Praktische handleiding: prentenboeken - Plantyn

Tenslotte wordt het niveau van het prentenboek vermeld. Is het boek bestemd voor jongere
kleuters, kleuters uit de middengroep of oudere kleuters Het spreekt voor zich dat
prentenboeken voor jongere kleuters ook aan oudere kleuters kunnen worden aangeboden.
Het gevaar bestaat echter dat deze boeken voor de oudere kleuters minder
interessant zijn, omdat ze niet meer aansluiten bij hun leefwereld.
4 Structuur van de activiteiten rond het prentenboek
Om tegemoet te komen aan de doelstellingen van het uitbreiden en het toegankelijk maken
van het taalaanbod, worden er telkens activiteiten rond het prentenboek georganiseerd.
Introductie
Vooraleer een prentenboek wordt aangeboden, is het nodig dat de kleuters in de sfeer
van het verhaal worden gebracht. De kleuters moeten openstaan voor het verhaal. Dit
‘opwarmen’ van de kleuters gebeurt via een introductie-activiteit die aan het vertellen van
het verhaal vooraf gaat. Er moet wel op worden gelet dat de inhoud van het verhaal
niet wordt verklapt. Het verhaal zelf is dan immers niet interessant meer voor de kleuters.
In een introductie-activiteit kunnen vooraf ook eventuele moeilijkheden in het verhaal
worden aangepakt. Als kleuters bijvoorbeeld totaal geen notie hebben van wat heksen
zijn, zal een prentenboek over heksen voor hen moeilijk te begrijpen zijn. In een introductie-activiteit
kunnen de kleuters dan kennis maken met het begrip 'heksen'.
Kortom, door middel van de introductie worden kleuters georiënteerd op en gemotiveerd
voor het prentenboek, en worden eventuele onduidelijkheden en knelpunten verduidelijkt.
Ideaal is natuurlijk als de introductie aansluit bij een concrete gebeurtenis of een concrete
ervaring van de kleuters. Het taalaanbod is dan interessanter voor de kleuters en daardoor
ook begrijpelijker. Een verhaal over een onweer in het bos wordt beter geïntroduceerd
door een ‘echt’ onweer dan door een onweer op een cassette-recorder. Dit vergt
natuurlijk de nodige flexibiliteit en alertheid vanwege de leidster.
Kern
De kern bestaat uit het vertellen (en hervertellen) van het verhaal.
Kleuters houden ervan een (goed) verhaal meerdere keren te horen. Bovendien kan de
leidster tijdens een hervertelling meer aandacht besteden aan meer of minder taalvaardige
kleuters, door het verhaal moeilijker of gemakkelijker te maken. Ook kan het verhaal
samen met de kleuters herverteld worden, aan de hand van vragen die door de leidster
worden gesteld. Voorbeelden van vragen worden samen met de (aangepaste) tekst
van het prentenboek als bijlage voorzien.
De leidster kan het verhaal ook op cassette inspreken. Op die manier kunnen de kleuters
het verhaal zo vaak horen als ze willen.
Uitbreidingsactiviteit(en)
Meestal worden meerdere uitbreidingsactiviteiten voorzien. Het is niet noodzakelijk
dat al deze activiteiten door alle kleuters worden uitgevoerd. De leidster kan hieruit een
keuze maken afhankelijk van de interesse en de capaciteiten van de kleuters.
De bedoeling van dit soort activiteiten is het taalaanbod uit het verhaal verder uit te
breiden en/of bepaalde verhaalaspecten door de kleuters te laten verwerken. De taal die
in de kern wordt aangeboden, krijgt in de uitbreiding vaak een (andere) betekenis in allerlei
nieuwe situaties.
Bepaalde uitbreidingen vereisen soms meer van de kleuters dan de rest van de activiteit
dat doet, zodat ze minder geschikt zijn voor jongere kleuters waarvoor de rest van de activiteit
bijvoorbeeld wel bestemd is.
Net zoals bij de introductie-activiteit is het ook hier van belang dat er zoveel mogelijk wordt
2 PRAKTISCHE HANDLEIDING: PRENTENBOEKEN
© Wolters Plantyn Mechelen TAAL-VERHAAL