Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1

Regionaal Risicoprofiel
Veiligheidsregio Zeeland
En hier de ondertitel
Veiligheidsregio Zeeland
Stafcluster Coördinatie Crisisbeheersing & Rampenbestrijding
Versie 1.1
December 2009

Inhoudsopgave
Voorwoord ................................................................................................................................................ 3
1. Inleiding................................................................................................................................................. 4
1.1 Wettelijke eisen.................................................................................................................................... 4
1.2 Doelstelling .......................................................................................................................................... 4
1.3 Systematiek Regionaal Risicoprofiel ................................................................................................... 4
1.4 Opbouw voorlopig regionaal risicobeeld.............................................................................................. 5
1.5 Regionale projectuitvoering ................................................................................................................. 5
2. Regionale risico-inventarisatie........................................................................................................... 7
2.1 Plaatsing van de eerste stap ............................................................................................................... 7
2.2 Begripsdefinities en reikwijdte ............................................................................................................. 7
3. Crisistypen.......................................................................................................................................... 10
3.1 Inleiding.............................................................................................................................................. 10
3.2 Indeling in maatschappelijke thema’s ................................................................................................ 10
3.3 Van ramp naar crisis .......................................................................................................................... 10
3.3.1 Terrorisme geen apart crisistype .................................................................................................... 12
3.3.2 Ramp op afstand vervalt................................................................................................................. 12
3.4 Het onderverdelen van crisistypen naar incidenttypen...................................................................... 13
4. Aanpak inventarisatie risicovolle situaties ..................................................................................... 14
4.1 De risicokaart ..................................................................................................................................... 14
4.2 De inventarisatie ................................................................................................................................ 14
5. Toekomstverkenning ......................................................................................................................... 15
5.1 Reikwijdte verkenning........................................................................................................................ 15
5.2 Ruimtelijke ontwikkelingen................................................................................................................. 15
5.3 Landelijke ontwikkelingen .................................................................................................................. 15
5.4 Demografische ontwikkelingen .......................................................................................................... 15
6. Voorlopig regionaal Risicobeeld ...................................................................................................... 17
6.1 Inleiding regionaal risicobeeld Veiligheidsregio Zeeland................................................................... 17
6.2 Keuze van incidentscenario’s ............................................................................................................ 17
6.3 Vooronderzoek................................................................................................................................... 17
6.4 Expertsessie ...................................................................................................................................... 18
6.5 Aantal scenario’s................................................................................................................................ 18
6.6 Voorlopig risicobeeld gemeenten ...................................................................................................... 20
6.7 Voorlopig risicobeeld Veiligheidsregio Zeeland................................................................................. 21
7. Regionale risicoanalyse .................................................................................................................... 34
8. Scenario uitwerking ........................................................................................................................... 35
8.1 Inleiding.............................................................................................................................................. 35
8.2. De eisen aan een scenario ............................................................................................................... 36
8.3 Scenario’s op regionaal niveau.......................................................................................................... 37
8.4 Generieke scenario’s ......................................................................................................................... 37
8.5 Overige scenario’s ............................................................................................................................. 37
9. Impactbeoordeling ............................................................................................................................. 38
9.1 Inleiding.............................................................................................................................................. 38
9.2 Impactbeoordeling ............................................................................................................................. 38
10. Waarschijnlijkheidsbeoordeling ..................................................................................................... 47
10.1 Algemene uitgangspunten ............................................................................................................... 47
10.2 Indeling waarschijnlijkheidsklassen ................................................................................................. 47
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 1

11. Risicoprofiel...................................................................................................................................... 48
11.1 Het risicoprofiel ................................................................................................................................ 48
11.2 Risicodiagram .................................................................................................................................. 48
11.3 Besluitvorming ................................................................................................................................. 52
11.4 Consultatieronde.............................................................................................................................. 53
12. Capaciteitenanalyse......................................................................................................................... 54
12.1 Inleiding............................................................................................................................................ 54
12.2 Spiegeling huidige capaciteiten aan de landelijke normen.............................................................. 54
BIJLAGEN ............................................................................................................................................... 55
1 Afkortingen en begrippenlijst ................................................................................................................ 55
2 Zeeuwse Inventarisatie Crisistypen ...................................................................................................... 58
3 De 25 Veiligheidsregio’s ....................................................................................................................... 63
4 Gemeentelijke Risicobeelden ............................................................................................................... 64
5 Overzicht Risicokaart Zeeland............................................................................................................ 105
6 Regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed ................................................................................. 106
7 Scheepvaart 2008............................................................................................................................... 107
8 Scenario's ........................................................................................................................................... 108
9 Hulpverleningsprocessen.................................................................................................................... 181
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 2

Voorwoord
In april 2009 verzocht het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Zeeland aan het stafcluster
Coördinatie Crisisbeheersing & Rampenbestrijding door het goedkeuren van het projectplan
Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland om een Risicoprofiel voor de regio op te stellen.
De projectgroep die vervolgens werd samengesteld kende een multidisciplinaire samenstelling t.w.
GHOR, Provincie, Brandweer, Gemeenten, Politie, Rijkswaterstaat, Waterschap. Onder leiding van
het Bureau Risicobeheersing van de cluster Brandweer Zeeland is dit Risicoprofiel tot stand
gekomen.
Een woord van dank aan de leden van de projectgroep, waarbij de bijeenkomsten en workshops
werden gekenmerkt door boeiende en soms pittige discussies.
Voor het opstellen van het risicoprofiel is gebruik gemaakt van het concept Handreiking Regionaal
Risicoprofiel. Ook andere regio’s maken gebruik van deze methodiek. Dit bevordert de mogelijkheden
tot interregionale samenwerking. Hiermee is tevens geborgd dat het risicoprofiel voldoet aan de eisen
uit de concept wetgeving. Het lastige hieraan was wel dat de doorontwikkeling van de handreiking
samenliep met het uitvoeren van dit project. We hebben als projectgroep dus regelmatig e.a. moeten
bijstellen na het verschijnen van weer een nieuwe versie van de handreiking.
Dit risicoprofiel moet dan ook worden gezien als een versie 1.0 en het document zal dan ook de
komende jaren verder moeten worden doorontwikkeld. Om dit mogelijk te maken, wordt het
Risicoprofiel in een heldere positie geplaatst binnen de regionale beleidscyclus.
Jan Willem Vermeulen
Projectleider Risicoprofiel.
Versiegeschiedenis
Versie J.W. Vermeulen 22 juni 2009 projectgroep 9 juli 2009
0.1
Versie 5 augustus 2009 projectgroep 9 september 2009
0.2
Versie oktober 2009 projectgroep 6 oktober 2009
0.3
Versie
1.0
november 2009 projectgroep 12 november 2009
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 3

