De Bijbel Open 2013 7 (16-02) De vraag die wij vanmorgen ...

1
De Bijbel Open 2013 7 (16-02)
De vraag die wij vanmorgen bespreken neemt ons mee naar de eerste
hoofdstukken van de Bijbel, Gen. 1 tot en met 3. Daarin lezen we over
de goede schepping van God en de manier waarop dit verandert doordat
het kwaad de goede schepping binnendringt. Genesis legt het verband
tussen de overtreding van Gods gebod en het kwaad. U zult van alle
bomen in deze hof mogen eten, maar niet van de boom van kennis van
goed en kwaad, zegt God (Gen.2:17). Door de overtreding van dit gebod
is het misgegaan in de wereld. De vraag die ik kreeg luidt: waarom heeft
God dit zo gedaan Als er geen boom van kennis van goed en kwaad
geweest was, dan zou er ook geen overtreding hebben kunnen komen
en dan zou de ellende nooit in deze wereld binnen gedrongen zijn. Ik zal
proberen hierop in te gaan, maar het zal niet eenvoudig zijn om een
antwoord op de vraag te geven. Nog moeilijker zal het zijn om een
overtuigend antwoord te geven. Eerlijk gezegd denk ik dat me dat niet
zal lukken, want meestal zitten er achter de vraag van vanmorgen
andere, diepere levensvragen, waarmee mensen worstelen als het gaat
om Gods leiding in de wereld en in je eigen leven. Ik stel voor dat we
proberen op onbevangen wijze te lezen wat er staat in Genesis 2 en 3.
God heeft de eerste mensen, Adam en Eva, geschapen, zonder zonde
en hen geplaatst in de hof van Eden, ook wel het paradijs genoemd. Wat
is dat een gouden tijd van harmonie en vrede, sjaloom. Vrede met God,
met elkaar en met de hele schepping. Niet voor niets lezen we van God:
en Hij zag alles wat Hij gemaakt had en ziet het was zeer goed. De
relatie tussen God en mens zouden we heel goed kunnen weergeven
met een liefdesrelatie. We spreken ook wel over een verbond tussen
God en mens. Een relatie van een hemelse Vader en zijn kinderen.
Binnen die liefdesrelatie moeten we het verbod zien dat God aan zijn
kinderen geeft. Namelijk om te eten van de boom van kennis van goed
en kwaad. Daarmee is de mogelijkheid geschapen om God niet te
vertrouwen en Hem niet lief te hebben. Die mogelijkheid behoort bij
liefde. Als er geen mogelijkheid is om niet lief te hebben, kunnen we niet
over liefde, laat staan vrijwillige liefde spreken. Dan zou je niet anders
kunnen, dan zouden we van dwang moeten spreken. En dwang en liefde
sluiten elkaar uit. Dat is eigenlijk heel gewoon. Dat is ook bij ons mensen
onderling het geval. Liefde veronderstelt de mogelijkheid om te kiezen.

