Scan 1, februari 2002 - UMC Utrecht

More documents

Recommendations

Info

tekst > Rob Buiter foto > Chris Timmers Dove handen en Neuroloog in opleiding Laurien Teunissen onderzocht de mogelijke oorzaken van polyneuropathie. Zuurstoftekort kan een verklaring zijn voor een grote groep onbegrepen polyneuropathieën. Er bestaat een hele waslijst aan oorzaken van polyneuropathie. De motorische storing of het gevoelsverlies dat bij polyneuropathie hoort (vooral in voeten, onderbenen en handen) kan komen door diabetes, alcoholmisbruik, erfelijke factoren, maar ook door metabole stoornissen, infecties of een vergiftiging. Om maar een paar van de oorzaken te noemen. Ondanks al die mogelijkheden komt vijftien procent van de vierhonderdduizend Nederlanders met polyneuropathie toch nog in het bakje ‘overigen’ terecht. De oorzaak van hun gevoelsverlies is niet thuis te brengen en zij worden verder bestempeld als de idiopathische polyneuropathieën. Tintelingen “In de praktijk wordt nogal lichtvaardig gedacht over deze polyneuropathie”, vindt neuroloog in opleiding Laurien Teunissen. “Neurologen plaatsen ze bijvoorbeeld meestal niet in de hoek van de pijnlijke neuropathieën. Maar in een onderzoek naar de kwaliteit van leven geven deze patiënten toch duidelijk aan dat ze veel hinder ondervinden van tintelingen en een raar gevoel in handen en vooral voeten.” Toen Teunissen zes jaar geleden begon met een promotieonderzoek naar mogelijke oorzaken van onverklaarde polyneuropathieën, kreeg zij van haar copromotor neuroloog Nicolette Notermans een aardige werkhypothese mee. nr 1 februari 2002 12
voeten Polyneuropathie is complex ziektebeeld Teunissen: “Zij had in haar eigen promotieonderzoek al gemerkt dat de groep ’overigen‘ niet zo’n vergaarbak is als hij lijkt. Er zijn aardig wat overeenkomsten. De groep is bij aanvang van de eerste symptomen al relatief oud, gemiddeld zevenenvijftig jaar. De patiënten in deze groep hebben meer last van gevoelsstoornissen dan van krachtsverlies en het verloop is vrij mild. Bovendien zitten de problemen meer in de zenuwuitlopers, de axonen, dan in de beschermende myelinelaag daaromheen, zoals je bij een aantal andere polyneuropathieën ziet. Verder kreeg Notermans bij haar werk op de polikliniek de indruk dat veel van de patiënten problemen hadden met hun bloedvaten. de mensen met die vaatproblemen een verhoogde kans hadden op neuropathische verschijnselen. Bovendien zagen we dat hart- en vaatproblemen een duidelijke risicofactor zijn voor het ontstaan van polyneuropathie. Maar een sluitende verklaring voor de hele groep idiopathische neuropathieën was het nog zeker niet.“ Gatenkaas Een deel van de polyneuropathieën is te behandelen. Ligt de oorzaak bijvoorbeeld in een ontsteking van de bloedvaten die naar de zenuwen lopen, dan kan behandeling met corticosteroïden uitkomst bieden. ”Maar zo’n behandeling is nogal belastend, dus doe je dat alleen als je zijn natuurlijk bepaald niet representatief voor CIAP-patiënten”, zo realiseert Teunissen zich. ”Maar ze geven wel een aanwijzing dat ischemie kan ontstaan door een gebrekkige zenuwwerking. En misschien zit er zelfs wel een neerwaartse spiraal achter: haperende zenuwen zorgen voor slechtere bloedtoevoer, zorgt voor haperende zenuwen, zorgen voor nog slechtere bloedtoevoer, en zo verder.” Klassieke risicofactoren Teunissen beschrijft in haar proefschrift een breed palet aan onderzoeken: van de kwaliteit van leven van de patiënten tot een mogelijk fysiologisch puzzelstukje achter de ischemie. ”Ik En de literatuur meldde, dat zowel acuut >> Haperende zenuwen zorgen voor slechtere bloedtoevoer geruststellen”, zegt ze. ”In het kan de patiënten wel enigszins als chronisch zuurstoftekort zenuwschade kan opleveren.” zeker weet dat de oorzaak van de polyneuropathie een ontsteking is“, zegt Teunissen. Om onderzoek naar de kwaliteit van leven heb ik naast