Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
de <strong>ga</strong>t<strong>en</strong>. Voor familieled<strong>en</strong> van patiënt<strong>en</strong><br />
geldt hetzelfde. <strong>Hoe</strong> zit dat? M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
niet zonder <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong>; het zijn<br />
onze basisbehoeft<strong>en</strong>. Et<strong>en</strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong> is<br />
in de beleving van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> dan ook nauw<br />
verwev<strong>en</strong> <strong>met</strong> beter word<strong>en</strong> <strong>en</strong> in lev<strong>en</strong><br />
blijv<strong>en</strong>. Zolang iemand eet <strong>en</strong> drinkt, <strong>ga</strong>at<br />
het goed <strong>met</strong> hem <strong>en</strong> is overlijd<strong>en</strong> niet aan<br />
de orde. Als iemand bewust besluit <strong>om</strong> niet<br />
meer te <strong>et<strong>en</strong></strong> of drink<strong>en</strong>, kan dat voor zijn<br />
<strong>om</strong>geving (familie, maar ook arts<strong>en</strong> <strong>en</strong> verpleegkundig<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>d<strong>en</strong>) s<strong>om</strong>s<br />
moeilijk zijn. Stopp<strong>en</strong> <strong>met</strong> <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong><br />
br<strong>en</strong>gt immers de dood dichterbij. E<strong>en</strong><br />
dilemma kan ook ontstaan als <strong>je</strong> iemand<br />
helpt <strong>met</strong> <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong>. Zorgdrag<strong>en</strong> voor<br />
iemand betek<strong>en</strong>t in ieder geval ervoor zorg<strong>en</strong><br />
dat dieg<strong>en</strong>e voldo<strong>en</strong>de eet <strong>en</strong> drinkt.<br />
Daarmee stopp<strong>en</strong>, <strong>om</strong>dat de patiënt niet<br />
meer wil <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong>, kan <strong>je</strong> het gevoel<br />
gev<strong>en</strong> dat <strong>je</strong> slechte zorg biedt. Terwijl dat<br />
in de laatste lev<strong>en</strong>sfase s<strong>om</strong>s juist het beste<br />
kan zijn wat <strong>je</strong> voor de patiënt kunt do<strong>en</strong>.<br />
Wat kun <strong>je</strong> do<strong>en</strong>?<br />
• Eet <strong>en</strong> drinkt de patiënt slecht? Bied dan<br />
regelmatig <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong> aan <strong>en</strong> help de<br />
patiënt <strong>met</strong> <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong>.<br />
• Houd in de <strong>ga</strong>t<strong>en</strong> of de patiënt voldo<strong>en</strong>de<br />
eet <strong>en</strong> drinkt <strong>en</strong> of hij afweergedrag vertoont.<br />
Dit signaler<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> van <strong>je</strong> belangrijkste<br />
tak<strong>en</strong>.<br />
• Bespreek het slechte <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong> <strong>met</strong><br />
de patiënt <strong>en</strong>/of <strong>met</strong> zijn familie <strong>en</strong>/of verteg<strong>en</strong>woordiger.<br />
Probeer er in het gesprek<br />
achter te k<strong>om</strong><strong>en</strong> wat de oorzak<strong>en</strong> zijn <strong>en</strong><br />
wat e<strong>en</strong> oplossing kan bied<strong>en</strong>.<br />
Je weet s<strong>om</strong>s niet wat goed is<br />
“Deze fase vind ik persoonlijk het<br />
moeilijkst. Iemand eet of drinkt niet<br />
<strong>en</strong> <strong>je</strong> weet niet waar<strong>om</strong>. Wat doe <strong>je</strong><br />
dan? Toch doorzett<strong>en</strong>? Blijv<strong>en</strong> aandring<strong>en</strong><br />
terwijl iemand zijn lipp<strong>en</strong><br />
stijf op elkaar houdt? Je weet niet<br />
wat goed is. Eig<strong>en</strong>lijk is haast gebod<strong>en</strong><br />
<strong>om</strong> te achterhal<strong>en</strong> wat er aan<br />
de hand is. Dan weet <strong>je</strong> t<strong>en</strong>minste<br />
hoe <strong>je</strong> moet handel<strong>en</strong>. Aan de<br />
andere kant vraagt het tijd <strong>om</strong> <strong>met</strong><br />
elkaar <strong>en</strong> de familie e<strong>en</strong> zorgvuldige<br />
afweging te mak<strong>en</strong>. Dat is e<strong>en</strong> lastig<br />
dilemma.”<br />
• Weet <strong>je</strong> niet precies waar het gedrag van de patiënt op duidt?<br />
Betrek dan e<strong>en</strong> colle<strong>ga</strong> bij de zorg. Misschi<strong>en</strong> heeft deze meer<br />
zicht op de uiting<strong>en</strong> van deze patiënt. Zeker als e<strong>en</strong> patiënt zich<br />
niet goed meer kan uit<strong>en</strong>, is het verstandig <strong>je</strong> waarneming<strong>en</strong> te<br />
del<strong>en</strong>. Met z’n tweeën weet <strong>je</strong> meer dan alle<strong>en</strong>.<br />
• Houd bij hoe het <strong>ga</strong>at <strong>met</strong> <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong>, <strong>en</strong> noteer in het zorgdossier<br />
wat <strong>je</strong> waarneemt. Leg ook vast wat er is gezegd in het gesprek<br />
hierover <strong>met</strong> de patiënt, zijn familie of zijn verteg<strong>en</strong>woordiger.<br />
• Zorg ervoor dat de signal<strong>en</strong> bek<strong>en</strong>d zijn in <strong>je</strong> team <strong>en</strong> bij de arts.<br />
Stel bijvoorbeeld het slechte <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong> aan de orde in het<br />
teamoverleg. Vertel daarbij hoe de patiënt dat beleeft.<br />
Waar kun <strong>je</strong> op lett<strong>en</strong>?<br />
• Leg de oorzaak van het slechte <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong> niet bij <strong>je</strong>zelf.<br />
Verpleegkundig<strong>en</strong> <strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>d<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> s<strong>om</strong>s dat zij er de<br />
6 <strong>Hoe</strong> <strong>ga</strong> <strong>je</strong> <strong>om</strong> <strong>met</strong> <strong>et<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> drink<strong>en</strong>
Change language