1. Inleiding
1.1 Wettelijke eisen
De Veiligheidsregio Zeeland (VRZ) moet, om een adequaat beleid te kunnen voeren, voor een
helder inzicht zorgen van de aanwezige risico’s, zowel in de eigen regio, als afkomstig uit
omliggende gebieden (nationaal en internationaal). De noodzaak om het beleid van de
veiligheidsregio’s te baseren op de aanwezige risico’s heeft geleid tot de verankering in het
wetsvoorstel Wet veiligheidsregio’s (Wvr), van het begrip risicoprofiel (artikel 15) als basis voor
het beleidsplan (artikel 14) van de veiligheidsregio en de risicocommunicatie.
Om risico’s te kunnen analyseren is het, conform de Wet veiligheidsregio’s, noodzakelijk om
inzicht te hebben in welke soort branden, rampen en crisis zich kunnen voordoen.
Ook in eerder stadium (juli 2001) heeft een inventarisatie en analyse van bronnen en risico’s
plaatsgevonden, namelijk in het kader van de Leidraad Maatramp. Het regionaal risicoprofiel als
bedoeld in de Wvr is echter completer, efficiënter en geeft betere sturingsmogelijkheden.
Het Regionaal Beheersplan Rampenbestrijding Zeeland 2005-2009 is gebaseerd op het
risicoprofiel voortvloeiend uit de Leidraad Maatramp en Leidraad Operationele Prestaties voor
Zeeland. De Zeeuwse besturen hebben in 2004 besloten om uit te gaan van realistische
maatgevende scenario’s. Met realistisch wordt bedoeld, die scenario’s die qua omvang gemiddeld
tenminste eenmaal per jaar voordoen in de westerse wereld.
1.2 Doelstelling
Het risicoprofiel moet het bestuur van de veiligheidsregio’s in staat stellen om afgewogen keuzes
te maken over het gewenste beleid in alle schakels van de zogenaamde veiligheidsketen:
risicobeheersing (proactie en preventie), incidentmanagement (preparatie en repressie) en herstel
(nazorg). Op basis van het risicoprofiel moeten enerzijds besluiten kunnen worden genomen over
het voorkomen en beperken van risico’s (risicobeheersing). Anderzijds kunnen met het
risicoprofiel de operationele prestaties van de crisisbeheersingsorganisatie worden afgestemd op
de aanwezige risico’s. In het wetsvoorstel Wet veiligheidsregio’s is daarom expliciet de
verplichting opgenomen om in het beleidsplan de operationele prestaties van de betrokken
organisaties te beschrijven:
Het regionaal risicoprofiel is daarnaast een instrument om de inspanningen van gemeenten en
de regio op elkaar af te stemmen. De gemeente heeft de integrale zorg voor veiligheid en
gezondheid van haar inwoners, de veiligheidsregio heeft de integrale zorg voor hulpverlening
op het moment dat de risico’s tot uitdrukking komen.
Het bestuur van de veiligheidsregio stelt het risicoprofiel vast na overleg met de raden van de
deelnemende gemeenten, waarbij het bestuur de raden tevens verzoekt hun wensen kenbaar te
maken over het in het beleidsplan op te nemen beleid.
1.3 Systematiek Regionaal Risicoprofiel
Voor het opstellen van het risicoprofiel wordt gebruik gemaakt van de Handreiking regionaal
risicoprofiel 1 . Ook andere regio’s maken gebruik van deze methodiek. Dit bevordert de
mogelijkheden tot interregionale samenwerking. Hiermee is tevens geborgd dat het risicoprofiel
voldoet aan de eisen uit de wetgeving.
1 www.regionaalrisicoprofiel.nl
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 4

De onderdelen van de methodiek van het risicoprofiel zijn weergegeven in onderstaand schema:
1.4 Opbouw voorlopig regionaal risicobeeld
De gemeentelijke risico-inventarisatie t.b.v. de provinciale risicokaart is gebruikt als basis. Hierop
staan de risicobronnen en kwetsbare objecten binnen de regio, maar ook de risicobronnen in
naastgelegen regio’s en België, die invloed hebben in onze regio.
In de Wvr komt de verplichting voor de colleges van burgemeester en wethouders tot aanlevering
voor provinciale risicokaart opnieuw terug:
• Gedeputeerde staten dragen zorg voor de productie en beheer van een geografische
kaart waarop de in de veiligheidsregio aanwezige risico’s zijn aangeduid, op basis
van het risicoprofiel, bedoeld in artikel 15.
• De colleges van burgemeester en wethouders in de provincie en de directeurgeneraal
van het RIVM leveren gedeputeerde staten de voor de uitvoering van het
eerste lid benodigde gegevens.
In de maand mei is iedere gemeente aangeschreven met het verzoek de input voor het
risicoprofiel te controleren en eventueel aan te vullen. Voor de toekomstverkenning is gevraagd
majeure ontwikkelingen in de periode van 2010 -2014 die tot een aanpassing van het risicoprofiel
kunnen leiden aan ons door te geven. De risico’s zijn hieruit gefilterd en maken deel uit van het
voorlopig risicobeeld. Daarnaast zijn de gemeentelijke gegevens aangevuld met risico’s die door
de verschillende disciplines (t.w. GHOR, Provincie, Brandweer, Politie, Rijkswaterstaat,
Waterschap, Defensie) in kaart zijn gebracht. Nadat dit is gebeurd zijn de gegevens gebruikt voor
het risicoprofiel.
1.5 Regionale projectuitvoering
Om de landelijke ontwikkelingen goed te kunnen volgen en implementeren in het regionaal
risicoprofiel neemt de projectleider deel aan de landelijke projectgroep.
De veiligheidsregio is voor haar prestaties in alle schakels van de veiligheidsketen sterk
afhankelijk van haar samenwerkingspartners, zoals waterschappen, rijkswaterstaat, defensie en
de vitale sectoren. De scenariokeuze heeft een veel grotere toegevoegde waarde als er
multidisciplinair input aan gegeven wordt en als door een multidisciplinair team van experts uit de
regio de incidenttypen worden gewogen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 5

Hieronder is een overzicht opgenomen van de personen die in het projectteam en de workshops
hebben deelgenomen:
Projectvoorzitter
J.W. Vermeulen
Projectgroepleden
Arnold Bergstra
Jaap de Bliek
Albert-Jan Boone
Jeroen Brussé
Ko Bustraan
Marco de Feijter
Tom van Galen
Ton de Klerk
Piet Maljaars
Erwin Paardekooper
Sjaak Portegies
Hans van der Sande
Leen Schouls
Patrice Troost
Dorina Willemse
Jeroen Zonnevijle
Organisatie eenheid en functie
VRZ, Beleidsmedewerker Risicobeheersing
Organisatie eenheid en functie
GHOR, Milieugezondheidskundige
VRZ, Officier Crisisbeheersing & Rampenbestrijding
VRZ, Projectmedewerker
CCR, manager Stafcluster CCR
Rijkswaterstaat Zeeland, Crisiscoördinator
Waterschap Zeeuwse Eilanden
VRZ specialist Externe Veiligheid
GHOR, Beleidsmedewerker
VRZ, Coördinator gemeentelijke processen
VRZ (informatiemanagement)
Provincie Zeeland, Medewerker kwaliteitszorg
crisisbeheersing
Waterschap Zeeuwse Eilanden, senior
beleidsmedewerker en calamiteitencoördinator
Politie Zeeland, Bureau CCB
VRZ, specialist planvorming rampenbestrijding en
crisisbeheersing
VRZ specialist Externe Veiligheid
Provincie Zeeland, Senior beleidsmedewerker
Openbare Orde & Veiligheid
Dit projectteam heeft hiervoor gebruikt gemaakt van interne en externe bronnen, tw.:
• De landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel conceptversie 1.9;
• De risicokaart Provincie Zeeland;
• Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS);
• Gemeentelijke plannen externe veiligheid en structuurvisies;
• Rampenbestrijdingsplannen;
• Interne plannen en nationale plannen van de verschillende disciplines.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 6

2. Regionale risico-inventarisatie
2.1 Plaatsing van de eerste stap
In dit onderdeel wordt een risico-overzicht opgesteld met daarin de belangrijkste regionale
karakteristieken. Het onderdeel levert een voorlopig risicobeeld op dat kan dienen om
bestuurders al vroegtijdig in het proces te betrekken bij het opstellen van het regionaal
risicoprofiel.
De eerste stap om inzicht te krijgen in het risicoprofiel van de regio is het inventariseren van
“risicovolle situaties die kunnen leiden tot een brand, ramp of crisis“. 2
2.2 Begripsdefinities en reikwijdte
Om de reikwijdte van de inventarisatie te kunnen bepalen, is een heldere definitie van de
gehanteerde begrippen noodzakelijk.
De dagelijkse brandveiligheidsrisico’s worden buiten beschouwing gelaten. Onder ‘brand’ wordt
daarom uitsluitend verstaan: een grote of complexe brand waarbij multidisciplinaire coördinatie
van de inzet van de hulpdiensten op basis van het regionaal crisisplan noodzakelijk is (GRIP 2 en
hoger). Grofweg betreft dit branden in grote kwetsbare objecten, branden waarbij inzet in het
effectgebied noodzakelijk is (waarnemen en meten, waarschuwen bevolking), branden op
schepen en natuurbranden.
Er zijn diverse (wettelijke) definities in omloop voor het begrip ‘ramp’. Onder ‘ramp’ wordt conform
het wetsvoorstel Wet veiligheidsregio’s verstaan: een zwaar ongeval of een andere gebeurtenis
waarbij het leven en de gezondheid van veel personen, het milieu of grote materiële belangen in
ernstige mate zijn geschaad of worden bedreigd en waarbij een gecoördineerde inzet van
diensten of organisaties van verschillende disciplines is vereist om de dreiging weg te nemen of
de schadelijke gevolgen te beperken. 3
Onder ‘crisis’ wordt conform het wetsvoorstel Wet veiligheidsregio’s verstaan: een situatie waarin
een vitaal belang van de samenleving is aangetast of dreigt te worden aangetast.
2 wetsvoorstel Wet veiligheidsregio’s, artikel 15, tweede lid, onderdeel a.
3 Ramp en zwaar incident worden binnen deze definitie gelijkgetrokken. Voorheen kenden ‘zware ongevallen’ een eigen
omschrijving.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 7

