1991-13-03 - Vrienden van Blijdorp
1991-13-03 - Vrienden van Blijdorp
1991-13-03 - Vrienden van Blijdorp
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DE VERENIGING VRIENDEN VAN BLijDORP<br />
• Verslag <strong>van</strong><br />
de reis naar<br />
Zwitserland<br />
• Nieuws uit<br />
BHjdorp en<br />
andere<br />
dierentuinen<br />
• Veel info over<br />
nijlpaarden<br />
• Inteniew met<br />
B6jcI<br />
~<br />
Ir.G.Schroeder<br />
Losse nummers f 2,25
INHOUDSOPGAVE<br />
Pag<br />
Van de redactie 3<br />
Nieuws uit <strong>Blijdorp</strong> 4<br />
Giften 8<br />
<strong>Vrienden</strong>winkel 11<br />
Nieuws uit andere dierentuinen 12<br />
Zondagochtendlezingen <strong>13</strong><br />
Dier in 't vizier: Nijlpaarden 14<br />
Interview Ir.G.Schroeder 18<br />
EEP-bureau in Nederland 23<br />
Verslag Zwitserland-reis 26<br />
Van de redactie<br />
Met enige schroom stuurden we u met het juli-nummer <strong>van</strong> <strong>Vrienden</strong>nieuws nogmaals<br />
een extra acceptgirokaart voor de actie "Geen gelanterfanter, help de<br />
Amoerpanter": hoe zouden onze leden reageren op alweer zo'n bedelkaart? Maar<br />
alle in de bestuursvergadering uitgesproken bedenkingen werden door u grandioos<br />
onderuit gehaald: inmiddels is al weer ruim 24.000 gulden aan extra giften<br />
voor de Amoerpanters binnen! Daardoor is ons "actie-potje" dusdanig aangegroeid,<br />
dat de realisering <strong>van</strong> het nieuwe verblijf nu wel steeds dichterbij komt; inmiddels<br />
is dan ook daadwerkelijk gestart met de grondwerkzaamheden voor het nieuwe<br />
panterverblijf (op de voormalige weide <strong>van</strong> de lelkraanvogels, tussen de flamingowei<br />
en de pelikanenvijver in) en onze penningmeester heeft de eerste forse aanbetaling<br />
aan de Diergaarde al kunnen doen. Zo lijkt het er op, dat het nieuwe verblijf<br />
inderdaad volgend jaar kan worden betrokken door het echtpaar Amoerpanter.<br />
Overigens worden vader en moeder Amoerpanter langzamerhand verlost <strong>van</strong> hun<br />
vijf kinderen: twee jongen vonden een nieuw tehuis in Ouwehands Dierenpark in<br />
Rhenen, één jong verhuisde naar een Amerikaanse dierentuin en de resterende<br />
twee vertrekken over enige tijd naar de (voormalige) Sovjet Unie. Alle gulle gevers<br />
(elders in dit nummer allemaal afzonderlijk vermeld) uiteraard hartelijk dank!<br />
Adr esw ijzigingen doorgeven<br />
s.v.p .!<br />
Er wordt heel wat verhuisd in ons land en<br />
gewoonlijk worden de administratieve gevolgen<br />
daar<strong>van</strong> probleemloos verwerkt. Toch<br />
blijkt het wel voor te komen, dat bij verhuizingen<br />
aan allerlei instanties mededeling<br />
wordt gedaan <strong>van</strong> het nieuwe adres, maar<br />
dat daarbij net niet wordt gedacht aan het<br />
secretariaat <strong>van</strong> de Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>Blijdorp</strong>. Daardoor bereikt <strong>Vrienden</strong>nieuws<br />
de verhuisden niet meer, de acceptgirokaart<br />
voor de betaling <strong>van</strong> de jaarlijkse contributie<br />
gaat naar het oude adres en blijft onbetaald,<br />
waardoor uiteindelijk een ongewilde afvoering<br />
als lid moet plaatsvinden. Daarmee is<br />
de Vereniging noch u gebaat! Laat daarom<br />
bij een op handen zijnde verhuizing ons secretariaat<br />
tijdig weten naar welk adres u<br />
vertrekt en per welke datum. Een simpel<br />
verhuiskaartje naar het secretariaat <strong>van</strong> de<br />
Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>, Schepenstraat<br />
71, 3<strong>03</strong>9 Ne Rotterdam scheelt ons<br />
veel werk en kosten en u een ongewilde beëindiging<br />
<strong>van</strong> uw lidmaatschap!<br />
Het is bijna ongelooflijk hoe goed de Vereniging<br />
<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> momenteel<br />
draait. Door actieve werving <strong>van</strong> het Promotieteam,<br />
de aanmeldingskaarten in <strong>Vrienden</strong>nieuws<br />
en de informatiewand en formuliertjes<br />
die de diergaarde-bezoekers in de Rivièrahal<br />
aantreffen groeit het aantal leden<br />
onstuimig. De magische grens <strong>van</strong> vier duizend<br />
leden komt nu echt in zicht!<br />
Het Promotieteam breekt ook het ene record<br />
na het andere: de winkel-omzet is groter dan<br />
ooit tevoren en een groeiend aantal leden is<br />
bereid zich daad werkelijk in te zetten voor<br />
het bemannen <strong>van</strong> de winkel en het vertegenwoordigen<br />
<strong>van</strong> de Vereniging op beurzen,<br />
braderieën en andere activiteiten in Rotterdam<br />
en (soms ver) daarbuiten.<br />
Misschien realiseert u het zich niet direct,<br />
maar u bent lid <strong>van</strong> een unieke vereniging!<br />
Er zijn andere dierentuinen die worden ondersteund<br />
door vriendenverenigingen, maar<br />
bijna al die verenigingen worden (mede) bestuurd<br />
door (betaalde medewerkers <strong>van</strong>) de<br />
betreffende dierentuin; een volledig<br />
onafhankelijke en door enthousiaste vrijwilligers<br />
gerunde vereniging die voor de leden<br />
lezingen en binnen- en buitenlandse reizen<br />
organiseert en geheel zelfstandig een eigen<br />
tijdschrift publiceert en met dat alles kans<br />
ziet om jaarlijks een fors bedrag ten gunste<br />
<strong>van</strong> "zijn" dierentuin bijeen te brengen (vorig<br />
jaar maar liefst een kwart miljoen gulden!),<br />
mag best bijzonder en wellicht uniek<br />
genoemd worden. Dat blijkt ook wel uit de<br />
positieve en soms enigszins jaloerse opmerkingen<br />
<strong>van</strong> dierentuinmensen in en buiten<br />
Nederland. De bewondering voor onze vereniging<br />
wordt daarbij niet onder stoelen of<br />
banken gestoken en u zult begrijpen, dat ons<br />
dat altijd genoegen doet! De bestuursleden<br />
en de medwerkers <strong>van</strong> het Promotieteam<br />
staan altijd klaar voor de Vereniging en met<br />
z'n allen mogen we best een beetje trots zijn<br />
op de behaalde resultaten.<br />
Overigens komen zo zachtjes aan de feestdagen<br />
al weer aangeslopen en we willen u<br />
graag eens wijzen op een origineel cadeau<br />
voor familie of vrienden: een geschenklidmaatschap<br />
voor de Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>Blijdorp</strong>. Voor (minimaal) 35 gulden maakt u<br />
iemand lid <strong>van</strong> onze vereniging; de gelukkige<br />
ont<strong>van</strong>gt twee toegangsbewijzen voor<br />
<strong>Blijdorp</strong> of Artis en krijgt bovendien vier<br />
maal per jaar <strong>Vrienden</strong>nieuws thuis bezorgd<br />
en even zo vele malen wordt hij of zij herinnerd<br />
aan uw geste .... U kunt hiervoor gebruik<br />
maken <strong>van</strong> de ingevoegde<br />
aanmeldingskaarten door uw gegevens onderaan<br />
en de gegevens <strong>van</strong> de ont<strong>van</strong>ger bovenaan<br />
de kaart in te vullen en op de kaart<br />
het woord "geschenklidmaatschap" te schrijven.<br />
Zo kunnen we er met z'n allen misschien<br />
voor zorgen, dat dat vierduizendste<br />
lid inderdaad nog in <strong>1991</strong> ingeschreven kan<br />
worden!
Nieuws uit <strong>Blijdorp</strong><br />
De twee grote zeeschildpadden uit <strong>Blijdorp</strong>; Toon en Herman genaamd, zijn op 21 september<br />
naar Bonaire verhuisd. De dieren waren zo groot geworden, dat <strong>Blijdorp</strong> ze niet meer op een<br />
verantwoorde manier kon huisvesten.<br />
Via Greenpeace kwam <strong>Blijdorp</strong> in contact met de Stichting Turtle club, die in Bonaire de beschikking<br />
heeft over een aan zee gelegen bassin <strong>van</strong> ca. 80 bij 40 meter. In dit voormalige<br />
oesterkweekbassin <strong>van</strong> de firma Mar Cultura wil de Turtle club ook schildpadden onderbrengen<br />
die zij uit handen <strong>van</strong> lokale vissers heeft gered. Als Toon en Herman goed blijken te aarden<br />
in hun nieuwe verblijf, bestaat de mogelijkheid dat ze in open zee worden uitgezet.<br />
De exacte leeftijd <strong>van</strong> de twee schildpadden is niet bekend, maar ligt ergens tussen de veertig<br />
en zestig jaar. In 1978 kwamen zij noodgedwongen in <strong>Blijdorp</strong> terecht in verband met de<br />
sluiting <strong>van</strong> het aquarium in Scheveningen. Omdat ze toen al minstens vijfentwintig jaar<br />
oud waren, kunnen ze de oorlog nog hebben meegemaakt. Het transport <strong>van</strong> de ca. 100 kilo<br />
wegende schildpadden vond 's morgens in alle vroegte plaats. Eerst werd het waterpeil in het<br />
aquarium gehalveerd. Vervolgens werden de schildpadden voorzichtig uit het bassin gedragen<br />
en in twee stevige, met vochtig schuimrubber beklede transportkisten geladen. Het<br />
transport werd gratis verzorgd door de KLM; een verzorger uit <strong>Blijdorp</strong> reisde mee om het<br />
vervoer te begeleiden.<br />
Een andere persoonlijkheid die <strong>Blijdorp</strong> heeft verlaten is gorilla-vrouwtje Salomé. Salomé<br />
kreeg in <strong>Blijdorp</strong> samen met Ernst negen babies, die allemaal met de hand moesten worden<br />
grootgebracht en als gevolg <strong>van</strong> dit "moederlijk falen" kreeg Salomé eerder dit jaar een spiraaltje<br />
ingeplant. Onlangs werd er tussen de dierentuinen <strong>van</strong> Kopenhagen en Rotterdam en<br />
Apenheul in Apeldoorn besloten tot een gorilla-driehoeksruil: Salomé is inmiddels vertrokken<br />
naar de Deense hoofdstad, een gorilla-vrouwtje uit Kopenhagen is in Apeldoorn gearriveerd<br />
en het vrouwtje Kim heeft haar riante onderkomen in Apenheul verruild voor het gorilla-verblijf<br />
in <strong>Blijdorp</strong>. Kim is het enige gorilla-vrouwtje in Apenheul dat nog nooit een baby heeft<br />
gekregen en iedereen hoopt, dat zij de charmes <strong>van</strong> onze Ernst niet kan weerstaan en alsnog<br />
tot voortplanting zal komen. Salomé treft in Kopenhagen een bewezen fokman en het eerder<br />
