ontwerp milieubeleidsplan 2010 - 2014 gemeente holsbeek

Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek 2010-2014 

ONTWERP MILIEUBELEIDSPLAN 2010 - 2014 

GEMEENTE HOLSBEEK 

1/139


2/139


INLEIDING................................................................................................................................. 7 

MILIEUBELEIDSPLANNINGSPROCES .................................................................................. 8 

I.1 INLEIDING .................................................................................................................. 8 

I.2 MILIEUBELEIDSPLANNING...................................................................................... 8 

I.2.1 Fase 1 : Opmaken ontwerpplan........................................................................... 9 

I.2.2 Fase 2 : Openbaar onderzoek ............................................................................. 9 

I.2.3 Fase 3 : Definitief plan ......................................................................................... 9 

I.2.4 Fase 4 : Opvolging............................................................................................. 10 

I.3 AANPAK OPMAKEN ONTWERPPLAN .................................................................. 10 

I.3.1 Ambtelijke Werkgroep........................................................................................ 10 

I.4 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST................................................................... 11 

II SITUERING HOLSBEEK................................................................................................. 11 

II.1 RUIMTELIJKE SITUERING HOLSBEEK ................................................................ 11 

II.1.1 Gemeente op macroniveau................................................................................ 11 

II.1.2 Gemeente op meso- en microniveau................................................................. 12 

II.2 KWANTITATIEF PROFIEL VAN DE GEMEENTE................................................... 13 

II.2.1 Enkele kengetallen 1 ........................................................................................... 13 

II.2.2 Bodemgebruik.................................................................................................... 14 

II.2.2.1 Evolutie van de bodembezetting 2 ............................................................... 14 

II.2.2.2 Bodembestemming volgens het gewestplan.............................................. 15 

II.3 RUIMTELIJKE CONTEXT........................................................................................ 16 

II.3.1 Cultuurhistorische situering. .............................................................................. 16 

II.3.2 Bestaande ruimtelijke structuur op macroniveau (bovengemeentelijk) ............. 17 

II.4 BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR VAN HOLSBEEK ............................. 18 

II.4.1 Natuurlijke structuur ........................................................................................... 18 

II.4.1.1 Fysisch systeem ......................................................................................... 18 

II.4.1.2 Ecologisch systeem.................................................................................... 21 

II.4.2 Agrarische structuur........................................................................................... 21 

III BELEIDSKADER ............................................................................................................. 23 

III.1 DECREET HOUDENDE ALGEMENE BEPALINGEN INZAKE MILIEUBELEID VAN 

5 APRIL1995 GEWIJZIGD VOLGENS DECREET VAN 8 MEI 2009................................. 23 

III.2 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST ‘MILIEU ALS OPSTAP NAAR DUURZAME 

ONTWIKKELING’................................................................................................................ 23 

III.3 UITVOERINGSBESLUIT VAN 14 JUNI 2002 BETREFFENDE DE PROVINCIALE 

EN GEMEENTELIJKE MILIEUPLANNING EN DE MILIEURAAD..................................... 23 

III.4 MILIEUBELEIDSPLANNEN..................................................................................... 24 

III.4.1 Gewestelijk Milieubeleidsplan Vlaanderen ........................................................ 24 

III.4.2 Provinciaal milieubeleidsplan Vlaams-Brabant.................................................. 26 

III.4.3 Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009............................................................. 26 

III.4.4 Milieubeleidsplan Holsbeek 2010-2014............................................................. 27 

UITVOERINGSPLANNEN................................................................................................... 28 

III.4.5 Biologische waarderingskaart............................................................................ 28 

III.4.6 Regionaal landschap Noord-Hageland.............................................................. 29 

III.4.7 Traditionele landschappen en de atlas van landschapsrelicten ........................ 30 

III.4.8 Vogelrichtlijngebied/Habitatrichtlijngebied ......................................................... 32 

III.4.9 Vlaams Ecologisch Netwerk .............................................................................. 33 

III.4.10 Bermbeheersplan ........................................................................................... 33 

III.4.11 GNOP – Regionaal en gemeentelijk natuurontwikkelingsplan....................... 33 

III.4.12 Mobiliteitsplan................................................................................................. 34 

III.5 STRUCTUURPLANNEN .......................................................................................... 35 

III.5.1 Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen .................................................................. 35 

III.5.2 Ruimtelijk structuurplan provincie Vlaams-Brabant ........................................... 35 

III.5.3 Ruimtelijk structuurplan Holsbeek ..................................................................... 35 

IV INSTRUMENTARIUM ...................................................................................................... 36 

IV.1 BELEIDSINSTRUMENTEN...................................................................................... 36 

3/139


IV.2 GEMEENTELIJKE DIENSTEN................................................................................. 36 

IV.3 ADVIESRAAD VOOR MILIEU EN NATUUR MAR.................................................. 38 

V THEMATISCHE BENADERING GELINKT MET DOELGROEPEN EN GEBIEDEN 

T.O.V. THEMABENADERING ................................................................................................ 40 

V.1 DOELGROEPEN ...................................................................................................... 40 

V.1.1 Algemene visie Holsbeek................................................................................... 40 

V.1.2 Doelgroepen ...................................................................................................... 41 

V.2 Gebiedsgericht beleid............................................................................................. 41 

VI THEMA 1: VASTE STOFFEN.......................................................................................... 42 

VI.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen ................................................................. 42 

VI.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 42 

VI.1.1.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen........................................................ 42 

VI.1.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem............................................. 43 

VI.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 44 

VI.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 44 

VI.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 45 

VI.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 46 



VI.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 48 



VI.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................... 49 

VI.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 49 

VI.1.5.2 Actiepunten................................................................................................. 51 

VI.2 Verontreiniging door afvalstoffen ......................................................................... 57 

VI.2.1 Themabeschrijving............................................................................................. 57 

VI.2.2 Stand van zaken ................................................................................................ 57 

VI.2.2.1 Toestand..................................................................................................... 57 

VI.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 58 

VI.2.3 Knelpunten......................................................................................................... 59 

VI.2.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 60 

VI.2.5 Strategie en actiepunten.................................................................................... 60 

VI.2.5.1 Strategie ..................................................................................................... 60 

VI.2.5.2 Actiepunten................................................................................................. 61 

VII THEMA 2: WATER .......................................................................................................... 65 

VII.1 Verstoring van watersystemen.............................................................................. 65 

VII.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 65 

VII.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 66 

VII.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 66 

VII.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 67 

VII.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 69 

VII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 69 

VII.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................... 70 

VII.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 70 

VII.1.5.2 Actiepunten................................................................................................. 71 

VII.2 Verdroging ............................................................................................................... 75 

VII.2.1 Themabeschrijving............................................................................................. 75 

VII.2.2 Stand van zaken ................................................................................................ 75 

VII.2.2.1 Toestand..................................................................................................... 75 

VII.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 76 

VII.2.3 Knelpunten......................................................................................................... 76 

VII.2.4 Doelstellingen en prioriteiten.............................................................................. 77 

VII.2.5 Strategie en actiepunten.................................................................................... 78 

VII.2.5.1 Strategie ..................................................................................................... 78 

VII.2.5.2 Actiepunten................................................................................................. 79 

VIII THEMA 3: NATUURLIJKE ENTITEITEN........................................................................ 82 

VIII.1 NATUURLIJKE ENTITEITEN................................................................................... 82 

4/139


VIII.1.1 Themabeschrijving ......................................................................................... 82 

VIII.1.2 Stand van zaken............................................................................................. 82 

VIII.1.2.1 Toestand .................................................................................................... 82 

VIII.1.2.2 Huidig beleidskader.................................................................................... 83 

VIII.1.3 Knelpunten ..................................................................................................... 84 

VIII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten.......................................................................... 85 

VIII.1.5 Strategie en actiepunten ................................................................................ 85 

VIII.1.5.1 Strategie ..................................................................................................... 85 

VIII.1.5.2 Actiepunten ................................................................................................ 87 

IX THEMA 4: HINDER.......................................................................................................... 91 

IX.1 Lucht......................................................................................................................... 91 

IX.1.1 Themabeschrijving............................................................................................. 91 

IX.1.2 Stand van zaken ................................................................................................ 93 

IX.1.2.1 Toestand..................................................................................................... 93 

IX.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................... 95 

IX.1.3 Knelpunten......................................................................................................... 98 

IX.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 100 

IX.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................. 101 

IX.1.5.1 Strategie ................................................................................................... 101 

IX.1.5.2 Actiepunten............................................................................................... 104 

IX.2 Vermesting............................................................................................................. 108 

IX.2.1 Themabeschrijving........................................................................................... 108 

IX.2.2 Stand van zaken .............................................................................................. 108 

IX.2.2.1 Toestand................................................................................................... 108 

IX.2.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 109 

IX.2.3 Knelpunten....................................................................................................... 110 



IX.2.5.1 Strategie ................................................................................................... 111 


IX.3 Geluid, Geur, Licht ................................................................................................ 113 

IX.3.1 Themabeschrijving........................................................................................... 113 

IX.3.1.1 Geluid ....................................................................................................... 113 

IX.3.1.2 Geur.......................................................................................................... 113 

IX.3.1.3 Licht .......................................................................................................... 113 

IX.3.2 Stand van zaken .............................................................................................. 114 

IX.3.2.1 Toestand................................................................................................... 114 

IX.3.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 115 

IX.3.3 Knelpunten....................................................................................................... 116 



IX.3.5.1 Strategie ................................................................................................... 117 


X THEMA 5: ENERGIE ..................................................................................................... 122 

X.1 ENERGIE ................................................................................................................ 122 

X.1.1 Themabeschrijving........................................................................................... 122 

X.1.2 Stand van zaken .............................................................................................. 122 

X.1.2.1 Toestand................................................................................................... 122 

X.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 122 

X.1.3 Knelpunten....................................................................................................... 123 

X.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 123 

X.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................. 124 

X.1.5.1 Strategie ................................................................................................... 124 

X.1.5.2 Actiepunten............................................................................................... 124 

XI THEMA 6: MOBILITEIT ................................................................................................. 127 

XI.1 MOBILITEIT............................................................................................................ 127 

XI.1.1 Themabeschrijving........................................................................................... 127 

XI.1.2 Stand van zaken .............................................................................................. 127 

XI.1.2.1 Toestand................................................................................................... 127 

5/139


XI.1.2.2 Huidig beleidskader .................................................................................. 128 

XI.1.3 Knelpunten....................................................................................................... 128 

XI.1.4 Doelstellingen en prioriteiten............................................................................ 128 

XI.1.5 Strategie en actiepunten.................................................................................. 129 

XI.1.5.1 Actiepunten............................................................................................... 129 

XII MILIEUBAROMETER .................................................................................................... 130 

XIII COMPATIBILITEIT GMBP/PMBP/Mina-3/SO .............................................................. 132 

XIII.1 Tussen provinciaal en gemeentelijk MBP .......................................................... 133 

XIII.1.1 Plandoelstellingen ........................................................................................ 133 

XIV BINDENDE ACTIES INCL. FINANCIERING................................................................. 135 

6/139


INLEIDING 

Het milieubeleidsplan is in zijn essentie een handleiding die uitschrijft hoe de gemeente 

Holsbeek in de volgende jaren concreet zijn milieubeleid wenst uit te stippelen. Binnen het 

kader van de plannen van hogere overheden, heeft, zeker op het vlak van milieubeleid, de 

gemeente de ruimte om eigen accenten te leggen. Dit plan met zijn niet-limitatieve 

actiepunten beschrijft deze accenten en vertaalt ze indicatief naar concrete actieprogramma’s 

en te realiseren doelstellingen. 

Dit plan moet een antwoord geven om te reageren op bestaande knelpunten in Holsbeek en 

geeft tegelijkertijd een leiddraad om problemen in de toekomst te vermijden. Milieugericht 

denken en duurzaamheid staan voorop. 

De gemeente Holsbeek voert reeds lang een beleid dat gericht is op duurzaam denken en 

een grote betrokkenheid van de bevolking. Wij hopen dat dit plan het beleid verder kan 

ondersteunen. 

Het eerste hoofdstuk geeft een algemene inleiding over het planningsproces bij de opmaak 

van een milieubeleidsplan. In het tweede hoofdstuk wordt de gemeente Holsbeek gesitueerd 

in zijn omgeving in de ruimste zin van het woord, d.w.z. zowel geografisch, historisch als 

ruimtelijk worden de kaders aangegeven waarbinnen gewerkt dient te worden. 

In het derde en vierde hoofdstuk worden de beleidsdocumenten aangehaald waarmee 

rekening dient gehouden te worden en worden de instrumenten geplaatst dewelke de 

gemeente gebruikt om haar milieubeleid te ondersteunen. 

In hoofdstuk 5 en volgende vinden we de kern van het milieubeleidsplan, ttz de bespreking 

van de verschillende onderdelen van het milieubeleid, waarbij steeds na een algemene 

kadering van de wetgeving, specifiek de Holsbeekse situatie aan bod komt, afgerond met een 

doelstellingen en actieprogramma. De indeling in de themas zoals ze ook bekend zijn via de 

milieujaarprogramma’s zijn behouden. 

In het laatste hoofdstuk worden de bindend verklaarde acties opgenomen tezamen met hun 

begroting. 

7/139


MILIEUBELEIDSPLANNINGSPROCES 

I.1 INLEIDING 

Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM) 

zoals gewijzigd op 30/04/09 en 08/05/2009 stelt vast hoe de doelstellingen en beginselen 

voor het milieubeleid in Vlaanderen naar het lokale niveau vertaald kunnen worden. Het 

DABM vormt hiermee het decretale kader voor de milieuplanning in Vlaanderen op de drie 

bestuurlijke niveaus. 

Sedert het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse regering van 14 juni 2002 betreffende de 

provinciale en gemeentelijke milieuplanning en de milieuraad, zijn de provincies verplicht tot 

het opmaken van een milieubeleidsplan. Het staat de gemeente vrij om er één op te stellen al 

houdt de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst een verplichting in om 

minimaal een visie op het leefmilieu op te stellen. De gemeentelijke uitvoeringsplannen geven 

nadere uitwerking aan het gewestelijk en provinciaal milieubeleidsplan. 

I.2 MILIEUBELEIDSPLANNING 

De opmaak van het gemeentelijke milieubeleidsplan is vastgelegd in een procedure waarbij 

overleg en inspraak erg belangrijk zijn en dus ook terug te vinden in de verschillende te 

volgen stappen. 

De procedure van de milieubeleidsplanning kan opgesplitst worden in vier verschillende 

fasen. Deze vier fasen zijn in onderstaande figuur schematisch weergegeven en vervolgens 

toegelicht. Enkel de drie eerste fasen maken onderdeel uit van dit milieubeleidsplan. 

8/139


Vaststelling 

door GR 

I.2.1 

Fase 1 : Opmaken ontwerpplan 

Een eerste ontwerpplan werd opgesteld in samenspraak met een werkgroep. Het 

ontwerpplan wordt beoordeeld door het college van burgemeester en schepenen. 

I.2.2 

Fase 2 : Openbaar onderzoek 

Het ontwerpplan wordt verstuurd naar de verschillende raadgevende instanties. Daarnaast 

wordt het plan ook bij de gemeente Holsbeek zestig dagen ter inzage gelegd. Inwoners en 

verenigingen kunnen schriftelijk opmerkingen overmaken aan het college van burgemeester 

en schepenen. 

De deputatie onderzoekt het ontwerpplan op zijn verenigbaarheid met het provinciaal 

milieubeleidsplan en met het gewestelijk milieubeleidsplan en waakt over de coördinatie van 

de milieubeleidsplannen binnen de provincie. 

I.2.3 

Fase 3 : Definitief plan 

De opmerkingen die tijdens het openbaar onderzoek werden gemaakt, worden onderzocht en 

eventueel opgenomen in het uiteindelijke definitieve plan. Het definitieve plan omvat ook een 

opsomming van de verschillende aanpassingen die gebeurden aan het oorspronkelijke 

ontwerpplan. Ten laatste 60 dagen na het afsluiten van het openbaar onderzoek wordt het 

definitief plan vastgesteld door de gemeenteraad en ter inzage gelegd. 

9/139


De deputatie van Vlaams Brabant kan binnen een termijn van drie maanden na de 

kennisgeving van het plan de bepalingen van het plan die strijdig zijn met de bindende 

bepalingen van het gewestelijk of het provinciaal milieubeleidsplan vernietigen. 

I.2.4 

Fase 4 : Opvolging 

In het milieujaarprogramma wordt jaarlijks een overzicht gemaakt van de gerealiseerde acties 

gedurende het voorbije jaar en van de uit te voeren acties in het volgende jaar. Een koppeling 

met de begroting is in deze fase van groot belang. 

I.3 AANPAK OPMAKEN ONTWERPPLAN 

I.3.1 

Ambtelijke Werkgroep 

Aangezien het duidelijk is dat de bestaande kennis binnen de gemeente van cruciaal belang 

is bij de opmaak van een milieubeleidsplan, is een nauwe samenwerking ten zeerste 

aanbevolen. Het college van burgemeester en schepenen is verantwoordelijk voor het 

opstellen van het ontwerpplan. Zij betrekt daarbij de naar haar oordeel meest 

belanghebbende overheidsorganen, instellingen en groeperingen binnen de gemeente. 

Het ontwerpplan wordt dan ook opgesteld onder impuls en coördinatie van volgende groep 

mensen nl de ambtelijke werkgroep. 

• Schepen van milieu : Alex Demarsin 

• Milieu-ambtenaar : Daniël Lauwereys (tot 01.2009), Peggy Van den Broeck ( vanaf 

01.2010) 

• Duurzaamheidsambtenaar : Peggy Van den Broeck 

• Burgemeester : Hans Eyssen 

• Diensthoofd groendienst : Maurice Feyaerts / Bruno Bets wnd 

• Adviesraad voor milieu en natuur (MAR) 

Tijdens de opmaak van het ontwerpplan zijn overlegmomenten met de werkgroep voorzien 

waarin ideeën en verwachtingspatronen getoetst worden aan de voorgestelde plannen en 

acties. Ook de partners in milieubeleid hebben hun steentje bijgedragen in het tot stand 

komen van een gefundeerd milieubeleidsplan. 

• Vlaams-Gewest 

• Provincie Vlaams-Brabant 

• Natuur en Bos 

• Watering 

• Regionaal Landschap Noord-Hageland (RLNH) 

10/139


• Igo Leuven 

• Natuurpunt 

• WBE 

• Scholen 

• Alle verenigingen die actief meehelpen aan natuurontwikkeling in de gemeente 

I.4 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST 

Met de Samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ (2008- 

2013) wil het Vlaamse gewest gemeenten stimuleren om een geïntegreerd milieubeleid uit te 

bouwen dat uitgaat van de principes van duurzame ontwikkeling. Gemeenten kunnen zelf 

bepalen hoe ver ze hierbij willen gaan door het niveau te bepalen 

De Samenwerkingsovereenkomst maakt een onderscheid tussen het basisniveau en het 

onderscheidingsniveau voor een aantal thema's : Instrumentarium, Afval, Milieuverantwoord 

productgebruik, Water, Hinder, Energie, Mobiliteit, Natuur, Bodem en Duurzame 

Ontwikkeling. 

Voor elk van deze thema's worden binnen het basisniveau een aantal verplichte taken en 

binnen het onderscheidingsniveau een aantal vrije keuze taken uitgewerkt. Door 

ondertekening van de Samenwerkingsovereenkomst verbindt een gemeente zich ertoe om in 

ruil voor financiële ondersteuning van het Vlaamse gewest, deze verschillende taken uit te 

voeren. 

II 

SITUERING HOLSBEEK 

(Uit structuurplan Holsbeek – ARCADIS Gedas 2004) 

II.1 RUIMTELIJKE SITUERING HOLSBEEK 

II.1.1 

Gemeente op macroniveau 

De gemeente Holsbeek behoort tot de provincie Vlaams-Brabant en het arrondissement 

Leuven. De gemeente is gelegen ten noordoosten van Leuven naast E314 (A2) tussen 

Leuven en Aarschot. Via de open afritten in Holsbeek en Nieuwrode (resp. 20, 21 en 22) 

heeft Holsbeek een goede ontsluiting via het hoger wegennet. Een andere belangrijke 

ontsluiting vormt de N223 welke van zuid naar noord door de gemeente snijdt en de ‘ring’ 

rond Aarschot (R25) verbindt met de ring rond Tienen (R27). De gemeente Holsbeek heeft 

geen rechtstreekse ontsluiting op het waterwegennet. In het verleden beschikte Holsbeek 

11/139


over een stopplaats in Holsbeek-Plein (Attenhoven) op de spoorlijn Aarschot-Leuven. 

Hierdoor bestond er een goede ontsluiting naar Leuven, Brussel en omstreken. 

Geografisch valt Holsbeek ongeveer samen met de zuid-westgrens van het Hageland. De 

typische Hagelandse heuvelruggen, afgewisseld met de Wingevallei, bepalen het landschap. 

Belangrijke delen van de gemeente zijn waardevolle open ruimtegebieden (agrarisch, natuur 

of bos). 

II.1.2 

Gemeente op meso- en microniveau 

Holsbeek wordt in het noorden begrensd door de gemeenten Rotselaar en Aarschot, in het 

oosten door Tielt-Winge, in het zuiden door Lubbeek en in het westen door Leuven. De 

gemeente maakt deel uit van de verstedelijkte rand rond Leuven. 

Holsbeek bestaat sinds 1977 uit vier deelgemeenten: Holsbeek, Kortrijk-Dutsel, Sint-Pieters- 

Rode en Nieuwrode. De gemeente is 38,5 km² groot en telt 9471 inwoners (01/01/2010) 

zodat de bevolkingsdichtheid 246 inw./km² bedraagt. 

Voor het milieu is vooral de vallei van de Winge van belang. Zij vormt een aaneengesloten lint 

van natuuren bosgebieden doorheen de gemeente van oost naar west. Ook de flank van de 

Hagelandse heuvelrug die hier opduikt is een belangrijk bos- en natuurgebied, al is een groot 

gedeelte van deze heuvelrug verkaveld. De agrarische bedrijvigheid is geëvolueerd naar een 

meer grootschalige akkerbouw. Vooral rond Nieuwrode ging de traditionele kleinfruitteelt 

(perziken,…) teloor. In de beekvalleien overheersen populieraanplantingen die als vervanger 

dienden voor de oorspronkelijke hooilanden. 

Op het vlak van cultuurhistoriek en recreatie biedt het Kasteel van Horst de gemeente 

Holsbeek een attractiepool met een uitstraling tot ver over de gemeentegrenzen. 

Holsbeek bezit een ambachtelijke zone (De Vunt) in het uiterste westen van de gemeente ter 

hoogte van het op- afrittencomplex van de E314 te Kessel-Lo. 

12/139


Figuur 1: Administratieve situering van de gemeente Holsbeek 

II.2 KWANTITATIEF PROFIEL VAN DE GEMEENTE 

II.2.1 

Enkele kengetallen 

In onderstaande tabel worden enkele kengetallen weergegeven. Enerzijds voor heel de 

gemeente en anderzijds voor de verschillende deelkernen. Als basis worden de gegevens 

van de volkstelling 1991 gebruikt omdat deze het meest volledige overzicht bezorgen. 

Error! 

Totaal 

gemeente 

Deelkern 

Holsbeek 

Deelkern 

Kortrijk- 

Deelkern 

St.-Pieters- 

Deelkern 

Nieuwrode 

Dustel Rode 

Oppervlakte 3 849 ha 1 040 ha 846 ha 678 ha 1 285 ha 

Inwoners '(1991) 7737 3457 1307 875 2098 

Inwoners (2010) 9471 4043 1670 1057 2701 

Vreemdelingen ( 2010) 179 103 27 12 37 

Gezinnen ( 2010) 3678 

Gem. gezinsgrootte (2010) 2,57 

Werkzoekenden '(2010) 311 

Woningen ( 2010) 4141 

Tabel 1: enkele kengetallen van de gemeente Holsbeek 

NIS volkstelling 1991, GOM Vlaams-Brabant en gemeentelijke gegevens 

13/139


II.2.2 

Bodemgebruik 

II.2.2.1 Evolutie van de bodembezetting 2 

Op basis van de kadastrale statistieken is het mogelijk om een gedetailleerd beeld te krijgen 

van de verhouding tussen de bebouwde en de niet-bebouwde oppervlakte en de evolutie 

hiervan. 

Onbebouwde percelen (agrarische ruimte, bossen, heide, woeste gronden, 

natuurgebieden) 

De onbebouwde oppervlakte bedroeg in 1995 3.260 ha of 84,7 % van de totale oppervlakte. 

In 1985 bedroeg dit nog 3.392 ha of 88,1 %, een afname van 131 ha of 3,4 % op 10 jaar tijd. 

Een sterke bevolkingstoename zorgt ervoor dat de gemiddelde oppervlakte onbebouwde 

grond per inwoner fors daalt. In 1985 bedroeg de gemiddelde oppervlakte per inwoner 46,42 

are, in 1995 was dit nog slechts 39,25 are, een afname met bijna 7,17 are per inwoner. 

In vergelijking met de buurgemeenten Rotselaar (-5,81), Lubbeek (-5,00) en Tielt-Winge (- 

6,20) is dit een grotere afname van de onbebouwde oppervlakte per persoon. Zeker in 

verhouding met de stedelijke buurgemeenten Leuven (-0,53) en Aarschot (-2,00) is dit een 

forse afname. Desalniettemin ligt de onbebouwde oppervlakte per persoon in Holsbeek nog 

op hetzelfde niveau als Tielt-Winge en ongeveer 10 are hoger dan Lubbeek. In de 

buurgemeenten Rotselaar en Aarschot ligt deze bijna 20 are lager. 

Bebouwde percelen (bebouwde oppervlakte, incl. wegenis en waterlopen) 

De bebouwde oppervlakte steeg in de periode van 1985 tot 1995 met 129,3 ha. Dit is een 

toename van bijna 4,3 %. De bebouwde oppervlakte bedroeg in 1985 300,4 ha en groeide in 

1995 tot 429,6 ha. De evolutie van de bebouwde oppervlakte tussen 1985 en 1995 is verder 

op te splitsen in een lichte stijging van het aandeel appartementen (1,5 ha of 14 % van de 

bebouwde opp. in 1995 t.o.v. 0,9 ha in 1985), een stijging van het aantal huizen en hoeven 

(374,5 ha of 87,2 % in 1995 t.o.v. 261,7 ha in 1985), van de industriegebouwen (10,7 ha of 

2,5 % in 1995 t.o.v. 4,7 ha in 1985), van de handelszaken (9,4 ha of 2,2 % in 1995 t.o.v. 6,0 

ha in 1985), de openbare gebouwen (2,2 ha of 0,5 % in 1995 t.o.v. 2,0 ha in 1985) en een 

stijging van het aantal gebouwen voor welzijn, gezondheid, onderwijs, cultuur, sport en 

ontspanning (28,6 ha of 6,6 % in 1995 t.o.v. 23,7 ha in 1985). 

2 

: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap – Administratie Planning en Statistiek, Stativaria 

14 en 18, september 1996 en augustus 1997. 

14/139


II.2.2.2 

Bodembestemming volgens het gewestplan 

Bestemming wonen.......................................................................................... 431 ha 

Het woongebied is goed voor 11,1 % van de totale oppervlakte van het grondgebied 

van Holsbeek. Het woongebied kan verder onderverdeeld worden naar woongebied 

(143 ha), woongebied met landelijk karakter (214 ha), woonpark (63 ha) en 

woonuitbreidingsgebied (11ha). 

Gebieden voor recreatie ..................................................................................... 20 ha 

Hiervan is ca. 6 ha bestemd voor dagrecreatie. Het totaal aan recreatie is goed voor 

0,5 % van het grondgebied. 

Bestemming groengebied, parkgebied, buffer, … ........................................... 117 ha 

Bestemming natuurgebied en –reservaat ......................................................... 733 ha 

Opvallend is het hoge aandeel van natuurgebieden t.o.v. de bos- en parkgebieden. 

Deze eerste beslaat bijna 18,9 % van Holsbeek, de andere gebieden beslaan 

‘slechts’ 6,5 % van de totale oppervlakte. 

Bestemming bosgebied 5 ..................................................................................133 ha 

Bestemming agrarisch gebied....................................................................... 2.425 ha 

Het agrarisch gebied is de grootste ruimtegebruiker in de gemeente. Het totaal is 

goed voor 62,5 %. Het kan onderverdeeld worden in agrarisch gebied (1.259 ha) en 

landschappelijk waardevol agrarisch gebied (1.166 ha). 

Bestemming industrie, bedrijven en KMO........................................................ 12 ha 

Het volledige gebied is bestemd voor ambachtelijke bedrijven en KMO’s. Alle 

terreinen zijn volzet. 

0% 

11% 

1% 

3% 

Woongebieden 

Gebieden voor recreatie 

Groengebieden, 

parkgebieden, buffers 

19% 

Natuurgebieden en 

natuurreservaten 

63% 

Bosgebieden 

3% 

Agrarische gebieden 

Industriën, bedrijven, 

KMO's 

Figuur 2: Bodemgebruik volgens het gewestplan, bron: gewestplan Leuven en Aarschot-Diest 

15/139


5 

: De cijfers van de boskartering kunnen afwijken omdat er in Holsbeek meer bos aanwezig is 

dan gronden met bos als juridische bestemming. 

II.3 RUIMTELIJKE CONTEXT 

II.3.1 

Cultuurhistorische situering. 

Er zijn tal van aanwijzingen gevonden dat er reeds zeer vroeg bewoning was op de 

heuvelflanken en naast de oevers van de Winge. Vanaf de prehistorie, over de Romeinse en 

Frankische bezetting, bevestigen archeologische vondsten de menselijke aanwezigheid. De 

eerste vermelding van de naam Hulisbach dateert van 874. Tussen de negende en de elfde 

eeuw ontstonden waarschijnlijk ook de andere dorpen en gehuchten die nu Holsbeek vormen. 

Het bekendste relict uit de Holsbeekse geschiedenis is uiteraard de prachtige waterburcht 

Horst te St.-Pieters-Rode. 

Wanneer de kaarten van de Ferraris (eind 18de eeuw) worden bestudeerd, is te merken dat 

de toen bestaande bebouwing vrij goed overeenkomt met de huidige dorpskernen. Ter 

hoogte van Holsbeek zijn al duidelijk kernen te Attenhoven, rond het kasteel van Tilt, op de 

Chartreuzenberg en een grote kern te Holsbeek-centrum te zien. In de kern van Kortrijk- 

Dutsel zelf worden nog woongelegenheden te Dutselse hoek, Dries, Dutsel en een kleine 

woonkern langs Gobbelsrode aangetroffen wat normaal is gezien dit voor de fusie van Kortrijk 

en Dutsel was. Voorts zijn er nog de kernen van Sint-Pieters-Rode en Nieuwrode. Ook 

verspreide bebouwing komt voor, vooral ten zuiden van Sint-Pieters-Rode. 

De morfologie van de bebouwing in Holsbeek vindt haar historische oorsprong in de 

aanwezigheid van de Winge en de beboste valleigronden. De kernen zijn parallel gelegen 

aan de waterloop op de hoger gelegen gronden. Lintbebouwing is ontstaan langsheen de 

kortste verbindingswegen tussen de verschillende dorpskernen. 

De kaarten van Ph. Vander Maelen tonen dat er in de hierop volgende periode van ca. 70 jaar 

weinig veranderde. De verschillende dorpskernen zijn nauwelijks gegroeid. 

Op de militaire topografische kaarten van het begin van de 20ste eeuw valt onmiddellijk de 

aanleg van de spoorlijn Leuven-Aarschot op. Deze nieuwe infrastructuur doorkruist de 

toenmalige woonkern Attenhoven (Holsbeek-Plein). 

Een halve eeuw later hebben de verschillende woonkernen een ware metamorfose 

ondergaan. Alle woonkernen zijn sterk gegroeid, niet enkel ter hoogte van de historische kern 

maar ook langs de verbindingswegen zijn. Het fenomeen lintbebouwing is typerend voor deze 

periode. Nieuwe verhardingen op de gewestweg N223 tussen Aarschot en Tienen werden 

aangelegd in 1997. De autosnelweg Leuven-Lummen is in concrete uitvoering vanaf 1977. 

De kernen groeien nog steeds en sluiten meer en meer op elkaar aan. Aangevuld met een 

16/139


nieuwe kern (het Rot) wordt uiteindelijk de huidige situatie bereikt: een sterke lintbebouwing 

tussen de onderscheiden kernen. 

Holsbeek krijgt vorm in 1977, wanneer de fusie tot stand komt tussen de vier deelgemeenten. 

Hierbij valt duidelijk op dat St.-Pieters-Rode en Nieuwrode meer neigen naar Aarschot en 

Kortrijk-Dutsel en Holsbeek naar Leuven, zodat er sprake is van enige dualiteit in de 

gemeente. 

II.3.2 Bestaande ruimtelijke structuur op macroniveau 

(bovengemeentelijk) 

In dit deel wordt de globale structuur van de regio rond Holsbeek geschetst. De belangrijkste 

ruimtestructurerende elementen in het Hageland zijn de natuurlijke, de nederzettings-, de 

economische en de infrastructuurelementen. 

Holsbeek is gelegen in het noordelijk deel van het zandig en zandlemig Hageland. Deze 

deelruimte wordt duidelijk begrensd door enkele steden (Leuven, Aarschot, Diest en Tienen) 

en enkele infrastructuren (in het zuiden de E40 en de spoorlijn Leuven-Tienen, in het westen 

en het noorden de spoorlijn Leuven-Aarschot-Diest en in het oosten de N29 Tienen-Diest). 