In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel worden de volgende zes vitale belangen
gehanteerd. 4
1. Territoriale veiligheid
Het ongestoord functioneren van Nederland als onafhankelijke staat, en specifieker de territoriale
integriteit van ons land. De territoriale integriteit is in gevaar bij bijvoorbeeld een dreigende
bezetting van het grondgebied van het rijk door een andere mogendheid, maar ook door een
terroristische aanslag.
2. Fysieke veiligheid
Het ongestoord functioneren van de mens in Nederland en zijn omgeving. De fysieke veiligheid
staat bijvoorbeeld onder druk als de volksgezondheid wordt bedreigd door de uitbraak van een
epidemie, maar ook bij een grootscheepse dijkdoorbraak of een ongeluk in een chemische
fabriek.
3. Economische veiligheid
Het ongestoord functioneren van Nederland als een effectieve en efficiënte economie. De
economische veiligheid kan bijvoorbeeld aangetast worden als het handelsverkeer met een
belangrijke buitenlandse partner uitvalt.
4. Ecologische veiligheid
Het ongestoord blijven voortbestaan van de natuurlijke leefomgeving in Nederland. De
ecologische veiligheid kan in het geding komen door bijvoorbeeld verstoringen in het beheer van
het oppervlaktewater, maar ook door klimaatveranderingen.
5. Sociale en politieke stabiliteit
Het ongestoorde voortbestaan van een maatschappelijk klimaat waarin groepen mensen goed
met elkaar kunnen samenleven binnen de kaders van de democratische rechtsstaat en gedeelde
kernwaarden. De sociale en politieke stabiliteit kan in het geding zijn als veranderingen optreden
in de demografische opbouw van de samenleving (bijvoorbeeld solidariteit tussen generaties), de
sociale cohesie en de mate van deelname van de bevolking aan maatschappelijke processen.
6. Veiligheid cultureel erfgoed
Het ongestoord blijven voortbestaan van materiële sporen of getuigenissen uit het verleden die de
samenleving om redenen van collectieve herinnering en identiteitsbehoud dan wel
identiteitsvorming van belang acht om te bewaren, te onderzoeken, te presenteren en over te
informeren.
De waarde van onvervangbaar cultureel erfgoed voor de samenleving is van een totaal andere
orde dan de zuivere handelswaarde. Cultureel erfgoed kan bijvoorbeeld door overstroming,
brand, instorting of vernieling worden aangetast. De bescherming van cultureel erfgoed (in
preventieve en repressieve zin) kan een specifieke aanpak vergen, die afwijkt van de traditionele
inzet van de veiligheidsregio en haar partners.
De diversiteit van deze vitale belangen laat zien dat de term crisis een grote reikwijdte heeft. Dit
heeft gevolgen voor de breedte van de risico-inventarisatie. Omdat crisis een brede definitie
heeft, kunnen ook een ramp, zwaar ongeval en grote of complexe brand als crisis worden
aangemerkt. Er wordt daarom in het vervolg, tenzij anders vermeld, onder de term crisis ook
‘branden’ en ‘rampen’ verstaan.
4 De eerste vijf vitale belangen komen overeen met de vitale belangen van de Strategie Nationale Veiligheid. Het
zesde vitale belang is extra toegevoegd voor toepassing op regionaal niveau. Verdere onderbouwing hiervan is terug
te vinden in hoofdstuk 4 van dit methodiekboek.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 8

Als enige van de wettelijke termen ten aanzien van de risico-inventarisatie, is het begrip
‘risicovolle situaties’ niet nader gedefinieerd in het wetsvoorstel Wet veiligheidsregio’s. Ten
aanzien van het eerste deel van dit begrip ‘risicovol’ bestaan in de literatuur vele verschillende
definities. Een veel voorkomende definitie van risico is “de kans op een ongewenst effect” 5 . In
veel risicomodellen wordt dit vervat in de formule: Risico (R) = Kans (K) * Effect (E). 6 In de
Nationale Risicobeoordeling wordt dit traditionele “kans maal effect” juist expliciet vermeden.
Reden is dat deze formule een strikt kwantitatieve invulling van het begrip risico suggereert. 7 Het
roept ten onrechte het beeld op dat bij de bestuurlijke oordeelsvorming over risico’s de kans en
het effect even zwaar meewegen dat niet vanzelfsprekend is. Bovendien suggereert de formule
dat risico’s naar ernst kunnen worden gerangschikt op basis van één maatgevende score.
Belangrijk is dat bij de weging van risico’s zowel de kans als het effect wordt meegenomen en los
van elkaar wordt gewogen. Om de valkuil van de risicoformule te omzeilen en het beeld weg te
nemen dat risico‘s in puur kwantitatieve zin kunnen worden uitgedrukt, is in de Nationale
Risicobeoordeling gekozen voor afwijkende termen voor kans en effect, namelijk
‘waarschijnlijkheid’ en ‘impact’. Het begrip ‘risico‘ wordt gedefinieerd als “een samenstel van de
waarschijnlijkheid dat zich een brand, ramp of crisis (of dreiging daarvan) voordoet en de
mogelijke impact die dat kan hebben”.
Om vervolgens het begrip risicovolle situatie (die kan leiden tot een brand, ramp of crisis) te
kunnen definiëren, is het van belang dat zowel risicoveroorzakers (risicobronnen) als risicoontvangers
(kwetsbaarheden) in ogenschouw worden genomen. Risicoveroorzakers zijn
omgevingen (natuurlijke en door de mens gemaakte leefomgeving), voorzieningen
(infrastructuur), objecten (bedrijven, instellingen) en personen (saboteurs, extremisten) die
inherent een risico met zich meedragen. Risico-ontvangers zijn dezelfde omgevingen,
voorzieningen, objecten en personen (bevolking in het algemeen), die de impact van een crisis
kunnen ondervinden. 8
Een risicovolle situatie kenmerkt zich veelal door de combinatie van de aanwezigheid van
enerzijds een risicoveroorzaker die kan leiden tot een bepaalde impact en anderzijds risicoontvangers
die deze impact kunnen ondervinden. Het begrip risicovolle situatie wordt daarom
gedefinieerd als “een samenstel van een of meerdere risicobronnen en kwetsbaarheden die
kunnen leiden tot een brand, ramp of crisis.” Overigens kan een risicobron tevens een
kwetsbaarheid zijn en andersom.
5 Het Risicocontextmodel, Politieacademie, 2007.
6 Bergman, J., Basisboek veiligheid en economie, 2009.
7 Leidraad Methode Nationale Risicobeoordeling, BZK, conceptversie 2009.
8 Het Risicocontextmodel, Politieacademie, 2007.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 9

