Modulair 5 - Open Universiteit Nederland

m
dulair
nummer 5 19 maart 2010 jaargang 25 www.ou.nl
www.ou.nl
Student
ranking
onderzoek
innovatie
Sonia Barrani:
‘Solo zou studietempo
niet zo
hoog zijn’
7 11 14 22
Keuzegids Bachelor
Vier OUopleidingen
op
eerste plaats
Prof. Markus Specht:
‘Leven en
leren met elkaar
verbinden’
Prof. Rob Koper:
‘OU moet er
altijd voor
iedereen zijn’
Open Universiteit

c
lofon
Modulair verschijnt maandelijks, telt
32 pagina’s en een oplage van 33.000
exemplaren. Het blad wordt uitgegeven
door de afdeling Voorlichting, Service
en Informatie van de Open Universiteit
Nederland (ISSN 0920-2560). Studenten
en alumni krijgen het blad (gratis)
bezorgd. Er is ook een digitale editie
(inclusief archief): www.ou.nl/modulair
Redactie
Hoofdredactie/eindredactie:
Frans Bogaert
Redactionele bijdragen
Marijke te Hennepe, Zweitze W. Hofman,
Fred Meeuwsen, Frans Bogaert, Leon
Mussche (cartoon), Paul Troost, Ramona
Ghijsen, Ton Reijnaerts, Astrid Bastings,
Marko van Eekelen
Overige bijdragen
Walter Bazen, Nanda Boers, Bep Franke,
Paul Franck, Henk Frederiks, Peter
Nederlof, José Muijtjens, Lisette Meijrink,
Marga Winnubst, Paula Röder, Paul van
den Boorn, Jan van Knippenberg
Grafische vormgeving
Visuele communicatie en documentverwerking,
Vivian Rompelberg
Basisontwerp: Exit Communicatie,
Wessem
11
12
Ranking
Vier van zes
OU-bacheloropleidingen
eerste in Keuzegids
Start en support
‘I can do anything
if I try’
Innovatie
Fotografie
Peter Strelitski, Chris Peeters, Peter Honig
Druk
OBT, Den Haag
Terrapress mat 80gr
Advertenties
Voor advertenties kunt u rechtstreeks
contact opnemen met de hoofdredactie
Redactieraad
Modulair (en e-Modulair) worden redactioneel
bewaakt binnen de uitgangspunten
zoals geformuleerd door de
Redactieraad.
Leden: voorzitter Koos Baas, ing.
(Informatica); drs. Nanda Boers
(Psychologie); Frans Bogaert MA
(Voorlichting, service en informatie);
drs. Dick Disselkoen (Cultuurwetenschappen);
drs. John Dohmen (Rechtswetenschappen);
Peter Honig (studiecentra);
dr. Marga Winnubst (CELSTEC);
Bernadette Kop (Ondernemingsraad/
Studentenraad); drs. Max van Luik
(Managementwetenschappen); Henny
Schut (Marketing en communicatie);
drs. Bep Franke (Natuurwetenschappen).
Redactieadres
Secretariaat:
Nicolle Delnoy (045-5762645) of
Romy Ewoldt (045-5762858)
Postadres: Valkenburgerweg 177
Postbus 2960, 6401 DL Heerlen
t 045-5762670 (hoofdredactie)
f 045-5762766
e-mail: modulair.redactie@ou.nl
www.ou.nl/modulair
Hoogleraar-directeur CELSTEC,
prof. dr. Rob Koper:
‘OU moet er voor
iedere burger
in elke levensfase zijn’
Maandelijks
4 Nieuws
5 column Stuutje
6 en dan nog
de studie ...
7 De Student
11 ranking
12 start en support
13 forum
14 onderzoek
16 actiViteitenrooster
20 service
21 column zweitze
22 celstec
24 onderwijs
30 tentameninfo
10 studentenraad
18 start en support
31 AFGESTUDEERDEN
Open Universiteit
19 student centraal

inh
ud
De Student
Studente psychologie Sonia Barrani
’Solo zou mijn
studietempo niet
zo hoog zijn’
Forum
Imago kan beter
13
Onderzoek
‘Leven en leren met
elkaar verbinden’
14
Onderwijs
Het belang van
software-analyse
26
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
3

nie
ws
Open Universiteit in Almere
Eind april start de Open Universiteit met een ‘studiecentrum in
opbouw’ in de bibliotheek van Almere. In februari tekenden de
Almeerse wethouder van onderwijs, drs. Martine Visser, en collegevoorzitter
drs. Theo Bovens een intentieverklaring. De OU wil in de
nieuwe bibliotheek starten met een informatie- en adviespunt voor
(potentiële) studenten. Ook zullen op deze locatie academische
activiteiten georganiseerd worden zoals workshops en een wetenschapscafé.
Na een jaar zal geëvalueerd worden of een doorgroei
naar een meer volwaardig studiecentrum – met o.a. tentamenfaciliteit
– mogelijk is. Bovens: ‘Met een vestiging in Almere is de
Open Universiteit eindelijk fysiek aanwezig in alle provincies van
Nederland. Nu moeten Flevolanders nog voor alles naar onze studiecentra
in bijvoorbeeld Amsterdam, Utrecht of Zwolle. Ook wethouder
Visser is verheugd met de komst van de Open Universiteit:
‘Het is een reuzenstap op weg naar de verwezenlijking van mijn
wens een volwaardige onderwijsleerlijn in Almere, van basis- tot en
met universitair onderwijs!’ Bij het ter perse gaan was het officiële
openingsprogramma, in de laatste week van april, nog niet bekend.
Houd de nieuwsbrief van eModulair in de gaten.
Theo Bovens en Martine Visser begroeten elkaar, voorafgaand aan de
ondertekening van de intentieverklaring.
Foto gemeente Almere/Rob van Schooten
Cursussen Free Technology Academy
beschikbaar
Sinds januari zijn de eerste cursussen van de Free Technology
Academy (FTA) gestart: Introduction to Free Software en GNU/
Linux Advanced Administration. Voor beide cursussen hebben zich
zo’n dertig studenten aangemeld – uit Europa, Brazilië, Mexico en
de Verenigde Staten. De cursussen zijn volledig online te volgen.
Inmiddels is ook de inschrijving geopend voor nieuwe cursussen:
Web applications development, Economic models, Software
development. De FTA verzorgt onderwijs over Open Source en
Open Standaarden; cursusmateriaal is voor ieder vrijelijk beschikbaar.
Studenten krijgen ondersteuning bij de bestudering, maken
opdrachten, voeren onderling discussie, en wonen online presentaties
van toppers in het vakgebied bij. Succesvolle afronding
leidt tot een certificaat dat kan worden ingebracht in (o.a.) de
vrije ruimte van een wo-opleiding. De OU participeert samen met
universiteiten uit Spanje en Noorwegen in de FTA. De FTA wordt
ondersteund met bijdragen uit het Life Long Learning Programma
van de EU. Voor september zijn de volgende cursussen voorzien:
The concepts of Free Software and Open Standards, Legal aspects
of the Information Society, Network Technologies. Meer informatie
is te vinden op: www.ftacademy.eu.
OU en TU Delft eerste Nederlandse
universiteiten op iTunes U
Als eerste Nederlandse universiteiten stellen de OU en TU Delft
sinds kort gratis kennis beschikbaar via iTunes U (Apple). Daarmee
zetten de universiteiten de volgende stap in hun beleid dat is
gericht op het bieden van open leermaterialen. De twee universiteiten
scharen zich hiermee tussen internationaal gerenommeerde
universiteiten als Stanford University, Harvard en Oxford University,
UC Berkeley en MIT, die ook op iTunes U publiceren. Bij de beschikbaar
gestelde kennis gaat het om collegeopnames, leermiddelen
en studiematerialen over diverse onderwerpen van alle studierichtingen.
Deze audio- en videobestanden kan de ontvanger altijd en
overal bekijken of beluisteren op Mac, PC, iPod en iPhone. Het uiteindelijke
doel voor de OU is om via iTunes U ook opdrachten aan
studenten door te geven. Volgens collegelid drs. ing. Cees Brouwer
past dit initiatief in het beleid op het gebied van open educational
resources (OER), het (ten dele) gratis ter beschikking stellen van
onderwijsmateriaal. ‘In deze OER-beweging vervullen wij al langer
een voortrekkersrol, waardoor wij bijvoorbeeld in opdracht van het
ministerie van OCW samen met Kennisnet Wikiwijs ontwikkelen.’
Kijk op: www.ou.nl/itunesu. (Zie ook pagina 14; red.).
4 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

c
lumn
Klimaatwetenschap is geen maffia
53 hoogleraren, onder wie prof. dr. Paquita Perez Salgado, prof.
dr. Carolien Kroeze en prof. dr. Lucas Reijnders, allen werkzaam
bij de faculteit Natuurwetenschappen van de Open Universiteit,
hebben een verklaring opgesteld waarin zij het klimaatpanel van
de Verenigde Naties (IPCC) verdedigen: ‘Door enkele fouten in
het IPCC-rapport wordt de klimaatwetenschap afgedaan als maffia.
Dit is volstrekt misplaatst.’ De reden voor de verklaring is de
commotie sinds de ontdekking van twee fouten in het laatste
rapport uit 2007: een onjuist jaartal voor het verdwijnen van de
Himalayagletsjers en een onjuist percentage voor de voorspelling
‘land volledig beneden zeeniveau’. ‘Dat het IPCC niet onfeilbaar is,
maakt haar hoofdconclusies nog niet onwaar of gekleurd’, schrijven
de hoogleraren. De verklaring is op 10 februari openbaar gemaakt
in diverse media. De volledige tekst is beschikbaar als pdf op de
website van het NRC Handelsblad. U kunt ook zelf reageren op het
opinieblog van het NRC (www.nrc.nl).
Masters Cultuurwetenschappen en
Psychologie de beste
De in februari verschenen Keuzegids Masters 2010 concludeert
dat de masters Cultuurwetenschappen en Psychologie van de
Open Universiteit de beste Nederlandse universitaire masteropleidingen
in deze studierichtingen zijn. Bovendien scoort de
OU overall voor alle masters een tweede plaats in de ranking van
Nederlandse universitaire masteropleidingen. Op hoofdpunten die
de opleidingskwaliteit betreffen – inhoud en samenhang van het
programma – krijgen de masteropleidingen een uitstekende waardering.
Hiermee is de gehele opleiding Psychologie van de Open
Universiteit – bachelor én master – de beste in deze studierichting.
Uit de in december 2009 verschenen Keuzegids Universiteiten bleek
namelijk ook al dat de bacheloropleiding Psychologie als beste uit
de vergelijking naar voren komt (zie ook artikel op pagina 11 in
deze Modulair; red.).
Stress!
Soms zit het op meerdere vlakken van het leven even niet
mee. Ik ben hartstikke druk op mijn werk en de inschrijftermijn
van mijn vakken is bijna verstreken. Studeren naast
het werk blijkt niet mee te vallen (wat een inkopper ...).
Bovendien heb ik wat pech: ik probeer een naslagwerk dat
ik nodig heb voor een tentamen, tweedehands te pakken
te krijgen, maar na vijf pogingen heb ik het nog steeds niet
binnen. Van het andere vak blijkt de tweede helft aanzienlijk
zwaarder dan de eerste helft. Daarmee valt mijn planning
in duigen.
Zowel van mijn werk als van de studie lig ik behoorlijk
wakker. Overdag gaat het wel maar ’s nachts schrik ik
wakker met een knoop in mijn maag die niet meer weg wil.
Ik draai en draai en probeer oplossingen te bedenken voor
alle problemen. Lijkt het allemaal ’s nachts veel erger of
dringt dan pas de realiteit door van alles wat ik nog moet
doen en dreig te vergeten? In ieder geval is het niet bevorderlijk
voor mijn concentratie overdag, wat natuurlijk weer
niet bijdraagt aan het vlot verlopen van de studie. Help, ik
dreig vast te lopen. Maar er is hoop! Van collega-studenten
hoor ik dat de Open Universiteit vele nuttige workshops
organiseert: mindfullness, timemanagement, presenteren.
You name it, the OU got it. Mijn medestudenten hebben er
een aantal bijgewoond en zijn er erg over te spreken.
Ze vertellen mij dat er binnenkort workshops Stressmanagement
zijn en raden mij aan me snel op te geven omdat het
anders vol is, zoveel belangstelling is er voor. Een workshop
Stressmanagement: dat zou als geroepen komen. Ik klik de
‘Studiecoach’ aan en inderdaad, er zijn workshops. Helaas,
allemaal ongeveer twee uur reizen van mijn woonplaats
af. Aan de ene kant heel goed dat er nu ook eens interessante
lezingen et cetera zijn voor studenten die niet in de
Randstad wonen. Maar de locaties waar deze workshops
op dit moment georganiseerd worden, zijn voor mij een
brug te ver; daar krijg ik nog meer stress van. Dan lig ik bij
voorbaat wakker en pieker of ik na afloop van de workshop
nog wel kans zie om thuis te komen. Maar als de workshops
inderdaad zo succesvol zijn, dan zal het vast niet lang duren
of ‘mijn’ workshop wordt ook in mijn omgeving gehouden.
Ik kan niet wachten tot het zover is.
Stuutje van Vulpen
Studenten
e modulair
Actueel nieuws
– Voor (meer) actueel nieuws over de Open Universiteit kunt u
zich abonneren op de OU-nieuwsbrief: www.ou.nl > Actueel >
Nieuws > Nieuwsbrief
– Voor studenten is er een aparte nieuwsbrief van e-Modulair:
www.ou.nl/modulair > Abonnement nieuwsbrief (linkermenu)
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
5

en dan (nog) de st
die
Robert Vialle
Studeren bij de Open Universiteit Nederland kan vanuit verschillende
motieven. Interesse, vergroten van de deskundigheid of gaan voor die felbegeerde
academische titel. Al of niet om de kansen op de arbeidsmarkt
te vergroten. Zo’n solistische studie vereist echter ook de kunst van het
inpassen in een leven dat zich in velerlei opzicht kenmerkt door drukte.
En dan nog de studie. Hoe inventief zijn onze studenten? De redactie
vroeg dat aan Robert Vialle (42), student Rechtswetenschappen.
Tekst: Ramona Ghijsen
Robert Vialle: ‘Voor mijn vele interesses neem ik de nodige tijd.’
Belangrijkste bezigheden overdag?
‘Ik ben werkzaam in ons familiebedrijf. Van oorsprong een groothandel
in ertsen en mineralen, die zich de afgelopen 50 jaar heeft
gedifferentieerd. We houden ons voornamelijk bezig met het
ontwikkelen en vermarkten van hoogwaardige producten voor de
industrie. Zo hebben we een biologisch afbreekbaar en milieuvriendelijk
polymeer ontwikkeld dat o.a. in schuimvorm oliën en vetten,
maar ook metaal en aromatische koolwaterstoffen absorbeert.’
Studeer bij de Open Universiteit sinds …
‘Ik in 2004 ben begonnen met drie cursussen van managementwetenschappen.
Tijdens deze studie bleek het winnende lot de
Basiscursus recht te zijn. Hierdoor heb ik in 2007 besloten met de
bacheloropleiding Nederlands recht verder te gaan.’
Wo-studie of een enkele cursus?
‘Uit persoonlijke interesse, betere perspectieven op de arbeidsmarkt
maar zeker vanuit bedrijfsmatig oogpunt kies ik voor een
wo-studie. Ons bedrijf komt in aanraking met verschillende kanten
van het recht, neem bijvoorbeeld import- en exportregels.’
Nog te gaan?
‘Ongeveer de postpropedeuse en daarna dan de master. Ik houd
me overigens niet helemaal aan de volgorde van de studiegids.’
‘Het zit als een maatpak.’
Andere bezigheden waarvoor de studie moet wijken?
‘De meeste tijd besteed ik aan mijn werk. Maar voor mijn huis,
sociale verplichtingen en de vele interesses neem ik ook de nodige
tijd. Zo bezoek ik regelmatig een indoor skibaan, want ik ski al
sinds mijn jeugd. Ook ben ik al meer dan 20 jaar houder van een
vliegbrevet, hiervoor moet je regelmatig een proeve van bekwaamheid
afleggen en de nodige vlieguren maken. Enkele jaren geleden
ben ik ook nog begonnen met de golfsport.’
Blijft wekelijks (gemiddeld) over voor de studie?
‘Ik plan twee uur per dag thuis voor mijn studie. Als dit door werk
6 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
of andere omstandigheden niet lukt, schuif ik de verloren tijd door
naar het weekend.’
Studieproblemen?
‘Ik moest bij de start van de studie alleen even wegwijs worden
gemaakt in het studiesysteem van de Open Universiteit zoals: het
verlengen van mijn inschrijfrechten en of ik twee tentamens op een
dag kan afleggen. Hierbij werd ik goed geholpen door de vriendelijke
en deskundige dames van Service en informatie, maar ook
door mijn studiecentrum Eindhoven.’
Leukste opmerking van de achterban over mijn studie?
‘De leukste opmerking heeft mijn moeder gemaakt: “ Het zit als een
maatpak.” Zij bedoelt daarmee dat de studie rechtswetenschappen
goed bij mijn persoon en interesses past.’
Lees altijd in Modulair?
‘Meestal alles, maar in ieder geval het faculteitsnieuws. Bij afstandsonderwijs
zijn de contactmomenten met medestudenten en
universiteit een stuk minder als bij regulier onderwijs. Modulair
compenseert dit gemis en draagt bij aan de verbondenheid.’
Binding met de Open Universiteit?
‘Vanaf het begin heb ik hier een goed gevoel over. De sfeer is ongedwongen,
persoonlijk en toch professioneel. Een universiteit waar
volwassen mensen op een plezierige wijze hun (levens)ervaring
kunnen koppelen aan academische kennis.’
Wat de Open Universiteit vooral (niet) moet doen?
‘Ik vind het concept goed en zie de Open Universiteit steeds
zoeken en werken aan mogelijke verbeteringen. Neem bijvoorbeeld
Studiemail of het optimaliseren van Studienet (Blackboard)
en natuurlijk de opleidingen.’
Ultieme tip(s) voor medestudenten?
‘Het is moeilijk om hier een algemeen passend antwoord op te
geven. Ik verwacht dat iedere student zijn eigen problemen heeft.
Ik gebruik reeds behaalde cursussen als naslagwerk voor nieuwe
cursussen en om inzicht en overzicht te krijgen in de algehele
studie.’