Het westelijk gedeelte van het gebied behoort tot het stroomgebied van de Dijle; het noorden 

en oosten van het gebied behoren tot het stroomgebied van de Demer. 

Natuurlijke structuur 

In de noordoostelijke regio van de provincie Vlaams-Brabant zijn vooral de Dijle en de Demer 

en hun valleien belangrijke elementen van het fysisch systeem. De lokale Wingevallei sluit 

aan bij de Demer, net voor de Demer in de Dijle overgaat. Demer- en Dijlevallei maken deel 

uit van een Europees ecosysteem dat als een groene S doorheen de provincie gaat. 

Holsbeek ligt op de grens tussen een noordelijk vlak gebied met arme zandige gronden en 

een zuidelijk reliëfrijker plateau met vruchtbare leemgronden. 

Nederzettingsstructuur 

Het deelgebied wordt gekenmerkt door het stedelijk gebied Leuven en de kleinstedelijke 

gebieden Aarschot, Diest en Tienen. Kenmerkend is het bebouwd perifeer landschap dat zich 

ontwikkeld heeft in de rand van Leuven. De overige nederzettingen in het buitengebied staan 

eveneens onder druk van deze steden. Vele kleine dorpen zijn de laatste jaren enorm 

uitgegroeid door de suburbanisatie. 

De nederzettingsstructuur bestaat uit een samenhangend geheel van gehuchten, dorpen, 

linten en verspreide bebouwing in de open ruimte. Onder bebouwing worden zowel woningen, 

bedrijfs- of industriële gebouwen, recreatieve en toeristische bebouwing, als bebouwing voor 

gemeenschaps- en nutsvoorzieningen... begrepen. 

17/139


Economische structuur 

De grootste bedrijvigheid situeert zich aansluitend bij het stedelijk gebied van Leuven en bij 

de kleinstedelijke gebieden van Aarschot, Diest en Tienen. 

Het open ruimtegebied tussen deze stedelijke kernen is bepalend voor de tewerkstelling in de 

landbouw. Voor Vlaanderen is dit gebied structuurbepalend. Vooral in het zuiden is de 

landbouw afgestemd op grootschalige akkerbouw. 

Lijninfrastructuur 

Het deelgebied wordt afgebakend door de autosnelwegen E40 Leuven-Luik in het zuiden en 

de E314 Leuven-Lummen-Aken in het noorden en het oosten. Een verfijning van dit 

wegennet gebeurt door enkele regionale wegen: de N3 tussen Tienen en Leuven, de N2 

tussen Leuven en Diest, de N19 tussen Leuven en Aarschot, de N10 tussen Aarschot en 

Diest, de N29 tussen Tienen en Diest en de N223 tussen Aarschot en Tienen. 

Parallel met het autosnelwegennetwerk lopen verschillende spoorverbindingen die 

verbindingen verzorgen tussen Leuven met Brussel, Tienen, Aarschot-Diest en Hasselt. 

II.4 BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR VAN HOLSBEEK 

II.4.1 

Natuurlijke structuur 

De natuurlijke structuur wordt samengesteld uit fysiek-ruimtelijke elementen, die op een 

natuurlijke manier ontstaan zijn en/of een belangrijke invloed gehad hebben op de menselijke 

activiteiten. Het zijn de (abiotische) elementen uit het fysisch systeem (bodem, reliëf, water…) 

of de biotische natuurelementen (bossen, weilanden…) 

II.4.1.1 

Fysisch systeem 

Geologische structuur en reliëf 

Holsbeek behoort geografisch gezien tot het Hageland. Dit Hageland is nog eens opgedeeld 

in enkele onderscheiden gebieden: 

- het natte Hageland of nat zandleemgebied; 

- het droge Hageland met een gemengd zandleemgebied of droog zandleemgebied; 

- het Winge-Motte alluvium. 

Holsbeek ligt in het droge Hageland. Het alluvium van de Winge wordt apart beschouwd. 

Kenmerkend voor het droge Hageland zijn de WZW-ONO gerichte getuigenheuvels, 

afgewisseld met vaak brede depressies. Deze heuvels worden algemeen beschouwd als 

zandbanken, overgebleven van de Diestiaan-transgressie. 

Deze zandbanken, afgezet aan de kustlijn van de Diestiaanzee, waren rijk aan 

glauconiethoudende zanden. Bij het terugtrekken van de zee verlaagde de grondwatertafel en 

18/139


werden de zandbanken aan de oppervlakte gebracht, waar het glauconiet oxideerde tot erg 

resistent limoniet. De vorming van ijzerzandsteen maakte van de zandbanken weinig 

erosiegevoelige heuvelruggen. In de depressies verhinderde het grondwater de oxidatie tot 

limoniet zodat hier het zand vrij vlot kon uitgeschuurd worden tot op oudere tertiaire lagen, in 

casu het Tongeriaan. In het Kwartair, meerbepaald tijdens het Pleistoceen, werd een 

zandleemdek afgezet boven op de tertiaire lagen. 

Tijdens de laatste ijstijd (Holoceen) konden de riviertjes tussen de depressies belangrijke 

hoeveelheden alluvium afzetten wegens de stijging van het zeeniveau. Onder andere de 

Winge kon toen een brede, vlakke vallei opbouwen, die een oost-west verloop heeft. De 

gemiddelde hoogte van de vallei is 20 m. Op de heuvels verdween geleidelijk het 

zandleemdek en kwamen de tertiaire lagen (vooral Diestiaan) opnieuw aan de oppervlakte. 

De getuigenheuvels langs de zuidgrens (Chartreuzen-, Attenhoven- en Speelberg) zijn iets 

hoger (+75 m) dan de meer noordelijk gelegen hellingen (vb. Benninksberg + 67,5 m). 

Bodemstructuur 

Gelegen in de zandleemstreek bestaat de bodem overwegend uit zandleem en lichte 

zandleemgronden. Wegens het wisselende reliëf, de verscheidenheid in grondsubstraat en 

de erg variabele grondwaterstanden spreekt het voor zich dat er in Holsbeek een grote 

variatie aan bodemtypes te vinden is. Zand en leembodems, droog tot vochtig, wisselen af, 

maar toch kunnen een viertal bodemtypes worden onderscheiden naargelang de plaats waar 

ze voorkomen: 

- Wingevallei: alluviale, natte tot zeer natte leem- en kleibodems, sterk tot zeer sterk 

gleyig met een 

- reductiehorizont (volgens een vochttrap); plaatselijk komt veen voor (Bergbroek, 

Gasthuisbos); 

- getuigenheuvels: droge tot matig vochtige, zanderige bodems; 

- voet van de hellingen: brede gordel van droog tot matig nat, zandlemig colluvium; 

- tussen heuvels en vallei: vooral drogere gronden, zandleembodems, niet tot matig 

gleyig. 

Hydrografie 

Waterlopen – stromend water 

In het Hageland is er geen uitgebreid netwerk van rivieren te vinden. Holsbeek behoort net 

zoals de ganse streek bijna geheel tot het stroombekken van de Demer. Alleen het uiterste 

westen vloeit af naar de Dijle, via de Leibeek. 

De belangrijkste zijrivier van de Demer is de Winge-Molenbeek. Deze stroomt in een brede, 

oost-west georiënteerde vallei. Zowel de boven- als de benedenloop zijn zuid-noord gericht. 

De andere riviertjes stromen ten zuiden van de Winge zuid-noord en ten noorden, west-oost. 

Op het grondgebied Holsbeek komen ongeveer 32 km geklasseerde waterlopen voor: 

- Categorie 1: 1.080 m beheer Vlaamse Gemeenschap 

19/139


- Categorie 2: 17.744 m beheer Provincie 

- Categorie 3: 13.795 m beheer Gemeente 

Het hydrografische net wordt vervolledigd door een reeks niet geklasseerde loopjes die de 

waterhuishouding regelen. 

waterloop nummer categorie 

Winge-Molenbeek 3.002 1 / 2 

Leibeek 3.140 2 

Leibeek 3.139 2 

Grote Leibeek 3.026 2 

Kleine Leibeek of Leigracht 3.138 2 / 3 

De Zicht 3.144 3 

Grote Losting 3.021 2 / 3 

Kleine Losting 3.024 3 

Droge beek 3.027 2 

Kleine beek of Stuikbeek 3.028 3 

Sluisbeek 3.123 3 

Broekwaterloop 3.137 3 

Waterloop 3.145 3 

Waterbosbeek - 3 

Uilenbergloop - - 

Haverbeek - - 

Thienenloop - - 

Tabel 2: Waterlopen in Holsbeek, bron: Watering Molenbeek en atlas der waterlopen 

Stilstaand water 

Slechts op enkele plekken liggen grotere oppervlakten ‘stilstaand water’. Ze zijn vooral terug 

te vinden in vallei van de Winge: aan de Blauwmolen, rond het kasteel van Horst, aan de 

Heilige Geestmolen, te Dutsel en rond de pastorij van Sint-Pieters-Rode. Ook rond het 

kasteel Van Tilt en ‘De Zicht’ te Holsbeek vinden we heel wat vijvers terug. 

Grondwater 

Wat het grondwater betreft, kan worden gesteld dat de watervoerende lagen zich op geringe 

diepte bevinden (1 tot 2 m diep). De tertiaire zandsubstraten worden nauwelijks beschermd 

door ondoordringbare lagen, zodat het grondwater erg kwetsbaar is. Ter plaatse van heuvels 

zit het grondwater uiteraard dieper, hoewel plaatselijk een ondiepe watertafel aanwezig kan 

zijn omwille van bijvoorbeeld ijzerzandsteenbanken die de inwendige drainage verhinderen. 

Waterbronnen situeren zich aan de voet van de hellingen waar het ‘Brusseliaans ondiep’ 

voorkomt. Er is slechts één openbare waterwinning, meerbepaald ter hoogte van het Rot te 

Nieuwrode (vergund waterproductiecentrum van de V.M.W. d.d. 31-08-1995). De winning 

bestaat uit acht boorplaatsen. 

20/139


II.4.1.2 

Ecologisch systeem 

Bosstructuur 

Uit de gedetailleerde inventarisatie “Boskartering van het Vlaamse Gewest – Holsbeek” van 

de dienst Waters en Bossen blijkt onmiddellijk dat Holsbeek een bosrijke omgeving is. Met 

een beboste oppervlakte van 910 ha op een totale oppervlakte van 3.850 ha geeft dit een 

bebossingsindex van 23,6%. Dit is ongeveer 3 maal het Vlaams gemiddelde. Bijna de helft 

van het bosareaal bestaat uit populier. Bijna het ganse bosareaal (868 ha) is privaat 

eigendom. De gemeente Holsbeek heeft geen bos in eigendom. De Vlaamse gemeenschap 

kocht een belangrijk deel van het Chartreuzenbos aan (80 ha) en het domein van Horst (113 

ha). 

Sommige van de nog aanwezig boscomplexen staan onder hoge verkavelingdruk en dreigen 

compleet te verdwijnen. Wat opvalt is de afwezigheid van bosreservaten, waardoor 

waardevolle percelen vaak onvoldoende wettelijke bescherming genieten. Voor het 

Chartreuzenbos werd er een bosbeheersplan opgemaakt. 

Ook werden er voor een aantal privébossen bosbeheersplannen opgesteld (bijvoorbeeld: Het 

Broeck – Van Wesel, Van Tilt, De Zicht, Mostingbos, Dunbergbroek + De Roost, de 

Troostembergh, Blauwmolen, Bergbroek) 

Beekvalleien 

De beekvallei van de Winge loopt doorheen de gemeente van zuidoost naar noordwest, de 

bron van de Winge ligt in Lubbeek. Ze volgt hierbij eerst de gemeentegrens met Tielt-Winge 

om daarna in oostelijke richting de gemeente in twee delen te snijden. De beekvallei passeert 

tussen de woonkernen van Sint-Pieters-Rode en Nieuwrode. Op het grondgebied van de 

gemeente Rotselaar en Lubbeek wordt ze Molenbeek genoemd. De beekvallei van de 

Molenbeek is structuurbepalend op Vlaams niveau. 

II.4.2 

Agrarische structuur 

Er zijn twee grote agrarische eenheden in Holsbeek te onderscheiden. Het ene is een 

noordelijk gelegen agrarisch gebied rond Nieuwrode. Het andere gebied ligt ten zuiden van 

Kortrijk-Dutsel en Sint-Pieters-Rode. (Zie kaarten natuurlijke structuur en economische 

structuur) 

In 2007 waren er nog 85 ( versus 128 in 1996) agrarische bedrijven in Holsbeek aanwezig. 

Zij maken gebruik van ongeveer 1 447,95 ha cultuurgrond. 

Noordelijk agrarisch gebied 

Het noordelijk agrarisch gebied op het plateau van Nieuwrode biedt een sterk versnipperd 

beeld. De weinige aanwezige kleine landschapselementen liggen onder druk. Er ontbreken 

punten lijnvormige elementen die het gebied kunnen structureren. Deze percelen werden in 

het verleden vooral voor kleinfruitteelt aangewend. De historische kleinfruitteelt is er erg op 

21/139


achteruitgegaan. De teelt van perziken is er nagenoeg verdwenen en ook de aardbeienteelt is 

afgenomen. 

Zuidelijk agrarisch gebied 

Dit landbouwgebied, in het zuidoosten van de gemeente, wordt gekenmerkt door een meer 

grootschalige landbouw. Het zuidelijk agrarisch gebied bevat weinig interessante vegetaties 

en is bijna volledig ingenomen door akkers. De verschillende holle wegen en enkele beboste 

percelen hebben een ecologisch belang. Ook hier zijn weinig of geen punten lijnvormige 

elementen te vinden. 

De verkeerswegen versnipperen de ruimte en vormen een barrière. Dit wordt nog versterkt 

door de lintbebouwing in Gobbelsrode en andere verbindingsstraten. De kwaliteit en de 

vruchtbaarheid van de gronden in dit deel van de gemeente is veel hoger dan die van de 

gronden in het noordelijk agrarisch gebied. 

22/139


III 

BELEIDSKADER 

III.1 DECREET HOUDENDE ALGEMENE BEPALINGEN INZAKE 

MILIEUBELEID VAN 5 APRIL1995 GEWIJZIGD VOLGENS DECREET 

VAN 8 MEI 2009 

In dit decreet wordt een kader geschetst voor een integraal en duurzaam milieu- en 

natuurbeleid op velerlei domeinen (besluitvorming en inspraak, bedrijfsinterne milieuzorg, 

milieueffecten veiligheidsrapportage,…). In het decreet werd m.b.t. de milieuplanning 

opgenomen dat het Vlaamse gewest verplicht is vijfjaarlijks een milieubeleidsplan op te 

stellen, gecombineerd met het 2-jaarlijks opmaken van een milieurapport en het jaarlijks 

opstellen van een milieujaarprogramma. Lagere overheden zoals provincies en gemeenten 

kunnen ook dergelijke beleidsdocumenten opmaken, zolang erover gewaakt wordt dat 

inhoudelijk niet afgeweken wordt van het hogere niveau. Hiertoe kunnen gemeenten de 

samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling’ ondertekenen. 

III.2 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST ‘MILIEU ALS OPSTAP NAAR 

DUURZAME ONTWIKKELING’ 

De samenwerkingsovereenkomst is een vrijwillige overeenkomst die een gemeente of 

provincie kan afsluiten met de Vlaamse overheid op vlak van milieu. 

Als een gemeente of provincie de overeenkomst ondertekent, krijgt ze in ruil voor het 

uitvoeren van een aantal taken die in deze overeenkomst worden opgesomd, financiële en 

inhoudelijke ondersteuning van de Vlaamse overheid. De gemeente of provincie kan - binnen 

zekere marges zelf kiezen welke onderdelen van de overeenkomst ondertekend worden en 

welke ambitieniveaus ze wenst te behalen. 

De samenwerkingsovereenkomst werd principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering 

voor een periode van 6 jaar maar wordt contractueel elk jaar aan de gemeenten en provincies 

voorgelegd.. 

III.3 UITVOERINGSBESLUIT VAN 14 JUNI 2002 BETREFFENDE DE 

PROVINCIALE EN GEMEENTELIJKE MILIEUPLANNING EN DE 

MILIEURAAD 

Dit uitvoeringsbesluit werd opgesteld ter uitvoering van de artikelen 2.1.16; 2.1.18; 2.1.22; 

2.1.24 uit het bovenstaande decreet. In het uitvoeringsbesluit worden o.a. volgende zaken 

gesteld: 

23/139


• Voor de gemeenten is het opstellen van een milieubeleidsplan niet meer verplicht, wel 

het oprichten van een milieuraad; 

• In de milieuraad moeten nu ook zetelen de "meest belanghebbende overheidsorganen, 

instellingen en privaatrechtelijke organisaties" die op vraag van het schepencollege 

moeten advies geven over het ontwerp-MBP. Het uitvoeringsbesluit preciseert verder 

niet wie over het MBP om advies moet worden gevraagd en in de milieuraad moet 

zetelen; wat betreft de samenstelling wijzigt er dus niets t.o.v. het milieuconvenant. 

• De leden van de gemeenteraad kunnen geen stemhebbend lid of voorzitter zijn, 

evenmin als de milieuambtenaar van de gemeente. 

III.4 MILIEUBELEIDSPLANNEN 

De milieubeleidsplannen van een hoger niveau (provinciaal en gewestelijk) hebben hun 

invloed op het milieubeleidsplan van de gemeente Holsbeek in die zin dat het gemeentelijke 

beleid moet afgestemd zijn op de grote visies van deze overheden. Het moet een lokale 

vertaling zijn van deze visies. 

III.4.1 

Gewestelijk Milieubeleidsplan Vlaanderen 

De Vlaamse regering heeft op 19 september 2003 het Milieubeleidsplan 2003-2007 

goedgekeurd. De inhoudelijke klemtonen van het plannen liggen in de lijn van het MEP 6 en 

zijn dus vooral gericht op klimaat, biodiversiteit (met inbegrip van bodem), gezondheid (met 

inbegrip van stedelijk milieubeleid) en natuurlijke hulpbronnen (met inbegrip van de 

afvalproblematiek). Gelet op de kaderrichtlijn “water”, zal het beleid ook hier uitgebreid 

aandacht aan besteden. Dit plan werd verlengd tot 2010. 

Het Vlaams milieubeleidsplan heeft een thematische aanpak. Er wordt een onderscheid 

gemaakt tussen twaalf thema’s 

• verdunning van de ozonlaag 

• verandering van het klimaat door het broeikaseffect 

• verontreiniging door fotochemische stoffen 

• verzuring 

• vermesting 

• verspreiding van milieugevaarlijke stoffen 

• verontreiniging en aantasting van de bodem 

• verontreiniging door afvalstoffen 

• verstoring van watersystemen 

• hinder 

• versnippering 

24/139


• verlies aan biodiversiteit 

Voor elk van deze thema’s werden doelstellingen op lange en kortere termijn uitgewerkt. Om 

deze doelstellingen te bereiken werden voor elk thema ook verschillende maatregelen 

uitgewerkt. Daarnaast komen er verspreid over de verschillende thema’s 40 projecten aan 

bod, die bedoeld zijn als hefboom om de doelstellingen uit het plan te realiseren. 

In het plan wordt ook aandacht besteed aan ‘actoren/doelgroepen’, omdat zij zowel 

veroorzakers als oplossers voor een bepaald milieuprobleem kunnen zijn. Omdat sommige 

gebieden extra aandacht vergen en een beleid dat afgestemd is op de lokale situatie, is er 

ook een hoofdstuk gebiedsgericht beleid. Ook de verschillende instrumenten voor het 

milieubeleid, internationale samenwerking, geïntegreerd overheidsbeleid en de kosten en 

financiering komen aan bod. 

Het gemeentelijk milieubeleidsplan mag niet afwijken van de bindende bepalingen van het 

Vlaamse milieubeleidsplan. Voor MINA 3 werden de plandoelstellingen als bindend 

aangeduid. We denken hierbij bv. aan het terugdringen van de emissies van ozonafbrekende 

stoffen met ten minste 70% t.o.v. de emissies in 1999, het bereiken van 6% groene stroom in 

de distributieleveringen van elektriciteit tegen 2010, een afname van drinkwatergebruik en 

een stijging van het hemelwatergebruik bij de bevolking, het bevorderen van de 

mogelijkheden van migratie tussen en binnen leefgebieden voor bepaalde soorten, … . 

De Vlaamse regering heeft op 19 september 2003 het Milieubeleidsplan 2003-2007 

goedgekeurd. Dit plan zet de bakens uit voor het milieubeleid in Vlaanderen, tot 2007 en met 

een verlenging tot 2010. Het plan geeft niet alleen de richting aan waarin de overheid wil 

gaan met het milieubeleid, maar maakt ook duidelijk aan burger en bedrijfsleven wat zij op 

milieuvlak kunnen verwachten van de overheid de komende jaren. 

Voor de allereerste keer beslaat het Milieubeleidsplan het volledige Vlaamse milieubeleid. Het 

plan kwam tot stand na een langdurige bevraging van alle betrokkenen, o.m. via een 

grootschalig openbaar onderzoek. Gemeenten, provincies, adviesraden, allerhande 

organisaties, bedrijven en burgers brachten hun adviezen en opmerkingen over het plan uit. 

Deze werden door de administratie gebundeld in een overwegingsdocument en het plan werd 

waar nodig aangepast. 

De milieujaarprogramma's worden jaarlijks opgesteld door de Vlaamse regering en dienen ter 

uitvoering van het Milieubeleidsplan. 

25/139


III.4.2 

Provinciaal milieubeleidsplan Vlaams-Brabant 

Het ontwerp van het provinciaal milieubeleidsplan Vlaams-Brabant werd vastgesteld op 

december 2008 en heeft een planperiode die loopt van 2009-2013. Het plan formuleert 8 

projecten die bijdragen aan een gezonder en duurzamer leefmilieu. 

III.4.3 Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009 

In 2002 werd beslist deel te nemen aan de samenwerkingsovereenkomst “Milieu als opstap 

naar duurzame ontwikkeling”. 

De gemeente Holsbeek is echter al veel langer bezig met het actief deel nemen aan een 

milieubeleid. Een GNOP werd in 1995 opgesteld, bermbeheersplannen werden uitgewerkt. 

Een milieuambtenaar en duurzaamheidsambtenaar zijn als aanspreekpunt aanwezig. De 

gemeente heeft het 10-puntenprogramma van de provincie inzake waterbeheer 

onderschreven. Een studie aangaande de waterkwaliteit van oppervlakte water werd 

uitgevoerd (eindwerk van Joris Mertens van de Hogeschool der Kempen). Op initiatief van de 

MAR heeft een actieprogramma aangaande de analyse, uitgevoerd door de KULeuven , op 

de mogelijke verontreiniging van putwater plaatsgevonden. 

Men is ook actief bezig met het opstellen van een inventaris van milieuvergunningen, een 

inventaris van verontreinigde gronden. Subsidies worden verleend voor het duurzaam 

omspringen met water. Dit zijn maar enkele voorbeelden. 

Algemeen is het mileubeleidsplan voornamelijk gericht op het sensibiliseren van de bevolking 

en/of bepaalde doelgroepen. Tevens wordt het belang van de voorbeeldfunctie die de 

gemeente heeft extra in de verf gezet. 

Thans wordt met betrekking tot een aantal deelgebieden reeds sensibilisering doorgevoerd: 

Vaste stoffen 

• afvalpreventie via infoblad 

• gebruik kringloopwinkel promoten 

• gratis afhalen houtsnippers op containerpark 

• verkoop compostvaten op gemeente 

Energie 

• minder energieverbruik via infoblad 

• rationeel energiegebruik in sportschuur als voorbeeldfunctie 

Natuur- en bosgebieden 

• Boomplantactie met scholen 

• Wandelingen met natuurgids 

26/139


Hinder 

• Infopanelen op glasbolsites 

• Aanplakken reglement op sluikstorten op vuilverzamelplaats 

• Infoblad aangaande problematiek zwerfkatten ( aansluiting bij dierenbescherming) 

• Reglementen (politie) 

Mobiliteit 

• Infoblad en brochures aan loket ‘ Adem diep in’, ‘ROB’ 

• Meegeven ROB-campagnefolder bij afgegeven nieuw rijbewijs 

• De Lijn bedeelt folders en voert in samenwerking met de gemeente enquêtes 

III.4.4 Milieubeleidsplan Holsbeek 2010-2014 

In zitting van 5 maart 2009 werd door het college besloten het huidige milieubeleidsplan te 

actualiseren en de aangepaste versie te verlengen tot 2014. 

27/139


UITVOERINGSPLANNEN 

(Uit structuurplan Holsbeek – ARCADIS Gedas 2004) 

III.4.5 

Biologische waarderingskaart 

De biologische waarderingskaart (De Blust et al., 1985) geeft op basis van een gedetailleerde 

inventaris van het biologisch milieu een overzicht van de vegetaties in België. De 

voorkomende vegetatie wordt geïnventariseerd en in kaart gebracht. Er worden 18 

vegetatieklassen onderscheiden. Op basis van 4 criteria (zeldzaamheid, biologische kwaliteit, 

kwetsbaarheid, vervangbaarheid) wordt aan een ecotoop een waardecijfer toegekend. Al 

naargelang het waardecijfer wordt het ecotoop opgedeeld in de categorieën zeer waardevol, 

biologisch waardevol en biologisch minder waardevol. 

Hieronder worden enkele waardevolle en zeer waardevolle gebieden beschreven. 

- Het westelijk deel van Holsbeek: In dit gedeelte zijn het Gasthuisbos, het 

Chartreuzenbos en het Sint-Gertrudisbos gesitueerd. Hoewel de heuvels waarop 

deze bossen staan erg te lijden hebben onder verkavelingsdruk en de huidige 

spontane groei van exoten of naaldhout, zijn hier nog waardevolle eiken- en 

beukenbossen achtergebleven. Na de aanplanting voor het gebruik van hout in de 

steenkoolmijnen is de verdere verbossing nadien ontstaan doordat men geen 

(hak)hout meer nodig had. 

- De Wingevallei: De ganse Wingevallei is een aaneenschakeling van waardevolle en 

zeer waardevolle percelen o.a. het Hof ter Winge, Bergbroek, Dunbergbroek, de 

Blauwmolen, Vierbunders, de Heilige Geestmolen, het kasteel van Horst, de Vijvers- 

Baronsheide en de Lozenhoek. Erg belangrijk is de aanwezigheid van enige 

mesofiele hooilanden. 

- Het Mostingbos: Het gaat om een zuur eikenbos op de Oomberg dat als zeer 

waardevol wordt beschouwd. 

- Holle wegen: Eén van de meest typische kenmerken van het Hageland is het 

veelvuldig voorkomen van holle wegen. Sommige holle wegen zijn restanten van 

oude steengroeven. De nog onverharde wegen worden als zeer waardevol 

beschouwd, de andere, voor zoverre nog enige natuurlijke kenmerken hebben, als 

waardevol. 

- Natuurreservaat Benniksberg 

Samenvattend kunnen we zeggen dat Holsbeek niet alleen een landschappelijk, maar ook 

biologische een waardevolle gemeente is met veel potentieel. 

28/139


III.4.6 

Regionaal landschap Noord-Hageland 

Een Regionaal Landschap heeft een dubbele betekenis: 

- Een zich over de gemeentegrenzen uitstrekkende oppervlakte met een eenvormig 

landschap met grote mogelijkheden voor natuurontwikkeling en NG recreatie. 

- De organisatie die werkt aan draagvlak- en doelgroepenbeleid en invulling geeft aan 

de hand van gebiedsgericht beleid binnen de provincie. 

Het erkend Regionaal Landschap Noord-Hageland groepeert de gemeenten Holsbeek, 

Scherpenheuvel-Zichem, Aarschot, Diest, Bekkevoort, Begijnendijk, Lubbeek, Tielt-Winge en 

Rotselaar. 

29/139


De doelstellingen van een regionaal landschap situeren zich vooral op het gebied van de 

natuurontwikkeling/natuurbeheer en de landschapsontwikkeling met aandacht voor de 

eigenheid van de streek. De samenwerking tussen gemeenten, natuurorganisaties en andere 

gebruikers van open ruimte garandeert een gefundeerd beleid gericht op een breed 

maatschappelijk draagvlak. Bekende realisaties tot op heden zijn onder andere 

haagplantacties, poelenproject en hoogstamboomgaarden, herwaardering van holle wegen, 

beheerswerkzaamheden op het domein van Horst, het ruimen van de ringgracht rond de 

pastorie van Sint-Pieters-Rode, herwaardering van de pastorijtuin Sint-Maurus te Holsbeek 

en planning en coordinatie van de aanleg van de ecotunnel. 

III.4.7 

Traditionele landschappen en de atlas van landschapsrelicten 

Volgens de kaart van de traditionele landschappen van het Vlaams Gewest behoort Holsbeek 

tot het Zandige Hageland en wordt het doorsneden door een uitloper van het valleicomplex 

van Dijle-Gete-Demer. 

Het landschap wordt er samengesteld uit (beboste) heuvelruggen en valleien met wijdse, 

soms panoramische zichten. De wegen en de bebouwing zijn er, rekening houdend met de 

landschappelijke indeling (valleien en heuvelruggen) ingeplant. 

30/139


In de traditionele landschappen werden relictobjecten geselecteerd op basis van criteria 

herkenbaarheid, gaafheid en samenhang. Ze worden ingedeeld in relictzones, ankerplaatsen, 

lijnrelicten en puntrelicten16. 

Relictzones zijn gebieden van wisselende oppervlakte waarin de landschappelijke structuren 

van bewoning, wegen, kavels of perceelsbeplanting van de traditionele landschappen op een 

herkenbare manier bewaard zijn gebleven. 

Ankerplaatsen zijn de meest waardevolle landschappelijke plaatsen die bestaan uit 

complexen van gevarieerde erfgoedelementen die een geheel of ensemble vormen. Ze zijn 

uitzonderlijk inzake gaafheid of representativiteit of nemen ruimtelijk een plaats in die 

belangrijk is voor de zorg of het herstel van de landschappelijke omgeving. 

Lijnrelicten worden gevormd door lijnvormige landschapselementen die drager zijn van een 

cultuurhistorische betekenis. Het kunnen allerhande wegentracés zijn, dijken, militaire 

verdedigingslinies en ook natuurlijke verschijnselen wanneer die het bindend element zijn 

tussen erfgoedwaarden of landschappelijk structurerend zijn. 

Puntrelicten bestaan uit afzonderlijke objecten met hun onmiddellijke omgeving. Het zijn 

dikwijls bouwkundige elementen met een bijzondere erfgoedwaarde, zoals monumenten. Niet 

alleen het bouwkundig erfgoed behoort tot deze categorie, maar ook alle bijzondere 

landschapselementen, zoals bv. een solitaire boom. 

In de gemeente Holsbeek werden volgende elementen geselecteerd: 

31/139


- De Hellingsbossen van Noord-Haspengouw (R20065), de Wingse Broeken en 

Molenbeek (R20070) en de Molenberg, Speelberg, Chartreuzenbos, Uilenberg 

(R20072) worden aangeduid als relictzones. 

- De vallei van Molenbeek Van Gemp tot Horst (A20016) en de Diestiaanruggen te 

Wezemaal (A20014) werden geselecteerd als ankerplaats. 

- De Zuun-Beringbeek (L20021) werd geselecteerd als lijnrelict. 

- Als puntrelicten werden aangeduid: Kasteel van Van Tilt met tuin (P20795), Pastorij 

van Holsbeek (P20796) en Sint-Mauruskerk (P20797), Hof ter Winge (P20798), Heilig 

Geesthof (P20800), Pastorij van Kortijk-Dutsel (P20801) en Sint-Catharinakerk 

(P20802), Koningshoeve (P20803), Pastorij van Sint-Pieters-Rode (P20806) en Sint- 

Pieterskerk (P20805), Kasteel van Horst (P20807) en Horsthoeve (P20808), Sint- 

Lambertuskerk (P20809) en Pastorij Nieuwrode (P20810), Heilige Geestmolen 

(P21108) en Blauwmolen (P21109). 

Landschapsatlas Vlaanderen 

III.4.8 

Vogelrichtlijngebied/Habitatrichtlijngebied 

De Wingevallei en het Chartreuzenbos werden in uitvoering van de Europese richtlijn 

92/43/EEG door een beslissing van de Vlaamse regering van 04/05/2001 beschermd als 

habitatrichtlijngebied. 

De bescherming is voornamelijk opgelegd voor het beschermen van de aanwezige heidecomplexen, 

graslanden, ruigten en hooilanden, beuken-, eiken- en alluviale bossen en voor 

de vleermuis, bittervoorn en de kamsalamander. 

32/139


III.4.9 

Vlaams Ecologisch Netwerk 

Een belangrijke doelstelling van het structuurplan Vlaanderen is het behoud en de versterking 

van het buitengebied. Hieronder wordt ook een versterking van de natuurlijke structuur 

verstaan. Dit gebeurt door de afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Het 

VEN wordt opgebouwd uit de ‘Grote Eenheden Natuur’ (GEN) en de ‘Grote Eenheden Natuur 

in Ontwikkeling’ (GENO). 

Eind 2002 werd er een eerste fase van het VEN afgebakend. De eerste fase beslaat ca. 

85.000 ha. In de toekomst zullen er nog 35 000 ha VEN worden afgebakend. De Wingevallei 

en delen van Grote Losting werden aangeduid als GEN. 

III.4.10 Bermbeheersplan 

De gemeente Holsbeek onderhoudt zijn wegbermen volgens een wegbermbeheersplan. 