3. Crisistypen
3.1 Inleiding
Om het in principe oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan
voordoen, inventariseerbaar, analyseerbaar en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een
landelijke categorisering te hanteren die herkenbaar is voor burgers, bestuurders en
professionals. In het verleden zijn hiervoor de achttien ramptypen ontwikkeld, zoals vastgelegd in
de Leidraad Maatramp.
Uitgangspunt van de handreiking is dat voor de indeling van de risico-inventarisatie zoveel
mogelijk wordt aangesloten bij de vigerende risico-inventarisaties zoals die door gemeenten en
provincies worden uitgevoerd. Deze inventarisaties vloeien voort uit de indeling in 18 ‘ramptypen’
zoals die destijds is gemaakt binnen de Leidraad Maatramp. Een ramptype is in die leidraad
gedefinieerd als: een categorie van mogelijke rampen die qua soort effecten en qua ontwikkeling
in de tijd op elkaar lijken. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn drie
doorontwikkelingen voorgekomen.
3.2 Indeling in maatschappelijke thema’s
Een eerste doorontwikkeling is het toevoegen van een categorisering over de typen heen. Binnen
de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de achttien ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. In de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen deze op
een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het
regionaal risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht
besteedt wordt aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1 Natuurlijke omgeving
2 Gebouwde omgeving
3 Technologische omgeving
4 Vitale infrastructuur en voorzieningen
5 Verkeer en vervoer
6 Gezondheid
7 Sociaal-maatschappelijke omgeving.
3.3 Van ramp naar crisis
Rampen en andere crises gaan per definitie gepaard met chaos 9 . Het gaat dus nooit om een
gecontroleerde situatie en er zijn veel verschijningsvormen: natuurrampen (tsunami, aardbeving
Turkije), nucleaire, biologische en chemische (NBC-)rampen (Bhopal, Tsjernobyl, antrax),
industriële rampen (Toulouse, Enschede), transportrampen (Herald of Free Enterprise, vliegramp
Bijlmermeer), branden (Bradford, Volendam) en terroristische aanslagen (New York, Bali).
Rampen tonen dat alles wat denkbaar is, kan gebeuren.
De laatste jaren is - mede ingegeven door maatschappelijke ontwikkelingen op landelijk,
Europees en wereldniveau – het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met
traditionele ‘flitsrampen’ (rampen die zich acuut en ongewoon heftig voordoen), maar dat zij ook
moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij langdurig
kunnen ontwrichten. Het voorbereiden op flitsrampen en zware ongevallen sluit het best aan op
9 Definiëring van het begrip “chaos” is terug te vinden in bijlage 1 “Afkortingen en begrippenlijst”
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 10

de dagelijkse praktijkvoering. Voor rampen waarbij mensen besmet kunnen raken, geldt dat veel
minder. Het begrip risico wordt daarom verbreed van rampen naar crises. Anders dan bij een
ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie gebeurtenissen
die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of zwaar
ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale
situatie. De focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere
vitale belangen: territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale
en politieke stabiliteit. Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij
crises veel meer partijen betrokken dan alleen de traditionele hulpdiensten.
Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term ramptype vervangen door het
bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als volgt kan worden
gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort effecten en qua
ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
Het feit dat van ramp wordt verbreed naar crisis betekend niet dat in de Leidraad Maatramp
risico’s volledig over het hoofd zijn gezien. De focusverschuiving heeft er echter toe geleid dat
binnen bepaalde ‘oude’ ramptypes meer onderscheid wordt gemaakt, omdat bepaalde soorten
crisis meer onderscheidenlijke aandacht verdienen dan in de Leidraad Maatramp is gedaan. Het
gaat hier om het diversifiëren van crisistypes binnen de maatschappelijke thema’s vitale
infrastructuur en voorzieningen, gezondheid en sociaal-maatschappelijke omgeving.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 11

De clustering naar maatschappelijke thema’s en de toevoeging van nieuwe typen leidt tot het
volgende overzicht van crisistypen.
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische
omgeving
4. Vitale infrastructuur en
voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaalmaatschappelijke
omgeving
1.1 Overstromingen
1.2 Natuurbranden
1.3 Extreme weersomstandigheden
1.4 Aardbeving
1.5 Plagen en plantenziekten
2.1 Branden in kwetsbare objecten
2.2 Instorting grote gebouwen
3.1 Ongevallen met brandbare / explosieve stof in open lucht
3.2 Ongevallen met giftige stof in open lucht
3.3 Kernongevallen
4.1 Verstoring energievoorziening
4.2 Verstoring drinkwatervoorziening
4.3 Verstoring rioolwaterafvoer en afvalwaterzuivering
4.4 Verstoring telecommunicatie
4.5 Verstoring afvalverwerking
4.6 Verstoring voedselvoorziening
5.1 Luchtvaartincidenten
5.2 Incidenten op water
5.3 Verkeersincidenten op land
5.4 Incidenten in tunnels
6.1 Bedreiging volksgezondheid
6.2 Ziektegolf
6.3 Dierziekten
7.1 Paniek in menigten
7.2 Verstoring openbare orde
3.3.1 Terrorisme geen apart crisistype
In uitwerking van het Risicoprofiel Zeeland is ervoor gekozen om moedwillig handelen ofwel
terrorisme niet als een apart crisistype op te nemen. Een crisistype is immers “een categorie van
mogelijke branden, rampen en crises die qua soort effecten en qua ontwikkeling in de tijd op
elkaar lijken.” Dit betekent dat een andere aanleiding (terrorisme) voor hetzelfde incident
(bijvoorbeeld een explosie) niet als een apart crisistype wordt opgevat. In plaats hiervan wordt
benadrukt dat terrorisme of moedwillige verstoringen van andere aard (zoals sabotage) een
aanleiding (trigger) kunnen zijn bij veel verschillende crisistypen, welke de waarschijnlijkheid
beïnvloeden. Moedwilligheid en terrorisme worden daarmee als een overkoepelend thema
gepositioneerd dat door de hele methode heen in ogenschouw moet worden genomen.
3.3.2 Ramp op afstand vervalt
Kenners van de maatramp systematiek zullen merken dat het laatste ramptype, de zogenoemde
‘ramp op afstand’ niet meer in de lijst staat. De ramp op afstand wordt in de methodiek van het
risicoprofiel niet meer geïnventariseerd. Voor dit ramptype zijn geen zaken specifiek op voorhand
te inventariseren. Regio’s die geconfronteerd worden met een ramp op afstand (denk aan een
busongeval in het buitenland met kinderen uit de regio) zullen op dat moment moeten vertrouwen
op de geëigende crisisbeheersingssystematiek (veerkracht), zoals die al in het crisisplan van de
regio beschreven wordt.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 12

3.4 Het onderverdelen van crisistypen naar incidenttypen
Het aantal maatschappelijke thema’s en crisistypen mag worden bestempeld als limitatief. Dit is
mede om de vergelijkbaarheid en uitwisselbaarheid van informatie tussen de regio’s te
waarborgen. Elk crisistype kent echter weer verschillende verschijningsvormen. Deze
specificaties van crisistypen worden binnen deze handreiking ‘incidenttypen’ genoemd.
Een voorbeeld:
Crisistype
Overstromingen
Incidenttype
Overstroming vanuit zee
Overstroming door hoge rivierstanden
Vollopen van een polder/dijkdoorbraak
De incidenttypen moeten de regio helpen met het kiezen en uitwerken van het meest
toepasselijke incidentscenario. Aan de hand van een incidentscenario kan vervolgens bepaald
worden wat de waarschijnlijkheid en impact zijn van een bepaald incident en –aansluitend- hoe de
regio haar crisisbeheersing dan het beste kan vormgeven.
De lijst met incidenttypen is nadrukkelijk niet limitatief bedoeld. De lijst dekt menig scenario af,
maar het staat regio’s vrij om eigen incidenttypen toe te voegen.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage 2 Zeeuwse Inventarisatielijst
Crisistypen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 13

