Onverwacht bezoek: onaangekondigd toezicht vergeleken ... - Vide

Onverwacht bezoek: onaangekondigd toezicht vergeleken met aangekondigd toezicht
niet achter. Wil je iets goed kunnen duiden, dan wil je iets altijd in een
bepaalde context kunnen plaatsen.’
Zeven locatiemanagers vonden juist dat inspecteurs een beter zicht kregen op de
dagelijkse zorgpraktijk door het onaangekondigde bezoek. Zij verwachtten niet
dat het inspectieteam een ander beeld van hun instelling kreeg tijdens het onaangekondigde
bezoek, dan bij het aangekondigde bezoek.
• Vervangbaar
Dertien inspecteurs waren van opvatting dat in het gefaseerde toezicht het aangekondigde
bezoek niet geheel vervangen kan worden door een onaangekondigd
bezoek. Zij vonden dat bij een aangekondigd bezoek de gesignaleerde risico’s
beter onderbouwd konden worden.
Zeven inspecteurs vonden onaangekondigd bezoek geschikt als vooraf een afgebakend
onderzoeksdoel is vastgesteld en het bezoek zich richt op de uitvoering van
zorg. Ook stelden zij andere manieren voor om onaangekondigd toezicht in te
zetten bijvoorbeeld het onaangekondigde bezoek gebruiken als opvolging van het
aangekondigde bezoek, meer onaangekondigde elementen integreren in het aangekondigde
toezicht, of aankondigen dat de Inspectie mogelijk onaangekondigd
op bezoek komt.
4. Dilemma’s bij onaangekondigd toezicht
Bij de vraag of de Inspectie aangekondigd of onaangekondigd toezicht uitvoert,
moeten ook neveneffecten worden meegewogen. Onaangekondigd toezicht stelt
de Inspectie voor een aantal dilemma’s. 11
– Gaat de Inspectie uit van vertrouwen of wantrouwen in zorgprofessionals en instellingen?
De Inspectie moet kunnen vertrouwen op de intrinsieke motivatie van
hulpverleners om optimale zorg te leveren. Hiervoor is nodig dat de instelling
zich verantwoordt met betrouwbare informatie. Maar de Inspectie kan hierop
niet blind vertrouwen; verificatie of soms zelfs nadrukkelijke controle is
nodig. Er zal altijd spanning zijn tussen autonomie (vrijheid/ruimte) en verantwoording.
Ook bij het onaangekondigde toezicht dient de Inspectie te zoeken
naar een balans tussen vertrouwen en verificatie.
– Wil de Inspectie dat zorginstellingen leren of wil zij ze controleren? De Inspectie
heeft verschillende rollen als handhaver. Handhaven kan door advies, stimuleren,
drang en dwang. Deze rollen vragen om een weloverwogen toepassing.
De politiek en maatschappij verwachten dat de Inspectie door onaangekondigd
toezicht een controlerende rol hanteert. Dit kan leiden tot demotivering
en risicomijdend gedrag van zorgaanbieders. In de zorgverlening hebben we
vaak te maken met open normen en is een stijl van continu leren en verbeteren
meer voor de hand liggend om verbeteringen te bewerkstelligen.
11 P.B.M. Robben, Toezicht in een glazen huis, Oratie IBMG, Rotterdam 2010.
Tijdschrift voor Toezicht 2011 (2) 1 49