III.4.11 GNOP – Regionaal en gemeentelijk natuurontwikkelingsplan 

Het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan, of kortweg GNOP, is een onderdeel van het 

milieuconvenant dat de gemeente afsloot met de Vlaamse overheid. Het is een plan dat wordt 

opgemaakt voor heel het grondgebied van de gemeente. Het document beschrijft naast de 

natuurwaarden ook de concrete maatregelen die nodig zijn voor het behoud en de vergroting 

van deze waarden. 

De hoofddoelstelling van het GNOP is het beleid van de gemeente op het vlak van 

natuurbehoud uit te werken. Op de eerste plaats richt dit beleid zich tot de ontwikkeling en de 

vergroting van de aanwezige natuurwaarden van gebieden, soorten, 

33/139


levensgemeenschappen, kleine landschapselementen en het vergroten van het 

maatschappelijk draagvlak door sensibilisatie en educatie. 

Het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan werd afgerond in april 1996 door studiebureau 

Gedas. Het vormt de beschrijving van de maatregelen en acties die in Holsbeek zullen 

genomen worden om de natuurwaarden plaatselijk te beschermen en/of te ontwikkelen. 

Als belangrijkste doelstelling in het kader van het GNOP worden door de gemeente Holsbeek 

drie pistes gevolgd: ten eerste een strikte ruimtelijke ordening met grote aandacht voor het 

ecologische aspect, ten tweede concrete natuurontwikkeling waarbij de meeste aandacht 

uitgaat naar het creëren van een ecologische netwerkstructuur en als derde een maximale 

deelname van de bevolking met aandacht voor natuureducatie. Prioritair werden de volgende 

acties voorgesteld: 

- opstellen van een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan; 

- inplannen van ecologische verbindingsstructuren bij infrastructuurwerken; 

- opmaken en uitvoeren van het bermbeheersplan; 

- beschermen van waardevolle holle wegen; 

- aanplanten van houtkanten; 

- opstellen ontwikkelingsplan Wingevallei. 

III.4.12 Mobiliteitsplan 

Een mobiliteitsplan is het resultaat van een convenant tussen de gemeente, de Vlaamse 

overheid en de openbare vervoersmaatschappij. Beide laatste partners worden ingevuld door 

de Administratie Wegen en Verkeer en De Lijn. Het mobiliteitsplan beoogt een gemeentelijke 

visie met betrekking tot mobiliteit en verkeersstructuren op haar grondgebied. Ook relaties 

met andere gemeenten of hogere overheden worden nader bekeken. Het te volgen proces is 

voor geheel Vlaanderen eenduidig vastgelegd. De provinciale auditcommissie begeleidt en 

beoordeelt de opgemaakte plannen. Deze planopmaak gebeurt in drie fasen. De eerste fase 

behelst een oriëntatienota waarin vooral inventarisatie van bestaande gegevens wordt 

verwerkt tezamen met de visies van verschillende beleids- en belangenactoren. 

De tweede fase omvat bijkomend onderzoek en de opmaak van een aantal scenario’s. Er 

wordt een trendscenario en één of meerdere varianten van een duurzaam scenario 

voorgesteld. 

In de derde fase worden beleidsmaatregelen voorgesteld om het gekozen scenario 

duurzame mobiliteit uit te werken. De maatregelen worden ingedeeld per project met 

aanduiding van prioriteit, uitvoeringspartner en kostenraming. 

Het mobiliteitsplan van Holsbeek werd goedgekeurd op 12 september 2000 door de 

provinciale auditcommissie. De krachtlijnen van het mobiliteitsplan voor Holsbeek zijn: 

- vervolledigen van het fietsnetwerk en realiseren van de verbindende fietsroutes; 

- sturen van het gemotoriseerd verkeer naar bovenlokale en lokale verbindingswegen; 

- verhogen van het openbaar vervoeraanbod; 

- verhogen van de verkeersleefbaarheid in de verschillende centra. 

34/139


In zitting van 06/12/07 werd door het college van burgemeester en schepenen beslist het 

mobiliteitsplan te verbreden en verdiepen. De verkenningsnota werd goedgekeurd op de 

provinciale auditcommissie van 07/07/2009. 

III.5 STRUCTUURPLANNEN 

III.5.1 

Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen 

Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen duidt Holsbeek aan als een buitengebiedgemeente, 

wat inhoudt dat de openruimtefuncties hier primeren. Basisprincipe voor het buitengebied is 

dat het fysische systeem ruimtelijk structurerend is. 

De gewenste ruimtelijke structuur wordt verder uitgediept in de doelstellingen en 

ontwikkelingsperspectieven voor het buitengebied. Natuur, landbouw en bos zijn samen met 

wonen en werken de structuurbepalende functies van het buitengebied. Het ontwikkelen van 

deze structurerende activiteiten en functies moet garant staan voor een “duurzame ruimtelijke 

ontwikkeling” van het buitengebied. 

III.5.2 

Ruimtelijk structuurplan provincie Vlaams-Brabant 

Het beleid van het ruimtelijk structuurplan van de provincie Vlaams-Brabant (op 11 mei 2004 

door de provincieraad van Vlaams-Brabant definitief vastgesteld) ten aanzien van 

buitengebieden is gericht op het behoud, het herstel, de ontwikkeling en het verweven van 

landbouw, natuur, bos, wonen en werken. 

Volgende doelstellingen worden in dit structuurplan vooropgesteld : 

• Het functioneren van de structuurbepalende functies mag niet worden aangetast 

• Tegengaan van versnippering in het buitengebied door bebouwing en infrastructuur 

• Bundelen van de ontwikkeling in kernen van het buitengebied 

• Landbouw- natuuren bosfunctie gelijktijdig en gelijkwaardig afbakenen in goed 

gestructureerde gehelen 

III.5.3 

Ruimtelijk structuurplan Holsbeek 

Het structuurplan Holsbeek is door de gemeenteraad goedgekeurd in zitting van 26 april 

2005. De doelstellingen zoals ze op gewestelijk en provinciaal niveau zijn geformuleerd 

komen duidelijk naar voren. 

Het is de betrachting van het gemeentebestuur van Holsbeek een kwaliteitsvol ruimtelijk 

beleid te kunnen voeren als basispeiler van de hedendaagse samenleving. Voor de 

gemeente Holsbeek worden een aantal doelstellingen geformuleerd die ook met het 

milieubeleidsplan zullen interageren. 

35/139


IV 

INSTRUMENTARIUM 

IV.1 BELEIDSINSTRUMENTEN 

- Federaal Plan Inzake Duurzame Ontwikkeling 

- Samenwerkingsovereenkomst “Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling 2008- 

2013”, gemeenteraadsbeslissing d.d. 26 maart 2009 

- MBP provincie en Vlaams Gewest 

- Voorliggend milieubeleidsplan 

- Mobiliteitsplan 

- Ruimtelijk structuurplan 

- GNOP “1996” 

- Erosiebestrijdingsplan 

- Andere relevante studies vb landsschapsstudie 

IV.2 GEMEENTELIJKE DIENSTEN 

- Duurzaamheidsambtenaar : één ambtenaar 

- Milieudienst : één ambtenaar (eveneens diensthoofd Ruimtelijke Ordening en 

mobiliteitsambtenaar) 

- Mina-werkers: 2 voltijdse Mina werkers in samenwerking met de firma IGO Leuven 

- Interne milieuzorg : Holsbeek neemt de voorbeeldfunctie van de interne diensten 

ernstig en neemt initiatieven zowel op het vlak van een geïntegreerd beleid als op het 

vlak van productgebruik. Recentelijke verwezenlijkingen zijn: 

o aankoop milieuvriendelijke kantoormaterialen 

o aanschaf van roetfilter op dieselmotor van veegwagen 

o aankoop van pesticiden die gedoogd zijn volgens de POCER 

o gezien hier geen cafetaria of catering is dagdagelijks kunnen we daarin ons 

beperken tot aankoop van statiegeldflessen en eerlijke koffie etc. 

o de recepties worden gegeven met echte glazen en soms met wijn van de 

wereldwinkel 

o aankoop van elektrische materialen met energiebesparingtoets 

o energieboekhouding van de gemeentelijke gebouwen 

o overschakelen op milieuvriendelijke poetsmiddelen 

o In Sportschuur speciale verlichting aangebracht: bewegingsschakelaars in 

gangen en kleedkamers en in de zaal verschillende luxstanden voor training 

of competitie 

36/139


o 

o 

Regenwater wordt in nieuw gedeelte school Kortrijk-Dutsel, nieuw gedeelte 

school Nieuwrode, OCMW en loods hergebruikt 

Toiletten op regenwater bij aanpassing van sanitair in Sportschuur, 

bibliotheek en gemeentehuis 

- Milieubarometer: Holsbeek zal de nodige acties nemen om een milieubarometer op te 

stellen, om zo het resultaat van de eigen initiatieven op te volgen 

- Volgende acties worden uitgevoerd overeenkomstig de samenwerkingsovereenkomst 

en beschikbaarheid van de software : Inventarisatie MMIS 

o inventaris van vergunningen klasse 1 & 2; 

o inventaris van gemelde klasse 3 bedrijven; 

o milieuklachtenregistratie en opvolging (MKROS) 

o inventaris van verontreinigde gronden; 

o inventaris van afgeleverde kapvergunningen 

o rioleringsdatabank 

o natuurvergunningenloket 

- Integratie op gemeentelijk vlak : Er is regelmatig overleg tussen alle betrokken 

diensten. Holsbeek maakt van een geïntegreerd beleid een hoofddoelstelling. 

- Toezicht : Gebeurt door twee gemeentelijke ambtenaren (milieuambtenaar en 

duurzaamheidsambtenaar). Er is tevens een samenwerkingsprotocol met de politie en 

samenwerking met de groendienst die de melding maakt. 

- Samenwerkingsverbanden : 

o met de omliggende gemeenten (erosie en mobiliteit) 

o met de gemeentelijke milieu-adviesraad MAR 

o Lokaal Gezondheidsoverleg (LOGO) 

o RLNH 

o Igo Leuven 

o Ecowerf 

o Provincie Vlaams-Brabant 

o Vlaams-Gewest 

o Crematorium 

37/139


IV.3 ADVIESRAAD VOOR MILIEU EN NATUUR MAR 

De milieuadviesraad is reeds actief sinds 1992 met statuten, goedgekeurd door de 

gemeenteraad d.d 28/12/92 en recent aangepast aan de samenwerkingovereenkomsten ; 

Er wordt advies gegeven rond de uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst 2008 – 

2013. De Statuten, het huishoudelijk reglement en de afsprakennota werden aangepast in 

2003 en 2008 overeenkomstig de bepalingen van de samenwerkingsovereenkomst. 

De adviesraad is samengesteld uit leden met stemrecht, plaatsvervangers, leden zonder 

stemrecht en leden met specialisatie. 

Volgende instanties worden uitgenodigd om in de raad te zetelen: 

• Milieu en natuurverenigingen, jachtverenigingen 

• Onderwijsinstellingen 

• Sociaal-culturele organisaties 

• Beroepsgroepen 

• Landbouwers, watering 

• Burgers van gemeente Holsbeek 

Om aan die eisen te voldoen werd er een oproep gedaan in het infoblad. Er worden tevens 

continue inspanningen geleverd om de werking van de MAR te verbeteren. 

De MAR van Holsbeek omvat sedert 2007 volgende leden : 

Naam Voornaam Adres 

Lefebre Filip Bovenveld 5 

Snoeijs 

Tinne 

Wens Bruno Hulsbergweg 14 

Holsbeeksesteenweg 240, 3010 Kessel- 

Lo 

Vandeplas Johan Rot 21 

Clinckemaillie Denis Mostingstraat 

Van Mellaert Raymond Rodeberg 5 

Taveirne Ria Appelweg 150 

Schotsmans Romain Wingeweg 52 

Goethuys Jos Kerkebos 5 

Van Inthout Yvette Leempoelstraat 5 

38/139


Coenegracht Eliane Werfweg 7 

Vander Bracht Annelies Meesberg 51 

Van Horebeek Nadine Schubbeekstraat 1a 

Neyns Myriam Lovenspad 4 

Jespers Herman Kortrijksebaan 139 

Reniers Sofie Verhaegenstraat 33 

Demarsin Alex Gravenstraat 53 

39/139


V THEMATISCHE BENADERING GELINKT MET 

DOELGROEPEN EN GEBIEDEN T.O.V. 

THEMABENADERING 

Binnen de vroegere milieubeleidsplannen, zowel gewestelijk als provinciaal, werd op basis 

van een thematische benadering gewerkt zodat tussen beide beleidsplannen een eenvoudig 

vergelijkingkader werd verkregen. Ook het Milieubeleidsplan 2003-2007 (Mina 3) werkt 

volgens deze systematiek. 

In de samenwerkingsovereenkomst zal het milieujaarprogramma zoals hoger aangehaald 

echter dienen opgesteld te worden via een systematiek van thema's. Op dit ogenblik wordt de 

themabenadering al bij de gemeente Holsbeek toegepast in het milieujaarprogramma dat 

jaarlijks wordt opgesteld en zorgt dit niet voor interpretatieproblemen. 

Het voorliggend milieubeleidsplan is bijgevolg volgens de thema-systematiek opgebouwd 

waarbij er voldoende aandacht wordt besteed aan de thematische aspecten. In het hoofdstuk 

XIII trachten we de link tussen de beleidsplannen van de verschillende bestuursniveaus aan 

elkaar te koppelen. 

De gemeente Holsbeek heeft de samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Per thema 

wordt een algemene beschrijving gegeven. Vervolgens wordt de stand van zaken opgesomd, 

worden de knelpunten bepaald en strategieën en actiepunten naar voor geschoven. Er is 

gekozen om de interactie van de thema’s met de betrokken doelgroepen maximaal uit te 

werken. 

Er werd geopteerd om de acties in verband met de thema mobiliteit te registreren 

onder de andere themas aangezien de te nemen acties meestal daar reeds werden 

vermeld (bij lucht, geluid). 

V.1 DOELGROEPEN 

V.1.1 

Algemene visie Holsbeek 

De gemeentelijke diensten hebben een voorbeeldfunctie en dienen dus te allen tijde bewust 

te zijn van de genomen initiatieven inzake rationeel gebruik van goederen, aandacht voor 

natuur en landschap en een levenswijze gericht op duurzaamheid. De gemeente Holsbeek 

zal op het gebied van productgebruik, aandacht voor preventie van afval en algemeen 

duurzaam beleid deze voorbeeldfunctie vervullen. 

40/139


De gemeente streeft naar een maximale betrokkenheid van zijn ganse bevolking en zal dit via 

een gericht communicatiebeleid, gebaseerd op informatie, sensibilisering en educatie, 

trachten te bereiken. 

V.1.2 

Doelgroepen 

In dit document vindt u per thema een actieprogramma waar telkens per actie is aangegeven 

welke doelgroepen betrokken partij zijn. Wij menen dat hieruit duidelijk zal blijken dat 

Holsbeek een gericht doelgroepenbeleid voorstaat. 

Hiervoor werden onderstaande doelgroepen onderscheiden: 

- eigen personeel, gemeentedienst (EP); 

- bevolking, consumenten en huishoudens, burgers (BEV); 

- bedrijven en handelaars (BED); 

- landen bosbouw (LAND); 

- recreatie en toerisme (REC)(waaronder ook jacht) 

- onderwijs (OND); 

- milieu- en natuurverenigingen (MIL); 

V.2 Gebiedsgericht beleid 

Verwijzend naar de actuele gewestplanbestemmingen in Holsbeek, kunnen we de gemeente 

opsplitsen in enkele specifieke delen in relatie tot milieubeleid. Een groot deel van dit 

milieubeleidsplan gaat over hinderlijke activiteiten, inbreuken en verstoringen die, 

onvermijdelijk van menselijke origine zijn. Het spreekt voor zich dat specifieke acties dus 

eerder gericht zijn op een specifiek probleem of op een bepaalde doelgroep. 

Afgaand op een grondverdeling waar landbouw en natuur 85 % van het totale areaal 

vertegenwoordigen is het duidelijk dat ook een gebiedsgericht beleid noodzakelijk is om tot 

een evenwichtig milieubeleid te komen. Zoals u reeds hoger hebt kunnen lezen zijn ook de 

hogere overheden overtuigd van het belang van een landschapsbeleid. Het behoud en de 

verbetering van de valleigebieden als natte dragers van de natuurlijke structuur en de 

ontwikkeling van de landbouwgebieden als ecologische verbindingsgebieden wordt in alle 

visies als prioritair beschouw. 

In dit plan wordt niet specifiek per gebied een actieprogramma naar voor geschoven, maar 

binnen de relevante thema's, (voornamelijk water en natuurlijke entiteiten) zal u merken dat 

Holsbeek deze visies ten volle onderschrijft. De beschrijving van de prioritaire zones vindt u 

eerder in dit document. De aandacht voor landschapsherstel vindt u ook terug in andere 

beleidsdocumenten van de gemeente. We verwijzen in dit kader graag naar het recent 

goedgekeurde ontwerp van het structuurplan en de pilootstudie voor landschapsbeoordeling 

waarin deze problematiek ook uitgebreid aan bod komt. 

41/139


VI 

THEMA 1: VASTE STOFFEN 

Het thema vaste stoffen focust op 2 zaken : 

• Milieuverantwoord gebruik of verbruik van producten 

• Voorkomen van afvalstoffen en preventief reageren op afvalstoffen gegenereerd door 

gebruik of verbruik van producten 

Bijgevolg worden onder het thema vaste stoffen volgende thema’s besproken: 

• Verspreiding milieugevaarlijke stoffen 

o Verspreiding milieugevaarlijke stoffen : metalen, bestrijdingsmiddelen, PAK’s, 

dioxines en VOS (cf. milieuverantwoord gebruik en/of verbruik van producten 

en preventieve reactie op afvalstoffen) 

o Verontreiniging en aantasting van de bodem : bodemverontreiniging, 

waterbodemverontreiniging en bodemaantasting (erosie) Deze acties zouden 

eveneens onder het thema hinder en water kunnen terecht komen. 

• Verontreiniging door afvalstoffen. 

VI.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen 

VI.1.1 

Themabeschrijving 

VI.1.1.1 Verspreiding milieugevaarlijke stoffen 

Reductieprogramma’s voor metalen en metalloïden, bestrijdingsmiddelen, PAK’s, dioxines en 

organische micropolluenten met focus op vluchtige organische verbindingen, worden 

momenteel opgemaakt en uitgevoerd. Deze milieugevaarlijke stoffen omvatten een scala van 

verbindingen, met heel wat verschillende eigenschappen, bronnen en gevolgen. De 

verspreiding van dergelijke milieugevaarlijke stoffen in het milieu vormt dan ook een 

belangrijk probleem. 

Internationaal zijn 2 punten prioritair: 

• zwevende stof in de lucht vanwege het mogelijke risico voor de volksgezondheid (harten 

luchtwegklachten zowel bij kortstondige als bij langdurige blootstelling). 

• bestrijdingsmiddelen vanwege hun slechte afbreekbaarheid, hun toxiciteit en hun 

mogelijkheid zich in organismen op te stapelen (bijv. PCB’s, dioxines, aldrin, DDT). 

42/139


Er vloeien nieuwe beleidsimpulsen voort uit dit thema. Het betreft onder meer de vervanging 

van bepaalde milieugevaarlijke producten en zuinig omspringen met grondstoffen. 

Verantwoord productgebruik (bvb FSC- hout) wordt gestimuleerd. 

VI.1.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem 

De bodem is het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grondwater, de andere 

bestanddelen en levende organismen. Vaak wordt bodemverontreiniging onder het thema 

‘hinder’ ingedeeld. Aangezien de link met de afvalproblematiek groot is, wordt 

bodemverontreiniging hier ingedeeld. 

De kwantiteit van het grondwater wordt mee in het thema ‘verdroging’ behandeld. Het 

preventieve luik over de kwaliteit van het grondwater zit bij het thema ‘verspreiding van 

milieugevaarlijke stoffen’, het curatieve luik vindt u in dit thema bij bodemverontreiniging. 

• Bodemverontreiniging heeft betrekking op situaties waarbij door menselijke activiteiten 

milieugevaarlijke stoffen in de bodem terechtkomen en de kwaliteit ervan rechtstreeks of 

onrechtstreeks nadelig beïnvloeden. (De problematiek van een overmaat aan 

voedingsstoffen voor planten (nitraten en fosfaten) in de bodem komt in het thema 

‘vermesting’ aan bod.) 

• Waterbodemverontreiniging gaat over de opname en de vrijstelling van milieugevaarlijke 

stoffen in relatie tot de draagkracht en de kwaliteitsdoelstellingen van het aquatische 

milieu (in situ). In dit opzicht zijn er raakvlakken met de verschillende andere thema’s 

zoals de verspreiding van milieugevaarlijke stoffen, vermesting en verlies aan 

biodiversiteit. 

• Bodemaantasting heeft te maken met verlies aan bodemkwaliteit als gevolg van onder 

meer bodemerosie, verlies van organisch materiaal, verzilting, verdichting, wijzigingen in 

het microreliëf, profielafbraak en verminderde diversiteit van bodemfauna en –flora. Het 

probleem van bodemafdichting door bebouwing en infrastructuur, met afname van de 

mogelijke gebruiksfuncties als gevolg, en van de winning van oppervlaktedelfstoffen 

komen hier eveneens aan bod. Verdroging als een vorm van aantasting van de bodem 

wordt behandeld in het thema ‘verdroging’. Er is ook een link met bodemverontreiniging 

en het thema ‘verlies aan biodiversiteit’. Voor verzurende stoffen (NOX, SO2, enz) 

verwijzen we naar het thema verzuring. 

Beleidsmatig beperken we ons tot de sanering van lokaal verontreinigde bodems en het 

saneren (ruimen) en verwijderen van de vrijgekomen specie van de waterbodems. 

43/139


VI.1.2 

Stand van zaken 

VI.1.2.1 Toestand 

VI.1.2.1.1 Verspreiding van milieugevaarlijke stoffen op Vlaams niveau 

- Vluchtige organische stoffen : Tussen 1990 en 2001 daalde de concentratie aan 

vluchtige componenten met 17%. Dit is vnl. te danken aan de industrie en aan de 

overschakeling van benzine naar diesel. Ook de benzeen-concentratie daalde in de 

loop van 1996 naar 2001. 

- Verspreiding van producten van onvolledige verbranding : M.b.t. CO-emissies worden 

weinig veranderingen waargenomen. Dioxine-concentraties zijn daarentegen zeer sterk 

afgenomen, vnl. als resultaat van de zuiveringsinstallaties van verbrandingsovens en 

de verminderde uitstoot bij gebouwenverwarming. 

- Verspreiding van zware metalen : Voor de meeste zware metalen (As, Cd, Cr, Hg en 

Pb) is hier een positieve evolutie waar te nemen. 

- Verspreiding van bestrijdingsmiddelen : Met betrekking tot bestrijdingsmiddelen 

(herbicide, insecticide en fungicide) zijn wisselende trends waar te nemen. Positief de 

laatste jaren waar het betreft het voorkomen in oppervlaktewater. Eerder negatief waar 

het voedselresidu’s betreft. 

- Verspreiding van zwevende stoffen : Er is in dit opzicht geen duidelijke evolutie waar te 

nemen in Vlaanderen m.b.t. de fracties PM10, PM2,5 en PM0,1. Op basis van 

internationale kennis over gezondheidseffecten werd eveneens een indicator 

uitgewerkt (DALY). Het gaat hierbij om de verloren levensjaren. Ook hier is noch een 

positieve noch een negatieve evolutie waar te nemen. 

VI.1.2.1.2 Verontreiniging en aantasting van de bodem 

Sinds de invoering van het Vlarebo is een inhaalbeweging aan de gang inzake de sanering 

van verontreinigde bodems. Tot op heden is er nog geen zicht op de totale omvang van de 

aanwezige verontreiniging. 

De vervuiling van sedimenten van waterbodems is zowel afkomstig van puntbronnen 

(lozingen, overstorten, calamiteiten…) als van diffuse bronnen (vermesting, pesticiden…). Het 

geheel van polluenten is hoofdzakelijk afkomstig van de huishoudens, industrie en landbouw. 

De afzetting van vaste stoffen als sedimenten op de bodem van waterlopen, rivieren en 

kanalen is een natuurlijk verschijnsel. Menselijk ingrijpen in de watersystemen heeft evenwel 

als gevolg gehad dat in vele waterlopen de omvang van sedimenttransport aanzienlijk is 

toegenomen. De waterbodemproblematiek is daarom zowel kwalitatief als kwantitatief van 

aard. 

44/139


Vooral de activiteiten van landbouw en in mindere mate die van particulieren, de overheid en 

de industrie, leiden tot bodemaantasting. De externe druk door bijvoorbeeld zure neerslag of 

de mogelijke toename van regenbuien met hoge intensiteit door klimaatsverandering komt 

daar nog bovenop. De landbouw draagt bij tot een verhoogde erosie door toenemende 

mechanisatie, het ploegen op steile hellingen, het stopzetten van wisselbouw, het verloren 

gaan van hagen, houtwallen en taluds om plaats te maken voor grotere velden en efficiëntere 

landbouwmethoden. Algemeen wordt in dit kader in Vlaanderen een eerder negatieve 

tendens waargenomen. 

VI.1.2.2 Huidig beleidskader 

Europees beleid 

Het productiebeleid omtrent de milieugevaarlijke stoffen, situeert zich voornamelijk op 

Europees niveau. Dit beleid wordt geïmplementeerd via Europese richtlijnen terzake. Tijdens 

de verschillende Noordzeeconferenties werden voor de hoger opgesomde productgroepen 

reductiedoelstellingen geformuleerd. 

Federaal beleid 

De stoffen die op basis van Europese richtlijnen op de markt mogen gebracht worden, zijn in 

België een federale bevoegdheid. In België is op 1 januari 2003 het gebruik van 375 

verschillende actieve stoffen als gewasbeschermingsmiddel en 108 actieve stoffen als 

biociden toegestaan. 

Voor de emissiedoelstellingen voor vluchtige stoffen wordt verwezen naar de EU-richtlijn 

nationale emissiemaxima (NEM) en het protocol van Göteborg. Voor antropogene emissies 

werd dit maximum vastgelegd op 139000 ton. 

Vlaams beleid 

In de Vlaamse milieuwetgeving zijn basiskwaliteitnormen opgenomen voor lucht en 

oppervlaktewater. De basiskwaliteitnormen voor oppervlaktewater stellen waarden vast voor 

zware metalen, bestrijdingsmiddelen, PAK’s, organochloorverbindingen,… De 

milieukwaliteitsnormen voor lucht bevatten normen voor lood en cadmium. Daarnaast zijn in 

VLAREM ook normen opgenomen voor de concentratie lood, cadmium en thallium in 

stofneerslag. 

Voor dioxines wordt een reductie van 70% nagestreefd t.o.v. 1985 (vierde 

Noordzeeconferentie). 

Verder zijn er in het Vlaams Reglement betreffende de bodemsanering (VLAREBO) 

bodemsaneringsnormen en achtergrondwaarden gespecificeerd voor een aantal parameters 

zoals zware metalen en VOS. In principe dient een bodem gesaneerd te worden indien de 

bodemsaneringsnorm overschreden wordt. Ook in het VLAREA als uitvoeringsbesluit van het 

afvalstoffendecreet, worden voorwaarden gesteld voor zware metalen, PAK’s, VOS, 

45/139


bestrijdingsmiddelen en gebruik van fvalstoffen als secundaire grondstof. Ruimingsslib van 

waterlopen dat uitgespreid wordt, dient aan de voorwaarden van het VLAREA (hergebruik als 

bodem) te voldoen. 

Openbare diensten worden verplicht bestrijdingsmiddelen af te bouwen. Een definitief verbod 

voor het gebruik door openbare diensten is gesteld op 2015. 

Gemeente Holsbeek 

De eigen diensten hebben een voorbeeldfunctie aangaande het duurzaam omgaan met het 

milieu. De nodige initiatieven om dit te verzekeren zullen verder genomen worden. Uiteraard 

blijft Holsbeek een landelijke gemeente waar zoveel, soms ongewenst groen is dat een 

volledige uitschakeling van bestrijdingsmiddelen moeilijk realiseerbaar is. Bijkomende 

beperkingen zijn het arbeidsintensieve karakter van het handmatig bestrijden, de beperking in 

aanwerving van extra personeel en de kosten van gespecialiseerd materiaal. Via de nodige 

sensibiliseringsacties zal de bevolking gestimuleerd worden in de richting van een 

verantwoord productgebruik (zie hoger). 

VI.1.3 

Knelpunten 

Dit thema is vooral een bevoegdheid en een problematiek die zich op het nationale of zelfs 

mondiale vlak afspeelt. Holsbeek zal - binnen de mogelijkheden van de gemeente - acties 

ondernemen om een positieve bijdrage te leveren. 


VI.1.3.1.1 Algemeen 

• Onvoldoende uitgeruste meetnetten zodat continue opvolging en toetsing van 

milieugevaarlijke stoffen moeilijk wordt. 

• Tot op heden wordt door het Vlaamse gewest nog geen koppeling gemaakt tussen het 

overschrijden van de milieukwaliteitsnormen voor het oppervlaktewater voor bepaalde 

parameters en de aanwezigheid van een industriële bron. De industriële bron wordt 

slechts bestraft indien de opgelegde lozingsnormen overtreden worden. Door het 

beperkt belang van de industrie van Holsbeek, zal de gemeente hier weinig invloed op 

uit kunnen oefenen. 

VI.1.3.1.2 Bestrijdingsmiddelen 

• Door de vrij algemene aanwending van bestrijdingsmiddelen blijken ze algemeen 

aanwezig te zijn in het oppervlaktewater en zelfs in het regenwater. Hierdoor dient er 

extra geïnvesteerd te worden bij de drinkwaterproductie. 

46/139


• Het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan leiden tot een zekere resistentie bij de 

doelorganismen. Hierdoor zijn er hogere doses en/of nieuwe producten nodig om een 

zelfde effect te krijgen. De gemeente Holsbeek zal door sensibilisatie trachten de 

bevolking bewuster te maken. 

• Het gebruik van pesticiden vermindert de soortenrijkdom in de bermen. Holsbeek stelde 

een gedeeltelijk bermbeheersplan op en past dit ook toe. 

VI.1.3.1.3 Zware metalen 

• Verontreiniging met zware metalen in waterbodems komt zeer frequent voor. Deze 

verontreiniging verdwijnt slechts zeer langzaam, zelfs al wordt de verontreinigingsbron 

weggenomen. Daarenboven is er onvoldoende kennis van de milieueffecten die het 

storten van (verontreinigd) waterbodemslib op de oevers van de waterloop met zich 

meebrengt. Er is onvoldoende inzicht en kennis van de bronnen die verantwoordelijk zijn 

voor de verontreiniging van het slib in de waterlopen. 

VI.1.3.1.4 Dioxines, PAK’s 

• Voor een aantal stoffen en stofgroepen (PAK’s, metalen, bestrijdingsmiddelen, 

dioxines…) ontbreken onderbouwde kwaliteitsnormen voor water en lucht. 

• De verwarming van individuele woningen en gebouwen als belangrijkste diffuse 

dioxinebron, is een bron die aldus moeilijker aan te pakken is. Daarnaast kunnen zich 

problemen voordoen met puntbronnen bij de overschrijding van de geldende normen. 

• Het wegverkeer is de belangrijkste bron van VOS, PAK’s. Bijgevolg is het probleem 

gerelateerd aan de mobiliteitsproblematiek. 


• Er is een probleem van handhaving voor de bestaande wetgeving. Er is momenteel 

geen zicht op bedrijven en gronden waarop een periodieke onderzoeksplicht rust en 

daarom is het moeilijk om te achterhalen of deze plicht wordt nageleefd. De gemeente 

zal zoveel mogelijk informatie proberen te verzamelen. 

• Om een bodembeschermingsprogramma op te starten is het essentieel eerst de 

bestaande situatie in te schatten en de problemen en oorzaken in kaart te brengen. Dit 

is nog maar ten dele gebeurd. Een makkelijk toegankelijke en volledige 

milieuvergunningendatabank is hierbij noodzakelijk. 

• De verschillende betrokkenen bij de bagger- en ruimingsspecieproblematiek werken 

onvoldoende gestructureerd samen. Er zijn momenteel onvoldoende financiële en 

logistieke middelen beschikbaar om een technisch doelmatige en in sommige gevallen 

juridisch aanvaardbare wijze de nodige bagger- en ruimingswerken uit te voeren. 

47/139


• Voor bodemaantasting bestaat er geen juridisch kader. Het principe van het behoud van 

de multifunctionaliteit van de bodem is onvoldoende gekend. Het beleid inzake erosie is 

nog maar net opgestart. 

• Er zijn geen systematische en toegankelijke gegevens beschikbaar over de toestand 

van de bodems met betrekking tot basisbodemkwaliteit. 

VI.1.4 

Doelstellingen en prioriteiten 


De gemeente Holsbeek wenst zijn voorbeeldfunctie zeer ernstig te nemen en zal dan ook 

waar mogelijk door verantwoord productgebruik en een beleid gericht op reductie van 

verontreinigende stoffen deze rol ten volle spelen. Om deze doelstelling te bereiken zal het 

emissiegericht reductiebeleid worden vertaald in een ‘stand-still-beginsel’. Hierdoor mag de 

totale verontreiniging door milieugevaarlijke stoffen veroorzaakt binnen de gemeente zeker 

niet toenemen. Voorkomende emissies worden via gerichte reductieprogramma’s tot een 

minimum herleid. Bestaande en ernstige verontreiniging dient zo snel mogelijk gesaneerd te 

worden. 

