PPT Collectiebeheer deel 2 - Erfgoedcel Waasland
PPT Collectiebeheer deel 2 - Erfgoedcel Waasland
PPT Collectiebeheer deel 2 - Erfgoedcel Waasland
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1. Inleiding
1. Inleiding<br />
Lokale erfgoedinstellingen<br />
= actief op diverse terreinen<br />
= waardevol erfgoed<br />
= waardevol documentair erfgoed<br />
= bewaring<br />
= gebruikt in de werking<br />
= ter beschikking gesteld van belangstellenden<br />
documentatiecentrum
1. Inleiding<br />
Documentatiecentrum : publieksgerichte functies<br />
= bewaarfunctie<br />
= informatieverlenend<br />
= educatieve functie<br />
= onderzoeksondersteunend
1. Inleiding<br />
Documentatiecentrum : diverse documentaire collecties<br />
= vooral papieren erfgoed<br />
= affiches<br />
= archivalia<br />
= AVM-materialen<br />
= boeken (diverse soorten, vormelijk en inhoudelijk)<br />
= brochures en folders<br />
= curiosa<br />
= documentatiemappen<br />
= foto’s en postkaarten<br />
= grijze literatuur<br />
= handschriften<br />
= kaarten en plannen<br />
= periodieke publicaties<br />
= rouwprentjes en doodsbrieven
1. Inleiding<br />
Onderscheid t.o.v. andere bibliotheken<br />
= specifiek onderwerpsgebied (lokale en regionale geschiedenis<br />
= collectie is minder omvangrijk<br />
= veel grijze literatuur<br />
= vaak diepgaande(re) ontsluiting<br />
= specifiek, lokaal publiek<br />
= beperkt toegankelijk (afspraak, openingsuren, ontleningen)
1. Inleiding<br />
Situatie verschilt van plaats tot plaats<br />
= lokale erfgoedhouder:<br />
= beheersproblemen (ontsluiting, bewaring, huisvesting,<br />
ter beschikkingstelling, geldelijke middelen, personele<br />
middelen, expertise)<br />
= andere spelers in het veld<br />
= plaatselijke bibliotheek kan zich ook profileren als<br />
bewaarbibliotheek<br />
= gemeentelijk archief kan zich ook profileren als<br />
bewaarbibliotheek<br />
= mengvormen
1. Inleiding<br />
Uiteenzetting : weg van het documentaire erfgoed<br />
= verzamelen (collectievorming)<br />
[= verzorgen (conservering, restauratie)<br />
= materiële bewaring]<br />
= ontsluiten (catalografie)<br />
= ter beschikking stellen van gebruikers<br />
= publiekswerking
2. Collectievorming<br />
(collectiebeleid)
2. Collectievorming<br />
Praktijk bij lokale verenigingen, meestal<br />
- breed interesseveld<br />
- niet kritisch omgaan met schenkingen<br />
- brede collecties (werkingsgebied overstijgend)<br />
Hamsteren van erfgoed ten koste van:<br />
- efficiënt beheer:<br />
nodeloos investeren van tijd, geld en middelen (bewaring,<br />
hypotheek opbergcapaciteit)<br />
- rendement collectie
2. Collectievorming<br />
Besef collectiebeheerders:<br />
- optimaliseren collectiebeheer<br />
- welomlijnde collecties, inhoudelijke samenhang<br />
- behoedzamer, economischer omspringen met depotruimte<br />
- uitbouw collectie is resultaat van een selectieproces<br />
weloverwogen keuzes maken<br />
prioriteiten stellen
2. Collectievorming<br />
2.1. Collectiebeleidsplan<br />
Missie collectiebeherende instelling<br />
Doel van de collectie<br />
Verzamelbeleid formuleren<br />
Gebruik van de collectie<br />
www.icn.nl (Instituut Collectie Nederland)
2. Collectievorming<br />
2.1. Collectiebeleidsplan<br />
1° Missie collectiebeherende instelling<br />
= wat is het verzamelgebied<br />
het thema<br />
het geografisch gebied<br />
de periode<br />
= wat zijn de kernactiviteiten<br />
in termen als verzamelen, bewaren, tentoonstellen, behouden,<br />
beheren, onderzoeken, informeren<br />
Voor een lokale erfgoedhouder, in principe: het bewaren en valoriseren van<br />
documentair en museaal materiaal over een geografisch beperkte regio
2° Wat is de geschiedenis van de collectie / vereniging<br />
2. Collectievorming<br />
2.1. Collectiebeleidsplan<br />
= hoe en waarom is de collectie gevormd<br />
= door wie en wanneer is de collectie gevormd<br />
= hoe is de collectie in het verleden beheerd<br />
inzicht in de collectie draagt bij tot een beter<br />
collectiebeheer
2. Collectievorming<br />
2.1. Collectiebeleidsplan<br />
3° Positionering van de collectie<br />
= hoe verhoudt de vereniging/collectie zich t.o.v. andere<br />
lokale erfgoedhouders/collecties<br />
= “swot”-analyse<br />
wat zijn de sterke en de zwakke punten van de collectie en het<br />
collectiebeheer, wat zijn de mogelijkheden, wat zijn de gevaren<br />
inzicht in samenstelling, betekenis, waarde van de collectie<br />
laat een gericht beleid toe bij de actualisering van de<br />
collectie (zoektocht naar nieuw, aanvullend materiaal)
4° Beleid bepalen<br />
2. Collectievorming<br />
2.1. Collectiebeleidsplan<br />
= op het vlak van selecteren en afstoten<br />
= hoe geeft men dit vorm<br />
duidelijke selectiecriteria vereist, bvb.:<br />
- in hoeverre past een object binnen het collectieprofiel<br />
- cultuurhistorische waarde object<br />
- fysieke staat object<br />
- ruimte in het depot<br />
- beschikbaarheid identieke/vergelijkbare objecten<br />
binnen de eigen of andere collecties
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving (acquisitie)<br />
1° Verzamelen<br />
2° Selecteren<br />
3° Afstoten
2.2.1. Aankoop<br />
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving<br />
= Actieve collectievorming : aankoop publicaties die passen binnen het<br />
collectieprofiel lokaal goed geplaatst<br />
= Budget : is de aankoop zijn geld waard ?<br />
- abonnementen tijdschriften<br />
- publicaties<br />
- nieuwe uitgaven<br />
- retroactief : hiaten wegwerken (zie bijlage)<br />
- boekantiquariaten<br />
www.antiqbook.com<br />
- boekenveilingen<br />
bvb. www.romanticagony.com<br />
= Meerwaarde realiseren door te focussen op grijze literatuur<br />
= Geen publiekrechtelijke archieven : onvervreemdbaar !
