Het Groene Hart nr.2 - Postactieven Belastingdienst Noord-Holland

Editie 1 | mei - juni 2012
economie beïnvloeden door met bedragen te schuiven –
meer geld naar Onderwijs ten koste van Defensie, om maar
iets te noemen - en zo zien welke gevolgen dat heeft voor
de schatkist.”
In de zaal met het Toverplafond ervaart de bezoeker naar
welke ‘goede doelen’ ons belastinggeld gaat, zoals zorg, de
politie, onderwijs. “Die worden caleidoscopisch geprojecteerd,”
zegt het intussen aangeschoven Hoofd Presentatie
Wim van Es. “Liggend op loungebanken, met je oren tussen
twee luidsprekers, kijk je daar naar het plafond. Na enkele
minuten duikt je eigen gezicht in het geheel op: om te
illustreren dat jij als burger ook bijdraagt aan de samenleving.
Zo slaan we een brug tussen de bezoeker en het belastinggeld
dat hij afdraagt.”
Douane
Belastingdienst
Colofon Print 31
Het Groene Het Licht Hart Groene op • achtergronden
groen Hart
Smokkeldeuren
Hoog tijd voor een rondleiding. “We hebben onze aandacht
zo gelijk mogelijk verdeeld over blauw en groen,” vervolgt
Frans, als we weer naar beneden lopen. “Al is de Douane
voor veel mensen spannender. Op smokkelaars jagen
spreekt nu eenmaal meer tot de verbeelding dan papierwerk
afhandelen achter een bureau.”
De smokkelfiets is in het vernieuwde museum gehandhaafd,
met zijn dikke spatborden en verhoogde zadel, dat je aan
het zicht kon onttrekken met een grote, lange jas. Niet
nieuw, maar wel voor het eerst tentoongesteld is een stapel
deuren - die bij nadere beschouwing geen stapel is. Dit
massieve pakket heeft een van binnen uitgespaarde ruimte
voor het vervoeren van contrabande. Ook een plak hasj die
herinnert aan de ondergang van de Lammie behoort tot de
collectie. De bemanningsleden van deze beruchte viskotter
brachten hem na een omsingeling door marineschepen zelf
tot zinken, in de hoop daarmee het bewijs te vernietigen.
Dat laatste mislukte. De hasjboot lag in ondiep water en kon
relatief eenvoudig worden opgetakeld.
Wim noemt graag ook nog even de maquette van de
Dodendraad, de grensversperring tussen Nederland en
België in de Eerste Wereldoorlog, waarop hoogspanningsstroom
stond. “Een stelsel van wachtposten, hekken en
stroominstallaties, dat onze voormalige decorbouwer H.J.
von Wintersdorff op een zeer instructieve wijze heeft verbeeld.”
De draconische Duitse maatregel wist smokkelaars
overigens niet te ontmoedigen. Maar in de grensstreken
waren niet alle bewoners bekend met het fenomeen elektriciteit,
en zich daardoor niet bewust van het levensgevaar.
Onder de dodelijke slachtoffers waren Belgen, Nederlanders,
Duitsers en een Rus.
Lange neus
Waar de collectie vroeger chronologisch was geordend, is zij
nu thematisch van opzet. Zo laat een reeks vitrines zien wat
er gebeurt als we geen belasting betalen. Vroeger waren
lijfstraffen of brandmerking ons deel, tegenwoordig houdt
de dienst het gelukkig bij een boete. De keuze voor die
andere aanpak had soms ingrijpende gevolgen, aldus Wim.
“We hebben liefst 400 nieuwe tekstbordjes moeten laten
maken. En soms moesten we met pijn in het hart afscheid
nemen van objecten die weliswaar waardevol zijn, maar
minder goed in de nieuwe opzet passen. Zoals het
19e-eeuwse schilderij waarop de smokkel van lompen en
vodden is verbeeld. In ons land waren die belast om de
papierindustrie te beschermen. Het is misschien niet het
fraaiste stuk in de collectie, maar wel heel illustratief. Je ziet
aangehouden smokkelaars aan de ene kant van de grens, en