4. Aanpak inventarisatie risicovolle situaties
4.1 De risicokaart
Voor de inventarisatie van risicovolle situaties moeten dus zowel risicobronnen als
kwetsbaarheden worden meegenomen. Voor het daadwerkelijke inventarisatiewerk kan voor een
belangrijk deel gebruik worden gemaakt van de reeds bestaande risico-inventarisatie ten behoeve
van de Provinciale Risicokaart.
De risicokaart is een interactief en wettelijk verankerd informatie- en communicatie-instrument op
het internet over risico’s in Nederland. De basis van de risicokaart wordt gevormd door een
landelijke database waarin gegevens van relevante risicobronnen en risico-ontvangers worden
ingevoerd door overheden.
Met de onderliggende wettelijke verplichting voor gemeenten en provincies om
inventarisatiegegevens te leveren, biedt de risicokaart een uitstekende basis voor het risicoprofiel.
De wetgever heeft dit directe verband nadrukkelijk beoogd door te stellen dat de risicokaart wordt
gemaakt “op basis van het risicoprofiel”.
Om het proces van gegevensverzameling voor de risicokaart eenduidig en gestructureerd te laten
verlopen is door de ministeries van VROM en BZK de Leidraad Risico-inventarisatie opgesteld.
Deze leidraad, alsmede de regeling risicokaart en het registratiebesluit, blijven na invoering van
de Wvr van kracht. Het hele systeem van risico-inventarisatie blijft daarom de basis vormen voor
het nieuwe risicoprofiel. De risicokaart bestaat uit drie delen:
1. Het invoersysteem: voor het invoeren, beheren en bekijken van data alsook het maken
van overzichten
2. De database RRGS en ISOR
3. De risicokaartviewer: voor het bekijken van de kaarten en het downloaden van data.
4.2 De inventarisatie
Per crisistype is door de projectgroep geïnventariseerd welke risicovolle situaties zich
daadwerkelijk in de Veiligheidsregio Zeeland voordoen, evenals welke risicovolle situaties in de
naburige regio’s Rotterdam Rijnmond en Midden West Brabant en buurland België effecten
kunnen hebben voor de Veiligheidsregio Zeeland.
Voor alle duidelijkheid is een volledig overzicht van de 25 Veiligheidsregio’s terug te vinden in
bijlage 3 de 25 Veiligheidsregio’s.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 14

5. Toekomstverkenning
5.1 Reikwijdte verkenning
Het bestuur van de veiligheidsregio stelt ten minste elke vier jaar een beleidsplan vast. Ook het
risicoprofiel, als basis voor het beleidsplan, wordt daarom bij voorkeur elke vier jaar geheel
herzien. Wanneer tussentijds majeure ontwikkelingen worden gesignaleerd, zal dat echter ook tot
een eerdere wijziging van het risicoprofiel kunnen leiden. Omdat sommige ontwikkelingen al van
tevoren bekend zijn, is conform de methode voor nationale risicobeoordeling, een
toekomstverkenning als stap aan de risico-inventarisatie toegevoegd.
Naast bestaande risico´s zal rekening moeten worden gehouden met het ontstaan van nieuwe
risicosituaties. Enerzijds betreft het verwachte ontwikkelingen binnen de regio. Dit zijn vooral
ruimtelijke ontwikkelingen (infrastructuur, bebouwing). Anderzijds betreft het (inter)nationale
ontwikkelingen zoals veranderende demografie, nieuwe technologieën (die mogelijk leiden tot
nieuwe crisistypen), ecologische ontwikkelingen en internationale economische en politieke
betrekkingen. Voor de (inter)nationale ontwikkelingen zal bij de rijksoverheid worden
aangedrongen op landelijke toekomstverkenningen, omdat deze voor alle regio´s gelden en de
regio´s zelf doorgaans niet over de juiste expertise beschikken.
De toekomstverkenning behorend bij de risico-inventarisatie heeft als doel om in beeld te brengen
welke ontwikkelingen de komende 4 jaren mogelijk invloed hebben op de risicovolle situaties in
de regio.
In de maand mei is iedere gemeente aangeschreven met het verzoek voor deze
toekomstverkenning de majeure ontwikkelingen in de periode van 2010 -2014 binnen hun
gemeente aan te geven. Hierop is door één gemeente een nieuwe ontwikkeling (cruise schepen)
aangegeven, door de overige gemeenten zijn géén majeure ontwikkelingen aangegeven.
5.2 Ruimtelijke ontwikkelingen
De uitwerking van dit onderwerp vergt een aanzienlijke mate van inspanning, samenwerking en
tijd welke niet beschikbaar is binnen de deadlines van het project. Er is dan ook gekozen om het
antwoord op dit onderwerp binnen dit risicoprofiel achter wegen te laten. Het antwoord op dit
onderwerp zal worden gegeven in de volgende herziene versie.
5.3 Landelijke ontwikkelingen
De uitwerking van dit onderwerp vergt een aanzienlijke mate van inspanning, samenwerking en
tijd welke niet beschikbaar is binnen de deadlines van het project. Er is dan ook gekozen om het
antwoord op dit onderwerp binnen dit risicoprofiel achter wegen te laten. Het antwoord op dit
onderwerp zal worden gegeven in de volgende herziene versie.
5.4 Demografische ontwikkelingen
Bevolkingsgroei
Geboorte en sterfte, verhuizingen, immigratie en emigratie hebben alle invloed op de ontwikkeling
van het inwonertal van een regio. De natuurlijke aanwas geeft een beeld van de
bevolkingsontwikkeling van de regio door geboorte en sterfte. Het saldo buitenlandse migratie
geeft de netto bijdrage van immigratie en emigratie aan het inwonertal. Het saldo binnenlandse
migratie geeft aan of zich meer verhuizers in de regio vestigen of dat er meer vertrekken.
In de Veiligheidsregio Zeeland is de natuurlijke aanwas gering. Dit komt door de relatief hoge
vergrijzing. In de Veiligheidsregio Zeeland is tussen 2005 en 2025 nauwelijks nog sprake van een
natuurlijke bevolkingsgroei. De bevolkingsgroei van 630.000 personen in de komende twintig jaar
zal zich concentreren in het westen van het land.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 15

De Veiligheidsregio Zeeland laat in haar grensregio Zeeuws-Vlaanderen een negatief
internationaal migratiesaldo zien. De Veiligheidsregio Zeeland als geheel heeft echter een klein
positief saldo door de instroom van immigranten in Middelburg en Vlissingen.
Op nationaal niveau zal de omslag van natuurlijke aanwas naar natuurlijke krimp naar
verwachting enkele jaren na 2025 plaatsvinden. In sommige regio’s is het echter nu al een
realiteit. Gemeenten met een negatief geboorteoverschot liggen momenteel onder andere in de
regio Zeeuws-Vlaanderen.
Bevolkingsomvang
De Veiligheidsregio Zeeland kent 394.000 inwoners. In de regio zal sprake zijn van aanmerkelijke
krimp, tussen 2005 en 2025 neemt het inwonertal namelijk met 4% af. Naar verwachting is de
Veiligheidsregio Zeeland in 2025 naar inwonertal de kleinste regio. De sterkste bevolkingsafname
in de regio treedt op bij de kleine gemeenten rond de Westerschelde.
Vergrijzing
In de komende twee decennia zal de vergrijzing als maatschappelijk verschijnsel meer op de
voorgrond treden. De naoorlogse geboortegolf zal namelijk na 2010 de leeftijdsklasse van 65 jaar
en ouder instromen. In 2005 was nog 14 procent van de bevolking 65 jaar of ouder. In 2025 is dit
tot 21 procent toegenomen. Op regionaal niveau heeft de vergrijzing invloed op onder meer de
ontwikkeling van de zorgvraag en de behoefte aan voor ouderen geschikte woonruimte. In
vergelijking met andere regio’s is de Veiligheidsregio Zeeland met 17% de sterkst vergrijsde
regio.
In 2006 hadden in de Veiligheidsregio Zeeland vooral de zuidelijke gemeenten (Sluis, Terneuzen
en Hulst) een hoog percentage ouderen. De grote steden (Goes, Middelburg, Terneuzen,
Vlissingen en Zierikzee) kenden in 2005 een betrekkelijk geringe vergrijzing, onder andere door
de instroom van jongeren uit de kleinere gemeenten als Kapelle. Ook speelt de omstandigheid
dat door de suburbanisatie in de afgelopen decennia veel mensen op middelbare leeftijd uit de
steden zijn weggetrokken een rol.
Wat betreft de regionale verspreiding lijkt de situatie in 2025 echter nog sterk op dat van 2005. Dit
komt mede door de lage verhuismobiliteit onder ouderen.
Etnische bevolkingssamenstelling
In de Veiligheidsregio Zeeland is het aandeel westerse allochtonen hoger dan gemiddeld. In de
nationale prognose wordt de komende jaren een aanzienlijke toename verwacht van het aantal
westerse immigranten, vooral arbeidsmigranten. Naar verwachting zullen zij zich vooral vestigen
in regio’s met veel werkgelegenheid.
In 2005 woonden vooral in de Veiligheidsregio’s welke grenzen aan een buurland veel westerse
allochtonen. Dit geldt onder andere in het bijzonder voor de regio Zeeland. De randgemeenten
van de Veiligheidsregio Zeeland blijven ook in de toekomst in trek bij westerse allochtonen. Wel
zal het aandeel in sommige gemeenten flink dalen.
In de Veiligheidsregio Zeeland ligt het aandeel niet-westerse allochtonen onder het landelijk
gemiddelde. De groei van het aantal niet-westerse allochtonen in de komende twintig jaar leidt tot
een vrij gelijkmatige toename van het aandeel in de verschillende veiligheidsregio’s met ongeveer
3 procentpunt.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 16