de st
dent
’Het is allemaal wel erg alleen’,
concludeerde Sonia Barrani na
twee modules psychologie. Met
het tentamen Statistiek in het
verschiet trok ze de stoute
schoenen aan door alle psychologiestudenten
in Leuven op te
roepen hun isolement te doorbreken.
De club Psychologen in
spé is een schot in de roos en
voldoet aan een grote behoefte.
De Studentenraad honoreerde
haar initiatief terecht
met een studeerbon. ‘Iemand
’Solo zou
mijn studietempo
niet zo
hoog zijn’
die met de groep heeft
gestudeerd, haalt een module
altijd.’
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
7

de st
dent
Tekst: Paul Troost
Beeld: Peter Strelitski
Met afstandsonderwijs had Sonia Barrani (23) al ervaring, want ze haalde haar middelbare
school via een staatsexamen. Maar het vooruitzicht om aan de Open Universiteit weer jarenlang
alleen achter de boeken te zitten, trok haar allerminst. ‘Psychologie beviel me vanaf
het begin heel goed en na vier maanden had ik al twee modules, maar vooral als ik een dip
had, miste ik de steun van medestudenten.’ Het studiecentrum in Leuven kent pas sinds
kort begeleidingsbijeenkomsten voor Statistiek, maar twee jaar geleden waren studenten
er helemaal op zichzelf aangewezen. Om vanuit Leuven naar een bijeenkomst in Utrecht of
Eindhoven te gaan, vond Sonia te tijdrovend. ‘De bijeenkomsten beginnen meestal al vroeg
in de avond en met een fulltime baan is dat niet te doen.’
Hechte vriendenclub
In navolging van enkele Nederlandse studenten (zie Modulair 2 van oktober 2008 in archief
e-Modulair; red.) nam Sonia het initiatief om ook in Leuven de studievereniging Psychologen
in spé op te richten. Ze vroeg het studiecentrum alle Leuvense psychologiestudenten per
e-mail te vragen om onder het genot van een drankje te komen overleggen wat ze voor
elkaar konden betekenen. Haar uitnodiging was niet aan dovemansoren gericht.
Zo begonnen ze anderhalf jaar geleden met tien studenten die samen met Statistiek aan
de slag gingen. Nu werken zo’n vijftig studenten in wisselende groepen die zich samen
8 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

intensief voorbereiden op bijvoorbeeld Kwantitatieve data-analyse,
Cultuurpsychologie of Observatie en interview. Psychologen in spé
werd in korte tijd meer dan een studiegroep: ‘We zijn een hechte
vriendenclub geworden.’
Honderd procent slaaggarantie
Zeker zo belangrijk is dat Psychologen in spé aan zijn primaire doel
voldoet. ‘Pas vertelde een student me dat hij zonder onze steun
allang afgehaakt zou zijn. En van ons statistiekgroepje wilden maar
twee deelnemers tentamen doen, maar door het enthousiasme
deden alle tien tentamen en haalden het ook.’ Sonia is er trots
op dat de deelnemers bijna altijd voor hun modules slagen. ‘Zakt
iemand, dan laten we hem of haar niet vallen, maar trekken hem
erdoorheen. We hebben een honderd procent slaaggarantie.’
Sonia vindt zichzelf een treffend voorbeeld van het succes van
Psychologen in spé. Niet dat ze zonder de groep gestopt zou zijn,
daarvoor vindt ze als leerlingbegeleidster op een middelbare
school psychologie veel te interessant. Maar haar stevige studietempo
van veertien modules in twee jaar dankt ze mede aan de
steun van de anderen. ‘Begrijp ik iets niet, dan ga ik niet weken
verliezen, maar bel of mail onmiddellijk met iemand, want ook
buiten de bijeenkomsten hebben we contact.’
’Nu werken zo’n vijftig studenten
in wisselende groepen samen.’
Iedereen op hetzelfde niveau
Statistiek was de eerste module die Sonia met de medestudenten
van Psychologen in spé bestudeerde. Gedurende drie maanden
kwamen ze om de twee weken bij elkaar in het studiecentrum waar
de groep een goed geoutilleerd lokaal mag gebruiken. De statistiekopgaven
werden via een beamer op een groot scherm gezet,
zodat gezamenlijk werken mogelijk was. ‘We hebben de gewoonte
dat iedere student een deel van de theorie uitlegt. Daarna maakte
ieder voor zich de opgaven en vergeleken we de uitkomsten.
Verschilden die, dan gingen we in discussie tot we het eens waren.
Kon iemand niet meekomen, dan gingen we terug naar het punt
waar die persoon afhaakte. Want iedereen moet op hetzelfde
niveau zitten.’
Op vergelijkbare manier werken de studenten aan andere modules.
‘Elke maand organiseer ik ergens in het centrum van Leuven
een gezellige drink en dan inventariseer ik waar behoefte aan is.
Trouwens, zo’n gezellige drink is heel belangrijk, want je leert je
medestudenten kennen, zodat je weet met wie je te maken hebt
als je voor een module met iemand moet samenwerken.’ Bij minimaal
twee studenten start Sonia een groep, maar meestal bestaat
een groep uit tien tot vijftien personen, en zoekt ze naar deskundigheid
die studenten soms al hebben. ‘Bij Cultuurpsychologie
hadden we iemand met een sociaal-maatschappelijke achtergrond,
die neemt dan het voortouw.’ Meestal bereidt een student die
daar tijd voor heeft, de bijeenkomst voor. ‘We praten vooral over
problemen die we met de stof hebben. En vergeet niet: we maken
proeftentamens, dat is heel belangrijk.’
In anderhalf jaar tijd is Sonia Barrani de spin in het Leuvense
psychologenweb geworden. Ze roept studenten bij elkaar, organiseert
‘gezellige drinks’ en etentjes, schrijft nieuwsbrieven, stuurt
e-mails, plant data, zorgt dat de bijeenkomsten goed verlopen en
steunt studenten die in een studiedip zitten. Zelf relativeert ze haar
inzet. ‘Ach, zoveel tijd kost het niet. Vergeet niet dat de medewerkers
van het studiecentrum me veel werk uit handen nemen. Zij
versturen bijvoorbeeld de nieuwsbrieven en zorgen dat het lokaal
in orde is. Gelukkig is er nu een andere student die me helpt. Dat is
goed voor de continuïteit van Psychologen in spé.’
Bescheiden
Haar medestudenten relativeren haar enthousiasme zeker niet.
Vorig jaar hebben ze haar voorgedragen voor de studeerbon.
De Studentenraad reikte toen een prijs van 1000 euro uit aan vijf
studenten die met uitzonderlijke studieomstandigheden geconfronteerd
zijn of studiedrempels hebben overwonnen. Bij aankoop
van modules kan de studeerbon verzilverd worden. Bescheiden
als ze is – ‘Die prijs krijg ik toch niet’ – weigerde Sonia eerst zich te
laten kandideren, maar twee weken voor de deadline stemde ze
uiteindelijk in. De uitreiking was op de Dag van het onderwijs op
10 december vorig jaar. ‘Ik was best verrast toen mijn naam werd
afgeroepen, maar met die prijs ben ik heel blij.’
Het resterend gedeelte van de Dag van het onderwijs besteedde ze
aan workshops, zoals over het project ‘De student meer centraal’.
Het spreekt vanzelf dat Sonia daar met docenten in discussie ging
over de kloof tussen universiteit en student in het afstandsonderwijs.
Ze heeft er intussen de nodige ervaring mee om die te overbruggen,
door studenten op betrekkelijk eenvoudige manier met
elkaar in contact te brengen. Ze heeft er zelf baat bij. Want al lijkt
Sonia met een gemiddelde van zeven modules per jaar een student
om jaloers op te zijn, het zit haar ook niet altijd mee. Maar ze laat
zich niet ontmoedigen en blijft ernaar streven om elke maand een
module te halen. Ambitieus, maar ze staat er dankzij Psychologen
in spé niet alleen voor.
Naam:
Sonia Barrani
Leeftijd: 23 jaar
Woonplaats: Leuven
Vooropleiding: Middelbaar Economie – Wiskunde
Beroep:
Opvoedster
Begonnen: 2008, bacheloropleiding Psychologie
Afgerond: 15 modules
Bezig met: Klinische psychologie 2, Klinische gespreksvoering,
Literatuurstudie
Studiecentrum: Leuven
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
9

pinie
Per 1 januari jongstleden is de Studentenraad met een
nieuwe zittingsperiode begonnen. De (deels) nieuwe leden
hebben zich in Modulair 3 (18 december 2009) al voorgesteld.
Bij de wisseling van de wacht hoort ook het zittingsverslag
over de periode september 2008 tot en met december
2009. Jan van Knippenberg licht enkele punten eruit.
Waardevolle gesprekspartner
Het gedurende de voorgaande zittingsperiode ingezette beleid om te streven
naar een vruchtbare relatie met het College van bestuur (CvB) werd voortgezet.
Mede hierdoor werd de Studentenraad (SR) door het CvB en anderen binnen
de Open Universiteit gezien als een waarde volle gesprekspartner en bron van
informatie.
Belangenbehartiging
s t u d e n t e n
Jan van Knippenberg
Externe contacten
raad
Bibliotheekvoorzieningen
Al tijdens de eerste vergadering werd besloten hiervan een speerpuntproject te
maken totdat deze voorzieningen naar de mening van de SR naar behoren zouden
functioneren. Aan het eind van de zittingsperiode werd een pilot ge start om
een aantal OU-studenten via de bibliotheek van de Universiteit Maastricht toegang
te geven tot een scala aan online bronnen. Inmiddels is deze voorziening
volledig operationeel.
Het programma ‘De student meer centraal’
De SR heeft zich uitgebreid laten inlichten over de doelstellingen en actiepunten
van het programma, dat reeds in de vorige zittingsperiode werd gestart. Het
meest in het oog springende resultaat van het deelproject ‘Quick wins’ was de
invoering van de studentenkaart en het verkrijgen van een OU-emailadres voor
iedere student.
Reacties op ingestuurd werk
Naar aanleiding van klachten van studenten over zowel de reactietermijn als de
kwaliteit van de reacties werd er door de SR in Modulair een oproep geplaatst.
Hierin werd aan studenten gevraagd hun ervaringen hierover naar de SR te sturen.
De resultaten werden in februari 2009 met de Raad van decanen besproken.
Voor de faculteit Natuurwetenschappen was dit aanleiding om een pilotproject te
starten om dit aspect te verbeteren. Enkele andere faculteiten hebben dit goede
voorbeeld gevolgd.
Klachtenreglementen en procedures
Op verschillende momenten zijn de reglementen en de procedures aan de orde
geweest. Gaandeweg is bij de SR de indruk ontstaan dat de bestaande regelingen
weliswaar werken, maar dat studenten die regelingen niet kennen of er geen
gebruik van (durven te) maken. Daarom werd afgesproken dit onderwerp op de
agenda voor de volgende zittings periode te zetten.
EADTU en ICDE
In juni 2009 vond in Maastricth de door de Open
Universiteit georganiseerde ICDE-conferentie
plaats. ICDE staat voor InternationaI Councel for
open and Distance Education.
Tijdens deze conferentie werd op initiatief van
de SR de EADTU Student Council opgericht met
Rikki Dijksman als eerste voorzitter. EADTU staat
voor European Association of Distance Teaching
Universities.
Overleg
College van bestuur
Gedurende gehele zittingsperiode vond regelmatig
overleg plaats met het CvB. In een aantal gevallen
was hierbij het hele CvB en de (vrijwel) voltallige
Studentenraad aanwezig. Over specifieke onderwerpen
werd echter ook overlegd door één of
enkele leden van het CvB en het Dage lijks Bestuur
van de SR.
Raad van Decanen
Er vond drie keer overleg plaats met dit nog
betrekkelijke nieuwe gremium. Terugkerende thema’s
waren: reacties op ingestuurd werk, de vorderingen
bij de invoering van virtuele begeleiding en
bij de online toetsing.
Het volledige zittingsverslag is te lezen op de webpagina
van de Studentenraad (http://studienet.
ou.nl > Studentenraad).
10 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

Tekst: Frans Bogaert
Vier bacheloropleidingen eerste plaats
Vier eerste plaatsen voor de bacheloropleidingen van de Open Universiteit in de onlangs
verschenen Keuzegids Hoger Onderwijs. De scores zijn gebaseerd op expertoordelen én op de
waardering door studenten. Wat niet minder belangrijk is: de Open Universiteit lijkt zich een
vaste en goede plek te hebben verworven in de keuzegids.
Eind vorig jaar en begin dit jaar zijn de Keuzegidsen Hoger Onderwijs
verschenen, respectievelijk over de universitaire bachelor- en
masteropleidingen. In dit artikel beperken we ons tot de gids voor
de bacheloropleidingen om in een volgende Modulair de masteropleidingen
te bespreken. Ofschoon de keuzegidsen primair zijn
bedoeld voor aankomende studenten – waar wil ik wat studeren en
hoe verhoudt zich de kwaliteit van de opleidingen tussen universiteiten
onderling? – kunnen de gidsen voor universiteiten, zeker
als zij (extra) goed scoren, aardig van pas komen in hun pr-beleid.
In dat opzicht mag de OU zich bepaald gelukkig prijzen. Letterlijk
staat in de keuzegids: ‘Naast Wageningen blijkt een andere kleine
instelling weer goed voor een topscore. Dat is de Open Universiteit
in Heerlen …’. Vier van haar zes bacheloropleidingen scoren, elk in
het rijtje van aanverwante opleidingen van andere universiteiten,
een eerste plaats: Psychologie, Rechtsgeleerdheid, Informatica en
Bedrijfskunde. Ook Algemene cultuurwetenschappen en Milieunatuurwetenschappen
doen het goed.
Hoe komen deze scores nu tot stand en hoe vergelijkbaar zijn
onze opleidingen met die van traditionele universiteiten? Hierna
behandelen wij achtereenvolgens: de beoordelende instantie; de
gebruikte bronnen; iets over de methodiek; de categorieën die
voor beoordeling in aanmerking komen; de vergelijkbaarheid.
Onafhankelijk
Het uitgeven van keuzegidsen past in het pleidooi, vooral van de
kant van de overheid, om prestaties van gesubsidieerde instellingen
– onderwijs, gezondheidszorg – transparant te maken voor
de (belastingbetalende) burger. De keuzegidsen worden uitgebracht
door een onafhankelijke redactie van het Hoger Onderwijs
Persbureau (HOP) in Leiden. Dat persbureau verzorgt in haar dagelijkse
werk landelijk nieuws uit het hoger-onderwijsveld. De bewerking
en analyse van de onderzoeksgegevens wordt echter gedaan
door het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI) dat als eigenstandig
onderdeel werkzaam is binnen het HOP. Begonnen met het
uitgeven van keuzegidsen al in 1991 – toen nog met steun van de
overheid – mag het HOP (respectievelijk CHOI) worden gezien als
een van de duurzame leveranciers van informatie.
Bronnen
Voor de keuzegidsen zijn twee soorten bronnen gebruikt: oordelen
van experts en oordelen van studenten. Vooral aan eerstgenoemde
bronnen – expertoordelen – wordt grote (wetenschappelijke) waarde
toegekend, waar deze op hun beurt zijn onderworpen aan strenge
richtlijnen en protocollen. Hierbij moet (o.a.) gedacht worden
aan accreditatierapporten (NVAO) en onderwijsstatistieken (VSNU).
De studentenoordelen worden ontleend aan de resultaten van
de Nationale Studenten Enquête (NSE). Laatstgenoemde enquête
vindt plaats onder verantwoordelijkheid van Studiekeuze123.
Het onderzoek daartoe gebeurt door ResearchNed en TNS NIPO.
Daarmee zijn er dus verschillende spelers actief op het terrein van
onderzoek en het verwerken en presenteren van gegevens. Door
het kiezen van eigen accenten en wegingen kunnen deze spelers
tot uiteenlopende presentaties komen, hoewel ze zich op dezelfde
onderzoeksgegevens baseren. Het zijn onder meer de ‘noten’ bij
onderzoeksrapporten of in tabellen die de forse inspanningen van de
bewerking verraden.
Categorieën
In de scoringstabellen van de keuzegidsen worden drie categorieën
onderscheiden: feiten, prestaties en oordelen. Bij ‘feiten’ worden
zaken genoemd als: kosten (inschrijfgeld), instroom, en prestatieeis
(de te behalen studiepunten in het eerste jaar). Het eindoordeel
(score) is gebaseerd op een vergelijking van de twee categorieën
‘prestaties’ en ‘oordelen’. Onder prestaties vallen: contacturen,
groepsgrootte, survival na het eerste studiejaar en % tijdig diploma.
Onder oordelen vallen: programma, docenten/lessen, baanvoorbereiding,
organisatie, faciliteiten en expertoordeel.
Daarmee komen we bij het punt van de vergelijkbaarheid die hier niet
helemaal opgaat. Zo stelt de keuzegids dat de aankomende student
de oordelen in zijn onderlinge samenhang moet zien. Onderdelen als
(massale) instroom, groepsgrootte en baanvoorbereiding (verzadigde
arbeidsmarkt) kunnen per saldo tot een negatief eindoordeel leiden.
Genoemde prestatiecriteria zijn voor de Open Universiteit echter
niet allemaal even relevant. Blijkbaar worden deze ‘lege plekken’ in
de tabel de OU niet aangerekend, gezien de alleszins hoge rankings.
Terecht trouwens omdat het juist de vrijheidsgraden zijn die deze
universiteit zo bijzonder maken. Consequent geredeneerd zouden
de onderdelen ‘contacturen’, ‘groepsgrootte’ et cetera in de tabellen
zelfs niet gekwalificeerd moeten worden als ‘niet bekend’ maar als
‘niet van toepassing.’
Masteropleidingen
Over de Keuzegids Masters kunnen we al melden dat onze masters
Cultuurwetenschappen en Psychologie de beste Nederlandse universitaire
masteropleidingen zijn. Bovendien scoort de OU overall voor
alle masters een tweede plaats in de ranking van Nederlandse
universitaire masteropleidingen.
Zowel hoge waarderingen dus voor de bachelor- als de masteropleidingen,
en dat niet voor de eerste keer. Sinds haar eerste deelname
(2005) aan de NSE staat de Open Universiteit altijd in de top drie van
beste universiteiten. En in eerdere jaargangen keuzegidsen komt de
universiteit eveneens voor in de bovenste regionen. En dat tegen de
achtergrond van het debat over de (veronderstelde) geringe bekendheid
van de Open Universiteit bij werkgevers (zie pagina 13 in deze
Modulair; red.). Met zulke resultaten moet de OU toch kunnen aankloppen
bij werkend en werkgevend Nederland.
Meer informatie
Wilt u meer in detail informatie over de hier besproken rankings dan
wel beoordelende instanties, kijk dan op:
– www.kiesjestudie.nl
– www.nvao.nl
– www.keuzegids.org
– www.studiekeuze123.nl.
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
11