dit jaar aangebrachte spiraaltje is voor haar vertrek naar Denemarken weer verwijderd.<br />
Het uitwisselen <strong>van</strong> volwassen gorilla's is een kostbare, tijdrovende en met de nodige risico's<br />
verbonden operatie. Alleen al het introduceren en veilig integreren <strong>van</strong> een vreemd dier in<br />
een bestaande familie-groep vergt veel <strong>van</strong> het improvisatievermogen <strong>van</strong> de betrokken dierentuinmedewerkers.<br />
Dat desondanks tot deze ingrijpende driehoeksruil werd overgegaan<br />
wordt gerechtvaardigd door het belang <strong>van</strong> het behoud <strong>van</strong> de soort. Gorilla's behoren tot een<br />
ernstig bedreigde diersoort en dierentuinen zijn moreel verplicht er zorg voor te dragen, dat<br />
met het aanwezige genetisch materiaal zo goed mogelijk wordt omgegaan. Apenheul, Kopenhagen<br />
en <strong>Blijdorp</strong> accepteren die verantwoordelijkheid en handelen dienovereenkomstig.<br />
In mei, juni en juli <strong>1991</strong> vonden o.m. de volgende wijzigingen plaats in de Burgerlijke Stand<br />
<strong>van</strong> Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>:<br />
Geboren<br />
35 Roodbuikspitskopschildpadden, 82 Pauwoogsierschildpadden, 3 Landkaartschildpadden,<br />
5 Nieuwguinese slangehalsschildpadden, 1 Panterschildpad, 1 Russische rattenslang, 1 Chinese<br />
rattenslang, 1 Helena klimslang, 5 Tijgerpythons, 8 Haiti boa's, 20 Gele anaconda's, 8<br />
Luipaardgekko's, 6 Wondergekko's, 11 Afrikaanse doornstaartagames, 4 Chuckwalla's, 1 Fiji<br />
leguaan, 17 Nandoes, 5 Aalscholvers, 2 Rode flamingo's, 2 Europese flamingo's, 6 Trompetzwanen,<br />
7 Kluten, 2 Paradijskraanvogels, 1 Witnekkraanvogel, 4 Ooievaars, 1 Australische<br />
griel, 3 Sneeuwuilen, 1 Naaktoogkakatoe, 1 Victoria kroonduif, 1 Scheepmakers kroonduif, 1<br />
Manenduif, 2 Bartlett dolksteekduiven, 1 Prachtfazantduif, 2 Temminck's tragopans, 5 Koklassfazanten,<br />
4 Wilde kalkoenen, 1 Roulroul, 2 Witkopgoeans, 4 Delacour fazanten, 8 Wallich<br />
fazanten, 2 Gewone hokko's, 1 Blauwvleugel kookaburra, 1 Kluizenaarstinamoe, 2 Rood-<br />
• fI1rENDENNlEllI\IS<br />
v:~ 4 .. ~<br />
vleugelspreeuwen, 7 Driekleurglansspreeuwen, 1 Voskoesoe, 2 Dwergoeistiti's, 2 Pinché's, 1<br />
Java aap, 3 Leeuwen, 1 Caracal, 4 Kleine panda's, 2 Californische zeeleeuwen, 1 Zuidelijke<br />
zeebeer, 3 Kleinklauwotters, 5 Stokstaartjes, Genetkat, 5 Gambia hamsterratten, 3 Afrikaanse<br />
relmuizen, 8 Egyptische stekelmuizen, 2 Przewalskipaarden, 1 Damagazelle, 3 Indische<br />
antilopen, 2 Bontebokken, 1 Damhert, 2 Poedoes, 1 Rendier, 1 Guanaco, 3 Bizons, 1 Himalaya<br />
thar<br />
Ont<strong>van</strong>gen<br />
50 kg. levend steen, 7 Tijgerslakken, 10 Juffertjes, 9 Zeilvindoktersvissen, 6 Vuursalamanders,<br />
1 Groene leguaan, 1 Denappelskink, 4 Dikstaartgekko's, 5 Koereigers, 4 Zwarte ibissen,<br />
1 Paradijskraanvogel, 1 Saruskraanvogel, 3 Purperkoeten, 1 Edelpapegaai, 1 Cuba amazone,<br />
2 Java apen, Driekleureekhoorn, veel Nijlroezetjes, 1 Bengaalse kat, 1 Luiaard, 1 Netgiraffe<br />
Gestorven<br />
5 Vieroogvissen, 1 Chinese driekielschildpad, 1 Childrens python, 1 Stekelstaartvaraan, 1<br />
Roodhalsgans, 1 Chileense flamingo, 1 Lepelaar, 1 Nimmerzat, 5 Ooievaars, 4 Kluten, 1 Victoria<br />
kroonduif, 1 Prachtfazantduif, 1 Europese oehoe, 1 Laplanduil, 1 Kongopauw, 5 Koklassfazanten,<br />
2 Temminck's tragopans, 1 Witkopgoean, 2 Wallich fazanten, 1 Langsnavelkakatoe,<br />
1 Naaktoogkakatoe, 1 Langstaartglansspreeuw, 1 Koningsglansspreeuw, 2 Roodvleugelspreeuwen,<br />
4 Driekleurglansspreeuwen, 1 Parasolvogel, 1 Purperkuiftoerako, 1 Grijze<br />
reuzenkangoeroe, 2 Pinché's, 1 Mantelbaviaan, 1 Java aap, 1 Californische zeeleeuw, 1 Acouchy,<br />
2 Indische antilopen, 2 Bontebokken, 1 Damagazelle, 1 Java-kantjil, 2 Poe does, 1 Himalaya<br />
thar<br />
Verzonden<br />
8 Luipaardgekko's, 1 Panterschildpad, 1 Doosschildpad, 6 Nieuwguinese slangehalsschildpadden,<br />
4 Australische slangehalsschildpadden, 12 Pauwoogsierschildpadden, 7 Haiti boa's,<br />
9 Koningspythons, 10 Gele anaconda's, 2 Tijgerpythons, 5 Nandoes, 1 Lelkraanvogel, 1 Paradijskraanvogel,<br />
4 Geelkuifkakatoes, 1 Soldatenara, 2 Muskuslori's, 1 Mesbekhokko, 1 Grote<br />
hokko, 1 Scheepmakers kroonduif, 1 Vorkstaartscharrelaar, 5 Zandwallabies, 2 Bennett's<br />
wallabies, 2 Slingerapen, 28 Witbuikegels, 3 Egyptische stekelmuizen, 11 Afrikaanse relmuizen,<br />
4 Gambia hamsterratten, 2 Amoerpanters, 2 Genetkatten, 6 Stokstaartjes, 1 Chapman<br />
zebra, 1 Java banteng, 3 Schotse hooglandrunderen, veel Himalaya thars<br />
Oe specialist voor uw touringcarreis,<br />
zoals:<br />
• Dagtochten • Bruiloften<br />
• Personeelsreizen • Schoolreizen<br />
• Excursies • Meerdaagse reizen<br />
01883-31220
.v<br />
KRAANVERHUUR<br />
vlaardingweg 22<br />
3044 CK rotterdam<br />
tel. 010 - 4375777*<br />
fax 010 - 46212 95<br />
Het ideale arrangement<br />
voor partijen<br />
personeelsfeestjes<br />
en<br />
gezelschappen<br />
Diner met<br />
avondrondleiding<br />
Hoogwerkers. Vorkheftrucks<br />
Voor meer informatie:<br />
DIERGAARDE BLIJDORP<br />
Van Aerssenlaan 49<br />
3<strong>03</strong>9 KE Rotterdam<br />
Telefoon 010 - 465 43 33<br />
TH.v<br />
TRANSPORT<br />
vlaardingweg 22<br />
3044 CK rotterdam<br />
tel. 010 - 4375777*<br />
fax 010 - 46212 95
Voor de Aktie Amoerpanter <strong>1991</strong><br />
giften verwerkt tot eind augustus<br />
TOT EN MET F. 10,==<br />
C v Herpen, de Klerk, S Smits, A Dykstra, J Muller, G v Gool,A vd Velde, E de Vos, I Verhagen,<br />
M vd Haak, G Mulckkuyse, R Onderdelinden, P Mourik, C Limburg, J Kleinbloesem, W<br />
Mercey, A de Goede, B v Vliet, G v Stralen, M Roeters, M v Lith, R Deelman, J v Nieuwengiessen,<br />
C Hau, H v Toorn, M Vielvoye, L Wierda, J v Wensveen, S Eind, J Mosmans, G v<br />
Gorcum, M Romeny, J Klaversteyn, E Schut, C Hazenberg, B Schapers, I Lambermon, M<br />
Klapwyk, J v Huuksloot, A Verhoeven, M Huisman, M Pleysier, A de Zwart, C Voute, K v<br />
Dyk, M de Bruyn, P Kievit, H Ale, CRust, J v Lent, E Masereeuw, J Landman, R Bouwmeester,<br />
J Willebrand, J Krygsman, P Dekker, D de Vos, G Mekes, M Meyndert, A Molenbeek, T<br />
vd Velde, H Schimmel, C Boogaard, M Bakker, P Pruis, C Waalwyk, N vd Abeele, C Koelewaard,<br />
A Brinkhaus, A Mol, A Tintel, A Zaanen, M vd Boogaard, H de Wit, B Koolman, F Taytelbaum,<br />
P Klomps v Hirtum, B Mulckhuyse, F Vd Bent, A Stoopman, W Martens, F v Waas,<br />
M Onnekink, C Schrey, S Roelse, W Peperkamp, EVerstraaten, W Werkman, J Zantman, R<br />
Bonthond, P Huig, J Groenendaal, R Zweistra, M Schuddebeurs, P Eykhout, M v Leeuwen, J<br />
vd Schalk, S v Peursen, A vd Leck, D de Ruyter, J Brehm, B Booy, A Brand, H Barents, P Barents,<br />
L Hooydonk, B Everts, H Stofregen, H Kouwenberg, M v Toorn, L v Weyen, T Verduyn,<br />
P de Boer, C Burky, DOnderdelinden, J vd Goes, J vd Want, C Kalshoven, A Fockema Andreae,<br />
T Drost allen te Rotterdam,A den Draak, C vd Zwan-Alkmaar, G Kos-Almere, E Brinkerink-Arnhem,<br />
N Opmeer, A Dryver, A Eenhuizen-Barendrecht, L de Leede-Beekbergen, E<br />
Hoogenboom-Bergen op Zoom, M de Loome-Bergschenhoek, A Schippers-Berkel, K Postmade<br />
Bilt, A de Klerk-Bleiswyk, A Weemhoff-Boskoop, J Wiersma-Breda, C de Winkel-Brielle, L<br />
Koolmees, W v Baarle, R Klein, M Rebel, J Westmaas, J Tons, G Los, A Roelofsen, N Kamps,<br />
A Olivier, J Kort, G Lagerwey, L Coli, P v Vliet, Y Poth, T Verkerk, M v Loo-Capelle ad Yssel,<br />
J Deenik, H vd Hoek, L Eygenraam, J Deenik, I Palm, V Palm, R Barkhuysen, J vd Lee<br />
Delft, R den Hartog-Doorn, A vd Stelt, P de Vos-Dordrecht, A Hammer-Drachten, C Sluis-Etten<br />
Leur, A v Hensbergen, F Marcus-Gouda, J Sandbergen, I Sandbergen, H Catyn, R de<br />
Wolf-s Gravenhage, J Agema-s Gravenzande, P Roose-Haarlem, J Scheele-Halsteren, A<br />
Monshouwen-Heerjansdam, M Verhart, N Wurtz-Hellevoetsluis, V Meyer-s Hertogenbosch, J<br />
Markusse, A Johannes, M v Dusschoten, P v Dusschoten, P Dhont, P Leer, J Diepenhorst<br />
Hoogvliet, H Blaak, P de Groot-Klaaswaal, C Borsboom-Kortenhoef, A Koolmees-Krimpen ad<br />
Yssel, M Ponte-Langeweg, L de Groot, H Hazewinkel-Leiden, S Janssen-Leiderdorp, A Weeda-Lekkerkerk,<br />
G Berrens-Lexmond, J Storm, J Sevenstern, MOuwenbroek, MBarendrecht,<br />
P de Jong-Maassluis, D Gysbers-Maastricht, L v Boven-Mynsheerenland, J Boogaard-Nw<br />
Beyerland, W Hoegee-Nieuwegein, A Pepermans-Nieuwerkerk ad Yssel, I Wieffering-Oegstgeest,<br />
E v Dyk, J v Steensel, L Elsenaar-Oud Beyerland, L Gerdes-Oudenbosch, L Wensing, J<br />
Dekker, D Eielts-Papendrecht, E Perkins, C Oswald-Poortugaal, J vd Griendt, J Iversen<br />
Rhoon, H Burky, N Bos, J Spruyt, S v Leeuwen-Ridderkerk, C Bergwerff-Rozenburg, J vd<br />
Neut, J Holdermans-Ryswyk, A Lankamp-Scherpenzeel, A v Katwyk, H Hagen, C Feelders, C<br />
Dykstra, J v Essel, H Schoonbrood, L Gommers, A Westerman, T Kuhnen, H v Selm, A v Katwyk-Schiedam,<br />
H Rylaarsdam, M Rylaarsdam, W v Egmond, M Noordermeer-Spykenisse, H<br />
Ferwerda, C Fetter-Utrecht, E Konig, Gvd Meulen, J Hoppzak, C vd Jagt, E Bravenboer, A<br />
de Wit vd Noll, H Vletter, J vermaas, W Dekkers, M Rontberg, J Moree-Vlaardingen, P Velthuysen<br />
-Voorburg, G de Boo-Voorschoten, J vd Leeuw-Voorst, C de Raad-Zierikzee, Nv Buuren,<br />
H Neuteboom-Zoetermeer, C Remkes-Zd Beyerland, C Stolk-Zwyndrecht,twee maal N.N.<br />
TOTF.25,==<br />
L v Donzei, A vd Zweth, C vd Windt, P Boute, L Huizer, S Berkel, G de Werk, J Kleibom, B v<br />
Zanten, M vd Kleyn, G Burgmans, M Jutte, R v Viegen, E Lindberg, J Bravenboer, W Verhoef,<br />
C Boot, C Landman, M de Vlieger, J de Looper, N Peters, H Landman, P Groendyk, E<br />
Boonstra, G Booy, A Landman, J DaIm, M Kruidenier, J Doorgeest, H v Heuveln, J Klyn, A v<br />
Koppen, H Ryken, M Roemer, T Meyer, J Egeter- allen te Rotterdam, B Berkhoudt, A vd Wal<br />