De gemeente stelt voorop dat de dioxine-emissies zoveel mogelijk vermeden dienen te 

worden en zal de maatregelen nemen die binnen haar bevoegdheden liggen. 

Wat de emissiereductie van de bestrijdingsmiddelen betreft, neemt het gemeentebestuur de 

doelstellingen van het Vlaamse gewest over. 


VI.1.4.2.1 Erosie 

Op lange termijn zal de gemeente ervoor zorgen dat de multifunctionaliteit van de nietverontreinigde 

bodems blijft behouden. Wat betreft de bodemaantasting wordt er verdere 

ervaring opgebouwd met betrekking tot erosiebestrijding. 

VI.1.4.2.2 Sanering vaste bodems 

Alle terreinen waarop zich ooit een potentieel bodemverontreinigende inrichting bevond of 

een dergelijke activiteit plaatshad dienen tegen 2016 minstens éénmaal onderzocht te zijn 

door eigenaar, exploitant. De gemeente zal hierop toezien. 

Om deze lange termijndoelstelling te realiseren zal de gemeente alle terreinen in kaart 

brengen waarop in het verleden potentieel bodembedreigende inrichtingen gevestigd waren 

of activiteiten plaatshadden. 

VI.1.4.2.3 Sanering waterbodems 

Wat betreft de baggerspecie dient het beheer te gebeuren volgens het BATNEEC-principe. In 

de mate van het mogelijke zal de sedimentbalans van de waterlopen en rivieren hersteld 

48/139


worden. Het onderhoud van de waterlopen dient te gebeuren volgens de code van goede 

praktijk voor de opmaak van een duurzaam lokaal waterbeleid. Dit geldt in het bijzonder voor 

het maaien ruimingsbeheer van waterlopen en voor natuurvriendelijke oeverinrichting en – 

bescherming. Dit dient een onderdeel te zijn van het deelbekkenbeheersplan. 

VI.1.5 

Strategie en actiepunten 

VI.1.5.1 Strategie 

Algemeen 

Het gemeentebestuur zal, naast de uitoefening van haar toegewezen bevoegdheden, een 

coördinerende en informerende rol spelen bij de aanpak en het gebruik van milieugevaarlijke 

stoffen. Deze coördinerende taak richt zich naar de bevolking van Holsbeek, maar nog meer 

naar bepaalde specifieke doelgroepen (scholen, landbouw,...). De gemeente zal zijn 

voorbeeldfunctie met ernst vervullen. 

Een aangepast productbeleid dient te leiden tot een meer brongerichte aanpak van de 

problematiek van de milieugevaarlijke stoffen. Aangezien dit een materie is die, gelet op de 

bevoegdheden, op federaal niveau wordt behandeld, is de impact van een gemeentebestuur 

gelimiteerd tot het gebruik van de producten. Toch zal de gemeente waar mogelijk en 

gewenst haar medewerking verlenen om dergelijke maatregelen te realiseren. 


• Emissie milieugevaarlijke stoffen 

Het gemeentebestuur zal via haar bevoegdheden als vergunningverlenende overheid erop 

toezien dat de best beschikbare technieken (bijv. bij een spuitcabine) worden gehanteerd. De 

VLAREM-wetgeving zal er als basis dienen voor het te voeren vergunningenbeleid en waar 

noodzakelijk zullen de nodige en bijkomende bijzondere maatregelen opgelegd worden om te 

komen tot een maximale reductie van de emissie van milieugevaarlijke stoffen. 

Daarnaast zal de gemeente in die gevallen waar zij zelf verantwoordelijk is voor de emissie 

van milieugevaarlijke stoffen, alle nodige maatregelen nemen om deze emissies tot het 

absolute minimum terug te brengen, vb. bij de aankoop van de veegmachine werd geopteerd 

voor de aankoop van een roetfilter. 

• Bodem 

De gemeente zal de informatie die zij verkrijgt via de OVAM, zoals de verplichte periodieke 

onderzoeken, het register van de verontreinigde gronden, de adviesvragen voor 

bodemsaneringsprojecten, opvolgen. 

49/139


Ook stookolietanks dienen geïnventariseerd te worden. De bevolking wordt verder 

geïnformeerd over hun verplichtingen aangaande de opslag van stookolie. Bij 

verbouwingswerken of plaatsen van een nieuwbouw zal aan de burgers worden aangeraden 

om een visueel controleerbare tank te plaatsen of een andere energievorm aan te wenden. 

Ook bij nieuwe werken zal er gekozen worden voor een visueel controleerbare tank of een 

andere energievorm. De tanks van de gemeentelijke gebouwen worden regelmatig 

gecontroleerd. 

Bij verontreiniging van gemeentelijke eigendommen zal de gemeente Holsbeek de nodige 

onderzoeksdaden stellen, met inbegrip van de aanstelling van een 

bodemsaneringsdeskundige en het inlichten van de OVAM. De gemeente zal particulieren in 

geval van verontreiniging informeren over de te nemen stappen en de te nemen acties 

opvolgen. De gemeente Holsbeek houdt rekening met de regels voor het grondverzet. 

• Dioxines 

Daarnaast zal de gemeente er de bevolking, bedrijven en eigen diensten ook op wijzen op 

welke wijze zij haar gedrag kan wijzigen om zelf geen bijkomende bron van dioxine-uitstoot te 

zijn (o.a. verbranding van afval in tuinen is verboden). Er wordt hierover vaak gesensibiiseerd. 

• PAK’s 

Aangezien het wegverkeer ook de belangrijkste PAK’s-emittor is, zijn de maatregelen die 

betrekking hebben op het wegverkeer ook een vermindering van de PAK’s-uitstoot tot gevolg 

dienen te hebben. De gemeente zal door middel van informatie- en sensibilisatiecampagnes 

de bevolking bewustmaken van de processen of activiteiten die aanleiding geven tot de 

vorming van PAK’s en de gevolgen die hiermee verbonden zijn. 

• Asbest 

Het gemeentebestuur zal zijn informatietaak naar de bevolking aangaande deze problematiek 

uitvoeren door het ter beschikking stellen van de beschikbare infocampagnes aangaande 

asbest in huis. Men kan asbest gratis afleveren op het containerpark. 

• VOS 

Het gemeentebestuur zal het eigen verbruik van bestrijdingsmiddelen en uitstoot van VOS 

verminderen en/of indien mogelijk overschakelen op milieuvriendelijkere alternatieven. 

Ervaringen kunnen uitgewisseld worden met de provincie en tussen gemeenten onderling. 

Ook de bevolking dient gewezen te worden op de emissies van VOS en moeten gestimuleerd 

worden om deze emissies te reduceren. De gemeente kan een logboek bijhouden aangaande 

haar gebruik van stoffen die oplosmiddelen bevatten. 

50/139


• Dichtslibbing waterlopen 

Aangezien het gemeentebestuur verantwoordelijk is voor het beheer van de onbevaarbare 

waterlopen van de derde categorie, dient het gemeentebestuur bij de ruiming van deze 

waterlopen het te verwijderen slib te laten analyseren op de aanwezigheid van onder andere 

zware metalen. Zo kan er op termijn ook een inventarisatie opgesteld worden van de 

verontreinigingstoestand van deze waterbodems. Gezien binnen de gemeente een watering 

actief is, wordt de ruiming meestal in opdracht van de watering uitgevoerd en 

doorgefactureerd aan de gemeente. Indien blijkt dat de concentraties van het geanalyseerde 

slib hoger zijn dan de voorgeschreven normen zal dit slib afgevoerd worden naar een 

geschikte verwerkingsinstallatie. Er zal zoveel mogelijk geprobeerd worden te voorkomen dat 

het slib verontreinigd wordt door lozingen te blijven controleren. 

• Erosie 

De gemeente beschikt over een goedgekeurd erosiebestrijdingsplan. Landbouwers worden 

persoonlijk gecontacteerd door een externe deskundige, aangesteld door de gemeente, om 

beheerovereenkomsten aan te gaan. Op regelmatige basis worden infosessies gegeven om 

landbouwers te sensibiliseren welke mogelijkheden er zijn om erosie te voorkomen waardoor 

de nutriënten uitspoelen. 

• Bestrijdingsmiddelen 

Holsbeek blijft een landelijke gemeente waar soms zoveel wildgroei van onkruid is dat een 

volledige uitschakeling van bestrijdingsmiddelen moeilijk realiseerbaar is. Ook sensibilisatie 

van de bevolking over het gebruik van pesticiden is van groot belang. Bijv. kleine restanten 

van pesticiden mogen niet zomaar weggekapt of weggespoten worden, maar moeten 

oordeelkundig verwijderd worden. De on-line inventaris van het pesticidengebruik dient 

jaarlijks ingevuld waardoor een betere zicht wordt verkregen op de reductie van het gebruik 

en waar bijsturing mogelijk is. Bij wegen- en terreinaanleg wordt tijdens de planningsfase 

rekening gehouden om een zo onkruidarm mogelijk concept op te stellen. 

VI.1.5.2 Actiepunten 

Zie actie-tabel (thema: verstoring door milieu-gevaarlijke stoffen/verstoring bodem) op 

volgende pagina 

Voorbeeldindicatoren 

• Gebruik van strooizout (ton) 

• Gebruik van pesticiden, bestrijdingmiddelen 

• PV’s afvalverbranding 

51/139


Thema : Verstoring door milieugevaarlijke stoffen 

Actienummer Actie Doelgroep Mobiliteit 

MGS-1 Hanteren van een streng vergunningenbeleid (VLAREM II) inzake BED, LAND, REC 

milieugevaarlijke stoffen en erop toezien dat de BBT worden gehanteerd 

MGS-2 Sensibilisatiecampagne dioxine-uitstoot 

EP, BEV, BED 

X 

* Aanbieden van brochures aan de infobalie 

* Plaatsen artikels in het informatieblad 

MGS-3 Sensibilisatiecampagnes omtrent PAK’s (bijv. barbecue) 

BEV, BED, EP 


* Door uitbouw van Openbaar vervoer 

MGS-4 Reductie eigen verbruikte hoeveelheden bestrijdingsmiddelen 

EP 

* Gebruik maken van alternatieven zoals daar zijn : mechanisch onkruid 

bestrijden (borstelen-sinds 2004),manuele onkruidbestrijding, zorgen voor 

goede bodembedekkers,aanleg groen aanpassen aan minimaal gebruik 

bestrijdingsmiddelen. 

* Aanleg begraafplaats in functie van reductie van pesticiden. 

* Aanleg tuin pastorie Kortrijk-Dutsel en andere openbare domeinen in functie 

van reductie pesticiden. 

* Opstellen en bijhouden van een inventaris van door de gemeente gebruikte 

bestrijdingsmiddelen 

MGS-5 Sensibilisatiecampagne omtrent bestrijdingsmiddelen 


* Gifvrije week op het containerpark 

BEV, LAND 

52/139



* Invullen on-line inventaris pesticidenbeheer 

MGS-6 Bij groenonderhoud gebruik maken van verhakselt snoeihout en COPRO EP, BEV 

goedgekeurde compost. 

Gebruik van FSC hout en breekpuin waar mogelijk. 

Het vermijden van chemische verduurzaming. 

* Bij aankoop hout ervoor zorgen dat het voorzien is van een label dat het hout 

afkomstig is van bossen waarvan het duurzaam beheer gecertificeerd is. 

*Bij aankoop hout aan leverancier vragen voorkeur te geven aan 

milieuvriendelijke verduurzamingsproducten in functie van het 

toepassingsgebied. 

MGS-7 Zoveel mogelijk milieuvriendelijk kantoormateriaal gebruiken 

EP 

* Gebruik van kladpapier 

* Papier tweezijdig gebruiken 

* Gerecycleerd papier gebruiken 

* “Bezint eer ge print” affiches ophangen, idem kopies 

* Doorgeefenveloppes gebruiken 

* Aanmoedigen gebruik elektronische middelen (digitaal archiveren, mail,…) 

MGS-8 Aankoop van solventvrije verven en oplosmiddelen door de gemeentelijke 

administratie 

* Bij gemeentelijk onderhoud gebruik maken van bijv. biologisch afbreekbare 

ontgeurders, natuurlijke zeemvellen, dweilen uit 100% katoen, coating o.b.v. 

natuurlijke harsen etc, milieuvriendelijke poetsmethoden en -produkten. 

EP 

53/139



*Voorkeur geven aan natuurverven en/of watergedragen verven 

MGS-9 Sensibilisatiecampagne omtrent de reductie van de VOS-emissies (de EP, BEV, BED 

aankoop van solventvrije verven en oplosmiddelen, emissies wegverkeer) 

* artikel in infoblad (bvb over natuurverven) 

MGS-10 Sensibilisatiecampagnes omtrent asbestverwijdering en afvoer naar BEV, BED, EP 

containerpark 

* Plaatsen artikels in het informatieblad, infocampagne 

MGS-11 Analyse, indien nodig, van het te ruimen slib van onbevaarbare waterlopen EP 

van 3 e categorie, waarvoor het beheer in handen is van de gemeente 

Holsbeek 

MGS-12 Meten van de verontreinigingstoestand waterbodems van de waterlopen van EP 

3 e categorie waarvoor het beheer in handen is van de gemeente Holsbeek 

voor de plaatsing van de collectoren en opvolgen evolutie en verbetering. 

MGS-13 Promotie van duurzame productie - en consumptiepatronen 

* Gebruik van producten met Fairtrade label, Biogarantielabel, ... 

* promotie van ecologisch, sociaal en economisch duurzame producten 

EP, BEV 

54/139


Thema : Verstoring bodem 


BO-1 

De gemeente volgt de via OVAM verkregen informatie inzake verplichte EP, BED 

bodemonderzoeken, bodemsaneringsprojecten edm op om een overzicht te 

krijgen van de locale problematiek. 

* Initiatieven nemen om de opgelegde inventaris van risicogronden regelmatig 

te updaten 

BO-2 

Laten controleren van alle stookolietanks, die zich bevinden of bevonden bij 

gemeentelijke gebouwen 

EP, BED, BEV, 

BO-3 Bij nieuwe openbare infrastructuurwerken kiezen voor een visueel 

controleerbare tank, ofwel opteren voor een andere energievorm. 

EP 

BO-4 

BO-5 

Een sensibilisatiecampagne uitwerken om de eigenaars van stookolietanks in 

te lichten over hun verplichtingen (waaronder regelmatige controle) aangaande 

de opslag van stookolie. 

* Aanbieden brochures tankonderzoeken 


* Info aan loketten 

Een sensibilisatiecampagne uitwerken om burgers aan te raden bij 

verbouwingswerken of het plaatsen van een nieuwbouw een visueel 

controleerbare tank te plaatsen of een andere energievorm aan te wenden 

BEV, MIL 

BEV, MIL 

55/139



BO-6 

Er zal zoveel mogelijk getracht worden de verontreiniging van slib te EP, BEV, LAND, BED 

voorkomen door lozingen blijvend te controleren en het opleggen van 

strengere milieuvergunningsvoorwaarden mbt tot lozingen. 

BO-7 

De gemeente zal zijn samenwerking met de watering de Molenbeek EP 

constructief verder zetten om tot een correcte slibruiming te komen. Het 

onderhoud van de waterlopen dient te gebeuren volgens de code van goede 

praktijk voor de opmaak van een duurzaam lokaal waterbeleid. Dit geldt in het 

bijzonder voor het maaien ruimingsbeheer van waterlopen en voor 

natuurvriendelijke oeverinrichting en –bescherming. 

BO-8 

De gemeente respecteert de regelgeving met betrekking tot het grondverzet bij EP 

het uitvoeren van gemeentelijke werken. 

BO-9 

De gemeente stelt een bodemsaneringsdeskundige aan en stelt alle nodige BEV, EP 

onderzoeksdaden bij het optreden van een verontreiniging op de 

gemeentelijke eigendommen. Particulieren informeert zij over de te nemen 

stappen en volgt de genomen acties op. 

BO-10 Gebruik van ecologisch verantwoorde materialen in verharding en onderhoud 

van wegen. 

* Sensibiliserende info meegeven met bouwaanvraag rond ecologisch 

verharden van inritten. 

* Waar mogelijk ecologisch verantwoorde materialen (bv. secundaire 

grondstoffen in werking van eigen diensten implementeren) 

EP 

X 

56/139


VI.2 Verontreiniging door afvalstoffen 

VI.2.1 


Volgens de definitie is een afvalstof ‘elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich 

ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen. Deze algemene definitie maakt 

meteen duidelijk dat afvalstoffen altijd bestaan hebben en ook altijd zullen bestaan. Ze 

kunnen volgens aard en herkomst opgedeeld worden in 2 hoofdcategorieën : huishoudelijke 

en bedrijfsafvalstoffen. 

Deze afvalstoffen blijken de laatste jaren steeds meer en meer een probleem te vormen. De 

ontwikkeling van onze (consumptie)maatschappij bracht een voortdurende stijging van de 

geproduceerde hoeveelheden afvalstoffen met zich mee. Daarenboven zijn de vrijkomende 

afvalstoffen zeer divers waardoor de afvalproblematiek een complex gegeven wordt. 

De milieuproblemen die deze afvalproductie met zich meebrengen situeren zich op het vlak 

van het ontstaan van emissies naar de drie compartimenten bodem, water en lucht, het 

verloren gaan van grondstoffen en energie, het ruimtebeslag en de kosten die met een 

zorgvuldig beheer gepaard gaan. 

De oplossingen die aan de genoemde problemen moeten gegeven worden zullen dan ook 

gezocht moeten worden in het voorkomen, het beheersen en de verwerking van afvalstoffen. 

Uit voorgaande paragrafen blijkt de nauwe verwevenheid met een heleboel andere 

milieuthema’s. 

VI.2.2 


VI.2.2.1 Toestand 

Huishoudelijke afvalstoffen ontstaan door de normale werking van een particuliere 

huishouding. Ze omvatten ook afvalstoffen die daarmee gelijkgesteld worden. Indicatoren 

voor de inpakt op het milieu zijn: 

° de hoeveelheid (tonnages opgehaald afval) 

° de samenstelling (bv gescheiden in verschillende fracties) 

° de verwerking, die weer geeft wat er met beide fracties gebeurt: hergebruik, recuperatie, 

verbranden of storten. 

De Vlaamse indicator voor de milieudruk door bedrijfsafvalstoffen zijn de extrapolaties van de 

hoeveelheid bedrijfsafvalstoffen die de bedrijven melden. Daarbij wordt een onderscheid 

gemaakt tussen gevaarlijke en ongevaarlijke afvalstoffen. 

57/139


In vergelijking met steden en gemeenten van vergelijkbare grootte, kan het aanbod van de 

fracties huisvuil, PMD en GFT niet hoog genoemd worden. Papier en karton zijn eveneens 

minder dan in vergelijkbare gemeenten. Ter informatie een overzicht van de evolutie over de 

laatste jaren (statistieken van afvalintercommunale Ecowerf voor de gemeente Holsbeek) 

Restafval GFT PMD Papier/karton 

2005 106,50 92,70 14,90 71,90 

2006 103,50 96,57 14,90 67,40 

2007 110,23 98,89 15,90 71,30 

2008 118,25 98,30 13,32 68,30 

Cijfers in kg/inwoner 

VI.2.2.2 Huidig beleidskader 


In belangrijke mate wordt de wetgeving betreffende afvalstoffen bepaald door Europese 

wetgeving en andere internationale afspraken. 


Productnormering is een bevoegdheid van de federale regering. Streven naar een 

milieugerichte productontwikkeling en –normering met het oog op afvalvoorkoming en nuttige 

toepassing zodra producten in de afvalfase terechtkomen, moeten dus in nauw overleg met 

de federale overheid gebeuren. 

Vlaams beleid 

Het Vlaams beleid wordt bepaald door de doelstellingen van het afvalstoffenbeleid zoals 

aangegeven in het afvalstoffendecreet en aanvullende aandachtspunten zoals bepaald in het 

Milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA 3). Deze doelstelling wordt nagestreefd door het 

afvalaanbod terug te brengen tot een niet te vermijden minimum. Belangrijk is ook dat er moet 

gestreefd worden om een zo min mogelijke verschuiving van de problemen te veroorzaken 

naar bodem, water en lucht bij het zoeken naar mogelijke oplossingen. Zoals in het MINAplan 

2 werd vooropgesteld werd intussen het ‘Uitvoeringsplan huishoudelijke afvalstoffen’ 

opgesteld en goedgekeurd door de Vlaamse regering. 

Andere milieubeleidsovereenkomsten zijn de selectieve inzameling van oude en vervallen 

geneesmiddelen, de inzameling en verwijdering van batterijen, het inzamelen van papier. 

58/139



In de gemeente Holsbeek wordt om de 14 dagen het restafval, papier en karton, PMD en 

GFT opgehaald. Het groot huisvuil wordt viermaal per jaar opgehaald. 

De Diftar-regeling op het containerpark werd op 11 oktober 2005 in Holsbeek ingevoerd. 

VI.2.3 

Knelpunten 

Knelpunten worden hier algemeen gesitueerd waarbij wordt aangegeven waar de gemeente 

Holsbeek een positieve inbreng kan hebben. 

Algemeen 

• De financiële prikkels die het afvalbeleid ondersteunen (vervuiler betaalt) doen 

sommige inwoners kiezen voor gemakkelijkheidsoplossingen die zeer schadelijk zijn 

voor het milieu zoals het illegaal verbranden, het sluikstorten of het afvaltoerisme. De 

gemeente dient te zoeken naar de ideale balans en de aanpak van het ophalen van het 

afval grondig evalueren. 

• Duidelijke cijfergegevens omtrent de neveneffecten van het afvalstoffenbeleid zijn niet 

voorhanden. 

• De gemakkelijke beschikbaarheid van de systemen voor de selectieve inzameling van 

huishoudelijke afvalstoffen en de te lage tarifering vormen een belemmering voor de 

meer inspanningen vergende preventie van afvalstoffen welke de hoogste prioriteit 

geniet. 

• Er zijn heel wat interessante maatschappelijke partners (b.v. het onderwijs, 

ouderverenigingen, vrouwenverenigingen, socio-culturele verenigingen,…) voor een 

preventiebeleid maar ze worden te weinig ingeschakeld bij de uitvoering van dit beleid. 

Holsbeek doet reeds zeer veel inspanningen ter zake bvb met het onderwijs wordt 

intensief samengewerkt (MOS scholen, zwerfvuilacties, infomobiel, 

composteerdemoveldje op school) maar beoogt met dit milieubeleidsplan de 

verschillende doelgroepen meer te laten participeren. 

• Er is te weinig uitwisseling van bestaande know-how en ervaringen inzake 

preventiebeleid. 

• Sensibilisatieacties besteden nog te weinig aandacht aan concrete en praktische tips. 

Een aantal praktische zaken zal worden uitgevoerd. 

Specifieke afvalstromen 

• De selectieve inzameling van GFT kan ten koste gaan van het thuiscomposteren. 

Zeker in landelijke gemeenten als Holsbeek is dit gevaar niet denkbeeldig. 

• Grote hoeveelheden reclamefolders komen zonder vaak nog enig gebruik onmiddellijk 

op de afvalberg terecht. (anti-reclamestickers worden gratis aangeboden in de 

gemeente) 

59/139


• Bepaalde afvalstoffen (b.v. botervlootjes) worden buiten de bestaande 

inzamelsystemen gehouden, hoewel ze recycleerbaar zijn. 

• De bevolking zal blijvend worden geïnformeerd over de mogelijkheden die het gebruik 

van compost biedt. 

VI.2.4 


De gemeente Holsbeek wil een rol spelen inzake afvalbeleid. Het Vlaamse afvalbeleid is, 

zoals eerder vermeld, gebaseerd op de doelstellingen van het afvalstoffendecreet en het 

MINA-plan 3 (‘Verontreiniging door afvalstoffen’). 

Het vrijwaren van de gezondheid van de mens en het milieu tegen de schadelijke invloed van 

afvalstoffen en het tegengaan van de verspilling van grondstoffen en energie wordt als lange 

termijndoelstelling uit het MINA-plan 3 overgenomen als gemeentelijke doelstelling. Concreet 

zal de gemeente, die reeds een vrij laag totaal gewicht per inwoner produceert, lager dan de 

doelstellingen van het ‘Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen’, streven naar een 

beperking van de totale afvalproductie tot het strikte minimum. De nadruk dient hierbij gelegd 

te worden op het voorkomen van afvalstoffen en de reductie van de restafvalfractie tot het 

absolute minimum. 

VI.2.5 


VI.2.5.1 Strategie 

Algemeen 

Het beleid zal verder bouwen op het reeds bestaande beleid. De prioriteiten blijven 

behouden. Eerst preventie, vervolgens hergebruik, recuperatie en verbranding met 

energiewinning. Tenslotte het storten van de restfractie die niet kan gerecupereerd of 

herbruikt worden. 


Voor de onderdelen waar informatie en kennis ontbreken, dienen de nodige maatregelen 

genomen te worden om de kennisverwerving ter zake te bevorderen. 

De afvalgegevens inzake productie, selectie en verwijdering van afvalstoffen zullen 

gemonitored worden om zo een duidelijk beeld te krijgen van de stofstromen. 

Preventiebeleid zal gepromoot worden door het opstarten/continueren van sensibilisatie- en 

informatiecampagnes die concreet zoveel mogelijk vertaald zullen worden in praktische tips. 

Hierbij dient een duidelijk omschrijving van de doelgroepen opgemaakt te worden. 

Bij de uitvoering van het preventiebeleid zal zoveel als mogelijk een doelgroepgerichte 

aanpak gevolgd worden, waarbij de doelgroepen tijdig betrokken worden bij de te 

60/139


ondernemen acties. Het ondersteunen van preventie-initiatieven in de K.M.O.-sector, de 

bevolking, de recreatiesector en het onderwijs zal in de huidige planningsperiode opgestart 

worden. 

Er zal vooral veel aandacht besteed worden aan de promotie van thuiscomposteren en het 

gebruiken van gerecycleerd materiaal. 

Via sensibilisatie-acties zullen de neveneffecten van het preventiebeleid zoals sluikstoken, zo 

goed mogelijk bestreden worden. Interne milieuzorg binnen de administratie van het 

gemeentebestuur opzetten/continueren. Binnen de eigen diensten dienen zoveel mogelijk 

milieuvriendelijke producten aangekocht en gebruikt te worden. Ook bij de heraanleg van 

wegen dient zo veel mogelijk recycleerbaar materiaal aangekocht te worden. 

Via het vergunningenbeleid (aan klasse 3-bedrijven mogen voorwaarden opgelegd worden, 

klasse 2-bedrijven en advies voor klasse 1-bedrijven) zal men steeds toezien op een goede 

afstemming op de behoeftes voor verwerking en verwijdering. 

De bevolking zal geïnformeerd worden betreffende het gebruik van kringloopcentra. Ook het 

thuiscomposteren dient meer onder de aandacht gebracht te worden. Nieuwe initiatieven 

inzake hergebruik zullen financieel ondersteund worden. 

VI.2.5.2 Actiepunten 

Zie actie-tabel (thema: verstoring door afvalstoffen) op volgende pagina 


• Aantal PV’s sluikstorten (in aantal) 

• Gebruik van herbiciden, pesticiden, fungiciden,…. (in liter) 

• Aantal verkochte compostvaten/compostbakken (in aantal) 

• Hoeveelheid gft/inwoner/jaar 

• Hoeveelheid restafval/inwoner/jaar 

• Hoeveelheid bouwen sloopafval (of andere fractie)/inwoner/jaar. 

61/139


Thema : Verstoring door afvalstoffen 


AFV-1 

Monitoren van de afvalgegevens inzake productie, selectie en verwijdering van 

afvalstoffen 

AFV-2 

Opstarten sensibilisatiecampagnes en afvalpreventie-initiatieven 

* Informatiebrochure voor bewoners met geactualiseerde info over afvalpreventie 

BEV, BED, OND, 

REC 

en selectieve inzameling met tips voor preventief aankoopgedrag 

* Passieve info naar de KMO's toe in het infoblad publiceren 

AFV-3 

Stimuleren van acties omtrent thuiscomposteren 

BEV, MIL, OND 

* Subsidiëren compostvaten en compostbakken 

* Informatie geven gebruik wormenbak, thuiscomposteren 

AFV-4 

Milieuvriendelijke producten gebruiken bij onderhoud en aanleg van wegen, meer EP 

specifiek afval als secundaire grondstoffen 

* In bestek de nuttige toepassing en/of gebruik van secundaire grondstoffen 

aanbevelen 

* Aan bovenstaande acties de nodige ruchtbaarheid geven 

* Zoveel mogelijk het gebruik van secundaire grondstoffen in de werking van 

eigen diensten implementeren 

AFV-5 

Ondersteunen en uitvoeren van preventie-initiatieven gericht naar verschillende 

doelgroepen 

* Advies geven aan jeugdraad over hergebruik van bekers op fuiven 

BEV, BED, OND, MIL, 

REC 

62/139



* Bewoners informeren door een afvalkalender te verstrekken 

* Bij het afleveren van een bouwvergunning een infopakket over duurzaam 

bouwen en mogelijke premies meegeven) 

* Samenwerking met de scholen (zwerfvuilacties, afvalstraatjes) 

AFV-6 

Aanbieden van informatie 

EP, BEV 

* afvalkrant 

* antireclamestickers 

* opstellen lijst bewoners die geen ongeadresseerde informatie willen 

AFV-7 

Op z’n minst de geproduceerde hoeveelheid afval stabiliseren, bij voorkeur nog BEV 

verminderen met als doelstelling voor de restfractie het behalen van 100 

kg/inwoner/jaar in 2013 

AFV-8 Selectieve inzameling verderzetten van papier/karton, glas, KGA, GFT, BEV, BED, OND, REC, 

containerpark : snoeihout, tuinafval, electro-materialen, oliën en bouwafval LAND 

* Bewoners stimuleren om hun glas selectief in te zamelen 

* Uitbreiden CP volgens noodzaak en nieuwe technieken in samenwerking met de 

intercommunale Ecowerf door bijplaatsen containers 

* Samenwerking met het kringloopcentrum voor recuperatie van nog bruikbare 

goederen. 

AFV-9 

Bestrijden van nadelige effecten van het preventiebeleid 

* Opruimen van sluikstorten nadat een PV van vaststelling is gemaakt 

* Gebruik maken van belastingsreglement inzake sluiktstorten 

* Gebruik maken van de administratieve boete inzake sluikstorten in 

BEV, BED, EP 

63/139



samenwerking met de provincie 

AFV-11 

Maximale recuperatie en hergebruik van bouwen onderhoudsmaterialen 

BED, BEV, OND 

Samenwerking en ondersteuning via sensibilisatie naar de bevolking toe met een 

erkend kringloopcentrum 

AFV-12 Uitbouw van het intern milieuzorgsysteem van de gemeentelijke administratie EP 

AFV-13 

Waar nodig de kennis inzake afvalproblematiek 

* Jaarlijkse vorming milieu-ambtenaar en duurzaamheidsambtenaar 

EP 

64/139


VII 

THEMA 2: WATER 

Onder de thema water worden de volgende thema’s ingedeeld : 

• Verstoring van watersystemen 

o Integraal waterbeleid 

o Verontreiniging van oppervlaktewater 

o Verontreiniging van grondwater 

• Verdroging 

VII.1 Verstoring van watersystemen 

VII.1.1 


Integraal waterbeleid 

Het onderwerp van het integraal waterbeleid zijn de watersystemen en het geheel van 

menselijke en maatschappelijke gebruiksfuncties en activiteiten die samenhangen met het 

watersysteem. Een watersysteem is een samenhangend en functioneel geheel van 

oppervlaktewater, grondwater, de waterbodems, de oevers, het natuurlijk milieu en de 

technische en ecologische infrastructuur, met inbegrip van de daarin voorkomende 

levensgemeenschappen en alle bijhorende fysische, chemische en biologische kenmerken en 

processen. 

Integraal waterbeleid beoogt het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en 

herstellen van watersystemen, rekening houdende met het belang van het multifunctionele 

gebruik door de huidige generatie en de behoeftevoorziening van de toekomstige generaties. 

De minimalisatie van de impact van het geheel van menselijke en maatschappelijke 

gebruiksfuncties en activiteiten op het watersysteem, rekening houdende met de nog te 

bepalen referentieniveaus en de sterke verstedelijkingsgraad in Vlaanderen, is bijgevolg een 

belangrijke doelstelling van het integraal waterbeleid. De referentieniveaus kunnen onder 

meer bepaald worden op basis van historische referenties, streefbeelden en internationale 

benchmarking. De doelstellingen en de daaraan gekoppelde afweging van functies en gebruik 

(landen tuinbouw, veeteelt, industrie, natuur, bewoning…) moeten gebaseerd zijn op een 

grondige kennis van de werking van het watersysteem en zijn natuurlijke randvoorwaarden. 

Integraal waterbeleid is niet louter gebaseerd op een milieugerichte invalshoek, maar ook op 

alle mogelijke relevante maatschappelijke invalshoeken en behoeften. 

65/139


Verontreiniging van oppervlaktewater 

Verontreiniging van oppervlaktewater wordt gedefinieerd als het direct of indirect door de 

mens lozen van stoffen of energie in het aquatische milieu, ten gevolge waarvan de 

gezondheid van de mens in gevaar kan gebracht worden, het leven en de ecosystemen in het 

water kunnen worden geschaad, of enig rechtmatig gebruik van het water kan worden 

gehinderd. 