Tekst: Astrid Bastings / Frans Bogaert
’I can do anything, if I try’
De bedenkers achter de succesvolle
Studiecoach en de drukbezochte parallelle
workshops zitten niet stil. Daarbinnen
past een nieuwe lezingenreeks
van (bekende) sprekers met een
inspirerend verhaal. De aftrap wordt
gedaan door Amy Roloff, die vanwege
functionele beperkingen heel wat
obstakels heeft moeten overwinnen.
Inmiddels is de Amerikaanse in haar
land een bekende tv-persoonlijkheid.
Tijdens de opening van het nieuwe
studiecentrum Almere zal zij een lezing
voor studenten verzorgen.
De huidige reeks workshops in de studiecentra mag op grote belangstelling rekenen. Dat
geldt al niet minder voor de (digitale) Studiecoach, alwaar diverse trainingen op video zijn
vastgelegd. Diezelfde Studiecoach is inmiddels twee keer genomineerd voor internationale
prestigieuze awards (zie pagina 17 in deze Modulair; red.). Voor het hoofd Voorlichting,
drs. Marion Stevens MBA, betekent dat allerminst achterover leunen. Lezingen door inspirerende
sprekers is een nieuw initiatief dat moet passen binnen de elkaar aanvullende
workshops en Studiecoach. Zo ging Marion in Amerika zelf op zoek naar Amy Roloff, die
ze kende van de populaire tv-reeks Litle People, Big World. Aan het hoofd van die familie
staat de wilskrachtige Amy die haar bijzondere levensverhaal uitdraagt via lezingen en tvoptredens.
Het klikte meteen bij hun ontmoeting, waarna het verzoek niet kon uitblijven:
of Amy niet naar Nederland wilde komen voor een lezing over het in de praktijk brengen
van haar levensmotto ‘I can do anything, if I try’. Eind april verzorgt Roloff diverse lezingen
in Nederland, waarvan één in het nieuwe studiecentrum in Almere (zie pagina 4 in deze
editie; red.). Modulair nam een interview bij haar af.
Hoe verliep de kennismaking met Marion?
‘Marion was op vakantie in Oregon en kende ons van de televisie. We zouden een half
uurtje met elkaar praten, maar het werd al gauw zo’n twee uur. Ik vertelde enthousiast
over de vele interessante mensen die ik ontmoet, die door mij geïnspireerd raken en die
mij op hun beurt weer inspireren. Toen kwam Marion spontaan met de uitnodiging. Omdat
ik ook graag reis, heb ik “ja” gezegd.’
Bestaat afstandsonderwijs ook in Amerika?
‘Jazeker, wij kennen het ook, om je te verbeteren of van baan te wisselen. Er is veel online
onderwijs, bijvoorbeeld van de University of Phoenix. Anders dan bij jullie echter wordt dit
onderwijs niet gefinancierd door de overheid.’
‘When it comes to education,
there are no ands, ifs or buts.’
Wat heb je zelf gestudeerd?
‘Ik ben afgestudeerd aan de University of Michigan, als Bachelor of Science in Business
Administration. Ik wilde eigenlijk een eigen restaurant openen of hotelmanager worden.
Destijds was het al bijzonder dát je ging studeren, en niet zoals tegenwoordig dat je moet
studeren om een fatsoenlijke baan te krijgen. Tegen mijn kinderen zeg ik altijd: when it
comes to education, there are no ands, ifs or buts.’
Hoe voelt het om als bekend gezin zo wereldwijd bekeken te worden?
‘In het begin hadden we zeker gemengde gevoelens over de tv-serie. Ons leven is 180
graden gedraaid. Als je een functionele beperking hebt, dan heeft iedereen zijn eigen
persoonlijke ervaringen. Voor sommigen van ons was het best wennen. Je hebt toch al
de neiging om op je hoede te zijn, jezelf te beschermen tegen afwijzingen in het sociale
verkeer of bijvoorbeeld bij een sollicitatie. Door de tv-serie is dwarfism wel meer bekend
geworden bij het grote publiek. Maar ook voor mijzelf is het een bevrijding, ik kan meer
mezelf zijn. De serie heeft laten zien dat we weliswaar anders zijn, maar het publiek ziet nu
ook de vele overeenkomsten zoals het gezinsleven, de spanningen.’
Amy Roloff: ‘Maak kenbaar dat het halen van jouw
doel heel belangrijk is voor jou.’
Je hebt je hele leven te maken gehad met obstakels, zowel fysiek als mentaal,
hoe blijf je positief?
‘Elke dag positief blijven, gaat niet vanzelf. Toch heeft volgens mij iedereen zijn eigen
challenges. Mijn uitdaging is bovendien ook nog eens fysiek zichtbaar. Je ziet dat mensen
zich daar ongemakkelijk bij voelen. Zelf wilde ik als kind altijd meedoen aan dingen waarvoor
ik eigenlijk fysiek te beperkt was, bijvoorbeeld cheerleader. Ik heb leren inzien dat dat
niet realistisch was. Ik heb ontdekt dat het belangrijk is hoe ik me zelf zie, als een aardig
iemand die best een heleboel kan. In het algemeen geldt dat veel mensen proberen om
12 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

pinie
iemand anders te zijn. Ze beseffen niet hoe waardevol
zij zelf zijn. Het belangrijkste is dat je jezelf kent, goed
vindt en in jezelf gelooft.’
forum
‘So really believe, know and
like yourself because that is
the only way you can be
the best you can be.’
Hoe belangrijk is het werken in een groep?
‘Iedereen heeft steun en support nodig, dus ook studenten.
Het voordeel van een studiegroep is dat iedereen
inhoudelijk met hetzelfde bezig is. Ook ervaart iedereen
identieke problemen die om een generieke oplossing
vragen. Een bijkomend voordeel van een studiegroep
is dat je elkaar kunt aanspreken op bepaalde verantwoordelijkheden.
Overigens zal ook een universiteit
dat moeten faciliteren. Studieadviseurs en mentoren
hebben daar een belangrijke rol in.’
Wat zou je OU-studenten kunnen meegeven?
‘Het is moediger om te falen dan dat je het niet eens
geprobeerd hebt. Nóg belangrijker is het dat je gefocust
blijft, dat wil zeggen dat je je steeds afvraagt waarom
je ergens aan begonnen bent, in dit geval een studie.
Wat is je doel op termijn? Welke zaken houden je tegen
in het bereiken van dit doel en hoe kun je die obstakels
wegnemen? Zoek uit wat je echt wilt, focus hierop en
zoek dan steun. Volwassen studenten hebben daarbij
ook te maken met een gezin of partner. Bespreek daarom
je plannen, ambities en de consequenties daarvan
met hen. Dat je daardoor minder tijd zult hebben voor
hen, dat hun steun daarbij onontbeerlijk is. Studenten
in de rol van vader, maar vooral moeder, moeten daarbij
aandacht vragen voor een betere taakverdeling. Kortom,
maak kenbaar dat het halen van dat doel heel belangrijk
voor jou persoonlijk is.’
Amy Roloff (47) is een bekende tv-persoonlijkheid in
Amerika. In haar tv-optredens – Oprah, Today en Good
Morning America – staat het overwinnen van obstakels
centraal: ‘My goal is to encourage people with the why
not instead of the I can’t, especially those that have a
disability and are facing their own challenges.’ Amy,
haar man en één van haar vier kinderen lijden aan
dwerggroei. De veel bekeken reality tv-serie Little People,
Big World volgt de familie Roloff dagelijks op de boerderij
in Portland die zij gezamenlijk runnen. Amy Roloff
is voorts actief in diverse organisaties voor belangenbehartiging.
Imago kan beter volgens studenten
Tekst: Frans Bogaert
Studenten zijn zeer trots op ‘hun’ Open Universiteit en hun eigen
studieprestaties, maar aan het imago – bijvoorbeeld de bekendheid
bij werkgevers – valt best iets te verbeteren. Dat zou de voorzichtige
uitkomst kunnen worden genoemd van het online debat waartoe
Modulair (4) studenten opriep.
Primaire aanleiding voor het debat vormde het verschil in perceptie tussen enkele
docenten (OU-alumni) over het imago, geuit in een interview in Modulair 3.
Na boze reacties van studenten én door de redactie reeds eerder gesignaleerde
reacties van prominenten uit het sociaal-maatschappelijk veld over het imago,
volgde in Modulair 4 een samenvatting van de standpunten tot op dat moment.
In diezelfde editie werden ook andere studenten opgeroepen deel te nemen aan
het debat, nu online via e-Modulair. Daarmee meende de redactie tevens een
vaker door studenten in lezersonderzoeken geuite wens – meer kritisch debat –
te honoreren.
Trots, máár …
Op het online debat in e-Modulair waren bij het ter perse gaan van deze Modulair
een kleine 60 reacties ontvangen. Wat eigenlijk niet ter discussie staat, is dat
studenten trots zijn op ‘hun’ universiteit. Dat blijkt ook overtuigend uit de
onlangs verschenen Keuzegidsen Hoger Onderwijs (zie ook artikel op pagina 11;
red.). Toch keren kanttekeningen bij het imago van de Open Universiteit –
bijvoorbeeld de bekendheid bij werkgevers – regelmatig terug.
Voorzichtig met conclusies
Het online debat blijkt een effectieve vorm voor gedachtewisseling tussen instelling
en (drukbezette) studenten, dan wel tussen studenten onderling. Geheel naar
het protocol van Internet heeft ook uw hoofdredacteur diverse keren gereageerd,
niet zozeer stelling nemend maar veeleer observerend. Wel heeft hij moeten
erkennen dat hij zich ten aanzien van de (oudste) typering van het onderwijs als
‘tweedekans’ te zeer heeft laten vangen door een enkele uitspraak in het interview
in Modulair 3; de typering wordt naar buiten toe nog amper gebruikt – enkel
in beleidsnota’s. Voorts mag niet uit het oog verloren worden dat het debat
kwantitatief ‘klein’ moet worden genoemd. Voorzichtigheid met het trekken van
harde conclusies blijft dus geboden. Inmiddels heeft het College van bestuur het
onderwerp wel geagendeerd voor medio maart. Wordt aldus vervolgd ...
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
13

onderz
ek
Hoe kunnen we het mobieltje
inzetten bij het leren? Daar gaat
het om bij het onderzoek van prof.
dr. Marcus Specht. Werd het mobieltje
eerst als storende factor gezien in
het klaslokaal, nu is het een sleutel tot
een nieuwe, persoonlijke leerwereld.
Smartphone: groepsnaam voor geavanceerd mobieltje
met allerlei (Internet)toepassingen
iPhone: mobieltje van merk Apple
iTunes: digitale mediaspeler voor muziek- en videobestanden
iPod: mobiele muziek- en mediaspeler
Podcasting: het binnenhalen/beluisteren van geluidsbestanden
van Internet
Vodcasting: het aanbieden van ‘video on demand’ (vod)
Tekst: Fred Meeuwsen
Beeld: Chris Peeters
Regelmatig neemt Specht, die als Duitser vloeiend Nederlands
spreekt, zijn iPhone ter hand om iets duidelijk te maken. ‘Zie je dat
gebouw daar aan de overkant. Over een paar jaar zal het zo zijn
dat als ik mijn iPhone voor dat gebouw houd, als ik het scan als het
ware, allerlei informatie over dat gebouw en het onderzoek dat er
plaatsvindt op mijn iPhone zal verschijnen. Mooi toch. Of als ik mijn
mobiel bij een deze stoel houd er het buitenlandse woord voor
krijg, handig als je een taal aan het leren bent.’
Top tien
De wereld van Specht, hoogleraar Advanced Learning Technologies
bij CELSTEC, is er een met begrippen als apps, sensors, tools, en
displays. Specht houdt zich bezig met mobieltjes en vooral met de
vraag hoe mobieltjes ingezet kunnen worden voor het leren. ‘Meer
dan de helft van de wereldbevolking heeft een mobiele telefoon’,
doceert Specht. ‘In Nederland geldt dat voor bijna iedereen boven
de vijftien jaar. Mobieltjes zijn een integraal onderdeel geworden
van ieders leefwereld. Men heeft te allen tijde toegang tot informatie
waar en wanneer men maar wil. Dat schept bepaalde verwachtingen
ten aanzien van het onderwijs. De student van de toekomst
eist informatie en begeleiding die past bij zijn situatie of context
op het moment dat hij het nodig heeft. Mobieltjes zijn bij uitstek
de technologie om dat soort contextgebonden leren te bieden.
Wij, hier bij CELSTEC, willen de wereld, de omgeving en het leren
via mobiele telefoons met elkaar verbinden.’ Volgens Specht
bevindt CELSTEC zich met haar onderzoek op het gebied van het
mobiel leren mondiaal gezien in de voorhoede, in de top tien.
14 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