polyneuropathieën van onbekende oorzaak ook erfelijke polyneuropathieën Zuurstofloze zenuw In de beschikbare literatuur kon Teunissen geen harde aanwijzingen vinden voor een directe link tussen zuurstoftekort door ischemie (bloedeloosheid) en het optreden van polyneuropathie. “In het algemeen wordt wel aangenomen dat acute ischemie zenuwschade kan aanrichten, bijvoorbeeld door het ontstaan van zuurstofradicalen. Maar het precieze effect van chronische ischemie op de perifere zenuwen weten we nog niet. Het is ook bekend dat mensen met chronische obstructieve longaandoeningen meer last hebben van polyneuropathie en dat is uitgerekend een groep die door de longproblemen een verlaagde die reden wordt bij sommige patiënten een biopt genomen uit de nervus suralis, een zenuw die langs de buitenkant van de voet loopt en waar veel patiënten geen gevoel meer in hebben. Daar kan dus zonder bezwaar een deel worden uitgenomen. Teunissen: ”Door dat onderzoek beschikte ik over een aantal zenuwbiopten van CIAP-patiënten. Vergelijk je die biopten met controles, dan zie je dat de bloedvaten die naar de zenuw lopen bij CIAP-patiënten een dikkere wand hebben. Dat is opnieuw een aanwijzing dat de doorbloeding bij die patiënten te wensen over laat.“ meegenomen. Voor beide groepen geldt, dat ze zelden in een rolstoel terechtkomen. Toch ondervinden ze wel degelijk beperkingen in het dagelijks functioneren. Zeker in het licht van de vergrijzing en de daardoor verwachte toename van het aantal patiënten met polyneuropathie, verdient deze groep aandacht.” Het meest praktische dat artsen uit het onderzoek kunnen halen is het zoveelste argument om hun patiënten op het hart te drukken op te passen met roken, en te waken voor een hoge bloeddruk en een hoog cholesterol. Als de nieuwe aanwijzingen uit het onderzoek van zuurstofspanning heeft.” Na het literatuuronderzoek had Teunissen het >> Slechtere bloedtoevoer zorgt voor haperende zenuwen liefst meteen een breed bevolkingsonderzoek op poten gezet. ”Maar dat zat er niet in”, zo realiseerde zij zich. ”In plaats daarvan heb ik honderd mensen met chronische idiopathische axonale polyneuropathie (CIAP) vergeleken met honderd leeftijdgenoten zonder polyneuropathie en honderd mensen met vaatproblemen in de benen. Met die laatste groep heb je een soort positieve controle, omdat je zeker weet dat ze ischemie hebben. Bij de vergelijking viel op dat Tot slot ging Teunissen nog dieper in op de mogelijke fysiologische verklaring. Zij onderzocht de nervus suralis van mensen die door de ernst van hun vaatproblemen een onderbeenamputatie hadden ondergaan. Van de zenuwplexus, een netwerk van zenuwen, restte in veel gevallen niet meer dan een gatenkaas. Die zenuwplexus bestuurt het bloedvat, dat op zijn beurt weer de zenuwen van bloed voorziet. ”De onderzochte zenuwen uit geamputeerde benen Laurien Teunissen definitief bewaarheid worden, zijn de klassieke risicofactoren waarvoor iedere huisarts zijn patiënten waarschuwt ook risicofactoren voor polyneuropathie. ”Maar een sluitende verklaring voor de groep onverklaarde polyneuropathieën heeft het onderzoek helaas niet opgeleverd”, constateert ze. ”Daar zullen mijn opvolgers mee aan de slag moeten.” nr 1 februari 2002 13
Page 1 and 2: 1/02 februari SCHIZOFRENIE Spoorzoe
Page 3 and 4: mix kort nieuws Nieuw Academie voor
Page 5 and 6: is te snel geloven Beeldvorming ver
Page 7 and 8: amygdala Een horizontale doorsnede
Page 9 and 10: Hoe wenselijk is wensgeneeskunde? K
Page 11: De Amerikaanse Christina Corrigan s
Page 15 and 16: helpt nieuw beenmerg Bovendien werd
Page 17 and 18: Stamcel restaureert bloedvat tekst
Page 19 and 20: In de vrieskou wensen we het nieuwe
Page 21 and 22: muiltje verschalkt tumorcel Immunot
Page 23 and 24: als Niels zelf óók het probleem o

Scan 1, februari 2002 - UMC Utrecht

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?