Waterverontreiniging beïnvloedt de fysisch-chemische en biologische kwaliteit van water 

nadelig, met negatieve gevolgen voor de gezondheid van de mens, voor het menselijk 

gebruik van water en voor waterecosystemen. 

De mogelijk verontreinigende stoffen zijn divers en afkomstig van verschillende menselijke 

activiteiten. Zij komen in het water terecht via de atmosfeer, door afspoeling, door uitspoeling 

uit de bodem en rechtstreeks door lozingen, lekken of ongevallen. Oorzaken zijn o.a. 

uitspoelen en afvloeiing van landbouwgronden, lozingen van huishoudens en industrie, 

lozingen door rioolwaterzuiveringsinstallaties en overstorten. 

Verontreiniging van grondwater 

Verontreiniging van het grondwater kan op verschillende manieren ontstaan. Overvullingen 

van tanks, onzorgvuldige productieactiviteiten maar ook overbemesting kan een invloed 

hebben op de kwaliteit van het grondwater. Bemalingen kunnen hun invloed hebben op de 

diepte van de grondwatertafel, waaruit de impact op planten kan volgen. 

VII.1.2 


VII.1.2.1 Toestand 

Vlaanderen 

Sinds het decreet betreffende het integraal waterbeleid (18-07-2003) zijn tal van initiatieven 

opgestart om op een integrale manier, op het niveau van de bekkens, een beleid aangaande 

alle vormen van water te implementeren. Deze initiatieven zijn nu de opstartfase voorbij en 

kunnen in de volgende jaren uitgroeien tot belangrijke instrumenten, ook op het lokale vlak. 

In Vlaanderen kan met betrekking tot de kwaliteit van het oppervlaktewater gesteld worden 

dat de zuurstofhuishouding van het oppervlaktewater verbetert en de nutriëntenconcentraties 

dalen. Veel meetplaatsen voldoen echter nog steeds niet aan de normen. Ook het aantal 

meetplaatsen met uiterst slechte en zeer slechte biologische kwaliteit daalt sterk en het 

aandeel met goede tot zeer goede kwaliteit neemt toe. Desalniettemin zijn er nog heel wat 

inspanningen noodzakelijk. 

Zowel wat betreft verontreiniging van grondwater als wat betreft oordeelkundig gebruik, 

hebben de wetgevende initiatieven van de laatste jaren een gunstig effect gesorteerd. 

66/139


VII.1.2.2 Huidig beleidskader 


Volgens de Europese Kaderrichtlijn Water moet tegen 2015 in alle waterlopen een goede 

ecologische toestand behaald kunnen worden. Hiervoor dient niet enkel de fysisch-chemische 

kwaliteit van de waterlopen verbeterd te worden, maar ook moet de natuurlijke morfologie van 

de waterlopen worden hersteld. Verder handelt deze richtlijn ook over een goede, kwalitatief 

en kwantitatief, grondwatertoestand, waarbij een evenwicht tussen onttrekking en voorraad 

bestaat. 

Vlaams beleid 

• Decreet op het integraal waterbeleid dd 18 juli 2003 (bekkenbeheersplannen, 

waterschappen, watertoets, overstromingszones) 

• DuLo waterplannen 

• Wet betreffende de onbevaarbare waterlopen aangevuld door het decreet betreffende 

de ruiming van onbevaarbare waterlopen. 

• Wet op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging. 

• Wet betreffende de kwaliteitsobjectieven van oppervlaktewater en VLAREM II. 

• Krachtlijnen voor een geïntegreerd rioleringsbeleid. 

• Bekkencomités worden omgevormd tot een drieledige structuur: bekkensecretariaat, 

bekkenbestuur en bekkenraad. 

Het Vlaams beleid is gericht op reductie van de verontreiniging door huishoudelijk afvalwater 

door investeringen in rioleringen, collectoren en RWZI’s, aangevuld met kleinschalige 

waterzuiveringen en subsidies voor rioleringen en kleinschalige waterzuiveringsinstallaties. 

Verder wordt er gestreefd naar het terugdringen van de industriële vuilvracht door strengere 

vergunningen, stijgende milieuheffingen en een toename van de kennis van de zuiverings- en 

preventietechnieken. Ook de rechtstreekse bedreiging van het grondwater wordt 

teruggedrongen door verstrenging van de normeringen ter zake. 

Het gewestelijke MINA-plan 3 stelt een aanvullend en versterkend beleid voorop, gebaseerd 

op een integrale benadering van het waterbeheer (decreet integraal waterbeheer): 

• verdere verbetering van de fysisch-chemische oppervlaktewaterkwaliteit door de 

verdere uitbouw van de waterzuiveringsinfrastructuur, evenals door het voorkomen en 

reduceren van verontreinigingen en lozingen 

• het nemen van maatregelen inzake het gebruik en de inrichting van Watersystemen 

• het nemen van maatregelen met de rivierbekkens als fysische dragers 

• bescherming van de grondwaterkwaliteit 

67/139


• betere samenwerking realiseren tussen waterbeheerders onderling en tussen 

beheerders en gebruikers (deelbekkenbeheersplannen, waterhuishoudingsplan) 

Provinciaal beleid 

• De bestrijding van wateroverlast aanpakken door het vastleggen en aankopen van 

overstromingszones, het verbreden van waterlopen, het uitbouwen van wachtbekkens, 

het begeleiden van een goed waterbeheer op gemeentelijk niveau en het nemen van 

preventieve maatregelen. Daarnaast gaat heel wat aandacht naar het aanpakken van 

de vervuiling van de waterbodems. 

• Aansporen van de gemeenten tijdens de regionale overlegvergaderingen tot het 

indienen van projecten inzake kleinschalige waterzuivering bij de VMM; 

• Opstarten van demonstratieve projecten (kleinschalige waterzuivering) via derden en 

op eigen domeinen en instellingen; 

• Bufferen van overstorten via eigen voorbeeldprojecten en sensibiliseren van de 

gemeenten 

• Opstellen en uitvoeren van waterhuishoudingsplannen 

• Treffen en opleggen van waterbeheersingsmaatregelen in functie van het tegengaan 

van versnelde waterafvoer 

• Provinciale verordening inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van verharde 

oppervlakten 

• Beperken en (her)oriënteren van de normale beheersen onderhoudstaken in functie 

van behoud en herstel van de natuurlijke structuur van waterlopen. 

• Toepassen van natuurvriendelijke bestekken en meetstaten 

• Aansporen tot het opvangen en hergebruik van regenwater via de provinciale 

stedenbouwkundige verordening inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van 

dakvlakken; deze stelt dat voor de oprichting van een gebouw met een dakoppervlakte 

van meer dan 50 m², of het uitbreiden van een gebouw tot een gebouw met een totale 

dakoppervlakte van meer dan 50 m², de bouwvergunning slechts kan worden 

toegestaan wanneer op de plannen een hemelwaterput en pomp is weergegeven. 

Hergebruik van het hemelwater is verplicht. 


• Aansporen van de burgers van de gemeente Holsbeek tot het duurzaam omgaan met 

regenwater, drinkwater. 

• Subsidies voor infiltratie en/of bufferingsinfrastructuur 

• Subsidie voor individuele waterzuivering 

• Aandacht voor afkoppelingsbeleid bij bouwvergunningen 

• Opvolgen van de scheiding van afvalwater en regenwater 

68/139


• Gratis afkoppeling gescheiden riolering bij aanleg van nieuwe weginfrastructuur 

• Aansrellen van afkoppelingsdeskundige ter begeleiding 

VII.1.3 

Knelpunten 

De opgesomde knelpunten zijn knelpunten die algemeen voorkomen en waar de gemeente 

Holsbeek in de mate van het mogelijke een inbreng kan doen. 

Zuivering 

• Gezuiverd industrieel afvalwater mag niet geloosd worden in de riolering maar 

rechtstreeks in het oppervlaktewater. 

• Geleidelijke aanleg van gescheiden riolering (100% afkoppeling noodzakelijk voor 

subsidie) 

Kwaliteit oppervlaktewater 

• Uitspoeling van nitraten en fosfaten (afkomstig uit landbouw) leidt tot een diffuse 

verontreiniging van het oppervlaktewater. 

• Invloed van andere vervuilingsbronnen zoals het afspoelwater van wegen, 

pleinen,parkeerterreinen,… 

VII.1.4 


De langetermijndoelstelling van de gemeente wordt afgeleid uit het MINA-plan en luidt als 

volgt: 

Meehelpen gezonde rivierbekkens in stand te houden en te ontwikkelen die een verantwoord 

multifunctioneel gebruik waarborgen en goede voorwaarden bieden voor de aanwezige 

gerelateerde ecosystemen. 

Daartoe zal Holsbeek er zorg voor dragen dat: 

• Meewerken aan de initiatieven van de hogere overheden om te komen tot een meer 

integrale aanpak en visie op het watersysteem/beheer 

• alternatieven en maatregelen gestimuleerd en voorgesteld zullen worden voor die 

gebieden die om praktische redenen niet aangesloten worden op het rioleringsnet , nl. 

dat individuele waterzuivering gestimuleerd wordt waar nuttig; 

• het terugdringen van negatieve gevolgen van riooloverstorten gestimuleerd wordt; 

• een gescheiden rioleringsstelsel toegepast wordt, in nieuwe projecten en in 

renovatieprojecten; 

• een prioritaire zuivering of bescherming tegen verontreiniging, van die waterlopen die 

nog een goede kwaliteit bezitten en/of de waterlopen in ecologisch waardevolle 

gebieden, wordt gestimuleerd; 

69/139


• er wordt gestreefd naar een verbetering van de kwaliteit en scheiding van de 

bestaande rioleringen; 

• een stringent vergunningenbeleid wordt gevoerd, (bijv. door het opleggen van de 

recuperatie van regenwater, of door het voorzien van infiltratievoorzieningen voor 

hemelwater); 

• de doelgroep landbouw gesensibiliseerd wordt in verband met waterschadelijke 

producten; 

• informatie-uitwisseling uitgebouwd wordt tussen de partners die bij waterproblematiek 

betrokken zijn; 

• de bevolking en de doelgroepen gesensibiliseerd worden. 

VII.1.5 


VII.1.5.1 Strategie 

Algemeen 

Het gewestelijk beleid inzake waterzuiveringsinfrastructuur bestaat momenteel uit een 

bovengemeentelijke infrastructuur, een versnelde uitbouw van de gemeentelijke riolering en 

de toepassing van de kleinschalige waterzuivering in landelijke gebieden. Dit is voornamelijk 

een taak voor het gewest en de gemeenten. 

Verder worden de initiatieven inzake de integrale visie op het waterbeheer/syteem 

geconcretiseerd. 


Op dit ogenblik zijn volgende straten direct aangesloten op het waterzuiveringsstation te 

Leuven : Langeveld, Pleinstraat en Leuvensebaan. 

De plannen van Aquafin met de plaatsen waar collectoren worden aangelegd zijn 

beschikbaar op de gemeente. Uitvoering is reeds gestart. 

Straten die recent vernieuwd werden en worden zijn voorzien van een gescheiden 

rioleringsstelsel. Bij nieuwe verkavelingen wordt de aanleg van een gescheiden rioolstelsel 

opgelegd. 

Met het zoneringsplan (goedgekeurd op 4 september 2007) is er een goed zicht op de nietaangesloten 

woningen. Om riooloverstorten (en dus mogelijke verontreiniging) te voorkomen 

zal er overgeschakeld worden van een gemengd naar een (gedeeltelijk) gescheiden 

rioleringsstelsel. 

Door wacht- en bezinkingsbekkens te bouwen kan voorkomen worden dat ongezuiverd water 

verspreid wordt. Verder dienen bronnen van eutrofiëring geïdentificeerd en gesaneerd te 

worden. 

Algemeen oppervlaktewaterkwaliteit: 

70/139


De bevolking dient geïnformeerd en gesensibiliseerd te worden in verband met het gebruik 

van waterschadelijke producten (cfr. thema vaste stoffen). Voor de landbouwers dient een 

gerichte campagne gevoerd te worden betreffende het gebruik van waterschadelijke 

producten (cfr. thema vaste stoffen). Verder dient deze doelgroep ook ondersteund te worden 

inzake kleinschalige waterzuivering. De kwaliteit van de waterlopen die in natuurgebieden 

stromen, dient goed te zijn. 

Kwaliteit verbeteren is enkel mogelijk door een integrale meersporenaanpak op niveau van 

het hele waterhuishoudkundig systeem (b.v. beekbeheer). Er zal evenredige aandacht nodig 

zijn voor kwaliteit, kwantiteit en inrichting van de watersystemen en organisatorische 

aspecten van het integrale waterbeheer. Hierdoor worden er via 4 parallelle sporen 

maatregelen getroffen: bescherming tegen verontreiniging, regeling van het gebruik, 

inrichtingsmaatregelen en structurele onderbouwing van integraal waterbeheer. Deze aanpak 

wordt gehanteerd bij de opmaak van de deelbekkenbeheersplannen/DuLo waterplannen. 

Algemeen grondwaterkwaliteit: 

Onder milieugevaarlijke stoffen werd grondwater reeds deels behandeld. 

Binnen de deelgemeente Nieuwrode is het waterwinningsgebied van de VMW gelegen. De 

gemeente ziet erop toe dat de nodige voorwaarden opgenomen worden in de vergunningen 

om de drinkwaterkwaliteit te vrijwaren. 

VII.1.5.2 Actiepunten 

Zie actie-tabel (thema: verstoring watersystemen) op volgende pagina 


• Percentage gescheiden rioleringsstelsel op totaal rioleringsstelsel in de gemeente 

Holsbeek 

• Rioleringsgraad en zuiveringsgraad 

71/139


Thema : Verstoring watersystemen 


WA-1 

Verder aansluiten van woningen op de riolering 

BEV 

* riolering (aanwezigheid van (waar nodig) septische put, hergebruik 

regenwater) controleren bij bouwvergunningsaanvraagdossier) 

* Controle bij nieuwbouw van aanleg gescheiden buizensysteem 

WA-2 Samenwerken met overheden voor bouwen van wacht- en EP 

bezinkingsbekkens na riooloverstorten 

WA-3 

Progressief omschakelen van een gemengd naar een gescheiden EP 

rioleringsstelsel 

* Herhalen informatief schrijven naar architecten 

WA-4 

Uitvoering en actualistie van de DuLo waterplannen in samenwerking EP 

met de provincie Vlaams-Brabant. Intergemeentelijke samenwerking om 

waterverontreiniging van de Winge te voorkomen 

WA-5 

Controle op toepassing van het politiereglement m.b.t. het inbuizen van EP 

baangrachten 

WA-6 

Verder zetten van het uitkeren van subsidies voor het aanleggen van EP, BED,BEV, LAND, OND 

hemelwaterputten en hergebruik van regenwater bij bestaande 

woningen 

WA-7 

Verder zetten van het uitkeren van subsidies voor het aanleggen van 

infiltratievoorzieningen van regenwater 

* Bij verkaveling van wegen waterdoorlatende voetpaden aanleggen 

doch rekening houdende met het voorkomen van onkruidgroei 

EP, BED, BEV, LAND, OND 

72/139



WA-8 Verder zetten van uitkeren van subsidies voor individuele BEV 

waterzuiveringseenheden 

* Aanschrijven betrokkenen om hen individueel aan te moedigen 

* Verhogen van premie voor aanleg Benor goedgekeurde (of hieraan 

gelijkgestelde kwaliteitseisen) kwzi 

WA-9 

Opleggen van buffercapaciteiten bij industriële ontwikkeling en/of IND 

grotere verkavelingen 

WA-10 

Gecontroleerd gebruik van dooizout en het gebruik van een EP 

X 

sneeuwschep 

WA-11 

Inventaris van het bestaande rioleringsstelsel en een rioleringsdatabank EP 

aanvullen 

WA-12 Gebiedsdekkende inventarisatie van verontreiniging van EP 

oppervlaktewater (uitvoeren van enkele beperkte metingen) 

WA-13 

WA-14 

WA-15 

Informatie- en sensibilisatiecampagne voeren over zwerfvuil en het 

gebruik van waterschadelijke producten 

Bronnen van eutrofiëring identificeren en saneren (riooloverstorten, 

lozingen,…) 

Brongerichte aanpak om de inkomende waterlopen in natuurgebieden 

van betere kwaliteit te voorzien 

* Aquafin collectoren 

* Opleggen IBA 

BEV, BED, OND, REC, LAND 

EP 

EP 

73/139



WA-16 

WA-17 

* KWZI’s aanleggen bij bepaalde woonclusters 

Informatiecampagne aangaande de gunstige effecten van groendaken 

en de subsidiemogelijkheden van de Vlaamse overheid en eigen 

gemeente. 

UItvoering van het waterhuishoudingsplan opgesteld i.s.m. Watering de 

Molenbeek 

WA-18 

Kosten-baten analyse maken voor aanleg KWZI’s – riolering 

EP 

* Aanleg rietpoel/rietgracht pastorie van Sint-Pieters-Rode als tijdelijke 

maatregel tot aansluiting collector plaatsvindt 

WA-19 Toezicht op opgelegde plaatsing IBA’s EP 

WA-20 

Gedeeltelijk uitgevoerde hermeanderingsproject voor de Winge verder 

evalueren en mogelijk verderzetten 

Natuurvriendelijk (oever)beheer 

EP 

WA-21 De afbakening van de waterzuiveringszones zijn verfijnd in 

samenwerking met AQUAFIN en VMM- samenwerking voor opstellen 

uitvoeringsplannen 

BEV, EP 

EP 

EP 

74/139


VII.2 Verdroging 

VII.2.1 


In het Mina-3 plan is verdroging omschreven als de verstoring van de waterinhoud en 

watercyclus van grondwaterlagen, waterlopenstelsels en van de bodem door menselijke 

beïnvloeding, waardoor de beschikbaarheid van water voor mens en natuur afneemt. 

Verdroging impliceert dat er te weinig, of een verkeerde kwaliteit van water aanwezig is. Tal 

van voorbeelden zijn bekend waarbij door het verlagen van het waterpeil in een waterloop de 

stromen veranderen. Het gevolg is dat kwetsbare vegetaties veranderen. Dit betekent dat het 

beleid om verdroging tegen te gaan moet gericht zijn op het herstellen van de natuurlijke 

infiltratie en kwelstromen zodat het juiste water met de juiste kwaliteit op de juiste plaats in de 

juiste hoeveelheid terechtkomt. 

Verdroging kan veroorzaakt worden door grondwater- en oppervlaktewaterwinning, 

verstedelijking, toename van verharde oppervlakken, landbouwtechnieken, rioleringen, 

waterbeheersingswerken, ophogingen,… telkens met een verminderde voeding en infiltratie 

en/of een versnelde afvoer als gevolg. 

Verdroging uit zich in een verandering van grondwaterstanden, waterkwaliteit en intensiteit 

van kwelzones, met verdwijnen van aquatische ecosystemen, afname van biodiversiteit en 

banalisering van fauna en flora als gevolg. Voor de mens kan de drinkwatervoorziening in het 

gedrang komen. Minder voor de hand liggende fenomenen zijn snellere afvoer van 

oppervlaktewater, grotere stroomsnelheden, erosie, grotere risico’s op overstromingen in 

lager gelegen gebieden,… 

VII.2.2 


VII.2.2.1 Toestand 

Vlaanderen 

Veel activiteiten veroorzaken rechtstreeks of onrechtstreeks verdroging. In Vlaanderen 

bestaat nog geen uitgebreid onderzoek naar verdroging in functie van de natuur. 

Erosie, een onderwerp dat sterk gelinkt is met verdroging, treedt hoofdzakelijk op tijdens en 

vlak na intense regenbuien. Zowel de intensiteit als de hoeveelheid neerslag zijn daarbij 

bepalend. De laatste 10 jaar zijn gekenmerkt door een hoge waarden aan neerslagerosiviteit. 

Bodemverlies door erosie wordt eveneens bepaald door reliëf en bodemsoort. 

75/139


Holsbeek 

In Nieuwrode is een waterwinningsgebied aanwezig op het Rot. 

VII.2.2.2 Huidig beleidskader 

Vlaams beleid 

Het gewestelijk MINA-plan wil verdere verdroging en aantasting van structuurkenmerken van 

waterlopen voorkomen, evenals prioritaire aangetaste gebieden, waterlopen en 

watervoerende lagen herstellen. Hiervoor zullen bevolking, bedrijven en overheden 

aangespoord worden tot rationeel waterverbruik, zal een kwantitatief evenwicht in de 

waterhuishoudkundige systemen ingesteld of instandgehouden worden en zal er geëvolueerd 

worden naar een natuurlijke structuur van de waterlopen 

Ook geeft AMINAL subsidies voor het opmaken van gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen 

en voor het uitvoeren van goedgekeurde erosiebestrijdingsmaatregelen en het aanstellen van 

een erosiecoördinator. 

Via het verlengde gemeentelijke milieuconvenant (voeren van een duurzaam gemeentelijk 

beleid en geïntegreerd rioleringsbeleid) geeft het Vlaamse Gewest heel wat stimulansen 

inzake rationeel gebruik van water en hergebruik van hemelwater. Tenslotte vaardigde het 

Gewest ook een algemene bouwverordening uit inzake de aanleg van hemelwaterputten. 

Op 1 oktober 2004 werd het besluit houdende vaststellingen van een gewestelijke 

stedebouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen en 

gescheiden afvoer van afvalwater en hemelwater goedgekeurd. De verordening promoot in 

eerste instantie het hergebruik van hemelwater, vervolgens herinfiltratie en in laatste instantie 

vertraagde afvoer. 

Gemeentelijk beleid 

De gemeenten staan in voor het beheer van de waterlopen van 3 e categorie buiten het gebied 

van de watering. Er worden voorwaarden opgelegd in milieu- en bouwvergunningen m.b.t. 

verharding van terreinen. De gemeente wenst in de mate van het mogelijke de taken die haar 

zijn toebedeeld nauwgezet uit te voeren, gericht op een herstel van de natuurlijke toestand. 

VII.2.3 

Knelpunten 

De gemeente is landelijk en nog grotendeels onverhard. Verder kunnen we de algemene 

knelpunten opsommen zoals ze voor bijna gans Vlaanderen bestaan: 

Verharding oppervlakte 

• beperken van infiltratie van neerslag door het verharden van grote oppervlakken door 

de aanleg van wegen, parkeerterreinen, bebouwing; opnemen van bepaalde bijzondere 

voorwaarden bij het verlenen van bouwvergunningen 

76/139


• te snelle afvoer via het stelsel van overwegend gemengde rioleringen; 

Oppervlaktewater 

• vermindering van of reeds verminderde waterbergingscapaciteit, structuurdiversiteit en 

biodiversiteit van waterloop en/of valleisystemen en snellere afvoer door de bebouwing 

van valleien, het bedijken, overwelven, rechttrekken, kunstmatig verstevigen en 

kanaliseren van de waterlopen en het ophogen van natuurlijke overstromingszones; 

• schade aan oevers en bodems van waterlopen en verstoring van het aquatische leven 

door te frequente of niet aangepaste onderhoudswerken; (ruimen, onderhoudswerken) 

• bevoegdheidsversnippering betreffende het beheer van waterlopen; 

• soms moeilijke definiëring van knelpunten al wordt het beschikbare kaartmateriaal 

steeds beter (info overstromingskaarten via www.gisvlaanderen.be) 

• integratie en toepassing van de nieuwe inzichten inzake integraal waterbeheer (b.v. 

preventief beleid voor buffering van hemelwater en infiltratie) bij de lagere besturen 

werd verbeterd door de watertoets, hoewel gestructureerd overleg en samenwerking 

rond concrete projecten nog verder geoptimaliseerd kan worden; 

Grondwater 

• overexploitatie van grondwater 

• tal van illegale grondwaterwinningen, geen zicht op de totale hoeveelheid vergunde 

grondwaterdebieten en opgepompte debieten, noch op de volledige impact en 

aanwending van grondwater; 

• te weinig inzicht en handhaving inzake grondwaterexploitatie; 

• niet geactualiseerde en onvoldoende basisgegevens al is er sterke verbetering 

merkbaar inzake de beschikbaarheid van gegevens door digitalisering (gegevens 

ondergrond en grondwater via dov.vlaanderen.be); 

• onvoldoende en niet-gestructureerde kennis- en informatie-uitwisseling met de 

verantwoordelijke overheid. 

VII.2.4 


Op lange termijn zal de gemeente mee zorgen voor het ontwikkelen en in standhouden van 

evenwichtige waterhuishoudkundige systemen die een verantwoord menselijk gebruik 

waarborgen en aan de vraag van de gewenste karakteristieke ecosystemen kunnen voldoen. 

Het komt erop neer meer ruimte te geven aan de waterafvoersystemen, verdere verdroging te 

voorkomen en de belangrijkste aangetaste waterlopen en gebieden prioritair te herstellen, 

evenals te zorgen voor het behoud en tegengaan van verdere aantasting van de 

grondwatervoorraden. 

77/139


VII.2.5 


VII.2.5.1 Strategie 

Algemeen 

Aangezien het ontstaan en de toename van verdroging veroorzaakt wordt door een 

verscheidenheid en combinatie van oorzaken zullen de aangewezen oplossingen eveneens 

een combinatie van maatregelen omvatten. 


In het kader van het integraal waterbeheer dient er aandacht besteed te worden aan het 

uitvoeren van het waterhuishoudingsplan als onderdeel van integrale bekkenbeheersplannen. 

De kwel- en infiltratiegebieden en de overstromingszones zijn door het Vlaamse gewest in 

kaart gebracht. Bij bouwen verkavelingsaanvragen wordt nu de watertoets gehanteerd. 

Om de versnelde afvoer van water tegen te gaan kunnen verschillende maatregelen getroffen 

worden : verhogen van infiltratie, afremmen van oppervlakkig afstromend water en lokale 

berging en een stringent vergunningenbeleid voeren met betrekking tot onttrekking van het 

grondwater zoals bij bemalingen en grondwaterwinningen. 

Verder dient de natuurlijke structuur van waterlopen behouden en hersteld te worden. 

Hiervoor kunnen maatregelen genomen worden zoals de aanleg van overstromingsgebieden, 

het maximaal toepassen van technieken voor natuurtechnische milieubouw , het creëren van 

bufferzones rond waterlopen, aanleggen van zoveel mogelijk zandvangen zodat frequent 

ruimen van de waterlopen onnodig is. 

Wanneer een waterloop onderhouden moet worden of als er werken worden uitgevoerd 

dienen deze typebestekken verfijnd en gediversifieerd te worden in samenspraak met de 

betrokken beheerder. 

Om tot een ecologisch verantwoord beheer te komen hebben de gemeenten onderling 

behoefte aan overleg en dient er informatie vergaard te worden. Zo kunnen de waardevolle 

waterlopen integraal beschermd worden. 

Het waterverbruik op zich dient ook gereduceerd te worden, dit door het voeren van een 

sensibilisatie- en informatiecampagne om rationeel watergebruik te stimuleren, door 

waterbesparende technieken in de landen tuinbouwsector te promoten en door de interne 

diensten en gemeentelijke instellingen en domeinen aan te sporen tot het gebruik van 

waterbesparende technieken (waar mogelijk ook via opleggen van voorwaarden in de 

milieuvergunning zoals aanleg regenwaterput e.d.). 

78/139


VII.2.5.2 Actiepunten 

Zie actie-tabel (thema: verdroging) op volgende pagina 


• Waterverbruik in gemeentelijke gebouwen (m³/jaar) 

• Gemiddeld waterverbruik per inwoner 

• Waterkwaliteit oppervlaktewater 

• Aantal mensen/jaar die subsidie voor hemelwater hebben gekregen 

• Aantal mensen/jaar die subsidie voor IBA hebben ontvangen 

79/139


Thema : Verdroging 


VERDR-1 

Uitvoering van de waterhuishoudingsplannen als onderdeel van EP 

integrale bekkenbeheersplannen is gebeurd (waterhuishoudingsplan 

watering de Molenbeek) 

VERDR-2 Ruimtelijke implicaties van kwel- en infiltratiegebieden, EP 

overstromingsgebieden, beekvalleien en gebieden waar waterlopen 

vrij moeten kunnen meanderen, integreren in het ruimtelijk beleid van 

Holsbeek door het stringent toepassen van de watertoets. 

VERDR-3 

Verhogen van infiltratie, afremmen van oppervlakkig afstromend water BED, BEV, LAND 

en lokale berging vb. beperking van het verhard oppervlak opleggen, 

aanleg regenputten, infiltratiesystemen,… 

* Bij nieuwbouw verplichten gescheiden afvoer van regenwater op 

nieuw deel gebouw naar regenwaterput 

*Bij afleveren van vergunning bij nieuwe verkavelingen de gescheiden 

afvoer van hemelwater en afvalwater verplichten 

VERDR-4 

Voeren van een stringent vergunningenbeleid ivm grondwater 

* Bij afleveren van vergunning voor grote verharde oppervlakte 

berging voorzien (bijv. bij parkeerplaatsen, bij grotere verkavelingen, 

industriële sites of bij landbouwactiviteiten) 

BED 

VERDR-5 Logistieke ondersteuning van overheden bij ontwikkeling van EP 

80/139



natuurlijke overstromingszones indien noodzakelijk 

VERDR-6 Maximaal toepassen van technieken voor natuurtechnische MIL 

milieubouw 

VERDR-7 Creëren van bufferzones rond waterlopen ter hoogte van woonzones EP 

VERDR-8 

Organisatie van een meer ecologisch verantwoord (integraal) beheer 

van waterlopen op lokaal niveau 

VERDR-9 

Voeren van een informatie- en sensibilisatiecampagne om rationeel 

watergebruik te stimuleren 

*info over grondwatervergunning, mogelijkheid om te regulariseren 

VERDR-10 Promoten van waterbesparende technieken in de landen 

tuinbouwsector (bijv. sproeimethodes) 

VERDR-11 

Intern promoten van waterbesparende technieken 

* In alle gemeentelijke gebouwen nuttig gebruik maken van 

hemelwater waar mogelijk : reeds putten voor hergebruik aan loods, 

gemeentenchool Kortrijk-Dutsel, gemeenteschool Nieuwrode, 

gemeentehuis, sportschuur 

* Spaarkoppen op sanitaire voorzieningen waar vervanging zich 

aandient 

EP, watering 

OND, BEV, BED, LAND 

LAND 

EP 

VERDR-12 Sensibilisatie met betrekking tot erosie BEV, LAND, BED, EP 

81/139


VIII 

THEMA 3: NATUURLIJKE ENTITEITEN 

VIII.1 NATUURLIJKE ENTITEITEN 

VIII.1.1 Themabeschrijving 

Versnippering wordt als een sleutelindicator binnen de milieuproblematiek beschouwd omdat 

het in Vlaanderen één van de belangrijkste oorzaken vormt voor de achteruitgang van de 

natuurwaarden. 

Versnippering wordt gedefinieerd als een proces waarbij ruimtelijke en functionele entiteiten 

(biotopen, landschappen, grondwaterstromen,…) worden verbrokkeld of verstoord. Het vormt 

een milieuprobleem wanneer de samenhang tussen deze entiteiten zodanig wordt verstoord 

dat het functioneren ervan gevoelig verslechtert. Vanuit ruimtelijk-ecologisch standpunt is 

versnippering het verschijnsel waarbij ruimtelijke eenheden te klein worden of een te 

verspreide ligging krijgen om ‘gewenste functies’ te vervullen. Naast deze ruimtelijke 

benadering wordt versnippering ook beschouwd vanuit een milieu- en een landschappelijke 

context. Inzake milieu betreft het onder andere de verstoring van grondwaterstromen 

(kwalitatief en kwantitatief), de geluids- en lichtverstoring door een weg of bebouwing, enz… 

Vanuit het landschappelijk oogpunt leidt versnippering tot identiteitsverlies van (historische) 

landschappen, wat de belevingswaarde vermindert. In het milieubeleid ligt de klemtoon op de 

functie ‘instandhouding van organismen’. Versnippering kan leiden tot een toestand waarbij 

(clusters van) biotopen niet meer functioneren om één of meerdere populaties van planten of 

dieren in stand te houden. 

Biodiversiteit verwijst naar de variabiliteit onder levende organismen van allerlei herkomst, 

met inbegrip van, onder andere, terrestrische, mariene en andere aquatische ecosystemen 

en de ecologische complexen waarvan zij deel uitmaken. Het omvat mede de diversiteit 

binnen soorten, tussen soorten en van ecosystemen. De aanwezige biodiversiteit hangt voor 

een groot deel samen met het grondgebruik, met de ruimte die de natuur daarbij behoudt en 

met de milieukwaliteit. Menselijk handelen heeft het evenwicht tussen de natuurlijke 

processen en functies ingrijpend verstoord, wat tot een verlies aan biodiversiteit heeft geleid. 

VIII.1.2 Stand van zaken 

VIII.1.2.1 Toestand 

Vlaanderen 

Het grondgebruik in Vlaanderen vormt een ruimtelijke mozaïek van 

gewestplanbestemmingen, bodemgebruik en met daaraan verbonden de scherpe fysische 

begrenzingen. 

82/139


Verlies aan biodiversiteit ontstaat voornamelijk door intensief landgebruik in functie van 

wonen, industrie en landbouw, door ondoordacht gebruik van het land en zijn componenten 

en door de algemene slechte milieukwaliteit die een bedreiging vormt voor organismen en 

hun onderlinge relaties. In vele gevallen is een mix van verstoringen en ruimtebeslag 

verantwoordelijk voor dit verlies. Er wordt in Vlaanderen te veel gebouwd, te verspreid e.d. 