6. Voorlopig regionaal Risicobeeld
6.1 Inleiding regionaal risicobeeld Veiligheidsregio Zeeland
De risico-inventarisatie levert informatie op over de in de regio aanwezige risicobronnen en
kwetsbaarheden die voor elk crisistype relevant zijn. De risicoanalyse wordt echter niet direct
uitgevoerd op alle geïnventariseerde gegevens. Dat zou de illusie opwekken dat het
onvoorstelbare compleet voorstelbaar is te maken. Bovendien levert het steeds verder detailleren
van de analyse niet veel extra inzichten op ten behoeve van de strategische beleidsbepaling door
de bestuurders.
De analysemethodiek wordt daarom toegepast op een beperkt aantal maatgevende scenario’s,
die voor de regio het meest relevant zijn. Om van de veelheid aan inventarisatiegegevens tot een
beperkte set analyseerbare scenario’s te kunnen komen, moet een eerste risicoduiding
plaatsvinden. Deze wordt ook wel aangeduid als het eerste trechtermoment in het risicoprofiel.
6.2 Keuze van incidentscenario’s
Uitsluitend de objectieve inventarisatiegegevens leiden echter niet direct tot een keuze van
incidentscenario’s. De gegevens kunnen immers op diverse manieren worden geïnterpreteerd.
Alleen op basis van de aanwezige risicobronnen en ontvangers kan niet uitsluitend worden
onderbouwd welke incidentscenario’s zich in de regio kunnen voordoen. Immers, voor elk
incidenttype kunnen meerdere scenario’s worden beschreven, van een beperkt gevolg tot
absoluut catastrofaal. In dit plan is afgestapt van het idee uit de Leidraad Maatramp dat er een
directe één-op-één relatie is te leggen tussen de risico-inventarisatie en de maatgevende
incidentscenario’s. De wetenschappelijke onderbouwing daarvan is onvoldoende. Bovendien
heeft die aanpak geleid tot een eenzijdige focus op worst case scenario’s met veelal een lage
waarschijnlijkheid.
Binnen dit project is ervoor gekozen om dit eerste trechtermoment te laten plaatsvinden op basis
van het oordeel van experts uit de veiligheidsregio in een projectgroep. De samenstelling van
deze projectgroep bestaat uit een multidisciplinair expertteam. Het maken van een keuze uit de
incidenttypen zal moeten gebeuren door een multidisciplinair expertteam. Het spreekt vanzelf dat
de aanwezige experts moeten beschikken over de juiste kennis en beslissingsbevoegdheid.
6.3 Vooronderzoek
Door de projectgroep is een vooronderzoek gedaan naar een aantal extra bepalende factoren
met de volgende vragen:
• Komt het risico eigenlijk wel voor in de regio
Niet in alle regio’s zijn van elk crisistype de betreffende risicobronnen en risico-ontvangers in
die mate aanwezig dat het risico mee moet worden genomen in de risicoanalyse. Op basis
van de risico-inventarisatie kunnen wellicht bepaalde crisistypen of incidenttypen al worden
uitgesloten (in onze regio bijvoorbeeld aardbevingen).
• Welke regionale incidenttypen zijn of worden landelijk reeds uitgewerkt
Ongeveer de helft van de gedetecteerde incidenttypen is niet regio-specifiek. Voor een deel
van deze incidenttypen zullen landelijk scenario’s worden uitgewerkt die vervolgens in de
totale analyse meegewogen kunnen worden. Deze incidenttypen hoeven op dit moment niet
door de experts te worden beoordeeld maar hooguit worden omgewerkt naar de regionale
situatie.
• Welke nationale scenario’s zijn reeds uitgewerkt
De rijksoverheid werkt voor de nationale veiligheid al enige tijd met de methode voor
risicoanalyse. Dit heeft inmiddels geresulteerd in diverse nationale scenario’s. Op basis van
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 17

dit voorwerk kunnen we die onderwerpen eenvoudiger tot een scenariobeschrijving komen.
Deze scenario’s zijn dan ook door ons meegenomen in de regionale analyse.
• Welke incidenttypen zijn reeds uitgewerkt in een rampbestrijdingsplan
Het is noodzakelijk deze gegevens op een rij te hebben om twee redenen. Ten eerste hebben
incidenttypen, waar de wet een rampenbestrijdingsplan verplicht voor stelt, wettelijk voorrang.
Ten tweede zijn deze incidenttypen vaak reeds goed geanalyseerd.
• Welke historische gegevens zijn bekend
Gegevens over het feitelijk voorkomen van incidenten vormen belangrijke input voor de keuze
van het expertteam. Het gaat daarbij om gegevens over incidentscenario’s op basis van
historie (laatste 5 tot 10 jaar) van daadwerkelijk voorgekomen incidenten op regionaal (ook
andere regio’s) en nationaal niveau.
• Welke dossiers hebben al langere tijd bestuurlijke aandacht
Mogelijk komen er in de regio risicovolle situaties voor die regelmatig in de punbliciteit zijn en
zorgen voor maatschappelijke onrust. Dit kan een reden zijn om juist voor die situaties een
incidentscenario uit te werken.
De conclusies van het vooronderzoek zijn in een overzicht voorgelegd aan het projectteam.
6.4 Expertsessie
Met de conclusies van het vooronderzoek is het projectteam aan de slag gegaan met de keuze
van incidentscenario’s. Zij zullen hun keuze baseren op hun kennis en ervaring, de historie in de
regio, gebeurtenissen nationaal en internationaal. Ook is rekening gehouden met wat in de regio
bestuurlijk gevoelig ligt of prioriteit heeft. Voorkomen moet worden dat teveel wordt teruggevallen
op de tradionele rampscenario’s die in het verleden altijd veel aandacht hebben gehad.
Bij het maken van een definitieve keuze zijn de volgende richtlijnen in acht genomen:
Spreiding over maatschappelijke thema’s en crisistypen.
Het is van belang dat de incidenttypen een goede spreiding hebben over de maatschappelijke
thema’s. Deze spreiding bewerkstelligt onder andere dat de betrokken partners in de
veiligheidsregio allen een bijdrage kunnen leveren.
Onderkenning incidenttypen ‘moedwillig handelen’
Moedwillig handelen als trigger van een incident krijgt groeiende aandacht.
Onderkenning dreigingen en sluipende scenario’s
Bewaakt moet worden dat de klassieke focus op flitsrampen afdoende wordt verbreed met
sluipende scenario’s en dreigende crisis.
Regiospecifieke risicosettingen
De risico-inventarisatie geeft in combinatie met de landelijke kentallen een algemeen risicobeeld
van de regio. Er kunnen echter specifieke, al of niet opvallende risicosettingen zijn, die extra
aanleiding geven om een incidentscenario aan de risicoanalyse toe te voegen.
Tijdshorizon
In beginsel worden scenario’s beschreven die zich de komende vier jaar kunnen voordoen. Er
kan ook worden gekozen om op basis van de toekomstverkenning ook één of meerdere lange
termijnscenario’s beschrijven en analyseren.
6.5 Aantal scenario’s
De projectgroep heeft voor dit jaar een keuze gemaakt voor het ontwikkelen van een zeer groot
aantal scenario’s. Niet alle mogelijke scenario’s kunnen worden meegenomen. Dit brengt een
onevenredig grote werklast met zich mee. Een volledige weergave van de genoemde
maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde crisistypen en incidenttypen en de te
analyseren scenario’s is in onderstaande tabel opgenomen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 18