Breda, A Hart-Brielle, R Meyer, A Lieuwma, C Weenink v Loon, H Overzier, D v Daalen, W<br />
Klootwyk, J Klootwyk-Capelle ad Yssel, H Kesting-Dokkum, J Jansen-Doorwerth, D Kind<br />
Dordrecht, S Hogerwaard-Goudswaard, J Ros-s Gravenhage, W v Kalsbeek-Grouw, E Roose<br />
Haarlem, L Mol-Heenvliet, J vd Enden-Heinenoord, W vd Keur-Hoogvliet, J Schuller-Leiden,<br />
E Roek-Leidschendam, E Hulshoff, A Pieterse-Maasland, J Buysman, J Wuyster-Maassluis,<br />
o Franssen-Middelburg, J vd Meer-Mynsheerenland, B Nieuwland-Oostvoorne, A Noordermeer-Puttershoek,<br />
J v Leeuwen-Rhenen, J v Vugt Verryp-Rhoon, L vd Engel-Ridderkerk, A v<br />
Stokkem, A v Duivenbode, M Ie Grand-Schiedam, A Notebomer-Soest, R Schoenmaker-Sommelsdyk,<br />
N Broere-Spykenisse, WOnderdelinden, A Verhey, W de Man, L vd Griend-Vlaardingen,<br />
N Hoegee-Ysselstein, J v Tienen-Zwyndrecht<br />
TOT F. 50,==<br />
A Brunia, C Hattink, J Boer, G Maaskant, R v Druten, S Bezemer, J de Ruyter, A Smits, L<br />
Tyssens, J v Noot, W Schermer, L Peppelaar, A v Utrecht, H v Wordragen, W v Baalen, A<br />
Logtenberg, C de Gryp, C Eykman, S Bruin, L v Tienhoven, C Karremans, G Schouten, R<br />
Smid, A de Barse, C vd Bent, G Kruidenier, H Tetterode, C Schoonens, E Builtjes, V Velthoen,<br />
E Rompes, A Bos, G v Deutekom, L vd Berg, M Gardenier, J v Hylckama Vlieg, M Verlinde,<br />
J Hirschhorn, A v Santen, J v Elp, G Simonis, W Bakker, F Sewing, G Velthuyzen, T<br />
Hooydonk, A Schryvers, A Ruoff, G v Meurs, P Veenhoven, A Smilde, N de Bakker, J de Zeeuw,<br />
C v Dongen, KEzenga, M Nieuwenhuis, A Ter Haar, W Krabbendam, G Meilink, W Stenfert<br />
Kroese, A Mathol, J Meynders, W Spee, B vd Leck, J Tilman, W Koster, J Ulenberg, P vd<br />
Veen, A Harmsen, G de Pyper, A Keyser, C Ensing, H Kooyman, J Kuster, C Bollerman, J Melief,<br />
F v Raak, J Mooiman, H Bouwman, B vd Steene, A Kortlever, T Sanders, J Nyhuis, J Rynierse,<br />
M Schouten, H v Breugel, J Lorwa, W Engelberts, T vd Ven, A ten Hooven, R de<br />
Kruyff, A Landman, W de Kruyk, E Lemans, W de Saint Aulaire, A Blusse v Oud Alblas, J<br />
Dekker, W Vlietstra, B Stenstra, I v Dyk, T de Vreede, D Krouwer, M Hadders vd Eng, J v<br />
Lent, H Vreeswyk, C Bogard, M Jansen, J Bruins, P Kinwel, T Mercey- allen te Rotterdam, L<br />
Michiels v Kessenich-Aerdenhout, C Eyhuisen-Alphen ad Ryn, B v Vliet, N v Vliet-Amsterdam,<br />
W Bres, M Zorge, J v Noord-Barendrecht, J v Laviere-Bergschenhoek, Elburg, C Bood,<br />
A Heinsbroek, R Iburg, C Verhoef-Berkel en Rodenrys, B Pronk-Best, H Tan-Bleiswyk, W<br />
Franken-Breda, A Bosch-Brielle, N Nieland-Burgh Haamstede, W Morzer Bruyns-Bussum, S<br />
Schallenberg, C vd Berg, G Bender, C Koppenol, C Koppenol, A de Hoog, J Visser, T v Werven,<br />
J Schot, A Stolk, P de Klerk, L Claus, G de Kwant-Capelle ad Yssel, J Hoogenhout, H<br />
Hoogenhout, C Peterse, I vd Heyden, C Palm, J Kila, M Luitse, J de Bruyn-Delft, H vd Berg<br />
Didam, H v Soest-Dodewaard, S Groenestyn-Dordrecht, J Gramser-Driebergen, S Bosch<br />
Goes, Y Ryshouwer, F v Wees-Gouda, C Ros, A Amorison, B v Zutphen-s Gravenhage, E Been,<br />
A Jochemsen-Haarlem, J Belder-Hardinxveld, A Wanschers-Hazerswoude, C vd Wulp, K Rodi,<br />
J Roelofs-Hellevoetsluis, J Loeve, P vd Woude-H I Ambacht, C Broekhuizen-Hillegom, J<br />
Kooy-Hoogerheide, J de Zoete, M Hoorn, H de Zeeuw, P Verhoeven, J Eggermont-Hoogvliet,<br />
W Linge-Krimpen ad Lek, G Hatenboer, S Ulenberg-Krimpen ad Yssel, A Kolff, F Boomsma<br />
Leiden, M de Wit-Lopik, J Barendregt, R Ammerlaan, C Groeneveld, M v Bergen, C Meeder<br />
Maassluis, M Brinkman, W Aarens-Nieuwerkerk, J v Dam-Nieuwkoop, G Orth-Nymegen, W<br />
Bergman-Oegstgeest, B Kuiper-Oosterbeek, C Postma, D Oudkerk-Oostvoorne, J Schep, J<br />
Trachsler, D Heyboer-Oud Beyerland, G vd Vegt-Oude Tonge, J Schaap, G Groshart-Papendrecht,<br />
P Hendrikse-Poortugaal, C Moeliker, A Kers-Rhoon, W Bakker, G Voogd, A v Leeuwen,<br />
F Jakeman, N Martens-Ridderkerk, H Verschoor-Rockanje, J de Ligt-Ryswyk, S v Santen,<br />
J Loch, C Kleiss, W Buysrogge, M v Steyn, F Meeuws, A v Velzen, P Kriek-Schiedam, J<br />
Schenkeveld-Schipluiden, N Kruse, A Oomens-Spykenisse, W de Wit-Ter Aar, M Oostveen<br />
Utrecht, A Lankamp-Veenendaal, J v Wasbeek, A Noordermeer, ESprong, K vd Windt, R<br />
Ketting, J Lamers, J Muilwyk, E Boogaarts, G Molier, G Eversen, A Bal, J Tas, P Neelemaat ,<br />
M Baas, A Trysburg-Vlaardingen, R Keymel-Vlissingen, E Kragt, A Kobus, G Suyderhout<br />
Voorburg, H vd Merwe-Voorschoten, F de Visser, J Heyboer-Vught, P vd Scheer-Wateringen, I<br />
Berg-Ymuiden, J Kortland-Zwyndrecht, N.N.
TOT F.I00,==<br />
A Laay, J Schiphorst, A illenberg, B Dudink, B Verwol, P Luiten, W Smits, M Heinsmann, C<br />
Dekker, C de Boer, M vd Kemp, MMees, J Moonen, H Vrolyk, S Dalm, H Ziere, T Streefkerk,<br />
J Buizer, E Bakker, C Driehuizen, J Dutilh, S vd Berg, J Groenestein, A Schneiders, T v Wyk,<br />
S Maljers, H Kluit, Cv Eysden, J Roeters, W v Ast, A Hoek, W Noordyk, H Scheltens, A<br />
Schonk- allen te Rotterdam, PLok-Amstelveen, R vd Bosch-Baanbrugge, J Slingerland-Barendrecht,<br />
P Breusers-Bergschenhoek, T Kaspersen-Breda, J Nelisse, B v Lienden-Capelle ad<br />
Yssel, D Coster-Dongen, F v Daalen-Gouda, S Moll-s Gravenhage, A vd Werken-Hardinxveld,<br />
J Faber-Hillegom, A Verschoor-Hoogvliet, M Koolhaas-Krimpen ad Yssel, M Scholte-Leiden,<br />
J Hoenderop-Maassluis, R Korff, M Honsbeek-Papendrecht, C Kooiman-Ridderkerk, J Gulay,<br />
I Jongkind-Ryswyk, L RoeIs, J Vos-Schiedam, K Pastoor, G Huisman-Spykenisse, R vd Sluis<br />
Stryen, T de Baat, N de Vos, I vd Linden, M de Kok, J Boskamp-Vlaardingen, M Vos-Woerden,<br />
J v t Hof, C Claus-Zoetermeer, drie maal N.N.<br />
VANF.I00,==<br />
I vd Graaff, R Walbeek, A v Hoorn, K vd Pols, F den Heldt, E Guittart, A Molenaar, M Kurvers,<br />
H Buchli, D v Raalte, D Netten, J HaIk, J Keur, J Verroen, H Buchli, A Duurvoort, H<br />
Huizinga, S Memelink- allen te Rotterdam, J vd Blink-Alblasserdam, W Pelt-Amsterdam, F<br />
Swarttouw-Berchem, C Avazaat-Capelle ad Yssel, G Schouten-Eindhoven, A Koning-s Gravenhage,<br />
I de Graaff-Hoogvliet, J Schoufour-Kapellen, G Cox-Mynsheerenland, H Verhagen<br />
Oud Beyerland, G de Poorter-Ulvenhout<br />
BOVEN F. 100,==<br />
120,==: U Boschma-Alblasserdam,150,==: M v Belle-Rotterdam, J Strooy-Berkel en Rodenrys<br />
200,==: M Kiljan, C v Lent, M Degeling-allen te Rotterdam, 250,==: K Man in t Veld en P<br />
Bolhuis-beide te Rotterdam, 500,==: N.N., 5.500,==: G v Tussenbroek-Nieuwerkerk ad Yssel,<br />
ter gelegenheid <strong>van</strong> zijn verjaardag. De eerste goede "volger" <strong>van</strong> het goede voorbeeld uit ons<br />
vorige nummer <strong>van</strong> <strong>Vrienden</strong>nieuws. Wij wachten met spanning alle verjaardagen af!! Nog<br />
een goed idee: er was een gift met vermelding "Bij de geboorte <strong>van</strong> onze dochter" !!<br />
Door de grote steun <strong>van</strong> onze leden durven wij in de toekomst nieuwe akties op te zetten, om<br />
onze Diergaarde te helpen.<br />
VOOR HET DIKHUIDENGEBOUW<br />
50,== Coster-Daniels,Dongen, 100,== Holst Foto,Hoorn; Nordmende Ned., Duivendrecht;<br />
Dutchtronic, Duivendrecht, 225,== C Toxopeus, Rotterdam, 250,== Micro Totaal, Leiderdorp,<br />
500,== Blaupunkt BV; via Hr Dorresteyn:Land. Ver. Gezondheidscentra, 1175,== Minolta<br />
Camera Benelux, Maarssen<br />
TS 10<br />
TS20<br />
rriendenwinkel .<br />
Nieuw in ons assortiment:<br />
TS 50 Prachtige kwaliteit sweater met opgeborduurd button ~<br />
embleem in 3 kleuren, t. w. grijs, kobalt of navy,<br />
in 3 maten: M - L - XL ........................................................... ! 4 ':"<br />
TS 10 Kinder T-shirts, wit met kleurige opdruk <strong>van</strong><br />
ons vriendenfantje,<br />
in de maten 80, 86/92, 104/116, 128/140 ............................... ! 20,-<br />
TS 20 T-shirts Amoerpanter, wit met prachtige panterkop<br />
en de internationale aanduiding<br />
ROTTERDAM-ZOO FRIENDS .................................. .. .... .f 22,50<br />
ZZ 00 Mok, wit met vriendenfantje .............................. .... .f 8,50<br />
ZZ 02 Eierdop met embleem ................. .......................... .. .f 4,95<br />
ZZ 04 Lepeltje met logo ..................................................... .f 7,50<br />
ZZ 05 Lepeltje met panterkop .......................... ................. .f 7,50<br />
VI 00 Vingerhoed, porcelein Irma met jong ....... ......... ..... .f 7,50<br />
VI 01 Vingerhoed, porcelein panterkop ............................ .f 7,50<br />
VI 02 Vingerhoed, porcelein logo ...................................... .f 7,50<br />
xx 05 Plastic kindercamera met 12 <strong>Blijdorp</strong>-foto's ........... ! 5,75<br />
AU 25 Safaribus eigen ontwerp,<br />
NIEUW in onze autoserie ... ............................................... ! 12,95<br />
_i:::::==b=a=s=i I=O~a<br />
BEDEKKING<br />
DAK<br />
VAN HOGENDORPLAAN 1W<br />
3<strong>13</strong>5 BJ VLAARDINGEN<br />
Voor informatie:<br />
~ 010-4705620<br />
B.g.g. 010-4712474<br />
RENOVATIE<br />
ISOLATIE<br />
REPARATIE<br />
ONDERHOUD<br />
alle soorten zinkwerken!<br />
DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!!<br />
SI 11<br />
SIlO Sticker "<strong>Vrienden</strong>fantje", per 5 stuks ..................... .f 4,50<br />
SI 11 Sticker "Amoerpanter" , per 5 stuks ..................... .. .f 4,50<br />
WO <strong>03</strong> <strong>Vrienden</strong>portemonnee ....................................... ...... .f 4,50<br />
• Hiermee vervallen vorige aanbiedingen<br />
Prijzen uitsluitend bij postbestelling<br />
• Bestellingen per briefkaart aan het secretariaat<br />
• Vermeldt duidelijk naam en adres, artikelnummer en omschrijving,<br />
kleur<br />
• Stuur nog geen geld, u ont<strong>van</strong>gt een acceptgiro<br />
Attentie: alle prijzen zijn franko, dus inclusief alle kosten!