‘Leven en leren met elkaar verbinden’
oratie
‘Het bijzondere van CELSTEC is dat het allerlei disciplines onder één
dak heeft. De combinatie van cognitieve wetenschappen en het
bouwen van software is de kracht van CELSTEC. Dat maakt haar zo
goed.’
Heel motiverend
Met de hedendaagse smartphones is al heel veel mogelijk, maar
Specht en zijn team zijn bezig met het ontwikkelen van allerlei
applicaties voor het mobieltje die toegepast kunnen worden in
het onderwijs. Specht schildert een toekomst waarbij leerlingen
via hun mobieltje allerlei informatie over hun omgeving direct op
hun toestel kunnen lezen, zien en horen. Bovendien kunnen ze die
informatie tegelijkertijd delen met anderen. ‘Stel je een groep leerlingen
voor die eropuit trekt voor biologieles om iets te leren over
planten. In het veld kunnen ze allerlei informatie over de planten
die ze tegenkomen direct op hun mobieltje krijgen. En ze kunnen
deze kennis tegelijkertijd rechtstreeks delen met hun klasgenootjes,
die het op een grote display in het klaslokaal kunnen zien. En
de leerlingen buiten kunnen er ook direct videocommentaar bij
leveren. Dat is een heel aantrekkelijke manier van leren, het betrekt
de leerlingen heel direct bij de lesstof. Dat werkt heel motiverend.
Content gaat leven als je het echt ziet en blijft daardoor beter
hangen.’ Het betekent een andere rol voor de leraar, erkent Specht.
‘Leerlingen zullen inderdaad meer gaan bepalen hoe de les ingevuld
wordt. De docent wordt vooral iemand die coacht, begeleidt
en motiveert.’
Plekken van reflectie en uitwisseling
In zijn oratie van september vorig jaar stelt Specht dat technologische
innovatie en de onderwijsmodellen zich zij aan zij moeten
ontwikkelen. ‘Onderwijsaanbieders, vernieuwers van technologieën
en instructiemethodologen moeten samenwerken om het leren
te verrijken en verbeteren met technologie. Dat zal in sommige
opzichten een drastische verandering betekenen van de onderwijssystemen
en -organisaties zoals we die nu kennen. Scholen en
universiteiten zullen meer een plek van uitwisseling en reflectie
worden, leermiddelen worden multimediaal en zijn straks overal
beschikbaar. Het levenlange leerproces zal in de toekomst realiteit
worden in het dagelijks ontdekken en continue ontwikkelen van je
eigen mogelijkheden. Dit stelt de verantwoording van de lerende,
nieuwsgierigheid en een nieuw begrip van leren centraal. Het betekent
ook dat in sommige gegevallen nieuwe technologieën, die
uitgevonden worden of gebruikt worden voor het onderwijs vandaag,
een hype blijken te zijn, zullen uitsterven, of over 20 jaar voor
misschien iets heel anders gebruikt worden. De ontwikkelingen
gaan zo enorm snel. Wie had twintig jaar geleden gedacht dat het
mobieltje de pc wellicht overbodig maakt. Eerst werden mobieltjes
in het klaslokaal vooral gezien als een storende factor, nu zijn ze de
sleutel tot een nieuwe, meer persoonlijke leerwereld.’
Gaan de ontwikkelingen in de Westerse wereld razendsnel, ook in
de ontwikkelingslanden ziet Specht een zinvolle toepassing van
het mobieltje bij het leren. ‘Kijk naar Afrika bijvoorbeeld, daar heeft
niet iedereen een computer maar wel een mobieltje. Daar kun je
het mobieltje inzetten door bijvoorbeeld elke dag via sms sommen
op te geven. Maar zo kan bijvoorbeeld ook informatie gegeven
worden over gezondheid en hygiëne.’
Gratis kennis
Specht is een drukbezet man. Naast zijn hoogleraarschap en onderzoek
is hij als deskundige bij allerlei nationale en internationale
onderzoeksprojecten betrokken. Zo is hij onder meer actief bij
Stellar, een Europees netwerk van kennispartners waar onderzoek
gedaan wordt naar de rol van context voor het leren in de toekomst.
En als projectleider is hij betrokken bij het iTunes-U-project.
Via dit platform van Apple stelt de Open Universiteit samen met de
TU Delft gratis kennis beschikbaar. Het gaat om collegeopnames,
leermiddelen en studiematerialen over verschillende onderwerpen.
Deze audio- en videobestanden kunnen de ontvangers altijd en
overal bekijken of beluisteren op Mac, PC, iPod en iPhone. ‘Het is
nog maar het begin. Het doel is om via dit kanaal nog meer materiaal,
waaronder ook opdrachten aan studenten, door te geven via
podcast en vodcasts. Het ter beschikking stellen van materiaal via
het mobieltje past prima binnen het beleid op het gebied van open
educational resources. De OU schaart zich met dit project tussen
gerenommeerde universiteiten als Harvard, Stanford University en
Oxford University die ook op iTunes U publiceren’, constateert
Specht trots. ‘We zijn op de goede weg.’
In deze rubriek komt beurtelings een hoogleraar/docent of een scriptiestudent aan
het woord. Het onderzoek bij de OU staat vooral in dienst van het onderwijs. Bij
onderwijstechnologisch onderzoek gaat het om de vernieuwing van het onderwijs.
Zulk onderzoek wordt gedaan bij het Ruud de Moor Centrum (onderwijspraktijk leerkrachten),
het Netherlands Laboratory for Lifelong Learning (leven-lang-leren) en het
Centre for Learning Sciences and Technologies (ontwerpen van innovatief onderwijs,
ontwikkelen van nieuwe onderwijstechnologie). Bij faculteiten wordt vakgericht
(disciplinair) onderzoek verricht.
De onderzoeksactiviteiten van CELSTEC vinden plaats binnen drie programma’s. Het
programma Learning & Cognition (1) onderscheidt leertaken, (online) leeromgevingen
en assessment. Learning Networks (2) onderscheidt professionele ontwikkelingen,
services en community’s. Learning Media (3) onderscheidt immersive media (serious
games, Second life) mobiele media en sociale media. CELSTEC doet tevens onderzoek
naar de kwaliteit en studeerbaarheid van het OU-onderwijs.
Marcus Specht studeerde psychologie en promoveerde in 1998 aan de Universiteit
van Trier op adaptieve informatietechnologie. Vanaf 20001 gaf Specht leiding aan het
department Mobile Knowledge van het Fraunhofer Institute for Applied Information
Technology. Daar werkte hij regelmatig samen met de Open Universiteit, waar hij in
2005 als universitair hoofddocent en sinds juni 2008 als hoogleraar werd aangesteld.
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
15

activiteitenr
oster
In deze rubriek staan activiteiten
zoals lezingen, symposia, bijeenkomsten
van studentenverenigingen
en landelijke dagen, die
georganiseerd worden door
Nederlandse en Vlaamse studiecentra,
faculteiten of studentenverenigingen. Het gaat
om activiteiten die (in principe) alle studenten kunnen
bijwonen. Voor de meest actuele informatie en
aanmelden, verwijzen wij u naar de webpagina’s van
uw faculteit en/of studiecentrum op www.ou.nl.
maart
za 20 • Workshop Studeren met dyslexie (sc Utrecht)
• Workshop Mindfulness, verdieping (sc Parkstad Limburg)
• Studium Generale Muziek en literatuur (ook film) met
drs. Dick Disselkoen en drs. Wouter Steffelaar
(Homo Ludens, sc Amsterdam)
• Excursie oostelijk havengebied Amsterdam
(Suster Bertken, sc Utrecht)
ma 22 • Mentoraatavond Psychologie, tevens Meeting Point
(sc Zwolle)
• Studiebezoek AJV aan Special Court for Sierra Leone,
gebouw Internationaal Strafhof Den Haag
(AJV, sc Amsterdam)
di 23 • Workshop Mindmappen (sc Parkstad Limburg)
• Lezing prof. dr. Ed Jonker: ‘Postmodernisme in de
cultuurwetenschap’ (sc Utrecht)
wo 24 • Lezing/workshop drs. Wouter Steffelaar: ‘Bachs Goldbergvariaties’
(sc Groningen)
do 25 • Discussieclub: ‘Discriminatieverbod en vrijheid van
meningsuiting’ (De Verlichting, sc Eindhoven)
• Workshop Inspirerend Presenteren (sc Groningen)
vr 26 • Juridische filmavond ‘Das leben der anderen’ (sc Utrecht)
za 27 • Introductiebijeenkomst nieuwe studenten (sc Groningen)
• NouW-dag en Algemene ledenvergadering
(sc Antwerpen)
zo 28 • Excursie tentoonstelling Byzantium in Bonn
(Si-Tard, sc Parkstad Limburg)
di 30 • Studium Generale CW, drs. Janny Bloembergen:
‘Hervormd of gereformeerd’ (sc Vlissingen)
• Bezoek Paviljoens Almere (Suster Bertken, sc Utrecht)
wo 31 • Filosofieclub (sc Emmen)
april
do 1 • Leesgroep: Onder de vulkaan van Malcolm Lowry
(De Verlichting, sc Eindhoven)
• Lezingencyclus Verbintenissenrecht 3 (sc Eindhoven)
di 6 • Lezing drs. Annet van Melle: ‘Darwin’ (sc Eindhoven)
vr 9 • Mentoraat CW, Regiodag West (sc Utrecht)
za 10 • Excursie Zutphen (De Verlichting, sc Eindhoven)
• Introductiebijeenkomst nieuwe studenten (sc Groningen)
• Workshop Mindfulness (sc Rotterdam)
• Rondleiding Kröller Müller Museum (Suster Bertken,
sc Utrecht)
ma 12 • Lezing door Josien van Klaveren over de schrijver
Voskuil, en jaarvergadering (Utile Dulci, sc Nijmegen)
• Luisterclub muziek (Suster Bertken, sc Utrecht)
di 13 • Lezing dr. Jos Pouls: ‘Richard Meier’ (Mentoraat CW,
sc Nijmegen)
do 15 • Leesclub, Sandro Veronsi, Kalme chaos (Si-Tard,
vr 16
za 17
sc Parkstad Limburg)
• Workshop Presenteren (sc Alkmaar)
• Lezingencyclus Verbintenissenrecht 4 (sc Eindhoven)
• Regiodag-Zuid, CW (sc Eindhoven)
• Rondleiding Bijbels Museum Amsterdam (Homo Ludens,
sc Amsterdam)
• Workshop Mindfulness, verdieping (sc Utrecht)
• Regiodag Noord-Oost (sc Groningen)
ma 19 • Lezing drs. Wouter Backx: ‘RET’ (sc Den Haag)
di 20
• Lezing dr. Stef Bugter: ‘Klassieke geschiedenis: een
‘virtuele’ wandeling langs de stadsmuren van Rome’
(Retor, sc Nijmegen)
• Diploma-uitreiking (sc Amsterdam)
• Bijeenkomst studentenvereniging PUB (sc Breda)
• Poëzieclub (Suster Bertken, sc Utrecht)
wo 21 • Workshop leerstrategieën (sc Eindhoven)
do 22 • Workshop Mindmappen (sc Nijmegen)
za 24
• Workshop studenten psychologie Enschede en Zwolle
(sc Zwolle)
• Literatuurclub (ValC-hof, sc Nijmegen)
• Workshop Mindfulness, verdieping (sc Rotterdam)
• Excursie naar YARA (NouW, Sluiskil)
ma 26 • Literatuurclub: Troilus en Criseyde van Chaucer
(Suster Bertken, sc Utrecht)
wo 28 • Culturele Contact Groep (sc Zwolle)
• Filosofieclub (sc Emmen)
do 29 • Lezingencyclus Verbintenissenrecht 5 (sc Eindhoven)
16 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

start en s
pport
mei
vr 7 • Diploma-uitreiking (sc Utrecht)
ma 10 • Rondleiding kasteel Heeswijk (Utile Dulci, sc Nijmegen)
di 12 • Workshop Presenteren (sc Groningen)
ma 17 • Alfred Kerckhoffs-lezing door drs. Daan van Speybroeck
(Retor ’s-Hertogenbosch)
• Meeting Point Psychologie (sc Zwolle)
di 18 • Bezoek Rechtbank Zutphen (Recht-Even-Redig,
sc Zwolle)
wo 19 • Jaarvergadering Juridische Vereniging (sc Zwolle)
• Stadswandeling (sc Groningen)
• Workshop Stressmanagement (sc Emmen)
do 20 • Workshop Mindmappen (sc Utrecht)
zo 24 • Voorjaarsreis naar Noord Spanje (Suster Bertken,
t/m 30 sc Utrecht)
ma 25 • Mentoraatsavond Psychologie (sc Enschede)
di 26 • Filosofieclub (sc Emmen)
• Luisterclub muziek (Suster Bertken, sc Utrecht)
vr 28 • Reeks Juridische Filmavonden (sc Utrecht)
za 29 • Bezoek Amsterdams museum de Hermitage
(Culturele Contact Groep, sc Zwolle)
• Vierde lustrum Homo Ludens (sc Amsterdam)
• Landelijke dag Natuurwetenschappen
(zie déze Modulair)
• Landelijke dag Filosofie (sc Eindhoven)
Academische zittingen
Ook dit jaar vinden diverse academische zittingen – oraties,
afscheidsredes, dies natalis – plaats. Deze zittingen zijn meestal op
de vrijdag en beginnen traditiegetrouw om 16.00 uur,
in het congresgebouw Pretoria op de Heerlense campus.
• 28 mei: dubbeloratie prof. dr. R.L. Martens (Ruud de
Moor Centrum) en prof. dr. L.M. Stevens (faculteit
Managementwetenschappen)
• 4 juni: oratie mevrouw prof. dr. C. Kroeze
(faculteit Natuurwetenschappen)
• 7 juni: oratie prof. dr. A. Bijlsma (faculteit Informatica)
• 11 juni: afscheidsrede prof. dr. J. von Grumbkow
(faculteit Psychologie)
• 10 september: afscheidsrede prof. dr. A.F.A. Korsten
(faculteit Managementwetenschappen).
Studiecoach (ook)
genomineerd voor IMS-
Award in Amerika
De Studiecoach-site van de Open Universiteit is (ook) geselecteerd
voor de finale van de Learning Impact Award (LIA) 2010
van het IMS Global Learning Consortium. Het IMS is een internationaal
consortium van bedrijven en instellingen dat actief
is op het gebied van leertechnologie. Op 17 mei zal het team
dat verantwoordelijk is voor de productie van Studiecoach, de
website presenteren tijdens de internationale IMS-conferentie
in Long Beach Californië (USA). Op 20 mei vervolgens zal de
prijswinnaar worden bekendgemaakt.
De makers zijn enorm in hun sas met de nominatie. ‘We wisten
dat wij met onze Studiecoach een nieuwe weg insloegen met
het gebruik van nieuwe technologie in het onderwijs’, aldus
drs. Marion Stevens MBA, hoofd Voorlichting. ‘Deze nominatie
geeft aan, dat wij met onze visie op de goede weg. zijn. Nu
krijgen we zelfs een wereldwijde erkenning.’
Learning Impact Award
Dit jaar is het thema voor het IMS: Understanding and
Harnessing the Next Generation of Technology to Transform
the Educational Enterprise. Oftewel: hoe kunnen we met de
nieuwe technologie het onderwijs/leerproces verbeteren? Het
doel van LIA is innovatieprojecten en ‘good practices’ in het
gebruik en de toepassing van nieuwe technologieën in het
onderwijs te stimuleren. The Learning Impact Award herkent
en promoot uitmuntende producties en pedagogisch design
in leermiddelen met mediatoepassingen. Criteria om voor de
nominatie in aanmerking te komen, zijn zaken als toegankelijkheid,
beschikbaarheid en kwaliteit.
De Studiecoach van de Open Universiteit was al eerder een van
de prijswinnaars voor de Europese ‘MEDEA’ Award 2009 for
Creativity and Innovation’.
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
17

start en s
pport
Nieuwe workshops
in studiecentra
Studiecoach uitgebreid
De Studiecoach is uitgebreid met een rondleiding door de digitale
Universiteitsbibliotheek die sinds kort voor alle studenten
toegankelijk is. Via screenshots wordt uitgelegd hoe de startpagina
is opgebouwd, hoe je op titel in e-journals kunt zoeken
en hoe je artikelen kunt vinden via informatiebestanden en
zoekmachines.
Op verzoek van studenten verschijnt binnenkort de workshop
Mindmappen II. De focus binnen de nieuwe workshop zal
komen te liggen op het gebruik van de mindmaptechniek
voor specifieke studietaken. Het is een workshop voor studenten
die de basisvaardigheden van digitaal mindmappen reeds
onder de knie hebben. De workshop bestaat uit een korte presentatie
en een praktijkdeel waarin deelnemers met concrete
oefeningen en studieboeken aan de slag gaan. De workshop
vindt plaats in de avonduren. Kijk op de Studiecoach voor
meer informatie.
In april, mei en juni worden wederom workshops georganiseerd
over de bekende onderwerpen zoals Mindmappen,
Inspirerend presenteren, Timemanagement, Stressmanagement,
Mindfulness en MC-tentamentraining.
Raadpleeg voor exacte data en plaats de Studiecoach.
Ook nieuw: Mondeling presenteren II
Ook is de Studiecoach uitgebreid met de video Mondeling
presenteren II. In deze video gaat Jeroen Duijsens in op het
schrijven van de presentatie en de omgang met publiek. Jeroen
vertelt iets over de setting en het tijdstip van de presentatie,
hoe je je presentatie kunt oefenen, hoe je begint en omgaat met
vragen uit het publiek en op welke wijze je met sheets omgaat.
Ga voor meer informatie naar de Studiecoach (www.ou.nl/
studiecoach).
Op de rol
Op dit moment wordt hard gewerkt aan een nieuwe productie
voor de Studiecoach rondom het verschijnsel Dyslexie. De vraag
die daarin centraal staat, is de wijze waarop studenten die
kampen met dyslexie, toch op een prettige en goede wijze hun
studiestof kunnen bestuderen.
18 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