maatschappelijk thema crisistype incidenttype
1 natuurlijke omgeving
1 overstromingen 10 Overstroming vanuit zee
2 natuurbranden
3 extreme weersomstandigheden
10 bosbrand
20 heide, (hoog)veen- en duinbranden
10 extreme koude, sneeuw en ijzel
20 extreme hitte en eventuele smog
30 windhozen - zware storm
5 Plagen en plantenziekten 10 Ongedierte en plantenziekte (denk aan
boktor, eiken processierups en
sprinkhanenplaag)
2 gebouwde omgeving
1 branden in kwetsbare objecten 10 grote branden in gebouwen met niet of
verminderd zelfredzame personen
20 Grote branden in gebouwen met een
grootschalige publieksfunctie
30 Grote branden in bijzonder hoge
gebouwen
40 Branden in dichte (oude)binnensteden
2 instorting in grote gebouwen
10 explosies
20 instorting door gebrekkige
gebouwconstructies
3 technologische omgeving 1 ongevallen met brandbare / 10 ongeval vervoer weg
explosieve stof in open lucht
20 ongeval vervoer water
30 ongeval spoorvervoer
40 Ongeval transport buisleidingen
50 Ongeval stationaire inrichting
(productie, verwerking, opslag en
gebruik)
2 Ongevallen met giftige stof in open
lucht
10 Ongeval vervoer weg
20 Ongeval vervoer water
30 ongeval spoorvervoer
40 Ongeval transport buisleidingen
50 Ongeval stationaire inrichting
(productie, verwerking, opslag en
gebruik)
3 Kernongevallen
10 Ongeval A-objecten: centrales
20 Ongeval A-objecten: nabije centrales
grensoverschrijdend
4 vitale infrastructuur en 1 Verstoring energievoorziening 10 Uitval olievoorziening
voorzieningen
20 Uitval gasvoorziening
30 Uitval elektriciteitsvoorziening
2 Verstoring drinkwatervoorziening 10 Uitval drinkwatervoorziening
5 verkeer en vervoer
1 luchtvaartincidenten 10 Incident bij start of landing op of om een
luchtvaartterrein
2 incidenten op water
10 Incident waterrecreatie en pleziervaart
20 Incident beroepsvaart (anders dan met
Gevaarlijke stoffen)
3 verkeersincidenten op land 10 Incident wegverkeer
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 19

6 gezondheid
20 Incident treinverkeer
4 incidenten in tunnels 20 Incident in wegtunnels
1 Bedreiging volksgezondheid
2 ziektegolf
3 dierziekten (overdraagzaam op
mens)
10 Besmettingsgevaar
20 Voedselvergiftiging
10 Pandemie
20 Grootschalige besmetting
10 Dierziekte normaal
20 Dierziekte overdraagbaar op mens
7. sociaal-maatschappelijke 1 paniek in menigten 10 Paniek tijdens grote festiviteiten,
omgeving
concerten, demonstraties
2 verstoring openbare orde 10 rellen rondom demonstraties en andere
manifestaties met politiek karakter
6.6 Voorlopig risicobeeld gemeenten
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van
een helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld
een te groot gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen
dat relevante risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten vereist. Om
risico’s te kunnen analyseren is het, conform de Wet veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te
hebben in welke soorten branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
In juli is aan de gemeenten het voorlopig risicobeeld toegezonden met de vraag voor 1 september
eventuele aanpassingen en /of opmerkingen door te geven.
Gemeente Reactie Géén reactie
Borsele
Goes
Hulst
Kapelle
Middelburg
Noord-Beveland
Reimerswaal
Schouwen-Duiveland
Sluis
Terneuzen
Tholen
Veere
Vlissingen
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Eventuele aanvullingen en opmerkingen zijn daarna verwerkt tot het uiteindelijke risicobeeld.
Deze gemeentelijke risicobeelden zijn terug te vinden in bijlage 4.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 20

6.7 Voorlopig risicobeeld Veiligheidsregio Zeeland
De gegeven risico’s welke binnen het regionale risicobeeld worden genoemd, zijn in bijlage 5
middels een illustratie van de risicokaart verduidelijkt. Tevens biedt deze illustratie een weergave
van de exacte locatie van het des betreffende risico met het eventueel daarbij behorende
effectgebied. Deze gegevens komen dan ook uit de professionele risicokaart.
Demografie
Voor regionale informatie over de demografische ontwikkelingen van de Veiligheidsregio Zeeland
wordt u verwezen naar hoofdstuk 5, paragraaf 5.2 ‘Demografische ontwikkelingen lokaal en
regionaal’.
Geografie
De Veiligheidsregio Zeeland ligt in het zuidwesten van Nederland, doorsneden door de Ooster- en
de Westerschelde. Zeeland wordt begrensd door de Noordzee in het westen, de provincie Zuid
Holland in het noorden, de provincie Noord-Brabant in het oosten en België in het zuiden. De
Veiligheidsregio Zeeland grenst dan ook aan de Veiligheidsregio’s Rotterdam-Rijnmond en
Midden- en West-Brabant.
Het grondgebied van Zeeland bestaat uit de voormalige eilanden Schouwen-Duiveland, Tholen,
Sint-Philipsland, Noord-Beveland, Zuid-Beveland en Walcheren. Zeeuwsch-Vlaanderen, dat ten
zuiden van de Westerschelde ligt, behoort tot het Europese vasteland. De regio kenmerkt zich
door veel bruggen en dammen, kanalen, havens, twee tunnels (Westerscheldetunnel en
Vlaketunnel) en maar één rijksweg (A58).
De oppervlakte van de provincie (land 1.788 km2 en water 1.146 km2 ) is ruim 2930 km2. Hiervan
is 1438 km2 voor agrarisch gebruik, 25 km2 bos, 87 km2 natuurlijk terrein, 111 km2 bebouwt terrein
en bijna 1140 km2 water. De overige grond (132 km2) is in gebruik voor industrie, verkeer en
recreatie. De provincie bestaat dus voor tweederde uit land en voor één derde uit water.
De Zeeuwse gemeenten en hun ligging (cartografie men@work)
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 21

Maatschappelijk thema: 1 Natuurlijke omgeving
Crisistype 1.1 Overstromingen
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype een drietal indicatoren gegeven welke de
toepassing van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreft de volgende
indicatoren: #ha gebieden met overschrijdingskans 1/4000, #ha gebieden die in 1995 en 1997 zijn
overstroomd/dreigden te overstromen en ten slotte #ha gebieden overloopgebieden.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Qua ligging is de Veiligheidsregio Zeeland gevoelig voor overstromingen. Belangrijke stukken
land liggen beneden zeeniveau. Zeeland kent een complex systeem aan dijken. De duinenrand is
op bepaalde plaatsen (Walcheren en Zeeuws-Vlaanderen) dun en vereist veel onderhoud
(opspuiten van zand). Het overstromingsrisico is dan ook direct relevant. Het feit dat het risico
direct is, komt omdat grote delen van de regio voor de Oosterscheldekering liggen. Dit heeft als
gevolg dat bij een verhoogd risico de eerste “klap” hier niet door kan worden opgevangen. Vanuit
de risicokaart en vanuit de gemeentelijke risicobeelden kan geconstateerd worden dat een
overstroming een bijzonder groot effect heeft op de Veiligheidsregio Zeeland. De consequenties
bij een dijkdoorbraak zullen dan ook hevige gevolgen hebben. Conform de gegeven indicatoren in
de Handreiking Regionaal Risicoprofiel kan concreet geconcludeerd dat een overstroming voor de
Veiligheidsregio Zeeland op 81.565ha effect heeft. 10
Overstromingsgebied Zeeland, bron: risicokaart
10 DDE4, laag Overstromingsgebied uit Risicokaart
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 22