Nieuws uit andere dierentuinen<br />
Nadat in 1989 de dierentuin <strong>van</strong> Dublin en in 1990 de dierentuin <strong>van</strong> Londen levende Koala's<br />
(Phascolarctos cinereus) aan hun bezoekers konden tonen, is het dit jaar de beurt aan de<br />
dierentuin in de Portugese hoofdstad LISSABON om deze merkwaardige buideldieren in de<br />
collectie op te nemen. De dieren stammen uit de dierentuin <strong>van</strong> San Diego, waar al zo'n 30<br />
jaar succesvol Koala's gefokt worden (er zijn hier tot dusverre 61 Koala's geboren!). In 1983<br />
werden voor het eerst Koala's tijdelijk aan een andere dierentuin uitgeleend (Denver Zoo) en<br />
sindsdien hebben inmiddels al 23 andere Noordamerikaanse dierentuinen een of meer Koala's<br />
uit San Diego op bezoek gehad.<br />
De dierentuin <strong>van</strong> AUCKLAND (Nieuw Zeeland) was tot voor kort de enige dierentuin die<br />
fokte met Kaka's (Nestor meridionalis). Inmiddels heeft echter ook in Orana Park Zoo in<br />
CHRISTCHURCH (Nieuw Zeeland) een paartje <strong>van</strong> deze papegaaien vier jongen grootgebracht.<br />
Niet minder dan <strong>13</strong> Californische condor-kuikens kwamen er dit jaar uit het ei: 4 in het SAN<br />
DlEGO WILD ANIMAL PARK en 9 in de dierentuin <strong>van</strong> LOS ANGELES. Het totale aantal<br />
levende Californische condors is daardoor nu gestegen tot 53 en het is niet ondenkbaar dat<br />
nog in <strong>1991</strong> de eerste vogels in vrijheid zullen worden gesteld.<br />
In de dierentuin <strong>van</strong> LOS ANGELES werd een Rode oeakari (Cacajao calvus rubicundus) geboren.<br />
Los Angeles is de enige dierentuin in de VS waar deze uiterst merkwaardige Zuidamerikaanse<br />
apen gehouden worden. De ongeveer 27 -jarige vader komt oorspronkelijk uit de dierentuin<br />
<strong>van</strong> Milwaukee en leeft sinds 1981 in Los Angeles, terwijl de 15 jaar oude moeder<br />
werd geboren in de Cheyenne Mountain Zoo in Colorado Springs.<br />
Andere interessante geboortes in Amerikaanse dierentuinen:<br />
WASHINGTON DC: 2 Witwanggibbons (Hylobates concolor)<br />
BROWNSVILLE: 2 Mexicaanse korsthagedissen (Heloderma h . horridum)<br />
OKLAHOMA CITY: 2 Lippenberen en 1 Gorilla (de 10 e gorilla-geboorte in deze tuin)<br />
SAN ANTONIO: 1 Roodbuikmeerkat (Cercopithecus wolfi pyrogaster) , 2 Goodfellows boomkangoeroes,<br />
2 Vissende katten, 2 Nevelpanters, 4 Eksterganzen (Anseranas semipalmata) en<br />
3 Kleine koedoes<br />
OMAHA: 8 Nevelpanters, 1 Tamandua en 3 Sumatraanse tijgers<br />
PHILADELPHIA: 1 Mierenegel en 1 Aardvarken<br />
LOUISVILLE: 3 Madagascar bladstaartgecko's (Uroplatus fimbriatus)<br />
TOLEDO: 6 Mexicaanse korsthagedissen<br />
SEATI'LE: 3 Manenwolven (de eerste hier) en 1 Gorilla<br />
CHICAGO BROOKFIELD ZOO: 1 Zwarte neushoorn (de zevende geboorte <strong>van</strong> een puntlipneushoorn<br />
in deze dierentuin)<br />
DISCOVERY ISLAND ZOO: 5 Maguari's (Ciconia maguari) waar<strong>van</strong> er 2 zijn gestorven en<br />
de overige 3 met de hand zijn grootgebracht<br />
COLORADO SPRINGS: 1 Monniksgier<br />
HOUSTON: 1 Brilbeer en 1 Margay<br />
SALT LAKE CITY TRACY AVIARY: 1 Grote vasapapegaai<br />
CINCINNATI: 1 Walrus en 1 Derbyelandantiloop<br />
ATLANTA: 1 Gorilla<br />
SAN DlEGO SEAWORLD: 1 Orca<br />
NEW YORK (BRONX ZOO): 7 Amazone roodhoofdschildpadden (Podocnemis erythrocephala),<br />
1 Neusaap, 3 Rode paradijsvogels en 2 Kleine paradijsvogels<br />
Lezingen voor de vrienden<br />
Ook dit winterseizoen zullen er weer zondagochtend-lezingen voor de leden <strong>van</strong> onze vereniging<br />
worden georganiseerd door stafleden <strong>van</strong> Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>. De lezingen (veelal geïllustreerd<br />
met dia's) vinden plaats op elke tweede zondag <strong>van</strong> de wintermaanden, te beginnen<br />
op zondag 8 december a.s.<br />
Aan<strong>van</strong>gstijd<br />
Duur<br />
Plaats<br />
Toegang<br />
: 11.00 uur<br />
: ongeveer 1 uur<br />
: Educatief Centrum <strong>van</strong> Diergaarde <strong>Blijdorp</strong><br />
: gratis op vertoon <strong>van</strong> uw lidmaatschapskaart voor het lopende jaar<br />
Noteert u de volgende data alvast in uw agenda, zodat u deze interessante lezingen niet<br />
hoeft te missen:<br />
8 december <strong>1991</strong><br />
12 januari 1992<br />
9 februari 1992<br />
8 maart 1992<br />
12 april 1992<br />
Bij het ter perse gaan <strong>van</strong> dit nummer <strong>van</strong> <strong>Vrienden</strong>nieuws was het lezingen-programma nog<br />
niet geheel vastgesteld. Onder voorbehoud zal de eerste lezing <strong>van</strong> het seizoen (op 8 december<br />
a.s.) waarschijnlijk worden verzorgd door Ir.G.Schroeder, die u zal vertellen over zijn<br />
werk als <strong>Blijdorp</strong>-architect (zie ook elders in dit nummer).<br />
Over de onderwerpen <strong>van</strong> de daarop volgende lezingen wordt u tijdig nader geinformeerd via<br />
<strong>Vrienden</strong>nieuws; de data staan in elk geval wel vast.<br />
< 1llIENOENNJl:liI\1S<br />
V'r 12 ;,<br />
~ENNI!l~<br />
<strong>13</strong> " ;:i
Nijlpaarden<br />
Nijlpaarden worden over het algemeen<br />
gezien als grote, dikke, goedige,<br />
ietwat sullige kolossen. Zoals ze grote<br />
delen <strong>van</strong> de dag in groepen doorbrengen,<br />
elkaar als hoofdkussen gebruikend,<br />
krijg je inderdaad dat idee. Toch<br />
is het hier (soms) de schijn die bedriegt.<br />
We zullen dit fascinerende dier<br />
eens wat dichterbij bekijken (alhoewel<br />
niet tè dichtbij, dat zou gevaarlijk<br />
kunnen worden).<br />
Nijlpaarden behoren tot de orde der evenhoevigen (Artiodactyla), superfamilie Nijlpaardachtigen,<br />
familie Nijlpaarden met twee geslachten: dwergnijlpaarden en nijlpaarden. Het<br />
Dwergnijlpaard komt alleen voor in West-Afrika (voornamelijk Liberia). De heer Büttikofer,<br />
later directeur <strong>van</strong> de Rotterdamse Diergaarde, was een <strong>van</strong> de eersten die het dier levend te<br />
zien kreeg nà zijn ontedekking in 1841. Helaas is de soort, 150 jaar na dato, in het wild een<br />
sterk bedreigde diersoort. Dierentuinen halen gelukkig redelijke fokresultaten (weer eens<br />
een bewijs <strong>van</strong> het nut <strong>van</strong> moderne dierentuinen!).<br />
Het "gewone" nijlpaard komt algemeen voor ten zuiden <strong>van</strong> de Sahara tot aan Zuid-Afrika.<br />
Als je het goed bekijkt klopt de naam Nijlpaard dus niet helemaal. Het dier is zeker geen<br />
paard en rond 1800 verdween het al uit het Nijl-gebied, waar het aan het begin <strong>van</strong> onze<br />
jaartelling vrij algemeen was.<br />
Het dier is zeer goed aangepast<br />
aan het leven in en rond het water:<br />
neus, ogen en oren liggen bovenop<br />
de kop (en zijn vaak de<br />
enige delen <strong>van</strong> het beest, die te<br />
zien zijn! ), de neusgaten worden<br />
tijdens het duiken gesloten. Een<br />
nijlpaard kan het meer dan 5 minuten<br />
onder water uithouden. 's<br />
Nachts gaat het dier aan land<br />
om voedsel te zoeken; het dier<br />
graast in grote gebieden rondom<br />
zijn waterverblijf en legt daarbij<br />
paden aan die gemarkeerd zijn<br />
met mest (goede "wegwijzers" in<br />
de nacht!).<br />
Het dier lijkt enorm log (wat wil<br />
je, het weegt zo'n 3.000 kilo); onderwateropnamen<br />
laten ons verrassende<br />
beelden zien, sierlijk<br />
bewegende nijlpaarden, een Nijlpaard in <strong>Blijdorp</strong><br />
soort ballet in slow-motion. Bovendien<br />
kan een nijlpaard op<br />
het land ook goed uit de voeten, zelfs rennend. De tanden <strong>van</strong> een nijlpaard zijn een geducht<br />
wapen. De onderste hoektanden groeien voortdurend, dankzij het slijpen langs de boventanden<br />
worden zij in vorm en vlijmscherp gehouden. Slijtage <strong>van</strong> de tanden en het vaak voorkomende<br />
uitgroeien <strong>van</strong> die ondertanden hebben een grote invloed op de levensduur <strong>van</strong> een<br />
dier. Eten met versleten of doorgegroeide tanden lukt immers niet of nauwelijks.<br />
Omdat veel mensen mensen het idee <strong>van</strong> "lobbes" hebben, denken ze vaak dat een nijlpaard<br />
geeuwt als hij zijn bek opentrekt. Natuurlijk zitten daar best wel echte geeuwen tussen,<br />
maar het betekent meestal: pas op! Het dreigende gebaar geldt andere mannetjes, vooral in<br />
"dichtbevolkte" nijlpaardgebieden ontstaan vaak bloedige gevechten waarbij met die machtig,e<br />
tanden diepe wonden worden toegebracht.<br />
Ik herinner me een televisieopname <strong>van</strong> een geheel verbijsterde duiker, die zijn duikbril,<br />
doorboord door een nijlpaardtand, aan de cameraman toonde. Territoriumverdediging geldt<br />
dus iedere indringer! De afbakening <strong>van</strong> een territorium gebeurt door het met behulp <strong>van</strong> de<br />
staart rondslingeren <strong>van</strong> mest (tot meters ver in de omtrek, overigens!).<br />
Toch staat het hierboven geschrevene niet in de weg dat het nijlpaard een gezelligheidsdier<br />
is. Het dwergnijlpaard is veel minder sociaal, leeft niet in grote groepen en is heel schuw. Bij<br />
benadering door mensen vlucht het dier onmiddellijk.<br />
Paartje Dwergnijlpaarden<br />
In <strong>Blijdorp</strong> waren tot voor enige jaren zowel het nijlpaard als het dwergnijlpaard te vinden.<br />
"Big brother" is ondertussen niet meer in Rotterdam aanwezig. De huidige behuizing <strong>van</strong> de<br />
dwergnijlpaarden laat wel het een en ander te wensen over. Desondanks zullen ze geen<br />
plaatsje krijgen in het nieuwe dikhuidengebouw, want dat maakt onderdeel uit <strong>van</strong> het Aziëcontinent<br />
<strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>. Voor de dwergnijlpaarden wordt te zijner tijd een beter plekje in het<br />
Afrika-deel <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> ingeruimd!<br />
Hennie Hagen<br />
yR.IENDENNlEUWS<br />
14 .<br />
yRIENDENNlEUWS<br />
15
Vereniging vrienden<br />
<strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />
ik word ook 'Vriend' <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> en<br />
ont<strong>van</strong>g bij mijn lidmaatschap twee gratis<br />
kaartjes voor <strong>Blijdorp</strong> of Artis en vier<br />
maal per jaar "<strong>Vrienden</strong> nieuws".<br />
bedrij·<br />
.bare!)<br />
lilings.<br />
r 6410<br />
,rbijna<br />
Van Hoorn BY.<br />
BOUW - EN AANNEMINGSBEDRIJF<br />
Groenedijk 12 29<strong>03</strong> LZ<br />
Capelle aan den Ijssel<br />
Tel.: 010-45<strong>03</strong>333 Telefax (010) 4501586<br />
dhr./mevr.:., .............................................. ,., ............................. .<br />
adres: .......................................................... nr.: ...................... .<br />
postcode: ....................... plaats: ..........•.. : ............................... .<br />
geboorte datum: ...................................................................... .<br />
telefoon: .................................................................................. .<br />
giro/bankrekening: ..........................................•........•...............<br />
Ik betaal na ont<strong>van</strong>gst <strong>van</strong> een acceptgiro.<br />
Ik heb 2 nieuwe leden opgegeven en kies voor het tinnen<br />
beeldje <strong>van</strong>: 0 olifant Irma met jong<br />
o Dwergnijlpaarden-paar<br />
Na betaling het beeldje sturen aan:<br />
dhr.lmevr.: ............................................................................... .<br />
adres: .......................................................... nr.: ...................... .<br />
postcode: ....................... plaats: ...............................................<br />
Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />
Schepenstraat 71, 3<strong>03</strong>9 Ne Rotterdam<br />
'ok het<br />
1 wordt<br />
:om en<br />
veigen<br />
io-date<br />
al onze<br />
En dat<br />
1tische<br />
lp.<br />
S Rotterdam<br />
'- FaxOlO-4142998 ~<br />
p chesealen,<br />
-------~n<br />
u ons per omgaande volledige doku <br />
te z~nden inzake adressenlevering, bemallen,<br />
e.d .<br />
_<br />
Plaats: _<br />
_____ _<br />
~ Tel.: _____ _<br />
_~ Telex: ____ _<br />
"de enveloppe zenden aan:<br />
nummer 3027,3000 WB Rotterdam.
