Verschillende manieren om trillingsmetingen te interpreteren.

Trillingen nader beoordeeld
Interpretatiemogelijkheden van meetgegevens
Louis de Jong - Rob Buster - Erwin Speklé

Trillingen
Technisch bekeken
Gezondheidskundig
Wettelijke aspecten
Beoordelen
Praktijkonderzoek
Resultaten
Aanbevelingen

Trillingen, technisch bekeken
Cyclische beweging van een massa
met een bepaalde frequentie (aantal bewegingen per seconde)
een bepaalde uitwijking (m)
een bepaalde versnelling (m/s²)

Trillingen, technisch bekeken
Trillingen: positieve en negatieve uitslag
Wiskundige “truc”, root mean square (RMS)

Trillingen, technisch bekeken
In de praktijk:
In alle richtingen (assenstelsel). Wiskundig samenvoegen met als
resultante de
vectorsom

Trillingen, gezondheidskundig bekeken
K-factor, correctie voor
menselijke gevoeligheid

Lichaamstrillingen
Komen binnen via zitvlak en/of voeten
Werken op spieren, zenuwen en gewrichten
Lage rugklachten en degeneratie van
wervelkolom
Beroepsziekte (erkend in vijf europese landen)
Minimum enkele / jaar in NL tot 800 / jaar in B

Achtergrond wetswijziging
Europese richtlijn 89/391
In NL opgevolgd in arbowet
Europese richtlijn 2002/44, bescherming gezondheid als gevolg van
fysieke agentia
In NL aanpassing arbobesluit 2005
Beoordelingscriterium NL: RMS B RMS en VDV

Trillingen en de wet
Beoordeling op basis van productgegevens en blootstellingtijd.
Eventueel meten van trillingsniveau
Maatregelen ter voorkoming / vermindering van blootstelling
Voorlichting en opleiding
Gezondheidstoezicht (PAGO = actief, spreekuur = passief)

Trillingen en de wet
RI&E: nadere beoordeling van blootstelling aan trillingen
actiewaarde
grenswaarde
Hand-arm 2,5 m/ s² 5 m/ s²
Lichaam 0,5 m/ s² 1,15 m/ s²

Normen en richtlijnen
NEN ISO 2631, mechanical vibration and shock – evaluation of
human exposure to whole body vibration
NEN ISO 5349, mechanical vibration – measurement and
evaluation of human exposure to hand-transmitted vibration
ISO 8041, human respons to vibration measuring
instrumentation
NEN EN 14253, meten en berekenen van beroepsmatige
blootstelling aan mechanische lichaamstrillingen

Beoordelingscriteria
Veel discussiepunten
RMS van een enkele as?
Maximum waarde van een as?
RMS van de vectorsom als een as overheersend is?
Wat is overheersend?
Crest factor 6 of 9?

Schokken
Crestfactor, is een maat voor het schokken
Verhouding tussen gemiddelde en maximale waarde
Crest = Peak / RMS

Schokken
Maximum Transient Vibration Value ook wel Running RMS

Schokken
Vierde macht Vibration Dose Value ook wel RMQ

Beoordelingscriteria
Algemene literatuur: indien groter dan 9 is schokken een risico,
RMS is dan een onderschatting
Interne document AI: crestfactor = 6
Nadere beoordeling met VDV of MTVV

Onderzoek en interpretatie
Zes streekbussen
Diverse trajecten
Beoordeling via
RMS van zowel de individuele assen als de vectorsom
Crestfactor
VDV

Methode
trillingsopnemer op stoel chauffeur.
apparatuur voldoet aan ISO 8041 (1990).

Resultaten
a v p e rtra je c tp e rb u s
4
3,5
3
2,5
2
Re ek s1
1,5
1
0,5
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 2 2 2 3 24 25 26 2 7 2 8 29 3 0 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 4 1 4 2 43 44 45 46 4 7 48 49 50 51 52 5 3 54 55 56 57 58 59 60 6 1 62 63
tra je c t/b u s

Resultaten
RMS x-as totaal RMS y-as totaal RMS z-as totaal
1,5
1,4
1,3
1,2
A(8) m/s 2
1,1
1
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
Totaal Berkhof
VDL "mini bus"
Totaal MAN
lion's city
Totaal
mercedes
gelede bus
Totaal van
Hool A330,
reguliere stoel
Totaal Van
Hool A330,
luchtgeveerde
stoel
Totaal VDL
Berkhof
Ambassador
de totale trillingsbelasting RMS (dagdosis) per bus over het gehele traject

Resultaten
Basis evaluatie methode
Hoogste as
bepalend voor de
dagdosis (RMS)
x-as
0,57 m/s²
y-as
0,79m/s²
y-as
0,81m/s²
z-as
0,76m/s²
y-as
0,89m/s²
x-as
0,85m/s²
Vectorsom (RMS)
bepalend voor de
dagdosis
0.90 m/s² 1,17 m/s² 1,27 m/s² 1,25 m/s² 1,29 m/s² 1,35 m/s²
Aanvullende VDV beoordelingsmethode
Hoogste as
bepalend voor de
dagdosis (VDV)
z- as z-as
18,68
17,55
m/s 1,75 m/s 1,
75
z-as z-as y-as y-as
20,71
19,26
23,54 22,07
m/s 1,75 m/s 1,75 m/s 1,75
22,07 Grenswaarde
overschrijding
m/s 1,75
Vectorsom (VDV)
bepalend voor de
dagdosis
26,84 28,11
m/s
1, m/s
1,
75
75
32,50m/s
1,75
31,30 33,11 35,79
m/s
1,75 m/s
1, m/s
1,
75
75
Actiewaarde
overschrijding
Bussen
VDL
minibus
MAN
lion's city
Mercede
s gelede
bus
van Hool
A330
Van Hool
A330
VDL
Ambass.

Conclusie
Afhankelijk van beoordelingscriterium
In Nederland enkel RMS vereist (hoogste as)
Vectorsom (altijd hoger) wordt vaak gebruikt
Literatuur niet altijd duidelijk, dit geldt ook voor wettelijke
waarden

Conclusie
Buschauffeurs worden blootgesteld aan trillingen en schokken
Beoordeling RMS per as, altijd boven actiewaarde
Beoordeling RMS als vectorsom ook boven grenswaarde
Beoordeling VDV per as, enkele boven grenswaarde
Beoordeling VDV als vectorsom allen boven grenswaarde

Aanbevelingen
Registreer alle waarden (per as en vectorsom)
Rapporteer gebruikte beoordeling en criteria
RMS is criterium in NL maar ook VDV gebruiken
Ontwikkelen van een criterium “overheersende as”

Aanbevelingen richting
streekbussen
Wegdek verbeteren
Verkeersdrempels voorkomen
Onderhoud bussen
Rijstijl aanpassen (PIMEX)
Reistijd beschikbaar stellen
Voorlichting
Gezondheidskundig volgen