiddelen<br />
* Plaatsen artikels in het informatieblad<br />
* Gifvrije week op het containerpark<br />
BEV, LAND<br />
52/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
* Invullen on-line inventaris pesticidenbeheer<br />
MGS-6 Bij groenonderhoud gebruik maken van verhakselt snoeihout en COPRO EP, BEV<br />
goedgekeurde compost.<br />
Gebruik van FSC hout en breekpuin waar mogelijk.<br />
Het vermijden van chemische verduurzaming.<br />
* Bij aankoop hout ervoor zorgen dat het voorzien is van een label dat het hout<br />
afkomstig is van bossen waarvan het duurzaam beheer gecertificeerd is.<br />
*Bij aankoop hout aan leverancier vragen voorkeur te geven aan<br />
milieuvriendelijke verduurzamingsproducten in functie van het<br />
toepassingsgebied.<br />
MGS-7 Zoveel mogelijk milieuvriendelijk kantoormateriaal gebruiken<br />
EP<br />
* Gebruik van kladpapier<br />
* Papier tweezijdig gebruiken<br />
* Gerecycleerd papier gebruiken<br />
* “Bezint eer ge print” affiches ophangen, idem kopies<br />
* Doorgeefenveloppes gebruiken<br />
* Aanmoedigen gebruik elektronische middelen (digitaal archiveren, mail,…)<br />
MGS-8 Aankoop van solventvrije verven en oplosmiddelen door de <strong>gemeente</strong>lijke<br />
administratie<br />
* Bij <strong>gemeente</strong>lijk onderhoud gebruik maken van bijv. biologisch afbreekbare<br />
ontgeurders, natuurlijke zeemvellen, dweilen uit 100% katoen, coating o.b.v.<br />
natuurlijke harsen etc, milieuvriendelijke poetsmethoden en -produkten.<br />
EP<br />
53/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
*Voorkeur geven aan natuurverven en/of watergedragen verven<br />
MGS-9 Sensibilisatiecampagne omtrent de reductie van de VOS-emissies (de EP, BEV, BED<br />
aankoop van solventvrije verven en oplosmiddelen, emissies wegverkeer)<br />
* artikel in infoblad (bvb over natuurverven)<br />
MGS-10 Sensibilisatiecampagnes omtrent asbestverwijdering en afvoer naar BEV, BED, EP<br />
containerpark<br />
* Plaatsen artikels in het informatieblad, infocampagne<br />
MGS-11 Analyse, indien nodig, van het te ruimen slib van onbevaarbare waterlopen EP<br />
van 3 e categorie, waarvoor het beheer in handen is van de <strong>gemeente</strong><br />
Holsbeek<br />
MGS-12 Meten van de verontreinigingstoestand waterbodems van de waterlopen van EP<br />
3 e categorie waarvoor het beheer in handen is van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek<br />
voor de plaatsing van de collectoren en opvolgen evolutie en verbetering.<br />
MGS-13 Promotie van duurzame productie - en consumptiepatronen<br />
* Gebruik van producten met Fairtrade label, Biogarantielabel, ...<br />
* promotie van ecologisch, sociaal en economisch duurzame producten<br />
EP, BEV<br />
54/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema : Verstoring bodem<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
BO-1<br />
De <strong>gemeente</strong> volgt de via OVAM verkregen informatie inzake verplichte EP, BED<br />
bodemonderzoeken, bodemsaneringsprojecten edm op om een overzicht te<br />
krijgen van de locale problematiek.<br />
* Initiatieven nemen om de opgelegde inventaris van risicogronden regelmatig<br />
te updaten<br />
BO-2<br />
Laten controleren van alle stookolietanks, die zich bevinden of bevonden bij<br />
<strong>gemeente</strong>lijke gebouwen<br />
EP, BED, BEV,<br />
BO-3 Bij nieuwe openbare infrastructuurwerken kiezen voor een visueel<br />
controleerbare tank, ofwel opteren voor een andere energievorm.<br />
EP<br />
BO-4<br />
BO-5<br />
Een sensibilisatiecampagne uitwerken om de eigenaars van stookolietanks in<br />
te lichten over hun verplichtingen (waaronder regelmatige controle) aangaande<br />
de opslag van stookolie.<br />
* Aanbieden brochures tankonderzoeken<br />
* Plaatsen artikels in het informatieblad<br />
* Info aan loketten<br />
Een sensibilisatiecampagne uitwerken om burgers aan te raden bij<br />
verbouwingswerken of het plaatsen van een nieuwbouw een visueel<br />
controleerbare tank te plaatsen of een andere energievorm aan te wenden<br />
BEV, MIL<br />
BEV, MIL<br />
55/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
BO-6<br />
Er zal zoveel mogelijk getracht worden de verontreiniging van slib te EP, BEV, LAND, BED<br />
voorkomen door lozingen blijvend te controleren en het opleggen van<br />
strengere milieuvergunningsvoorwaarden mbt tot lozingen.<br />
BO-7<br />
De <strong>gemeente</strong> zal zijn samenwerking met de watering de Molenbeek EP<br />
constructief verder zetten om tot een correcte slibruiming te komen. Het<br />
onderhoud van de waterlopen dient te gebeuren volgens de code van goede<br />
praktijk voor de opmaak van een duurzaam lokaal waterbeleid. Dit geldt in het<br />
bijzonder voor het maai- en ruimingsbeheer van waterlopen en voor<br />
natuurvriendelijke oeverinrichting en –bescherming.<br />
BO-8<br />
De <strong>gemeente</strong> respecteert de regelgeving met betrekking tot het grondverzet bij EP<br />
het uitvoeren van <strong>gemeente</strong>lijke werken.<br />
BO-9<br />
De <strong>gemeente</strong> stelt een bodemsaneringsdeskundige aan en stelt alle nodige BEV, EP<br />
onderzoeksdaden bij het optreden van een verontreiniging op de<br />
<strong>gemeente</strong>lijke eigendommen. Particulieren informeert zij over de te nemen<br />
stappen en volgt de genomen acties op.<br />
BO-10 Gebruik van ecologisch verantwoorde materialen in verharding en onderhoud<br />
van wegen.<br />
* Sensibiliserende info meegeven met bouwaanvraag rond ecologisch<br />
verharden van inritten.<br />
* Waar mogelijk ecologisch verantwoorde materialen (bv. secundaire<br />
grondstoffen in werking van eigen diensten implementeren)<br />
EP<br />
X<br />
56/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VI.2 Verontreiniging door afvalstoffen<br />
VI.2.1<br />
Themabeschrijving<br />
Volgens de definitie is een afvalstof ‘elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich<br />
ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen. Deze algemene definitie maakt<br />
meteen duidelijk dat afvalstoffen altijd bestaan hebben en ook altijd zullen bestaan. Ze<br />
kunnen volgens aard en herkomst opgedeeld worden in 2 hoofdcategorieën : huishoudelijke<br />
en bedrijfsafvalstoffen.<br />
Deze afvalstoffen blijken de laatste jaren steeds meer en meer een probleem te vormen. De<br />
ontwikkeling van onze (consumptie)maatschappij bracht een voortdurende stijging van de<br />
geproduceerde hoeveelheden afvalstoffen met zich mee. Daarenboven zijn de vrijkomende<br />
afvalstoffen zeer divers waardoor de afvalproblematiek een complex gegeven wordt.<br />
De milieuproblemen die deze afvalproductie met zich meebrengen situeren zich op het vlak<br />
van het ontstaan van emissies naar de drie compartimenten bodem, water en lucht, het<br />
verloren gaan van grondstoffen en energie, het ruimtebeslag en de kosten die met een<br />
zorgvuldig beheer gepaard gaan.<br />
De oplossingen die aan de genoemde problemen moeten gegeven worden zullen dan ook<br />
gezocht moeten worden in het voorkomen, het beheersen en de verwerking van afvalstoffen.<br />
Uit voorgaande paragrafen blijkt de nauwe verwevenheid met een heleboel andere<br />
milieuthema’s.<br />
VI.2.2<br />
Stand van zaken<br />
VI.2.2.1 Toestand<br />
Huishoudelijke afvalstoffen ontstaan door de normale werking van een particuliere<br />
huishouding. Ze omvatten ook afvalstoffen die daarmee gelijkgesteld worden. Indicatoren<br />
voor de inpakt op het milieu zijn:<br />
° de hoeveelheid (tonnages opgehaald afval)<br />
° de samenstelling (bv gescheiden in verschillende fracties)<br />
° de verwerking, die weer geeft wat er met beide fracties gebeurt: hergebruik, recuperatie,<br />
verbranden of storten.<br />
De Vlaamse indicator voor de milieudruk door bedrijfsafvalstoffen zijn de extrapolaties van de<br />
hoeveelheid bedrijfsafvalstoffen die de bedrijven melden. Daarbij wordt een onderscheid<br />
gemaakt tussen gevaarlijke en ongevaarlijke afvalstoffen.<br />
57/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
In vergelijking met steden en <strong>gemeente</strong>n van vergelijkbare grootte, kan het aanbod van de<br />
fracties huisvuil, PMD en GFT niet hoog genoemd worden. Papier en karton zijn eveneens<br />
minder dan in vergelijkbare <strong>gemeente</strong>n. Ter informatie een overzicht van de evolutie over de<br />
laatste jaren (statistieken van afvalintercommunale Ecowerf voor de <strong>gemeente</strong> Holsbeek)<br />
Restafval GFT PMD Papier/karton<br />
2005 106,50 92,70 14,90 71,90<br />
2006 103,50 96,57 14,90 67,40<br />
2007 110,23 98,89 15,90 71,30<br />
2008 118,25 98,30 13,32 68,30<br />
Cijfers in kg/inwoner<br />
VI.2.2.2 Huidig beleidskader<br />
Europees beleid<br />
In belangrijke mate wordt de wetgeving betreffende afvalstoffen bepaald door Europese<br />
wetgeving en andere internationale afspraken.<br />
Federaal beleid<br />
Productnormering is een bevoegdheid van de federale regering. Streven naar een<br />
milieugerichte productontwikkeling en –normering met het oog op afvalvoorkoming en nuttige<br />
toepassing zodra producten in de afvalfase terechtkomen, moeten dus in nauw overleg met<br />
de federale overheid gebeuren.<br />
Vlaams beleid<br />
Het Vlaams beleid wordt bepaald door de doelstellingen van het afvalstoffenbeleid zoals<br />
aangegeven in het afvalstoffendecreet en aanvullende aandachtspunten zoals bepaald in het<br />
Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA 3). Deze doelstelling wordt nagestreefd door het<br />
afvalaanbod terug te brengen tot een niet te vermijden minimum. Belangrijk is ook dat er moet<br />
gestreefd worden om een zo min mogelijke verschuiving van de problemen te veroorzaken<br />
naar bodem, water en lucht bij het zoeken naar mogelijke oplossingen. Zoals in het MINAplan<br />
2 werd vooropgesteld werd intussen het ‘Uitvoeringsplan huishoudelijke afvalstoffen’<br />
opgesteld en goedgekeurd door de Vlaamse regering.<br />
Andere milieubeleidsovereenkomsten zijn de selectieve inzameling van oude en vervallen<br />
geneesmiddelen, de inzameling en verwijdering van batterijen, het inzamelen van papier.<br />
58/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Gemeente Holsbeek<br />
In de <strong>gemeente</strong> Holsbeek wordt om de 14 dagen het restafval, papier en karton, PMD en<br />
GFT opgehaald. Het groot huisvuil wordt viermaal per jaar opgehaald.<br />
De Diftar-regeling op het containerpark werd op 11 oktober 2005 in Holsbeek ingevoerd.<br />
VI.2.3<br />
Knelpunten<br />
Knelpunten worden hier algemeen gesitueerd waarbij wordt aangegeven waar de <strong>gemeente</strong><br />
Holsbeek een positieve inbreng kan hebben.<br />
Algemeen<br />
• De financiële prikkels die het afvalbeleid ondersteunen (vervuiler betaalt) doen<br />
sommige inwoners kiezen voor gemakkelijkheidsoplossingen die zeer schadelijk zijn<br />
voor het milieu zoals het illegaal verbranden, het sluikstorten of het afvaltoerisme. De<br />
<strong>gemeente</strong> dient te zoeken naar de ideale balans en de aanpak van het ophalen van het<br />
afval grondig evalueren.<br />
• Duidelijke cijfergegevens omtrent de neveneffecten van het afvalstoffenbeleid zijn niet<br />
voorhanden.<br />
• De gemakkelijke beschikbaarheid van de systemen voor de selectieve inzameling van<br />
huishoudelijke afvalstoffen en de te lage tarifering vormen een belemmering voor de<br />
meer inspanningen vergende preventie van afvalstoffen welke de hoogste prioriteit<br />
geniet.<br />
• Er zijn heel wat interessante maatschappelijke partners (b.v. het onderwijs,<br />
ouderverenigingen, vrouwenverenigingen, socio-culturele verenigingen,…) voor een<br />
preventiebeleid maar ze worden te weinig ingeschakeld bij de uitvoering van dit beleid.<br />
Holsbeek doet reeds zeer veel inspanningen ter zake bvb met het onderwijs wordt<br />
intensief samengewerkt (MOS scholen, zwerfvuilacties, infomobiel,<br />
composteerdemoveldje op school) maar beoogt met dit <strong>milieubeleidsplan</strong> de<br />
verschillende doelgroepen meer te laten participeren.<br />
• Er is te weinig uitwisseling van bestaande know-how en ervaringen inzake<br />
preventiebeleid.<br />
• Sensibilisatieacties besteden nog te weinig aandacht aan concrete en praktische tips.<br />
Een aantal praktische zaken zal worden uitgevoerd.<br />
Specifieke afvalstromen<br />
• De selectieve inzameling van GFT kan ten koste gaan van het thuiscomposteren.<br />
Zeker in landelijke <strong>gemeente</strong>n als Holsbeek is dit gevaar niet denkbeeldig.<br />
• Grote hoeveelheden reclamefolders komen zonder vaak nog enig gebruik onmiddellijk<br />
op de afvalberg terecht. (anti-reclamestickers worden gratis aangeboden in de<br />
<strong>gemeente</strong>)<br />
59/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• Bepaalde afvalstoffen (b.v. botervlootjes) worden buiten de bestaande<br />
inzamelsystemen gehouden, hoewel ze recycleerbaar zijn.<br />
• De bevolking zal blijvend worden geïnformeerd over de mogelijkheden die het gebruik<br />
van compost biedt.<br />
VI.2.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek wil een rol spelen inzake afvalbeleid. Het Vlaamse afvalbeleid is,<br />
zoals eerder vermeld, gebaseerd op de doelstellingen van het afvalstoffendecreet en het<br />
MINA-plan 3 (‘Verontreiniging door afvalstoffen’).<br />
Het vrijwaren van de gezondheid van de mens en het milieu tegen de schadelijke invloed van<br />
afvalstoffen en het tegengaan van de verspilling van grondstoffen en energie wordt als lange<br />
termijndoelstelling uit het MINA-plan 3 overgenomen als <strong>gemeente</strong>lijke doelstelling. Concreet<br />
zal de <strong>gemeente</strong>, die reeds een vrij laag totaal gewicht per inwoner produceert, lager dan de<br />
doelstellingen van het ‘Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen’, streven naar een<br />
beperking van de totale afvalproductie tot het strikte minimum. De nadruk dient hierbij gelegd<br />
te worden op het voorkomen van afvalstoffen en de reductie van de restafvalfractie tot het<br />
absolute minimum.<br />
VI.2.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
VI.2.5.1 Strategie<br />
Algemeen<br />
Het beleid zal verder bouwen op het reeds bestaande beleid. De prioriteiten blijven<br />
behouden. Eerst preventie, vervolgens hergebruik, recuperatie en verbranding met<br />
energiewinning. Tenslotte het storten van de restfractie die niet kan gerecupereerd of<br />
herbruikt worden.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Voor de onderdelen waar informatie en kennis ontbreken, dienen de nodige maatregelen<br />
genomen te worden om de kennisverwerving ter zake te bevorderen.<br />
De afvalgegevens inzake productie, selectie en verwijdering van afvalstoffen zullen<br />
gemonitored worden om zo een duidelijk beeld te krijgen van de stofstromen.<br />
Preventiebeleid zal gepromoot worden door het opstarten/continueren van sensibilisatie- en<br />
informatiecampagnes die concreet zoveel mogelijk vertaald zullen worden in praktische tips.<br />
Hierbij dient een duidelijk omschrijving van de doelgroepen opgemaakt te worden.<br />
Bij de uitvoering van het preventiebeleid zal zoveel als mogelijk een doelgroepgerichte<br />
aanpak gevolgd worden, waarbij de doelgroepen tijdig betrokken worden bij de te<br />
60/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
ondernemen acties. Het ondersteunen van preventie-initiatieven in de K.M.O.-sector, de<br />
bevolking, de recreatiesector en het onderwijs zal in de huidige planningsperiode opgestart<br />
worden.<br />
Er zal vooral veel aandacht besteed worden aan de promotie van thuiscomposteren en het<br />
gebruiken van gerecycleerd materiaal.<br />
Via sensibilisatie-acties zullen de neveneffecten van het preventiebeleid zoals sluikstoken, zo<br />
goed mogelijk bestreden worden. Interne milieuzorg binnen de administratie van het<br />
<strong>gemeente</strong>bestuur opzetten/continueren. Binnen de eigen diensten dienen zoveel mogelijk<br />
milieuvriendelijke producten aangekocht en gebruikt te worden. Ook bij de heraanleg van<br />
wegen dient zo veel mogelijk recycleerbaar materiaal aangekocht te worden.<br />
Via het vergunningenbeleid (aan klasse 3-bedrijven mogen voorwaarden opgelegd worden,<br />
klasse 2-bedrijven en advies voor klasse 1-bedrijven) zal men steeds toezien op een goede<br />
afstemming op de behoeftes voor verwerking en verwijdering.<br />
De bevolking zal geïnformeerd worden betreffende het gebruik van kringloopcentra. Ook het<br />
thuiscomposteren dient meer onder de aandacht gebracht te worden. Nieuwe initiatieven<br />
inzake hergebruik zullen financieel ondersteund worden.<br />
VI.2.5.2 Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: verstoring door afvalstoffen) op volgende pagina<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Aantal PV’s sluikstorten (in aantal)<br />
• Gebruik van herbiciden, pesticiden, fungiciden,…. (in liter)<br />
• Aantal verkochte compostvaten/compostbakken (in aantal)<br />
• Hoeveelheid gft/inwoner/jaar<br />
• Hoeveelheid restafval/inwoner/jaar<br />
• Hoeveelheid bouw- en sloopafval (of andere fractie)/inwoner/jaar.<br />
61/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema : Verstoring door afvalstoffen<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
AFV-1<br />
Monitoren van de afvalgegevens inzake productie, selectie en verwijdering van<br />
afvalstoffen<br />
AFV-2<br />
Opstarten sensibilisatiecampagnes en afvalpreventie-initiatieven<br />
* Informatiebrochure voor bewoners met geactualiseerde info over afvalpreventie<br />
BEV, BED, OND,<br />
REC<br />
en selectieve inzameling met tips voor preventief aankoopgedrag<br />
* Passieve info naar de KMO's toe in het infoblad publiceren<br />
AFV-3<br />
Stimuleren van acties omtrent thuiscomposteren<br />
BEV, MIL, OND<br />
* Subsidiëren compostvaten en compostbakken<br />
* Informatie geven gebruik wormenbak, thuiscomposteren<br />
AFV-4<br />
Milieuvriendelijke producten gebruiken bij onderhoud en aanleg van wegen, meer EP<br />
specifiek afval als secundaire grondstoffen<br />
* In bestek de nuttige toepassing en/of gebruik van secundaire grondstoffen<br />
aanbevelen<br />
* Aan bovenstaande acties de nodige ruchtbaarheid geven<br />
* Zoveel mogelijk het gebruik van secundaire grondstoffen in de werking van<br />
eigen diensten implementeren<br />
AFV-5<br />
Ondersteunen en uitvoeren van preventie-initiatieven gericht naar verschillende<br />
doelgroepen<br />
* Advies geven aan jeugdraad over hergebruik van bekers op fuiven<br />
BEV, BED, OND, MIL,<br />
REC<br />
62/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
* Bewoners informeren door een afvalkalender te verstrekken<br />
* Bij het afleveren van een bouwvergunning een infopakket over duurzaam<br />
bouwen en mogelijke premies meegeven)<br />
* Samenwerking met de scholen (zwerfvuilacties, afvalstraatjes)<br />
AFV-6<br />
Aanbieden van informatie<br />
EP, BEV<br />
* afvalkrant<br />
* antireclamestickers<br />
* opstellen lijst bewoners die geen ongeadresseerde informatie willen<br />
AFV-7<br />
Op z’n minst de geproduceerde hoeveelheid afval stabiliseren, bij voorkeur nog BEV<br />
verminderen met als doelstelling voor de restfractie het behalen van 100<br />
kg/inwoner/jaar in 2013<br />
AFV-8 Selectieve inzameling verderzetten van papier/karton, glas, KGA, GFT, BEV, BED, OND, REC,<br />
containerpark : snoeihout, tuinafval, electro-materialen, oliën en bouwafval LAND<br />
* Bewoners stimuleren om hun glas selectief in te zamelen<br />
* Uitbreiden CP volgens noodzaak en nieuwe technieken in samenwerking met de<br />
intercommunale Ecowerf door bijplaatsen containers<br />
* Samenwerking met het kringloopcentrum voor recuperatie van nog bruikbare<br />
goederen.<br />
AFV-9<br />
Bestrijden van nadelige effecten van het preventiebeleid<br />