Verel<br />
<strong>van</strong><br />
DE 800.000<br />
ADRESSEN VAN<br />
MULTIMAIL<br />
'Wlillih@ii<br />
'RjïJiili<br />
'ij;uVdi<br />
het modern geoutilleerde mailingbureau in 't hart <strong>van</strong> bedrij·<br />
vig Nederland: Rotterdam! Alle denkbare (en soms ondenkbare!)<br />
adressen zijn direct beschikbaar voor het adresseren <strong>van</strong> uw mailings.<br />
Naar 2255 zelfstandige apotheken of 165 deurwaarders. Naar 6410<br />
groenteboeren of 10 wapen·en munitiefabrikanten. Kortom, naar bijna<br />
1600(!!) verschillende adresgroepen.<br />
100000 MAILINGS IN 24 UUR OP DE POST?<br />
Dat wordt geregeld! Want MultiMail levert niet alleen adressen. Ook het<br />
gehele traject <strong>van</strong> vouwen, insteken, adresseren en ter post bezorgen wordt<br />
door MultiMail verzorgd. Overigens, kleinere aantallen zijn even welkom en<br />
worden met dezelfde zorg behandeld!<br />
BEHEER VAN UW ADRESSENBESTAND<br />
Er is nog ruimte op de computer <strong>van</strong> MultiMail voor het beheren <strong>van</strong> uw eigen<br />
adressenbestand. Dat is praktisch, want dan bent u verzekerd <strong>van</strong> up·to·date<br />
adressenlijsten, die u meteen kunt inzetten voor uw mailings.<br />
DE 3 P'S VAN MUL TlMAll<br />
alle technische faciliteiten onder één dak: adresseren op che·<br />
shire/davac of zelfklevende etiketten, prepostale verwerking, insealen,<br />
vacumeren, verpakken, enz., enz.<br />
"vliegensvlug mailen" is het motto <strong>van</strong> MultiMail. Daar zijn al onze<br />
medewerkers op getraind.<br />
,r.'IR~311,P.i"1r::~h"I,,~,j'llil~;:t~.· door een goede organisatie, kunnen wij efficiënt werken. En dat<br />
merkt u in de kosten. Het dagelijks bij de PTT aanleveren <strong>van</strong> gigantische<br />
hoeveelheden post, levert bovendien een belangrijk porto·voordeel op.<br />
Dat kan oplopen tot een totaalkorting <strong>van</strong> wellO%!<br />
j: I ..<br />
. '~ vtJ.q~vfMe ~(JA,v YKd<br />
Adres _______________________________ ___<br />
Postcode _______ _<br />
Tav<br />
Fax _______________ _<br />
Plaats ______________ _<br />
Tel<br />
Telex<br />
Deze bon In ongefrankeerde enveloppe zenden aan<br />
MultlM~11 B V Antwoordnummer 3027, 3000 WB Rotterdam
IR. G.SCHROEDER over zijn<br />
werk, het Masterplan en het<br />
Dikhuidenbiotoop<br />
Het leek de redactie <strong>van</strong> <strong>Vrienden</strong>nieuws een goede gedachte u te laten kennismaken met Ir.<br />
Gerard Schroeder, als architect thans full-time verbonden aan de Diergaarde.<br />
<strong>Blijdorp</strong> staat aan de vooravond <strong>van</strong> een belangrijke periode in de uitvoering <strong>van</strong> het masterplan:<br />
de realisering <strong>van</strong> de tweede fase <strong>van</strong> het Azië-continent.<br />
In mei <strong>1991</strong> werd met de opening <strong>van</strong> de vleermuisgrot, een otterverblijf, apeneilanden en<br />
twee doorloopvolières de eerste fase in de bouw <strong>van</strong> het Azië-continent voltooid. De Mongoolse<br />
steppe, toen al in aanzet aanwezig, zou later in gebruik worden genomen. Eind <strong>1991</strong> zal<br />
dan, als alles volgens plan verloopt, begonnen worden met de bouw <strong>van</strong> het nieuwe dikhuiden<br />
verblijf.<br />
In dit verblijf - beter gezegd, in dit kunstmatige "biotoop" (= natuurlijke omgeving) - zal de<br />
prachtige groep <strong>van</strong> 9 olifanten samen met neushoorns, tapirs en vele andere dieren gehuisvest<br />
worden. Daarmee gaat een met name door de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> reeds lang gekoesterde<br />
wens eindelijk in vervulling! Zij ondersteunden met de actie "Maak je dik voor de dikhuiden"<br />
dit grote project immers met het aanzienlijke bedrag <strong>van</strong> een miljoen gulden.<br />
Wat momenteel aan concrete bouwtekeningen, blauwdrukken, oplossingen en ideeën ter tafel<br />
ligt, moet uiteindelijk leiden tot de opening, in 1993, <strong>van</strong> een magnifiek complex voor de<br />
Diergaarde-dikhuiden. Nu al wordt gesproken <strong>van</strong> een verblijf "dat wereldwijd als voorbeeld<br />
zal kunnen dienen voor toekomstige olifantenverblijven".<br />
Gerard Schroeder, de architect <strong>van</strong> het nieuwe <strong>Blijdorp</strong>.<br />
Schroeder (53) gaat na zijn HBS-B-opleiding bouwkunde studeren; eerst 4 jaar aan de HTS,<br />
daarna 6 jaar aan de Academie voor Bouwkunst in Amsterdam.<br />
Tot 1975 zal de architect BNA bouwervaring opdoen op grote architectenbureaus. Hij is daar<br />
als project-architectJleider betrokken bij de uitvoering <strong>van</strong> vele grote plannen in de utiliteitsen<br />
woningbouw. Vervolgens start hij zijn eigen bureau.<br />
De architect voelt zich aangetrokken tot ingewikkelde bouwopdrachten met een experimenteel<br />
karakter, vernieuwende bouwmethoden en constructies. Hij ziet het dan ook nog als een<br />
uitdaging om in deze projecten energie-arme systemen toe te passen. In zijn projecten gaat<br />
Schroeder graag de confrontatie aan met de oer-elementen zon, wind en water; hij probeert<br />
ze zoveel mogelijk te benutten en, waar nodig, te bestrijden.<br />
Tijdens zijn eerste contacten met de directie en stafleden <strong>van</strong> de Diergaarde raakt hij vooral<br />
enthousiast over het hoofd-principe waarop het Masterplan gebaseerd is.<br />
Met betrekking tot alle nieuw te ontwerpen verblijven in <strong>Blijdorp</strong> houdt dit in dat de dierlijke<br />
bewoners maatgevend zijn voor de vorm en inhoud <strong>van</strong> hun behuizing. Dus geen nieuw<br />
<strong>Blijdorp</strong> met architectonische creaties zonder enige samenhang met de er levende dieren.<br />
Schroeder licht dit als volgt toe: "Het ging bij de dierentuin niet zo zeer om het bouwsel zelf,<br />
maar veel meer om de ruimte die het oplevert in relatie met de overige ingrediënten die tesamen<br />
het biotoop vorm en inhoud geven". Bij het eerste deel <strong>van</strong> zijn woorden ("bouwsel<br />
zelf') moet u maar denken aan b.v. de olif:;mtenverblijven in (vroegere) Duitse dierentuinen<br />
(enorme Moorse paleizen) of aan - <strong>van</strong> recentere datum - het dikhuidengebouw <strong>van</strong> de London<br />
Zoo. (Op zich fraaie gebouwen, overigens!)<br />
Hoe de architect er uiteindelijk in geslaagd is de gewenste "ruimte" en "biotoop" voor de dikhuiden<br />
te realiseren, kunt u in de onderstaande beschrijving <strong>van</strong> het verblijf lezen.<br />
Tijdens de voltooiing <strong>van</strong> het ontwerp voor het dikhuidenbiotoop is "en passant" ook nog een<br />
ontwerp voor het verblijf <strong>van</strong> de Amoerpanters en de Wolven-vallei uit Schroeders tekenpen<br />
yR1ENDENNJE~<br />
18 " ';:)<br />
gevloeid. Inmiddels is hij in het Masterplan al weer jaren verder met zijn ontwerpen. Een Himalaya-biotoop<br />
en het Oceanium houden hem reeds lang aan de tekentafel bezig.<br />
Ir. Schroeder laat zich, tenslotte, als volgt uit over de uitvoering <strong>van</strong> het Masterplan: "Met<br />
gezond verstand, een flexibele instelling alsmede een goede samenwerking met directie en<br />
staf <strong>van</strong> de Diergaarde zal het waarachtig wel lukken om gazamenlijk de klus te klaren".<br />
Het gekozen ontwerp voor het dikhuidenbiotoop is ontsproten aan het brein <strong>van</strong> een man<br />
met een "warme belangstelling voor moeder Aarde". Het is gebaseerd op:<br />
- de toegenomen bezorgdheid om het milieu en het natuurbehoud (diverse op aarde (nog) aanwezige<br />
ecosystemen)<br />
- de nieuwste inzichten op het gebied <strong>van</strong> dierengedrag en -verzorging.<br />
Bovendien is het biotoop, voor wat het publiek betreft, buitengewoon attractief gemaakt. Het<br />
verblijf schept een ongekende illusie <strong>van</strong> echtheid; educatie en comfort ten behoeve <strong>van</strong> de<br />
bezoeker hebben er een belangrijke plaats gekregen.<br />
Deze pricipes zijn dan ook nog op harmonieuze wijze verwerkt in een zeer ingewikkeld geheel<br />
<strong>van</strong> technische eisen. Problemen <strong>van</strong> vorm, functie, constructie en klimaat vragen immers zo<br />
om hun eigen oplossing(en)!<br />
Een tropisch avontuur<br />
Het is warm. De bezoekers wandelen door het tropische bos. Boven schemert het daglicht diffuus<br />
door het bladerdak. Een lichte nevel beneemt af en toe het zicht. Soms blijven de bezoekers<br />
even staan om een mooie plant of bloem te bekijken. In de verte klinkt het aanhoudende<br />
geruis <strong>van</strong> een riviertje. Vogels kijken <strong>van</strong>uit de boomtoppen op de mensen neer.<br />
Plotseling staan de bezoekers oog in oog met twee neushoorns. Gelukkig bevinden de dikhuiden<br />
zich aan de overkant <strong>van</strong> het water. De rustige kolossen doen zich te goed aan wat over de<br />
grond verspreid voedsel. Opgelucht wandelen de bezoekers verder.<br />
Van dichtbij klinkt opeens het getrompetter <strong>van</strong> een olifant. En inderdaad, al snel hebben de<br />
bezoekers <strong>van</strong> achter een lage strook beplanting vrij zicht op een kleine groep Indische olifanten.<br />
Zonder zich wat <strong>van</strong> de mensen aan te trekken gaan deze kuddedieren hun gangetje.<br />
De tocht is nog niet voorbij. Achter de scherpe contouren <strong>van</strong> enkele tropische planten doemt<br />
het riviertje weer op. Op de oever aan de overkant zijn de markante zwartwitte tapirs te bewonderen.<br />
Deze koddige dieren bewegen hun korte slurf in alle richtingen, zoekend naar voedsel.<br />
Af en toe laat een <strong>van</strong> de tapirs zijn ijle schreeuw horen. Dit geluid verdwijnt in de kakafonie<br />
<strong>van</strong> oerwoudgeluiden die uit de kelen <strong>van</strong> diverse apen en vogels opwelt.<br />
De bezoekers komen nu bij een grote open plek in het bos. Vlakbij staat een mannetjes-olifant<br />
naar zijn vrouwelijke soortgenoten verderop te kijken. Zijn enorme lichaam dwingt bewondering<br />
af De bezoekers deinzen onbewust achteruit .......<br />
Zo ongeveer zal de bezoeker de exotische entourage <strong>van</strong> het nieuwe dikhuidencomplex gaan<br />
ervaren. Na deze impressie leest u hoe het wordt ingericht en gebouwd.<br />
Het dikhuidenbiotoop gedetailleerd beschreven.<br />
De andere dieren <strong>van</strong> het dikhuidenbiotoop.<br />
Naast de Indische olifanten, pantserneushoorns en Maleise tapirs zullen de volgende dieren<br />
het tropische bosbiotoop nog natuurgetrouwer maken: mutslangoeren (apen), (reuzen)eekhoorns,<br />
koereigers, brilvogels, moerasschildpadden, slangen en slangekopvissen, allemaal<br />
oerwoudbewonende diersoorten.<br />
De verblijven.<br />