st
dent meer centraal
Studeren is wederzijds
engagement
Het project Student (nog) meer centraal (SMC) behelst het verbeteren
van de cohesie tussen universiteit, studenten en studenten onderling.
OU-medewerkers én studenten participeren in negen deelprojecten.
Bert Verleysen is als student medeverantwoordelijk voor de communicatie
over SMC. Hij geeft een samenvatting van de status van het project.
Het SMC-project kent drie sturings- en uitvoeringsmechanismen:
het kernteam (stuurgroep bestaande uit directeur, decaan en collegelid);
het kernteam + (decanen, directeuren én collegelid in hoedanigheid
van projectleiders) en het ondersteuningsteam (begeleidend
team). Gezamenlijk geven we vorm aan het instellingsbrede
project. Aan de basis van het project ligt een vernieuwde kijk op
studeren aan de Open Universiteit. Met het verruimen van digitale
mogelijkheden op studiegebied de laatste jaren kan het studeren
in het afstandsonderwijs heel anders vorm krijgen, waardoor ook
het contact student‐docent anders ingevuld kan worden. Het
studeren op afstand is niet langer meer een opdracht aan een eenzame
student ergens op een studeerkamer. En studeren beperkt
zich niet langer tot het opnemen van kennis uit boeken.
Leren is relationeel gebeuren
Vroeger was het studeren vooral eenrichtingsverkeer, waarbij het
belangrijk was om vanuit de OU niet alleen degelijk, maar vooral
excellent studiemateriaal aan te leveren zodat de student in staat
was om individueel een geslaagd studietraject te doorlopen. Als
er van een student veel vragen kwamen, was dit een teken dat de
docent het (didactisch) huiswerk niet goed had gedaan. Diverse
ontwikkelingen – digitalisering, competentie-gericht leren – hebben
gezorgd voor nieuwe werkvormen binnen het leren in het
algemeen en het afstandsleren in het bijzonder. Leren is vandaag
niet meer alleen kennis overnemen. Leren is nu een relationeel
gebeuren waarbij de kennisoverdracht meer en meer plaatsmaakt
voor een kennisdeling in de ruime zin van het woord. Studeren
gebeurt nu meer dan vroeger in de vorm van een wederzijds
engagement tussen student en docent, als verantwoordelijke
partners in een studietraject.
Succesvollere studietrajecten
Binnen het SMC-project is vooral gezocht naar verbetering van
de communicatiestroom op zeer korte termijn (quick wins), zodat
de betrokkenheid van docent en student op het studietraject een
kader kreeg. Negen werkgroepen hebben hiervoor pilots opgezet
en systematisch uitgewerkt, vooral met het oog op een duurzame
verankering van de resultaten in de brede organisatie. Met het
opzetten van een pro-actieve communicatie in het bachelormentoraat
ontstaat er een basis voor succesvollere studietrajecten. De
pilots die bij de faculteit Managementwetenschappen gedraaid
hebben, moeten nu organisatiebreed geïmplementeerd worden.
Sneller reageren, zichtbaar aanwezig zijn
Binnen het project communicatie student-docent zorgde een
pilot bij de faculteit Natuurwetenschappen voor een verbetering
van de bereikbaarheid van docenten. Een van de doelen was om
mailtjes binnen een zo kort mogelijke termijn te beantwoorden.
Ook de resultaten van dit project zullen naar andere faculteiten
worden uitgedragen. Met de pilot rond de discussiegroepen was
het de bedoeling om dit forum te verberen met een zichtbare
aanwezigheid van de docent zodat een actieve samenwerking van
de studenten onderling als het ware deel gaat uitmaken van het
studietraject. Wil er een betere en vooral een meer gerichte communicatie
opgezet worden, dan is het belangrijk dat beide partijen
elkaar kennen.
Een aantal pilots binnen het project moest hier voor verbetering
zorgen. Een zinvolle intake met een follow-up hebben hieraan
vormgegeven. Deze voorafgaande stappen moeten mede bijdragen
aan een succesvol mentoraat. Buiten deze pilots is er in
kleine groepen nagedacht en gewerkt rond prijsstelling, webwinkel,
studentdossier en struikelvakken. De problemen werden
vooral methodisch aangepakt zodat analyses ook daadwerkelijk
gericht werden op concrete verbeterstappen die met heel kleine
ingrepen belangrijke resultaten leveren.
Op weg naar studiecontract
Alle (negen) projectgroepen leveren momenteel een aantal
producten op. De opdracht is nu om deze producten in 2010
organisatiebreed te implementeren zodat, eerder dan nieuwe
structuren, plaats is voor nieuwe werkvormen en methodieken
waarbij ruimte wordt gegeven aan een studiecontract als een
wederzijds engagement van student en docent. Deze vorm van
relationeel leren komt tegemoet aan de oorspronkelijke missiestatements
van het SMC-project: (a) een student wil tevreden zijn
met de studiekeuze; (b) een student wil plezier hebben aan de
studie; (c) een student wil succes hebben in de studie en (d) een
student wil de studie kunnen plaatsen in het dagelijkse leven.
Valkuil
De methodische aanpak met pilots in kleine groepen van directbetrokkenen
heeft aangetoond dat er vlug en eenvoudig efficiënte
verbeteringen kunnen worden gerealiseerd. Medewerkers van die
pilots worden nu uitgedaagd om die positieve ervaringen in de
pilots te koesteren en dat kan alleen maar door deze organisatiebreed
te delen met anderen. Hiervoor zijn nieuwe samenwerkingsvormen
nodig waarbij dwars over alle structuren heen een appèl
wordt gedaan op elkaars commitment. Een valkuil blijft het om dit
alles (wederom) vast te leggen in nieuwe regels en structuren, die
dat authentieke commitment verstoren.
Bert Verleysen, student psychologie
lid Studentenraad, lid projectgroep SMC
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
19

service en inf
rmatie
Inlichtingen
Er zijn diverse kanalen voor het (snel) verkrijgen van informatie:
• Algemeen over: verzendingen, (niet)bezorgen van Modulair,
inschrijving, kosten, procedures en regelgeving.
– www.ou.nl/vragen, 24 uur per dag (van daaruit kunt u alsnog een
mailtje sturen)
– 045-5762888. Maandag 10.00-16.30 uur; dinsdag tot en met
vrijdag 9.00-16.30 uur.
• Voor meer specifieke vragen – vrijstelling/toelating, EVC, besteladvies,
studievoortgang, diplomering, studeren met een beperking – kiest u
eveneens genoemd telefoonnummer; u wordt dan (doorgaans) doorverbonden
met een onderwijsadviseur die nauw contact onderhoudt
met de faculteit.
• Over een cursus: met de docent (zie de studiegids c.q. Studienet).
• Voor contact met een studiecentrum: www.ou.nl/studiecentra.
Studiebegeleiding
De laatste (actuele) informatie over studiebegeleiding vindt
u steeds op de desbetreffende webpagina van een cursus op
Studienet of het publieke ‘studieaanbod’ op de centrale webpagina
(www.ou.nl). In dit bericht maken wij studenten alleen attent op
cursussen waarvan recent wijzigingen zijn opgetreden. Voor precieze
informatie moet u de cursussite zelf raadplegen. Het gaat om
de volgende cursussen:
– C44122 Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen
– B6661C Premaster managementwetenschappen
– N06221 Levenswetenschappen 2: fysiologie
– N13121 Levenswetenschappen 1: evolutie
– N14112 Aarde, mens en milieu: introductie in de milieunatuurwetenschappen
– R01152 Basiscursus recht
– R22252 Goederenrecht
– T28131 Inleiding informatica
– T37111 Model-driven development.
Digitale bibliotheek op meerdere
plekken
Sinds eind december 2009 hebben studenten en medewerkers
toegang tot de digitale bibliotheek van de Open Universiteit (zie
artikel Modulair 4, pagina 11). Voor doorgewinterde studenten
een welkome aanvulling in de dienstverlening, voor nieuwkomers
wellicht nog niet helemaal bekend. Voor deze groep is de
Instructievideo Digitale bronnen gemaakt.
Instructievideo
Hoe begin ik met zoeken? Welke zoekmachines kan ik het beste
gebruiken? Wat zijn informatiebestanden? Voor nieuwe gebruikers
van de digitale bibliotheek is een instructievideo beschikbaar.
Via een rondleiding wordt uitleg gegeven over de portal en de
verschillende zoekmogelijkheden. De instructievideo is te vinden
op: Studienet, onder Bibliotheekfaciliteiten, en op de Studiecoach.
Binnenkort verschijnt de video ook op www.ou.nl/ub.
20 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

c
lumn
Studiecentrum Leeuwarden
is verhuisd
Studiecentrum Leeuwarden is sinds januari gestart op een
andere locatie: Rengerslaan 10. Het studiecentrum is als het
ware meeverhuisd met de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden
(NHL). Het postadres is: Open Universiteit Nederland, studiecentrum
Leeuwarden Postbus 1080, 8900 CB Leeuwarden.
raadpleeg onze website (www.ou.nl/leeuwarden). Aldaar vindt
u tevens een routebeschrijving.
Source memory……
Wel, laatst las ik in een van mijn boeken 1 , een stukje over het belang
van ‘Source Memory’. En nu wilt u weten wat dat is. Hoe raad ik
dat zo. Het begrip staat voor een vorm van geheugen of beter een
‘verpakking’ van iets wat wij in ons geheugen hebben of er in zetten
of zoiets. Een zeer luxe ezelsbrug dan. Het gaat bij het herinneren van
wat we leren (episodisch geheugen, dus over ons min of meer prachtige
leven) niet alleen om de inhoud maar ook om de context waarin
we iets leerden. In essentie om ons te herinneren wáár en in welke
omstandigheden wij waren toen wij iets leerden: wie erbij was, wat
je aanhad, wat voor dag het was en zo. De frontale lobben van een
mens onthouden gemakkelijker met zo’n context. 2 Denk zelf maar
eens na over momenten waarvan je bijna alles lijkt te weten. Mij deed
het denken aan de tijd dat ik nog Nederlands studeerde – ja, de grijze
oudheid, wrijf het er maar in – en ik een prachtige dundruk editie
van Knuvelder mee nam naar het zonnige strand van Tarragona. In
de warme zon op mijn buik – toen superslank – genoot ik van de
prachtige literatuuruitgave – en wat ik mee nam naar huis was niet
alleen het zand dat tussen de bladen zat en een beetje vellerige rug
die tussen mijn bladen zat, ook een goede kennis van de hoofdstukken
die ik me had voorgenomen door te nemen. NU NOG weet ik dat
na bijna dertig jaar. En waarom ik dit hier neerschrijf: wel, in de haast
van de moderne tijd lijkt de Open Universiteit minder en minder
mooie oude boekachtige modules te maken die je door heel Europa,
in trein, vliegtuig, bus of auto lekker mee kan nemen en in een luie
stoel in zonnetje of op terras kunt doornemen. Je moet met de laptop
aan de slag, je moet puzzelen wat nu precies je tentamenstof is en als
je iets compacts wilt hebben, print je je ongans. Ik weet dus niet of we
wel zo veel meer hebben aan al die elektronische stuf. Tenslotte gaat
het toch allemaal om kennisverwerving en begripsvorming bij ons
mensen. Daar willen we dan ook best een fijne omgeving bij hebben:
een stoel bij het vuur, een plekje op het balkon met een boek en een
pennetje? Misschien hebben we in onze haast toch iets verloren…..
Zweitze
Alumni
1 Gazzaniga et al, 2009
2 Janokowsky et al, 1989
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
21

inn
vatie
celstec
Prof. dr. Rob Koper:
’Iedereen moet altijd bij de OU
terecht kunnen’
Bij het Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC) werken 123 professionals:
hoogleraren, universitair (hoofd)docenten, onderzoekers en media-ontwikkelaars. CELSTEC
participeert in vele tientallen projecten, nationaal en internationaal. Het onderzoeksinstituut
werd meerdere keren onderscheiden met prestigieuze prijzen (awards) en wordt
nationaal en internationaal erkend als dé expert op het gebied van het ontwerpen en
ontwikkelen van innovatief hoger onderwijs, getuige ook de visitatierapporten.
Waar studenten onderwijswetenschappen
direct profiteren van de
kennis van het internationaal
gerenommeerde onderwijsexpertisecentrum,
is het CELSTEC
voor veel andere studenten relatief
onbekend. Terwijl daar wel wordt
gewerkt aan de universiteit van de
toekomst. En waar het CELSTEC met
haar hoogwaardig onderzoek ver
vooruit ligt op de onderwijspraktijk,
probeert hoogleraar-directeur
prof. Rob Koper de huidige
generatie studenten gerust te
stellen waar hij spreekt over grotere
en kleinere sprongen. ‘Bij de OU
moet je in iedere carrière- en leeftijdsfase
terecht kunnen.’
Tekst: Ton Reijnaerts
Beeld: Chris Peeters
Met welke (inter)nationale partijen werkt CELSTEC samen?
‘We werken heel veel samen met partijen in Europees projectverband. Naast universiteiten
en onderzoeksinstituten zijn dat veelal grotere bedrijven als Apple en Logica.
Onderzoeksresultaten worden vertaald naar concrete producten zoals de software voor
computers en mobiele telefoons en wellicht in de toekomst I-Pad en andere nieuwe technologieën.
Ieder Europees project heeft tussen de tien en vijftien internationale partners.
We werken in clusters van acht á twaalf projecten per jaar. Door de jaren heen kom je dan
al gauw op honderden partijen. Naast samenwerking in projecten hebben we ook meer
structurele samenwerkingsverbanden met andere onderzoeksinstituten en de andere
afstandsonderwijsinstellingen in Europa en daarbuiten.’
Uit die samenwerking vloeien ongetwijfeld extra inkomsten voort?
‘We zijn een publiek gefinancierde instelling en onderdeel daarvan is dat je alle kennis via
onderzoekspublicaties vrij weggeeft. Voor research waarvoor Europese subsidies worden
verstrekt, geldt de eis dat je samenwerkt met de Europese industrie. Alleen als de industrie
ons voor hulp benadert, mogen we geld vragen voor onze diensten. Het komt er dus op
neer dat ongeveer de helft van onze inkomsten afkomstig is uit de eerste geldstroom en
de andere helft uit contracten.’
Studenten Onderwijswetenschappen (OW) lijken extra te profiteren van CELSTEC …
‘De masteropleiding OW is onderdeel van CELSTEC. We werken in vier sectoren: drie
onderzoeksprogramma’s en een onderwijsprogramma (zie ook pagina 14-15; red.). Dat zijn
allemaal dezelfde mensen. Ook de docenten van OW zijn researchers. Ze zijn dus zelf de
vernieuwers. Onder hen bevinden zich ook aio’s die een dag per week als docent betrokken
zijn bij de opleiding en vier dagen zelfstandig onderzoek verrichten.’
Kun je spreken van een generatiekloof als we het hebben over studeren via nieuwe
technologische hulpmiddelen?
‘Die generatiekloof is er wel degelijk voor vele niet-jongeren. Toch is er heel veel
veranderd in de maatschappij. Zo gaat er niemand meer geld halen bij het loket, die zijn
gesloten. Studeren is lang niet meer alleen een boek lezen. Modern onderwijs is leren
samenwerken met anderen aan een taak. Je krijgt je kennis nu uit meerdere bronnen,
waaronder ook internet. De OU probeerde vroeger ál die bronnen samen te voegen tot
een geschreven boek, dat ook nog vijf jaar moest meegaan. Dat is, uitgezonderd basisvakken
als wiskunde, niet meer te doen.’
Hoe ziet de toekomst van het onderwijs er volgens u uit?
‘Waar ik van overtuigd ben, is dat voortzettende automatisering en de rol van de media,
zowel in het dagelijks leven en werk als in het onderwijs, een nog veel dominantere plaats
gaan innemen. De vraag naar kennis en vernieuwing wordt dermate groot dat het huidige
onderwijsstelsel dit ook niet meer op de traditionele manier aan de man kan brengen.’
22 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

En CELSTEC loopt bij dat alles voorop?
‘We lopen met ons onderzoek inderdaad
vaak zo’n tien tot vijftien jaar voor op de
feitelijke praktijk. Het zou ook gek zijn als
we niet voorop liepen. Dat geldt al evenzeer
voor bijvoorbeeld economen of psychologen.
En bij BMW ontwikkelen ze nu kennis
voor modellen die over vijftien jaar op de
markt komen. Overigens, dat wij voorop
lopen, wil niet zeggen dat we al onze bevindingen
in de volle breedte willen toepassen
binnen de OU zelf. Van tijd tot tijd zullen
er grotere sprongen worden gemaakt en
daar tussendoor wordt gewerkt aan kleinere
veranderingen van de bestaande praktijk. Af
en toe kristalliseert zich daarbij zoiets uit als
StOER – ik kom daar nog over te spreken –
waarvan ik vind dat we dat op grote schaal
zouden moeten implementeren.’
De studenten zullen die veranderingen
zeker gaan merken?
‘Jawel, maar niet in hetzelfde tempo waarin
ons eigen vakgebied zelf verandert. Dan
zou de OU gek worden. Dat zou hetzelfde
zijn als dat de faculteit Managementwetenschappen
alle nieuwe ideeën die er rond
publieke financiering zijn, zou gaan toepassen
in het OU-financieringsstelsel. Onze
primaire opdracht is onderzoek doen en
erover schrijven, zodat anderen dat kunnen
oppakken. Dat kan ook de OU zelf zijn.
Toepassing van onze kennis in de praktijk
van het OU-onderwijs wordt ondermeer
georganiseerd in het IPO-programma, met
projecten als online toetsing, online
begeleiding en Studienet.’
U noemde al het StOER-project, dat tot
dusver slechts gefragmenteerd naar
buiten kwam. Wat houdt het precies in?
‘StOER staat voor strategie open educational
resources. Dit project beoogt de OU te
positioneren in het hart van het landelijk
stelsel voor leven-lang-leren. Als OU waarborgen
wij onze positie door anders te zijn
dan andere universiteiten. De OU moet voor
iedere burger, in iedere carrière en leeftijdsfase
de garantie bieden dat je er altijd
terecht kunt om je competenties up-to-date
te krijgen, diploma’s te verwerven, ervaring
en kennis te delen en je verder te scholen in
een vakgebied. Ook moet je er van tijd tot
tijd assessments kunnen doen om te kijken
of je kennis nog up-to-date is, en zo niet,
wat je dan nog precies moet doen. En dat
alles gedurende je hele professionele
carrière, om te waarborgen dat je maatschappelijk
inzetbaar blijft. Als wij dat succesvol
kunnen implementeren, lopen we
voor op alle andere universiteiten. 15 april
start de proef bij Onderwijswetenschappen.
Nog voor de zomer volgt Informatica.’
Daarbij kijkt u dus verder dan de huidige
OU-populatie?
‘Ik denk dat de succesfactor erin zal zitten
dat we een regio, een provincie of bedrijf
abonnementen laten afnemen voor grote
groepen werknemers waarmee men kennis
kan delen en bijspijkeren. De abonnementen
waarover we praten in StOER
zullen relatief goedkoop zijn. Daarvoor krijg
je dan toegang tot al het OU-materiaal in
het betreffende vakgebied. Je ontmoet
medestudenten en je hebt veel meer een
communitygevoel. En wij zorgen ervoor dat
dit gestructureerd blijft, van hoge kwaliteit,
en dat waardevolle kennis naar boven komt
drijven.
De OU transformeert dus van een
productgerichte naar een servicegeoriënteerde
organisatie?
‘Precies. Als instelling die het levenlang-leren
voor de Nederlandse burger
faciliteert en misschien ook daarbuiten.
Daartoe kunnen we prima de al bestaande
OU-elementen gebruiken, maar we gaan
verder door het inrichten van een maatschappelijke
dienst. Als je die agenda volgt,
moeten we ook in samenwerking met
andere instellingen ervoor zorgen dat het
aanbod wordt verbreed, zodat iedereen
optimaal bediend kan worden in de verschillende
leerstofgebieden.’
Spreekt u impliciet niet over een ander
businessmodel?
‘In feite wel. Over anderhalf jaar zijn de
pilots voltooid en kunnen we onze ervaring
bundelen in een evaluatie en een vervolgtraject.
Dan gaan we ons beraden over hoe
breed en snel we dit gaan opschalen naar
de andere leerstofgebieden. Vragen waar
je dan voor komt te staan, zijn fasegewijs
of in één keer, en in welk tempo? In StOER
blijven we overigens onderscheid maken
tussen mensen die kennis willen updaten en
mensen die een diploma willen behalen.’
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
23