* Opruimen van sluikstorten nadat een PV van vaststelling is gemaakt<br />
* Gebruik maken van belastingsreglement inzake sluiktstorten<br />
* Gebruik maken van de administratieve boete inzake sluikstorten in<br />
BEV, BED, EP<br />
63/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
samenwerking met de provincie<br />
AFV-11<br />
Maximale recuperatie en hergebruik van bouw- en onderhoudsmaterialen<br />
BED, BEV, OND<br />
Samenwerking en ondersteuning via sensibilisatie naar de bevolking toe met een<br />
erkend kringloopcentrum<br />
AFV-12 Uitbouw van het intern milieuzorgsysteem van de <strong>gemeente</strong>lijke administratie EP<br />
AFV-13<br />
Waar nodig de kennis inzake afvalproblematiek<br />
* Jaarlijkse vorming milieu-ambtenaar en duurzaamheidsambtenaar<br />
EP<br />
64/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VII<br />
THEMA 2: WATER<br />
Onder de thema water worden de volgende thema’s ingedeeld :<br />
• Verstoring van watersystemen<br />
o Integraal waterbeleid<br />
o Verontreiniging van oppervlaktewater<br />
o Verontreiniging van grondwater<br />
• Verdroging<br />
VII.1 Verstoring van watersystemen<br />
VII.1.1<br />
Themabeschrijving<br />
Integraal waterbeleid<br />
Het onderwerp van het integraal waterbeleid zijn de watersystemen en het geheel van<br />
menselijke en maatschappelijke gebruiksfuncties en activiteiten die samenhangen met het<br />
watersysteem. Een watersysteem is een samenhangend en functioneel geheel van<br />
oppervlaktewater, grondwater, de waterbodems, de oevers, het natuurlijk milieu en de<br />
technische en ecologische infrastructuur, met inbegrip van de daarin voorkomende<br />
levensgemeenschappen en alle bijhorende fysische, chemische en biologische kenmerken en<br />
processen.<br />
Integraal waterbeleid beoogt het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en<br />
herstellen van watersystemen, rekening houdende met het belang van het multifunctionele<br />
gebruik door de huidige generatie en de behoeftevoorziening van de toekomstige generaties.<br />
De minimalisatie van de impact van het geheel van menselijke en maatschappelijke<br />
gebruiksfuncties en activiteiten op het watersysteem, rekening houdende met de nog te<br />
bepalen referentieniveaus en de sterke verstedelijkingsgraad in Vlaanderen, is bijgevolg een<br />
belangrijke doelstelling van het integraal waterbeleid. De referentieniveaus kunnen onder<br />
meer bepaald worden op basis van historische referenties, streefbeelden en internationale<br />
benchmarking. De doelstellingen en de daaraan gekoppelde afweging van functies en gebruik<br />
(land- en tuinbouw, veeteelt, industrie, natuur, bewoning…) moeten gebaseerd zijn op een<br />
grondige kennis van de werking van het watersysteem en zijn natuurlijke randvoorwaarden.<br />
Integraal waterbeleid is niet louter gebaseerd op een milieugerichte invalshoek, maar ook op<br />
alle mogelijke relevante maatschappelijke invalshoeken en behoeften.<br />
65/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Verontreiniging van oppervlaktewater<br />
Verontreiniging van oppervlaktewater wordt gedefinieerd als het direct of indirect door de<br />
mens lozen van stoffen of energie in het aquatische milieu, ten gevolge waarvan de<br />
gezondheid van de mens in gevaar kan gebracht worden, het leven en de ecosystemen in het<br />
water kunnen worden geschaad, of enig rechtmatig gebruik van het water kan worden<br />
gehinderd.<br />
Waterverontreiniging beïnvloedt de fysisch-chemische en biologische kwaliteit van water<br />
nadelig, met negatieve gevolgen voor de gezondheid van de mens, voor het menselijk<br />
gebruik van water en voor waterecosystemen.<br />
De mogelijk verontreinigende stoffen zijn divers en afkomstig van verschillende menselijke<br />
activiteiten. Zij komen in het water terecht via de atmosfeer, door afspoeling, door uitspoeling<br />
uit de bodem en rechtstreeks door lozingen, lekken of ongevallen. Oorzaken zijn o.a.<br />
uitspoelen en afvloeiing van landbouwgronden, lozingen van huishoudens en industrie,<br />
lozingen door rioolwaterzuiveringsinstallaties en overstorten.<br />
Verontreiniging van grondwater<br />
Verontreiniging van het grondwater kan op verschillende manieren ontstaan. Overvullingen<br />
van tanks, onzorgvuldige productieactiviteiten maar ook overbemesting kan een invloed<br />
hebben op de kwaliteit van het grondwater. Bemalingen kunnen hun invloed hebben op de<br />
diepte van de grondwatertafel, waaruit de impact op planten kan volgen.<br />
VII.1.2<br />
Stand van zaken<br />
VII.1.2.1 Toestand<br />
Vlaanderen<br />
Sinds het decreet betreffende het integraal waterbeleid (18-07-2003) zijn tal van initiatieven<br />
opgestart om op een integrale manier, op het niveau van de bekkens, een beleid aangaande<br />
alle vormen van water te implementeren. Deze initiatieven zijn nu de opstartfase voorbij en<br />
kunnen in de volgende jaren uitgroeien tot belangrijke instrumenten, ook op het lokale vlak.<br />
In Vlaanderen kan met betrekking tot de kwaliteit van het oppervlaktewater gesteld worden<br />
dat de zuurstofhuishouding van het oppervlaktewater verbetert en de nutriëntenconcentraties<br />
dalen. Veel meetplaatsen voldoen echter nog steeds niet aan de normen. Ook het aantal<br />
meetplaatsen met uiterst slechte en zeer slechte biologische kwaliteit daalt sterk en het<br />
aandeel met goede tot zeer goede kwaliteit neemt toe. Desalniettemin zijn er nog heel wat<br />
inspanningen noodzakelijk.<br />
Zowel wat betreft verontreiniging van grondwater als wat betreft oordeelkundig gebruik,<br />
hebben de wetgevende initiatieven van de laatste jaren een gunstig effect gesorteerd.<br />
66/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VII.1.2.2 Huidig beleidskader<br />
Europees beleid<br />
Volgens de Europese Kaderrichtlijn Water moet tegen 2015 in alle waterlopen een goede<br />
ecologische toestand behaald kunnen worden. Hiervoor dient niet enkel de fysisch-chemische<br />
kwaliteit van de waterlopen verbeterd te worden, maar ook moet de natuurlijke morfologie van<br />
de waterlopen worden hersteld. Verder handelt deze richtlijn ook over een goede, kwalitatief<br />
en kwantitatief, grondwatertoestand, waarbij een evenwicht tussen onttrekking en voorraad<br />
bestaat.<br />
Vlaams beleid<br />
• Decreet op het integraal waterbeleid dd 18 juli 2003 (bekkenbeheersplannen,<br />
waterschappen, watertoets, overstromingszones)<br />
• DuLo waterplannen<br />
• Wet betreffende de onbevaarbare waterlopen aangevuld door het decreet betreffende<br />
de ruiming van onbevaarbare waterlopen.<br />
• Wet op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging.<br />
• Wet betreffende de kwaliteitsobjectieven van oppervlaktewater en VLAREM II.<br />
• Krachtlijnen voor een geïntegreerd rioleringsbeleid.<br />
• Bekkencomités worden omgevormd tot een drieledige structuur: bekkensecretariaat,<br />
bekkenbestuur en bekkenraad.<br />
Het Vlaams beleid is gericht op reductie van de verontreiniging door huishoudelijk afvalwater<br />
door investeringen in rioleringen, collectoren en RWZI’s, aangevuld met kleinschalige<br />
waterzuiveringen en subsidies voor rioleringen en kleinschalige waterzuiveringsinstallaties.<br />
Verder wordt er gestreefd naar het terugdringen van de industriële vuilvracht door strengere<br />
vergunningen, stijgende milieuheffingen en een toename van de kennis van de zuiverings- en<br />
preventietechnieken. Ook de rechtstreekse bedreiging van het grondwater wordt<br />
teruggedrongen door verstrenging van de normeringen ter zake.<br />
Het gewestelijke MINA-plan 3 stelt een aanvullend en versterkend beleid voorop, gebaseerd<br />
op een integrale benadering van het waterbeheer (decreet integraal waterbeheer):<br />
• verdere verbetering van de fysisch-chemische oppervlaktewaterkwaliteit door de<br />
verdere uitbouw van de waterzuiveringsinfrastructuur, evenals door het voorkomen en<br />
reduceren van verontreinigingen en lozingen<br />
• het nemen van maatregelen inzake het gebruik en de inrichting van Watersystemen<br />
• het nemen van maatregelen met de rivierbekkens als fysische dragers<br />
• bescherming van de grondwaterkwaliteit<br />
67/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• betere samenwerking realiseren tussen waterbeheerders onderling en tussen<br />
beheerders en gebruikers (deelbekkenbeheersplannen, waterhuishoudingsplan)<br />
Provinciaal beleid<br />
• De bestrijding van wateroverlast aanpakken door het vastleggen en aankopen van<br />
overstromingszones, het verbreden van waterlopen, het uitbouwen van wachtbekkens,<br />
het begeleiden van een goed waterbeheer op <strong>gemeente</strong>lijk niveau en het nemen van<br />
preventieve maatregelen. Daarnaast gaat heel wat aandacht naar het aanpakken van<br />
de vervuiling van de waterbodems.<br />
• Aansporen van de <strong>gemeente</strong>n tijdens de regionale overlegvergaderingen tot het<br />
indienen van projecten inzake kleinschalige waterzuivering bij de VMM;<br />
• Opstarten van demonstratieve projecten (kleinschalige waterzuivering) via derden en<br />
op eigen domeinen en instellingen;<br />
• Bufferen van overstorten via eigen voorbeeldprojecten en sensibiliseren van de<br />
<strong>gemeente</strong>n<br />
• Opstellen en uitvoeren van waterhuishoudingsplannen<br />
• Treffen en opleggen van waterbeheersingsmaatregelen in functie van het tegengaan<br />
van versnelde waterafvoer<br />
• Provinciale verordening inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van verharde<br />
oppervlakten<br />
• Beperken en (her)oriënteren van de normale beheers- en onderhoudstaken in functie<br />
van behoud en herstel van de natuurlijke structuur van waterlopen.<br />
• Toepassen van natuurvriendelijke bestekken en meetstaten<br />
• Aansporen tot het opvangen en hergebruik van regenwater via de provinciale<br />
stedenbouwkundige verordening inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van<br />
dakvlakken; deze stelt dat voor de oprichting van een gebouw met een dakoppervlakte<br />
van meer dan 50 m², of het uitbreiden van een gebouw tot een gebouw met een totale<br />
dakoppervlakte van meer dan 50 m², de bouwvergunning slechts kan worden<br />
toegestaan wanneer op de plannen een hemelwaterput en pomp is weergegeven.<br />
Hergebruik van het hemelwater is verplicht.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
• Aansporen van de burgers van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek tot het duurzaam omgaan met<br />
regenwater, drinkwater.<br />
• Subsidies voor infiltratie en/of bufferingsinfrastructuur<br />
• Subsidie voor individuele waterzuivering<br />
• Aandacht voor afkoppelingsbeleid bij bouwvergunningen<br />
• Opvolgen van de scheiding van afvalwater en regenwater<br />
68/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• Gratis afkoppeling gescheiden riolering bij aanleg van nieuwe weginfrastructuur<br />
• Aansrellen van afkoppelingsdeskundige ter begeleiding<br />
VII.1.3<br />
Knelpunten<br />
De opgesomde knelpunten zijn knelpunten die algemeen voorkomen en waar de <strong>gemeente</strong><br />
Holsbeek in de mate van het mogelijke een inbreng kan doen.<br />
Zuivering<br />
• Gezuiverd industrieel afvalwater mag niet geloosd worden in de riolering maar<br />
rechtstreeks in het oppervlaktewater.<br />
• Geleidelijke aanleg van gescheiden riolering (100% afkoppeling noodzakelijk voor<br />
subsidie)<br />
Kwaliteit oppervlaktewater<br />
• Uitspoeling van nitraten en fosfaten (afkomstig uit landbouw) leidt tot een diffuse<br />
verontreiniging van het oppervlaktewater.<br />
• Invloed van andere vervuilingsbronnen zoals het afspoelwater van wegen,<br />
pleinen,parkeerterreinen,…<br />
VII.1.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
De langetermijndoelstelling van de <strong>gemeente</strong> wordt afgeleid uit het MINA-plan en luidt als<br />
volgt:<br />
Meehelpen gezonde rivierbekkens in stand te houden en te ontwikkelen die een verantwoord<br />
multifunctioneel gebruik waarborgen en goede voorwaarden bieden voor de aanwezige<br />
gerelateerde ecosystemen.<br />
Daartoe zal Holsbeek er zorg voor dragen dat:<br />
• Meewerken aan de initiatieven van de hogere overheden om te komen tot een meer<br />
integrale aanpak en visie op het watersysteem/beheer<br />
• alternatieven en maatregelen gestimuleerd en voorgesteld zullen worden voor die<br />
gebieden die om praktische redenen niet aangesloten worden op het rioleringsnet , nl.<br />
dat individuele waterzuivering gestimuleerd wordt waar nuttig;<br />
• het terugdringen van negatieve gevolgen van riooloverstorten gestimuleerd wordt;<br />
• een gescheiden rioleringsstelsel toegepast wordt, in nieuwe projecten en in<br />
renovatieprojecten;<br />
• een prioritaire zuivering of bescherming tegen verontreiniging, van die waterlopen die<br />
nog een goede kwaliteit bezitten en/of de waterlopen in ecologisch waardevolle<br />
gebieden, wordt gestimuleerd;<br />
69/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• er wordt gestreefd naar een verbetering van de kwaliteit en scheiding van de<br />
bestaande rioleringen;<br />
• een stringent vergunningenbeleid wordt gevoerd, (bijv. door het opleggen van de<br />
recuperatie van regenwater, of door het voorzien van infiltratievoorzieningen voor<br />
hemelwater);<br />
• de doelgroep landbouw gesensibiliseerd wordt in verband met waterschadelijke<br />
producten;<br />
• informatie-uitwisseling uitgebouwd wordt tussen de partners die bij waterproblematiek<br />
betrokken zijn;<br />
• de bevolking en de doelgroepen gesensibiliseerd worden.<br />
VII.1.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
VII.1.5.1 Strategie<br />
Algemeen<br />
Het gewestelijk beleid inzake waterzuiveringsinfrastructuur bestaat momenteel uit een<br />
boven<strong>gemeente</strong>lijke infrastructuur, een versnelde uitbouw van de <strong>gemeente</strong>lijke riolering en<br />
de toepassing van de kleinschalige waterzuivering in landelijke gebieden. Dit is voornamelijk<br />
een taak voor het gewest en de <strong>gemeente</strong>n.<br />
Verder worden de initiatieven inzake de integrale visie op het waterbeheer/syteem<br />
geconcretiseerd.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Op dit ogenblik zijn volgende straten direct aangesloten op het waterzuiveringsstation te<br />
Leuven : Langeveld, Pleinstraat en Leuvensebaan.<br />
De plannen van Aquafin met de plaatsen waar collectoren worden aangelegd zijn<br />
beschikbaar op de <strong>gemeente</strong>. Uitvoering is reeds gestart.<br />
Straten die recent vernieuwd werden en worden zijn voorzien van een gescheiden<br />
rioleringsstelsel. Bij nieuwe verkavelingen wordt de aanleg van een gescheiden rioolstelsel<br />
opgelegd.<br />
Met het zoneringsplan (goedgekeurd op 4 september 2007) is er een goed zicht op de nietaangesloten<br />
woningen. Om riooloverstorten (en dus mogelijke verontreiniging) te voorkomen<br />
zal er overgeschakeld worden van een gemengd naar een (gedeeltelijk) gescheiden<br />
rioleringsstelsel.<br />
Door wacht- en bezinkingsbekkens te bouwen kan voorkomen worden dat ongezuiverd water<br />
verspreid wordt. Verder dienen bronnen van eutrofiëring geïdentificeerd en gesaneerd te<br />
worden.<br />
Algemeen oppervlaktewaterkwaliteit:<br />
70/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
De bevolking dient geïnformeerd en gesensibiliseerd te worden in verband met het gebruik<br />
van waterschadelijke producten (cfr. thema vaste stoffen). Voor de landbouwers dient een<br />
gerichte campagne gevoerd te worden betreffende het gebruik van waterschadelijke<br />
producten (cfr. thema vaste stoffen). Verder dient deze doelgroep ook ondersteund te worden<br />
inzake kleinschalige waterzuivering. De kwaliteit van de waterlopen die in natuurgebieden<br />
stromen, dient goed te zijn.<br />
Kwaliteit verbeteren is enkel mogelijk door een integrale meersporenaanpak op niveau van<br />
het hele waterhuishoudkundig systeem (b.v. beekbeheer). Er zal evenredige aandacht nodig<br />
zijn voor kwaliteit, kwantiteit en inrichting van de watersystemen en organisatorische<br />
aspecten van het integrale waterbeheer. Hierdoor worden er via 4 parallelle sporen<br />
maatregelen getroffen: bescherming tegen verontreiniging, regeling van het gebruik,<br />
inrichtingsmaatregelen en structurele onderbouwing van integraal waterbeheer. Deze aanpak<br />
wordt gehanteerd bij de opmaak van de deelbekkenbeheersplannen/DuLo waterplannen.<br />
Algemeen grondwaterkwaliteit:<br />
Onder milieugevaarlijke stoffen werd grondwater reeds deels behandeld.<br />
Binnen de deel<strong>gemeente</strong> Nieuwrode is het waterwinningsgebied van de VMW gelegen. De<br />
<strong>gemeente</strong> ziet erop toe dat de nodige voorwaarden opgenomen worden in de vergunningen<br />
om de drinkwaterkwaliteit te vrijwaren.<br />
VII.1.5.2 Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: verstoring watersystemen) op volgende pagina<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Percentage gescheiden rioleringsstelsel op totaal rioleringsstelsel in de <strong>gemeente</strong><br />
Holsbeek<br />
• Rioleringsgraad en zuiveringsgraad<br />
71/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema : Verstoring watersystemen<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
WA-1<br />
Verder aansluiten van woningen op de riolering<br />
BEV<br />
* riolering (aanwezigheid van (waar nodig) septische put, hergebruik<br />
regenwater) controleren bij bouwvergunningsaanvraagdossier)<br />
* Controle bij nieuwbouw van aanleg gescheiden buizensysteem<br />
WA-2 Samenwerken met overheden voor bouwen van wacht- en EP<br />
bezinkingsbekkens na riooloverstorten<br />
WA-3<br />
Progressief omschakelen van een gemengd naar een gescheiden EP<br />
rioleringsstelsel<br />
* Herhalen informatief schrijven naar architecten<br />
WA-4<br />
Uitvoering en actualistie van de DuLo waterplannen in samenwerking EP<br />
met de provincie Vlaams-Brabant. Inter<strong>gemeente</strong>lijke samenwerking om<br />
waterverontreiniging van de Winge te voorkomen<br />
WA-5<br />
Controle op toepassing van het politiereglement m.b.t. het inbuizen van EP<br />
baangrachten<br />
WA-6<br />
Verder zetten van het uitkeren van subsidies voor het aanleggen van EP, BED,BEV, LAND, OND<br />
hemelwaterputten en hergebruik van regenwater bij bestaande<br />
woningen<br />
WA-7<br />
Verder zetten van het uitkeren van subsidies voor het aanleggen van<br />
infiltratievoorzieningen van regenwater<br />
* Bij verkaveling van wegen waterdoorlatende voetpaden aanleggen<br />
doch rekening houdende met het voorkomen van onkruidgroei<br />
EP, BED, BEV, LAND, OND<br />
72/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
WA-8 Verder zetten van uitkeren van subsidies voor individuele BEV<br />
waterzuiveringseenheden<br />
* Aanschrijven betrokkenen om hen individueel aan te moedigen<br />
* Verhogen van premie voor aanleg Benor goedgekeurde (of hieraan<br />
gelijkgestelde kwaliteitseisen) kwzi<br />
WA-9<br />
Opleggen van buffercapaciteiten bij industriële ontwikkeling en/of IND<br />
grotere verkavelingen<br />
WA-10<br />
Gecontroleerd gebruik van dooizout en het gebruik van een EP<br />
X<br />
sneeuwschep<br />
WA-11<br />
Inventaris van het bestaande rioleringsstelsel en een rioleringsdatabank EP<br />
aanvullen<br />
WA-12 Gebiedsdekkende inventarisatie van verontreiniging van EP<br />
oppervlaktewater (uitvoeren van enkele beperkte metingen)<br />
WA-13<br />
WA-14<br />
WA-15<br />
Informatie- en sensibilisatiecampagne voeren over zwerfvuil en het<br />
gebruik van waterschadelijke producten<br />
Bronnen van eutrofiëring identificeren en saneren (riooloverstorten,<br />
lozingen,…)<br />
Brongerichte aanpak om de inkomende waterlopen in natuurgebieden<br />
van betere kwaliteit te voorzien<br />
* Aquafin collectoren<br />
* Opleggen IBA<br />
