100 jaar verbintenis van twee culturen

More documents

Recommendations

Info

len zodanige ontwerpen te maken dat de projecten een zo klein mogelijk energiegebruik en CO 2-uitstoot hebben. Dus als we investeren in bijvoorbeeld oliezandprojecten moeten onze fabrieken en operaties in deze sector gelden tot de wereldtop in koolstofmanagement. Het betekent dat we tegen de ontwerpers zeggen dat ze voor een nieuwe installatie niet langer de tekeningen van het vorige project kunnen nemen maar dat een totaal ander ontwerp gemaakt moet worden. Die nieuwe fabrieken moeten zuiniger omgaan met energie en ze moeten producten maken die met minder milieubelasting gebruikt kunnnen worden. Heel belangrijk is ook dat de CO 2 in een zo hoog mogelijke concentratie in de rookgassen zitten - de economie van CCS-technologie wordt voor een groot deel bepaald door het afvangen en concentreren van de CO 2 in de gassen die de schoorsteen in gaan.” Ook gebruikt Shell tegenwoordig ‘screening values’ voor nieuwe projecten, een set van mogelijke CO 2-heffi ngen. Alleen maakt het bedrijf deze waarden niet bekend. Spence: “We willen niet dat mensen die waarden gaan zien als voorspellingen.” Als het werken met screening values aangeeft dat een project bij hogere CO 2-heffi ngen minder rendabel wordt dan de bedrijfsnorm aangeeft, kan het economisch interessant zijn om extra kapitaalinvesteringen in het ontwerp te doen om de emissies structureel diepgaander te reduceren. Nog een argument voor Shell om geen harde CO 2-doelstelling te bepalen voor na 2010: “Steeds meer van onze grote installaties vallen al onder overheidsdoelstellingen voor CO 2-reductie: de Europese wettelijke cap and trade regeling omvat zo’n 20 procent van onze activa, en dat percentage zal naar alle waarschijnlijkheid alleen maar groeien”, aldus Bill Spence. Op één: energiebesparing Bill Spence benadrukt dat CO 2-reductie langs tal van wegen gerealiseerd moet worden. “Als je me vraagt wat de grootste bijdrage gaat leveren, zet ik verbetering van de energie-effi ciëntie bovenaan. Op de tweede plaats komt bij mij het opvangen van CO 2 bij grote installaties en het opbergen daarvan in ondergrondse reservoirs, de CCSmethode. Daarna is er de mogelijkheid om met moderne technieken biomassa om te zetten in vloeibare motorbrandstoffen en ook hebben we natuurlijk renewables, voornamelijk wind en zon. Maar ook een verschuiving binnen fossiele brandstoffen, van steenkool naar aardgas bijvoorbeeld, helpt.” En mineralisatie van CO 2? (zoals beschreven in de voorgaande Shell Venster.) Spence: “In Amsterdam werkt een team van zeer gemotiveerde we- tenschappers aan de omzetting van CO 2 in een zandachtig mineraal. Mineralisatie kost geld, net als ondergrondse opslag, maar er moet worden bedacht dat lang niet elk land geschikt is voor CCS-technologie. Japan bijvoorbeeld heeft vrijwel geen olie- en gasreservoirs en de ondergrond wordt zeer regelmatig getroffen door aardbevin- 18 - JULI / AUGUSTUS 2007 - SHELL VENSTER ILLUSTRATIE gen. Als zo’n land toch zijn CO 2-emissie wil verminderen, is mineralisatie een denkbaar alternatief.” Financiële ondersteuning Bill Spence noemt zichzelf een ‘technologie-optimist’. “Ik ben een ‘moeren en bouten jongen’, met een groot geloof in innovatie. Maar ik zie ook dat er nog steeds een enorme verspilling plaatsvindt. Door veel effi ciënter met grondstoffen om te gaan, kunnen we een minstens gelijke levensstandaard houden met een veel lager individueel energiegebruik. We hoeven daarvoor echt niet terug naar het consumptieniveau van de jaren vijftig van de vorige eeuw.”