nderwijs
Studentendag Psychologie:
antwoord op al uw vragen
psychologie
www.ou.nl/psychologie
De studentendag Psychologie vindt dit jaar plaats op 11 juni in Heerlen.
De dag staat in het teken van ontmoeting en afscheid. Zo zal afscheid worden
genomen van de markante hoogleraar, prof. dr. Jasper von Grumbkow.
Om te beginnen echter, zult u in de ochtend in groepjes van vier studenten
en een docent kennismaken met elkaar. Het is de bedoeling dat u samen
vragen – inhoud, verloop van de studie, beroepsperspectief et cetera –
bedenkt over de studie Psychologie. Die vragen zullen we in de loop van
de middag voorleggen aan de vertrekkende hoogleraar.
Na de lunch kunt u diverse informatiestands bezoeken met een groot aantal onderwerpen
over de psychologiestudie: de drie afstudeerrichtingen, de bachelorthesis, de onderzoekscompetentie,
stage en scriptie, promotietrajecten en beroepsmogelijkheden. Docenten
van de opleiding zullen gedurende een kwartier iets vertellen, terwijl de studenten daarna
ook een kwartier vragen kunnen stellen. Elk onderwerp zal drie keer herhaald worden.
Na deze uitwisseling van informatie zullen we een aantal vragen, die in de loop van de
ochtend geformuleerd werden, aan professor Von Grumbkow voorleggen. Hij zal daar
gedurende een half uur antwoord op geven.
Na een theepauze is het afscheid van professor Von Grumbkow
voorzien. Jasper von Grumbkow (op foto) werd al in 1986
benoemd als hoogleraar Sociale wetenschappen, in het bijzonder
voor Arbeids- en organisatiepsychologie. In juni gaat hij met
emeritaat en neemt hij afscheid van de vakgroep. Wat hij
precies vertelt in zijn afscheidsrede is nu nog niet bekend,
waarschijnlijk zal hij zijn licht laten schijnen over verleden en
toekomst van zijn vakdiscipline. Tijdens die academische zitting
zal hij tevens worden toegesproken door diverse collega’s.
Na de academische zitting is er een receptie waarin u persoonlijk
de hand kunt schudden van de emeritus.
Aanmelden
Aanmelden kan via de faculteitspagina op Studienet, waar
een speciale link naar de website van de studentendag
opgenomen is.
Premaster voor HBO Toegepaste psychologie
Sinds september 2009 kunnen studenten met de opleiding HBO Toegepaste psychologie
in aanmerking komen voor een premaster psychologie. Een premaster geeft na afronding
rechtstreeks toelating tot de masteropleiding. Voor elke mastervariant is een aparte
premaster samengesteld.
De eerste drie cursussen uit de premaster zijn identiek: Geschiedenis van de psychologie,
Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse, Biologische grondslagen: cognitie.
Daarna vindt er differentiatie plaats op basis van de gekozen mastervariant. In de premaster
krijgt de student te maken met kennisverdiepende modulen, onderzoeksvaardigheden
en practicumvaardigheden die de student optimaal voorbereiden op de aansluitende
masteropleiding. Heeft u vragen over de premaster? Neem contact op met onze medewerker
onderwijszaken, Susan Meijer, 045-5762465.
Propedeusementoraat
en mastermentoraat
De faculteit is al een tijdje bezig met de
implementatie van het propedeusementoraat.
Studenten die de eerste cursus Inleiding
in de psychologie succesvol hebben afgerond,
kunnen vrijblijvend beroep doen op
een (vaste) contactpersoon die tijdens de
propedeuse als mentor optreedt. Elke student
die sinds 1 september 2009 geslaagd is,
krijgt automatisch bericht van deze mentor.
Uit diverse studentonderzoeken is gebleken
dat de ‘eenzame’ weg door de studie niet
door iedereen als prettig wordt ervaren. Met
behulp van een mentor staat u er niet alleen
voor. De mentor kan in bijna alle gevallen
een passende oplossing of een alternatief
bieden voor problemen en kent de weg die
dan bewandeld moet worden.
Naast het propedeusementoraat gaat de
faculteit in het voorjaar ook starten met een
mastermentoraat. In dit mentoraat benadert
de faculteit studenten die bezig zijn met de
Bachelorthesis of daarvoor recent geslaagd
zijn. Deze vorm van mentoraat is eveneens
vrijblijvend. Indien u geen behoefte heeft
aan het mastermentoraat, maakt u er geen
gebruik van. Het mastermentoraat is met
name gericht op procesgerichte studievragen
over de stage en de scriptie. Wanneer start u
met het zoeken naar een stage? Welke stagevorm
is voor u de beste keus? Gaat u stage en
scriptie combineren in een groot onderzoekstraject?
Wenst u in aanmerking te komen
voor de Basisaantekening psychodiagnostiek?
Hoe komt u in deze fase van de studie
in contact met medestudenten? De medewerkers
van het mastermentoraat denken
mee over deze vragen en kunnen u adviseren
over de route die leidt tot een goede afronding
van uw masteropleiding.
Heeft u vragen over de genoemde vormen
van mentoraat? Neem dan contact op met
de opleidingsmanager van de faculteit,
drs. Nanda Boers, 045-5762607.
24 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

Landelijke dag: Belasting van
kustwateren met nutriënten
natuurwetenschappen www.ou.nl/milieu
Het ochtendprogramma van de landelijke dag Natuurwetenschappen
op 29 mei a.s. staat in het teken van de wereldwijde
belasting van de kustwateren met nutriënten. Prof. dr. Carolien
Kroeze, verbonden aan zowel de Open Universiteit als de
Wageningen Universiteit, verzorgt een lezing en een workshop
over dit thema. Voor haar onderzoek naar de afvoer van nutriënten
door rivieren naar zee werkt zij al enkele jaren samen in een
internationale onderzoeksgroep van UNESCO: Global NEWS Group
(http://marine.rutgers.edu/globalnews/index.htm). NEWS staat voor
Nutrient Export from WaterSheds. In de NW-Nieuwsbrief, zomer
2009, op de facultaire website (www.ou.nl/NW) kunt u meer lezen
over dit onderzoek.
4472
Het middaggedeelte begint met presentaties voor de cursus
Academische vaardigheden. Daarna volgt begeleiding voor de
volgende cursussen: Duurzaam ondernemen, Ecosystems and
Human Well-being, Energy analysis, Environmentally improved
production, Milieutechnologie, Voedselveiligheid en Voeding en
gezondheid. De dag begint om 10.00 uur, is uiterlijk om 16.00 uur
afgelopen, en vindt plaats in het studiecentrum te Utrecht. Meer
informatie vindt u op de al genoemde nieuwssite van de faculteit.
Hier kunt u zich ook opgeven.
Nieuwe cursus
De nieuwe cursus Environmentally Improved Production (N25211)
behandelt de duurzame productie van economische goederen vanuit
een natuurwetenschappelijke invalshoek. Vanuit de duurzaamheidsgedachte
is het van belang dat de productie van goederen op
een zodanige wijze plaatsvindt dat de mens en zijn omgeving hiervan
geen nadeel ondervinden,
N25211 ook niet op de (zeer) lange termijn.
Een volledig duurzaam
course book
ingericht productiebestel lijkt
environmentally Improved
voorlopig niet haalbaar, maar
Production
er zijn talrijke benaderingen in
praktijk gebracht waardoor
(delen) van productieketens veel
minder milieubelastend zijn dan
voorheen. Over milieuvriendelijke
productiemethoden zoals
Cleaner Production, Industrial
Symbiosis en de Cradle to
Cradle-benadering zijn in de
wetenschappelijke literatuur
veel artikelen verschenen.
De publicaties zijn zo talrijk dat
er diverse tijdschriften zijn opgericht
die zich geheel aan dit
thema wijden, zoals Journal of
Cleaner Production, Journal of
Industrial Ecology en International Journal of Life Cycle Assessment.
De cursus Environmentally Improved Production zet deze actuele
wetenschappelijke ontwikkelingen op een rij.
De cursus start met een algemene introducerende tekst (10 studieuur)
met een bespreking op hoofdlijnen van conceptuele en praktische
benaderingen voor milieuvriendelijke productie, en een uiteenzetting
van vijf analytische methoden die hiervoor kunnen worden
ingezet. Het tweede gedeelte van de cursus (25 studie-uur) bestaat
uit 15 wetenschappelijke artikelen over milieuvriendelijke productie.
Aan elk artikel zijn een aantal zelftoetsvragen gekoppeld. Het derde
gedeelte (30 studie-uur) bestaat uit vier onderwerpen: 1. Cleaner
production & design for environment; 2. Life cycle management,
energy analysis & material flow accounting; 3. Cascading, recycling &
industrial symbiosis; 4. Risk & inherent safety. De student kan hieruit
twee onderwerpen kiezen voor nadere bestudering, opnieuw aan de
hand van artikelen. Per onderwerp zijn er weer zelftoetsvragen met
een terugkoppeling.
De cursus bestaat uit een cursusboek (41 p.), twee readers (met resp.
15 en 25 artikelen), een werkboek (40 p.) en een cursussite. Auteurs
van de cursus zijn prof. dr. Lucas Reijnders (OU) en dr. Reinout
Heijungs (Universiteit Leiden). Cursusbegeleider is dr. Wilfried Ivens.
Als voorkennis is algemene basiskennis van milieu-natuurwetenschappen
(propedeuse) en passieve beheersing (lezen) van de Engelse taal
gewenst. Het tentamen bestaat uit een individuele schrijfopdracht
over een specifiek onderwerp of casus (24 studie-uur, thuis te maken)
én een schriftelijk tentamen met open vragen (11 studie-uur).
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
25

informatica www.ou.nl/informatica
Het belang van
software-analyse
Op 5 maart heeft prof. dr. Marko van Eekelen zijn oratie gehouden, met
als titel ‘Leven Lang Computeren, Leven Lang Foeteren? Er valt nog veel te
leren!’. De kern van de rede is een pleidooi voor software-analyse. De oratie
werd gehouden ter gelegenheid van de openbare aanvaarding van het
ambt van hoogleraar Softwaretechnologie aan de faculteit Informatica van
de Open Universiteit. De oratie vond plaats in het gebouw Pretoria van de
Heerlense campus. De in april 2009 bij de Open Universiteit begonnen
hoogleraar geeft zelf een samenvatting.
Leven Lang Computeren, Leven Lang Foeteren?
Er wordt inderdaad door heel wat mensen gemopperd op de computer. Nu heeft u geregeld
met softwarefouten te maken die niet zo’n probleem vormen. Geregeld komt het bijvoorbeeld
bij Office-gebruikers voor dat plots een regel op het scherm er twee keer staat,
terwijl dat niet zo hoort – even heen en weer scrollen en het probleem is opgelost. We
zijn met zijn allen in groeiende mate afhankelijk geworden van computers. Dit heeft zich
vrijwel helemaal in de loop van de laatste dertig jaar afgespeeld. Dit geldt zeker in maatschappelijke
zin (denk bijvoorbeeld aan het betaalverkeer), maar misschien meer nog in
de persoonlijke sfeer (denk aan mobieltjes, YouTube, Google, Marktplaats). De wereld is de
afgelopen dertig jaar sterk gedigitaliseerd en dit proces is nog lang niet afgelopen. Deze
groeiende afhankelijkheid van computers maakt het ook problematischer als computers
zich niet gedragen zoals je zou verwachten. In de persoonlijke sfeer leidt dit tot groeiende
frustratie en tot groeiende agressie, ja: zelfs tegen de computer zelf. Uit onderzoek blijkt
dat ongeveer twee op de drie mensen wel eens schelden tegen hun computer, één op de
drie slaat wel eens met de muis op tafel of gooit er mee en één op de zes slaat tegen het
scherm of schopt tegen de computerkast.
Van software-ontwikkeling naar software-analyse
Informatica is de wetenschap van de informatieverwerking met behulp van computers,
de wetenschap van het computeren dus. Vanuit de wetenschap is een enorme bijdrage
geleverd aan de ontwikkeling van computersystemen, variërend van programmeertalen
en programmeertechnieken tot informatiemodellering. De nadruk ligt hierbij traditioneel
meer op ontwikkeling dan op analyse. Maar na vele jaren van nadruk op ontwikkeling valt
er met een computer nog steeds moeilijk te werken zonder te ‘foeteren’. Aan vrijwel elke
eis die je aan een normaal product zou stellen, wordt niet voldaan: standaardisatie, gegarandeerde
eigenschappen, vergeet het maar! Het is daarom nodig dat de komende jaren
veel meer aandacht besteed gaat worden aan analyse van software.
Soorten software-analyse
In de softwarewereld zijn er verrassend weinig middelen om software als product te analyseren.
Er zijn strikte procedures. Er wordt veel getest, maar het eindresultaat analyseren
is niet gangbaar in de softwarebedrijven. Maar er wordt wel heel veel onderzoek naar
software-analyse gedaan in de academische wereld en de eerste resultaten daarvan
worden al mondjesmaat op bescheiden
schaal toegepast. Maar er moet nog veel
gedaan worden. Er zijn zowel automatische
tools als tools die intensieve interactie
vergen; zowel tools gebaseerd op formele
methoden en diepe wiskundige theorie
(zoals model checking en bewijsassistenten)
als tools gebaseerd op het verzamelen van
informatie en het herkennen van patronen
hierin. Ook tools voor het genereren en
automatisch uitvoeren van softwaretests
zijn nu in ruime mate beschikbaar. Ervaring
moet worden opgedaan met de toepassing
daarvan in de praktijk. Dit kan enerzijds
leiden tot gevestigde toepassingsmethoden
(‘best practices’) en anderzijds tot onderzoek
naar verbetering van deze tools.
Er valt (dus) nog veel te leren!
Er zijn vele mogelijke toepassingen in de
praktijk en er moet nog veel onderzoek
gedaan worden. In het onderwijs kan
software-analyse ook worden ingezet.
In de plannen voor een Master Software
Engineering komt het vak ‘Verificatie en
validatie’ voor, waarin naast testtechnieken
ook software-analysetechnieken zullen worden
behandeld. Verder zijn er gesprekken
26 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