BEV, BED, OND, REC, LAND<br />
EP<br />
EP<br />
73/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
WA-16<br />
WA-17<br />
* KWZI’s aanleggen bij bepaalde woonclusters<br />
Informatiecampagne aangaande de gunstige effecten van groendaken<br />
en de subsidiemogelijkheden van de Vlaamse overheid en eigen<br />
<strong>gemeente</strong>.<br />
UItvoering van het waterhuishoudingsplan opgesteld i.s.m. Watering de<br />
Molenbeek<br />
WA-18<br />
Kosten-baten analyse maken voor aanleg KWZI’s – riolering<br />
EP<br />
* Aanleg rietpoel/rietgracht pastorie van Sint-Pieters-Rode als tijdelijke<br />
maatregel tot aansluiting collector plaatsvindt<br />
WA-19 Toezicht op opgelegde plaatsing IBA’s EP<br />
WA-20<br />
Gedeeltelijk uitgevoerde hermeanderingsproject voor de Winge verder<br />
evalueren en mogelijk verderzetten<br />
Natuurvriendelijk (oever)beheer<br />
EP<br />
WA-21 De afbakening van de waterzuiveringszones zijn verfijnd in<br />
samenwerking met AQUAFIN en VMM- samenwerking voor opstellen<br />
uitvoeringsplannen<br />
BEV, EP<br />
EP<br />
EP<br />
74/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VII.2 Verdroging<br />
VII.2.1<br />
Themabeschrijving<br />
In het Mina-3 plan is verdroging omschreven als de verstoring van de waterinhoud en<br />
watercyclus van grondwaterlagen, waterlopenstelsels en van de bodem door menselijke<br />
beïnvloeding, waardoor de beschikbaarheid van water voor mens en natuur afneemt.<br />
Verdroging impliceert dat er te weinig, of een verkeerde kwaliteit van water aanwezig is. Tal<br />
van voorbeelden zijn bekend waarbij door het verlagen van het waterpeil in een waterloop de<br />
stromen veranderen. Het gevolg is dat kwetsbare vegetaties veranderen. Dit betekent dat het<br />
beleid om verdroging tegen te gaan moet gericht zijn op het herstellen van de natuurlijke<br />
infiltratie en kwelstromen zodat het juiste water met de juiste kwaliteit op de juiste plaats in de<br />
juiste hoeveelheid terechtkomt.<br />
Verdroging kan veroorzaakt worden door grondwater- en oppervlaktewaterwinning,<br />
verstedelijking, toename van verharde oppervlakken, landbouwtechnieken, rioleringen,<br />
waterbeheersingswerken, ophogingen,… telkens met een verminderde voeding en infiltratie<br />
en/of een versnelde afvoer als gevolg.<br />
Verdroging uit zich in een verandering van grondwaterstanden, waterkwaliteit en intensiteit<br />
van kwelzones, met verdwijnen van aquatische ecosystemen, afname van biodiversiteit en<br />
banalisering van fauna en flora als gevolg. Voor de mens kan de drinkwatervoorziening in het<br />
gedrang komen. Minder voor de hand liggende fenomenen zijn snellere afvoer van<br />
oppervlaktewater, grotere stroomsnelheden, erosie, grotere risico’s op overstromingen in<br />
lager gelegen gebieden,…<br />
VII.2.2<br />
Stand van zaken<br />
VII.2.2.1 Toestand<br />
Vlaanderen<br />
Veel activiteiten veroorzaken rechtstreeks of onrechtstreeks verdroging. In Vlaanderen<br />
bestaat nog geen uitgebreid onderzoek naar verdroging in functie van de natuur.<br />
Erosie, een onderwerp dat sterk gelinkt is met verdroging, treedt hoofdzakelijk op tijdens en<br />
vlak na intense regenbuien. Zowel de intensiteit als de hoeveelheid neerslag zijn daarbij<br />
bepalend. De laatste 10 jaar zijn gekenmerkt door een hoge waarden aan neerslagerosiviteit.<br />
Bodemverlies door erosie wordt eveneens bepaald door reliëf en bodemsoort.<br />
75/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Holsbeek<br />
In Nieuwrode is een waterwinningsgebied aanwezig op het Rot.<br />
VII.2.2.2 Huidig beleidskader<br />
Vlaams beleid<br />
Het gewestelijk MINA-plan wil verdere verdroging en aantasting van structuurkenmerken van<br />
waterlopen voorkomen, evenals prioritaire aangetaste gebieden, waterlopen en<br />
watervoerende lagen herstellen. Hiervoor zullen bevolking, bedrijven en overheden<br />
aangespoord worden tot rationeel waterverbruik, zal een kwantitatief evenwicht in de<br />
waterhuishoudkundige systemen ingesteld of instandgehouden worden en zal er geëvolueerd<br />
worden naar een natuurlijke structuur van de waterlopen<br />
Ook geeft AMINAL subsidies voor het opmaken van <strong>gemeente</strong>lijke erosiebestrijdingsplannen<br />
en voor het uitvoeren van goedgekeurde erosiebestrijdingsmaatregelen en het aanstellen van<br />
een erosiecoördinator.<br />
Via het verlengde <strong>gemeente</strong>lijke milieuconvenant (voeren van een duurzaam <strong>gemeente</strong>lijk<br />
beleid en geïntegreerd rioleringsbeleid) geeft het Vlaamse Gewest heel wat stimulansen<br />
inzake rationeel gebruik van water en hergebruik van hemelwater. Tenslotte vaardigde het<br />
Gewest ook een algemene bouwverordening uit inzake de aanleg van hemelwaterputten.<br />
Op 1 oktober 2004 werd het besluit houdende vaststellingen van een gewestelijke<br />
stedebouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen en<br />
gescheiden afvoer van afvalwater en hemelwater goedgekeurd. De verordening promoot in<br />
eerste instantie het hergebruik van hemelwater, vervolgens herinfiltratie en in laatste instantie<br />
vertraagde afvoer.<br />
Gemeentelijk beleid<br />
De <strong>gemeente</strong>n staan in voor het beheer van de waterlopen van 3 e categorie buiten het gebied<br />
van de watering. Er worden voorwaarden opgelegd in milieu- en bouwvergunningen m.b.t.<br />
verharding van terreinen. De <strong>gemeente</strong> wenst in de mate van het mogelijke de taken die haar<br />
zijn toebedeeld nauwgezet uit te voeren, gericht op een herstel van de natuurlijke toestand.<br />
VII.2.3<br />
Knelpunten<br />
De <strong>gemeente</strong> is landelijk en nog grotendeels onverhard. Verder kunnen we de algemene<br />
knelpunten opsommen zoals ze voor bijna gans Vlaanderen bestaan:<br />
Verharding oppervlakte<br />
• beperken van infiltratie van neerslag door het verharden van grote oppervlakken door<br />
de aanleg van wegen, parkeerterreinen, bebouwing; opnemen van bepaalde bijzondere<br />
voorwaarden bij het verlenen van bouwvergunningen<br />
76/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• te snelle afvoer via het stelsel van overwegend gemengde rioleringen;<br />
Oppervlaktewater<br />
• vermindering van of reeds verminderde waterbergingscapaciteit, structuurdiversiteit en<br />
biodiversiteit van waterloop en/of valleisystemen en snellere afvoer door de bebouwing<br />
van valleien, het bedijken, overwelven, rechttrekken, kunstmatig verstevigen en<br />
kanaliseren van de waterlopen en het ophogen van natuurlijke overstromingszones;<br />
• schade aan oevers en bodems van waterlopen en verstoring van het aquatische leven<br />
door te frequente of niet aangepaste onderhoudswerken; (ruimen, onderhoudswerken)<br />
• bevoegdheidsversnippering betreffende het beheer van waterlopen;<br />
• soms moeilijke definiëring van knelpunten al wordt het beschikbare kaartmateriaal<br />
steeds beter (info overstromingskaarten via www.gisvlaanderen.be)<br />
• integratie en toepassing van de nieuwe inzichten inzake integraal waterbeheer (b.v.<br />
preventief beleid voor buffering van hemelwater en infiltratie) bij de lagere besturen<br />
werd verbeterd door de watertoets, hoewel gestructureerd overleg en samenwerking<br />
rond concrete projecten nog verder geoptimaliseerd kan worden;<br />
Grondwater<br />
• overexploitatie van grondwater<br />
• tal van illegale grondwaterwinningen, geen zicht op de totale hoeveelheid vergunde<br />
grondwaterdebieten en opgepompte debieten, noch op de volledige impact en<br />
aanwending van grondwater;<br />
• te weinig inzicht en handhaving inzake grondwaterexploitatie;<br />
• niet geactualiseerde en onvoldoende basisgegevens al is er sterke verbetering<br />
merkbaar inzake de beschikbaarheid van gegevens door digitalisering (gegevens<br />
ondergrond en grondwater via dov.vlaanderen.be);<br />
• onvoldoende en niet-gestructureerde kennis- en informatie-uitwisseling met de<br />
verantwoordelijke overheid.<br />
VII.2.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
Op lange termijn zal de <strong>gemeente</strong> mee zorgen voor het ontwikkelen en in standhouden van<br />
evenwichtige waterhuishoudkundige systemen die een verantwoord menselijk gebruik<br />
waarborgen en aan de vraag van de gewenste karakteristieke ecosystemen kunnen voldoen.<br />
Het komt erop neer meer ruimte te geven aan de waterafvoersystemen, verdere verdroging te<br />
voorkomen en de belangrijkste aangetaste waterlopen en gebieden prioritair te herstellen,<br />
evenals te zorgen voor het behoud en tegengaan van verdere aantasting van de<br />
grondwatervoorraden.<br />
77/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VII.2.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
VII.2.5.1 Strategie<br />
Algemeen<br />
Aangezien het ontstaan en de toename van verdroging veroorzaakt wordt door een<br />
verscheidenheid en combinatie van oorzaken zullen de aangewezen oplossingen eveneens<br />
een combinatie van maatregelen omvatten.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
In het kader van het integraal waterbeheer dient er aandacht besteed te worden aan het<br />
uitvoeren van het waterhuishoudingsplan als onderdeel van integrale bekkenbeheersplannen.<br />
De kwel- en infiltratiegebieden en de overstromingszones zijn door het Vlaamse gewest in<br />
kaart gebracht. Bij bouw- en verkavelingsaanvragen wordt nu de watertoets gehanteerd.<br />
Om de versnelde afvoer van water tegen te gaan kunnen verschillende maatregelen getroffen<br />
worden : verhogen van infiltratie, afremmen van oppervlakkig afstromend water en lokale<br />
berging en een stringent vergunningenbeleid voeren met betrekking tot onttrekking van het<br />
grondwater zoals bij bemalingen en grondwaterwinningen.<br />
Verder dient de natuurlijke structuur van waterlopen behouden en hersteld te worden.<br />
Hiervoor kunnen maatregelen genomen worden zoals de aanleg van overstromingsgebieden,<br />
het maximaal toepassen van technieken voor natuurtechnische milieubouw , het creëren van<br />
bufferzones rond waterlopen, aanleggen van zoveel mogelijk zandvangen zodat frequent<br />
ruimen van de waterlopen onnodig is.<br />
Wanneer een waterloop onderhouden moet worden of als er werken worden uitgevoerd<br />
dienen deze typebestekken verfijnd en gediversifieerd te worden in samenspraak met de<br />
betrokken beheerder.<br />
Om tot een ecologisch verantwoord beheer te komen hebben de <strong>gemeente</strong>n onderling<br />
behoefte aan overleg en dient er informatie vergaard te worden. Zo kunnen de waardevolle<br />
waterlopen integraal beschermd worden.<br />
Het waterverbruik op zich dient ook gereduceerd te worden, dit door het voeren van een<br />
sensibilisatie- en informatiecampagne om rationeel watergebruik te stimuleren, door<br />
waterbesparende technieken in de land- en tuinbouwsector te promoten en door de interne<br />
diensten en <strong>gemeente</strong>lijke instellingen en domeinen aan te sporen tot het gebruik van<br />
waterbesparende technieken (waar mogelijk ook via opleggen van voorwaarden in de<br />
milieuvergunning zoals aanleg regenwaterput e.d.).<br />
78/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VII.2.5.2 Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: verdroging) op volgende pagina<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Waterverbruik in <strong>gemeente</strong>lijke gebouwen (m³/jaar)<br />
• Gemiddeld waterverbruik per inwoner<br />
• Waterkwaliteit oppervlaktewater<br />
• Aantal mensen/jaar die subsidie voor hemelwater hebben gekregen<br />
• Aantal mensen/jaar die subsidie voor IBA hebben ontvangen<br />
79/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema : Verdroging<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
VERDR-1<br />
Uitvoering van de waterhuishoudingsplannen als onderdeel van EP<br />
integrale bekkenbeheersplannen is gebeurd (waterhuishoudingsplan<br />
watering de Molenbeek)<br />
VERDR-2 Ruimtelijke implicaties van kwel- en infiltratiegebieden, EP<br />
overstromingsgebieden, beekvalleien en gebieden waar waterlopen<br />
vrij moeten kunnen meanderen, integreren in het ruimtelijk beleid van<br />
Holsbeek door het stringent toepassen van de watertoets.<br />
VERDR-3<br />
Verhogen van infiltratie, afremmen van oppervlakkig afstromend water BED, BEV, LAND<br />
en lokale berging vb. beperking van het verhard oppervlak opleggen,<br />
aanleg regenputten, infiltratiesystemen,…<br />
* Bij nieuwbouw verplichten gescheiden afvoer van regenwater op<br />
nieuw deel gebouw naar regenwaterput<br />
*Bij afleveren van vergunning bij nieuwe verkavelingen de gescheiden<br />
afvoer van hemelwater en afvalwater verplichten<br />
VERDR-4<br />
Voeren van een stringent vergunningenbeleid ivm grondwater<br />
* Bij afleveren van vergunning voor grote verharde oppervlakte<br />
berging voorzien (bijv. bij parkeerplaatsen, bij grotere verkavelingen,<br />
industriële sites of bij landbouwactiviteiten)<br />
BED<br />
VERDR-5 Logistieke ondersteuning van overheden bij ontwikkeling van EP<br />
80/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
natuurlijke overstromingszones indien noodzakelijk<br />
VERDR-6 Maximaal toepassen van technieken voor natuurtechnische MIL<br />
milieubouw<br />
VERDR-7 Creëren van bufferzones rond waterlopen ter hoogte van woonzones EP<br />
VERDR-8<br />
Organisatie van een meer ecologisch verantwoord (integraal) beheer<br />
van waterlopen op lokaal niveau<br />
VERDR-9<br />
Voeren van een informatie- en sensibilisatiecampagne om rationeel<br />
watergebruik te stimuleren<br />
*info over grondwatervergunning, mogelijkheid om te regulariseren<br />
VERDR-10 Promoten van waterbesparende technieken in de land- en<br />
tuinbouwsector (bijv. sproeimethodes)<br />
VERDR-11<br />
Intern promoten van waterbesparende technieken<br />
* In alle <strong>gemeente</strong>lijke gebouwen nuttig gebruik maken van<br />
hemelwater waar mogelijk : reeds putten voor hergebruik aan loods,<br />
<strong>gemeente</strong>nchool Kortrijk-Dutsel, <strong>gemeente</strong>school Nieuwrode,<br />
<strong>gemeente</strong>huis, sportschuur<br />
* Spaarkoppen op sanitaire voorzieningen waar vervanging zich<br />
aandient<br />
EP, watering<br />
OND, BEV, BED, LAND<br />
LAND<br />
EP<br />
VERDR-12 Sensibilisatie met betrekking tot erosie BEV, LAND, BED, EP<br />
81/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VIII<br />
THEMA 3: NATUURLIJKE ENTITEITEN<br />
VIII.1 NATUURLIJKE ENTITEITEN<br />
VIII.1.1 Themabeschrijving<br />
Versnippering wordt als een sleutelindicator binnen de milieuproblematiek beschouwd omdat<br />
het in Vlaanderen één van de belangrijkste oorzaken vormt voor de achteruitgang van de<br />
natuurwaarden.<br />
Versnippering wordt gedefinieerd als een proces waarbij ruimtelijke en functionele entiteiten<br />
(biotopen, landschappen, grondwaterstromen,…) worden verbrokkeld of verstoord. Het vormt<br />
een milieuprobleem wanneer de samenhang tussen deze entiteiten zodanig wordt verstoord<br />
dat het functioneren ervan gevoelig verslechtert. Vanuit ruimtelijk-ecologisch standpunt is<br />
versnippering het verschijnsel waarbij ruimtelijke eenheden te klein worden of een te<br />
verspreide ligging krijgen om ‘gewenste functies’ te vervullen. Naast deze ruimtelijke<br />
benadering wordt versnippering ook beschouwd vanuit een milieu- en een landschappelijke<br />
context. Inzake milieu betreft het onder andere de verstoring van grondwaterstromen<br />
(kwalitatief en kwantitatief), de geluids- en lichtverstoring door een weg of bebouwing, enz…<br />
Vanuit het landschappelijk oogpunt leidt versnippering tot identiteitsverlies van (historische)<br />
landschappen, wat de belevingswaarde vermindert. In het milieubeleid ligt de klemtoon op de<br />
functie ‘instandhouding van organismen’. Versnippering kan leiden tot een toestand waarbij<br />
(clusters van) biotopen niet meer functioneren om één of meerdere populaties van planten of<br />
dieren in stand te houden.<br />
Biodiversiteit verwijst naar de variabiliteit onder levende organismen van allerlei herkomst,<br />
met inbegrip van, onder andere, terrestrische, mariene en andere aquatische ecosystemen<br />
en de ecologische complexen waarvan zij deel uitmaken. Het omvat mede de diversiteit<br />
binnen soorten, tussen soorten en van ecosystemen. De aanwezige biodiversiteit hangt voor<br />
een groot deel samen met het grondgebruik, met de ruimte die de natuur daarbij behoudt en<br />
met de milieukwaliteit. Menselijk handelen heeft het evenwicht tussen de natuurlijke<br />
processen en functies ingrijpend verstoord, wat tot een verlies aan biodiversiteit heeft geleid.<br />
VIII.1.2 Stand van zaken<br />
VIII.1.2.1 Toestand<br />
Vlaanderen<br />
Het grondgebruik in Vlaanderen vormt een ruimtelijke mozaïek van<br />
gewestplanbestemmingen, bodemgebruik en met daaraan verbonden de scherpe fysische<br />
begrenzingen.<br />
82/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Verlies aan biodiversiteit ontstaat voornamelijk door intensief landgebruik in functie van<br />
wonen, industrie en landbouw, door ondoordacht gebruik van het land en zijn componenten<br />
en door de algemene slechte milieukwaliteit die een bedreiging vormt voor organismen en<br />
hun onderlinge relaties. In vele gevallen is een mix van verstoringen en ruimtebeslag<br />
verantwoordelijk voor dit verlies. Er wordt in Vlaanderen te veel gebouwd, te verspreid e.d.<br />
Als er wordt gekeken naar de bebouwingstoestand in 2003 kunnen we vaststellen dat er<br />
ongeveer overal een aangroei is van bebouwing.<br />
VIII.1.2.2 Huidig beleidskader<br />
Europees beleid<br />
Conventie van Ramsar (1971): inzake watergebieden van internationale betekenis in het<br />
bijzonder als leefgebied voor watervogels;<br />
Conventie van Bern (1979): tot behoud van wilde dieren en planten en hun natuurlijk milieu in<br />
Europa;<br />
Conventie van Bonn (1979): ter bescherming van trekkende wilde diersoorten (en de<br />
overeenkomsten voor onder meer watervogels, vleermuizen, kleine walvisachtigen);<br />
Conventie van Rio (1992): voor biodiversiteit<br />
Op het niveau van de Europese Unie kaderen de belangrijkste bepalingen inzake natuuren/of<br />
bosbehoud in:<br />
- de Vogelrichtlijn (1979) tot behoud van de vogelstand;<br />
- de Habitatrichtlijn (1992) inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de<br />
wilde fauna en flora;<br />
- de Verordeningen voor bosbescherming inzake luchtverontreiniging (1986) en brand<br />
(1992);<br />
- de Plattelandsverordening (1999);<br />
- de Kaderrichtlijn Water (2000).<br />
Vlaams beleid<br />
Het beleid van het Vlaamse Gewest richt zich al verschillende jaren op de ontwikkeling van<br />
een netwerk van goed functionerende, ecologisch samenhangende en herkenbare<br />
landschappen en ecosystemen, enerzijds door de implementatie van Europese richtlijnen,<br />
anderzijds door eigen initiatieven. Het recent uitgevaardigd ‘Natuurbehouddecreet’ (1997)<br />
vervangt de federale ‘Wet op het Natuurbehoud’ (1973) en plaatsen de nieuwe inzichten in<br />
natuurbeheer en –ontwikkeling in een nieuw Vlaams beleidskader plaatsen. Het decreet gaat<br />
uit van het ‘stand-still-principe’. Er mag dus geen natuur meer verloren gaan. Een ander<br />
belangrijk begrip op gebied van het natuurbehoud is de zogenaamde zorgplicht. Dit houdt in<br />
dat iedereen verplicht is schade aan de natuur te voorkomen, te beperken of te herstellen.<br />
Voorts dient elke overheid die vergunningen of toestemmingen verleent er over te waken dat<br />
er geen vermijdbare schade aan de natuur wordt berokkend. Verder bevat het<br />
83/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Natuurbehouddecreet ook een uitgebreid deel omtrent het gebiedsgericht beleid. Zo brengen<br />
de uitbouw van een Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en het Integraal Verwevings- en<br />