2
Daarin lijken wij mensen op God. Wij zijn dan ook naar Gods beeld
geschapen. Er bestaat zo bezien geen enkel probleem dat God de
mogelijkheid heeft open gehouden om Hem niet lief te hebben. Hij geeft
Adam en Eva immers alle mogelijkheid om het wel te doen. En dat is
helemaal niet moeilijk, want de mens mag van alle andere bomen in de
hof naar hartenlust eten. God laat daarmee blijken dat Hij het goed
voorheeft met ons mensen. Dat Hij niets liever wil dan in een
liefdesrelatie met ons leven en ook dat Hij volledig te vertrouwen is.
Maar dan komt de duivel de schepping binnen in de gedaante van een
slang. En met hem doet het kwaad een aanslag op de goede schepping
van God. Waar dat kwaad vandaan komt weten we niet. Daar zullen we
ook wel nooit achter komen. Maar het kwaad komt op een gegeven
moment het paradijs binnen. De duivel begint de mens Eva aan te
spreken. En van meet af aan begint hij te liegen. Is het echt waar Eva,
dat je van geen enkele boom van deze hof mag eten Wat een God
hebben jullie. Wat liefdeloos. Heb je er geen erg in dat Hij een tiran is.
Nou, dat is dus gewoon een leugen. De duivel begint God in een kwaad
daglicht te stellen. Ja, daar heeft hij al wat succes mee gehad. Eva
antwoordt dat het genuanceerder ligt. God heeft hen inderdaad een
verbod gegeven, maar dat geldt alleen voor de boom van kennis van
goed en kwaad. Precies, repliceert de duivel, heb je je nooit afgevraagd
Eva, waarom die boom zo heet Omdat je inderdaad het goed en het
kwaad kent, als je van die vrucht eet. En dan ben je dus als God. Dat
heb je het hoogste geluk. En dat wil God niet. Dat zit er allemaal achter
Eva. Dat je dat toch niet door hebt.
Wat listig allemaal. Want wat de duivel zegt is nu juist niet het geval. Als
je alleen het goed zou kennen, ja…………………. Maar je kunt het goed
niet kennen zonder het kwaad te kennen. En het kwaad kennen, dat
betekent dat je in de greep van het kwaad komt. Een schepsel kan de
kennis van het kwaad helemaal niet aan. Dat wist God van zijn kinderen
en daarom gaf Hij het bevel om Hem te gehoorzamen en de kennis van
goed en kwaad aan Hem over te laten. Het was dus pure liefde dat God
dit had gezegd.
Hoe waar dit is en hoe leugenachtig het verhaal van de duivel is, blijkt
onmiddellijk na het eten van de verboden vrucht. Het kennen van het

3
kwaad betekent meteen dat Adam en Eva door het kwaad overmeesterd
worden. En daarmee is de liefdesrelatie kapot, de vertrouwensrelatie
stuk. De onschuld verloren. En dat is precies de bedoeling van de
duivel. We zien het dan ook meteen gebeuren. Adam en Eva hebben
zich nog nooit geschaamd voor God en voor elkaar. Maar dat verandert
op slag. Ze kruipen weg voor God en ze kruipen ook weg voor elkaar.
Het leven wordt een bedreigd leven. De meest wrange vrucht van de
breuk met God is de dood. Op allerlei manieren.
Maar wat is nu de eigenlijke zonde van Adam en Eva In de eerste
plaats dat zij geen genoegen meer nemen met hun positie als schepsel
van God. Zij willen het principiële onderscheid tussen Schepper en
schepsel niet langer aanvaarden. Ze willen dus inderdaad als God zijn.
Sindsdien is het zo waar wat de dichter Kloos eens dichtte van de mens:
ik ben een god in het diepst van mijn gedachten. Zondigen betekent
letterlijk: je doel missen. Inderdaad, de zonde van Adam en Eva is dat zij
het doel waarvoor God ze geschapen had, veranderen in een eigen doel.
Ja, en dan de manier waarop dit alles gebeurt. Hier past geen enkele
verontschuldiging. Adam en Eva zijn gewoon ongehoorzaam, hoe je ook
wendt of keert. Ik vergeet nooit hoe de meester ons dat vroeger op de
zondagsschool duidelijk maakte. Hij zei: Eva had gewoon tegen de slang
moeten zeggen: ik zal het eerst eens even aan Vader vragen of het waar
is wat je zegt. Ja, dat klinkt simpel, maar zo eenvoudig liggen de dingen.
We kunnen dus God niet de schuld geven voor wat er misgegaan is in
het paradijs. Dan doen we eigenlijk hetzelfde als de duivel. Met alle
gevolgen van dien.
Maar is dit nu alles wat we hierover kunnen zeggen Nee, gelukkig niet.
Inderdaad, God had kunnen zeggen tegen zijn kinderen: hebben jullie
deze keus gemaakt Hebben jullie mijn liefde ingeruild voor die van de
duivel Dan moeten jullie ook maar de gevolgen dragen. Maar dat
gebeurt niet. Wij mensen hebben de relatie van liefde en vertrouwen met
God verbroken. Maar dat heeft God niet gedaan. Hij heeft zijn
ongehoorzame, schuldige en ook doodsbange schepselen opgezocht.
Nergens wordt dat naar mijn gevoel ontroerender gezegd dan in de
NGB, artikel 17. Daar lezen we over het drama in het paradijs. Adam wil
weg van God, Eva denkt met ontzetting aan God. Maar God zoekt hen
op, God daalt af in de diepe verlorenheid, waarin zijn kinderen