gaande om vanuit de faculteit Informatica,
mogelijk samen met CELSTEC, onderzoek te
doen binnen het WikiWijs-project. Dit betreft
het toepassen van een ‘trust model’ om het
vertrouwen in het onderwijsmateriaal aan
te geven, het toepassen van Semantic Webtechnieken
om te zorgen dat zoeken vaker
eindigt met vinden, het gebruik van softwaremonitoring-technieken
om het gebruik van
WikiWijs te analyseren en te verbeteren, en
het gebruik van technieken om de interactie
tussen gebruikers te meten en te visualiseren.
oratieinformatica
Prof. dr. Marko van Eekelen
Stopzetting Publiekgericht
schrijven en
spreken voor informatici
Per 1 juli 2010 zal de inschrijving voor de
bachelorcursus Publiekgericht schrijven en
spreken voor informatici (T40211) worden
stopgezet. De cursus zal niet worden vervangen
door een andere cursus. Wel zal in
de module Academische competenties in de
bachelor (T06311) aandacht besteed worden
aan de competenties schrijven en spreken,
zowel via minimodules als in enkele cursussen
voor opleidingsstudenten die aan deze
module zijn gekoppeld. Meer informatie hierover,
zoals de consequenties voor studenten
voor hun studiepad, is te vinden op Studienet
(faculteitstab Informatica).
Stopzetting Propedeusepracticum
informatica
Per 1 juli 2010 zal de inschrijving voor de
cursus Propedeusepracticum informatica
(T60122) worden stopgezet. De cursus van
twee modulen zal worden vervangen door het
Propedeuseproject informatica (T63211) van
1 module; deze cursus zal na de zomer klaar
zijn. Daarnaast zal met ingang van 1 september
2010 het Ontwikkelpracticum (T51211)
van de postpropedeuse naar de propedeuse
gaan. Meer informatie hierover, zoals de consequenties
voor studenten voor hun studiepad,
is te vinden op Studienet (faculteitstab
Informatica).
cultuurwetenschappen www.ou.nl/cultuur
Regiodagen Cultuurwetenschappen 2010
In april vinden de jaarlijkse regiodagen Cultuurwetenschappen plaats.
Deze keer is gekozen voor een overkoepelend thema. Daardoor hebben
de regiodagen een programma dat gedeeltelijk overlapt, maar waar ook
regionale accenten zijn gezet. Het thema is: spraakmakende boeken,
thema’s en tentoonstellingen. ’s Morgens wordt begonnen met een
plenaire lezing, ’s middags zijn er workshops. Deelname kan worden
ingebracht in de module Cultuurwetenschappelijk debat.
Het aanbod van publicaties op het gebied van de kunst, cultuurgeschiedenis, letterkunde
en filosofie is enorm. Veel van de in tijdschriften en boekenbijlagen aangekondigde
publicaties zouden wij graag lezen, maar in de praktijk komen we er (te) weinig
aan toe. Dat is jammer, want sommige van die publicaties (thema’s, tentoonstellingen)
zijn inspirerend en stimulerend en bieden verrassende invalshoeken; andere vragen
om stevige repliek. Dat bracht de staf van de faculteit op het idee om de publicaties
(of thema’s, of tentoonstellingen) die ons als docenten het afgelopen jaar geraakt
hebben, met u te delen en te bespreken.
Plenaire lezingen
In regio West (Utrecht) geeft dr. Patricia van Ulzen een lezing over ‘Beelden van
steden’. Dat doet ze aan de hand van vier voorbeelden: Rotterdam, Amsterdam,
Istanbul en Venetië. In de regio’s Zuid en Vlaanderen (Eindhoven) en Noordoost
(Groningen) verzorgt dr. Jeroen Vanheste de lezing met de titel ‘De weergaloze
Dulcinea: leven en liefde als spel’. Jeroen illustreert de idealistische opvatting van de
liefde aan de hand van tal van voorbeelden uit de literatuur- en filosofiegeschiedenis
(zoals de platonische liefde van Don Quichot voor Dulcinea, Dantes sonnetten voor
Beatrice, de romantische liefde bij Novalis en Shelley, en Albertine van Proust) en contrasteert
deze met haar tegenhanger: de ‘realistische’ en pragmatische opvatting van
liefde die we bijvoorbeeld vinden bij Ovidius, Boccacio, Montaigne, Schopenhauer,
Sade en Freud.
’s Middags zijn er in West lezingen en workshops van drs. Lieke van den Bulck over
Sjostakovitsj, drs. Wouter Steffelaar over Bach, dr. Frauke Laarmann over de plaats van
het schoolvak Latijn in Duitsland, en Arjan Vader MA over Jugendstil en Bauhaus in
Jeruzalem.
In Zuid en Vlaanderen geven Lieke van den Bulck en Arjan Vader eveneens acte de
présence. Daarnaast geeft dr. Lizet Duyvendak een workshop over ‘de revanche van
de roman’, poneert dr. Jos Pouls de kunstenaar Caravaggio en schildert drs. Herman
Simissen de Canon van Nijmegen. In Noordoost tenslotte kunt u ’s middags kiezen
uit Frauke Laarmanns exposé over de plek van het Latijn als schoolvak in Duitsland,
Wouter Steffelaars muzikale uiteenzetting over Bach en uit de lezing van drs. Marjolein
van Herten over de keuzes die leesclubs maken bij het bespreken van boeken.
De regiodagen vinden plaats op vrijdag 9 april in Utrecht (regio West), vrijdag 16 april
in Eindhoven (regio Zuid en Vlaanderen) en zaterdag 17 april in Groningen (regio
Noordoost), steeds van 11.00 uur (West: 10.30 uur) tot circa 16.00 uur. U krijgt via de
mail een persoonlijke uitnodiging met daarin het precieze programma en een toelichting
op de lezingen in uw regio. Inschrijven gaat via: secretariaat.cultuurwetenschappen@ou.nl.
Bij inschrijving wordt meteen een deelnamebewijs aangemaakt (8 studieuren)
ten behoeve van de cursus Cultuurwetenschappelijk debat. De deelnamekosten
bedragen 15 euro.
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
27

cultuurwetenscHAppen
www.ou.nl/cultuur
Seminar Ethiek
Op zaterdag 23 april wordt in
het studiecentrum Zwolle het
CW-seminar Ethiek georganiseerd
met als thema: De maakbare mens.
Zo lijkt in de geneeskunde welhaast
alles mogelijk. In ethische zin
kunnen daarbij nogal wat kanttekeningen
worden geplaatst.
Onder leiding van drs. Annet van
Melle en dr. Frank Inklaar gaan we
hierover met elkaar in debat,
dat duurt van 10.30 tot 16.00 uur.
Er kunnen 30 studie-uren mee
worden verdiend.
Van oudsher richt de geneeskunde zich op genezen. Maar in de huidige samenleving
verandert deze rol van de geneeskunde snel. Discussies over de maakbare samenleving
horen we tegenwoordig niet zo vaak meer, des te vaker wordt over de maakbare mens
gesproken. De term ‘de maakbare mens’ suggereert dat het mogelijk is de natuurlijk
geëvolueerde menselijke soort te veranderen in of te vervangen door een kunstmatig
geproduceerde soort. Maar er wordt ook steeds meer mogelijk. De maakbare mens, een
verschijnsel, dat in de 21 e eeuw steeds meer raakt aan onze realiteit. We willen ons
nageslacht vrijwaren van erfelijke aandoeningen, we willen esthetische chirurgie, we
willen langer leven, we willen gedrag bijsturen, we willen slimmer en gelukkiger zijn.
Stormachtige medisch-technologische ontwikkelingen op dit gebied geven ons ruimschoots
aanleiding om te speculeren over de ‘menselijke maakbaarheid’. Dit verlangen
naar ‘de maakbare of opgevoerde mens’ én de technische mogelijkheden om dit te realiseren
leidt ons naar een geneeskunde, die omschreven wordt als verbetergeneeskunde
(enhancement). Het fascineert ons enerzijds en kan ons tegelijkertijd ook angstig maken.
Is genetische maakbaarheid in de toekomst mogelijk? Bestaat er wel zoiets als ‘de maakbare
mens’? Is al deze mensverbetering ook wenselijk? Zijn er grenzen aan al deze uitbreidingsmogelijkheden
en wat zijn de grenzen? Wat zijn hiervan de gevolgen? Hoe verhoudt
de vrijheid van de mens zich tot de maatschappelijke context waarin hij verkeert?
Dit zijn vragen, waarover we met elkaar in debat gaan tijdens dit seminar aan de hand van
te voren thuisgestuurde literatuur en de VPRO-documentaire Beperkt houdbaar van Sunny
Bergman, die in de ochtend zal worden vertoond. Na afloop wordt u gevraagd of een
recensie of een essay te schrijven waarin de gelezen teksten zijn verwerkt.
Inschrijving is mogelijk via: secretariaat.cultuurwetenschappen@ou.nl. Vermeld daarbij
uw naam, adres, telefoonnummer en uw studentnummer. Inschrijving is mogelijk tot
16 april.
managementwetenschappen
www.ou.nl/management
Promoveren bij Managementwetenschappen:
een unieke kans!
Eind mei start de faculteit Managementwetenschappen met een programma om 12
tot 15 studenten de mogelijkheid te bieden om in 4 à 6 jaar in deeltijd te promoveren.
Het programma heeft drie belangrijke doelstellingen:
1 studenten de juiste ondersteuning te geven voor het schrijven van een, naar
internationale maatstaven, kwalitatief hoogwaardig proefschrift
2 onderzoeksresultaten van het proefschrift te publiceren in wetenschappelijke
tijdschriften en
3 studenten de mogelijkheid te bieden om in 4 à 6 jaar succesvol een proefschrift
te verdedigen.
Het programma is een combinatie van afstands- en contactonderwijs. Zo worden er workshops
en bijeenkomsten georganiseerd waarin discussies met medestudenten, hoogleraren
en experts een grote bijdrage leveren aan de succesvolle ontwikkeling van een proefschrift.
Verder vormen teams van hoogleraren, experts en medestudenten in (virtuele)
academische kringen de basis voor discussies en onderzoeksamenwerking in de specifieke
management vakgebieden. De ondersteuning via (virtuele) teams, workshops en bijeenkomsten
zijn belangrijke elementen voor een succesvol promotietraject.
Er zijn nog enkele plaatsen open voor dit bijzondere programma. Durft u de uitdaging
aan? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met prof. dr. Ronald S.J. Tuninga
(ron.tuninga@ou.nl) of met Marianne Mertens (045-5762587 of marianne.mertens@ou.nl).
28 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

Leren voor en door het werk
Op 28 mei vindt in studiecentrum Eindhoven de
volgende miniconferentie van de masteropleiding
Onderwetenschappen plaats. Thema is deze keer:
Leren voor en door werk. De sprekers zijn gerekruteerd
uit de wetenschappelijke staf van de Open Universiteit
en andere hoger-onderwijsinstellingen.
www.ou.nl/onderwijs
onderwijswetenschappen
Meer dan voorheen wordt de werksituatie beschouwd als een
krachtige leersituatie. Veel van het leren tijdens de loopbaan vindt
plaats in het werk zelf. De miniconferentie ‘Leren voor en door het
werk‘ gaat in op de vorm, inhoud en opbrengsten van het leren van
(aankomende) beroepsbeoefenaren in werksituaties. Daarbij gaat
het om studenten die via stages en/of duale leertrajecten werken
en leren verbinden maar ook om het (geplande en toevallige/
onbewuste) leren van werknemers in de concrete werksituatie.
Keynotes en workshops
Deelnemers krijgen via presentaties en workshops kaders en
ideeën aangereikt voor het doorgronden, beoordelen en bevorderen
van leren voor en door het werk. De keynotes beschouwen
leren op de werkplek vanuit een leer- en opleidingsperspectief
maar ook vanuit een organisatieperspectief. De sprekers besteden
daarbij aandacht aan de opbrengsten van onderzoek naar deze
thematiek, alsmede aan de gehanteerde onderzoeksmethoden.
De workshops bieden mogelijkheden voor hands-on ervaringen
met methodieken en instrumenten.
Trends en issues
Het Centre for Learning Sciences en Technologies (CELSTEC) en
de masteropleiding Onderwijswetenschappen organiseren twee
keer per jaar een miniconferentie over trends en ontwikkelingen in
actief leren. De miniconferentie richt zich op studenten en alumni
van de masteropleiding en op studenten van aanverwante opleidingen
van andere Nederlandse en Vlaamse universiteiten. Ook
(beginnende) onderwijsonderzoekers en onderwijsontwerpers met
interesse voor theoretische achtergronden en actuele ontwikkelingen
zijn van harte welkom.
Sprekers
– Prof. dr. Frits Kluijtmans, Open Universiteit
– Dr. Jan Streumer, Hogeschool Rotterdam
– Dr. Jaap van Lakerveld, Universiteit Leiden
– Dr. Kitty Kwakman, Hogeschool Arnhem en Nijmegen,
Hogeschool Zuyd
– Dr. Hans Hummel, Open Universiteit, Noordelijke Hogeschool
Leeuwarden
– Dr. Kathleen Schlusmans, Open Universiteit
– Dr. Jo Boon, Open Universiteit
– Dr. Marcel van der Klink, Open Universiteit
– Drs. Henk Münstermann, Open Universiteit
Aanmelden
Deelname aan deze conferentie kost 50 euro voor OW-studenten,
100 euro voor belangstellenden. De conferentie duurt van 10.30
tot 16.00 uur, inclusief lunch, en borrel na afloop. Locatie: studiecentrum
Eindhoven, Gebouw Kennispoort, John F. Kennedylaan 2,
Eindhoven. Meer informatie, een routebeschrijving en het inschrijfformulier
vindt u op de website (www.ou.nl/miniconferentie).
U kunt ook contact opnemen met Ingrid Jonkman, 045-5762929,
of per e-mail: onderwijswetenschappen@ou.nl.
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
29

tentamen inf
Algemeen
In deze rubriek staan wijzigingen van
tentamendata, tentamenvorm en toegestane
hulpmiddelen. De aanvullingen en wijzigingen
borduren voort op cursus- en/of tentameninformatie
die is opgenomen in de studiegids
en/of op de cursussite (Studienet).
Aanmelden, tentamenperioden en
sluitingsdata
Aanmelden voor een tentamen doet u door in
te loggen in Mijn account in Studieaanbod en te
klikken op Mijn tentamenaanmeldingen of door
gebruik te maken van een aanmeldingsformulier.
Maakt u gebruik van een formulier dan stuurt u de
aanmelding voor een regulier tentamen naar de
afdeling Tentaminering en certificering in Heerlen.
Een aanmelding voor een sys-tentamen stuurt u
naar het studiecentrum waar u dit sys-tentamen
wilt afleggen. Alleen studenten die in het buitenland
een sys-tentamen maken of studenten die
behoren tot speciale categorieën (bijvoorbeeld
handicap of detentie) kunnen hun sys-aanmelding
sturen naar de afdeling Tentaminering en certificering
in Heerlen. U vindt uitgebreidere informatie
hierover op de website www.ou.nl/tentamen.
Tentamenperioden en sluitingsdata:
– 21-6 t/m 23-6-2010, sluitingsdatum 26 mei 2010,
– 23-8 t/m 25-8-2010, sluitingsdatum 28 juli 2010,
– 8-11 t/m 10-11-2010, sluitingsdatum 13 oktober
2010,
– 24-1 t/m 26-1-2011, sluitingsdatum 29 december
2010.
– 4-4 t/m 6-4-2011, sluitingsdatum 9 maart 2011,
– 20-6 t/m 22-6-2011, sluitingsdatum 25 mei 2011,
– 29-8 t/m 31-8-2011, sluitingsdatum 3 augustus
2011.
De geleidelijke invoering van computergebaseerde
toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster.
Tentamensessies individuele tentamens
Kijkt u op www.ou.nl/studiecentra voor de individuele
tentamensessies in het studiecentrum van
uw keuze. Als u zich via www.ou.nl/mijnaccount
aanmeldt voor een individueel tentamen, worden
de beschikbare sys- en cbi-sessies getoond nadat
u het studiecentrum heeft gekozen.
Samenvallende tentamens
Volgens vast beleid van de Commissie voor de
examens (CvE) mogen er niet meerdere (regulier
schriftelijke) tentamens op één dag afgelegd
worden. In uitzonderlijke omstandigheden kan de
Commissie hiervan afwijken. Zij beoordeelt dit aan
de hand van een schriftelijk, gemotiveerd, verzoek
van de student. De CvE kan een hardheidsclausule
toepassen voor die studenten die gehinderd worden
in hun studievoortgang door het hanteren
van drie tentamenavonden. Het kan namelijk
voorkomen dat twee cursussen in elke ronde op
dezelfde dag worden afgenomen. Neemt u bij
dergelijke situaties contact op met de afdeling
Service en informatie. Het gaat dan om studenten
die in de problemen komen die niet te wijten
zijn aan de eigen planning. Mocht u uiteindelijk
tot de conclusie komen dat er een aantoonbaar
probleem is, dan kunt u een verzoek indienen bij
de Commissie.
Tentamendata uitlopende cursussen en errata
Met klem adviseren wij studenten kennis te
nemen van de nadere informatie omtrent cursussen
die uit het onderwijsaanbod zijn genomen
(dan wel gereviseerd) en waarvan de laatste tentamenmogelijkheid
plaatsvindt in het academisch
jaar 2009-2010. Deze vindt u op www.ou.nl/tentamen
> Laatste tentamendata en niet in Modulair.
Aanvullingen hierop worden wel vermeld in
Modulair. De informatie vindt u ook op de cursussite.
Een overzicht van de errata op de studiegidsen
vindt u op www.ou.nl/vraagenantwoord.
Informatica
T16131 De werking van computersystemen
In het Overzicht stopgezette cursussen 2009-2010
in de Modulair van juni 2009 is opgenomen dat
de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus
23 juni 2010 is. Dat is niet juist. De laatste tentamenmogelijkheid
is 23 augustus 2010.
T20211 Security en IT
In de studiegids 2009-2010 zijn tentamendata
voor deze cursus opgenomen. Dat is niet juist.
Het tentamen vindt plaats volgens afspraak.
T21321 Distributed computing
De tentamens zijn niet langer zogenoemde openboektentamens.
U mag bij het tentamen enkel
gebruikmaken van een ‘schoon’ exemplaar van
het gedrukte cursusmateriaal.
T22311 Talen en ontleders
De tentamens zijn niet langer zogenoemde openboektentamens.
U mag bij het tentamen enkel
gebruikmaken van een ‘schoon’ exemplaar van
het gedrukte cursusmateriaal.
T24321 Softwaremanagement
In het Overzicht stopgezette cursussen 2009-2010
in de Modulair van juni 2009 is opgenomen dat
de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus
30 juni 2010 is. Dat is niet juist. De laatste tentamenmogelijkheid
is 31 augustus 2010.
T27321 Kunstmatige intelligentie
In het Overzicht stopgezette cursussen 2009-2010
in de Modulair van juni 2009 is opgenomen dat
de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus
30 juni 2010 is. Dat is niet juist. De laatste tentamenmogelijkheid
is 30 juni 2011.
T33121 Discrete wiskunde B
In het Overzicht stopgezette cursussen 2009-2010
is opgenomen dat de laatste tentamenmogelijkheid
van deze cursus in november 2010 is. Dat is
niet juist. De laatste tentamenmogelijkheid zal in
de tentamenronde van januari 2011 zijn.
T34131 Objectgeoriënteerd analyseren en
ontwerpen
In het Overzicht stopgezette cursussen 2009-2010
in de Modulair van juni 2009 is opgenomen dat de
laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus
23 juni 2010 is. Dat is niet juist. De laatste tentamenmogelijkheid
is 24 augustus 2010.
T40211 Publiekgericht schrijven en spreken
De cursus is stopgezet. De laatste inleverdatum
van de opdracht is 30 september 2010.
Managementwetenschappen
B08111 Procesmanagement
De Commissie voor de examens heeft besloten
dat de opgaven van het tentamen sinds 1 januari
2010 geheim zijn.
B08211 Inleiding strategie
De tentamenvorm is sinds 23 februari 2010
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
B10111 Onderzoek en presentatie (AV1)
De laatste inleverdatum van de opdracht is
30 juni 2011.
B11311 Argumentatie en openbaar bestuur
In de studiegids 2009-2010 zijn onjuiste tentamendata
voor het regulier schriftelijke tentamen
vermeld. De juiste resterende data zijn 13 april en
23 augustus 2010.
B13121 Organisatie en management
De tentamenvorm is sinds 23 december 2009
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
B25212 Marketing management
De tentamenvorm is sinds 24 februari 2010
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
B34111 Administratieve organisatie
De eerstvolgende tentamenmogelijkheid is
12 april 2010.
B35111 Financieel management
De eerstvolgende tentamenmogelijkheid is
13 april 2010.
B65317 Controlling
In de studiegids 2009-2010 zijn onjuiste tentamendata
voor het regulier schriftelijke tentamen
vermeld. De juiste data zijn 22 juni en 24 augustus
2010. Daarnaast zijn de tentamens niet langer
zogenoemde openboektentamens. U mag bij het
tentamen enkel gebruikmaken van een ‘schoon’
exemplaar van het gedrukte cursusmateriaal.
B69317 Financial decision making
In de studiegids 2009-2010 zijn de tentamendata
voor het regulier schriftelijke tentamen per abuis
niet vermeld. De data zijn 22 juni en 24 augustus
2010.
natuurwetenschappen
N06221 Levenswetenschappen 2: fysiologie
In de studiegids 2009-2010 is opgenomen dat de
tentamenvorm een sys-tentamen is. Dat is niet
juist. Het tentamen is een regulier schriftelijk
tentamen met open vragen. De tentamendata zijn
23 juni en 25 augustus 2010.
N13121 Levenswetenschappen 1: evolutie
In de studiegids 2009-2010 is opgenomen dat de
tentamenvorm een sys-tentamen is. Dat is niet
juist. Het tentamen is een regulier schriftelijk
tentamen met open vragen. De tentamendata zijn
21 juni en 23 augustus 2010.
N43211 Gedrag en effecten van contaminanten
Commissie voor de examens heeft besloten dat de
opgaven van het tentamen sinds 25 januari 2010
geheim zijn.
30 Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010