Ondersteunend Netwerk (IVON) met dit decreet een wettelijke basis.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Voor een buiten<strong>gemeente</strong> als Holsbeek zijn natuur en landschap van het grootste belang en<br />
dient er dan ook voldoende zorg besteed te worden aan het behoud, de uitbouw en de<br />
beleving van het groene patrimonium.<br />
Hiertoe wordt zowel aandacht besteed aan het creëren van verbindingselementen als aan<br />
specifieke acties ter bevordering van soortenrijkdom.<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek beschikt over een bermbeheersplan waarop het zich baseert voor het<br />
onderhoud van de bermen in haar <strong>gemeente</strong>. In dit plan is de voorgestelde maaifrequentie<br />
om te komen tot een optimale soortenrijkdom weergegeven.<br />
VIII.1.3 Knelpunten<br />
Daar waar knelpunten zijn op hoger niveau, wordt ook aangegeven waar de <strong>gemeente</strong> haar<br />
bevoegdheid kan laten spelen.<br />
Algemeen<br />
Versnippering<br />
• de uitgangssituatie is wat betreft de versnippering in belangrijke mate onomkeerbaar<br />
door de reeds sterke versnijding en gelet op de ligging van het dorpscentrum en de<br />
bestaande lint- en verspreide bebouwing; In haar structuurplan en het mobiliteitsplan<br />
wordt hier door de <strong>gemeente</strong> rekening mee gehouden.<br />
• alle verkeersscenario’s wijzen op een verder toenemend verkeer en dus ook binnen<br />
Holsbeek tot een versnijdend effect van de vervoersinfrastructuur;<br />
Biodiversiteit<br />
• door onvoldoende wettelijke bescherming worden bepaalde waardevolle biotopen en<br />
soorten vernietigd of verdwijnen ze definitief;<br />
• kleine landschapselementen, waterlopen, natuurgebieden en bossen worden vaak<br />
onaangepast of niet goed beheerd en verdwijnen; overleg met de plaatselijke<br />
natuurverenigingen en eigenaars van de terreinen dient plaats te vinden<br />
• recreatiedruk en daarmee gepaard gaande infrastructuren kunnen voor een<br />
aanzienlijke versnippering zorgen;<br />
• slechte waterkwaliteit en geringe structuurdiversiteit van de meeste waterlopen ten<br />
gevolge van rechttrekking, uitdieping, verbreding en oeververstevigingswerken;<br />
• ontbreken van een degelijk, zo volledig mogelijk en voldoende onderbouwd kennis- en<br />
rapporteringssysteem;<br />
84/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• initiatieven inzake het structureren, bundelen en benutten van de door vrijwilligers,<br />
organisaties en instellingen permanent verzamelde kennis en inzicht verbeteren;<br />
• gebruik van herbiciden door particulieren, toegepast op de wegbermen<br />
• voortijdig maaien van de wegbermen door particulieren tegengaan en ontmoedigen<br />
• beschadiging van wegbermen door een onoordeelkundig gebruik<br />
VIII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten<br />
Het is duidelijk dat de <strong>gemeente</strong> in dit thema een eigen rol kan en moet spelen, waarbij<br />
weliswaar het <strong>gemeente</strong>lijk beleid inzake natuur en landschap (ruimtelijke ordening) dient te<br />
worden afgestemd op het beleid van de provincie en de initiatieven van derden ter zake.<br />
Zo wil men komen tot goed functionerende, ecologisch samenhangende en herkenbare<br />
landschappen en ecosystemen en zorgen voor het behoud en de bevordering van de<br />
biodiversiteit, uitgaande van de eigenheid van de ruimtelijke en abiotische omgeving.<br />
Op korte termijn zullen volgende doelstellingen gerealiseerd worden:<br />
• behoud, bescherming, herstel, ontwikkeling en beheer van natuur en landschap in de<br />
<strong>gemeente</strong> door een bijdrage te leveren tot de uitbouw van de natuurlijke structuur;<br />
• bestaande versnippering van natuur en landschap verminderen door verbindingen en<br />
samenhang tot stand te brengen<br />
• bijkomende versnippering van natuur, landschap en open ruimte maximaal voorkomen<br />
en beperken en behartigen van de algemene milieu- en landschapskwaliteit;<br />
• kennis opbouwen via systematisch verzamelen van bestaande informatie en bijkomend<br />
onderzoek in functie van de onderbouwing en evaluatie van het beleid;<br />
• gedrag van de bevolking en de doelgroepen ter zake wijzigen;<br />
• het gebruiken van alle mogelijke instrumenten om aan landschapsherstel te doen,<br />
zoals bvb het stimuleren van een samenwerking tussen de VLM en de lokale<br />
landbouwers;<br />
VIII.1.5 Strategie en actiepunten<br />
VIII.1.5.1 Strategie<br />
Algemeen<br />
Met de nadruk op onder andere de realisatie van de natuurlijke structuur hangt de te volgen<br />
strategie nauw samen met enerzijds het uitvoeren van de taken van medebewind en<br />
anderzijds met het verder bouwen op, versterken en verhogen van het rendement van de<br />
reeds lopende initiatieven.<br />
Medewerking vanuit alle groeperingen (vergroten maatschappelijk draagvlak) is een absolute<br />
voorwaarde om tot een degelijk resultaat te komen.<br />
85/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Gemeente Holsbeek<br />
Om de <strong>gemeente</strong>lijke natuur- en landschapswaarden optimaal te beschermen, dient<br />
vertrokken te worden van het concept van natuurlijke structuur. Er moet gekomen worden tot<br />
een samenhangend geheel van gebieden waarbinnen een intensiever beleid kan<br />
plaatsgrijpen.<br />
Om de gewenste natuurkwaliteit te bereiken dienen de betrokken gebieden met hoofdfunctie<br />
natuur op een gepaste wijze ingericht en beheerd te worden. Zo kunnen grote eenheden<br />
natuur en grote eenheden natuur in ontwikkeling gerealiseerd worden.<br />
Ook wat betreft de gebieden met natuur als neven- of ondergeschikte functie dienen<br />
inspanningen geleverd te worden. Er zal worden getracht landbeheer te verwezenlijken dat<br />
verenigbaar is met natuurwaarden. Ook in bebouwde omgeving zouden de natuurwaarden<br />
kunnen aangemoedigd worden via het bermbeheersplan. Heel belangrijk is de ontwikkeling<br />
van verbindingsgebieden tussen de grote eenheden natuur. Ook op provinciaal vlak wordt<br />
hier een prioriteit van gemaakt.<br />
Sommige soorten vragen bijzondere aandacht. Daarom is het belangrijk<br />
soortenbeschermingsprogramma’s uit te werken. De <strong>gemeente</strong> kan zelf zulke programma’s<br />
uitwerken of ondersteuning verlenen aan derden.<br />
De vrijwilligers die zich inzetten voor het beheer van natuurgebieden dienen daarbij<br />
ondersteund te worden. Hierbij dient gedacht te worden aan materiaal, faciliteiten, ter<br />
beschikking stellen van een vergaderlokaal….<br />
De versnippering van natuur en landschap kan verminderd worden door verbindingen aan te<br />
brengen en samenhang tot stand te brengen. Dit onder meer door het uitvoeren van het<br />
bermbeheersplan. Deze bermen kunnen een plaats bieden aan nieuwe fauna en flora of de<br />
migratiemogelijkheden ervan bevorderen.<br />
Ook kleine landschapselementen hebben een duidelijke natuurfunctie. Ze versterken het<br />
gewenste ecologische netwerk. Daarom dient de bevolking gesensibiliseerd te worden om<br />
zulke kleine landschapselementen aan te planten en te onderhouden (bijv. hagen) en dienen<br />
projecten ondersteund te worden.<br />
Om te kunnen toezien en te evalueren, is een kennissysteem onmisbaar. Op basis hiervan<br />
kan het beleid ook verder onderbouwd en gestuurd worden en kunnen gerichte acties<br />
genomen worden. Het aanbrengen van permanente kwadranten op enkele goedgekozen<br />
bermen kan hierbij helpen.<br />
Om verder onderzoek te stimuleren, is het interessant de beschikbare kennis te verzamelen,<br />
te publiceren en uit te wisselen. Om de eigen natuur te laten ontwikkelen, is het belangrijk dat<br />
streekeigen soorten worden geplant in natuurgebieden en bossen. Voor exoten dient een<br />
uitdovingsbeleid gevoerd te worden.<br />
Als algemene maatregel dient de bevolking gesensibiliseerd te worden met betrekking tot<br />
natuurbehoud en biodiversiteit en het aan te zetten tot zorgzaam omspringen met hun<br />
omgeving. De <strong>gemeente</strong> gebruikt tevens producten van Fair-Trade.<br />
86/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Zeker met betrekking tot het gebruik van pesticiden op de bermen door particulieren,<br />
onoordeelkundig gebruik van de bermen of om voortijdig maaien tegen te gaan, dient de<br />
<strong>gemeente</strong> een sensibilisatiebeleid te voeren naar de burgers toe.<br />
VIII.1.5.2 Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: aantasting natuur en landschap) op volgende pagina<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Aantal km ecologische berm t.o.v. aantal km berm<br />
• Soortenaantal in permanente kwadranten berm<br />
• Subsidies uitgekeerd voor het aanplanten van hagen/bermen<br />
• Oppervlakte natuurgebied in de <strong>gemeente</strong><br />
87/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema :Aantasting natuur en landschap<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
NAT-1<br />
Afbakening van een natuurlijke structuur binnen de <strong>gemeente</strong> op basis van de EP<br />
X<br />
plannen van de hogere overheid. Opstellen van een RUP om de natuurkernen<br />
zoals gedefinieerd in het structuurplan te duiden.<br />
NAT-2<br />
Initiëren, financieel ondersteunen van of medewerking verlenen aan projecten<br />
voor de realisatie van grote eenheden natuur (GEN) en grote eenheden<br />
natuur in ontwikkeling (GENO)<br />
MIL<br />
X<br />
NAT-3<br />
Ecologisch beheren van bermen, taluds, grachten<br />
EP, MIL<br />
X<br />
* Evalueren bermbeheersplan, hoeveelheid ecologische berm: uitwerken via<br />
GIS<br />
* Milieuvriendelijk beheren van wegbermen<br />
NAT-4<br />
Initiëren, ondersteunen van of medewerking verlenen aan projecten voor de<br />
MIL<br />
realisatie van verwevings- en verbindingsgebieden<br />
NAT-5<br />
Ondersteunende maatregelen inzake landschapsherstel, verbindingsgebieden<br />
MIL, BEV, BED, OND,<br />
* Promoten van hagen en hoogstammen en andere kleine<br />
LAND, EP<br />
landschapselementen<br />
NAT-6<br />
Het uitvoeren van veldonderzoeken om de kennis te bevorderen en een<br />
MIL, EP<br />
geschikt beleid te ondersteunen<br />
* Bermen, Kriesberg<br />
NAT-7<br />
Initiëren en ondersteunen van een soortgericht beleid in relatie tot de<br />
MIL, EP<br />
natuurlijke structuur<br />
* steenuil, kerkuil, zwaluw<br />
88/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
NAT-8<br />
Ondersteuning van het vrijwilligerswerk door Mina-ploegen deeltijds in te MIL, EP,BEV<br />
schakelen bij het beheer van natuurgebieden<br />
NAT-9<br />
Verkeer reglementeren in kwetsbare gebieden<br />
EP<br />
X<br />
* Beheer van wandelwegen in natuurgebieden<br />
NAT-10<br />
Ontwikkeling van een ecologische infrastructuur door sensibilisatie en het MIL, BEV, BED, OND<br />
initiëren en ondersteunen van projecten met betrekking tot kleine<br />
landschapselementen (KLE's)<br />
NAT-11 Een streng natuurvergunningenbeleid voeren EP<br />
NAT-12 Uitbouwen van een kennissysteem (opleiding personeel, aanleg bibliotheek) EP<br />
NAT-13<br />
Voor bepaalde gebieden overleg plegen met de betrokken buur<strong>gemeente</strong>n om EP<br />
het natuurbeleid op mekaar af te stemmen en grensoverschrijdende<br />
initiatieven te kunnen ondernemen<br />
* Gebiedsgericht werken<br />
NAT-14<br />
In natuurgebieden en bossen streekeigen soorten planten, exoten verwijderen<br />
of er een uitdovingsbeleid voor voeren.<br />
* Aanplanting bos met inheemse bomen<br />
MIL, EP<br />
NAT-15<br />
Bevolking sensibiliseren met betrekking tot natuurbehoud en biodiversiteit, en<br />
bermbeheer. Bevolking informeren aangaande de mogelijkheden tot subsidies<br />
(bvb bebossing en herbebossing, openstelling bossen, bosbeheersplan,<br />
bebossing van landbouwgronden en het bevorderen van de ecologische<br />
functie).<br />
* Haagplantactie<br />
BEV<br />
89/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
* Sensibiliseren i.v.m. groene daken<br />
* Sensibilisatieactie gericht op het verbreden van het draagvlak voor<br />
natuurbehoud: stiltegebieden<br />
NAT-16<br />
Ondersteuning Regionaal Landschap Noord-Hageland (RLNH) en acties EP<br />
geïnitieerd door hen<br />
* vb. plan Holle Weg waarvan beheer door Mina-werkers wordt uitgevoerd<br />
NAT-17<br />
Aanleg wandelwegen (selectief volgens de draagkracht van het gebied) in EP<br />
natuurgebieden<br />
Onderhoud en vrijmaken van buurtwegen<br />
NAT -18<br />
Natuurontwikkeling<br />
* Ingroenen van wijken en betrokkenheid van wijkcomités stimuleren<br />
* Ingroenen begraafplaats<br />
* Natuurontwikkeling stimuleren bij recreatiegebieden<br />
BEV<br />
90/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
IX<br />
THEMA 4: HINDER<br />
Onder de thema hinder worden de volgende thema’s ingedeeld :<br />
• Lucht<br />
o Verdunning/aantasting van de ozonlaag<br />
o Broeikasgassen verantwoordelijk voor het klimaat<br />
o Fotochemische luchtverontreiniging<br />
o Verspreiding van fijn stof<br />
o Verzuring<br />
• Vermesting<br />
• Geluid, geur en licht.<br />
• Algemene hinder afval, omgeving<br />
IX.1 Lucht<br />
IX.1.1<br />
Themabeschrijving<br />
- De verdunning of de aantasting van de ozonlaag is het gevolg van de emissies van<br />
bepaalde chloor- en broomhoudende verbindingen. Belangrijke ozonafbrekende stoffen<br />
zijn:<br />
chloorfluorkoolstoffen (CFK’s), halonen of broomfluorkoolstoffen,<br />
broomfluorkoolwaterstoffen (HBFK’s), tetrachloorkoolstof, 1,1,1-trichloorethaan,<br />
methylbromide en chloorfluorkoolwaterstoffen (HCFK’s).<br />
Als alternatieven voor ozonafbrekende stoffen gebruikt de industrie vaak<br />
fluorkoolwaterstoffen. Die hebben geen ozonafbrekend vermogen, maar veroorzaken<br />
net als de meeste ozonafbrekende stoffen wel een sterk broeikaseffect.<br />
- De belangrijkste broeikasgassen verantwoordelijk voor de verandering van het klimaat<br />
zijn waterdamp (H 2 O), koolstofdioxide (CO 2 ) en methaan (CH 4 ). De concentratie ervan<br />
is gedurende de laatste 50 jaar waarneembaar toegenomen. Er zijn steeds meer en<br />
sterker wetenschappelijke bewijzen dat dit komt door menselijke activiteiten<br />
(antropogene broeikasgassen). De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt en het<br />
broeikaseffect versterkt.<br />
Dit is een mondiaal probleem.<br />
91/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Door verbranding van fossiele brandstoffen (CO 2 ) en door verwijdering van afval (CH 4<br />
uit stortplaatsen en CO 2 uit verbrandingsprocessen) komen grote hoeveelheden<br />
broeikasgassen in de atmosfeer terecht. Het toenemende verkeer leidt<br />
ontegensprekelijk tot verhoogde CO 2 -emissies.<br />
Methaan-(CH 4 ) en lachgasemissies (N 2 O) ten gevolge van industriële bedrijvigheid,<br />
landbouw- en veeteeltactiviteiten en de zuivering van afvalwaters en aquatische<br />
systemen leveren ook een aanzienlijke bijdrage tot het broeikaseffect.<br />
Ook het gebruik van een aantal gefluoreerde gassen leidt tot klimaatsverandering.<br />
HFK’s, PFK’s en SF6 zijn alternatieven voor ozonafbrekende stoffen (CFK’s en<br />
HCFK’s) maar tegelijkertijd ook belangrijke broeikasgassen met een<br />
opwarmingspotentieel dat duizend keer groter is dan dat van koolstofdioxide. HFK’s en<br />
PFK’s vinden in Vlaanderen hun toepassingen die gebieden waar ook ozonafbrekende<br />
stoffen worden/werden gebruikt.<br />
De wereldwijde ontbossing, de verbranding van deze koolstofbuffers en de wijziging<br />
van bodemgebruik door menselijke activiteiten zetten tenslotte grote hoeveelheden<br />
koolstof uit hout en bodem om in broeikasgassen (CO 2 en CH 4 ).<br />
- Fotochemische luchtverontreiniging (SMOG) is de verontreiniging van de<br />
omgevingslucht met chemische stoffen zoals ozon (O 3 ), peroxyacetylnitraat (PAN),<br />
stikstofdioxide (NO 2 ), waterstofperoxide en andere stoffen die een oxiderende werking<br />
hebben. Deze stoffen ontstaan in aanwezigheid van stikstofoxiden (NO x ) en vluchtige<br />
organische stoffen (VOS), onder invloed van zonlicht op warme dagen. Het is een<br />
complex proces waarbij de intensiteit van de zonnestraling en de temperatuur een rol<br />
spelen. Dit verschijnsel wordt ook wel zomersmog genoemd. VOS en NO x zijn<br />
grotendeels verantwoordelijk voor de productie van ozon. Vluchtige organische stoffen<br />
(VOS) komen in de omgevingslucht terecht door verbranding of verdamping van<br />
brandstoffen of door verdamping van oplosmiddelen (in verven, ontvetters, ontvlekkers,<br />
enz.). Stikstofoxides (NO x ) is de verzamelnaam voor NO 2 en NO. NO x wordt gevormd<br />
door verbranding van brandstoffen.<br />
Ozon geldt als representatieve stof voor de fotochemische luchtverontreiniging en kan<br />
(samen met VOS en NO x ) over honderden kilometers afstand getransporteerd worden.<br />
- Fijn stof in de atmosfeer is een van de grootste gevaren voor onze gezondheid. Het<br />
veroorzaakt of verergert acute luchtwegenaandoeningen. Het is ook een belangrijke<br />
oorzaak van chronische luchtwegenaandoeningen en tast op lange termijn de<br />
longfunctie aan. Sommige studies tonen bovendien een vermindere levensverwachting<br />
aan. Fijn stof is heel gevaarlijk voor onze gezondheid – zowel op korte als op lange<br />
termijn. Een belangrijke indicator voor de hoeveelheid fijn stof in de lucht is PM10, de<br />
concentratie van fijne deeltjes met een aërodynamische diameter kleiner dan 10 micro-<br />
92/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
meter. Er worden vaak hoge concentraties fijn stof opgemeten tijdens de winter. De fijn<br />
stof problematiek wordt dan ook soms met “wintersmog” aangeduid.<br />
- De term verzuring staat voor de gezamenlijke effecten van zwavel- en<br />
stikstofhoudende verbindingen die via de atmosfeer worden aangevoerd en waaruit<br />
zuren (zwavelzuur en salpeterzuur) gevormd kunnen worden. Deze verbindingen zijn<br />
afkomstig van de uitstoot van de gassen zwaveldioxide (SO 2 ), stikstofoxiden (NO en<br />
NO 2 , samen NO x ) en ammoniak (NH 3 ).<br />
In dit thema kan enkel de invloed van de reductie van de boven beschreven emissies van<br />
industrie en huishoudens op <strong>gemeente</strong>lijk niveau als relevant beschouwd worden.<br />
IX.1.2<br />
Stand van zaken<br />
IX.1.2.1 Toestand<br />
Verdunning van de ozonlaag<br />
Vlaanderen<br />
Sinds het begin van de jaren ’90 zijn de emissies van ozonafbrekende stoffen in Vlaanderen<br />
al sterk afgenomen. De grootste bijdrages in de emissies van ozonafbrekende stoffen komen<br />
van koelinstallaties en van de productie van harde schuimen in de kunststoffensector. Onder<br />
impuls van het protocol van Montreal zijn in Vlaanderen maatregelen genomen om het<br />
gebruik van ozonafbrekende stoffen te beperken. Het MINA-Plan –3 heeft als doelstelling de<br />
emissie in Vlaanderen tegen 2007 terug te dringen met ten minste 70% t.o.v. 1999. Op basis<br />
van de huidige tendensen is de verwachting dat dit zal lukken. Desalniettemin is er nog<br />
steeds een grote onzekerheid over de toekomstige evolutie van de dikte van de ozonlaag op<br />
basis van de koppeling met klimaatswijzigingen.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Problemen die specifiek in de <strong>gemeente</strong> Holsbeek kunnen gesitueerd worden zijn eerder<br />
beperkt. Het gaat hier voornamelijk om een mondiale problematiek.<br />
Verandering van het klimaat door het broeikaseffect<br />
Vlaanderen<br />
Het belangrijkste broeikasgas is CO 2 . Andere broeikasgassen zijn CH 4 , N 2 O en de<br />
gefluoreerde gassen. Tussen 1990 (87,8 Mton CO 2 -eg) en 2005 (89,4 Mton CO 2 -eg) kende<br />
de emissie van broeikasgassen een schommelend verloop. In 2005 bedroeg de totale uitstoot<br />
van broeikasgassen in Vlaanderen echter 1,9% (= 1,5 Mton CO 2 -eg) meer dan 1990. Er<br />
zullen grote inspanningen nodig zijn om de afgesproken reductie te halen tegen de periode<br />
