richtlijn - Kwaliteitskoepel

More documents

Recommendations

Info

Hoewel in elke gynaecologische praktijk een torsie van het ovarium een aantal malen per jaar voorkomt, zijn er in de literatuur geen betrouwbare gegevens te vinden over de kans op torsie. Er zijn enkele case-reports over een verhoogde kans van torsie van het ovarium na ovariumstimulatie met gonadotropinen tijdens een IVFbehandeling 9 10 . In een retrospectieve studie 10 onder 59 vrouwen met een torsie van het adnex werd bij 10 vrouwen de torsie teruggedraaid; bij slechts één vrouw kon het ovarium worden gespaard. In een andere studie echter kon bij 65% van de patiënten na detorsie het ovarium gespaard worden 11 . Bij verdenking op een torsie kan door een snelle detorsie het ovarium behouden blijven. Een detorsie is in de zwangerschap zeker ook mogelijk. Onder de 16 weken kan dit laparoscopisch, na de 16e week door middel van een laparotomie. • Zwangerschap Met name door routinegebruik van echoscopie in de zwangerschap worden meer ovariële cysten ontdekt (tot 29%). Meestal zijn dit luteïnecysten die na de 12e zwangerschapsweek verdwijnen 12 . Dat de resultaten elkaar tegenspreken blijkt wel uit een screeningsonderzoek 13 waarbij slechts 31 simpele cysten werden vastgesteld bij 43.372 zwangere vrouwen (0,07%). Er werd geen maligniteit gevonden. Diagnostiek • Het gynaecologisch onderzoek Het lichamelijk onderzoek is niet altijd betrouwbaar. Meestal is een simpele cyste bij vaginaal toucher goed te voelen, maar dit is afhankelijk van de diameter, de panniculus en het relaxeren van de vrouw. Een simpele cyste kan ruptureren tijdens het gynaecologisch onderzoek. • Echoscopie/doppler Transvaginale echoscopie is betrouwbaarder dan gynaecologisch onderzoek. Indien het ovarium niet in beeld kan worden gebracht dient een aanvullende abdominale echoscopie overwogen te worden, met name bij grote cysten en in de zwangerschap. De cyste wordt in drie richtingen loodrecht op elkaar gemeten (minimaal vereist 5 MHz). Voor de uitvoering, verslaglegging en rapportage wordt verwezen naar NVOG-<strong>richtlijn</strong> 27, Gynaecologische echoscopie. Voor simpele cysten geven kleurendoppler en PI-/PR-metingen geen aanvullende diagnostische informatie die de behandeling zou kunnen beïnvloeden 14 . • Andere beeldvormende technieken CT-scan en MRI geven niet meer informatie dan vaginale echoscopie. • Tumormarkers Er is geen literatuur over CA125- waarden bij een simpele cyste. Bij 8,8% van gezonde premenopauzale vrouwen is het CA125 hoger dan 35 U/l. CA125-bepaling bij vrouwen met een simpele cyste lijkt niet zinvol 15 . Ter overweging is spijtserum als na de operatie blijkt dat het toch om een maligne tumor gaat. Therapie • Orale anticonceptiva Simpele cysten verdwijnen niet door gebruik van orale anticonceptiva en progestativa. Pilgebruik heeft wel een preventieve werking (tot 50%) met betrekking tot het ontstaan van simpele cysten 16 . • Punctie 2
Uit een enquête onder Nederlandse gynaecologen 17 blijkt dat nog vaak punctie en fenestratie van een cyste wordt uitgevoerd. Er is een matige relatie tussen de cytologische bevindingen die worden verkregen bij punctie en de definitieve histologische resultaten. Bij 140 premenopauzale vrouwen met een simpele cyste die een cystepunctie ondergingen, kon bij slechts 53% van de 140 vrouwen een juiste correlatie met de definitieve histologische bevindingen worden vastgesteld 18 . In een Italiaanse studie 19 werden bij 278 vrouwen met een simpele cyste de effecten van punctie resp. observatie vergeleken. Bij 46% verdween de cyste na aspiratie, maar bij 45% verdween hij ook spontaan na 6 maanden wachten. In deze groep van 278 vrouwen werd één borderlinetumor van het ovarium gevonden. Een cystepunctie heeft dan ook geen bewezen langdurig therapeutisch effect en moet worden afgeraden. Ook het achterlaten van vibramycine en alcohol in de cysteholte heeft geen functie. • Andere operatieve behandeling Een simpele cyste kan zowel laparoscopisch als via een laparotomie worden verwijderd. Mogelijkerwijs is de kans op spill bij een laparoscopie groter dan bij een laparotomie, maar dit is geheel afhankelijk van onder andere de ervaring van de operateur met de ingreep waarvoor gekozen wordt. Hoewel dat gezien de zeer geringe kans op maligniteit bij premenopauzale vrouwen weinig consequenties heeft, lijkt dit risico bij postmenopauzale vrouwen hoger (0- 9,8%) 7 . Aangezien bij een cystectomie (laparoscopisch of laparotomisch) altijd spill kan optreden, moet bij postmenopauzale patiënten met een simpele cyste een intacte verwijdering van het gehele ovarium (of adnex) worden overwogen. Over het recidiefpercentage na een fenestratie is weinig bekend. Gezien de mogelijkheid van een histologische diagnose kan fenestratie worden uitgevoerd als cystectomie niet mogelijk is. Hierbij moet worden aangetekend dat de kans op een ongunstiger prognose in geval van ovariumcarcinoom aanwezig is 20 . Minimale vereiste zorg Een simpele cyste wordt meestal bij toeval ontdekt. In dat geval wordt het algoritme van figuur 1 gehanteerd. Vuistregels 1. Vaginale echoscopie volstaat als diagnosticum. 3
Page 1 and 2: OVARIUMCYSTE, SIMPELE Versie 1.0 Da
Page 3: Omschrijving van het probleem In de
Page 7 and 8: 7 - Osmers RGW Osmers RGW, Osmers M

richtlijn - Kwaliteitskoepel

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?