4
wegzinken. God komt hen steeds dichterbij. Hij haalt hen in en grijpt hen
vast. Tot hiertoe en niet verder. Dit zoeken van God is het hart van het
Evangelie. Geen zoeken om te veroordelen, maar een zoeken om het
oordeel zelf op Zich te nemen.
Toen God zijn schuldige kinderen vond, heeft Hij hen niet gedood, maar
zijn arm om hen heengeslagen. Dat is werkelijk boven alle verwachting.
Troosten is iemand grond onder de voeten geven. Dat deed God met
Adam en Eva. Troosten is iemands verdriet verzachten. Dat deed God
dus. Grondeloos en troosteloos was hun leven geworden. Het was geen
leven meer. Het was één donker doemscenario. Maar God verandert
deze situatie in hoop.
God roept zijn kinderen zeker ter verantwoording. Maar hij belooft hen
ook te verlossen uit de ellende waarin zij terecht gekomen zijn. We horen
de bekende moederbelofte: Ik zal vijandschap zetten tussen de duivel en
de mens. Er zal een Verlosser komen die de macht van de duivel zal
verbreken en de mens daaruit zal bevrijden. En wij mogen die Verlosser
kennen. Hij is onze Here Jezus Christus. De Zoon van God. Op Hem valt
nu het licht. Hij zelf is ook in de verzoeking gekomen waarin wij ons
gebracht hebben. Jezus wordt in de woestijn gevoerd. We kunnen er
over lezen in Lukas 4. Daar komt de duivel naar Hem toe en begint Hem
tot drie keer toe te verzoeken om ongehoorzaam te zijn aan zijn roeping.
Maar - anders dan de eerste Adam, blijft Hij als de tweede Adam
staande. Hij doorziet de list van de duivel en blijft gehoorzaam aan het
gebod van zijn Vader. We mogen het zo zien dat Hij dat in onze plaats
gedaan heeft. En dat Hij het ook voor ons gedaan heeft. Vanuit Genesis
2 en 3 mogen we gaan naar Lukas 4. Als mensen die gevallen zijn in
zonden en schuldig zijn, mogen we geloven dat Jezus onze Verlosser
van de duivel is. Hij blijft staande en doet over wat er in het paradijs
allemaal mis ging.
Wat heel belangrijk is, is dat we Genesis 2 en 3 niet als een los verhaal
lezen. Maar vanuit onze eigen relatie met de Here Jezus, die goed
gemaakt heeft wat wij misdeden. Als je Gen. 2 en 3 niet leest vanuit je
relatie met Jezus, loop je vast in een doolhof van vragen, zonder
antwoorden. God zelf heeft het antwoord gegeven in zijn Zoon Jezus
Christus. Hij zelf is het antwoord. Daarin klinkt het appel om ons aan
Hem over te geven. Dan kunnen we Gen. 2 en 3 zo lezen dat we een

nieuw perspectief zien oplichten. Namelijk van de herschepping,
waarmee de bijbel eindigt in het boek Openbaring. Die herschepping
betekent het einde van de macht van de duivel, van de zonde en het
begin van de totale vrijheid om God als Vader lief te hebben, omdat Hij
ons eerst zo heeft liefgehad.
5