93/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
2008-2012. Deze inspanningen worden bechreven in het Vlaamse Klimaatsbeleidsplan 2006-<br />
2012. (ref. Actualisatie Milieubeleidsplan 2003-2007 voor de periode 2008-<strong>2010</strong>, Vlaamse<br />
overheid)<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Problemen die specifiek in de <strong>gemeente</strong> Holsbeek kunnen gesitueerd worden zijn eerder<br />
beperkt. Het gaat hier voornamelijk om een mondiale problematiek. Desalnietemin kan de<br />
<strong>gemeente</strong> Holsbeek een voorbeeldfunctie vervullen door het voeren van een energiezuinig<br />
beleid conform “think globaly, act localy”.<br />
Verontreiniging door fotochemische stoffen<br />
Vlaanderen<br />
Een studie toonde aan dat de ruimtelijke spreiding van de ozonoverlast voor de gezondheid in<br />
2002 een positieve tendens vertoonde. De jaaroverlast was gering. Het jaargemiddelde<br />
daarentegen, dat ook wordt beïnvloedt door de temperatuur, is gestegen wat erop wijst dat de<br />
ozonconcentraties door het jaar heen toenemen.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Problemen die specifiek in de <strong>gemeente</strong> Holsbeek kunnen gesitueerd worden zijn eerder<br />
beperkt. Het gaat hier voornamelijk om een mondiale problematiek.<br />
Verspreiding van fijn stof<br />
Vlaanderen<br />
Het aantal overschrijdingen van de jaargemiddelde 40 μg/m³ norm voor PM10-concentratie<br />
vertoont een schommelend verloop. Voor 2005 werden voor het eerst geen overschrijdingen<br />
meer waargenomen. In jaren met ongunstige meteorologische omstandigheden en in<br />
bepaalde hotspotgebieden kan de grenswaarde voor het jaargemiddelde in de toekomst<br />
opnieuw overschreden worden onder bepaalde omstandigheden (locatiespecifieke<br />
dispersiekarakteristieken, ongunstige klimaatomstandigheden of grensoverschrijdende input).<br />
Sinds 2005 geldt er een nieuwe Europese daggemiddelde grenswaarde voor PM10 van<br />
50 μg/m³, die op jaarbasis maximaal 35 maal mag overschreden worden. De Europese<br />
daggemiddelde grenswaarde (2005) blijkt strenger te zijn dan de jaargemiddelde<br />
grenswaarde en wordt bijgevolg toegevoegd. Sinds 1996 is er een daling in het aantal<br />
overschrijdingen van de 50μg/m³ grenswaarde waarneembaar. In 2005 werden er voor heel<br />
Vlaanderen nog 41 dagen geregistreerd. Het aandeel meetstations waar deze grenswaarde<br />
werd overschreden bedroeg in 2005 55%. In 2006 werd ongeveer 30% van de Vlaamse<br />
bevolking blootgesteld aan daggemiddelde PM10 concentraties hoger dan 50 μg/m³<br />
gedurende meer dan 35 dagen.<br />
94/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Gemeente Holsbeek<br />
De fijn stof problematiek heeft een groot grens-overschrijdend karakter maar lokaal kunnen<br />
sterk verhoogde concentraties voorkomen te wijten aan verkeer of industriële activiteiten. In<br />
de <strong>gemeente</strong> Holsbeek is de aanwezigheid van de autosnelweg E314 een belangrijke bron<br />
van fijn stof.<br />
Verzuring<br />
Vlaanderen<br />
Door de sterke emissiedaling tussen 1990 en 2002 lijkt Vlaanderen goed op weg om de<br />
doelstelling uit de EU-richtlijn Nationale Emissie Maxima in <strong>2010</strong> te halen. Dit is vooral te<br />
danken aan de daling van de SO 2 -emissie door het lager zwavelgehalte in brandstoffen. Ook<br />
de NO x -emissie bevindt zich al enkele jaren in een dalende trend t.g.v. sterke<br />
emissiereducties in de sectoren energie, verkeer en vervoer.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Problemen die specifiek in de <strong>gemeente</strong> Holsbeek kunnen gesitueerd worden zijn eerder<br />
beperkt. Het gaat hier voornamelijk om een mondiale problematiek.<br />
IX.1.2.2 Huidig beleidskader<br />
Verdunning van de ozonlaag<br />
Internationale overeenkomsten<br />
- Verdrag van Wenen (1985) : bescherming van de ozonlaag werd geregeld.<br />
- Protocol van Montreal (1987) : Concrete afspraken voor de vermindering van het<br />
gebruik.<br />
- Ozonconferenties : Londen (1990), Kopenhagen (1992), Wenen (1995) en Montreal<br />
(1997). Volgens een Europese verordening uit 1994 dient de productie en het op de<br />
markt brengen van halonen, CFK’s, tetrachloorkoolstof, 1,1,1-trichloorethaan en<br />
HBFK’s stopgezet te worden en dienen de andere ozonafbrekende stoffen gefaseerd<br />
afgebouwd te worden. Naast een verbod op de productie en het op de markt brengen,<br />
is ook het gebruik verboden in de nieuwe Europese verordening.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek, richt<br />
zijn beleid voornamelijk op het gebruik van producten (koelvloeistoffen, spuitbussen) en het<br />
sensibiliseren van de bevolking.<br />
95/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Broeikaseffect<br />
Internationale overeenkomsten<br />
Het klimaatverdrag (Rio, 1992) voorziet dat voor 2000 de emissies van broeikasgassen zullen<br />
beheerst worden en er gestreefd wordt naar stabilisatie ten opzichte van 1990<br />
(geïndustrialiseerde landen). Deze stabilisatie in 2000 werd door de Europese Unie<br />
bijkomend als doel gesteld.<br />
Het Kyoto-protocol (1997 geratificeerd) zorgt ervoor dat een aantal landen zich toeleggen of<br />
het doen afnemen van de emissies aan broeikasgassen.<br />
Federale beleid<br />
België heeft zich verbonden tot een 7,5% emissiereductie voor de familie van zes<br />
broeikasgassen in periode van 2008-2012 ten opzichte van 1990.<br />
Vlaams beleid<br />
Het Vlaamse gewest werkte voor de onderdelen die onder haar bevoegdheden vallen een<br />
beleidsplan uit. De doelstelling voor de periode 2008-2012 die geformuleerd was op het<br />
niveau van België, wordt naar aanleiding van de nationale Kyoto-lastenverdeling verfijnd naar<br />
een Vlaamse doelstelling. (5,2% emissiereductie voor de familie van zes broeikasgassen in<br />
Vlaanderen over de periode van 2008-2012 ten opzichte van 1990.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek, richt<br />
zich voornamelijk op het gebruik van producten (wagenpark, verlichting, verwarming, …)<br />
binnen de eigen diensten en het sensibiliseren van de bevolking.<br />
Verspreiding van fijn stof<br />
Internationale overeenkomsten<br />
In de nieuwe geïtegreerde richtlijn ‘Richtlijn van het Europese Parlement en de Raad<br />
betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa’ (goedgekeurd door het EU<br />
parlement op 11/12/2007) staan de volgende normen mbt fijn stof (PM10) in de atmosfeer:<br />
• jaargemiddelde 40 μg/m³ norm<br />
• maximaal 35 dagen met een daggemiddelde 50 μg/m³ norm<br />
(ref. MIRA Achtergronddocument 2007, Verspreiding van zwevend stof). Vlaanderen heeft<br />
deze Europese normen overgenomen in de VLAREM wetgeving.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Fijn stof vervuiling dient tot een minimum beperkt te woden. Het beleid van de <strong>gemeente</strong><br />
Holsbeek, richt zich voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het<br />
sensibiliseren van de bevolking.<br />
96/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Fotochemische luchtverontreiniging<br />
Internationale overeenkomsten<br />
- Protocol van Sofia<br />
- Verklaring van Helsinki<br />
Er bestaat ook een Europese richtlijn (2002/3/EG) met drempelwaarden voor de<br />
ozonconcentraties in de omgevingslucht en een Europese richtlijn met voorschriften voor de<br />
beperking van de VOS-emissies van een gedeelte van de benzinedistributieketen.<br />
Vlaamse beleid<br />
Via het VLAREM worden emissiebeperkingen opgelegd aan bedrijven voor NO X , VOS en CO.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek, richt<br />
zich voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het sensibiliseren<br />
van de bevolking.<br />
Verzuring<br />
Internationale overeenkomsten<br />
Het protocol van Sofia stelde tegen 1994 een stand-still van de NO X -emissies voorop ten<br />
opzichte van 1987. In de verklaring van Helsinki werd tegen 1998 een NO X -reductie met 30%<br />
nagestreefd ten opzichte van 1980 en het protocol van Oslo voorziet voor België een SO 2 -<br />
reductie van 74% in <strong>2010</strong> ten opzichte van 1980.<br />
De EU-richtlijn Nationale Emissie Maxima (Nem-richtlijn, 2001/81/EG) legt per lidstaat<br />
emissieplafonds voor polluenten SO 2 , NO x en NH 3 vast die dienen bereikt te worden tegen<br />
<strong>2010</strong>.<br />
Federaal beleid<br />
Normen voor voertuigen en brandstoffen.<br />
Vlaamse beleid<br />
Vlarem II<br />
Er kan een onderverdeling gemaakt worden in twee aspecten, namelijk:<br />
1. luchtkwaliteitsnormen (immissienormen)<br />
2. emissienormen voor ingedeelde inrichtingen.<br />
Het doel van VLAREM is een immissiegericht beleid te voeren met als doel een gezonde<br />
leefomgeving voor de mens, maar tevens andere schadelijke gevolgen van<br />
luchtverontreiniging zoals bodembelasting, inwerking op fauna en flora en op materialen<br />
(monumenten, gebouwen…) te minimaliseren. Hieruit volgt de noodzaak voorzorgen te<br />
97/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
nemen door volgens de stand van de techniek de emissies te begrenzen. Voor dit laatste is<br />
tevens een strategie van controle (metingen) voorgeschreven. Belangrijk is tevens het<br />
algemeen principe van voorkoming: voorkoming wordt nagestreefd door de toepassing van<br />
de best beschikbare technieken.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek, richt<br />
zijn beleid voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het<br />
sensibiliseren van de bevolking.<br />
IX.1.3<br />
Knelpunten<br />
De luchtproblematiek is een mondiale problematiek. Kleine acties op <strong>gemeente</strong>lijk niveau<br />
hebben een minieme impact op het probleem. Desalniettemin wil de <strong>gemeente</strong> Holsbeek haar<br />
steentje bijdragen.<br />
Verdunning van de ozonlaag<br />
Algemeen<br />
- De verdunning van de ozonlaag is een mondiaal probleem. Daarom dienen de<br />
vooropgestelde oplossingen te passen in een internationale context.<br />
- Er bestaat weinig zekerheid over alternatieven voor ozonafbrekende stoffen.<br />
- De emissie-inventarisatie wordt bemoeilijkt door de complexiteit van de problematiek<br />
en het gebrek aan bruikbare gegevens rond gebruik en emissies van de bewuste<br />
stoffen.<br />
- Een uitfasering van ozonafbrekende stoffen leidt tot een toename in het gebruik van<br />
alternatieven waarvan de wenselijkheid en geschiktheid nog niet onderzocht zijn.<br />
- De productie en het gebruik van CFK’s en HCFK’s is weliswaar aan banden gelegd<br />
maar momenteel zijn er nog veel apparaten en materialen in gebruik die in de toekomst<br />
hun inhoud zullen vrijgeven.<br />
Broeikaseffect<br />
Algemeen<br />
- Net als bij de ozonproblematiek is ook deze verstoring een mondiaal probleem.<br />
- Gegevens inzake emissies en energieverbruik en wetenschappelijke kennis ter<br />
onderbouwing van het te voeren beleid ontbreken nog in belangrijke mate.<br />
- De bevoegdheden die betrekking hebben op het klimaatvraagstuk zijn over<br />
verschillende diensten van de gewesten en de Belgische staat verspreid. Tot op heden<br />
is de rol die de gewesten en de federale overheid moeten spelen nog niet helemaal<br />
uitgeklaard. De <strong>gemeente</strong>lijke rol is bijgevolg ook onduidelijk.<br />
98/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Er zijn weinig effectieve bevoegdheden die kunnen toegewezen worden aan lokale besturen<br />
door het mondiaal karakter van de problemen.<br />
Verontreiniging door fotochemische stoffen<br />
Algemeen<br />
- Een reductie in de concentraties van de precursoren betekent niet noodzakelijk een<br />
reductie in ozonconcentratie. Een geïntegreerde aanpak van alle oorzaken is<br />
noodzakelijk.<br />
- Er is behoefte aan kennis en informatie over het instrumentarium (modellen,<br />
indicatorenset,…)<br />
- Het is moeilijk lokale milieukwaliteitsdoelstellingen te ontwikkelen en af te wegen<br />
tegenover globale of regionale milieukwaliteitsdoelstellingen.<br />
- VOS-emissies zijn afkomstig van een groot aantal bronnen, waaronder veel kleine. Dit<br />
maakt het moeilijk een emissie-inventaris op te stellen.<br />
- Provincies en <strong>gemeente</strong>n vinden het zeer moeilijk acties tegen luchtverontreiniging uit<br />
te werken.<br />
Verspreiding van fijn stof<br />
Algemeen<br />
- Er is behoefte aan kennis en informatie over het instrumentarium (modellen,<br />
indicatorenset,…)<br />
- Het is moeilijk lokale milieukwaliteitsdoelstellingen te ontwikkelen en af te wegen<br />
tegenover globale of regionale milieukwaliteitsdoelstellingen.<br />
- Provincies en <strong>gemeente</strong>n vinden het zeer moeilijk acties tegen fijn stof<br />
luchtverontreiniging uit te werken.<br />
Verzuring<br />
Algemeen<br />
- Er is een gebrek aan beleidsonderbouwende informatie en kennis. Er is een inventaris<br />
nodig van de verontreiniging.<br />
- Verzuring is een grensoverschrijdend probleem waardoor het resultaat in de <strong>gemeente</strong><br />
niet alleen afhankelijk is van de reductie-inspanningen ter plaatse, maar ook van het<br />
reductiebeleid in de omringende steden, gewesten en landen.<br />
- Ammoniak zal in <strong>2010</strong> meer dan 70% van de verzurende deposities uitmaken. Die<br />
worden wel vooral lokaal afgezet. Bijkomende acties zijn noodzakelijk, vooral in de<br />
landbouwsector.<br />
99/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
- Aangezien locale acties gericht op verkeer, industrie en huishoudens maar een beperkt<br />
effect op de lokale verzuringstoestand hebben, voelen lokale overheden zich weinig<br />
gestimuleerd om maatregelen uit te werken. Hiervoor kan binnen Holsbeek actie<br />
worden ondernomen.<br />
- Blijvende toename van het verkeer zorgt ervoor dat de positieve effecten van genomen<br />
maatregelen onzichtbaar blijven.<br />
IX.1.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
Er dient benadrukt te worden dat voor het volledige aspect “lucht” de problematiek zeer<br />
mondiaal/regionaal is en dat men op <strong>gemeente</strong>lijk niveau enkel een beperkte rol kan spelen,<br />
voornamelijk in het sensibiliseren van de bevolking.<br />
Verdunning van de ozonlaag<br />
De lange-termijndoelstelling beoogt het stopzetten van de emissies van ozonafbrekende<br />
stoffen in de atmosfeer. Vervangingsproducten zullen zoveel als mogelijk aangemoedigd<br />
worden en emissies in de atmosfeer dienen in de mate van het mogelijke beperkt te worden.<br />
Momenteel wordt veel gebruik gemaakt van HFK- en PFK-alternatieven. Deze stoffen hebben<br />
geen ozonafbrekend effect maar hebben wel een sterk broeikaseffect. Daarom zijn ze<br />
opgenomen in de korf van broeikasgassen die door het Protocol van Kyoto worden geviseerd<br />
en waarvan de emissies moeten worden teruggedrongen. Indien technisch en economisch<br />
haalbaar moet dan ook het gebruik van andere milieuvriendelijkere alternatieven worden<br />
gestimuleerd.<br />
Broeikaseffect<br />
De atmosferische concentratie van broeikasgassen moet gestabiliseerd worden op een<br />
niveau waarbij een gevaarlijke antropogene verstoring van het klimaat wordt vermeden.<br />
Samen met de provincie en het Vlaams gewest dient er gestreefd te worden naar een<br />
reductie van de netto-emissies van broeikasgassen. Ten opzichte van 1990 dienden de CO 2 -<br />
emissies tegen <strong>2010</strong> gereduceerd te worden met 10 à 20%. Er dient verder gestreefd naar<br />
blijvende reductie van deze gassen.<br />
Verontreiniging door fotochemische stoffen<br />
De lange-termijndoelstelling wil ervoor zorgen dat de ozonconcentraties en de concentraties<br />
van andere fotochemische oxidantia herleid worden tot een aanvaardbaar niveau om zo de<br />
schade aan de volksgezondheid en de vegetatie zoveel mogelijk te voorkomen.<br />
100/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Verspreiding van fijn stof<br />
De doelstellingen voor de verspreiding van fijn stof bestaan uit het halen van de Europese<br />
normen en het maximaal verminderen van de blootstelling van de bevolking aan hoge fijn stof<br />
concentraties.<br />
Verzuring<br />
Reeds geruime jaren wordt getracht de zuurdepositie te voorkomen en terug te dringen tot<br />
een niveau waarbij er geen onherstelbare schade optreedt aan ecosystemen. De ernstige<br />
schade aan loofbossen op leem-, zandleem- en zandgrond wordt voorkomen bij maximale<br />
deposities van respectievelijk 2.400, 2.100 en 1.800 zuurequivalenten/ha/jaar. Om gevoelige<br />
ecosystemen te beschermen zou de zure depositie zelfs tot 300 à 700<br />
zuurequivalenten/ha/jaar moeten teruggebracht worden. Gezien er nog steeds een groot<br />
verschil is tussen de huidige belasting en dit achtergrondniveau, is er nog steeds schade op<br />
korte termijn. Men blijft werken aan het behalen van een kwaliteitslimiet waarbij de meest<br />
ernstige schade voorkomen wordt, volgens de hierboven weergegeven maximale deposities.<br />
IX.1.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
IX.1.5.1 Strategie<br />
Algemeen<br />
Om de lange termijndoelstelling en beoogde kwaliteit in Holsbeek, Vlaanderen en<br />
aangrenzende landen te kunnen realiseren zijn verregaande mondiale grensoverschrijdende<br />
maatregelen nodig. Dit betekent dat de <strong>gemeente</strong> naast het uitvoeren van haar wettelijke<br />
taken, zoveel mogelijk een stimulerende rol moet vervullen bij de bestrijding van de<br />
milieuverstoringen. Vanuit het streven naar duurzame ontwikkeling zullen bij het algemeen<br />
beleid uiteindelijk oplossingen gezocht moeten worden in structurele en brongerichte<br />
maatregelen. De ontwikkeling en invoering van deze maatregelen zal echter geleidelijk en<br />
veelal pas op veel langere termijn kunnen plaatsvinden dan de termijn die dit<br />
<strong>milieubeleidsplan</strong> omvat.<br />
De mechanismen die de verstoring van de luchtsamenstelling veroorzaken, zijn nog<br />
onvoldoende gekend. Tot die tijd zullen met name emissiegerichte maatregelen genomen<br />
moeten worden om de meest ernstige schade te voorkomen. Toepassing van het<br />
voorkomingsbeginsel en het ‘stand-stillbeginsel’ is hierbij van belang. Dit betekent dat de<br />
verontreiniging op lokaal en regionaal vlak zeker niet mag toenemen. Voor de industrie zal de<br />
<strong>gemeente</strong> het accent leggen op de realisering van een emissiereductiebeleid via het<br />
vergunningenbeleid. Er is slechts een beperkt aantal bedrijven aanwezig op de locatie. Om<br />
grotere reducties die op langere termijn nodig zijn te bereiken, zullen op langere termijn bij de<br />
industrie volumegerichte en structurele maatregelen nodig zijn.<br />
Hiervoor zullen de bedrijven geïnformeerd en gesensibiliseerd worden.<br />
101/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Verdunning van de ozonlaag<br />
Algemeen<br />
De realisatie van de doelstellingen door een consequent vergunningenbeleid met betrekking<br />
tot de emissie van ozonafbrekende stoffen zal bewerkstelligd worden.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek vergewist zich van de verwijdering van oude diepvriezers en<br />
koelkasten via het contract met de intercommunale Ecowerf die op haar beurt instaat dat de<br />
koelmiddelen vakkundig verwijderd worden. In het kader van de algemene voorbeeldfunctie<br />
die de <strong>gemeente</strong> wil vervullen, zal ook toegezien worden op het weren van het gebruik van<br />
ozonafbrekende verbindingen binnen de <strong>gemeente</strong>lijke administratie.<br />
Broeikaseffect<br />
Algemeen<br />
Om de gestelde doelstellingen te helpen verwezenlijken zal het <strong>gemeente</strong>bestuur de nodige<br />
maatregelen nemen op het vlak van het bevorderen van een rationeler energieverbruik. Dit<br />