Als er wordt gekeken naar de bebouwingstoestand in 2003 kunnen we vaststellen dat er 

ongeveer overal een aangroei is van bebouwing. 

VIII.1.2.2 Huidig beleidskader 


Conventie van Ramsar (1971): inzake watergebieden van internationale betekenis in het 

bijzonder als leefgebied voor watervogels; 

Conventie van Bern (1979): tot behoud van wilde dieren en planten en hun natuurlijk milieu in 

Europa; 

Conventie van Bonn (1979): ter bescherming van trekkende wilde diersoorten (en de 

overeenkomsten voor onder meer watervogels, vleermuizen, kleine walvisachtigen); 

Conventie van Rio (1992): voor biodiversiteit 

Op het niveau van de Europese Unie kaderen de belangrijkste bepalingen inzake natuuren/of 

bosbehoud in: 

- de Vogelrichtlijn (1979) tot behoud van de vogelstand; 

- de Habitatrichtlijn (1992) inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de 

wilde fauna en flora; 

- de Verordeningen voor bosbescherming inzake luchtverontreiniging (1986) en brand 

(1992); 

- de Plattelandsverordening (1999); 

- de Kaderrichtlijn Water (2000). 

Vlaams beleid 

Het beleid van het Vlaamse Gewest richt zich al verschillende jaren op de ontwikkeling van 

een netwerk van goed functionerende, ecologisch samenhangende en herkenbare 

landschappen en ecosystemen, enerzijds door de implementatie van Europese richtlijnen, 

anderzijds door eigen initiatieven. Het recent uitgevaardigd ‘Natuurbehouddecreet’ (1997) 

vervangt de federale ‘Wet op het Natuurbehoud’ (1973) en plaatsen de nieuwe inzichten in 

natuurbeheer en –ontwikkeling in een nieuw Vlaams beleidskader plaatsen. Het decreet gaat 

uit van het ‘stand-still-principe’. Er mag dus geen natuur meer verloren gaan. Een ander 

belangrijk begrip op gebied van het natuurbehoud is de zogenaamde zorgplicht. Dit houdt in 

dat iedereen verplicht is schade aan de natuur te voorkomen, te beperken of te herstellen. 

Voorts dient elke overheid die vergunningen of toestemmingen verleent er over te waken dat 

er geen vermijdbare schade aan de natuur wordt berokkend. Verder bevat het 

83/139


Natuurbehouddecreet ook een uitgebreid deel omtrent het gebiedsgericht beleid. Zo brengen 

de uitbouw van een Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en het Integraal Verwevings- en 

Ondersteunend Netwerk (IVON) met dit decreet een wettelijke basis. 


Voor een buitengemeente als Holsbeek zijn natuur en landschap van het grootste belang en 

dient er dan ook voldoende zorg besteed te worden aan het behoud, de uitbouw en de 

beleving van het groene patrimonium. 

Hiertoe wordt zowel aandacht besteed aan het creëren van verbindingselementen als aan 

specifieke acties ter bevordering van soortenrijkdom. 

De gemeente Holsbeek beschikt over een bermbeheersplan waarop het zich baseert voor het 

onderhoud van de bermen in haar gemeente. In dit plan is de voorgestelde maaifrequentie 

om te komen tot een optimale soortenrijkdom weergegeven. 

VIII.1.3 Knelpunten 

Daar waar knelpunten zijn op hoger niveau, wordt ook aangegeven waar de gemeente haar 

bevoegdheid kan laten spelen. 

Algemeen 

Versnippering 

• de uitgangssituatie is wat betreft de versnippering in belangrijke mate onomkeerbaar 

door de reeds sterke versnijding en gelet op de ligging van het dorpscentrum en de 

bestaande linten verspreide bebouwing; In haar structuurplan en het mobiliteitsplan 

wordt hier door de gemeente rekening mee gehouden. 

• alle verkeersscenario’s wijzen op een verder toenemend verkeer en dus ook binnen 

Holsbeek tot een versnijdend effect van de vervoersinfrastructuur; 

Biodiversiteit 

• door onvoldoende wettelijke bescherming worden bepaalde waardevolle biotopen en 

soorten vernietigd of verdwijnen ze definitief; 

• kleine landschapselementen, waterlopen, natuurgebieden en bossen worden vaak 

onaangepast of niet goed beheerd en verdwijnen; overleg met de plaatselijke 

natuurverenigingen en eigenaars van de terreinen dient plaats te vinden 

• recreatiedruk en daarmee gepaard gaande infrastructuren kunnen voor een 

aanzienlijke versnippering zorgen; 

• slechte waterkwaliteit en geringe structuurdiversiteit van de meeste waterlopen ten 

gevolge van rechttrekking, uitdieping, verbreding en oeververstevigingswerken; 

• ontbreken van een degelijk, zo volledig mogelijk en voldoende onderbouwd kennis- en 

rapporteringssysteem; 

84/139


• initiatieven inzake het structureren, bundelen en benutten van de door vrijwilligers, 

organisaties en instellingen permanent verzamelde kennis en inzicht verbeteren; 

• gebruik van herbiciden door particulieren, toegepast op de wegbermen 

• voortijdig maaien van de wegbermen door particulieren tegengaan en ontmoedigen 

• beschadiging van wegbermen door een onoordeelkundig gebruik 

VIII.1.4 Doelstellingen en prioriteiten 

Het is duidelijk dat de gemeente in dit thema een eigen rol kan en moet spelen, waarbij 

weliswaar het gemeentelijk beleid inzake natuur en landschap (ruimtelijke ordening) dient te 

worden afgestemd op het beleid van de provincie en de initiatieven van derden ter zake. 

Zo wil men komen tot goed functionerende, ecologisch samenhangende en herkenbare 

landschappen en ecosystemen en zorgen voor het behoud en de bevordering van de 

biodiversiteit, uitgaande van de eigenheid van de ruimtelijke en abiotische omgeving. 

Op korte termijn zullen volgende doelstellingen gerealiseerd worden: 

• behoud, bescherming, herstel, ontwikkeling en beheer van natuur en landschap in de 

gemeente door een bijdrage te leveren tot de uitbouw van de natuurlijke structuur; 

• bestaande versnippering van natuur en landschap verminderen door verbindingen en 

samenhang tot stand te brengen 

• bijkomende versnippering van natuur, landschap en open ruimte maximaal voorkomen 

en beperken en behartigen van de algemene milieu- en landschapskwaliteit; 

• kennis opbouwen via systematisch verzamelen van bestaande informatie en bijkomend 

onderzoek in functie van de onderbouwing en evaluatie van het beleid; 

• gedrag van de bevolking en de doelgroepen ter zake wijzigen; 

• het gebruiken van alle mogelijke instrumenten om aan landschapsherstel te doen, 

zoals bvb het stimuleren van een samenwerking tussen de VLM en de lokale 

landbouwers; 

VIII.1.5 Strategie en actiepunten 

VIII.1.5.1 Strategie 

Algemeen 

Met de nadruk op onder andere de realisatie van de natuurlijke structuur hangt de te volgen 

strategie nauw samen met enerzijds het uitvoeren van de taken van medebewind en 

anderzijds met het verder bouwen op, versterken en verhogen van het rendement van de 

reeds lopende initiatieven. 

Medewerking vanuit alle groeperingen (vergroten maatschappelijk draagvlak) is een absolute 

voorwaarde om tot een degelijk resultaat te komen. 

85/139



Om de gemeentelijke natuuren landschapswaarden optimaal te beschermen, dient 

vertrokken te worden van het concept van natuurlijke structuur. Er moet gekomen worden tot 

een samenhangend geheel van gebieden waarbinnen een intensiever beleid kan 

plaatsgrijpen. 

Om de gewenste natuurkwaliteit te bereiken dienen de betrokken gebieden met hoofdfunctie 

natuur op een gepaste wijze ingericht en beheerd te worden. Zo kunnen grote eenheden 

natuur en grote eenheden natuur in ontwikkeling gerealiseerd worden. 

Ook wat betreft de gebieden met natuur als neven- of ondergeschikte functie dienen 

inspanningen geleverd te worden. Er zal worden getracht landbeheer te verwezenlijken dat 

verenigbaar is met natuurwaarden. Ook in bebouwde omgeving zouden de natuurwaarden 

kunnen aangemoedigd worden via het bermbeheersplan. Heel belangrijk is de ontwikkeling 

van verbindingsgebieden tussen de grote eenheden natuur. Ook op provinciaal vlak wordt 

hier een prioriteit van gemaakt. 

Sommige soorten vragen bijzondere aandacht. Daarom is het belangrijk 

soortenbeschermingsprogramma’s uit te werken. De gemeente kan zelf zulke programma’s 

uitwerken of ondersteuning verlenen aan derden. 

De vrijwilligers die zich inzetten voor het beheer van natuurgebieden dienen daarbij 

ondersteund te worden. Hierbij dient gedacht te worden aan materiaal, faciliteiten, ter 

beschikking stellen van een vergaderlokaal…. 

De versnippering van natuur en landschap kan verminderd worden door verbindingen aan te 

brengen en samenhang tot stand te brengen. Dit onder meer door het uitvoeren van het 

bermbeheersplan. Deze bermen kunnen een plaats bieden aan nieuwe fauna en flora of de 

migratiemogelijkheden ervan bevorderen. 

Ook kleine landschapselementen hebben een duidelijke natuurfunctie. Ze versterken het 

gewenste ecologische netwerk. Daarom dient de bevolking gesensibiliseerd te worden om 

zulke kleine landschapselementen aan te planten en te onderhouden (bijv. hagen) en dienen 

projecten ondersteund te worden. 

Om te kunnen toezien en te evalueren, is een kennissysteem onmisbaar. Op basis hiervan 

kan het beleid ook verder onderbouwd en gestuurd worden en kunnen gerichte acties 

genomen worden. Het aanbrengen van permanente kwadranten op enkele goedgekozen 

bermen kan hierbij helpen. 

Om verder onderzoek te stimuleren, is het interessant de beschikbare kennis te verzamelen, 

te publiceren en uit te wisselen. Om de eigen natuur te laten ontwikkelen, is het belangrijk dat 

streekeigen soorten worden geplant in natuurgebieden en bossen. Voor exoten dient een 

uitdovingsbeleid gevoerd te worden. 

Als algemene maatregel dient de bevolking gesensibiliseerd te worden met betrekking tot 

natuurbehoud en biodiversiteit en het aan te zetten tot zorgzaam omspringen met hun 

omgeving. De gemeente gebruikt tevens producten van Fair-Trade. 

86/139


Zeker met betrekking tot het gebruik van pesticiden op de bermen door particulieren, 

onoordeelkundig gebruik van de bermen of om voortijdig maaien tegen te gaan, dient de 

gemeente een sensibilisatiebeleid te voeren naar de burgers toe. 

VIII.1.5.2 Actiepunten 

Zie actie-tabel (thema: aantasting natuur en landschap) op volgende pagina 


• Aantal km ecologische berm t.o.v. aantal km berm 

• Soortenaantal in permanente kwadranten berm 

• Subsidies uitgekeerd voor het aanplanten van hagen/bermen 

• Oppervlakte natuurgebied in de gemeente 

87/139


Thema :Aantasting natuur en landschap 


NAT-1 

Afbakening van een natuurlijke structuur binnen de gemeente op basis van de EP 

X 

plannen van de hogere overheid. Opstellen van een RUP om de natuurkernen 

zoals gedefinieerd in het structuurplan te duiden. 

NAT-2 

Initiëren, financieel ondersteunen van of medewerking verlenen aan projecten 

voor de realisatie van grote eenheden natuur (GEN) en grote eenheden 

natuur in ontwikkeling (GENO) 

MIL 

X 

NAT-3 

Ecologisch beheren van bermen, taluds, grachten 

EP, MIL 

X 

* Evalueren bermbeheersplan, hoeveelheid ecologische berm: uitwerken via 

GIS 

* Milieuvriendelijk beheren van wegbermen 

NAT-4 

Initiëren, ondersteunen van of medewerking verlenen aan projecten voor de 

MIL 

realisatie van verwevings- en verbindingsgebieden 

NAT-5 

Ondersteunende maatregelen inzake landschapsherstel, verbindingsgebieden 

MIL, BEV, BED, OND, 

* Promoten van hagen en hoogstammen en andere kleine 

LAND, EP 

landschapselementen 

NAT-6 

Het uitvoeren van veldonderzoeken om de kennis te bevorderen en een 

MIL, EP 

geschikt beleid te ondersteunen 

* Bermen, Kriesberg 

NAT-7 

Initiëren en ondersteunen van een soortgericht beleid in relatie tot de 

MIL, EP 

natuurlijke structuur 

* steenuil, kerkuil, zwaluw 

88/139



NAT-8 

Ondersteuning van het vrijwilligerswerk door Mina-ploegen deeltijds in te MIL, EP,BEV 

schakelen bij het beheer van natuurgebieden 

NAT-9 

Verkeer reglementeren in kwetsbare gebieden 

EP 

X 

* Beheer van wandelwegen in natuurgebieden 

NAT-10 

Ontwikkeling van een ecologische infrastructuur door sensibilisatie en het MIL, BEV, BED, OND 

initiëren en ondersteunen van projecten met betrekking tot kleine 

landschapselementen (KLE's) 

NAT-11 Een streng natuurvergunningenbeleid voeren EP 

NAT-12 Uitbouwen van een kennissysteem (opleiding personeel, aanleg bibliotheek) EP 

NAT-13 

Voor bepaalde gebieden overleg plegen met de betrokken buurgemeenten om EP 

het natuurbeleid op mekaar af te stemmen en grensoverschrijdende 

initiatieven te kunnen ondernemen 

* Gebiedsgericht werken 

NAT-14 

In natuurgebieden en bossen streekeigen soorten planten, exoten verwijderen 

of er een uitdovingsbeleid voor voeren. 

* Aanplanting bos met inheemse bomen 

MIL, EP 

NAT-15 

Bevolking sensibiliseren met betrekking tot natuurbehoud en biodiversiteit, en 

bermbeheer. Bevolking informeren aangaande de mogelijkheden tot subsidies 

(bvb bebossing en herbebossing, openstelling bossen, bosbeheersplan, 

bebossing van landbouwgronden en het bevorderen van de ecologische 

functie). 

* Haagplantactie 

BEV 

89/139



* Sensibiliseren i.v.m. groene daken 

* Sensibilisatieactie gericht op het verbreden van het draagvlak voor 

natuurbehoud: stiltegebieden 

NAT-16 

Ondersteuning Regionaal Landschap Noord-Hageland (RLNH) en acties EP 

geïnitieerd door hen 

* vb. plan Holle Weg waarvan beheer door Mina-werkers wordt uitgevoerd 

NAT-17 

Aanleg wandelwegen (selectief volgens de draagkracht van het gebied) in EP 

natuurgebieden 

Onderhoud en vrijmaken van buurtwegen 

NAT -18 

Natuurontwikkeling 

* Ingroenen van wijken en betrokkenheid van wijkcomités stimuleren 

* Ingroenen begraafplaats 

* Natuurontwikkeling stimuleren bij recreatiegebieden 

BEV 

90/139


IX 

THEMA 4: HINDER 

Onder de thema hinder worden de volgende thema’s ingedeeld : 

• Lucht 

o Verdunning/aantasting van de ozonlaag 

o Broeikasgassen verantwoordelijk voor het klimaat 

o Fotochemische luchtverontreiniging 

o Verspreiding van fijn stof 

o Verzuring 

• Vermesting 

• Geluid, geur en licht. 

• Algemene hinder afval, omgeving 

IX.1 Lucht 

IX.1.1 


- De verdunning of de aantasting van de ozonlaag is het gevolg van de emissies van 

bepaalde chloor- en broomhoudende verbindingen. Belangrijke ozonafbrekende stoffen 

zijn: 

chloorfluorkoolstoffen (CFK’s), halonen of broomfluorkoolstoffen, 

broomfluorkoolwaterstoffen (HBFK’s), tetrachloorkoolstof, 1,1,1-trichloorethaan, 

methylbromide en chloorfluorkoolwaterstoffen (HCFK’s). 

Als alternatieven voor ozonafbrekende stoffen gebruikt de industrie vaak 

fluorkoolwaterstoffen. Die hebben geen ozonafbrekend vermogen, maar veroorzaken 

net als de meeste ozonafbrekende stoffen wel een sterk broeikaseffect. 

- De belangrijkste broeikasgassen verantwoordelijk voor de verandering van het klimaat 

zijn waterdamp (H 2 O), koolstofdioxide (CO 2 ) en methaan (CH 4 ). De concentratie ervan 

is gedurende de laatste 50 jaar waarneembaar toegenomen. Er zijn steeds meer en 

sterker wetenschappelijke bewijzen dat dit komt door menselijke activiteiten 

(antropogene broeikasgassen). De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt en het 

broeikaseffect versterkt. 

Dit is een mondiaal probleem. 

91/139


Door verbranding van fossiele brandstoffen (CO 2 ) en door verwijdering van afval (CH 4 

uit stortplaatsen en CO 2 uit verbrandingsprocessen) komen grote hoeveelheden 

broeikasgassen in de atmosfeer terecht. Het toenemende verkeer leidt 

ontegensprekelijk tot verhoogde CO 2 -emissies. 

Methaan-(CH 4 ) en lachgasemissies (N 2 O) ten gevolge van industriële bedrijvigheid, 

landbouw- en veeteeltactiviteiten en de zuivering van afvalwaters en aquatische 

systemen leveren ook een aanzienlijke bijdrage tot het broeikaseffect. 

Ook het gebruik van een aantal gefluoreerde gassen leidt tot klimaatsverandering. 

HFK’s, PFK’s en SF6 zijn alternatieven voor ozonafbrekende stoffen (CFK’s en 

HCFK’s) maar tegelijkertijd ook belangrijke broeikasgassen met een 

opwarmingspotentieel dat duizend keer groter is dan dat van koolstofdioxide. HFK’s en 

PFK’s vinden in Vlaanderen hun toepassingen die gebieden waar ook ozonafbrekende 

stoffen worden/werden gebruikt. 

De wereldwijde ontbossing, de verbranding van deze koolstofbuffers en de wijziging 

van bodemgebruik door menselijke activiteiten zetten tenslotte grote hoeveelheden 

koolstof uit hout en bodem om in broeikasgassen (CO 2 en CH 4 ). 

- Fotochemische luchtverontreiniging (SMOG) is de verontreiniging van de 

omgevingslucht met chemische stoffen zoals ozon (O 3 ), peroxyacetylnitraat (PAN), 

stikstofdioxide (NO 2 ), waterstofperoxide en andere stoffen die een oxiderende werking 

hebben. Deze stoffen ontstaan in aanwezigheid van stikstofoxiden (NO x ) en vluchtige 

organische stoffen (VOS), onder invloed van zonlicht op warme dagen. Het is een 

complex proces waarbij de intensiteit van de zonnestraling en de temperatuur een rol 

spelen. Dit verschijnsel wordt ook wel zomersmog genoemd. VOS en NO x zijn 

grotendeels verantwoordelijk voor de productie van ozon. Vluchtige organische stoffen 

(VOS) komen in de omgevingslucht terecht door verbranding of verdamping van 

brandstoffen of door verdamping van oplosmiddelen (in verven, ontvetters, ontvlekkers, 

enz.). Stikstofoxides (NO x ) is de verzamelnaam voor NO 2 en NO. NO x wordt gevormd 

door verbranding van brandstoffen. 

Ozon geldt als representatieve stof voor de fotochemische luchtverontreiniging en kan 

(samen met VOS en NO x ) over honderden kilometers afstand getransporteerd worden. 

- Fijn stof in de atmosfeer is een van de grootste gevaren voor onze gezondheid. Het 

veroorzaakt of verergert acute luchtwegenaandoeningen. Het is ook een belangrijke 

oorzaak van chronische luchtwegenaandoeningen en tast op lange termijn de 

longfunctie aan. Sommige studies tonen bovendien een vermindere levensverwachting 

aan. Fijn stof is heel gevaarlijk voor onze gezondheid – zowel op korte als op lange 

termijn. Een belangrijke indicator voor de hoeveelheid fijn stof in de lucht is PM10, de 

concentratie van fijne deeltjes met een aërodynamische diameter kleiner dan 10 micro- 

92/139


meter. Er worden vaak hoge concentraties fijn stof opgemeten tijdens de winter. De fijn 

stof problematiek wordt dan ook soms met “wintersmog” aangeduid. 

- De term verzuring staat voor de gezamenlijke effecten van zwavel- en 

stikstofhoudende verbindingen die via de atmosfeer worden aangevoerd en waaruit 

zuren (zwavelzuur en salpeterzuur) gevormd kunnen worden. Deze verbindingen zijn 

afkomstig van de uitstoot van de gassen zwaveldioxide (SO 2 ), stikstofoxiden (NO en 

NO 2 , samen NO x ) en ammoniak (NH 3 ). 

In dit thema kan enkel de invloed van de reductie van de boven beschreven emissies van 

industrie en huishoudens op gemeentelijk niveau als relevant beschouwd worden. 

IX.1.2 


IX.1.2.1 Toestand 

Verdunning van de ozonlaag 

Vlaanderen 

Sinds het begin van de jaren ’90 zijn de emissies van ozonafbrekende stoffen in Vlaanderen 

al sterk afgenomen. De grootste bijdrages in de emissies van ozonafbrekende stoffen komen 

van koelinstallaties en van de productie van harde schuimen in de kunststoffensector. Onder 

impuls van het protocol van Montreal zijn in Vlaanderen maatregelen genomen om het 

gebruik van ozonafbrekende stoffen te beperken. Het MINA-Plan –3 heeft als doelstelling de 

emissie in Vlaanderen tegen 2007 terug te dringen met ten minste 70% t.o.v. 1999. Op basis 

van de huidige tendensen is de verwachting dat dit zal lukken. Desalniettemin is er nog 

steeds een grote onzekerheid over de toekomstige evolutie van de dikte van de ozonlaag op 

basis van de koppeling met klimaatswijzigingen. 


Problemen die specifiek in de gemeente Holsbeek kunnen gesitueerd worden zijn eerder 

beperkt. Het gaat hier voornamelijk om een mondiale problematiek. 

Verandering van het klimaat door het broeikaseffect 

Vlaanderen 

Het belangrijkste broeikasgas is CO 2 . Andere broeikasgassen zijn CH 4 , N 2 O en de 

gefluoreerde gassen. Tussen 1990 (87,8 Mton CO 2 -eg) en 2005 (89,4 Mton CO 2 -eg) kende 

de emissie van broeikasgassen een schommelend verloop. In 2005 bedroeg de totale uitstoot 

van broeikasgassen in Vlaanderen echter 1,9% (= 1,5 Mton CO 2 -eg) meer dan 1990. Er 

zullen grote inspanningen nodig zijn om de afgesproken reductie te halen tegen de periode 

93/139


2008-2012. Deze inspanningen worden bechreven in het Vlaamse Klimaatsbeleidsplan 2006- 

2012. (ref. Actualisatie Milieubeleidsplan 2003-2007 voor de periode 2008-2010, Vlaamse 

overheid) 



beperkt. Het gaat hier voornamelijk om een mondiale problematiek. Desalnietemin kan de 

gemeente Holsbeek een voorbeeldfunctie vervullen door het voeren van een energiezuinig 

beleid conform “think globaly, act localy”. 

Verontreiniging door fotochemische stoffen 

Vlaanderen 

Een studie toonde aan dat de ruimtelijke spreiding van de ozonoverlast voor de gezondheid in 

2002 een positieve tendens vertoonde. De jaaroverlast was gering. Het jaargemiddelde 

daarentegen, dat ook wordt beïnvloedt door de temperatuur, is gestegen wat erop wijst dat de 

ozonconcentraties door het jaar heen toenemen. 




Verspreiding van fijn stof 

Vlaanderen 

Het aantal overschrijdingen van de jaargemiddelde 40 μg/m³ norm voor PM10-concentratie 

vertoont een schommelend verloop. Voor 2005 werden voor het eerst geen overschrijdingen 

meer waargenomen. In jaren met ongunstige meteorologische omstandigheden en in 

bepaalde hotspotgebieden kan de grenswaarde voor het jaargemiddelde in de toekomst 

opnieuw overschreden worden onder bepaalde omstandigheden (locatiespecifieke 

dispersiekarakteristieken, ongunstige klimaatomstandigheden of grensoverschrijdende input). 

Sinds 2005 geldt er een nieuwe Europese daggemiddelde grenswaarde voor PM10 van 

50 μg/m³, die op jaarbasis maximaal 35 maal mag overschreden worden. De Europese 

daggemiddelde grenswaarde (2005) blijkt strenger te zijn dan de jaargemiddelde 

grenswaarde en wordt bijgevolg toegevoegd. Sinds 1996 is er een daling in het aantal 

overschrijdingen van de 50μg/m³ grenswaarde waarneembaar. In 2005 werden er voor heel 

Vlaanderen nog 41 dagen geregistreerd. Het aandeel meetstations waar deze grenswaarde 

werd overschreden bedroeg in 2005 55%. In 2006 werd ongeveer 30% van de Vlaamse 

bevolking blootgesteld aan daggemiddelde PM10 concentraties hoger dan 50 μg/m³ 

gedurende meer dan 35 dagen. 

94/139



De fijn stof problematiek heeft een groot grens-overschrijdend karakter maar lokaal kunnen 

sterk verhoogde concentraties voorkomen te wijten aan verkeer of industriële activiteiten. In 

de gemeente Holsbeek is de aanwezigheid van de autosnelweg E314 een belangrijke bron 

van fijn stof. 

Verzuring 

Vlaanderen 

Door de sterke emissiedaling tussen 1990 en 2002 lijkt Vlaanderen goed op weg om de 

doelstelling uit de EU-richtlijn Nationale Emissie Maxima in 2010 te halen. Dit is vooral te 

danken aan de daling van de SO 2 -emissie door het lager zwavelgehalte in brandstoffen. Ook 

de NO x -emissie bevindt zich al enkele jaren in een dalende trend t.g.v. sterke 

emissiereducties in de sectoren energie, verkeer en vervoer. 




IX.1.2.2 Huidig beleidskader 


Internationale overeenkomsten 

- Verdrag van Wenen (1985) : bescherming van de ozonlaag werd geregeld. 

- Protocol van Montreal (1987) : Concrete afspraken voor de vermindering van het 

gebruik. 

- Ozonconferenties : Londen (1990), Kopenhagen (1992), Wenen (1995) en Montreal 

(1997). Volgens een Europese verordening uit 1994 dient de productie en het op de 

markt brengen van halonen, CFK’s, tetrachloorkoolstof, 1,1,1-trichloorethaan en 

HBFK’s stopgezet te worden en dienen de andere ozonafbrekende stoffen gefaseerd 

afgebouwd te worden. Naast een verbod op de productie en het op de markt brengen, 

is ook het gebruik verboden in de nieuwe Europese verordening. 


Hinder dient tot een minimum beperkt te worden. Het beleid van de gemeente Holsbeek, richt 

zijn beleid voornamelijk op het gebruik van producten (koelvloeistoffen, spuitbussen) en het 

sensibiliseren van de bevolking. 

95/139


Broeikaseffect 


Het klimaatverdrag (Rio, 1992) voorziet dat voor 2000 de emissies van broeikasgassen zullen 

beheerst worden en er gestreefd wordt naar stabilisatie ten opzichte van 1990 

(geïndustrialiseerde landen). Deze stabilisatie in 2000 werd door de Europese Unie 

bijkomend als doel gesteld. 

Het Kyoto-protocol (1997 geratificeerd) zorgt ervoor dat een aantal landen zich toeleggen of 

het doen afnemen van de emissies aan broeikasgassen. 

Federale beleid 

België heeft zich verbonden tot een 7,5% emissiereductie voor de familie van zes 

broeikasgassen in periode van 2008-2012 ten opzichte van 1990. 

Vlaams beleid 

Het Vlaamse gewest werkte voor de onderdelen die onder haar bevoegdheden vallen een 

beleidsplan uit. De doelstelling voor de periode 2008-2012 die geformuleerd was op het 

niveau van België, wordt naar aanleiding van de nationale Kyoto-lastenverdeling verfijnd naar 

een Vlaamse doelstelling. (5,2% emissiereductie voor de familie van zes broeikasgassen in 

Vlaanderen over de periode van 2008-2012 ten opzichte van 1990. 



zich voornamelijk op het gebruik van producten (wagenpark, verlichting, verwarming, …) 

binnen de eigen diensten en het sensibiliseren van de bevolking. 



In de nieuwe geïtegreerde richtlijn ‘Richtlijn van het Europese Parlement en de Raad 

betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa’ (goedgekeurd door het EU 

parlement op 11/12/2007) staan de volgende normen mbt fijn stof (PM10) in de atmosfeer: 

• jaargemiddelde 40 μg/m³ norm 

• maximaal 35 dagen met een daggemiddelde 50 μg/m³ norm 

(ref. MIRA Achtergronddocument 2007, Verspreiding van zwevend stof). Vlaanderen heeft 

deze Europese normen overgenomen in de VLAREM wetgeving. 


Fijn stof vervuiling dient tot een minimum beperkt te woden. Het beleid van de gemeente 

Holsbeek, richt zich voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het 


96/139


Fotochemische luchtverontreiniging 


- Protocol van Sofia 

- Verklaring van Helsinki 

Er bestaat ook een Europese richtlijn (2002/3/EG) met drempelwaarden voor de 

ozonconcentraties in de omgevingslucht en een Europese richtlijn met voorschriften voor de 

beperking van de VOS-emissies van een gedeelte van de benzinedistributieketen. 

Vlaamse beleid 

Via het VLAREM worden emissiebeperkingen opgelegd aan bedrijven voor NO X , VOS en CO. 



zich voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het sensibiliseren 

van de bevolking. 

Verzuring 


Het protocol van Sofia stelde tegen 1994 een stand-still van de NO X -emissies voorop ten 

opzichte van 1987. In de verklaring van Helsinki werd tegen 1998 een NO X -reductie met 30% 

nagestreefd ten opzichte van 1980 en het protocol van Oslo voorziet voor België een SO 2 - 

reductie van 74% in 2010 ten opzichte van 1980. 

De EU-richtlijn Nationale Emissie Maxima (Nem-richtlijn, 2001/81/EG) legt per lidstaat 

emissieplafonds voor polluenten SO 2 , NO x en NH 3 vast die dienen bereikt te worden tegen 

2010. 


Normen voor voertuigen en brandstoffen. 

Vlaamse beleid 

Vlarem II 

Er kan een onderverdeling gemaakt worden in twee aspecten, namelijk: 

1. luchtkwaliteitsnormen (immissienormen) 

2. emissienormen voor ingedeelde inrichtingen. 

Het doel van VLAREM is een immissiegericht beleid te voeren met als doel een gezonde 

leefomgeving voor de mens, maar tevens andere schadelijke gevolgen van 

luchtverontreiniging zoals bodembelasting, inwerking op fauna en flora en op materialen 

(monumenten, gebouwen…) te minimaliseren. Hieruit volgt de noodzaak voorzorgen te 

97/139


nemen door volgens de stand van de techniek de emissies te begrenzen. Voor dit laatste is 

tevens een strategie van controle (metingen) voorgeschreven. Belangrijk is tevens het 

algemeen principe van voorkoming: voorkoming wordt nagestreefd door de toepassing van 

de best beschikbare technieken. 



zijn beleid voornamelijk op het gebruik van producten binnen eigen diensten en het 


IX.1.3 

Knelpunten 

De luchtproblematiek is een mondiale problematiek. Kleine acties op gemeentelijk niveau 

hebben een minieme impact op het probleem. Desalniettemin wil de gemeente Holsbeek haar 

steentje bijdragen. 


Algemeen 

- De verdunning van de ozonlaag is een mondiaal probleem. Daarom dienen de 

vooropgestelde oplossingen te passen in een internationale context. 

- Er bestaat weinig zekerheid over alternatieven voor ozonafbrekende stoffen. 

- De emissie-inventarisatie wordt bemoeilijkt door de complexiteit van de problematiek 

en het gebrek aan bruikbare gegevens rond gebruik en emissies van de bewuste 

stoffen. 

- Een uitfasering van ozonafbrekende stoffen leidt tot een toename in het gebruik van 

alternatieven waarvan de wenselijkheid en geschiktheid nog niet onderzocht zijn. 

- De productie en het gebruik van CFK’s en HCFK’s is weliswaar aan banden gelegd 

maar momenteel zijn er nog veel apparaten en materialen in gebruik die in de toekomst 

hun inhoud zullen vrijgeven. 


Algemeen 

- Net als bij de ozonproblematiek is ook deze verstoring een mondiaal probleem. 

- Gegevens inzake emissies en energieverbruik en wetenschappelijke kennis ter 

onderbouwing van het te voeren beleid ontbreken nog in belangrijke mate. 

- De bevoegdheden die betrekking hebben op het klimaatvraagstuk zijn over 

verschillende diensten van de gewesten en de Belgische staat verspreid. Tot op heden 

is de rol die de gewesten en de federale overheid moeten spelen nog niet helemaal 

uitgeklaard. De gemeentelijke rol is bijgevolg ook onduidelijk. 

98/139


Er zijn weinig effectieve bevoegdheden die kunnen toegewezen worden aan lokale besturen 

door het mondiaal karakter van de problemen. 


Algemeen 

- Een reductie in de concentraties van de precursoren betekent niet noodzakelijk een 

reductie in ozonconcentratie. Een geïntegreerde aanpak van alle oorzaken is 

noodzakelijk. 

