Dimensie 3: themanummer over migratie (PDF, 2.77 MB)

Van SOLIDARNOSC
tot ontwikkelingssamenwerking
Sinds 2004 heeft de Europese Unie 12 nieuwe lidstaten mogen verwelkomen.
Ook zij doen nu officieel aan ontwikkelingssamenwerking. Hoe is dat gegroeid?
Communistisch verleden
Ontwikkelingssamenwerking is voor de
nieuwe lidstaten niet helemaal nieuw. Maar
in het communistische tijdperk – tien van
de twaalf staten schuilden achter het IJzeren
gordijn – diende dit vooral de promotie
van het communisme. Zo waren Vietnam
en Cuba populaire hulplanden. In Hongarije
konden Afrikanen
studeren. Toenmalig
Roemeens president
Ceausescu toerde
dikwijls door Afrika,
al besefte hij dat ook
zijn eigen land een
ontwikkelingsland
was. Vandaar zijn
klemtoon op samenwerking
met wederzijds
voordeel.
Na de val van de
Berlijnse muur in 1989 kregen de ‘Oostbloklanden’
zelf ontwikkelingsgeld. Ngo’s
brachten hun eigen bevolking zelfredzaamheid
bij. Volgens Krzysztof Stanowski,
Pools staatssecretaris voor ontwikkelingssamenwerking,
is dit tot op vandaag een
voordeel. “Onze ngo’s werken zowel in
Polen als in onze partnerlanden. Daardoor
begrijpen de mensen heel goed wat ngo’s
doen. Ze hebben een gezicht. Vandaar dat
de meeste Polen (83%) achter ontwikkelingssamenwerking
staan. En natuurlijk
is solidariteit ons niet vreemd. We kenden
immers de solidarnosc-beweging.”
Roemeense ngo’s
pleiten voor
‘co-ontwikkeling’,
echte samenwerking
tussen gelijkwaardige
partners.
Bij de buren
Tijdens de voorbereiding op het EUlidmaatschap
startten de voormalige
Oostbloklanden bij mondjesmaat hun
ontwikkelingssamenwerking op. Hun
blik was vooral gericht op de buren: de
Balkan, Oostelijk Europa (Oekraïne…)
en de Kaukasus (Georgië…). “Het is een
logische keuze”, vindt Eva Kolesárová,
directrice van het Slovaaks ontwikkelingsagentschap.
“Door ons gezamenlijk communistisch
verleden begrijpen we die landen
beter. We kunnen onze
ervaring in de transformatie
tot EU-lidstaat delen.”
Ook als volwaardige EUlidstaat
blijven de buren
partnerlanden: Wit-Rusland,
Georgië, Moldavië,
Servië, Bosnië-Herzegovina,
Kosovo, Oekraïne…
Omwille van de militaire
verbintenissen via de
NAVO is ook Afghanistan
vaak een voorkeurpartner.
De banden met Afrika zijn beperkt.
“We hebben maar twee ambassades in
zwart Afrika, in Kenia en Zuid-Afrika”, zegt
Tamás Orosz van het Hongaarse ministerie
voor Buitenlandse Zaken. “In deze
landen, naast Ethiopië en Nigeria, hebben
we enkel sporadisch een project.”
Co-ontwikkeling
De nieuwe lidstaten werken vaak rond
democratie, goed bestuur en mensenrechten.
Ook landbouw, water, onderwijs
en gezondheid zijn geliefde onderwerpen.
De aanpak is sterk op Westerse leest
geschoeid. Niet iedereen vindt dit een goed
idee. Zo willen de Roemeense ngo’s afstappen
van de relatie donor-ontvanger. Ze pleiten
voor ‘co-ontwikkeling’, echte samenwerking
tussen gelijkwaardige partners.
Opvallend is wel dat het grootste deel
van het ontwikkelingsbudget besteed
wordt via internationale organisaties
zoals de EU. Gezien de beperkte eigen
ervaring is dit niet zo verwonderlijk.
Het totale budget schommelt tussen de
0,08 en 0,12% van het BNI. De intentie is
0,33% te halen in 2015.
Aan het roer
In 2011 mogen Hongarije en Polen
alvast de toon zetten in de Europese
ontwikkelingssamenwerking. Ze zijn
dan voorzitter van de EU. “Democratie
wordt een belangrijk thema”, verklapt
Pools staatssecretaris Stanowski. “De
Europese Ontwikkelingsdagen in Warschau
zullen openstaan voor scholen en
we organiseren een filmfestival.” Overigens,
in de Europese Commissie wordt
zowel de post ontwikkelingssamenwerking
als humanitaire hulp door een
nieuw lidstaat ingenomen, resp. door
de Let Andris Piebalgs en de Bulgaarse
Kristalina Georgieva.
Malta
Cyprus en Malta - de enige nieuwe lidstaten
zonder communistisch verleden
- vallen wat uit de toon in dit verhaal.
Ook zij doen aan ontwikkelingssamenwerking.
“Onze mensen zijn heel vrijgevig,
het zijn latino’s”, zegt de Maltese
diplomate Daniela Sultana. “We hebben
een verleden van missionarissen. Andere
mensen helpen zit ons in het bloed. Ook
al besteden we nu slechts 0,18% van het
BNI , er is een sterke politieke wil om de
0,7% te halen.”
CHRIS SIMOENS
20 FEBRUARI-MAART 2011 I dimensie 3