Atomen en Moleculen in historisch perspectief - KNCV

Het bestuur nodigt U op donderdag 26 januari 2012 om 19:30 uur uit in
Hotel Pierre 1 voor een Nieuwjaarsborrel,
gevolgd door onze 566 e lezing:
Atomen en Moleculen in historisch perspectief
Dr. habil. Henk Kubbinga (RUG)
Er is tegenwoordig nauwelijks een tak van cutting-edge natuurwetenschap te
bedenken of zij laat zich voorstaan op haar 'moleculaire' gerichtheid. Enerzijds betreft
dit het tegenwoordig bijna complete alfabet aan 'moleculaire' specialismen:
archeologie, biologie, cytologie, dendrologie, enzymologie, farmacologie, ...
Anderzijds gaat het om de chemie, de fysica en de biologie van single molecules:
monomolecular science.
In mijn voordracht zal ik schetsen hoe het zover gekomen is. De molecuultheorie
blijkt een Nederlandse innovatie, rond 1618 voorgesteld door Isaac Beeckman, een
1 Hotel Pierre, Leenderweg 80, 5615 AB Eindhoven, tel. 040-2121012

vriend van Descartes. Beeckman maakte gebruik van de atoomtheorie van Lucretius.
Vanaf 1618 zou de molecuultheorie zich verbreiden over de zich emanciperende
natuurwetenschap-pen. Aandacht zal worden besteed aan kopstukken als Stahl
(flogiston !), Lavoisier, Dalton, Berzelius, Kekulé, Van 't Hoff, Stas en, natuurlijk,
Mendelejeff. Hoe maakten zij het bestaan van 'atomen' en 'moleculen' aannemelijk ?
Literatuur: H.H. Kubbinga, The molecularization of the world picture, or the rise of
the Universum Arausiacum, Groningen: Groningen University Press, 2009.
Curriculum Vitae Dr. habil. Henk Kubbinga (RUG)
Henk Kubbinga studeerde organische chemie aan de VUA (1966-1976), waarna hij
promoveerde op een proefschrift over de
geschiedenis van het molecuulbegrip tot 1800
(EHESS, Parijs, 1983). Als 'Akademieonderzoeker'
(KNAW) werd hij in de gelegenheid
gesteld het proefschrift om te werken tot een
monografie (tot ca. 1925; Parijs: Springer-Verlag
France, 2001). In US-Engelse bewerking hiervan
verscheen in 2009 bij Groningen University Press
als The molecularization of the world picture, or
the rise of the Universum Arausiacum.
Foto door Mw. Mijke Bos, fotografe
Henk Kubbinga werkte o.a. mee aan de uitgave van
de Correspondance van Lavoisier (Parijs) en publiceerde regelmatig in
Chemisch2Weekblad en zijn voorgangers (over Beeckman, Stahl, Lavoisier, Marie
Curie; valentie-leer, nomenclatuur, etc.). Zijn bijzondere aandacht gaat uit naar de
historische ontwikkeling van atoom- en molecuultheorie.
Verder in het CKE programma:
woensdag 15 februari 2012, 80 e middagexcursie naar het
Steendrukmuseum Valkenswaard http://www.steendrukmuseum.nl/site/)
donderdag 22 maart 2012, 85 e jaarvergadering en 567 e lezing
KIVI/NIRIA regio Zuid, zie: http://afdelingen.kiviniria.net/regiozuid