moet er immers toe leiden dat minder CO2 in de atmosfeer wordt geëmitteerd. De<br />
<strong>gemeente</strong>lijke diensten hebben een belangrijke voorbeeldfunctie.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Daarenboven zal rationeel energieverbruik gestimuleerd worden door het informeren van<br />
bevolking en bedrijven. Het provinciale milieuconvenant benadrukt uitdrukkelijk dat het<br />
provinciebestuur de <strong>gemeente</strong>n dient te begeleiden bij de uitvoering van hun duurzaam beleid<br />
en hen zal stimuleren tot rationeel energieverbruik.<br />
Fotochemische luchtverontreiniging<br />
Algemeen<br />
Door het complexe karakter van de fotochemische luchtverontreiniging, dienen de<br />
voorgestelde maatregelen bekeken te worden als een globaal geheel.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Acties inzake wegverkeer en mobiliteit : Uit de inventarisatie blijkt dat het verkeer en vervoer<br />
de belangrijkste doelgroep is wat betreft de emissie van NOX. Deze doelgroep heeft<br />
daarenboven een belangrijk aandeel bij de uitstoot van VOS, de broeikasgassen en de<br />
emissie van producten van onvolledige verbranding (CO). De alternatieven voor het auto- en<br />
102/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
vrachtverkeer dienen versterkt te worden. Naar de bedrijfswereld toe (ook scholen) dient het<br />
opstellen van vervoersplannen gestimuleerd te worden. VOS-uitstoot verminderen door<br />
middel van vermindering van de uitstoot door verkeer, uitstoot door verdamping, uitstoot door<br />
productieprocessen en uitstoot door verbrandingsprocessen.<br />
Verspreiding van fijn stof<br />
Algemeen<br />
Meer dan de helft van de fijn stof concentraties in Vlaanderen zijn afkomstig uit het<br />
buitenland/Wallonië. De rest wordt uitgestoten in Vlaanderen zelf en/of wordt gevormd in de<br />
lucht (secundair fijn stof). Door het complexe karakter (vorming, verspreiding) van de fijn stof<br />
luchtvervuiling, dienen de voorgestelde maatregelen bekeken te worden als een globaalregionaal<br />
geheel alhoewel lokale maatregelen kunnen leiden tot belangrijke dalingen in de<br />
blootstelling van de bevolking aan schadelijke fijn stof concentraties in zones waar er<br />
overschrijdingen worden geobserveed (hot spot zones).<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Acties inzake wegverkeer en mobiliteit : Uit de Vlaamse emissie-inventaries (ref. MIRA<br />
Achtergronddocument 2007, Verspreiding van zwevend stof) blijkt dat het verkeer de<br />
belangrijkste uitstoter is kwa fijn stof. De alternatieven voor het gemotoriseerd auto- en<br />
vrachtverkeer dienen versterkt te worden. Naar de bedrijfswereld toe (ook scholen) dient het<br />
opstellen van vervoersplannen gestimuleerd te worden. Het Vlaamse fijn stof plan bevat<br />
verder nog een aantal interessante maatregelen die lokaal kunnen geïmplementeerd worden:<br />
• stimuleren van e-driving<br />
• aanschaf van milieuvriendelijke voertuigen<br />
• lokaal milieuvriendelijk mobiliteitsbeleid<br />
Verzuring<br />
Algemeen<br />
Bij de aanpak van het verzuringsdeel afkomstig van het verkeer, zal de Vlaamse overheid het<br />
voortouw nemen inzake emissiegerichte maatregelen voor voertuigen. De <strong>gemeente</strong> kan de<br />
Vlaamse overheid wel steunen in haar volumegericht en structureel beleid inzake beperking<br />
van het wegverkeer. De <strong>gemeente</strong> kan energiebesparing realiseren via het<br />
vergunningenbeleid en door coördinatie met betrokken instanties inzake energiebesparing.<br />
Voor het bereiken van de doelstellingen voor verzurende depositie is een totale vermindering<br />
van de verzurende emissies in Vlaanderen en dus ook in Holsbeek met 46% nodig.<br />
103/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Gemeente Holsbeek<br />
Een vermindering SO2-uitstoot moet bekomen worden door de uitstoot van particuliere en<br />
collectieve woningen te verminderen.<br />
Bij klachten zal de <strong>gemeente</strong> de naleving op de wetgeving inzake stookinstallaties<br />
controleren.<br />
Bedrijven en particulieren sensibiliseren en aanmoedigen om gebruik te maken van<br />
milieuvriendelijke brandstoffen. NOX-uitstoot verminderen door vermindering van de uitstoot<br />
van het wegverkeer en woningen. Voor vermindering van de NH3-uitstoot wordt verwezen<br />
naar de acties in het thema vermesting.<br />
Aangezien de verzurende depositie in belangrijke mate een regionaal probleem is, is het<br />
duidelijk dat er een aanzienlijke uitwisseling zal optreden in verzurende equivalenten tussen<br />
de verschillende <strong>gemeente</strong>n. Overleg tussen de verschillende regio’s is dan ook noodzakelijk.<br />
IX.1.5.2 Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: verstoring atmosfeer) op volgende pagina<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Fietsvergoeding betaald aan personeel<br />
• Energieverbruik gebouwen ( zie cluster energie)<br />
• milieutoetsing van het mobiliteitsplan<br />
• milieutoetsing en gebruiksanalyse wagenpark<br />
104/139
Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
Thema : Verstoring atmosfeer<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
LU-1<br />
Vervollediging inventarisatie en kennis omtrent de problemen die met EP<br />
verstoring van de luchtsamenstelling samenhangen, met dien<br />
verstande dat gefocust wordt op het <strong>gemeente</strong>lijke niveau:<br />
*energieverbruik<br />
*uitstoot verkeer<br />
*lokale bedrijvigheid<br />
LU-2 Opstellen actieprogramma rationeel energieverbruik BED, EP, BEV, OND, LAND<br />
LU-3 Bij verbouwingen aan eigen <strong>gemeente</strong>gebouwen nagaan of<br />
alternatieve milieuvriendelijke energiebronnen renderen.<br />
LU-4<br />
Sensibilisatie rond gebruik zonne-energie en andere alternatieve,<br />
milieuvriendelijke energiebronnen<br />
instellingen en domeinen<br />
cf. ook thema energie EN-4<br />
LU-5<br />
Energieboekhouding en energie-audit in de <strong>gemeente</strong>lijke gebouwen,<br />
instellingen en domeinen<br />
cf. ook thema energie EN-3<br />
LU-6<br />
Verder uitwerken en uitvoeren van het mobiliteitsplan Holsbeek in het<br />
kader van het effect van verkeer op de luchtkwaliteit (in het bijzonder<br />
EP<br />
BED, BEV, EP, LAND, REC,<br />
OND, MIL<br />
EP<br />
EP<br />
X<br />
105/139
Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
van fijn stof en stikstofdioxiden)<br />
LU-7 Stimuleren van het opstellen van een vervoersplan (woonwerkverkeer<br />
BED, EP, BEV X.<br />
en werk-werkverkeer) door bedrijven en scholen.<br />
* Fietsvergoeding voor personeel voorzien<br />
* Informatiecampagne<br />
Bedrijfswereld motiveren inzake mobiliteit<br />
* Carpooling door de bedrijven zelf laten stimuleren<br />
LU-8<br />
Aanpassing wagenpark <strong>gemeente</strong><br />
EP<br />
X<br />
* Bij aankoop nieuwe wagens, rekening houden met verbruik en<br />
milieuaspecten<br />
LU-9<br />
Hanteren van een streng vergunningsbeleid (VLAREM II) inzake LAND, REC, MIL, BED, BEV<br />
luchtverontreiniging en waken over het toepassen van de BBT<br />
* Bij milieuvergunningsaanvraagdossier specificaties opvragen m.b.t.<br />
toestellen die luchtverontreiniging kunnen veroorzaken<br />
LU-10<br />
Sensibilisatie bevolking voor veilig en gelijkmatig rijden waardoor EP, REC, BED, BEV<br />
X<br />
emissies van wagens zullen dalen<br />
* infocampagne over verbruik van brandstof<br />
* ROB campagne<br />
LU-11<br />
Eigen gebruik ozonafbrekende verbindingen verminderen waardoor EP<br />
dergelijke producten niet meer in de lucht terecht komen<br />
* Aankoop onderhoudsproducten eigen personeel evalueren<br />
LU-12 Bij aankoop koelkasten en diepvriezers de hierin gebruikte BED, BEV, EP<br />
106/139
Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
koelmiddelen goed evalueren (cf. ook thema vaste stoffen)<br />
LU-13<br />
Bij klachten zal de <strong>gemeente</strong> de naleving op de wetgeving inzake EP<br />
stookinstallaties laten controleren<br />
(signaalfunctie)<br />
LU-14<br />
De alternatieven voor auto- en vrachtverkeer dienen versterkt te BEV, BED, EP, MIL, LAND X<br />
worden<br />
* In ruimtelijk structuurplan en mobiliteitsplan aandacht besteden<br />
aan het bestaande aanbod en de uitbreiding van het aanbod<br />
openbaar vervoer<br />
* Samen met De Lijn nagaan waar een uitbreiding met een volledige<br />
lijn haalbaar is<br />
* Uitbreiden fietsroute en fietspaden, veiliger maken van bestaande<br />
LU-15<br />
Zwavelarme en stofdeeltjesarme mazout aankopen voor de openbare<br />
gebouwen<br />
* In bestek laten opnemen<br />
EP<br />
107/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
IX.2 Vermesting<br />
IX.2.1<br />
Themabeschrijving<br />
Dit thema behandelt de overmatige aanreiking van het leefmilieu met nutriënten (in dit geval<br />
vnl. stikstof, fosfor en kalium) door menselijke activiteiten, met verstoring van ecologische<br />
processen en natuurlijke kringlopen in zowel de milieucompartimenten lucht, bodem als<br />
oppervlakte- en grondwater tot gevolg.<br />
De voornaamste bronnen van nutriënten zijn rechtstreekse bemesting van de bodem (te grote<br />
veestapel, uitspreiden van drijf- en kunstmest), lozing van bedrijfs- en huishoudelijk<br />
afvalwater (grote bevolkingsdichtheid en hoge industrialisatiegraad), emissie van gasvormige<br />
stikstofverbindingen (o.a. ook door verbranding en intensief verkeer) en gebruik van<br />
reststoffen (GFT- en groencompost, rioolwaterzuiveringsslib,…). Hiervoor zijn de doelgroepen<br />
landbouw, huishoudens en industrie hoofdzakelijk verantwoordelijk.<br />
Afhankelijk van de bron komen de nutriënten terecht in bodem, water of lucht, waar<br />
verschillende soorten van processen en omzettingen plaatsvinden en resulteren in<br />
verschillende soorten stoffen met specifieke invloeden op ecosystemen. Meest zichtbaar zijn<br />
effecten op water, flora en fauna (daling van de biodiversiteit door vernietiging van<br />
nutriëntarme systemen zoals vennen, heiden en schraalgraslanden, verontreiniging van<br />
oppervlaktewater door eutrofiëring). Andere effecten zijn bedreiging van de<br />
Drinkwatervoorziening, verstoring van bodemprocessen, nadelige invloeden op land- en<br />
bosbouwactiviteiten (gewasschade, veeziekten, enz.). Vermesting heeft dus nadelige<br />
gevolgen voor de mens, de natuur en de economie.<br />
IX.2.2<br />
Stand van zaken<br />
IX.2.2.1 Toestand<br />
Uit de voorlopige gevoeligheidskaarten voor vermesting blijkt dat Vlaams-Brabant algemeen<br />
gevoelig tot zeer gevoelig is voor nitraatvermesting. In Vlaams-Brabant zijn er noch<br />
fosfaatverzadigde gebieden, noch fosfaatrisicogebieden aangeduid.<br />
Algemeen staat Vlaams-Brabant er inzake bemestingsdruk t.o.v. Vlaanderen het minst slecht<br />
voor.<br />
108/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
IX.2.2.2 Huidig beleidskader<br />
Vlaams beleid<br />
Via het Mestdecreet, uitvoeringsbesluiten en Mestactieplan (MAP) is er een regeling<br />
uitgewerkt die<br />
via verschillende sporen de mestdruk en ongecontroleerde vermesting moet doen afnemen,<br />
met o.a.:<br />
• de oprichting van een ‘mestadministratie’ (de mestbank), aan de hand van de<br />
verhandeling van overschotten en regeling van het transport;<br />
• de vastlegging van een productieplafond;<br />
• de uitrijregeling (vastleggen van periodes waarop de meststoffen mogen worden<br />
uitgespreid);<br />
• het heffingsysteem;<br />
• bemestingsnormen die met fases strenger worden in de tijd en een gebiedsgerichte<br />
verscherping op basis van bv de bescherming van natuur of water en afhankelijk van<br />
de teelt;<br />
• maximale hoeveelheden kunstmeststoffen (bevordering hergebruik dierlijke mest).<br />
Tenslotte werd er een Vlaams Coördinatiecentrum voor Mestverwerking opgericht.<br />
Het MAP2 stuurt niet direct aan op een directe vermindering van de veestapel.<br />
Onrechtstreeks zal dit op termijn wel gebeuren, aan de hand van volgende krachtlijnen:<br />
• verstrengde verwerking van het bedrijfsmatig mestoverschot in de tijd (afhankelijk van<br />
de grootte van het overschot een verstrengde verwerkingsplicht van 0-30% bij het in<br />
werking treden van MAP2 naar 30-90% in 2003 tot maximaal 100% in 2006);<br />
• strenger wordende bemestingslimieten tot 2003 toen de eindnormen van kracht werden<br />
(algemene richt- en grenswaarde voor minerale N in de bodem, evenals algemene<br />
forfaitaire bemestingsnormen op basis van gewas als gebruikte meststof en specifieke<br />
normen voor de kwetsbare zones);<br />
• strenger wordende uitrijregeling;<br />
Volgens het decreet van 22 december 2006 wordt voortaan gewerkt met 'vrije en vaste'<br />
nitriëntenemissierechten in plaats van nutriëntenhalte. Deze NER's worden bepaald per<br />
diersoort. Bij niet respeceteren van de veebezetting kan een boete van 1€ per overschreden<br />
NER toegekend worden. Bij overdracht van de NER's zal steeds een reductie van 25%<br />
plaatsvinden met uitzondering van een groep bevoorrechte overdrachten.<br />
Om de beoogde doelstellingen te bereiken kunnen de landbouwers kiezen uit drie sporen:<br />
• een streng forfaitair MAP (hoge productienormen, strenge bemestingslimieten);<br />
• de nutriëntenbalans met resultaatverbintenis (via het sluiten van een<br />
milieubeleidsovereenkomst via een organisatie);<br />
109/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
• de individuele nutriëntenbalans (ter goedkeuring voor te leggen aan de Mestbank).<br />
Naast de consequenties van het MAP moet ook gemeld worden dat veeteeltbedrijven,<br />
mestbe- en verwerking alleszins ook vergunningsplichtige inrichtingen (Vlarem) zijn. De<br />
provincie zal binnen dit kader streven naar:<br />
• strikte toepassing van vergunningsvoorwaarden en bemestingsnormen;<br />
• steun via demonstratieve voorlichting o.a. inzake mestinjectie;<br />
• steun voor mestanalyse, analyse andere stoffen;<br />
• bevordering biologische landbouw.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
De veestapel in de <strong>gemeente</strong> Holsbeek is beperkt. De invloed die ervan uitgaat is dan ook<br />
beperkt. De <strong>gemeente</strong> Holsbeek acht een specifiek beleid naar deze bedrijven niet<br />
noodzakelijk. Dit neemt niet weg dat zal toegezien worden op de strikte naleving van de<br />
geldende wetgeving wat betreft het gebruik van meststoffen.<br />
IX.2.3<br />
Knelpunten<br />
• het aanbod aan nutriënten in Vlaanderen overschrijdt de ecologische draagkracht;<br />
• te weinig brongerichte aanpak (zeker wat de grootte van de veestapel betreft,<br />
nutriëntarme voeders worden alleen indirect brongericht benaderd via het systeem van<br />
de milieubeleidsovereenkomst in het MAP), hoewel de opkoopregeling als brongerichte<br />
maatregel een hoeveelheid nutriënten uit de markt heeft genomen;<br />
• niet optimale verhouding mestgift-opname door gewassen met verliezen naar het<br />
leefmilieu als gevolg;<br />
• naast regelgeving is er ook behoefte aan meer permanente voorlichting en<br />
informatieverstrekking over teelttechnieken, voeders, oordeelkundig mestgebruik, enz.;<br />
• huidige wetgeving kent weinig expliciete (beleids)bevoegdheden toe aan de provincies<br />
en <strong>gemeente</strong>n;<br />
• bij opstellen van milieuvergunning geen advies van de VLM meer.<br />
IX.2.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
Op lange termijn tracht de <strong>gemeente</strong> te streven naar een evenwicht in de stofstromen van<br />
nutriënten, het handhaven en versterken van de relatief gunstige situatie, het verder verlagen<br />
van de globale bemestingsdruk door het stimuleren van de landbouwsector. Hiervoor zal het<br />
beleid zich in eerste instantie richten op de emissies door de landbouw. Het beleid met<br />
110/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
betrekking tot de andere doelgroepen (huishoudens en industrie) komt in andere thema’s aan<br />
bod (verontreiniging van oppervlaktewater, verstoring luchtsamenstelling).<br />
Met betrekking tot de landbouw zijn er verschillende doelstellingen vooropgesteld waarbij de<br />
maximale vermindering van de algemene bemestingsdruk centraal staat.<br />
• verminderen van de nutriëntenexcretie;<br />
• reductie van de ammoniakemissie;<br />
• stimuleren van de landbouwers om in het systeem van de milieubeleidsovereenkomst<br />
te stappen, zoals bepaald in het MAP (waardoor onrechtstreeks het gebruik van<br />
chemische meststoffen kan worden verminderd – systeem bodembalans);<br />
• maximaal oordeelkundig hergebruik van dierlijke mest;<br />
IX.2.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
IX.2.5.1 Strategie<br />
Algemeen<br />
De vooropgestelde strategie bestaat erin om, aanvullend op en bijdragend tot de<br />
doelstellingen van het Vlaamse gewest, enerzijds de taken van medebewind (toegekende<br />
bevoegdheden inzake vergunningverlening) toe te passen en anderzijds via eerder positieve<br />
acties bij te dragen tot een betere afstemming tussen het landbouw- en milieubeleid.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Hiervoor zal de <strong>gemeente</strong> overgaan tot het ondersteunen van voorlichtingscampagnes en<br />
demonstratieprojecten voor landbouw en bevolking indien er een voldoende groot aantal<br />
geïnteresseerden aanwezig is. Deze taak zal voornamelijk door de MAR opgenomen worden.<br />
De landbouwers zullen contactgegevens kunnen verkrijgen waar zij informatie kunnen krijgen<br />
over het begeleid worden voor het opstellen van mineralenbalansen, bemesting op basis van<br />
de voedingstoestand van de bodem en behoeften van gewassen. Voor hen zal eveneens een<br />
strikt vergunningenbeleid gevoerd worden. Buiten het voeren van dit vergunningenbeleid<br />
dient ook de situatie ter plaatse gecontroleerd te worden door toe te zien op de naleving van<br />
de bepalingen uit het mestdecreet inzake het uitrijden van mest en de technische vereisten<br />
voor mestopslag zoals deze vermeld staan in Vlarem II en het mestdecreet.<br />
Middels een informatiecampagne zullen burgers en landbouwers attent gemaakt worden op<br />
de problematiek van lekkende septische tanks.<br />
IX.2.5.2 Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: vermesting) op volgende pagina.<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Bemestingsdrukgegevens via de Mestbank<br />
• Oppervlaktewaterkwaliteit (gehalte nitraat/fosfaat)<br />
111/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009<br />
Thema : Vermesting<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
VERM-1<br />
Het ondersteunen van voorlichtingscampagnes en demonstratieprojecten<br />
LAND, BEV, BED<br />
voor landbouw en bevolking om landbouw- en milieubeleid<br />
beter op mekaar af te stemmen.<br />
* Bv beheersplannen, ondersteuning RLNH<br />
VERM-2<br />
Voeren van een aangepast en strikt vergunningenbeleid met gedegen LAND, ED<br />
controles<br />
* Vergunningsvoorschriften controleren<br />
VERM-3<br />
Controles uitoefenen op naleving van de technische vereisten voor LAND<br />
mestopslag zoals vermeld in het Mestdecreet en Vlarem II<br />
VERM-4<br />
Controles uitoefenen op de naleving van de bepalingen uit het LAND<br />
mestdecreet inzake het uitrijden van mest en het tijdig onderwerken<br />
ervan. Een strikte controle is vereist in kwetsbare, vochtigere gebieden<br />
VERM-5<br />
Informatiecampagne inzake de lekdichtheid van septische tanks. De<br />
meldingsplicht bij lekkage zal onder de aandacht gebracht worden<br />
* Bij nieuwe bouwvergunningsaanvraag aanwezigheid<br />
van septische tanks controleren<br />
LAND, BEV<br />
112/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
IX.3 Geluid, Geur, Licht<br />
Onder dit thema worden de meest specifieke ‘hinder’ thema’s gecatalogeerd, die het meest<br />
onderwerp uitmaken van klachten. Iedere <strong>gemeente</strong> heeft tal van politiereglementen om te<br />