De nieuwe dierverblijven vormen een verbetering voor zowel de dieren als de bezoekers. Voor<br />
de dieren is vooral positief dat de verblijven ruim zijn opgezet. Voor het nieuwe complex zuIlen<br />
dan ook hele stukken <strong>van</strong> het huidige <strong>Blijdorp</strong> moeten verdwijnen: de bizon-weide, de<br />
thar-rots, de rotstuin en het watervogelgebied aan de rand <strong>van</strong> de Diergaarde. Zowel de tapirs,<br />
neushoorns als olifanten hebben grote binnen- en buitenverblijven met een waterbassin.<br />
~EN NIEUWS<br />
19
Die leefruimte biedt mogelijkheden voor de dieren om hun natuurlijke gedrag te tonen. Dit is<br />
voor de lichamelijke en geestelijke gesteldheid <strong>van</strong> de dieren <strong>van</strong> groot belang. En dat zijn<br />
weer factoren die het succes <strong>van</strong> de diverse fokprogramma's mede bepalen. Voor de bezoekers<br />
is het vooral prettig dat onnatuurlijke afscheidingen tussen hen en de dieren visueel ontbreken.<br />
Onnatuurlijke elementen worden gecamoufleerd met planten, rotsen, e.d. terwijl water<br />
vaak een natuurlijke zichtbare afscheiding vormt. De bezoeker krijgt hierdoor het idee dat<br />
hij vrij tussen de dieren wandelt, waardoor het dierentuinbezoek een extra spannende dimensie<br />
krijgt. Een bezoek aan het dikhuidenbiotoop wordt een spannende tocht door de jungle<br />
vol onverwachte ontmoetingen! De leefruimtes <strong>van</strong> de dieren zijn een getrouwe kopie <strong>van</strong><br />
de natuurlijke omgeving en daardoor leerzaam voor de bezoekers. Bovendien zullen de tropische<br />
planten en bomen, een riviertje en de vochtige warme temperatuur het oerwoudgevoel<br />
alleen maar versterken.<br />
Opvallend is ook de nieuwe manier om olifanten te huisvesten. Om geheel aan de moderne<br />
dierentuineisen te voldoen ontwierp <strong>Blijdorp</strong> een olifantvriendelijker systeem om de grote<br />
dikhuiden <strong>van</strong> elkaar te scheiden. Tot nu toe gaan de dieren binnen altijd aan de ketting. Alleen<br />
de bullen (mannetjes) staan los, maar dan wel in aparte, versterkte verblijven. Dit systeem<br />
biedt deze intelligente kuddedieren weinig mogelijkheden voor onderlinge sociale contacten<br />
en is daardoor verouderd. Bij het nieuwe systeem kunnen de olifanten overdag - zowel<br />
buiten als binnen - vrij rondlopen. Sociale contacten tussen de olifanten worden op die manier<br />
goed mogelijk. De bullen staan nog wel in aparte verblijven, maar slurfcontact met de<br />
koeien is altijd mogelijk.<br />
's Avonds worden er, door middel <strong>van</strong> 60 ijzeren palen die overdag in de grond verborgen zitten,<br />
aparte afscheidingen gecreëerd voor de koeien, zodat ook voor de vrouwelijke dieren de<br />
nodige privacy ontstaat. De palen zijn laag genoeg en staan ver genoeg uit elkaar om lichamelijk<br />
contact tussen de olifanten mogelijk te maken. Van een echte scheiding is dan ook<br />
geen sprake. Met de palen, die als een soort kam uit de grond steken, kunnen verschillende<br />
opdelingen <strong>van</strong> het binnenverblijfworden gemaakt.<br />
De bouwconstructie.<br />
De grootste uitdagingen op technisch gebied vormen echter het dak en de creatie <strong>van</strong> een<br />
energetische en ecologische kringloop binnen het tropische bosbiotoop. Het dak <strong>van</strong> het verblijf<br />
is opgebouwd uit een doorzichtige glazen constructie waardoor licht en warmte op bepaalde<br />
plaatsen het olifantenverblijf kunnen binnendringen. Het licht geeft de nodige energie<br />
aan de planten, terwijl de warmte meehelpt om in het verblijf een tropische temperatuur<br />
te realiseren. Transparant isolatiemateriaal in het dak zorgt er voor dat de overvloedige<br />
warmte niet kan ontsnappen. Deze warmte wordt met luchtcollectoren via de wanden naar<br />
de grond gezogen, zodat er vloerverwarming ontstaat. Ook kan de warmte worden opgeslagen<br />
via een waterreservoir onder het dikhuiden verblijf. Er is dus veel aandacht besteed aan<br />
energiebesparing. Verder zorgt een zuiveringsinstallatie voor het schoonhouden <strong>van</strong> het vervuild<br />
rakende water in de bassins. Dampverstuivers en een kasregeninstallatie bootsen de<br />
tropische luchtvochtigheid en regens na. Onder deze juiste klimatologische omstandigheden<br />
kan de vegetatie ongehinderd groeien. Gestreefd wordt dus naar een relatie tussen de energetische<br />
en ecologische kringloop. De architect bouwt in feite geen gebouw maar een klimatologische<br />
overkapping voor een biotoop.<br />
De kleine oplossingen.<br />
Er zijn heel wat technische middelen nodig om het tropisch bosbiotoop te realiseren. Hieronder<br />
volgen enkele voorbeelden <strong>van</strong> kleine technische oplossingen.<br />
-De penetrante geur die olifanten produceren wordt grotendeels <strong>van</strong> het publiek weggehouden<br />
door middel <strong>van</strong> luchtbarrières die de stank naar een afzuigsysteem drijven.<br />
- Dampverstuivers moeten er voor zorgen dat er nevels in het tropisch bosbiotoop hangen, die<br />
het bos nog realistischer maken.<br />
.IJ<br />
8'<br />
Ö<br />
~ :;;<br />
0 0<br />
ë.. ~ c<br />
§ .B "0<br />
~<br />
2<br />
~<br />
~<br />
.IJ<br />
4 g<br />
.Jj<br />
i B<br />
1<br />
~ i<br />
I .<br />
~ ö ~<br />
c<br />
'0<br />
~ " c<br />
:; '3- ~<br />
'iJ Ë<br />
0 ~<br />
~ .IJ [<br />
'0<br />
] ~<br />
g-<br />
ë.. Ê ~<br />
! } J<br />
0-<br />
'R<br />
8 ]i f ~ ~<br />
~ ]<br />
~<br />
j i<br />
~<br />
E<br />
><br />
2 'iJ<br />
1<br />
- ----..-/ /'<br />
~ .<br />
"<br />
0 ~/V<br />
8<br />
§<br />
" .~ ~<br />
~<br />
~<br />
E<br />
1i 'll<br />
,3 g<br />
~ "<br />
'5 1l,<br />
~ " E<br />
0<br />
~ ~ ~<br />
§<br />
]<br />
j i 0<br />
.~<br />
8 ~<br />
~<br />
~<br />
.l! .IJ<br />
~ "'f<br />
~<br />
'§-<br />
8 ~ f<br />
b tt<br />
Ö<br />
.g<br />
j ~<br />
l<br />
~ ~<br />
.l! -"<br />
~<br />
1l. g.<br />
0<br />
0<br />
~<br />
1<br />
"<br />
~<br />
~<br />
'3<br />
~<br />
"<br />
~<br />
.<br />
Eo<br />
~<br />
!.<br />
ë5<br />
~<br />
, ~<br />
" ~<br />
8-<br />
,-<br />
'0<br />
t<br />
ë..<br />
~<br />
,;<br />
::<<br />
-ij<br />
Ö<br />
'0<br />
~<br />
~<br />
"<br />
ë.. ~<br />
! ~ tt<br />
8 -"<br />
;<br />
. ~<br />
E §<br />
~<br />
8'<br />
ö<br />
~<br />
L<br />
g.<br />
i<br />
" 3<br />
~<br />
c<br />
t<br />
'0<br />
, rl/IENDENNIEIJIIIS<br />
V'- 21 '
-Voor eventuele behandelingen door de dierenarts is het mogelijk om olifanten die onder verdoving<br />
zijn met een hijskraan overeind te houden. Door het dak tien meter hoog te maken<br />
kan er met een kleine kraan binnen het dikhuidenverblijfworden gemanoevreerd.<br />
Het verloop <strong>van</strong> de bouw in grote lijnen.<br />
De bouw <strong>van</strong> het binnen- en buitenverblijf kunnen onafhankelijk <strong>van</strong> elkaar plaats vinden.<br />
De constructie is zodanig, dat allerlei delen, bijvoorbeeld het dak, pre-fab vervaardigd kunnen<br />
worden. Dit om te voorkomen, dat stagnatie in de uitvoering <strong>van</strong> bepaalde onderdelen de<br />
totale bouw vertraagt. Het binnen- en buitenverblijf zullen zo gemaakt worden dat ze geheel<br />
opgaan in de omgeving. De wanden krijgen een rotsachtig of begroeid uiterlijk. De dakconstructie<br />
is, ondanks de 10 meter hoogte <strong>van</strong> het complex, noch <strong>van</strong> binnen noch <strong>van</strong> buitenaf<br />
te zien. Het geheel zal daardoor de sfeer <strong>van</strong> het biotoop uitstralen, terwijl de constructie<br />
nauwelijks ervaren wordt. Dit tropisch bosbiotoop zal op natuurlijke wijze aansluiten op de<br />
reeds gerealiseerde delen <strong>van</strong> het Azië-continent. Op deze wijze wordt het Azië-continent een<br />
geheel <strong>van</strong> in elkaar overgaande biotopen.<br />
De bouw zal zo'n twee jaar in beslag nemen. Dit nieuwe deel <strong>van</strong> het Azië-continent wordt in<br />
1993 geopend. Het totale masterplan zal in 10 tot 12 jaar voltooid zijn.<br />
De kosten.<br />
Er zijn natuurlijk kosten verbonden aan de bouw <strong>van</strong> dit unieke verblijf. Er is een taakstellende<br />
begroting opgesteld <strong>van</strong> acht miljoen gulden.<br />
Dit bedrag wordt als volgt verkregen:<br />
Lening<br />
Eigen middelen<br />
Ver. "<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>"<br />
Totaal<br />
6,5 miljoen gulden<br />
0,5 miljoen gulden<br />
1.0 miljoen gulden<br />
8,0 miljoen gulden<br />
Met dank aan Ir. Schroeder voor het boeiende gesprek en aan de Diergaarde voor de mogelijkheid<br />
tot gedeeltelijke overname en bewerking <strong>van</strong> de tekst in de herziene Masterplan-publicatie.<br />
Daan <strong>van</strong> Herwijnen<br />
ATELIER ES IE<br />
Berkendaal 157<br />
3075 XD Rotterdam<br />
tel.: 010 - 4324693<br />
portretopdrachten - ontwerpen<br />
Ferdin and Sikken<br />
Joyce Turek<br />
SCHILDERIJEN AQUARELLEN GRAFIEK KERAMIEK<br />
EEP-Bureau in Amsterdam<br />
Vorig jaar verloor Amsterdam de strijd om de vestiging <strong>van</strong> een ontwikkelingsbank voor<br />
Oost-Europa. Na het nodige politieke gekonkel ging deze belangrijke instelling naar Londen.<br />
Een gevoelige deuk in het gevoel <strong>van</strong> Europese eigenwaarde <strong>van</strong> onze hoofdstad. Opnieuw<br />
bleef Amsterdam achter bij steden als Brussel, Straatsburg, Parijs en Londen, die op het vlak<br />
<strong>van</strong> de Europese financiëel-economische samenwerking écht iets betekenen. Op een heel ander<br />
vlak telt Amsterdam in Europa nu echter toch mee: sinds januari <strong>van</strong> dit jaar is er het<br />
"EEP-bureau" gevestigd.<br />
Vijf jaar geleden werd in Europa een voorzichtige<br />
start gemaakt met het opzetten <strong>van</strong><br />
fokprogramma's voor bedreigde diersoorten,<br />
de "EEP-programma's" (European Endangered<br />
species Programme). Sinds die tijd is het<br />
aantal fokprogramma's en het aantal deelnemende<br />
dierentuinen gestaag gegroeid. Momenteel<br />
zijn er programma's voor meer dan<br />
60 soorten, waaraan ruim 200 dierentuinen<br />
uit 20 Europese landen meedoen. En daarmee<br />
zijn we er nog niet: vóór het jaar 2000<br />
zullen er zeker 200 fokprogramma's zijn,<br />
waarbij alles wat zich in Europa een goede<br />
dierentuin wil noemen betrokken zal zijn.<br />
Die groei betekent niet alleen een sterke toename<br />
<strong>van</strong> de aandacht voor het lot <strong>van</strong> ernstig<br />
bedreigde diersoorten, maar ook een toenemende<br />
hoeveelheid werk om de EEP-fokprogramma-organisatie<br />
in goede banen te<br />
leiden. De afgelopen jaren werd het meeste<br />