- Er is behoefte aan kennis en informatie over het instrumentarium (modellen, 

indicatorenset,…) 

- Het is moeilijk lokale milieukwaliteitsdoelstellingen te ontwikkelen en af te wegen 

tegenover globale of regionale milieukwaliteitsdoelstellingen. 

- VOS-emissies zijn afkomstig van een groot aantal bronnen, waaronder veel kleine. Dit 

maakt het moeilijk een emissie-inventaris op te stellen. 

- Provincies en gemeenten vinden het zeer moeilijk acties tegen luchtverontreiniging uit 

te werken. 


Algemeen 

- Er is behoefte aan kennis en informatie over het instrumentarium (modellen, 

indicatorenset,…) 

- Het is moeilijk lokale milieukwaliteitsdoelstellingen te ontwikkelen en af te wegen 

tegenover globale of regionale milieukwaliteitsdoelstellingen. 

- Provincies en gemeenten vinden het zeer moeilijk acties tegen fijn stof 

luchtverontreiniging uit te werken. 

Verzuring 

Algemeen 

- Er is een gebrek aan beleidsonderbouwende informatie en kennis. Er is een inventaris 

nodig van de verontreiniging. 

- Verzuring is een grensoverschrijdend probleem waardoor het resultaat in de gemeente 

niet alleen afhankelijk is van de reductie-inspanningen ter plaatse, maar ook van het 

reductiebeleid in de omringende steden, gewesten en landen. 

- Ammoniak zal in 2010 meer dan 70% van de verzurende deposities uitmaken. Die 

worden wel vooral lokaal afgezet. Bijkomende acties zijn noodzakelijk, vooral in de 

landbouwsector. 

99/139


- Aangezien locale acties gericht op verkeer, industrie en huishoudens maar een beperkt 

effect op de lokale verzuringstoestand hebben, voelen lokale overheden zich weinig 

gestimuleerd om maatregelen uit te werken. Hiervoor kan binnen Holsbeek actie 

worden ondernomen. 

- Blijvende toename van het verkeer zorgt ervoor dat de positieve effecten van genomen 

maatregelen onzichtbaar blijven. 

IX.1.4 


Er dient benadrukt te worden dat voor het volledige aspect “lucht” de problematiek zeer 

mondiaal/regionaal is en dat men op gemeentelijk niveau enkel een beperkte rol kan spelen, 

voornamelijk in het sensibiliseren van de bevolking. 


De lange-termijndoelstelling beoogt het stopzetten van de emissies van ozonafbrekende 

stoffen in de atmosfeer. Vervangingsproducten zullen zoveel als mogelijk aangemoedigd 

worden en emissies in de atmosfeer dienen in de mate van het mogelijke beperkt te worden. 

Momenteel wordt veel gebruik gemaakt van HFK- en PFK-alternatieven. Deze stoffen hebben 

geen ozonafbrekend effect maar hebben wel een sterk broeikaseffect. Daarom zijn ze 

opgenomen in de korf van broeikasgassen die door het Protocol van Kyoto worden geviseerd 

en waarvan de emissies moeten worden teruggedrongen. Indien technisch en economisch 

haalbaar moet dan ook het gebruik van andere milieuvriendelijkere alternatieven worden 

gestimuleerd. 


De atmosferische concentratie van broeikasgassen moet gestabiliseerd worden op een 

niveau waarbij een gevaarlijke antropogene verstoring van het klimaat wordt vermeden. 

Samen met de provincie en het Vlaams gewest dient er gestreefd te worden naar een 

reductie van de netto-emissies van broeikasgassen. Ten opzichte van 1990 dienden de CO 2 - 

emissies tegen 2010 gereduceerd te worden met 10 à 20%. Er dient verder gestreefd naar 

blijvende reductie van deze gassen. 


De lange-termijndoelstelling wil ervoor zorgen dat de ozonconcentraties en de concentraties 

van andere fotochemische oxidantia herleid worden tot een aanvaardbaar niveau om zo de 

schade aan de volksgezondheid en de vegetatie zoveel mogelijk te voorkomen. 

100/139



De doelstellingen voor de verspreiding van fijn stof bestaan uit het halen van de Europese 

normen en het maximaal verminderen van de blootstelling van de bevolking aan hoge fijn stof 

concentraties. 

Verzuring 

Reeds geruime jaren wordt getracht de zuurdepositie te voorkomen en terug te dringen tot 

een niveau waarbij er geen onherstelbare schade optreedt aan ecosystemen. De ernstige 

schade aan loofbossen op leem-, zandleem- en zandgrond wordt voorkomen bij maximale 

deposities van respectievelijk 2.400, 2.100 en 1.800 zuurequivalenten/ha/jaar. Om gevoelige 

ecosystemen te beschermen zou de zure depositie zelfs tot 300 à 700 

zuurequivalenten/ha/jaar moeten teruggebracht worden. Gezien er nog steeds een groot 

verschil is tussen de huidige belasting en dit achtergrondniveau, is er nog steeds schade op 

korte termijn. Men blijft werken aan het behalen van een kwaliteitslimiet waarbij de meest 

ernstige schade voorkomen wordt, volgens de hierboven weergegeven maximale deposities. 

IX.1.5 


IX.1.5.1 Strategie 

Algemeen 

Om de lange termijndoelstelling en beoogde kwaliteit in Holsbeek, Vlaanderen en 

aangrenzende landen te kunnen realiseren zijn verregaande mondiale grensoverschrijdende 

maatregelen nodig. Dit betekent dat de gemeente naast het uitvoeren van haar wettelijke 

taken, zoveel mogelijk een stimulerende rol moet vervullen bij de bestrijding van de 

milieuverstoringen. Vanuit het streven naar duurzame ontwikkeling zullen bij het algemeen 

beleid uiteindelijk oplossingen gezocht moeten worden in structurele en brongerichte 

maatregelen. De ontwikkeling en invoering van deze maatregelen zal echter geleidelijk en 

veelal pas op veel langere termijn kunnen plaatsvinden dan de termijn die dit 

milieubeleidsplan omvat. 

De mechanismen die de verstoring van de luchtsamenstelling veroorzaken, zijn nog 

onvoldoende gekend. Tot die tijd zullen met name emissiegerichte maatregelen genomen 

moeten worden om de meest ernstige schade te voorkomen. Toepassing van het 

voorkomingsbeginsel en het ‘stand-stillbeginsel’ is hierbij van belang. Dit betekent dat de 

verontreiniging op lokaal en regionaal vlak zeker niet mag toenemen. Voor de industrie zal de 

gemeente het accent leggen op de realisering van een emissiereductiebeleid via het 

vergunningenbeleid. Er is slechts een beperkt aantal bedrijven aanwezig op de locatie. Om 

grotere reducties die op langere termijn nodig zijn te bereiken, zullen op langere termijn bij de 

industrie volumegerichte en structurele maatregelen nodig zijn. 

Hiervoor zullen de bedrijven geïnformeerd en gesensibiliseerd worden. 

101/139



Algemeen 

De realisatie van de doelstellingen door een consequent vergunningenbeleid met betrekking 

tot de emissie van ozonafbrekende stoffen zal bewerkstelligd worden. 


De gemeente Holsbeek vergewist zich van de verwijdering van oude diepvriezers en 

koelkasten via het contract met de intercommunale Ecowerf die op haar beurt instaat dat de 

koelmiddelen vakkundig verwijderd worden. In het kader van de algemene voorbeeldfunctie 

die de gemeente wil vervullen, zal ook toegezien worden op het weren van het gebruik van 

ozonafbrekende verbindingen binnen de gemeentelijke administratie. 


Algemeen 

Om de gestelde doelstellingen te helpen verwezenlijken zal het gemeentebestuur de nodige 

maatregelen nemen op het vlak van het bevorderen van een rationeler energieverbruik. Dit 

moet er immers toe leiden dat minder CO2 in de atmosfeer wordt geëmitteerd. De 

gemeentelijke diensten hebben een belangrijke voorbeeldfunctie. 


Daarenboven zal rationeel energieverbruik gestimuleerd worden door het informeren van 

bevolking en bedrijven. Het provinciale milieuconvenant benadrukt uitdrukkelijk dat het 

provinciebestuur de gemeenten dient te begeleiden bij de uitvoering van hun duurzaam beleid 

en hen zal stimuleren tot rationeel energieverbruik. 

Fotochemische luchtverontreiniging 

Algemeen 

Door het complexe karakter van de fotochemische luchtverontreiniging, dienen de 

voorgestelde maatregelen bekeken te worden als een globaal geheel. 


Acties inzake wegverkeer en mobiliteit : Uit de inventarisatie blijkt dat het verkeer en vervoer 

de belangrijkste doelgroep is wat betreft de emissie van NOX. Deze doelgroep heeft 

daarenboven een belangrijk aandeel bij de uitstoot van VOS, de broeikasgassen en de 

emissie van producten van onvolledige verbranding (CO). De alternatieven voor het auto- en 

102/139


vrachtverkeer dienen versterkt te worden. Naar de bedrijfswereld toe (ook scholen) dient het 

opstellen van vervoersplannen gestimuleerd te worden. VOS-uitstoot verminderen door 

middel van vermindering van de uitstoot door verkeer, uitstoot door verdamping, uitstoot door 

productieprocessen en uitstoot door verbrandingsprocessen. 


Algemeen 

Meer dan de helft van de fijn stof concentraties in Vlaanderen zijn afkomstig uit het 

buitenland/Wallonië. De rest wordt uitgestoten in Vlaanderen zelf en/of wordt gevormd in de 

lucht (secundair fijn stof). Door het complexe karakter (vorming, verspreiding) van de fijn stof 

luchtvervuiling, dienen de voorgestelde maatregelen bekeken te worden als een globaalregionaal 

geheel alhoewel lokale maatregelen kunnen leiden tot belangrijke dalingen in de 

blootstelling van de bevolking aan schadelijke fijn stof concentraties in zones waar er 

overschrijdingen worden geobserveed (hot spot zones). 


Acties inzake wegverkeer en mobiliteit : Uit de Vlaamse emissie-inventaries (ref. MIRA 

Achtergronddocument 2007, Verspreiding van zwevend stof) blijkt dat het verkeer de 

belangrijkste uitstoter is kwa fijn stof. De alternatieven voor het gemotoriseerd auto- en 

vrachtverkeer dienen versterkt te worden. Naar de bedrijfswereld toe (ook scholen) dient het 

opstellen van vervoersplannen gestimuleerd te worden. Het Vlaamse fijn stof plan bevat 

verder nog een aantal interessante maatregelen die lokaal kunnen geïmplementeerd worden: 

• stimuleren van e-driving 

• aanschaf van milieuvriendelijke voertuigen 

• lokaal milieuvriendelijk mobiliteitsbeleid 

Verzuring 

Algemeen 

Bij de aanpak van het verzuringsdeel afkomstig van het verkeer, zal de Vlaamse overheid het 

voortouw nemen inzake emissiegerichte maatregelen voor voertuigen. De gemeente kan de 

Vlaamse overheid wel steunen in haar volumegericht en structureel beleid inzake beperking 

van het wegverkeer. De gemeente kan energiebesparing realiseren via het 

vergunningenbeleid en door coördinatie met betrokken instanties inzake energiebesparing. 

Voor het bereiken van de doelstellingen voor verzurende depositie is een totale vermindering 

van de verzurende emissies in Vlaanderen en dus ook in Holsbeek met 46% nodig. 

103/139



Een vermindering SO2-uitstoot moet bekomen worden door de uitstoot van particuliere en 

collectieve woningen te verminderen. 

Bij klachten zal de gemeente de naleving op de wetgeving inzake stookinstallaties 

controleren. 

Bedrijven en particulieren sensibiliseren en aanmoedigen om gebruik te maken van 

milieuvriendelijke brandstoffen. NOX-uitstoot verminderen door vermindering van de uitstoot 

van het wegverkeer en woningen. Voor vermindering van de NH3-uitstoot wordt verwezen 

naar de acties in het thema vermesting. 

Aangezien de verzurende depositie in belangrijke mate een regionaal probleem is, is het 

duidelijk dat er een aanzienlijke uitwisseling zal optreden in verzurende equivalenten tussen 

de verschillende gemeenten. Overleg tussen de verschillende regio’s is dan ook noodzakelijk. 

IX.1.5.2 Actiepunten 

Zie actie-tabel (thema: verstoring atmosfeer) op volgende pagina 


• Fietsvergoeding betaald aan personeel 

• Energieverbruik gebouwen ( zie cluster energie) 

• milieutoetsing van het mobiliteitsplan 

• milieutoetsing en gebruiksanalyse wagenpark 

104/139

Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009 

Thema : Verstoring atmosfeer 


LU-1 

Vervollediging inventarisatie en kennis omtrent de problemen die met EP 

verstoring van de luchtsamenstelling samenhangen, met dien 

verstande dat gefocust wordt op het gemeentelijke niveau: 

*energieverbruik 

*uitstoot verkeer 

*lokale bedrijvigheid 

LU-2 Opstellen actieprogramma rationeel energieverbruik BED, EP, BEV, OND, LAND 

LU-3 Bij verbouwingen aan eigen gemeentegebouwen nagaan of 

alternatieve milieuvriendelijke energiebronnen renderen. 

LU-4 

Sensibilisatie rond gebruik zonne-energie en andere alternatieve, 

milieuvriendelijke energiebronnen 

instellingen en domeinen 

cf. ook thema energie EN-4 

LU-5 

Energieboekhouding en energie-audit in de gemeentelijke gebouwen, 

instellingen en domeinen 

cf. ook thema energie EN-3 

LU-6 

Verder uitwerken en uitvoeren van het mobiliteitsplan Holsbeek in het 

kader van het effect van verkeer op de luchtkwaliteit (in het bijzonder 

EP 

BED, BEV, EP, LAND, REC, 

OND, MIL 

EP 

EP 

X 

105/139



van fijn stof en stikstofdioxiden) 

LU-7 Stimuleren van het opstellen van een vervoersplan (woonwerkverkeer 

BED, EP, BEV X. 

en werk-werkverkeer) door bedrijven en scholen. 

* Fietsvergoeding voor personeel voorzien 

* Informatiecampagne 

Bedrijfswereld motiveren inzake mobiliteit 

* Carpooling door de bedrijven zelf laten stimuleren 

LU-8 

Aanpassing wagenpark gemeente 

EP 

X 

* Bij aankoop nieuwe wagens, rekening houden met verbruik en 

milieuaspecten 

LU-9 

Hanteren van een streng vergunningsbeleid (VLAREM II) inzake LAND, REC, MIL, BED, BEV 

luchtverontreiniging en waken over het toepassen van de BBT 

* Bij milieuvergunningsaanvraagdossier specificaties opvragen m.b.t. 

toestellen die luchtverontreiniging kunnen veroorzaken 

LU-10 

Sensibilisatie bevolking voor veilig en gelijkmatig rijden waardoor EP, REC, BED, BEV 

X 

emissies van wagens zullen dalen 

* infocampagne over verbruik van brandstof 

* ROB campagne 

LU-11 

Eigen gebruik ozonafbrekende verbindingen verminderen waardoor EP 

dergelijke producten niet meer in de lucht terecht komen 

* Aankoop onderhoudsproducten eigen personeel evalueren 

LU-12 Bij aankoop koelkasten en diepvriezers de hierin gebruikte BED, BEV, EP 

106/139



koelmiddelen goed evalueren (cf. ook thema vaste stoffen) 

LU-13 

Bij klachten zal de gemeente de naleving op de wetgeving inzake EP 

stookinstallaties laten controleren 

(signaalfunctie) 

LU-14 

De alternatieven voor auto- en vrachtverkeer dienen versterkt te BEV, BED, EP, MIL, LAND X 

worden 

* In ruimtelijk structuurplan en mobiliteitsplan aandacht besteden 

aan het bestaande aanbod en de uitbreiding van het aanbod 

openbaar vervoer 

* Samen met De Lijn nagaan waar een uitbreiding met een volledige 

lijn haalbaar is 

* Uitbreiden fietsroute en fietspaden, veiliger maken van bestaande 

LU-15 

Zwavelarme en stofdeeltjesarme mazout aankopen voor de openbare 

gebouwen 

* In bestek laten opnemen 

EP 

107/139

Ontwerp Milieubeleidsplan Holsbeek 2005-2009 

IX.2 Vermesting 

IX.2.1 


Dit thema behandelt de overmatige aanreiking van het leefmilieu met nutriënten (in dit geval 

vnl. stikstof, fosfor en kalium) door menselijke activiteiten, met verstoring van ecologische 

processen en natuurlijke kringlopen in zowel de milieucompartimenten lucht, bodem als 

oppervlakte- en grondwater tot gevolg. 

De voornaamste bronnen van nutriënten zijn rechtstreekse bemesting van de bodem (te grote 

veestapel, uitspreiden van drijf- en kunstmest), lozing van bedrijfs- en huishoudelijk 

afvalwater (grote bevolkingsdichtheid en hoge industrialisatiegraad), emissie van gasvormige 

stikstofverbindingen (o.a. ook door verbranding en intensief verkeer) en gebruik van 

reststoffen (GFT- en groencompost, rioolwaterzuiveringsslib,…). Hiervoor zijn de doelgroepen 

landbouw, huishoudens en industrie hoofdzakelijk verantwoordelijk. 

Afhankelijk van de bron komen de nutriënten terecht in bodem, water of lucht, waar 

verschillende soorten van processen en omzettingen plaatsvinden en resulteren in 

verschillende soorten stoffen met specifieke invloeden op ecosystemen. Meest zichtbaar zijn 

effecten op water, flora en fauna (daling van de biodiversiteit door vernietiging van 

nutriëntarme systemen zoals vennen, heiden en schraalgraslanden, verontreiniging van 

oppervlaktewater door eutrofiëring). Andere effecten zijn bedreiging van de 

Drinkwatervoorziening, verstoring van bodemprocessen, nadelige invloeden op landen 

bosbouwactiviteiten (gewasschade, veeziekten, enz.). Vermesting heeft dus nadelige 

gevolgen voor de mens, de natuur en de economie. 

IX.2.2 



Uit de voorlopige gevoeligheidskaarten voor vermesting blijkt dat Vlaams-Brabant algemeen 

gevoelig tot zeer gevoelig is voor nitraatvermesting. In Vlaams-Brabant zijn er noch 

fosfaatverzadigde gebieden, noch fosfaatrisicogebieden aangeduid. 

Algemeen staat Vlaams-Brabant er inzake bemestingsdruk t.o.v. Vlaanderen het minst slecht 

voor. 

108/139



Vlaams beleid 

Via het Mestdecreet, uitvoeringsbesluiten en Mestactieplan (MAP) is er een regeling 

uitgewerkt die 

via verschillende sporen de mestdruk en ongecontroleerde vermesting moet doen afnemen, 

met o.a.: 

• de oprichting van een ‘mestadministratie’ (de mestbank), aan de hand van de 

verhandeling van overschotten en regeling van het transport; 

• de vastlegging van een productieplafond; 

• de uitrijregeling (vastleggen van periodes waarop de meststoffen mogen worden 

uitgespreid); 

• het heffingsysteem; 

• bemestingsnormen die met fases strenger worden in de tijd en een gebiedsgerichte 

verscherping op basis van bv de bescherming van natuur of water en afhankelijk van 

de teelt; 

• maximale hoeveelheden kunstmeststoffen (bevordering hergebruik dierlijke mest). 

Tenslotte werd er een Vlaams Coördinatiecentrum voor Mestverwerking opgericht. 

Het MAP2 stuurt niet direct aan op een directe vermindering van de veestapel. 

Onrechtstreeks zal dit op termijn wel gebeuren, aan de hand van volgende krachtlijnen: 

• verstrengde verwerking van het bedrijfsmatig mestoverschot in de tijd (afhankelijk van 

de grootte van het overschot een verstrengde verwerkingsplicht van 0-30% bij het in 

werking treden van MAP2 naar 30-90% in 2003 tot maximaal 100% in 2006); 

• strenger wordende bemestingslimieten tot 2003 toen de eindnormen van kracht werden 

(algemene richten grenswaarde voor minerale N in de bodem, evenals algemene 

forfaitaire bemestingsnormen op basis van gewas als gebruikte meststof en specifieke 

normen voor de kwetsbare zones); 

• strenger wordende uitrijregeling; 

Volgens het decreet van 22 december 2006 wordt voortaan gewerkt met 'vrije en vaste' 

nitriëntenemissierechten in plaats van nutriëntenhalte. Deze NER's worden bepaald per 

diersoort. Bij niet respeceteren van de veebezetting kan een boete van 1€ per overschreden 

NER toegekend worden. Bij overdracht van de NER's zal steeds een reductie van 25% 

plaatsvinden met uitzondering van een groep bevoorrechte overdrachten. 

Om de beoogde doelstellingen te bereiken kunnen de landbouwers kiezen uit drie sporen: 

• een streng forfaitair MAP (hoge productienormen, strenge bemestingslimieten); 

• de nutriëntenbalans met resultaatverbintenis (via het sluiten van een 

milieubeleidsovereenkomst via een organisatie); 

109/139


• de individuele nutriëntenbalans (ter goedkeuring voor te leggen aan de Mestbank). 

Naast de consequenties van het MAP moet ook gemeld worden dat veeteeltbedrijven, 

mestbe- en verwerking alleszins ook vergunningsplichtige inrichtingen (Vlarem) zijn. De 

provincie zal binnen dit kader streven naar: 

• strikte toepassing van vergunningsvoorwaarden en bemestingsnormen; 

• steun via demonstratieve voorlichting o.a. inzake mestinjectie; 

• steun voor mestanalyse, analyse andere stoffen; 

• bevordering biologische landbouw. 


De veestapel in de gemeente Holsbeek is beperkt. De invloed die ervan uitgaat is dan ook 

beperkt. De gemeente Holsbeek acht een specifiek beleid naar deze bedrijven niet 

noodzakelijk. Dit neemt niet weg dat zal toegezien worden op de strikte naleving van de 

geldende wetgeving wat betreft het gebruik van meststoffen. 

IX.2.3 

Knelpunten 

• het aanbod aan nutriënten in Vlaanderen overschrijdt de ecologische draagkracht; 

• te weinig brongerichte aanpak (zeker wat de grootte van de veestapel betreft, 

nutriëntarme voeders worden alleen indirect brongericht benaderd via het systeem van 

de milieubeleidsovereenkomst in het MAP), hoewel de opkoopregeling als brongerichte 

maatregel een hoeveelheid nutriënten uit de markt heeft genomen; 

• niet optimale verhouding mestgift-opname door gewassen met verliezen naar het 

leefmilieu als gevolg; 

• naast regelgeving is er ook behoefte aan meer permanente voorlichting en 

informatieverstrekking over teelttechnieken, voeders, oordeelkundig mestgebruik, enz.; 

• huidige wetgeving kent weinig expliciete (beleids)bevoegdheden toe aan de provincies 

en gemeenten; 

• bij opstellen van milieuvergunning geen advies van de VLM meer. 

IX.2.4 


Op lange termijn tracht de gemeente te streven naar een evenwicht in de stofstromen van 

nutriënten, het handhaven en versterken van de relatief gunstige situatie, het verder verlagen 

van de globale bemestingsdruk door het stimuleren van de landbouwsector. Hiervoor zal het 

beleid zich in eerste instantie richten op de emissies door de landbouw. Het beleid met 

110/139


betrekking tot de andere doelgroepen (huishoudens en industrie) komt in andere thema’s aan 

bod (verontreiniging van oppervlaktewater, verstoring luchtsamenstelling). 

Met betrekking tot de landbouw zijn er verschillende doelstellingen vooropgesteld waarbij de 

maximale vermindering van de algemene bemestingsdruk centraal staat. 

• verminderen van de nutriëntenexcretie; 

• reductie van de ammoniakemissie; 

• stimuleren van de landbouwers om in het systeem van de milieubeleidsovereenkomst 

te stappen, zoals bepaald in het MAP (waardoor onrechtstreeks het gebruik van 

chemische meststoffen kan worden verminderd – systeem bodembalans); 

• maximaal oordeelkundig hergebruik van dierlijke mest; 

IX.2.5 



Algemeen 

De vooropgestelde strategie bestaat erin om, aanvullend op en bijdragend tot de 

doelstellingen van het Vlaamse gewest, enerzijds de taken van medebewind (toegekende 

bevoegdheden inzake vergunningverlening) toe te passen en anderzijds via eerder positieve 

acties bij te dragen tot een betere afstemming tussen het landbouw- en milieubeleid. 


Hiervoor zal de gemeente overgaan tot het ondersteunen van voorlichtingscampagnes en 

demonstratieprojecten voor landbouw en bevolking indien er een voldoende groot aantal 

geïnteresseerden aanwezig is. Deze taak zal voornamelijk door de MAR opgenomen worden. 

De landbouwers zullen contactgegevens kunnen verkrijgen waar zij informatie kunnen krijgen 

over het begeleid worden voor het opstellen van mineralenbalansen, bemesting op basis van 

de voedingstoestand van de bodem en behoeften van gewassen. Voor hen zal eveneens een 

strikt vergunningenbeleid gevoerd worden. Buiten het voeren van dit vergunningenbeleid 

dient ook de situatie ter plaatse gecontroleerd te worden door toe te zien op de naleving van 

de bepalingen uit het mestdecreet inzake het uitrijden van mest en de technische vereisten 

voor mestopslag zoals deze vermeld staan in Vlarem II en het mestdecreet. 

Middels een informatiecampagne zullen burgers en landbouwers attent gemaakt worden op 

de problematiek van lekkende septische tanks. 


Zie actie-tabel (thema: vermesting) op volgende pagina. 


• Bemestingsdrukgegevens via de Mestbank 

• Oppervlaktewaterkwaliteit (gehalte nitraat/fosfaat) 

111/139


Thema : Vermesting 


VERM-1 

Het ondersteunen van voorlichtingscampagnes en demonstratieprojecten 

LAND, BEV, BED 

voor landbouw en bevolking om landbouw- en milieubeleid 

beter op mekaar af te stemmen. 

* Bv beheersplannen, ondersteuning RLNH 

VERM-2 

Voeren van een aangepast en strikt vergunningenbeleid met gedegen LAND, ED 

controles 

* Vergunningsvoorschriften controleren 

VERM-3 

Controles uitoefenen op naleving van de technische vereisten voor LAND 

mestopslag zoals vermeld in het Mestdecreet en Vlarem II 

VERM-4 

Controles uitoefenen op de naleving van de bepalingen uit het LAND 

mestdecreet inzake het uitrijden van mest en het tijdig onderwerken 

ervan. Een strikte controle is vereist in kwetsbare, vochtigere gebieden 

VERM-5 

Informatiecampagne inzake de lekdichtheid van septische tanks. De 

meldingsplicht bij lekkage zal onder de aandacht gebracht worden 

* Bij nieuwe bouwvergunningsaanvraag aanwezigheid 

van septische tanks controleren 

LAND, BEV 

112/139


IX.3 Geluid, Geur, Licht 

Onder dit thema worden de meest specifieke ‘hinder’ thema’s gecatalogeerd, die het meest 

onderwerp uitmaken van klachten. Iedere gemeente heeft tal van politiereglementen om te 

trachten zijn samenleving in goede banen te leiden. We zouden het ook de algemene hinder 

kunnen noemen. 

IX.3.1 


IX.3.1.1 Geluid 

Geluidshinder of lawaai is een belangrijk milieuprobleem dat het leven van mens en natuur 

nadelig beïnvloedt door bijv. één van volgende impacten. 

• verstoring van de leefwereld van dieren, invloed op broedgedrag, remmende werking 

op de voortplanting; 

• geluid kan een invloed hebben op de menselijke gezondheid zoals slaapstoornis of 

concentratieverlies; 

• hinderen van de buurtbewoners 

• Het gaat om geluid dat o.m. de mens als onaangenaam of hinderlijk ervaart en dan ook 

dikwijls als lawaai wordt omschreven. Geluidshinder is één van de milieuproblemen 

waar de meeste burgers mee in aanraking komen en als bron van de klachten is het 

zeer belangrijk. 

IX.3.1.2 Geur 

Hoewel geurhinder of stank meestal niet bedreigend is voor mens of milieu, wordt het wel als 

hinderlijk ervaren. Zo bestaat er een negatieve invloed op de kwaliteit van de leefomgeving, 

met mogelijke gevolgen op fysiek, psychisch en sociaal vlak. Geurhinder is subjectief en 

moeilijk kwantificeerbaar. De oorzaak kunnen allerlei stoffen en bronnen zijn (storten, 

verwerken en opslaan van afval, brandstoffen, agrarische activiteiten, verkeer,…). Hinder 

treedt op, afhankelijk van de aard van de stof, vanaf bepaalde concentraties, frequentie en 

intensiteit van geurwaarneming. Geurhinder is ook verbonden met tal van andere thema’s 

zoals luchtverontreiniging, vermesting, verontreiniging door afvalstoffen, verontreiniging van 

oppervlaktewater, verspreiding van milieugevaarlijke stoffen. 

IX.3.1.3 Licht 

Lichthinder wordt omschreven als ‘de overlast die de mens ondervindt van kunstlicht, hetzij in 

de vorm van regelrechte verblinding, hetzij als verstorende factor bij het verrichten van 

avondlijke en nachtelijke activiteiten, hetzij als bron van onbehagen.’ Licht kan eveneens 

113/139


verstorend werken op de natuurlijke omgeving, met name op planten en dieren. De nadelige 

gevolgen van overmatig licht zijn veelvuldig: 

• verstoring van verschillende processen in planten in de nabijheid van lichtbronnen; 

• verstoring van de leefwereld van dieren die van nature licht mijden, desoriëntatie van 

trekvogels, remmende werking op de voortplanting van bepaalde insecten die voor 

bestuiving van planten noodzakelijk zijn en beperking van de bloei van kortedagplanten, 

maar ook van fruitbomen; 

• verstoring van waarnemingen van astronomen; 

• hinder van de buurtbewoners; onveilige situaties voor wegen luchtverkeer; 

energieverspilling. 

IX.3.2 



IX.3.2.1.1 

Geluid 

Vlaanderen 

De grootste bronnen van geluidshinder voor de mens zijn het wegverkeer en burenlawaai. 

Ook andere factoren en activiteiten zoals bv. industrie, spoor- en luchtverkeer, landbouw en 

recreatie veroorzaken echt geluidsoverlast. 

Het gemiddelde geluidsniveau ter hoogte van de huisgevels stabiliseert, terwijl de gemiddelde 

verkeersintensiteit verder toeneemt (t.g.v. stillere auto’s). Het percentage van de bevolking 

blootgesteld aan hoog wegverkeergeluid daalt niet. Er moeten hier maatregelen worden 

genomen. 

Holsbeek 

Een deel van Holsbeek ondervindt geluidshinder van de E314. Naast de gewone kleine 

klachtenmeldingen ( radio te luid in tuin) zijn er geen specifieke meldingen. 

IX.3.2.1.2 

Geur 

Het storten, opslaan en verwerken van afval blijkt de meest vermelde bron van geurhinder 

(met vooral het verbranden van afval), van nabij gevolgd door agrarische activiteiten en 

afvalwater. Andere belangrijke bronnen zijn het gebruik van solventen, het bereiden van 

voedingsmiddelen, het verbranden van brandstoffen, chemische en overige 

productieprocessen, niet-productiegebonden lekken. De bevolking is de voornaamste 

veroorzaker, gevolgd door industrie en landbouw. 

Door de beperkte industriële activiteiten op het grondgebied van de gemeente Holsbeek, zijn 

er geen klachten m.b.t. geuroverlast. De gemeente aanziet dit niet als een knelpunt. 

114/139


IX.3.2.1.3 Licht 

Lichthinder is tot op heden een nog weinig onderzochte problematiek. Het verband tussen de 

bevolkingsdichtheid en lichtvervuiling in Europa is duidelijk zichtbaar. Het energetisch aspect 

dient natuurlijk ook niet uit het oog verloren hierbij. Er zijn in Holsbeek geen specifieke 

problemen m.b.t. lichthinder bekend. 


IX.3.2.2.1 

Geluid 


Richtlijnen inzake productnormering (geluid). 


De Europese richtlijnen worden omgezet in Belgische wetgeving. Zo werden er op het vlak 

van geluid productnormen wettelijk vastgelegd voor motorvoertuigen en bepaalde 

bouwmachines. 

Vlaams beleid 

Door de goedkeuring van VLAREM II werden richtwaarden vastgelegd afhankelijk van de 

ruimtelijke bestemming en geluidsnormen opgelegd voor hinderlijke inrichtingen. Ook 

luchthavens vallen nu onder VLAREM. Volgens HS 6.7 van Vlarem II kunnen ook nietingedeelde 

muziekactiviteiten door het college worden geregeld. 

KB van 24/02/1977 houdende vaststelling van geluidsnormen voor muziek in openbare en 

private inrichtingen. 


Geluidshinder dient tot een minimum beperkt te worden waarbij aandacht wordt besteed aan 

de directe omgeving en de impact van hinder (politiecontrole op o.a. het naleven van het KB 

van 24/02/1977). 

IX.3.2.2.2 Geur 

Vlaams beleid 

Het MINA-plan stelt een maximale bescherming tegen geurhinder voorop, waarbij het aantal 

gehinderden niet mag toenemen, de stijgende trend van het aantal gehinderden moet worden 

gestopt en ernstige geurhinder moet worden teruggedrongen. In VLAREM II wordt de 

geurhinder ook indirect beperkt door emissie- en imissienormering voor bepaalde stoffen, 

evenals door het instellen van afstandsregels ten opzicht van hindergevoelige gebieden. 

Geurhinder afkomstig van het uitrijden van mest, wordt zoveel mogelijk beperkt door de 

techniek van emissiearm toedienen en door de strenge uitrijregeling van het MAP. 