“Behalve dat het hebben van goede CO 2-technologie helpt bij het versterken van je maatschappelijke reputatie, vergroot het ook de kans dat je de voorkeurspartner wordt van overheden.” “Ik zie in de aanstaande 30 of 40 jaar bijvoorbeeld een totale verandering optreden bij auto’s. Nieuwe brandstoffen en nieuwe aandrijfsystemen, denk aan elektriciteit, brandstofcellen, waterstof en dergelijke. Voor iedere levensstijl ontstaat een precies passend aanbod.” Gelijktijdig zegt Spence echter dat hij zorgen heeft over het gegeven dat het tempo van transitie richting duurzame technologie trager verloopt dan de groeiende wereldvraag naar - vooral fossiele - energie en de mogelijke klimaateffecten daarvan. “Soms denk ik wel eens dat ‘klimaatverandering’ niet zo’n goed woord is. Het wordt warmer. ‘Nou, en?’, zullen veel mensen zeggen. ‘We gaan voor warmer weer altijd naar Spanje of Griekenland, en we vinden het daar heerlijk.’ Maar wat als de verschuiving van klimaat er voor zorgt dat 2,5 miljard mensen waterproblemen krijgen, zoals wordt voorspeld? Dan is het moment van de waarheid aangebroken. Er kunnen geen 2,5 miljard ontevreden mensen op de wereld bestaan zonder dat het leidt tot grootschalige maatschappelijke onrust.” Vliegende start maken Hét verwijt dat publiek en politiek maakt richting energiemaatschappijen, is dat het tempo van transitie niet hoog genoeg ligt en dat meer van de investeringen richting renewables en duurzaamheid gestuurd moeten worden. Hoe reageert Bill Spence dan? “Iedereen bij ons realiseert zich dat we van de samenleving geen ‘license to operate’ krijgen om alleen maar meer fossiele brandstoffen te produceren zonder gelijktijdig de technologie te ontwikkelen om de milieu-effecten daarvan te verminderen. Maar gelijktijdig geldt dat renewables en opbergtechnieken voor CO 2 nu allemaal, op CO 2-injectie in oude olievelden na, niet kunnen bestaan zonder fi nanciële ondersteuning. Pas als overheden robuuste marktmechanismen invoeren die passen bij de lange-termijn horizon van investeringen in de energiesector, zullen de technologie-ontwikkeling en de investeringen een grote vlucht nemen. Niemand immers gaat grootschalig investeren in zaken die alleen maar geld kosten inplaats van opbrengen. Ik denk dat als dit gebeurt, ondersteund door het verlenen van verhandelbare emissierechten voor alle technieken waarmee CO 2 uit de atmosfeer wordt gehouden, we een vliegende start kunnen maken, met name met het opbergen van CO 2 in ondergrondse reservoirs. Met deze technologie kunnen al over een jaar of vijf echt substantiële hoeveelheden worden geneutraliseerd. Waarnaast andere reductietechnieken snel zullen doorgroeien, zoals renewables, biobrandstoffen en betere energieeffi ciëntie. Ik vind dan ook dat ik een van de mooiste banen bij Shell heb, elke dag is een uitdaging en voel ik de stimulans van een bedrijf dat deze uitdaging echt serieus neemt.” ■ 19 - JULI / AUGUSTUS 2007 - SHELL VENSTER DISCUSSIE STUREN, NIET GESTUURD WORDEN Politici plegen maximaal vier jaar vooruit te denken, energiebedrijven hebben voor hun investeringen een horizon van zo’n vijfentwintig tot veertig jaar, maar als het gaat om beleid rond klimaatverandering moeten we eigenlijk vijftig tot honderd jaar vooruit kunnen denken. Pas over zulke termijnen komen in de energievoorziening baanbrekende veranderingen tot stand. Dat betekent dat heel nieuwe denkmodellen moeten ontstaan. Aldus een van de constateringen die tijdens een door Shell georganiseerd ‘discussie-diner’ over duurzaamheid over tafel gingen. Tegenover een delegatie van Shell-mensen, onder wie Rein Willems, President-Directeur van Shell Nederland, en Graeme Sweeney, Executive Vice-President Renewables, Waterstof en CO 2, zaten winnaars van destijds de Koninklijke/ Shell Prijs voor Duurzame Ontwikkeling *) . Deze winnaars hebben een ad hoc Duurzaamheidsberaad gevormd dat optreedt als refl ectiepanel waartegen Shell meningen en dilemma’s spiegelt in haar zoektocht naar het creëren van de juiste voorwaarden (wetenschappelijk, economisch en maatschappelijk) rond energievoorziening, energietransitie en duurzaamheid. Van de kant van de Shell-aanwezigen werd twijfel geuit aan de haalbaarheid van de kabinetsdoelstelling om al in 2020 de CO 2-emissie dertig procent beneden het niveau van 1990 te hebben gebracht. De ervaring met recentelijk gerealiseerde CO 2-reductieprojecten leert namelijk dat de regelgeving zó complex is dat zelfs relatief kleinschalige projecten tien jaar nodig hebben voor realisatie. Energie te goedkoop Milieuhoogleraar Jeroen van den Bergh stelde niet al te veel te verwachten van de grote