<strong>van</strong> dat werk gedaan door de dierentuin <strong>van</strong><br />
Keulen. De directeur <strong>van</strong> die tuin - Professor<br />
Gunther Nogge - is namelijk al enige jaren<br />
de voorzitter <strong>van</strong> de EEP-organisatie en als<br />
zodanig verantwoordelijk voor het reilen en<br />
zeilen <strong>van</strong> de fokprogramma's. Maar met het<br />
groeien <strong>van</strong> de organisatie werd het alsmaar<br />
duidelijker dat al het bijbehorende werk niet<br />
meer door een toch al druk bezette dierentuindirectie<br />
met zijn assistenten als "bijbaantje"<br />
gedaan kon worden. Er moest een<br />
EEP-bureau komen om deze taak op zich te<br />
nemen.<br />
Na het nodige heen en weer gepraat- want<br />
in Europa is het altijd een "politiek" probleem<br />
in welk land je een bureau met een<br />
centrale functie moet vestigen - werd besloten<br />
om in te gaan op het aanbod <strong>van</strong> de Nederlandse<br />
Vereniging <strong>van</strong> Dierentuinen. Dit<br />
aanbod, dat al enige tijd op tafel lag, hield<br />
in, dat de Stichting Nationaal Onderzoek<br />
Dierentuinen met haar ruime ervaring met<br />
allerlei aspecten <strong>van</strong> fokprogramma's, de<br />
centrale EEP-functie op zich zou kunnen nemen.<br />
Sinds januari <strong>1991</strong> fungeert de Stichting<br />
Nationaal Onderzoek Dierentuinen - gevestigd<br />
in het Amsterdamse Artis - officiëel als<br />
EEP-bureau. Voorlopig worden de kosten<br />
daar<strong>van</strong> gedragen door de tuinen <strong>van</strong> de Nederlandse<br />
Vereniging <strong>van</strong> Dierentuinen en<br />
door de belangrijkste subsidiegever <strong>van</strong> de<br />
Stichting, het Ministerie <strong>van</strong> Landbouw, Natuurbeheer<br />
en Visserij. Nog lang niet alle<br />
Europese dierentuinen zijn namelijk zover<br />
dat ze inzien dat ze voor een zó belangrijke<br />
gezamenlijke taak als het behoud <strong>van</strong> bedreigde<br />
diersoorten ook gezamenlijk geld op<br />
tafel moeten brengen. Opnieuw zijn het dus<br />
Nederlandse dierentuinen die een voortrekkende<br />
rol in Europa spelen. Bij het <strong>van</strong> de<br />
grond krijgen <strong>van</strong> de eerste Europese fokprogramma's<br />
in 1985 waren het al Artis en<br />
<strong>Blijdorp</strong> die samen met enkele buitenlandse<br />
tuinen het voortouw namen. Nu zijn het alle<br />
acht tuinen <strong>van</strong> de Nederlandse Vereniging<br />
die samen met een Nederlands Ministerie<br />
met een vooruitziende blik garant staan<br />
voor een volgende belangrijke stap in de Europese<br />
dierentuin-samenwerking. Iedereen<br />
is er echter <strong>van</strong> overtuigd, dat dit goede<br />
voorbeeld goed zal doen volgen en dat er op<br />
niet al te lange termijn ook uit de rest <strong>van</strong><br />
Europa gelden beschikbaar komen voor het<br />
EEP-werk <strong>van</strong> het Amsterdamse bureau.<br />
Onlangs publiceerde het EEP-bureau een<br />
(Engels-talige) brochure, die u wordt toegezonden<br />
na overmaking <strong>van</strong> zes gulden naar<br />
NMB-bankrekening nummer 69.76.38.898<br />
t .n.v. Stichting Nationaal Onderzoek Dierentuinen<br />
o.v.v. "EEP-brochure".<br />
yRiENDENNIEUWS<br />
23
Maak zelf een catalogus<br />
... <strong>van</strong> uw boekenkast<br />
... <strong>van</strong> uw videofilms<br />
... <strong>van</strong> uw platen enlof cd's<br />
... <strong>van</strong> uw diaverzameling<br />
met behulp <strong>van</strong> uw pc.<br />
wij leveren het programma,<br />
u brengt de gegevens in,<br />
wij printen en binden uw<br />
uitgave.<br />
Bel voor prijsopgave!<br />
01860-<strong>13</strong>575<br />
c.s.s.<br />
specialisten in<br />
dbase-toepassingen<br />
,c$ /<br />
OOK LEASING MOGELIJK!<br />
Eigen technische dienst.<br />
TCI C,ïïOTC<br />
I LLLII 11, I L ®<br />
010 - 4128359<br />
Showroom: "Slaakhuys"<br />
Slaak 34, 3061 CS Rotterdam<br />
fax 010 - 404 92 62<br />
H. VAN DONGEN<br />
STALENSTEIGERBOUW BV<br />
MONTAGE EN DEMONTAGE<br />
VERHUUR -VERKOOP<br />
ADVIES<br />
Ohmweg 6 -Spijkenisse -Tel. 01880 -18<strong>13</strong>3<br />
U zoekt een spaarvorm<br />
die goed voor uw geld zorgt.<br />
Als u spaart, kiest u natuurlijk de spaarrekening die u het meeste oplevert.<br />
Bij ons vindt u spaarvormen die uw spaargeld snel laten groeien:<br />
spaarrekeningen waarbij uw tegoed altijd opvraagbaar is,<br />
spaarrekeningen met vaste looptijd en hoge rente, en verschillende<br />
soorten waardepapieren.<br />
Geïnteresseerd? Op onze kantoren vertelt men u er<br />
graag meer over.<br />
De Verenigde Spaarbank doet meer.<br />
•<br />
Ei<br />
verenigde<br />
spaarbank<br />
~J.;J UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman<br />
Albert Verweystraat 2a<br />
3061 SB Rotterdam<br />
Tel. 010-4145343<br />
B99. 010 - 414 55 64<br />
Stijlvolle uitvoering <strong>van</strong> begrafenissen en crematies.<br />
Informatie over:<br />
het a.RV depositofonds (= verzorgingsfonds)<br />
de NVV.a. natura (gezins, kind er (tot 20 jaar) en per persoon),<br />
aanvullende-, senioren- (tot 83 jaar) en monumentenverzekeringen.<br />
Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.
Een<br />
geslaagde<br />
6-daagse reis<br />
naar<br />
Zwitserland<br />
Op zaterdag 22 juni <strong>1991</strong> om 07.45 uur vertrokken 50 <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong>af de Conradstraat richting<br />
Zuid-Duitsland.<br />
Als ik naar de inleiding <strong>van</strong> de reis <strong>van</strong> vorig jaar naar Noord-Duitsland kijk kan ik voor wat<br />
betreft de weerberichten dezelfde tekst overnemen. Ook nu was het weer tot vlak voor ons<br />
vertrek en aan<strong>van</strong>kelijk ook onderweg koud en regenachtig.<br />
Onze chauffeur John Strous (geen nazaat <strong>van</strong> de bekende familie) stelt voor om niet via de<br />
Duitse autobahn te rijden, maar op de heenreis via een landschappelijk veel mooiere route<br />
door België en Luxemburg te gaan. De koffie stop wordt gepland in de omgeving <strong>van</strong> Namen<br />
en de lunch in Luxemburg. Wie schetst onze verbazing wanneer op een gegeven moment de<br />
zon doorkomt en een buitenthermometer in de omgeving <strong>van</strong> de grensovergang FrankrijklDuitsland<br />
27 graden aangeeft. Er wordt natuurlijk voetstoots <strong>van</strong> uitgegaan, dat de<br />
thermometer "<strong>van</strong> slag" is, maar toen bij de grensovergang de deuren <strong>van</strong> de bus open gin-<br />
gen, bleek de thermometer prima in orde. Wat een verrassing, maar dan wel een prettige! Na<br />
een voorspoedige reis kwamen wij om circa 18.30 uur in onze standplaats Müllheim bij Hotel<br />
Bauer aan.<br />
De eerste dierentuin die voor zondag 23 juni op het programma staat is de dierentuin <strong>van</strong><br />
MULHOUSE (Frankrijk). De Rotterdam Zoo Friends, nagenoeg allemaal gestoken in T-shirt<br />
met Amoerpanter-afbeelding, worden welkom geheten door monsieur Lernould, directeur, die<br />
ons primair een stukje historie <strong>van</strong> de tuin voorschotelt. De dierentuin werd in 1868 ten behoeve<br />
<strong>van</strong> de arbeidersklasse gesticht en gefinancierd door de industrie als tegenprestatie<br />
voor de veroorzaakte schade aan het milieu. De toenmalige Zoo was 4 ha. groot en is honderd<br />
jaar eigendom <strong>van</strong> de staat geweest. De huidige oppervlakte bedraagt 25 ha. met aanzienlijke<br />
hoogteverschillen; desondanks is het een zoologische en botanische tuin gebleven zonder<br />
grote, typische dierentuindieren, maar met het accent op de primaten (apen en halfapen)<br />
waaronder diverse uiterst zeldzame soorten. Het aanwezige apenhuis is een copie <strong>van</strong> de<br />
Frankfurter Zoo; daarnaast zijn sommige gebouwen nogal verouderd en is er dringend behoefte<br />
aan goede gebouwen waar het publiek ook 's winters kan vertoeven. Primaire doelstelling<br />
<strong>van</strong> de dierentuin is het fokken <strong>van</strong> die diersoorten die echt hulp nodig hebben. De aanwezige<br />
Siberische tijgers zijn een concessie aan het publiek, alhoewel deze in de natuur wel<br />
degelijk bedreigd zijn, in dierentuinen echter niet meer.<br />
Omdat de dierentuin <strong>van</strong> Bazel slechts op een afstand <strong>van</strong> 30 kilometer ligt, wil Mulhouse<br />
iets anders laten zien, namelijk lemuren. Sinds 1 maart is er in het kader <strong>van</strong><br />
Natuurbescherming en wetenschappelijk laboratoriumonderzoek (met name op het gebied<br />
<strong>van</strong> de voortplanting) een overeenkomst met Madagascar. De via kunstmatige inseminatie<br />
tot stand gekomen bevruchting heeft in de tuin inmiddels al tot een geboorte geleid. Belangrijk<br />
is vooral het genetisch onderzoek <strong>van</strong> de in Madagascar levende diersoorten, omdat de<br />
dieren in Mulhouse slechts een kleine populatie vormen. Samenwerking op dit gebied is er<br />
voorts met de dierentuinen <strong>van</strong> Saarbrücken en Keulen en de Universiteit <strong>van</strong> Straatsburg.<br />
Voorts zijn er contacten met het Primatencentrum in Rio de Janeiro, waar men zich toelegt<br />
op het fokken <strong>van</strong> uit Brazilië afkomstige bedreigde primatensoorten.<br />
Voor de liefhebbers onderstaand een (niet geheel complete) onderverdeling <strong>van</strong> de (verzamelnaam)<br />
"Primaten":<br />
*<br />
mensapen<br />
- Gorilla<br />
- Orang oetan<br />
- Chimpansees<br />
- Gibbons<br />
*<br />
apen uit de oude wereld<br />
(Afrika en Azië)<br />
- Bladetende apen<br />
- Bavianen<br />
- Makaken<br />
- Meerkatten<br />
- Mangabeys<br />
:(.<br />
apen uit de nieuwe wereld<br />
(Amerika)<br />
- Capucijners<br />
- Brulapen<br />
- Slingerapen<br />
- Klauwaapjes<br />
De <strong>Vrienden</strong> op de trappen <strong>van</strong> het hotel.<br />
:(.<br />
halfapen<br />
- Maki's<br />
- Lori's<br />
- Galago's<br />
- Vingerdier (Aye aye)<br />
< fIIIENDENNlElJ\\;.,<br />
vr 26 .":s<br />
yRlENDENNIEU\\,S<br />
27
Een topic die alleen in Mulhouse te bewonderen valt is het, speciaal voor onze groep door de<br />
directeur "voor het voetlicht" gehaalde Prins Alfred hert. Op deze dieren, waar<strong>van</strong> er nog<br />
slechts enkele honderden op de Philippijnen leven, wordt veel gejaagd omdat een deel <strong>van</strong> de<br />
bevolking niet voldoende te eten heeft. In 1987 is er, teneinde tot een fokprogramma te kunnen<br />
komen, een verdrag tussen de Philippijnen en de Zoo <strong>van</strong> Mulhouse opgesteld. Dit verdrag<br />
behelst o.a. dat dieren uit privé collecties overgebracht kunnen worden naar Mulhouse.<br />
Mulhouse beschikt<br />