afgest
deerden
Psychologie
S02232 Personeelsmanagement
In de studiegids 2009-2010 zijn tentamendata
voor deze cursus opgenomen. Dat is niet meer
juist. De tentamenvorm is veranderd in een individueel
computergebaseerd tentamen dat volgen s
afspraak plaatsvindt.
S10121 Ontwikkelingspsychologie
In de studiegids 2009-2010 zijn tentamendata
voor deze cursus opgenomen. Dat is niet meer
juist. De tentamenvorm is veranderd in een individueel
computergebaseerd tentamen dat volgens
afspraak plaatsvindt.
S11131 Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie
Bij het tentamen mag naast een ‘schoon’ verklarend
Nederlands woordenboek nu ook gebruik
worden gemaakt van een ‘schoon’ verklarend
Engels woordenboek en van ‘schone’ verklarende
woordenboeken Nederlands-Engels/Engels-
Nederlands.
S47311 Adolescentie
In de studiegids 2009-2010 zijn tentamendata
voor deze cursus opgenomen. Dat is niet meer
juist. De tentamenvorm is veranderd in een individueel
computergebaseerd tentamen dat volgens
afspraak plaatsvindt.
S60331 Inleiding in de gezondheidspsychologie
In de studiegids 2009-2010 zijn tentamendata
voor deze cursus opgenomen. Dat is niet meer
juist. De tentamenvorm is veranderd in een individueel
computergebaseerd tentamen dat volgens
afspraak plaatsvindt.
Rechtswetenschappen
R01152 Basiscursus recht
De tentamenvorm is sinds 18 december 2009
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
R06271 Rechtspersonenrecht 1
De tentamenvorm is sinds 1 december 2009
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
R07371 Rechtspersonenrecht 2
De tentamenvorm is sinds 27 februari 2010
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
R08181 Inleiding bestuursrecht
Een tentamendatum voor deze cursus is gewijzigd.
De nieuwe datum is 12 april 2010 (was
13 april). De tentamendatum 22 juni 2010 wijzigt
vooralsnog niet.
R21271 Ondernemingsrecht
De tentamenvorm is sinds 27 februari 2010
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
R25111 Recht en samenleving
In de studiegids en in het Overzicht stopgezette
cursussen 2009-2010 in de Modulair van juni 2009
is per abuis niet opgenomen dat de cursus per
8 juni 2009 uit het aanbod is genomen. De
resterende tentamendata zijn 14 april 2010,
23 juni 2010 en 25 augustus 2010.
CULTUURWETENSCHAPPEN
Wo bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen
mw. J. Buijs (BA), Bunnik
Afstudeeropdracht: De Verlichting Belicht.
mw. G.J.M. Gruntjes-Timmermans (BA), Gemert
Afstudeeropdracht: Historiografisch onderzoek
naar Vondels oeuvre met betrekking tot zijn bekering
van het protestantisme naar het katholicisme.
dhr. H.J.M. Muskens (BA), Zaltbommel
Afstudeeropdracht: Moraliteit op dood spoor.
Welke duidingen van het gedrag van de daders
van de Holocaust geven Hannah Arendt en
Zygmunt Bauman?
mw. P. Zegveld (BA), Dodewaard
Afstudeeropdracht: Elisabeth Maria Post
(1755-1812). Veranderende beeldvorming in de
Nederlandse literatuurgeschiedschrijving.
Wo masteropleiding Algemene cultuurwetenschappen
dhr. J. Langkemper (MA), Den Haag
Afstudeeropdracht: Het land van Rembrandt
1906-2006.
mw. A.G.M. Overwater (MA), Gent, België P
Afstudeeropdracht: De ontvangst van Pablo
Picasso in België 1911-1958.
dhr. J. Scholten (MA), Berlicum
Afstudeeropdracht: JCJ Vanderheyden, onbekend
en toch bemind. De museale receptie van zijn
werk.
Informatica
Wo bacheloropleiding Informatica
dhr. D. Pecceu (BSc), Watervliet, België P
dhr. E.J. Spaans (BSc), Amstelveen
Wo masteropleiding Business Process
Management and IT
dhr. R.J. Mies (MSc), Roosendaal
Afstudeeropdracht: Struikelblokken en aandachtspunten
bij het invoeren van een EPD.
dhr. E.H.J.P. Paulissen (MSc), Maastricht
Afstudeeropdracht: Begroten van datamigratietrajecten
bij vervanging van informatiesystemen.
Managementwetenschappen
Wo bacheloropleiding Bedrijfskunde
dhr. N. Blanken (BSc), Bergen
Wo masteropleiding Management
dhr. J.M.A. Aussems (MSc), Houten,
keuzevariant Controlling
Afstudeeropdracht: Welk inzicht geeft het
raamwerk van Kasurinen in de wijze waarop het
Management Accounting Change proces bij het
CNV heeft plaatsgevonden met betrekking tot
de implementatie van het Shared Service Center
concept.
dhr. R. Koornstra (MSc), Berlicum, keuzevariant
Strategic human resource management.
Afstudeeropdracht: One size fits all? Does national
cultural affects the outcome of a Personal-
Development-Plan meeting? A European case
study.
dhr. A.J. Timmers (MSc), Den Helder, keuzevariant
Marketing and Supply chain management.
Afstudeeropdracht: De mogelijke effecten van het
uitbesteden van logistiek op de doeltreffendheid
van de militaire operationele supply chain.
Wo masteropleiding Strategy and Organization
mw. A.M.H. Heuvelmans-Didden (MSc),
MeerssenP
Afstudeeropdracht: De Transformationele Middenmanager.
De relatie tussen transformationeel
leiderschapsgedrag van middenmanagers en de
effectiviteit van organisatieveranderingen.
dhr. W.J. Kesselaar (MSc), De Meern
Afstudeeropdracht: Innovatie meten in publieke
sector. Toepassing van een dashboard bij
Defensie.
mw. P.W. van der Knaap-van der Ham (MSc),
Dordrecht
Afstudeeropdracht: A positive vision. Een onderzoek
naar mappingtechnieken als meetinstrument
voor organisatieverandering
dhr. J. Krijger (MSc), Yerseke
Afstudeeropdracht: Veranderingsmanagement:
‘de smeerolie’ van het innovatieproces?
Wo masteropleiding Supply Chain Management
dhr. J.H.H. Schmitz (MSc), Vlodrop
Afstudeeropdracht: The role of sustainability
issues in supplier selection decisions of freight
transport services.
Natuurwetenschappen
Wo masteropleiding Milieu-natuurwetenschappen
dhr. M.J.G.R. van Binsbergen (MSc), Breda
Afstudeeropdracht: NOx, het is niet NIKS! NOx in
de Europese richtlijnen IPPC, NEC, WID, LCP en de
koppeling met Emissiehandel, beoordeling DIE
tot samenvoeging IPPC, WID & LCP en samenhang
NEC.
mw. C.A.M. van Boheemen (MSc), Nootdorp
Afstudeeropdracht: Goed voor hart- en bloedvaten?
Een onderzoek naar het gebruik van cholesterolverlagers
en het effect in de dagelijkse praktijk.
mw. A.M.C. ’t Hart (MSc), Delft
Afstudeeropdracht: Habitat voorkeur van de
noordse woelmuis (Microtus oeconomus) in een
veengebied. Een populatieonderzoek met lifetraps
uitgevoerd in de Nieuwkoopse Plassen ten behoeve
van toekomstig beheer.
dhr. M. Mannaart (MSc), Castricum P
Afstudeeropdracht: Effective Marine Spatial
Planning and Marine and Coastal Nature
Protection Policy. A Study for the optimization of
marine spatial planning systems, based on literature
research, interviews and de comparison of
case studies in three countries along the Greater
North Sea.
Onderwijswetenschappen
Wo-masteropleiding Onderwijswetenschappen
mw. M. Neelen (MSc), Bothell, Verenigde staten
van Amerika
Afstudeeropdracht: Lurking: a Challenge or a
Fruitful Strategy? A Comparison between Lurkers
and Active Participants in an Online Corporate
Community of Practice.
Open Universiteit
31
Modulair 19 maart 2010

afgest
deerden
Psychologie
Wo-bacheloropleiding Psychologie
mw. M.S.J. Bel (BSc), Zwolle
mw. J.M. Bijsterbosch-Krijnen (BSc), Doorn
mw. M. Bucko (BSc), Antwerpen, België
dhr. M.G.M. Ceulemans (BSc), Bonheiden, België
mw. E.S. Coelingh Bennink-Krantz (BSc),
Een-West
mw. R.M. Folkersma (BSc), Usquert
dhr. C.A. Hotting (BSc), Berkel & Rodenrijs
mw. D.E. Huls (BSc), Nijmegen
mw. A. Huttenga-Menninga (BSc), Groningen
dhr. R.M. de Jong (BSc), Amsterdam
mw. W. Kannegieter (BSc), Amsterdam
mw. M.P. Killaars (BSc), Reuver
mw. E.G. Klerx (BSc), Breda
mw. A.A.A.H. Kroeze (BSc), Hengelo
dhr. H.G. Leegstra (BSc), Leeuwarden
mw. K. Leyers (BSc), Mechelen, België
mw. J. Lok-Smit (BSc), Gasselternijveenschemond
mw. M.J.C.P. van der Stappen (BSc),
Bergen op Zoom
mw. P.M. Starke (BSc), Hoogezand
mw. J.J.M. Steinbusch (BSc), Amsterdam
mw. A.D.M. Truijens (BSc), Oosterblokker
mw. G.A.L. Vos (BSc), Vlissingen
mw. E.A.M.C. Woudstra-de Mulder (BSc),
Roosendaal
Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting
arbeids- en organisatiepsychologie
dhr. A. Grooters (MSc), ‘s-Gravenhage
Afstudeeropdracht: Toets van het Job Characteristics
Model en de Modererende Rol van Leeftijd.
dhr. S.T. Laumen (MSc), Malden
Afstudeeropdracht: Diagnosticeren van Hechting-
Depressie: een Distinctieve Benadering met de
Zelfkonfrontatiemethode.
mw. J.C.P. Taal-van den Hoek (MSc), Amstelveen
Afstudeeropdracht: De Invloed van Selfefficacy
en Optimisme op de Bevlogenheid,
Organisatiebetrokkenheid, Arbeidstevredenheid
en Verloopintentie van Verzorgenden in de
Verpleeg- en Verzorgingshuizen.
Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting
gezondheidspsychologie
mw. I.A.M. Boven (MSc), Arnhem
Afstudeeropdracht: Determinantenonderzoek naar
Factoren waarmee een Actief Stoppen-met-Roken
Beleid op Cardiologieverpleegafdelingen kan
worden bevorderd.
dhr. M.K.A. Hart (MSc), Rotterdam
Afstudeeropdracht: Cognitieve Dissonantie en
Rokers. Gezondheidsgedrag als compensatie voor
de schadelijke gevolgen van roken.
mw. A. Huttenga-Menninga (MSc), Groningen
Afstudeeropdracht: Helpt bidden als het even
tegen zit? Een experience sampling onderzoek
naar de invloed van bidden als religieuze coping
op negatief affect en zelfwaardering bij alledaagse
stress.
mw. E.M. van Mechelen-van Vliet (MSc), Strijen
Afstudeeropdracht: Verschillen tussen Allochtone-
en Autochtone Jonge Studerende Moeders
in het Ervaren van Dagelijkse Stress en het Effect
ervan op de Stemming.
mw. K.W. Reurslag (MSc), ’s-Gravenhage
Afstudeeropdracht: Digit@le pestkoppen. Een
onderzoek naar de gedragsdeterminanten van
cyberpesten bij kinderen en jongeren.
mw. C.L.L. Somers (MSc), Assebroek, België
Afstudeeropdracht: Functionele en Disfunctionele
Impulsiviteit en het Effect ervan op (Mal) Adaptief
Functioneren in een Streekproef uit de Algemene
Populatie van 16 tot 65 Jaar in Vlaanderen.
Trotse afgestudeerden geflankeerd door de decaan
(vlnr): G. Schaafsma (MSc), A. Truijens (BSc),
W. Buddingh (BSc), S. Lagerweij (BSc), P. Heijnsbroek
(MSc), prof. R. van Hezewijk
mw. I. Soons (MSc), Deurne, België P
Afstudeeropdracht: Een Verkennend Onderzoek
naar de Psychologische Impact van het Mindfulness
Based Stress Reduction Programma bij
Hoogsensitieve Personen.
mw. S.J.L. Staelens (MSc), Evergem, België
Afstudeeropdracht: Rivaliteit en het Beter dan
Gemiddeld Effect: De Modererende Invloed van
Sociale Vergelijkingsoriëntatie.
dhr. J.H.F. Tenten (MSc), Melick P
Afstudeeropdracht: Zelf-Ander Oriëntaties in
Levensverhalen Hermans’ waarderingstheorie in
het perspectief van hechting, interpersoonlijke
stijl en kwetsbaarheid voor depressie met verkenningen
voor Psychotherapie-integratie.
Rechtswetenschappen
Wo masteropleiding Rechtsgeleerdheid
dhr. M. Scheele (LLB), Aarlanderveen
Wo masteropleiding Rechtsgeleerdheid
mw. P.C.M.H. Mensert Spaanderman (LLM),
Alkmaar
Scriptie: De uitgeklede dader. Regresrecht: een
onderzoek naar de verhaalsgerechtigde derden
die kunnen ageren na het opzettelijk toebrengen
van letsel.
mw. E.M. Scheffer (LLM), Utrecht
Scriptie: Hoe dient de strafrechter om te gaan
met getuigenverzoeken en verzoeken tot andere
onderzoekhandelingen?
P Bij deze studenten werd aan het behaalde
getuigschrift de waardering ‘met Lof’ toegekend.
P In Modulair 4 werd de titel van deze afstudeeropdracht
foutief vermeld. Ter rectificatie wordt
deze opnieuw opgenomen.
Decaan reikt persoonlijk
getuigschriften uit
Op 12 februari reikte prof. dr. René van Hezewijk,
decaan van de faculteit Psychologie, in
Utrecht persoonlijk drie Bachelor- en twee
Mastergetuigschriften uit. De uitreiking vond deze
keer niet in het studiecentrum plaats, maar in de
Fundatie van Renswoude (1756) – in het Utrechtse
museumkwartier. De aanwezigheid van de decaan
was onderdeel van de uitreikingen ‘nieuwe stijl’
zoals die sinds september 2009 gebruikelijk zijn.
Daarbij kan tevens worden uitgeweken naar een
extra sfeervolle locatie.
Na de ontvangst van de studenten en hun genodigden
in de Collegezaal begaf het gezelschap
zich naar de zeer fraaie Regentenzaal. Paula Röder,
hoofd studiecentrum Utrecht, opende de feestelijke
bijeenkomst. Tijdens de diploma-uitreiking
ging er extra aandacht uit naar mevrouw Petra
Heijnsbroek die het Mastergetuigschrift ‘met lof’
in ontvangst mocht nemen. Overigens logen de
indrukwekkende cijferlijsten van twee bachelorstudenten
er evenmin om. In hun dankwoorden
benadrukten de geslaagden het belang van
contact met medestudenten en steun van het
thuisfront.
Tijdens de aansluitende receptie waren de studenten
unaniem positief over deze nieuwe vorm van
uitreiken (aanwezigheid decaan, extra cachet). Het
feit dat studenten en hun familie uit o.a. Alkmaar
en Leeuwarden er speciaal voor naar Utrecht
waren gekomen, kon dat beeld alleen nog maar
versterken. Op de website van studiecentrum
Utrecht (www.ou.nl/utrecht) staat een uitgebreid
fotoverslag.
32
Open Universiteit
Modulair 19 maart 2010
5710099