energiemaatschappijen bij echte energie- en milieu-innovaties, omdat zij min of meer gevangen zitten in de grootschaligheid van hun investeringen in bestaande technologie. Net zo min als hij een warm supporter is van CO 2-opslag (carbon capture and storage), “omdat dit ons niet in de richting leidt van lange-termijn innovaties en oplossingen.” “Energie is nog steeds erg goedkoop, té goedkoop”, vindt Van den Bergh, die ook stelde dat kernenergie hem juist níet aanspreekt, wegens de kosten van een eventuele ramp in een centrale en een te geringe bijdrage aan echte energie-innovatie - lees, besparingstechnieken. Vanzelfsprekend ziet Nic Lopes Cardozo ‘zijn’ kernenergie wel als oplossing en als innovatie, maar dan gaat het ook om kernfusie inplaats van kernsplijting. “Wij werken hiermee aan energie-oplossingen voor over vijftig tot honderd jaar”, stelde hij vast. Een westerse wereld die over honderd jaar haar hele energievoorziening CO 2-vrij heeft gemaakt, ziet hij als een realistisch doel. Wim Sinke bracht naar voren dat de industrie de neiging heeft, bijvoorbeeld met solartechnologie, te wachten met grootschalige investeringen tot men zekerheid heeft over wat de goedkoopste technologie is. “Maar zoiets kun je misschien pas over vijfentwintig of vijftig jaar vaststellen. Shell moet techniek gebruiken als stepping stones naar de toekomst.” Waarop Jeroen van den Bergh hem bijviel: “Ik zie veel enthousiasme voor nieuwe fossiele technieken, maar veel minder voor echt nieuwe technologie.” Eenvoudiger regels Samenvattend hadden de aanwezige winnaars van de Koninklijke/Shell Prijs voor Duurzame Ontwikkeling één gelijkluidend advies aan Shell: Doe meer aan ‘out of the box’ denken. Innovatie ontstaat meestal buiten gevestigde ondernemingen, bij nieuwe spelers, dus stimuleer meer innovatie-van-binnenuit. Bedrijven als Shell moeten de discussie sturen, inplaats door de discussie gestuurd te worden. Reactie daarop van Herman van Wechem, Global manager Exploration and Research bij Shell Global Solutions: “Als de overheid niet gelijktijdig besluit om de regelgeving aanzienlijk te versnellen en te vereenvoudigen, ben ik pessimistisch over de mogelijkheid om in 2020 dertig procent minder CO 2 uit te stoten, of zelfs maar twintig procent. Het bouwen van een windpark op de Noordzee heeft tien jaar in beslag genomen, en de uitvoering van een relatief klein project als de levering van CO 2 aan tuinders vanaf onze raffi naderij Pernis eveneens tien jaar. En de politiek geeft ons in feite nog maar dertien jaar om het grote doel te bereiken.” *) Winnaars Koninklijke/Shell Prijs voor Duurzame Ontwikkeling 1998-2005 Prof. ir. Jon Kristinsson: emeritus hoogleraar bouwkunde **) Prof. dr. ir. Gatze Lettinga; emeritus hoogleraar zuivering afvalwater Prof. dr. Wim Sinke: ECN en hoogleraar solartechnologie **) Prof. dr. Joop Schoonman: TU Delft, hoogleraar materialen (batterijen) **) Prof. dr. ir. Wim van Swaaij: TU Twente, hoogleraar chemische proceskunde (bioconversie) **) Prof. dr. Jeroen van den Bergh: VU Amsterdam, hoogleraar milieu-economie **) Prof. dr. Nic Lopes Cardozo: FOM instituut plasmafysica (kernfusie) **) Prof. dr. Joop van Lenteren: Wageningen, hoogleraar entomologie **) Aanwezig op Duurzaamheidsberaad april 2007
Page 1 and 2: EINDELIJK DEDEN NEDERLANDSE TEAMS M
Page 3 and 4: WINSTGROEI EERSTE KWARTAAL 14% Omva
Page 5 and 6: TIEN KILO SHELL GESCHIEDENIS In 200
Page 7 and 8: een matig register. Het Londense ar
Page 9 and 10: De Drukker: Wilco “We maakten een
Page 11 and 12: Ruim 250 teams deden mee aan de She
Page 13 and 14: VS WIL IOGEN STEUNEN Het Department
Page 15 and 16: “De toekomst van particuliere oli
Page 17: Sinds een kleine twee jaar geeft Bi
Page 21 and 22: het IJ bankwezen en onderzoekscentr
Page 23 and 24: 23 - JULI / AUGUSTUS 2007 - SHELL V
Page 25 and 26: Rob van Holten: “Als je je niet b
Page 27 and 28: om grootschalig over te gaan op alt
Page 29 and 30: NAAM Karen de Lathouder LEEFTIJD 30
Page 31 and 32: Z O K I J K I K E R T E G E N A A N

100 jaar verbintenis van twee culturen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?