115/139



Geurhinder dient tot een minimum beperkt te worden waarbij aandacht wordt besteed aan de 

directe omgeving en de impact van hinder (politiecontrole). 


Vlaams beleid 

VLAREM II legt voorwaarden op ter beperking van lichthinder, dit zowel voor de 

vergunningsplichtige (‘ingedeelde’) als de niet-ingedeelde inrichtingen. In een afzonderlijke 

omzendbrief ter attentie van de gemeenten legde de minister nog eens uitdrukkelijk de 

klemtoon op deze bepalingen. 


Lichthinder dient tot een minimum beperkt te worden. 

IX.3.3 

Knelpunten 

• Er zijn onvoldoende wetenschappelijke gegevens, vooral over hoe en waar 

geluidshinder wordt ervaren 

• De gemeente Holsbeek is juridisch niet altijd bevoegd voor de bestrijding van 

geluidshinder. 

• Er bestaan geen eenduidig gestructureerde beleidslijnen met betrekking tot geurhinder 

en lichthinder. In Vlarem zijn enkele richtlijnen weergegeven. 

IX.3.4 


Op lange termijn bestaat de doelstelling erin om mens en natuur zoveel mogelijk te 

beschermen tegen geluidshinder. Dit kan vertaald worden naar een maximaal vermijden en 

verminderen van (nieuwe) ernstige hinder door geluid en het reduceren van het aantal matig 

gehinderden tot een minderheid van de bevolking. Wat de natuur betreft dient men ernaar te 

streven dat ook natuurgebieden minimaal verstoord worden door geluiden afkomstig van 

menselijke activiteiten. De bestaande milieukwaliteit moet behouden blijven, ook al is die 

beter dan milieukwaliteitsnormen vereisen. 

Op korte termijn komt het erop neer dat: 

• de bevolking, bedrijven en overheden bewust gemaakt worden van de noodzaak om 

geluidshinder te vermijden en bestrijden (sensibilisatie) 

• bestaande knelpunten geïnventariseerd worden en de bevoegde instanties 

aangespoord worden tot het saneren van de situatie (klachtenregister - MKROS) 

116/139


• via het vergunningenbeleid de richtwaarden van VLAREM nageleefd worden (via 

politiebevoegdheden) 

• de bestrijding van geluidshinder nog sterker geïntegreerd wordt in andere 

beleidssectoren zoals ruimtelijke ordening (de locatie van bepaalde bedrijven op 

bepaalde locaties bevorderen en stimuleren.) 

Op lange termijn wil men de geurhinder zoveel mogelijk beperken. Op korte termijn zal men 

de bevolking zoveel mogelijk beschermen tegen geurhinder en meer aandacht besteden aan 

de geurproblematiek via de vergunningverlening (zowel bouw- als milieuvergunningen). 

Op lange termijn wil men de lichthinder zoveel mogelijk beperken. Daarvoor zullen de 

betrokken doelgroepen gesensibiliseerd worden in verband met lichthinder. Na onderzoek en 

waar mogelijk zullen er eigen initiatieven met betrekking tot verlichting van gemeentelijke 

wegen en monumenten genomen worden. 

IX.3.5 



Algemeen 

Overlast dient tot een minimum beperkt te worden door het correct opvolgen van 

vergunningen en het wegwerken van knelpunten. 


Door een geïntegreerd beleid waarbij alle beleidsdomeinen betrokken worden, vermijden dat 

nieuwe knelpunten ontstaan. Door een gedegen controle en klachtenbehandeling bestaande 

knelpunten wegwerken of de overlast tot een minimum beperken. 

IX.3.5.1.1 Geluid 

Potentiële stiltegebieden onderzoeken en inventariseren. Knelpunten inzake geluidshinder 

inventariseren. Het wegverkeer is ook verantwoordelijk voor een groot deel van de 

geluidsoverlast. Daarom dienen er preventie- en saneringsmaatregelen voor het lawaai van 

het wegverkeer uitgewerkt te worden. Vaak hebben snelheidsbeperkende maatregelen – 

naast een positieve invloed voor de veiligheid - ook een positief effect op de geluidsoverlast 

De uitgewerkte politiereglementen dienen in geval van geluidsoverlast toegepast te worden. 

Waar stiltegebieden gelegen zijn kan de gemeente speciale reglementen opleggen die 

luidruchtige recreatie in deze gebieden verbiedt. 

De bevolking dient gesensibiliseerd te worden omtrent geluidshinder (burenlawaai, gebruik 

van auto of brommer voor kleine verplaatsingen). 

117/139


IX.3.5.1.2 Geur 

De gemeente zal de klachten inzake geurhinder registreren. Door het bijhouden van een 

dergelijk register zal de kennis inzake geurbronnen en –problemen vergroten. Hierdoor 

kunnen door middel van het vergunningenbeleid emissienormen opgelegd worden aan 

nieuwe en bestaande hinderlijke inrichtingen. Een beperkt aantal bedrijven is aanwezig die 

aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van geurhinder. De bedrijven die geurhinder 

veroorzaken, dienen gesensibiliseerd en gecontroleerd te worden ter bestrijding van deze 

hinder. 

De naleving van de reglementering inzake het gebruik van allesbranders en het verbranden 

van afval in open lucht die reeds bestaat, dient verder gesensibiliseerd en gecontroleerd te 

worden. Ook hier is de integratie weer merkbaar. Een betere controle op de allesverbranding 

heeft ook een positief effect op de emissies van dioxines, de hinder door luchtemissies e.d. 


De gemeente zal zelf nagaan of ze lichthinder veroorzaakt via eigen gebouwen, domeinen, 

instellingen, wegen. Door middel van een inventarisatie zal nagegaan worden welke 

maatregelen kunnen genomen worden om deze lichthinder te verminderen of uit te 

schakelen. 

Naar de handelaars en de bevolking toe zal een sensibilisatiecampagne ter bestrijding van 

lichthinder gevoerd worden. Zo zal de problematiek inzake de lichthinder beter onder de 

aandacht van de betrokken doelgroepen gebracht worden en kan men aansporen tot 

rationeel gebruik van verlichtingsbronnen. 

Een inventaris van de lichthinder moet leiden tot een overzicht van alle Knelpunten. Op basis 

van deze Knelpunten kunnen dan maatregelen getroffen worden en locale Knelpunten 

worden aangepakt. 

Wat betreft verlichte of lichtgevende reclame zal een informatiecampagne worden gevoerd 

om deze te beperken. In dit kader is een initiatief als de nacht van de duisternis interessant 

om mensen bewust te maken. 


Zie actie-tabel (thema: verstoring door hinder) op volgende pagina 


• Aantal klachten i.v.m. lichthinder 

• Aantal klachten i.v.m. geurhinder 

• Elektriciteitsverbruik voor het openbaar verlichtingsnet 

• Reinheid en geluid rond glasbollen 

• Aantal klachten i.v.m. geluidshinder of trillingshinder 

118/139


Thema : Verstoring door hinder 


GELUID-1 

Inventarisatie van de Knelpunten inzake geluidshinder 

EP, BEV 

*Klachtenregistratie 

*Registratie in MKROS 

Verminderen van geluidshinder rond glasbollen met 30% (bv laten 

vervangen door ander type) 

GELUID-2 Op termijn het uitwerken voorzien van preventie- en EP 

saneringsmaatregelen voor het wegverkeerslawaai. 

Voorkomen van oneffenheden in de weg met als gevolg minder 

geluidshinder. 

*Voegen in betonweg goed onderhouden 

Ruggegraatproject: beton vervangen door asfalt 

GELUID-3 

Toepassen van gemeentelijke politiereglementen inzake geluidsoverlast BED, BEV, REC 

* Toelagereglement voor aanpassing van feestzalen in het kader van 

preventie 

* Toezicht bij fuiven en feesten 

GELUID-4 

Sensibilisatiecampagne ter bestrijding van geluidshinder door de BEV 

bevolking 

GELUID-5 Strikte toepassing van de in het mobiliteitsplan afgebakende EP, BEV, BED, REC 

X 

snelheidszones waardoor snelheid vermindert en geluidshinder daalt 

GELUID-6 Stimuleren van geluidsarme rijstijl EP, BEV X 

119/139



* ROB-campagne bekendmaken 

* Ecodriving 

GELUID-7 

Rekening houden met toerentallen en geluidsproductie bij aankoop van EP 

toestellen 

GELUID-8 

Bestrijding van de overlast van wilde katten 

EP, BEV 

* Vb sterilisatieprogramma zwerfkatten 

GELUID-9 Opvolgen van de straling van GSM-masten (is eigenlijk EP 

electromagnetische straling, maar optie om hieronder te categoriseren) 

GEUR-1 

Opmaak van een inventaris voor bronnen van geurhinder door EP 

klachtenregistratie 

(MKROS) 

GEUR-2 Een streng vergunningenbeleid inzake geurhinder voeren BED, LAND 

GEUR-3 

Voeren van een sensibilisatiecampagne ter bestrijding van geurhinder BED, LAND 

*Sensibilisatie omtrent afvalverbranding en sluikverbranding 

GEUR-4 

Controleren van de naleving van de reglementering inzake het gebruik EP 

van allesbranders en het verbranden van afval in open lucht controleren 

LICHT-1 

De door de gemeente veroorzaakte lichthinder beperken, verlichten wat EP 

moet verlicht worden, niet de omgeving tenzij dit een waardevolle 

bijdrage levert 

LICHT-2 Aangepaste armaturen met zo weinig mogelijk opwaartse straling EP X 

LICHT-3 

Aangepaste lampen 

* Bij aanpassen infrastructuur oude lampen vervangen door lampen die 

EP 

X 

120/139



minder lichthinder veroorzaken 

LICHT-4 Accentverlichting van openbare gebouwen beperken EP X 

LICHT-5 Sensibilisatiecampagne ter bestrijding van lichthinder BED, BEV, REC 

LICHT-6 

Inventarisatie van de Knelpunten inzake lichthinder 

* MKROS 

EP 

121/139


X 

THEMA 5: ENERGIE 

X.1 ENERGIE 

X.1.1 


Om te kunnen voldoen aan de internationale akkoorden met betrekking tot de vermindering 

van de broeikasgassen, moet elke maatschappelijke schakel een bijdrage leveren. Het 

broeikasgas koolstofdioxide levert een belangrijke bijdrage aan de totale uitstoot van 

broeikasgassen. Dit gas komt voornamelijk vrij bij het verbruik van energie. In dit kader werd 

een thema energie opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst. 

X.1.2 


X.1.2.1 

Toestand 

Na de energiecrisissen van 1973 en 1979 werden door de Overheden van de 

geïndustrialiseerde landen diverse programma’s gelanceerd om tot een zuiniger 

energiegebruik te komen. De energiegebruikers hebben toen ook belangrijke verbeteringen in 

hun energie-efficiëntie gerealiseerd. 

Een nieuwe impuls werd gegeven vanuit de klimaatproblematiek. Energieverbruik is 

verbonden met brandstoffen, waarvan de normale verbrandingsgassen koolstofdioxide 

bevatten, het voornaamste broeikasgas. Het klimaatbeleid moet grotendeels gedragen 

worden door het energiebeleid. 

Als reactie op de toenemende ongerustheid omtrent de opwarming van de aarde werd door 

de VN in 1992 een raamverdrag inzake klimaatverandering afgesloten wat werd geratificeerd 

door 186 landen, waaronder België. Dit alles werd nader uitgewerkt door de latere 

conferenties waarvan die van Kyoto en Rio de meest bekende zijn. 

Vlaanderen 

Het bruto binnenlands energieverbruik in Vlaanderen steeg met 35,6 % tussen 1990 en 2002. 

De energie-afhankelijkheid van Vlaanderen daalde onafgebroken sinds 1998. 

X.1.2.2 

Huidig beleidskader 

Federaal/Europees 

In het verdrag van Kyoto werden kwantitatieve verbintenissen vastgelegd voor de 

vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. De EU-doelstelling werd in 1998 verder 

verdeeld tussen de lidstaten. 

122/139


Zo werd overeengekomen dat België zijn broeikasgasuitstoot met 7,5 % moet verminderen 

tegenover 1990. Deze vermindering geldt voor de eerste verbintenisperiode 2008-2012, en 

moet gerealiseerd worden als gemiddelde voor die periode van vijf jaar. Voor de perioden na 

2012 zullen later nieuwe afspraken gemaakt worden, die wellicht verdere 

uitstootverminderingen zullen inhouden. 

Vlaams 

Vlaanderen moet haar totale broeikasemissies in 2005 stabiliseren op het niveau van 1990. 

De Vlaamse Overheid heeft het standpunt ingenomen om aan de energie-intensieve 

bedrijven geen absoluut uitstootplafond op te leggen, want dat dit groeikansen van bedrijven 

zou belemmeren. 

Evenmin wilde men werken met gelijke procentuele verminderingen per bedrijf want daardoor 

zouden bedrijven die reeds vroeg maatregelen hadden genomen benadeeld worden t.o.v. 

bedrijven die nog steeds verspillen. De keuze was dus om met objectieve normen te werken, 

en hiertoe werd het systeem van benchmarken gekozen, zoals het al in Nederland gestart 

was. Bedrijven gaan hierbij de verplichting aan om tot de besten te behoren, wat betreft 

energie-efficiëntie waarbij de overheid als tegenprestatie garandeert geen andere verplichting 

op te leggen. 

Holsbeek 

Energie is net zoals de primaire grondstoffen een schaars goed en dient aldus op een 

rationele manier gebruikt te worden. De gemeente heeft hier dan ook een voorbeeldfunctie en 

maakt van het promoten van een duurzame levensstijl een prioriteit. 

X.1.3 

Knelpunten 

Op basis van de beschikbare gegevens zijn er in de gemeente Holsbeek geen specifieke 

problemen te melden. 

X.1.4 


In het energiezorgsysteem worden een aantal onderdelen besproken en dienen als 

doelstelling te gelden: 

• een energiezorgsysteem voor overheidsgebouwen 

• een energiezorgsysteem voor openbare verlichting 

• een energiezorgsysteem voor hernieuwbare energie 

• energiezorg voor gezinnen en ondernemingen 

123/139


X.1.5 


X.1.5.1 Strategie 

De gemeente Holsbeek wil een zo goed mogelijke controle op het energieverbruik in haar 

gemeentelijke gebouwen. Ook met betrekking tot het aspect openbare verlichting wenst men 

een input te hebben. De gemeente Holsbeek wil een voorbeeldfunctie vervullen. Tevens 

wordt aandacht besteed aan het promoten van duurzame energie. 

X.1.5.2 

Actiepunten 

Zie actie-tabel (thema: energie) op volgende pagina. Een aantal acties in de volgende 

actietabel hebben eveneens raakpunten in de cluster lucht. Gedeeltelijk overlappen van 

sommige actiepunten is dus niet uit te schakelen. 


• Energieverbruik in een aantal gemeentegebouwen 

• Aantal mensen/jaar die subsidie voor zonnecollectoren hebben ontvangen (bij PBE en 

provincie lijst opvragen) 

124/139


Thema : Energie 


EN-1 

Sensibiliseren over milieuvriendelijke rijstijl met een vermindering van EP, BEV, BED, HAND, X 

het brandstofgebruik tot gevolg 


* Ecodriving 

REC 

EN-2 

Opstellen inventarisatie van gemeentegebouwen en het historisch EP 

energieverbruik van deze gebouwen (verlichting, verwarming, 

apparaten, machines,...) – nakijken isolatie gebouwen 

* Dakisolatie kinderkribbe in Nieuwrode 

EN-3 

Energiedoorlichting van meest verbruikende gebouwen 

EP 

* Bijhouden energieboekhouding die moet mogelijk maken abnormaal 

energieverbruik te corrigeren, het energiebewustzijn te verhogen en 

het effect van de genomen maatregelen te evalueren 

* Opstellen van een actieplan op basis van deze acties 

* Aankoop tijdschakelaar en gebruik waar nodig 

EN-4 

Bij nieuw op te richten gebouwen en bij werken rekening houden met 

energieverbruik 

* Verminderen lichtverstrooiing klemtoonverlichting openbare gebouwen 

en inpassen zuinigere verlichting 

* Screenen lastenboeken 

* Oude straatverlichting vervangen door zuiniger en milieuvriendelijkere 

verlichting 

EP 

125/139



EN-5 

Sensibilisatie bevolking 

EP, BEV, BED, HAND, 

* Bekendmaken van energielabels en subsidies 

REC 

* Aandacht vestigen op isolatie van gebouwen 

* Promoten spaarlampen en algemene maatregelen inzake REG 

* Medewerking aan energiescans 

* Sensibilisatie i.v.m. gebruik van alternatieve energiebronnen 

EN-6 

Gebruik maken van alternatieve energiebronnen 

EP 

* Aankoop van knipperlichten op zonne-energie voor dienst openbare 

werken (probleem: diefstal) 

EN-7 Aanstellen van een energiecoördinator voor eigen gebouwen EP 

126/139


XI 

THEMA 6: MOBILITEIT 

XI.1 MOBILITEIT 

XI.1.1 


Om de integratie tussen milieubeleid en mobiliteitsbeleid te bevorderen, werd in het 

samenwerkingsakkoord een thema mobiliteit opgenomen. 

XI.1.2 


XI.1.2.1 Toestand 

Als gevolg van verplaatsingen allerhande worden uitlaatgassen uitgestoten en wordt geluid geproduceerd. Wegverlichting kan aanleiding geven tot lichthinder 

(cfr. thema hinder). 

Om de infrastructuren te onderhouden worden in beperkte mate bestrijdingsmiddelen gebruikt en wordt strooizout aangewend (cfr. thema vaste stoffen). 

Infrastructuur aangelegd door de omgeving neemt ruimte in beslag en zorgt voor een verdere 

versnippering van het areaal (cfr. thema natuurlijke entiteiten). Bijkomende verharding beïnvloedt de watertafel (cfr. thema water). 

Het is duidelijk dat al deze bovenstaande zaken een belangrijke invloed kunnen hebben op de andere themas in het beleidsplan (integratie is in deze thema 

duidelijk zichtbaar). 

127/139


XI.1.2.2 Huidig beleidskader 

Vlaams beleid 

Om de integratie van het milieubeleid en het mobiliteitsbeleid te bevorderen, werden zowel de nieuwe samenwerkingsovereenkomst als het 

mobiliteitsconvenant aangepast zodanig dat het thema mobiliteit in het samenwerkingsakkoord aangepast is aan het mobiliteitsconvenant. We verwijzen 

hiervoor naar het mobiliteitsplan van de gemeente Holsbeek. 

Gemeentelijk beleid 

Binnen de gemeente is men tot inzicht gekomen dat duurzame mobiliteit slechts te realiseren is als de autogerichtheid in het vervoerpatroon wordt 

afgebouwd. Door uitbreiding van het openbaar vervoer, de aanleg van meer en betere fietspaden en het stimuleren van wandelen door het onderhoud van 

de voet- en kerkwegen wordt de positieve toon gezet. De dorpskernen worden verder uitgewerkt als kwalitatieve verblijfsgebieden. 

XI.1.3 

Knelpunten 

Voor de Knelpunten wordt verwezen naar het mobiliteitsplan. 

XI.1.4 


• Holsbeek wil een aangename woongemeente realiseren waarbij de natuurlijke structuren (Valleigebied, landschap) als scheidingslijnen moeten 

gevrijwaard worden en waarbij de gebiedsspecifieke kenmerken van de landschapstypes als basis dienen voor de verdere uitbouw van de gemeente. 

• Het doorgaande verkeer moet worden geweerd uit het verblijfsgebied. 

• De economische bedrijvigheid moet goed worden ontsloten, gericht op een minimale hinder voor de bevolking. 

128/139


XI.1.5 


Holsbeek wil op basis van acties die genomen worden in het kader van het 

mobiliteitsplan een positieve invloed uitoefenen op het milieu. 

Die acties zijn 

• Integratie/samenwerking milieu, mobiliteit en ruimtelijke ordening 

• Samenhangend netwerk openbaar vervoer; 

• Verbetering/afstemming van frequentie en overstapmogelijkheden; 

• Creëren van een mentaliteitsverandering met betrekking tot mobiliteit; 

• Sensibilisatie rond het positieve milieuaspect van bepaalde mobiliteitsacties; 

• Gericht betrekken onderwijs in verkeersopvoeding. 

XI.1.5.1 Actiepunten 

In de bovenstaande themas werden de gecombineerde actiepunten m.b.t. mobiliteit en milieu 

opgenomen. Ze worden hier niet herhaald. 

129/139


XII 

MILIEUBAROMETER 

In de themas is getracht kwantificeerbare acties voor te stellen om zo te komen tot een milieubarometer waarmee jaarlijks de vorderingen inzake 

milieuresultaat kunnen opgevolgd worden. 

De geselecteerde indicatoren voor de gemeente zijn: 

- Afvalproductie: 

- Aantal PV’s sluikstorten (in aantal) 

- Gebruik van herbiciden, pesticiden, fungiciden,…. (in liter) 

- Aantal verkochte compostvaten/wormbakken (in aantal) 

- Hoeveelheid gft/inwoner/jaar 

- Hoeveelheid restafval/inwoner/jaar 

- Hoeveelheid bouwen sloopafval (of andere fractie)/inwoner/jaar. 

- Milieugevaarlijke stoffen 

- gebruik van strooizout (kg/jaar) 

- gebruik van pesticiden (kg/jaar) 

- PV’s afvalverbranding 

- Water 

- Percentage gescheiden riolering/Totale riolering 

- Rioleringsgraad 

- Waterverbruik in gemeentelijke gebouwen (m³/jaar) 

130/139


- Gemiddeld waterverbruik per inwoner 

- Waterkwaliteit oppervlaktewater 

- Aantal mensen/jaar die subsidie voor hemelwater hebben gekregen 

- Aantal mensen/jaar die subsidie voor IBA hebben gekregen 

- Hinder 

- Fietsvergoeding betaald aan personeel 

- Energieverbruik gebouwen 

- Bemestingsdrukgegevens via de Mestbank 

- Oppervlaktewaterkwaliteit (gehalte nitraat/fosfaat) 

- Aantal klachten i.v.m. lichthinder 

- Reinheid en geluid rond glasbollen 

- Aantal klachten i.v.m. geluidshinder of trillingshinder 

- Natuurlijke entiteiten 

- Aantal km ecologische berm t.o.v. aantal km berm 

- Soortenaantal in permanente kwadranten berm 

- Subsidies uitgekeerd voor het aanplanten van hagen/bermen 

- Energie 

- Energieverbruik in een aantal gemeentegebouwen 

- Elektriciteitsverbruik voor het openbaar verlichtingsnet 

- Aantal mensen/jaar die subsidie voor zonnecollectoren hebben ontvangen (bij PBE en provincie lijst opvragen) 

131/139


XIII 

COMPATIBILITEIT GMBP/PMBP/MINA-3/SO 

Tussen de milieubeleidsplannen op de drie niveaus (gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk) is er een sterke samenhang. Tevens past de 

samenwerkingsovereenkomst in dit plaatje. In het Vlaams Klimaatbeleidsplan werden voor een aantal sectoren maatregelen uitgewerkt. 

Samenwerking met andere gewesten en gemeenschappen en met federale overheid 

• Streven naar toegevoegde waarde bij de uitvoering van het Vlaamse Milieubeleidsplan en het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling met respect 

voor ieders bevoegdheden. 

• Werken aan een betere inzet van federale instrumenten om de Vlaamse milieudoelstellingen te behalen. 

• Uitbouwen van een continue intergewestelijke samenwerking voor een geïntegreerde aanpak van intergewestelijke vraagstukken. 

• Streven naar een grotere rol voor het Vlaams gewest in internationale netwerken en regimes. 

Internationaal beleid 

Bereiken van een zo hoog mogelijk milieubeschermingsniveau op mondiaal, Europees, federaal en Vlaams niveau, rekening houdend met het streefdoel van 

duurzame ontwikkeling. 

Het gewestelijke beleid dient het internationale milieubeschermingsniveau te bevorderen door in te spelen op internationale ontwikkelingen en door 

internationale initiatieven te nemen. Anderzijds verhoogt de bescherming op Vlaams niveau door Vlaamse probleempunten op het internationale niveau ter 

sprake te brengen. 

Verder kan Vlaanderen deze plandoelstelling nastreven door afgesloten akkoorden op internationaal vlak, zo snel mogelijk te implementeren in de eigen 

regelgeving. Het geheel dient gekaderd te worden in het streven naar duurzame ontwikkeling. Dit impliceert dat naast de ecologische dimensie voldoende 

rekening zal moeten worden gehouden met sociale en economische dimensies van duurzame ontwikkeling. 

132/139


XIII.1 Tussen provinciaal en gemeentelijk MBP 

XIII.1.1 Plandoelstellingen 

Op de volgende pagina’s is aangetoond hoe de verschillende voorgesteld acties zich verhouden tot de provinciale plandoelstellingen. De gebudgetteerde 

acties in Hfdst. XIV dient u te begrijpen als een eerste aanzet tot de realisatie van de geponeerde doelstellingen. 

Provinciaal MBP 2004-2008 gemeentelijk MPB 2010-2014 

Project Omschrijving 

Acties 

HL Provinciaal Kyotobeleid • Thema 4: LU-1; LU-2; LU-3; LU-4; LU-5; LU-6; LU-17 

• Thema 5: EN-1; EN-2; EN-3; EN-4; EN-5; EN-6; EN-7; EN-8 

5 Duurzaam ondernemen • Thema 1: MGS-5; MGS-10; BO-1; BO-3; BO-4; BO-10 

• Thema 2: WA-14; WA-6; WA-7; WA-8; WA-9; VERDR-3; VERDR-4; 

VERDR-5; VERDR-6; VERDR-10; 

• Thema 3: NAT-5; NAT-16 

• Thema 4: LU-8; LU-9; LU-11; VERM-3; VERM-4; VERM-5; GELUID-9, 

GEUR-2; GEUR-3; VERM-1; VERM-2; VERM-3; VERM-4; VERM-5 

3 Duurzaam samenleven • Thema 1: MGS-1; MGS-2; MGS-3; MGS-4; MGS-5; MGS-6; MGS-7; 

MGS-8; MGS-9; MGS-10; MGS-11; MGS-12; BO-2; BO-3; BO-4 

• Thema 3: NAT-12 

• Thema 4: GELUID-1; GELUID-2; GELUID-3 GELUID-4; GELUID-5; 

GELUID-6; GELUID-7; GELUID-8; GELUID-9; GELUID-10; GELUID-11; 

GEUR-1; GEUR-2; GEUR-3; GEUR-4; LICHT-1; LICHT-2; LICHT-3; 

LICHT-4; LICHT-5; LICHT-6; LU-11; LU13; LU-14 

• Thema 5: EN-4 

133/139


2 Duurzame consumptie • Thema 1: MGS-10; AFV-1; AFV-2; AFV-3; AFV-5; AFV-6; AFV-7; AFV-8; 

AFV-9; AFV-12; AFV-13 

6 Biodiversiteit • Thema 1: MGS-12; WA-1; WA-2; WA-3; WA-4; WA-5; WA-6; WA-7; WA- 

8; WA-9; WA-10; WA-11; WA-12; WA-13; WA-14; WA-15; WA-16; WA- 

17; WA-18; WA-19; WA-20; VERDR-1; VERDR-2; VERDR-3; VERDR-4; 

VERDR-5; VERDR-6; VERDR-7; VERDR-8; VERDR-9; VERDR-10; 

VERDR-11; BO-1; BO-7; AFV-5 

• Thema 3: NAT-1; NAT-2; NAT-3; NAT-4; NAT-5; NAT-6; NAT-7; NAT-8; 

NAT-9; NAT-10; NAT-11; NAT-12; NAT-13; NAT-14; NAT-15; NAT-16; 

NAT-17; NAT-18; NAT-19 

• Thema 4: VERM-4 

1 

4 

duurzaam bouwen en wonen 

interne milieuzorg 

• Thema 1: MGS-4; MGS-5; MGS-7; BO-4; BO-5; BO-10; AFV-2; AFV-3; 

AFV-5; AFV-6; AFV-7; AFV-8; AFV-11 

• Thema 2: WA-1; WA-8; WA-9; WA-16; VERDR-3; VERDR-4; VERDR-6; 

VERDR-9 


• Thema 4: LU-3; LU-4; LU-6; LU-9; GELUID-5; GELUID-8; GEUR-9; 

LICHT-5 

• Thema 5: EN-1; EN-6; EN-7 

7 Educatie, communicatie en gegevensbeheer • Thema 1: MGS-2; MGS-3; MGS-5; MGS-9; MGS-10; BO-4; BO-5; AFV-2; 

AFV-3; AFV-5; AFV-6 

• Thema 2: WA-13; WA-16 

• Thema 3: NAT-16; 

• Thema 4: LU-4; LU-12; VERM-5; GELUID-5, LICHT-5 


3 Duurzaam samenleven 

sub.3 : duurzame mobiliteit 

• Thema 1: MGS-9 


• Thema 4: LU-1; LU-7; LU-8; LU-9; LU-10; LU-12; GELUID-1; GELUID-6; 

GELUID-7; GELUID-8 


134/139


XIV BINDENDE ACTIES INCL. FINANCIERING 

Het is moeilijk om nu reeds een gedetailleerde begroting voor de verschillende acties weer te geven in de tijd. Wij stellen voor om ieder jaar dit punt 

gedetailleerd uit te werken in de milieujaarprogramma’s. Hieronder vindt u een niet limitatieve lijst van lopende acties waarvoor reeds begrotingsgelden zijn 

vastgelegd en die dus als bindend kunnen beschouwd worden: 

Verantwoording opvatting begroting. 

Naast de uitgesplitste steeds wederkerende begrotingspunten (verwerking en ophaling huisvuil en andere fracties, bestrijdingskosten plant en dier, toelagen 

aan verenigingen en particulieren en landbouwers voor acties in het kader van waterbeheersing, erosiebestrijding e.d.) wordt binnen de gemeente geopteerd 

om een algemeen artikel te voorzien binnen de begroting. 

Begrotingsart. 87902/123-02: administratie en werkingskosten leefmilieu 28.000,00€ 

Teneinde een grote flexibiliteit te hebben om de nodige kredieten te voorzien tijdens de werken en afhankelijk van de opportuniteiten en noodzaak binnen de 

gemeente snel acties te kunnen ondernemen. 

135/139


Thema Actie Geplande datum Begroting in € 

Water / Vaste 

stoffen 

Bestrijdingsmiddelen : gemeentelijk gebruik beperken en bevolking 

sensibiliseren 

reeds lopend 

2010 - 2015 

Natuur Bermbeheersplan updaten 

Water 

Subsidies uitkeren voor hergebruik van hemelwater bij bestaande 

woningen 

jaarlijks lopend 12 000 

Water Verder zetten van uitkeren van subsidies voor individuele 

waterzuiveringseenheden tot 60% van de aankoopprijs van de 

installatie met een maximum van 3000 euro 

verhoging van 40% subsidie naar 

60% onder voorwaarden 

20 000 

Energie Energieboekhouding : van gemeentelijke gebouwen reeds lopend 

Instrumentarium Website : uitbouwen 

136/139


XV 

AFKORTINGENLIJST 

A.E.E.A Afgedankte en nog herbruikbare Elektrische en Elektronische Apparaten 

ANRE Afdeling natuurlijke rijkdommen en energie van Vlaamse Gemeentschap 

AROHM Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten en Landschappen 

BBT Best beschikbare technieken 

BPA Bijzonder plan van aanleg 

BS Belgisch Staatsblad 

COPRO Instelling die controle uitoefent op bouwproducten in het kader van toekenning van een merklabel 

DABM Decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid van 5 april 1995 

DO Duurzame ontwikkeling 

DuLo Duurzaam lokaal 

FSC Forest Stewardschip Council 

GEN Grote Eenheden Natuur 

GENO Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling 

GFT Groenten-, fruit en tuinafval 

GIS Geografisch informatiesysteem 

GLE Grote landschappelijke eenheden 

GOM Gewestelijke Onwikkeingsmaatschappij 

KLE Kleine landschapselementen 

KMO Kleine en middelgrote onderneming 

LIFE 

Instrument op Europees niveau dat instaat voor de financiering van leefmilieuprojecten 

LNE Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid 

137/139


LOGO's Lokaal gezondheidsoverleg 

MAP6 Europees milieu actieprogramma 6 

MER Milieu effecten rapport 

MINA2 Het gewestelijk milieubeleidsplan 1997-2001 

MINA3 Het gewestelijk milieubeleidsplan 2003-2007 

MIRA Milieu- en natuurrapport Vlaanderen 

MMIS Milieu Management Informatie Systeem 

MOS Milieuzorg op school 

NGO's Niet-gouvernementele organisaties 

NME Natuur en milieueducatie 

OVAM Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest 

OBO Orienterend bodemonderzoek 

PDPO Programma voor Plattelands Ontwikkeling 

REG Rationeel energiegebruik 

RLNH Regionaal Landschap Noord-Hageland 

ROG Recente overstromingsgebieden 

RSV Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen 

RUP Ruimtelijk uitvoeringsplan 

RWA Regenwaterafvoer 

VELT vzw Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze 

VEN Vlaams ecologisch netwerk 

VLACO Vlaamse Compost Organisatie 

VLAREA Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en -beheer 

VLAREBO Vlaams reglement betreffende de bodemsanering 

138/139


VLAREM Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning 

VLM Vlaamse Landmaatschappij 

VMM Vlaamse Milieumaatschappij 

VMW Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening 

139/139

ontwerp milieubeleidsplan 2010 - 2014 gemeente holsbeek

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?