nu over twee fokgroepjes<br />
<strong>van</strong> elk<br />
drie dieren en de<br />
eerste geboortes<br />
worden elk moment<br />
verwacht.<br />
Europese otter in Tierpark Bern<br />
Mulhouse staat<br />
voorts bekend om de<br />
fok <strong>van</strong> Amoerpanters.<br />
Wie de verblijven<br />
goed heeft bekeken<br />
kan zich voorstellen,<br />
dat deze<br />
panters zich daar<br />
goed thuis voelen en<br />
zich derhalve ook<br />
voortplanten. Laten<br />
we hopen dat onze<br />
<strong>Blijdorp</strong>-Amoerpan<br />
ters in de nabije toekomst<br />
ook over een<br />
dergelijk verblijf<br />
zullen kunnen beschikken,<br />
dat overigens<br />
door onze vereniging<br />
geschonken<br />
zal worden. Desgevraagd<br />
deelde monsieur<br />
Lernould nog<br />
mede, dat de naam<br />
<strong>van</strong> deze Panthères<br />
de l'Amour niets<br />
met "Amour" te maken<br />
heeft, maar gerelateerd<br />
is aan het<br />
A' oorspronkelijke leeff*<br />
gebied <strong>van</strong> deze<br />
panters (een streek<br />
op de grens <strong>van</strong> China<br />
en de Sovjet<br />
Unie).<br />
aan de oever <strong>van</strong> de rivier de Aare en was aan<strong>van</strong>kelijk een dierenpark voor "einheimische"<br />
dieren. Er waren weinig gebouwen; alleen dieren die zowel 's zomers als 's winters buiten<br />
konden blijven werden gehouden. Omdat men dacht dat alleen dieren uit Zwitserland waarschijnlijk<br />
weinig publiek zouden trekken is men overgegaan tot het bouwen <strong>van</strong> het Vivarium<br />
(kosten 14 miljoen). Topic in het Vivarium was de nergens anders in dierentuinen te<br />
aanschouwen termietenheuvel. Bij het kijkje achter de schermen mochten wij "oog in oog"<br />
staan met de termieten. Om de door de termieten veroorzaakte schade (opeens zijn alle zojuist<br />
geplante varens verdwenen) enigszins binnen de perken te houden, worden in de volière<br />
alleen vogels gehouden die termieten eten.<br />
Op het achter het Vivarium gelegen terrein worden o.a. Przewalskipaarden, Muskusossen,<br />
Elanden, Wisenten, Lynxen, Otters, Tijgers, Zeehonden, Pinguins, Wolven en Rendieren gehouden.<br />
Dinsdag 25 juni <strong>1991</strong> is bestemd voor een bezoek aan de Zoo <strong>van</strong> ZÜRICH. In deze dierentuin<br />
worden we ont<strong>van</strong>gen door de voorzitter <strong>van</strong> de Zoofreunde <strong>van</strong> Zürich, herr Othmar<br />
Röthlin, alsmede de Zoolehrer, herr Müntzner. De Zoo <strong>van</strong> Zürich (ca. 12 ha. groot), gelegen<br />
op de Züricher Berg, werd in 1929 geopend en ont<strong>van</strong>gt jaarlijks 700.000 à 750.000 bezoekers.<br />
De ligging <strong>van</strong> de dierentuin vergt voor de bezoeker wel de nodige lichamelijke inspanning.<br />
Deze enigszins terras-gewijze bouw <strong>van</strong> de tuin is met opzet zodanig geconstrueerd, zodat<br />
wanneer het exploiteren <strong>van</strong> de dierentuin onverhoopt geen succes zou blijken te zijn, de<br />
grond als afzonderlijke percelen verkocht zou kunnen worden.<br />
Maandag 24 juni <strong>1991</strong> een bezoek aan Tierpark Dählhölzli in BERN, waar wij worden verwelkomd<br />
door de pas benoemde (in verband met het plotselinge overlijden <strong>van</strong> de vorige<br />
directeur) en voorheen aan de universiteit <strong>van</strong> Bern verbonden dierenarts, directeur Müller.<br />
Deze ca. 15,5 ha. grote tuin, met ongeveer 300.000 bezoekers per jaar, is voor een groot deel<br />
gratis voor het publiek toegankelijk; alleen voor het Vivarium (gecombineerd vogelhuis,<br />
aquarium en reptielenhuis) moet entree betaald worden. De in 1937 geopende dierentuin ligt<br />
• fI1rf.NOENNlEU\\h<br />
V'.- 28 .·:i<br />
Olifantenuerblijf in Zürich<br />
• fI1rf.NO ENNIEUlliS<br />
V'- 29 '
De rondleiding begint bij het voedselmagazijn waar het voer voor alle dieren verdeeld wordt;<br />
om ons inzicht te geven <strong>van</strong> hetgeen in de tuin omgaat aan voeding voor de dieren zal ons na<br />
afloop een lijst worden uitgereikt. Voorts wordt een bezoek gebracht aan de ruimte waar cavia's,<br />
muizen, ratten, kuikens e.d. worden gekweekt ten behoeve <strong>van</strong> de levende have.<br />
Het in 1971 in gebruik genomen olifantengebouw is later voorzien <strong>van</strong> een bullenstal voor<br />
Maxi, vader <strong>van</strong> de in 1984, tot grote teleurstelling <strong>van</strong> de dierentuin <strong>van</strong> Zürich enkele weken<br />
na de geboorte <strong>van</strong> Bernhardine, geboren Komali (waarmee <strong>Blijdorp</strong> de Europese primeur<br />
in de wacht sleepte <strong>van</strong> een in ge<strong>van</strong>genschap geboren olifant, waar<strong>van</strong> beide ouders<br />
ook in ge<strong>van</strong>genschap geboren zij n).<br />
Vervolgens wordt een kijkje genomen in het quarantaine-gedeelte annex operatiezaal. In samenwerking<br />
met de diergeneeskundige faculteit <strong>van</strong> de Universiteit <strong>van</strong> Zürich is overeengekomen<br />
dat studenten twee maal per jaar in de dierentuin stage mogen komen lopen; de dierentuin<br />
krijgt in ruil daarvoor diergeneeskundige hulp <strong>van</strong> de universiteit bij de verzorging<br />
<strong>van</strong> de dieren.<br />
Bij de groep gorilla's troffen we "familie" aan uit <strong>Blijdorp</strong>, namelijk Sandra, een jong <strong>van</strong> Salomé,<br />
die via een verblijf in de "Kindergarten" in Stuttgart heel voorzichtig in de groep <strong>van</strong><br />
Zürich is geintroduceerd. Desgevraagd werd ons medegedeeld, dat het verschijnsel "infanticide"<br />
(het door de volwassen "zilverrug" doden <strong>van</strong> jonge dieren in de groep <strong>van</strong> een andere vader;<br />
hierdoor is het vrouwtje weer snel vruchtbaar en kan de eigen bloedlijn gecontinueerd<br />
worden) bij het introduceren <strong>van</strong> Sandra niet speelde, omdat haar leeftijd zodanig was dat er<br />
bij de volwassen vrouwtjes geen sprake was dat de vruchtbaarheid door het bestaan <strong>van</strong><br />
Sandra werd beinvloed (speelt alleen bij gorilla-babies). Een merkwaardig verschijnsel bij de<br />
gorilla's was een gorilla-moeder met twee jongen, waar<strong>van</strong> er een <strong>van</strong> haarzelf was en de ander<br />
<strong>van</strong> een ander vrouwtje, dat de twee voorgaande jongen eveneens verstoten had. Het is<br />
niet bekend, waarom de echte moeder ineens haar jong overgedragen heeft aan de andere gorilla-moeder;<br />
voor deel is, dat het jong nu niet met de fles grootgebracht behoeft te worden en<br />
derhalve in de groep kan blijven. Een verschil in behandeling <strong>van</strong> het eigen en het geadopteerde<br />
jong door de"pleegmoeder" is echter wel waarneembaar.<br />
De laatste excursie voert ons op woensdag 26 juni <strong>1991</strong> naar de Zoo <strong>van</strong> BAZEL, alwaar Dr.<br />
Peter Studer (adj. directeur) en Dr. Andreas Heldstab (Zootierarzt) ons zullen rondleiden. De<br />
Zoo <strong>van</strong> Bazel is de oudste (1874) en tegelijkertijd de beroemdste dierentuin <strong>van</strong> Zwitserland.<br />
Het streven <strong>van</strong> de tuin is er op gericht, dat de bezoekers de dieren niet direct binnen hun<br />
gezichtsveld krijgen, maar moeite moeten doen om de dieren te zien (achter het groen). Vroeger<br />
werd, in verband met de verhoogde kans op parasieten, niet zo veel gebruik gemaakt <strong>van</strong><br />
gras als bodembedekking; tegenwoordig zijn voor de bestrijding hier<strong>van</strong> echter goede medicamenten<br />
voorhanden.<br />
Sinds 1970 houdt en fokt men er de uiterst zeldzame Somali-ezels (gekscherend ook wel "topless<br />
zebra's" genoemd), die in de half-woestijn <strong>van</strong> Ethiopië nog in kleine groepen in het wild<br />
voorkomen. Tijdens de bronstperiode drijft het mannetje de vrouwtjes onvermoeibaar op, hetgeen<br />
de vorige hengst een gebroken been en derhalve het leven heeft gekost. De nieuwe<br />
hengst is nog te jong voor dergelijke activiteiten, maar de verwachtingen zijn hoog gespannen.<br />
De fokgroep Pantserneushoorns was en is nog altijd toonaangevend en de dierentuin <strong>van</strong> Bazel<br />
is dan ook de internationale stamboekhouder voor deze bedreigde diersoort. Er schijnen<br />
t hans twee jongen te zijn; de gehele groep is echter tijdens onze ron dleiding (voor het eerst<br />
gedurende onze reis in de stromende regen) "zoek". Als herr Struder hiernaar bij een <strong>van</strong> de<br />
verzorgers informeert krijgt hij als antwoord:"Sie sind ins Schwimmbad gegangen, damit sie<br />
nicht nass werden". Humor, juist!<br />
Okapis in Zoo Bazel<br />
Zowel het Vivarium als het apenhuis worden vrijwel geheel door groen aan het oog <strong>van</strong> de bezoekers<br />
onttrokken. Internationaal is de Zoo beroemd geworden door de fokresultaten (o.a. de<br />
eerste gorilla in Europa). Herr Struder legt uit, dat het imponeergedrag dat de mannetjeschimpansee<br />
vertoont wanneer hij vlak voor zijn verblijf staat, geen neurotisch gedrag <strong>van</strong><br />
een dierentuindier is, maar dat het mannetje dit gedrag in het wild ook vertoont om zijn<br />
vrouwtjes te beschermen tegen concurrenten (herr Struder?).<br />
Donderdag 27 juni <strong>1991</strong> nemen wij met een beetje heimwee afscheid <strong>van</strong> Hotel Bauer in<br />
Müllheim. De ligging was mooi en de verzorging was uitstekend. Hoe meer we richting Nederland<br />
komen, hoe slechter het weer wordt. Over het weer gedurende ons verblijf in Zwitserland<br />
mogen we dacht ik niet klagen. Over hetgeen ons aan schoons en interessants geboden<br />
is evenmin. Ik denk en waarschijnlijk alle reisgenoten met mij, dat wij kunnen terugkijken<br />
op een fijne en geslaagde reis In der Schweiz!<br />
Tineke Groenhorst
oek- en<br />
kantoorboekhandel<br />
<strong>van</strong> Setten<br />
Bentinckplein <strong>13</strong><br />
3<strong>03</strong>9 KL Rotterdam<br />
tel. 466.54.44<br />
~~<br />
Hobby Centrum<br />
Magazijn Blij dorp<br />
Nobel",." 112 ~~:~<br />
3<strong>03</strong>9 SP Rotterdam jjjjiiIII!!!<br />
TelefoonOlO-4663l80 ....'"<br />
Gereedschappen IJzerwarer;,<br />
Elektra Sanitair Verf Sleutelservice<br />
\.en ~Ptiek<br />
De Vriend voor uw ogen en oren.<br />
Statenweg 108e - Tel. (010) 46660 52<br />
Walenburgerweg 77 - Tel. (010) 46549 91<br />
Rotterdam<br />
H. Maurik en Zn<br />
Specialist in<br />
Aardappelen, groente en fruit.<br />
Vers gesneden rauwkost,<br />
vruchtensalade en stamppotten.<br />
Statensingel127<br />
3<strong>03</strong>9 LJ Rotterdam<br />
~ 010-4661671<br />
P.s.<br />
<strong>Vrienden</strong>, winkelt in <strong>Blijdorp</strong>!