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving<br />
2.2.2. Schenkingen<br />
Principe: object/collectie wordt gratis overgedragen.<br />
Interessant voor collectie-uitbreiding, maar…<br />
- passend in het collectieprofiel ?<br />
- verdubbeling ?<br />
- handig ter vervanging van beschadigde/beduimelde<br />
exemplaren<br />
Schriftelijke bevestiging schenkingsovereenkomst
Schenkingsovereenkomst<br />
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving<br />
2.2.2. Schenkingen<br />
- Tussen schenker en ontvanger<br />
- Schenker erkent de eigenaar te zijn<br />
- Schenker draagt de eigendom over<br />
- Ontvanger kan vrij over de schenking beschikken<br />
- Ontvanger bewaart en beheert schenking op deskundige wijze<br />
- Ondertekend en gedateerd
Specifieke voorwaarden schenker<br />
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving<br />
2.2.2. Schenkingen<br />
- Vermelding schenker bij exposities<br />
- Integrale opname (“fonds”) : vergiftigd geschenk ?! Selectiecriteria:<br />
- passend in brede interpretatie collectieprofiel<br />
- in principe geen dubbele exemplaren<br />
- staat van het exemplaar<br />
- opname gewijzigde edities<br />
- Onmiddellijke verwerking/ontsluiting<br />
- Organisatie speciaal evenement
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving<br />
2.2.2. Schenkingen<br />
Aanbeveling : afspraken met schenker<br />
-Wat met:<br />
- dubbels of niet relevante titels herbestemming:<br />
- beter geplaatste erfgoedhouder (Vlabidoc)<br />
-ruil<br />
- boekenverkoop<br />
-papierslag<br />
- gevarieerde schenkingen (dragers)<br />
respecteren structuur- en herkomstbeginsel ?<br />
- Schenkingen = arbeidsintensief !<br />
afspraken, selectie, vervoer, stockage, controle bezit,<br />
vervanging beschadigde exemplaren, herbestemming,…
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving<br />
2.2.2. Schenkingen<br />
Schenkingen activeren !<br />
- Oproep schenkingen (via tijdschrift, via website)<br />
- Bedanking na schenking<br />
- Vermelding van schenkingen (via tijdschrift, via website)<br />
- Activiteiten rond schenkingen
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving<br />
2.2.3. Ruil<br />
- Beschikkend over eigen publicaties of over dubbels<br />
- Veelal toegepast m.b.t. tijdschriften<br />
- op de hoogte van elkaars werking<br />
- uitwisseling grensoverschrijdend onderzoek<br />
- Ruilkoop (vereist interessant aanbod)
2.2.4. Bewaargeving<br />
2. Collectievorming<br />
2.2. Verwerving<br />
- Bewaarnemer (ontvanger) wordt geen eigenaar<br />
- Bewaarnemer bewaart en beheert op deskundige wijze<br />
- Bewaarnemer bezorgt na afloop bewaargeving in gelijkaardige staat terug<br />
(behoudens normale verouderingsprocessen)<br />
- Duidelijke afspraken : bewaargevingsovereenkomst<br />
- tijdsduur (beperkt, langer, onbepaald)<br />
- raadpleegbaarheid (consultatie, publicatie, expositie) / inventarisatie<br />
- bewaargever op de hoogte houden<br />
- kosten bewaargeving / verzekering<br />
- herbestemming bij<br />
- overlijden bewaargever<br />
- stopzetting bewaargevende instelling<br />
- Ondertekend en gedateerd
2. Collectievorming<br />
2.3. Wieden / selectie<br />
Collectiebeleidsplan<br />
- wat wil de instelling verzamelen en behouden<br />
- wat hoort niet thuis in de collectie<br />
Selectie af te stoten objecten<br />
Herbestemming af te stoten objecten<br />
- schenking aan meer relevante instellingen / verenigingen<br />
- ruil met andere instellingen / verenigingen<br />
- verkoop<br />
- vernietiging (papierslag)
Change language