trachten zijn samenleving in goede banen te leiden. We zouden het ook de algemene hinder<br />
kunnen noemen.<br />
IX.3.1<br />
Themabeschrijving<br />
IX.3.1.1 Geluid<br />
Geluidshinder of lawaai is een belangrijk milieuprobleem dat het leven van mens en natuur<br />
nadelig beïnvloedt door bijv. één van volgende impacten.<br />
• verstoring van de leefwereld van dieren, invloed op broedgedrag, remmende werking<br />
op de voortplanting;<br />
• geluid kan een invloed hebben op de menselijke gezondheid zoals slaapstoornis of<br />
concentratieverlies;<br />
• hinderen van de buurtbewoners<br />
• Het gaat om geluid dat o.m. de mens als onaangenaam of hinderlijk ervaart en dan ook<br />
dikwijls als lawaai wordt omschreven. Geluidshinder is één van de milieuproblemen<br />
waar de meeste burgers mee in aanraking komen en als bron van de klachten is het<br />
zeer belangrijk.<br />
IX.3.1.2 Geur<br />
Hoewel geurhinder of stank meestal niet bedreigend is voor mens of milieu, wordt het wel als<br />
hinderlijk ervaren. Zo bestaat er een negatieve invloed op de kwaliteit van de leefomgeving,<br />
met mogelijke gevolgen op fysiek, psychisch en sociaal vlak. Geurhinder is subjectief en<br />
moeilijk kwantificeerbaar. De oorzaak kunnen allerlei stoffen en bronnen zijn (storten,<br />
verwerken en opslaan van afval, brandstoffen, agrarische activiteiten, verkeer,…). Hinder<br />
treedt op, afhankelijk van de aard van de stof, vanaf bepaalde concentraties, frequentie en<br />
intensiteit van geurwaarneming. Geurhinder is ook verbonden met tal van andere thema’s<br />
zoals luchtverontreiniging, vermesting, verontreiniging door afvalstoffen, verontreiniging van<br />
oppervlaktewater, verspreiding van milieugevaarlijke stoffen.<br />
IX.3.1.3 Licht<br />
Lichthinder wordt omschreven als ‘de overlast die de mens ondervindt van kunstlicht, hetzij in<br />
de vorm van regelrechte verblinding, hetzij als verstorende factor bij het verrichten van<br />
avondlijke en nachtelijke activiteiten, hetzij als bron van onbehagen.’ Licht kan eveneens<br />
113/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
verstorend werken op de natuurlijke omgeving, met name op planten en dieren. De nadelige<br />
gevolgen van overmatig licht zijn veelvuldig:<br />
• verstoring van verschillende processen in planten in de nabijheid van lichtbronnen;<br />
• verstoring van de leefwereld van dieren die van nature licht mijden, desoriëntatie van<br />
trekvogels, remmende werking op de voortplanting van bepaalde insecten die voor<br />
bestuiving van planten noodzakelijk zijn en beperking van de bloei van kortedagplanten,<br />
maar ook van fruitbomen;<br />
• verstoring van waarnemingen van astronomen;<br />
• hinder van de buurtbewoners; onveilige situaties voor weg- en luchtverkeer;<br />
energieverspilling.<br />
IX.3.2<br />
Stand van zaken<br />
IX.3.2.1 Toestand<br />
IX.3.2.1.1<br />
Geluid<br />
Vlaanderen<br />
De grootste bronnen van geluidshinder voor de mens zijn het wegverkeer en burenlawaai.<br />
Ook andere factoren en activiteiten zoals bv. industrie, spoor- en luchtverkeer, landbouw en<br />
recreatie veroorzaken echt geluidsoverlast.<br />
Het gemiddelde geluidsniveau ter hoogte van de huisgevels stabiliseert, terwijl de gemiddelde<br />
verkeersintensiteit verder toeneemt (t.g.v. stillere auto’s). Het percentage van de bevolking<br />
blootgesteld aan hoog wegverkeergeluid daalt niet. Er moeten hier maatregelen worden<br />
genomen.<br />
Holsbeek<br />
Een deel van Holsbeek ondervindt geluidshinder van de E314. Naast de gewone kleine<br />
klachtenmeldingen ( radio te luid in tuin) zijn er geen specifieke meldingen.<br />
IX.3.2.1.2<br />
Geur<br />
Het storten, opslaan en verwerken van afval blijkt de meest vermelde bron van geurhinder<br />
(met vooral het verbranden van afval), van nabij gevolgd door agrarische activiteiten en<br />
afvalwater. Andere belangrijke bronnen zijn het gebruik van solventen, het bereiden van<br />
voedingsmiddelen, het verbranden van brandstoffen, chemische en overige<br />
productieprocessen, niet-productiegebonden lekken. De bevolking is de voornaamste<br />
veroorzaker, gevolgd door industrie en landbouw.<br />
Door de beperkte industriële activiteiten op het grondgebied van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek, zijn<br />
er geen klachten m.b.t. geuroverlast. De <strong>gemeente</strong> aanziet dit niet als een knelpunt.<br />
114/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
IX.3.2.1.3 Licht<br />
Lichthinder is tot op heden een nog weinig onderzochte problematiek. Het verband tussen de<br />
bevolkingsdichtheid en lichtvervuiling in Europa is duidelijk zichtbaar. Het energetisch aspect<br />
dient natuurlijk ook niet uit het oog verloren hierbij. Er zijn in Holsbeek geen specifieke<br />
problemen m.b.t. lichthinder bekend.<br />
IX.3.2.2 Huidig beleidskader<br />
IX.3.2.2.1<br />
Geluid<br />
Europees beleid<br />
Richtlijnen inzake productnormering (geluid).<br />
Federaal beleid<br />
De Europese richtlijnen worden omgezet in Belgische wetgeving. Zo werden er op het vlak<br />
van geluid productnormen wettelijk vastgelegd voor motorvoertuigen en bepaalde<br />
bouwmachines.<br />
Vlaams beleid<br />
Door de goedkeuring van VLAREM II werden richtwaarden vastgelegd afhankelijk van de<br />
ruimtelijke bestemming en geluidsnormen opgelegd voor hinderlijke inrichtingen. Ook<br />
luchthavens vallen nu onder VLAREM. Volgens HS 6.7 van Vlarem II kunnen ook nietingedeelde<br />
muziekactiviteiten door het college worden geregeld.<br />
KB van 24/02/1977 houdende vaststelling van geluidsnormen voor muziek in openbare en<br />
private inrichtingen.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Geluidshinder dient tot een minimum beperkt te worden waarbij aandacht wordt besteed aan<br />
de directe omgeving en de impact van hinder (politiecontrole op o.a. het naleven van het KB<br />
van 24/02/1977).<br />
IX.3.2.2.2 Geur<br />
Vlaams beleid<br />
Het MINA-plan stelt een maximale bescherming tegen geurhinder voorop, waarbij het aantal<br />
gehinderden niet mag toenemen, de stijgende trend van het aantal gehinderden moet worden<br />
gestopt en ernstige geurhinder moet worden teruggedrongen. In VLAREM II wordt de<br />
geurhinder ook indirect beperkt door emissie- en imissienormering voor bepaalde stoffen,<br />
evenals door het instellen van afstandsregels ten opzicht van hindergevoelige gebieden.<br />
Geurhinder afkomstig van het uitrijden van mest, wordt zoveel mogelijk beperkt door de<br />
techniek van emissiearm toedienen en door de strenge uitrijregeling van het MAP.<br />
115/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Gemeente Holsbeek<br />
Geurhinder dient tot een minimum beperkt te worden waarbij aandacht wordt besteed aan de<br />
directe omgeving en de impact van hinder (politiecontrole).<br />
IX.3.2.2.3 Licht<br />
Vlaams beleid<br />
VLAREM II legt voorwaarden op ter beperking van lichthinder, dit zowel voor de<br />
vergunningsplichtige (‘ingedeelde’) als de niet-ingedeelde inrichtingen. In een afzonderlijke<br />
omzendbrief ter attentie van de <strong>gemeente</strong>n legde de minister nog eens uitdrukkelijk de<br />
klemtoon op deze bepalingen.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Lichthinder dient tot een minimum beperkt te worden.<br />
IX.3.3<br />
Knelpunten<br />
• Er zijn onvoldoende wetenschappelijke gegevens, vooral over hoe en waar<br />
geluidshinder wordt ervaren<br />
• De <strong>gemeente</strong> Holsbeek is juridisch niet altijd bevoegd voor de bestrijding van<br />
geluidshinder.<br />
• Er bestaan geen eenduidig gestructureerde beleidslijnen met betrekking tot geurhinder<br />
en lichthinder. In Vlarem zijn enkele richtlijnen weergegeven.<br />
IX.3.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
Op lange termijn bestaat de doelstelling erin om mens en natuur zoveel mogelijk te<br />
beschermen tegen geluidshinder. Dit kan vertaald worden naar een maximaal vermijden en<br />
verminderen van (nieuwe) ernstige hinder door geluid en het reduceren van het aantal matig<br />
gehinderden tot een minderheid van de bevolking. Wat de natuur betreft dient men ernaar te<br />
streven dat ook natuurgebieden minimaal verstoord worden door geluiden afkomstig van<br />
menselijke activiteiten. De bestaande milieukwaliteit moet behouden blijven, ook al is die<br />
beter dan milieukwaliteitsnormen vereisen.<br />
Op korte termijn komt het erop neer dat:<br />
• de bevolking, bedrijven en overheden bewust gemaakt worden van de noodzaak om<br />
geluidshinder te vermijden en bestrijden (sensibilisatie)<br />
• bestaande knelpunten geïnventariseerd worden en de bevoegde instanties<br />
aangespoord worden tot het saneren van de situatie (klachtenregister - MKROS)<br />
116/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
• via het vergunningenbeleid de richtwaarden van VLAREM nageleefd worden (via<br />
politiebevoegdheden)<br />
• de bestrijding van geluidshinder nog sterker geïntegreerd wordt in andere<br />
beleidssectoren zoals ruimtelijke ordening (de locatie van bepaalde bedrijven op<br />
bepaalde locaties bevorderen en stimuleren.)<br />
Op lange termijn wil men de geurhinder zoveel mogelijk beperken. Op korte termijn zal men<br />
de bevolking zoveel mogelijk beschermen tegen geurhinder en meer aandacht besteden aan<br />
de geurproblematiek via de vergunningverlening (zowel bouw- als milieuvergunningen).<br />
Op lange termijn wil men de lichthinder zoveel mogelijk beperken. Daarvoor zullen de<br />
betrokken doelgroepen gesensibiliseerd worden in verband met lichthinder. Na onderzoek en<br />
waar mogelijk zullen er eigen initiatieven met betrekking tot verlichting van <strong>gemeente</strong>lijke<br />
wegen en monumenten genomen worden.<br />
IX.3.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
IX.3.5.1 Strategie<br />
Algemeen<br />
Overlast dient tot een minimum beperkt te worden door het correct opvolgen van<br />
vergunningen en het wegwerken van knelpunten.<br />
Gemeente Holsbeek<br />
Door een geïntegreerd beleid waarbij alle beleidsdomeinen betrokken worden, vermijden dat<br />
nieuwe knelpunten ontstaan. Door een gedegen controle en klachtenbehandeling bestaande<br />
knelpunten wegwerken of de overlast tot een minimum beperken.<br />
IX.3.5.1.1 Geluid<br />
Potentiële stiltegebieden onderzoeken en inventariseren. Knelpunten inzake geluidshinder<br />
inventariseren. Het wegverkeer is ook verantwoordelijk voor een groot deel van de<br />
geluidsoverlast. Daarom dienen er preventie- en saneringsmaatregelen voor het lawaai van<br />
het wegverkeer uitgewerkt te worden. Vaak hebben snelheidsbeperkende maatregelen –<br />
naast een positieve invloed voor de veiligheid - ook een positief effect op de geluidsoverlast<br />
De uitgewerkte politiereglementen dienen in geval van geluidsoverlast toegepast te worden.<br />
Waar stiltegebieden gelegen zijn kan de <strong>gemeente</strong> speciale reglementen opleggen die<br />
luidruchtige recreatie in deze gebieden verbiedt.<br />
De bevolking dient gesensibiliseerd te worden omtrent geluidshinder (burenlawaai, gebruik<br />
van auto of brommer voor kleine verplaatsingen).<br />
117/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
IX.3.5.1.2 Geur<br />
De <strong>gemeente</strong> zal de klachten inzake geurhinder registreren. Door het bijhouden van een<br />
dergelijk register zal de kennis inzake geurbronnen en –problemen vergroten. Hierdoor<br />
kunnen door middel van het vergunningenbeleid emissienormen opgelegd worden aan<br />
nieuwe en bestaande hinderlijke inrichtingen. Een beperkt aantal bedrijven is aanwezig die<br />
aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van geurhinder. De bedrijven die geurhinder<br />
veroorzaken, dienen gesensibiliseerd en gecontroleerd te worden ter bestrijding van deze<br />
hinder.<br />
De naleving van de reglementering inzake het gebruik van allesbranders en het verbranden<br />
van afval in open lucht die reeds bestaat, dient verder gesensibiliseerd en gecontroleerd te<br />
worden. Ook hier is de integratie weer merkbaar. Een betere controle op de allesverbranding<br />
heeft ook een positief effect op de emissies van dioxines, de hinder door luchtemissies e.d.<br />
IX.3.5.1.3 Licht<br />
De <strong>gemeente</strong> zal zelf nagaan of ze lichthinder veroorzaakt via eigen gebouwen, domeinen,<br />
instellingen, wegen. Door middel van een inventarisatie zal nagegaan worden welke<br />
maatregelen kunnen genomen worden om deze lichthinder te verminderen of uit te<br />
schakelen.<br />
Naar de handelaars en de bevolking toe zal een sensibilisatiecampagne ter bestrijding van<br />
lichthinder gevoerd worden. Zo zal de problematiek inzake de lichthinder beter onder de<br />
aandacht van de betrokken doelgroepen gebracht worden en kan men aansporen tot<br />
rationeel gebruik van verlichtingsbronnen.<br />
Een inventaris van de lichthinder moet leiden tot een overzicht van alle Knelpunten. Op basis<br />
van deze Knelpunten kunnen dan maatregelen getroffen worden en locale Knelpunten<br />
worden aangepakt.<br />
Wat betreft verlichte of lichtgevende reclame zal een informatiecampagne worden gevoerd<br />
om deze te beperken. In dit kader is een initiatief als de nacht van de duisternis interessant<br />
om mensen bewust te maken.<br />
IX.3.5.2 Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: verstoring door hinder) op volgende pagina<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Aantal klachten i.v.m. lichthinder<br />
• Aantal klachten i.v.m. geurhinder<br />
• Elektriciteitsverbruik voor het openbaar verlichtingsnet<br />
• Reinheid en geluid rond glasbollen<br />
• Aantal klachten i.v.m. geluidshinder of trillingshinder<br />
118/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema : Verstoring door hinder<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
GELUID-1<br />
Inventarisatie van de Knelpunten inzake geluidshinder<br />
EP, BEV<br />
*Klachtenregistratie<br />
*Registratie in MKROS<br />
Verminderen van geluidshinder rond glasbollen met 30% (bv laten<br />
vervangen door ander type)<br />
GELUID-2 Op termijn het uitwerken voorzien van preventie- en EP<br />
saneringsmaatregelen voor het wegverkeerslawaai.<br />
Voorkomen van oneffenheden in de weg met als gevolg minder<br />
geluidshinder.<br />
*Voegen in betonweg goed onderhouden<br />
Ruggegraatproject: beton vervangen door asfalt<br />
GELUID-3<br />
Toepassen van <strong>gemeente</strong>lijke politiereglementen inzake geluidsoverlast BED, BEV, REC<br />
* Toelagereglement voor aanpassing van feestzalen in het kader van<br />
preventie<br />
* Toezicht bij fuiven en feesten<br />
GELUID-4<br />
Sensibilisatiecampagne ter bestrijding van geluidshinder door de BEV<br />
bevolking<br />
GELUID-5 Strikte toepassing van de in het mobiliteitsplan afgebakende EP, BEV, BED, REC<br />
X<br />
snelheidszones waardoor snelheid vermindert en geluidshinder daalt<br />
GELUID-6 Stimuleren van geluidsarme rijstijl EP, BEV X<br />
119/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
* ROB-campagne bekendmaken<br />
* Ecodriving<br />
GELUID-7<br />
Rekening houden met toerentallen en geluidsproductie bij aankoop van EP<br />
toestellen<br />
GELUID-8<br />
Bestrijding van de overlast van wilde katten<br />
EP, BEV<br />
* Vb sterilisatieprogramma zwerfkatten<br />
GELUID-9 Opvolgen van de straling van GSM-masten (is eigenlijk EP<br />
electromagnetische straling, maar optie om hieronder te categoriseren)<br />
GEUR-1<br />
Opmaak van een inventaris voor bronnen van geurhinder door EP<br />
klachtenregistratie<br />
(MKROS)<br />
GEUR-2 Een streng vergunningenbeleid inzake geurhinder voeren BED, LAND<br />
GEUR-3<br />
Voeren van een sensibilisatiecampagne ter bestrijding van geurhinder BED, LAND<br />
*Sensibilisatie omtrent afvalverbranding en sluikverbranding<br />
GEUR-4<br />
Controleren van de naleving van de reglementering inzake het gebruik EP<br />
van allesbranders en het verbranden van afval in open lucht controleren<br />
LICHT-1<br />
De door de <strong>gemeente</strong> veroorzaakte lichthinder beperken, verlichten wat EP<br />
moet verlicht worden, niet de omgeving tenzij dit een waardevolle<br />
bijdrage levert<br />
LICHT-2 Aangepaste armaturen met zo weinig mogelijk opwaartse straling EP X<br />
LICHT-3<br />
Aangepaste lampen<br />
* Bij aanpassen infrastructuur oude lampen vervangen door lampen die<br />
EP<br />
X<br />
120/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
minder lichthinder veroorzaken<br />
LICHT-4 Accentverlichting van openbare gebouwen beperken EP X<br />
LICHT-5 Sensibilisatiecampagne ter bestrijding van lichthinder BED, BEV, REC<br />
LICHT-6<br />
Inventarisatie van de Knelpunten inzake lichthinder<br />
* MKROS<br />
EP<br />
121/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
X<br />
THEMA 5: ENERGIE<br />
X.1 ENERGIE<br />
X.1.1<br />
Themabeschrijving<br />
Om te kunnen voldoen aan de internationale akkoorden met betrekking tot de vermindering<br />
van de broeikasgassen, moet elke maatschappelijke schakel een bijdrage leveren. Het<br />
broeikasgas koolstofdioxide levert een belangrijke bijdrage aan de totale uitstoot van<br />
broeikasgassen. Dit gas komt voornamelijk vrij bij het verbruik van energie. In dit kader werd<br />
een thema energie opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst.<br />
X.1.2<br />
Stand van zaken<br />
X.1.2.1<br />
Toestand<br />
Na de energiecrisissen van 1973 en 1979 werden door de Overheden van de<br />
geïndustrialiseerde landen diverse programma’s gelanceerd om tot een zuiniger<br />
energiegebruik te komen. De energiegebruikers hebben toen ook belangrijke verbeteringen in<br />
hun energie-efficiëntie gerealiseerd.<br />
Een nieuwe impuls werd gegeven vanuit de klimaatproblematiek. Energieverbruik is<br />
verbonden met brandstoffen, waarvan de normale verbrandingsgassen koolstofdioxide<br />
bevatten, het voornaamste broeikasgas. Het klimaatbeleid moet grotendeels gedragen<br />
worden door het energiebeleid.<br />
Als reactie op de toenemende ongerustheid omtrent de opwarming van de aarde werd door<br />
de VN in 1992 een raamverdrag inzake klimaatverandering afgesloten wat werd geratificeerd<br />
door 186 landen, waaronder België. Dit alles werd nader uitgewerkt door de latere<br />
conferenties waarvan die van Kyoto en Rio de meest bekende zijn.<br />
Vlaanderen<br />
Het bruto binnenlands energieverbruik in Vlaanderen steeg met 35,6 % tussen 1990 en 2002.<br />
De energie-afhankelijkheid van Vlaanderen daalde onafgebroken sinds 1998.<br />
X.1.2.2<br />
Huidig beleidskader<br />
Federaal/Europees<br />
In het verdrag van Kyoto werden kwantitatieve verbintenissen vastgelegd voor de<br />
vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. De EU-doelstelling werd in 1998 verder<br />
verdeeld tussen de lidstaten.<br />
122/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Zo werd overeengekomen dat België zijn broeikasgasuitstoot met 7,5 % moet verminderen<br />
tegenover 1990. Deze vermindering geldt voor de eerste verbintenisperiode 2008-2012, en<br />
moet gerealiseerd worden als gemiddelde voor die periode van vijf jaar. Voor de perioden na<br />
2012 zullen later nieuwe afspraken gemaakt worden, die wellicht verdere<br />
uitstootverminderingen zullen inhouden.<br />
Vlaams<br />
Vlaanderen moet haar totale broeikasemissies in 2005 stabiliseren op het niveau van 1990.<br />
De Vlaamse Overheid heeft het standpunt ingenomen om aan de energie-intensieve<br />
bedrijven geen absoluut uitstootplafond op te leggen, want dat dit groeikansen van bedrijven<br />
zou belemmeren.<br />
Evenmin wilde men werken met gelijke procentuele verminderingen per bedrijf want daardoor<br />
zouden bedrijven die reeds vroeg maatregelen hadden genomen benadeeld worden t.o.v.<br />
bedrijven die nog steeds verspillen. De keuze was dus om met objectieve normen te werken,<br />
en hiertoe werd het systeem van benchmarken gekozen, zoals het al in Nederland gestart<br />
was. Bedrijven gaan hierbij de verplichting aan om tot de besten te behoren, wat betreft<br />
energie-efficiëntie waarbij de overheid als tegenprestatie garandeert geen andere verplichting<br />
op te leggen.<br />
Holsbeek<br />
Energie is net zoals de primaire grondstoffen een schaars goed en dient aldus op een<br />
rationele manier gebruikt te worden. De <strong>gemeente</strong> heeft hier dan ook een voorbeeldfunctie en<br />
maakt van het promoten van een duurzame levensstijl een prioriteit.<br />
X.1.3<br />
Knelpunten<br />
Op basis van de beschikbare gegevens zijn er in de <strong>gemeente</strong> Holsbeek geen specifieke<br />
problemen te melden.<br />
X.1.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
In het energiezorgsysteem worden een aantal onderdelen besproken en dienen als<br />
doelstelling te gelden:<br />
• een energiezorgsysteem voor overheidsgebouwen<br />
• een energiezorgsysteem voor openbare verlichting<br />
• een energiezorgsysteem voor hernieuwbare energie<br />
• energiezorg voor gezinnen en ondernemingen<br />
123/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
X.1.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
X.1.5.1 Strategie<br />
De <strong>gemeente</strong> Holsbeek wil een zo goed mogelijke controle op het energieverbruik in haar<br />
<strong>gemeente</strong>lijke gebouwen. Ook met betrekking tot het aspect openbare verlichting wenst men<br />
een input te hebben. De <strong>gemeente</strong> Holsbeek wil een voorbeeldfunctie vervullen. Tevens<br />
wordt aandacht besteed aan het promoten van duurzame energie.<br />
X.1.5.2<br />
Actiepunten<br />
Zie actie-tabel (thema: energie) op volgende pagina. Een aantal acties in de volgende<br />
actietabel hebben eveneens raakpunten in de cluster lucht. Gedeeltelijk overlappen van<br />
sommige actiepunten is dus niet uit te schakelen.<br />
Voorbeeldindicatoren<br />
• Energieverbruik in een aantal <strong>gemeente</strong>gebouwen<br />
• Aantal mensen/jaar die subsidie voor zonnecollectoren hebben ontvangen (bij PBE en<br />
provincie lijst opvragen)<br />
124/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema : Energie<br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
EN-1<br />
Sensibiliseren over milieuvriendelijke rijstijl met een vermindering van EP, BEV, BED, HAND, X<br />
het brandstofgebruik tot gevolg<br />
* Plaatsen artikels in het informatieblad<br />
* Ecodriving<br />
REC<br />
EN-2<br />
Opstellen inventarisatie van <strong>gemeente</strong>gebouwen en het historisch EP<br />
energieverbruik van deze gebouwen (verlichting, verwarming,<br />
apparaten, machines,...) – nakijken isolatie gebouwen<br />
* Dakisolatie kinderkribbe in Nieuwrode<br />
EN-3<br />
Energiedoorlichting van meest verbruikende gebouwen<br />
EP<br />
* Bijhouden energieboekhouding die moet mogelijk maken abnormaal<br />
energieverbruik te corrigeren, het energiebewustzijn te verhogen en<br />
het effect van de genomen maatregelen te evalueren<br />
* Opstellen van een actieplan op basis van deze acties<br />
* Aankoop tijdschakelaar en gebruik waar nodig<br />
EN-4<br />
Bij nieuw op te richten gebouwen en bij werken rekening houden met<br />
energieverbruik<br />
* Verminderen lichtverstrooiing klemtoonverlichting openbare gebouwen<br />
en inpassen zuinigere verlichting<br />
* Screenen lastenboeken<br />
* Oude straatverlichting vervangen door zuiniger en milieuvriendelijkere<br />
verlichting<br />
EP<br />
125/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit<br />
EN-5<br />
Sensibilisatie bevolking<br />
EP, BEV, BED, HAND,<br />
* Bekendmaken van energielabels en subsidies<br />
REC<br />
* Aandacht vestigen op isolatie van gebouwen<br />
* Promoten spaarlampen en algemene maatregelen inzake REG<br />
* Medewerking aan energiescans<br />
* Sensibilisatie i.v.m. gebruik van alternatieve energiebronnen<br />
EN-6<br />
Gebruik maken van alternatieve energiebronnen<br />
EP<br />
* Aankoop van knipperlichten op zonne-energie voor dienst openbare<br />
werken (probleem: diefstal)<br />
EN-7 Aanstellen van een energiecoördinator voor eigen gebouwen EP<br />
126/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XI<br />
THEMA 6: MOBILITEIT<br />
XI.1 MOBILITEIT<br />
XI.1.1<br />
Themabeschrijving<br />
Om de integratie tussen milieubeleid en mobiliteitsbeleid te bevorderen, werd in het<br />
samenwerkingsakkoord een thema mobiliteit opgenomen.<br />
XI.1.2<br />
Stand van zaken<br />
XI.1.2.1 Toestand<br />
Als gevolg van verplaatsingen allerhande worden uitlaatgassen uitgestoten en wordt geluid geproduceerd. Wegverlichting kan aanleiding geven tot lichthinder<br />
(cfr. thema hinder).<br />
Om de infrastructuren te onderhouden worden in beperkte mate bestrijdingsmiddelen gebruikt en wordt strooizout aangewend (cfr. thema vaste stoffen).<br />
Infrastructuur aangelegd door de omgeving neemt ruimte in beslag en zorgt voor een verdere<br />
versnippering van het areaal (cfr. thema natuurlijke entiteiten). Bijkomende verharding beïnvloedt de watertafel (cfr. thema water).<br />
Het is duidelijk dat al deze bovenstaande zaken een belangrijke invloed kunnen hebben op de andere themas in het beleidsplan (integratie is in deze thema<br />
duidelijk zichtbaar).<br />
127/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XI.1.2.2 Huidig beleidskader<br />
Vlaams beleid<br />
Om de integratie van het milieubeleid en het mobiliteitsbeleid te bevorderen, werden zowel de nieuwe samenwerkingsovereenkomst als het<br />
mobiliteitsconvenant aangepast zodanig dat het thema mobiliteit in het samenwerkingsakkoord aangepast is aan het mobiliteitsconvenant. We verwijzen<br />
hiervoor naar het mobiliteitsplan van de <strong>gemeente</strong> Holsbeek.<br />
Gemeentelijk beleid<br />
Binnen de <strong>gemeente</strong> is men tot inzicht gekomen dat duurzame mobiliteit slechts te realiseren is als de autogerichtheid in het vervoerpatroon wordt<br />
afgebouwd. Door uitbreiding van het openbaar vervoer, de aanleg van meer en betere fietspaden en het stimuleren van wandelen door het onderhoud van<br />
de voet- en kerkwegen wordt de positieve toon gezet. De dorpskernen worden verder uitgewerkt als kwalitatieve verblijfsgebieden.<br />
XI.1.3<br />
Knelpunten<br />
Voor de Knelpunten wordt verwezen naar het mobiliteitsplan.<br />
XI.1.4<br />
Doelstellingen en prioriteiten<br />
• Holsbeek wil een aangename woon<strong>gemeente</strong> realiseren waarbij de natuurlijke structuren (Valleigebied, landschap) als scheidingslijnen moeten<br />
gevrijwaard worden en waarbij de gebiedsspecifieke kenmerken van de landschapstypes als basis dienen voor de verdere uitbouw van de <strong>gemeente</strong>.<br />
• Het doorgaande verkeer moet worden geweerd uit het verblijfsgebied.<br />
• De economische bedrijvigheid moet goed worden ontsloten, gericht op een minimale hinder voor de bevolking.<br />
128/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XI.1.5<br />
Strategie en actiepunten<br />
Holsbeek wil op basis van acties die genomen worden in het kader van het<br />
mobiliteitsplan een positieve invloed uitoefenen op het milieu.<br />
Die acties zijn<br />
• Integratie/samenwerking milieu, mobiliteit en ruimtelijke ordening<br />
• Samenhangend netwerk openbaar vervoer;<br />
• Verbetering/afstemming van frequentie en overstapmogelijkheden;<br />
• Creëren van een mentaliteitsverandering met betrekking tot mobiliteit;<br />
• Sensibilisatie rond het positieve milieuaspect van bepaalde mobiliteitsacties;<br />
• Gericht betrekken onderwijs in verkeersopvoeding.<br />
XI.1.5.1 Actiepunten<br />
In de bovenstaande themas werden de gecombineerde actiepunten m.b.t. mobiliteit en milieu<br />
opgenomen. Ze worden hier niet herhaald.<br />
129/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XII<br />
MILIEUBAROMETER<br />
In de themas is getracht kwantificeerbare acties voor te stellen om zo te komen tot een milieubarometer waarmee jaarlijks de vorderingen inzake<br />
milieuresultaat kunnen opgevolgd worden.<br />
De geselecteerde indicatoren voor de <strong>gemeente</strong> zijn:<br />
- Afvalproductie:<br />
- Aantal PV’s sluikstorten (in aantal)<br />
- Gebruik van herbiciden, pesticiden, fungiciden,…. (in liter)<br />
- Aantal verkochte compostvaten/wormbakken (in aantal)<br />
- Hoeveelheid gft/inwoner/jaar<br />
- Hoeveelheid restafval/inwoner/jaar<br />
- Hoeveelheid bouw- en sloopafval (of andere fractie)/inwoner/jaar.<br />
- Milieugevaarlijke stoffen<br />
- gebruik van strooizout (kg/jaar)<br />
- gebruik van pesticiden (kg/jaar)<br />
- PV’s afvalverbranding<br />
- Water<br />
- Percentage gescheiden riolering/Totale riolering<br />
- Rioleringsgraad<br />
- Waterverbruik in <strong>gemeente</strong>lijke gebouwen (m³/jaar)<br />
130/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
- Gemiddeld waterverbruik per inwoner<br />
- Waterkwaliteit oppervlaktewater<br />
- Aantal mensen/jaar die subsidie voor hemelwater hebben gekregen<br />
- Aantal mensen/jaar die subsidie voor IBA hebben gekregen<br />
- Hinder<br />
- Fietsvergoeding betaald aan personeel<br />
- Energieverbruik gebouwen<br />
- Bemestingsdrukgegevens via de Mestbank<br />
- Oppervlaktewaterkwaliteit (gehalte nitraat/fosfaat)<br />
- Aantal klachten i.v.m. lichthinder<br />
- Reinheid en geluid rond glasbollen<br />
- Aantal klachten i.v.m. geluidshinder of trillingshinder<br />
- Natuurlijke entiteiten<br />
- Aantal km ecologische berm t.o.v. aantal km berm<br />
- Soortenaantal in permanente kwadranten berm<br />
- Subsidies uitgekeerd voor het aanplanten van hagen/bermen<br />
- Energie<br />
- Energieverbruik in een aantal <strong>gemeente</strong>gebouwen<br />
- Elektriciteitsverbruik voor het openbaar verlichtingsnet<br />
- Aantal mensen/jaar die subsidie voor zonnecollectoren hebben ontvangen (bij PBE en provincie lijst opvragen)<br />
131/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XIII<br />
COMPATIBILITEIT GMBP/PMBP/MINA-3/SO<br />
Tussen de <strong>milieubeleidsplan</strong>nen op de drie niveaus (gewestelijk, provinciaal en <strong>gemeente</strong>lijk) is er een sterke samenhang. Tevens past de<br />
samenwerkingsovereenkomst in dit plaatje. In het Vlaams Klimaatbeleidsplan werden voor een aantal sectoren maatregelen uitgewerkt.<br />
Samenwerking met andere gewesten en gemeenschappen en met federale overheid<br />
• Streven naar toegevoegde waarde bij de uitvoering van het Vlaamse Milieubeleidsplan en het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling met respect<br />
voor ieders bevoegdheden.<br />
• Werken aan een betere inzet van federale instrumenten om de Vlaamse milieudoelstellingen te behalen.<br />
• Uitbouwen van een continue intergewestelijke samenwerking voor een geïntegreerde aanpak van intergewestelijke vraagstukken.<br />
• Streven naar een grotere rol voor het Vlaams gewest in internationale netwerken en regimes.<br />
Internationaal beleid<br />
Bereiken van een zo hoog mogelijk milieubeschermingsniveau op mondiaal, Europees, federaal en Vlaams niveau, rekening houdend met het streefdoel van<br />
duurzame ontwikkeling.<br />
Het gewestelijke beleid dient het internationale milieubeschermingsniveau te bevorderen door in te spelen op internationale ontwikkelingen en door<br />
internationale initiatieven te nemen. Anderzijds verhoogt de bescherming op Vlaams niveau door Vlaamse probleempunten op het internationale niveau ter<br />
sprake te brengen.<br />
Verder kan Vlaanderen deze plandoelstelling nastreven door afgesloten akkoorden op internationaal vlak, zo snel mogelijk te implementeren in de eigen<br />
regelgeving. Het geheel dient gekaderd te worden in het streven naar duurzame ontwikkeling. Dit impliceert dat naast de ecologische dimensie voldoende<br />
rekening zal moeten worden gehouden met sociale en economische dimensies van duurzame ontwikkeling.<br />
132/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XIII.1 Tussen provinciaal en <strong>gemeente</strong>lijk MBP<br />
XIII.1.1 Plandoelstellingen<br />
Op de volgende pagina’s is aangetoond hoe de verschillende voorgesteld acties zich verhouden tot de provinciale plandoelstellingen. De gebudgetteerde<br />
acties in Hfdst. XIV dient u te begrijpen als een eerste aanzet tot de realisatie van de geponeerde doelstellingen.<br />
Provinciaal MBP 2004-2008 <strong>gemeente</strong>lijk MPB <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Project Omschrijving<br />
Acties<br />
HL Provinciaal Kyotobeleid • Thema 4: LU-1; LU-2; LU-3; LU-4; LU-5; LU-6; LU-17<br />
• Thema 5: EN-1; EN-2; EN-3; EN-4; EN-5; EN-6; EN-7; EN-8<br />
5 Duurzaam ondernemen • Thema 1: MGS-5; MGS-10; BO-1; BO-3; BO-4; BO-10<br />
• Thema 2: WA-14; WA-6; WA-7; WA-8; WA-9; VERDR-3; VERDR-4;<br />
VERDR-5; VERDR-6; VERDR-10;<br />
• Thema 3: NAT-5; NAT-16<br />
• Thema 4: LU-8; LU-9; LU-11; VERM-3; VERM-4; VERM-5; GELUID-9,<br />
GEUR-2; GEUR-3; VERM-1; VERM-2; VERM-3; VERM-4; VERM-5<br />
3 Duurzaam samenleven • Thema 1: MGS-1; MGS-2; MGS-3; MGS-4; MGS-5; MGS-6; MGS-7;<br />
MGS-8; MGS-9; MGS-10; MGS-11; MGS-12; BO-2; BO-3; BO-4<br />
• Thema 3: NAT-12<br />
• Thema 4: GELUID-1; GELUID-2; GELUID-3 GELUID-4; GELUID-5;<br />
GELUID-6; GELUID-7; GELUID-8; GELUID-9; GELUID-10; GELUID-11;<br />
GEUR-1; GEUR-2; GEUR-3; GEUR-4; LICHT-1; LICHT-2; LICHT-3;<br />
LICHT-4; LICHT-5; LICHT-6; LU-11; LU13; LU-14<br />
• Thema 5: EN-4<br />
133/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
2 Duurzame consumptie • Thema 1: MGS-10; AFV-1; AFV-2; AFV-3; AFV-5; AFV-6; AFV-7; AFV-8;<br />
AFV-9; AFV-12; AFV-13<br />
6 Biodiversiteit • Thema 1: MGS-12; WA-1; WA-2; WA-3; WA-4; WA-5; WA-6; WA-7; WA-<br />
8; WA-9; WA-10; WA-11; WA-12; WA-13; WA-14; WA-15; WA-16; WA-<br />
17; WA-18; WA-19; WA-20; VERDR-1; VERDR-2; VERDR-3; VERDR-4;<br />
VERDR-5; VERDR-6; VERDR-7; VERDR-8; VERDR-9; VERDR-10;<br />
VERDR-11; BO-1; BO-7; AFV-5<br />
• Thema 3: NAT-1; NAT-2; NAT-3; NAT-4; NAT-5; NAT-6; NAT-7; NAT-8;<br />
NAT-9; NAT-10; NAT-11; NAT-12; NAT-13; NAT-14; NAT-15; NAT-16;<br />
NAT-17; NAT-18; NAT-19<br />
• Thema 4: VERM-4<br />
1<br />
4<br />
duurzaam bouwen en wonen<br />
interne milieuzorg<br />
• Thema 1: MGS-4; MGS-5; MGS-7; BO-4; BO-5; BO-10; AFV-2; AFV-3;<br />
AFV-5; AFV-6; AFV-7; AFV-8; AFV-11<br />
• Thema 2: WA-1; WA-8; WA-9; WA-16; VERDR-3; VERDR-4; VERDR-6;<br />
VERDR-9<br />
• Thema 3: NAT-16<br />
• Thema 4: LU-3; LU-4; LU-6; LU-9; GELUID-5; GELUID-8; GEUR-9;<br />
LICHT-5<br />
• Thema 5: EN-1; EN-6; EN-7<br />
7 Educatie, communicatie en gegevensbeheer • Thema 1: MGS-2; MGS-3; MGS-5; MGS-9; MGS-10; BO-4; BO-5; AFV-2;<br />
AFV-3; AFV-5; AFV-6<br />
• Thema 2: WA-13; WA-16<br />
• Thema 3: NAT-16;<br />
• Thema 4: LU-4; LU-12; VERM-5; GELUID-5, LICHT-5<br />
• Thema 5: EN-7<br />
3 Duurzaam samenleven<br />
sub.3 : duurzame mobiliteit<br />
• Thema 1: MGS-9<br />
• Thema 3: NAT-10<br />
• Thema 4: LU-1; LU-7; LU-8; LU-9; LU-10; LU-12; GELUID-1; GELUID-6;<br />
GELUID-7; GELUID-8<br />
• Thema 5: EN-1<br />
134/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XIV BINDENDE ACTIES INCL. FINANCIERING<br />
Het is moeilijk om nu reeds een gedetailleerde begroting voor de verschillende acties weer te geven in de tijd. Wij stellen voor om ieder jaar dit punt<br />
gedetailleerd uit te werken in de milieujaarprogramma’s. Hieronder vindt u een niet limitatieve lijst van lopende acties waarvoor reeds begrotingsgelden zijn<br />
vastgelegd en die dus als bindend kunnen beschouwd worden:<br />
Verantwoording opvatting begroting.<br />
Naast de uitgesplitste steeds wederkerende begrotingspunten (verwerking en ophaling huisvuil en andere fracties, bestrijdingskosten plant en dier, toelagen<br />
aan verenigingen en particulieren en landbouwers voor acties in het kader van waterbeheersing, erosiebestrijding e.d.) wordt binnen de <strong>gemeente</strong> geopteerd<br />
om een algemeen artikel te voorzien binnen de begroting.<br />
Begrotingsart. 87902/123-02: administratie en werkingskosten leefmilieu 28.000,00€<br />
Teneinde een grote flexibiliteit te hebben om de nodige kredieten te voorzien tijdens de werken en afhankelijk van de opportuniteiten en noodzaak binnen de<br />
<strong>gemeente</strong> snel acties te kunnen ondernemen.<br />
135/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
Thema Actie Geplande datum Begroting in €<br />
Water / Vaste<br />
stoffen<br />
Bestrijdingsmiddelen : <strong>gemeente</strong>lijk gebruik beperken en bevolking<br />
sensibiliseren<br />
reeds lopend<br />
<strong>2010</strong> - 2015<br />
Natuur Bermbeheersplan updaten<br />
Water<br />
Subsidies uitkeren voor hergebruik van hemelwater bij bestaande<br />
woningen<br />
jaarlijks lopend 12 000<br />
Water Verder zetten van uitkeren van subsidies voor individuele<br />
waterzuiveringseenheden tot 60% van de aankoopprijs van de<br />
installatie met een maximum van 3000 euro<br />
verhoging van 40% subsidie naar<br />
60% onder voorwaarden<br />
20 000<br />
Energie Energieboekhouding : van <strong>gemeente</strong>lijke gebouwen reeds lopend<br />
Instrumentarium Website : uitbouwen<br />
136/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
XV<br />
AFKORTINGENLIJST<br />
A.E.E.A Afgedankte en nog herbruikbare Elektrische en Elektronische Apparaten<br />
ANRE Afdeling natuurlijke rijkdommen en energie van Vlaamse Gemeentschap<br />
AROHM Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten en Landschappen<br />
BBT Best beschikbare technieken<br />
BPA Bijzonder plan van aanleg<br />
BS Belgisch Staatsblad<br />
COPRO Instelling die controle uitoefent op bouwproducten in het kader van toekenning van een merklabel<br />
DABM Decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid van 5 april 1995<br />
DO Duurzame ontwikkeling<br />
DuLo Duurzaam lokaal<br />
FSC Forest Stewardschip Council<br />
GEN Grote Eenheden Natuur<br />
GENO Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling<br />
GFT Groenten-, fruit en tuinafval<br />
GIS Geografisch informatiesysteem<br />
GLE Grote landschappelijke eenheden<br />
GOM Gewestelijke Onwikkeingsmaatschappij<br />
KLE Kleine landschapselementen<br />
KMO Kleine en middelgrote onderneming<br />
LIFE<br />
Instrument op Europees niveau dat instaat voor de financiering van leefmilieuprojecten<br />
LNE Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid<br />
137/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
LOGO's Lokaal gezondheidsoverleg<br />
MAP6 Europees milieu actieprogramma 6<br />
MER Milieu effecten rapport<br />
MINA2 Het gewestelijk <strong>milieubeleidsplan</strong> 1997-2001<br />
MINA3 Het gewestelijk <strong>milieubeleidsplan</strong> 2003-2007<br />
MIRA Milieu- en natuurrapport Vlaanderen<br />
MMIS Milieu Management Informatie Systeem<br />
MOS Milieuzorg op school<br />
NGO's Niet-gouvernementele organisaties<br />
NME Natuur en milieueducatie<br />
OVAM Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest<br />
OBO Orienterend bodemonderzoek<br />
PDPO Programma voor Plattelands Ontwikkeling<br />
REG Rationeel energiegebruik<br />
RLNH Regionaal Landschap Noord-Hageland<br />
ROG Recente overstromingsgebieden<br />
RSV Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen<br />
RUP Ruimtelijk uitvoeringsplan<br />
RWA Regenwaterafvoer<br />
VELT vzw Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze<br />
VEN Vlaams ecologisch netwerk<br />
VLACO Vlaamse Compost Organisatie<br />
VLAREA Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en -beheer<br />
VLAREBO Vlaams reglement betreffende de bodemsanering<br />
138/139
Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek <strong>2010</strong>-<strong>2014</strong><br />
VLAREM Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning<br />
VLM Vlaamse Landmaatschappij<br />
VMM Vlaamse Milieumaatschappij<br />
VMW Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening<br />
139/139