Crisistype 1.2 Natuurbranden
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype een tweetal indicatoren gegeven welke de
toepassing van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreft de volgende
indicatoren: #ha gemengde bos en naaldbos (tenminste 100ha aaneengesloten) en #ha heide
hoogveen en duingebied (tenminste 100ha aaneengesloten).
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Het risico op natuurbranden (bos/duin gebieden) is op selectieve locaties relevant binnen de VRZ.
Gebieden waar een natuurbrand mogelijk is door de aanwezigheid van bos/duingebieden zijn de
volgende:
Locatie: Type: Oppervlakte:
Schotsman
Gemengd loofhout en
124ha
naaldhout bos
Manteling Walcheren
Gemengd loofhout en
273ha
naaldhout bos
Waterwingebied St-Jansteen Gemengd loofhout en
129ha
naaldhout bos
Schouwse duinen Duingebied 281ha
Conform de gegeven indicatoren in de Handreiking Regionaal Risicoprofiel kan concreet
geconcludeerd dat een bosbrand voor de Veiligheidsregio Zeeland op 672ha effect heeft, en een
heide, veen of duinbrand op 281ha. 12
11
11 Risicokaart
12 Informatie Systeem Overige Ramptypen (ISOR)
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 23

Crisistype 1.3 Extreme weersomstandigheden
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype een tweetal indicatoren gegeven welke de
toepassing van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreft de volgende
indicatoren: # dagen per jaar met sneeuw (1971-2000) en # zomerse dagen >25 graden (1971-
2000).
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Onder extreme weeromstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw,
ijzel, windhozen en zware storm. Omdat deze omstandigheden niet goed toe te delen zijn, is de
relevantie daarom ook lastig aan te duiden. Wanneer we kijken naar de weersomstandigheden
windhozen en zware storm, met voor de Veiligheidsregio Zeeland als mogelijk gevolg een
overstroming vanuit zee, zijn deze wel degelijk relevant. Om dit risico te beperken is de
Oosterscheldekering gebouwd. De weg over de stormvloedkering kan bij zware storm risico’s
opleveren voor het verkeer. Het fenomeen windhozen en zware storm is dan ook wel degelijk aan
de orde binnen de VRZ. Conform de gegeven indicatoren in de Handreiking Regionaal
Risicoprofiel kan concreet geconcludeerd dat
Extreme kou, sneeuw en ijzel 21 dagen en extreme hitte en smog 15 dagen van toepassing is
geweest in de periode van 1971-2000. 13
Crisistype 1.5 Plagen en plantenziekten
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype geen indicatoren beschikbaar.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Met name de Eikenprocessierups is aan de orde binnen dit crisistype. Na contact met de
brandharen van deze rups kunnen klachten ontstaan zoals jeuk, huiduitslag en irritatie aan de
ogen of aan de luchtwegen. Er zijn vooral risico’s voor de gezondheid in de periode dat de
Eikenprocessierupsen brandharen krijgen (half mei-juni) en bij de verdere verspreiding van deze
brandharen door verwaaien van brandharen, vervellinghuidjes en lege nesten (juli-september).
Met hun weerhaakjes dringen de pijlvormige haren bij aanraking gemakkelijk in de huid, ogen en
luchtwegen. Deze haartjes kunnen tot 6 jaar later nog overlast veroorzaken.
Het risico op een plaag neemt toe met een grotere concentratie van mensen en het aantal eiken.
Er zijn dan ook prioriteitsgebieden aan te wijzen, zijnde:
• de bebouwde kommen van de diverse woonkernen;
• grote rondwegen (de stadsring);
• doorgaande gemeentelijke fiets-, auto- en ruiterroutes buiten de bebouwde kom;
• bomen op particulier terrein;
• wandelgebieden.
De Veiligheidsregio Zeeland kent veel natuurlijk en in de zomermaanden ook extra drukte door
toeristen. Zowel toeristen als bewoners binnen de VRZ bevinden zich in deze periode veel buiten
en is er dan ook een risico op een plaag van de Eikenprocessierups.
13 KNMI
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 24

Maatschappelijk thema: 2 Gebouwde omgeving
Crisistype 2.1 Branden in kwetsbare objecten
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype indicatoren gegeven welke de toepassing
van objecten binnen de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreft de volgende indicatoren:
het object dient een prioriteit 1 of 2 aanduiding volgens de PREVAP systematiek te hebben en
onder “hoge gebouwen” worden gebouwen verstaan welke hoger dan 25m (10 bouwlagen boven
het maaiveld) zijn.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Binnen de Veiligheidsregio Zeeland bevinden zich vele gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand. Hierbij moet gedacht
worden aan scholen, verzorgings- en verpleeghuizen.
Binnen de regio bevindt zich cultureel erfgoed. In sommige gevallen wordt het cultureel erfgoed
object nog steeds gebruikt in bijvoorbeeld de vorm van kantoorruimte. De beschadiging,
vernietiging of verdwijnen van materiële sporen of getuigenissen uit het verleden in het heden die
de samenleving om redenen van o.a. collectieve herinnering en identiteitsbehoud dan wel
identiteitsvorming van belang acht om te bewaren, te onderzoeken, te presenteren en over te
informeren. In bijlage 6 is de Regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van de provincie
Zeeland ’97 weergegeven. Dit is een lijst van alle geïnventariseerde cultureel erfgoed objecten
binnen de Veiligheidsregio Zeeland.
Het instorten van hoge gebouwen als gevolg van brandbare of explosieve stof, is aan de orde in
Vlissingen en Terneuzen. Conform de gegeven indicatoren omtrent hoge gebouwen, vallen de
‘Sardijntoren’ in Vlissingen en ‘Waterfront’ in Terneuzen hieronder. Deze gebouwen leveren extra
risico door de behoefte aan een speciale inzet.
Crisistype 2.2 Instorting in grote gebouwen
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking is voor dit crisistype een indicator gegeven welke de toepassing
van dit bepaalde objecten van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het object
dient een prioriteit 1 of 2 aanduiding volgens de PREVAP systematiek te hebben.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Conform de gegeven indicator in de Handreiking Regionaal Risicoprofiel kan concreet
geconcludeerd dat instorting in grote gebouwen voor de Veiligheidsregio Zeeland neer komt op
1.414 objecten. 14 Hierbij is rekening gehouden met niet alleen “grote” gebouwen, maar ook met
kwetsbare objecten welke over het algemeen kenmerkend zijn voor het aantrekken van publiek.
Gezien het grote aantal objecten welke een prioriteit 1 of 2 conform de PREVAP lijst krijgen,
vormt dit een risico voor de Veiligheidsregio Zeeland.
14 PREVAP, kwetsbare objecten met prioriteit 1 of 2
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 25

Maatschappelijk thema: 3 Technologische omgeving
Crisistype 3.1 Ongevallen met brandbare/explosieve stof in open lucht
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype een vijftal indicatoren gegeven welke de
toepassing van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreft de volgende
indicatoren: #km weg, #km waterweg, #km spoor, #km buisleiding en het aantal stationaire
inrichtingen.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Dit betreft wegen en objecten welke zich bevinden binnen de Veiligheidsregio Zeeland, en/of de
objecten waarvan het effectgebied zich in de regio bevindt. Onder dit maatschappelijke thema
vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij bedrijven
opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand van
100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind
wegwaaien van een giftige stof. De Veiligheidsregio Zeeland bevat vele kilometers wegen en 512
objecten (inrichtingen) welke een bepaald effectgebied beslaan.
Conform de Handreiking Regionaal Risicoprofiel kan concreet geconcludeerd dat de
Veiligheidsregio Zeeland in de volgende mate over de gegeven indicatoren beschikt:
Kengetallen ongevallen met brandbare, explosieve en giftige stoffen
Vervoer weg
6.828 km weg
Vervoer water
564 km waterweg
Spoorvervoer
92 km spoor
Transport buisleidingen
874 km buisleiding
Stationaire inrichtingen
512 inrichtingen
De tabel hierboven geeft een overzicht van kengetallen met betrekking tot ongevallen binnen het
crisistype 3.1 en 3.2. Dit omdat ook giftige stoffen is mee genomen, welke in crisistipe 3.2 aan
bod komt.
15
15 PREVAP. De methode is in september 1997 door BZK per circulaire EB97/950 aangeboden als PREVAP Handleiding.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 26

Crisistype 3.2 Ongevallen met giftige stof in open lucht
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype een vijftal indicatoren gegeven welke de
toepassing van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreft de volgende
indicatoren: #km weg, #km waterweg, #km spoor, #km buisleiding en het aantal stationaire
inrichtingen.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Binnen de Veiligheidsregio Zeeland is in Borsele de kerncentrale Borssele. De evacuatie afstand
van deze kerncentrale omvat gedeelten van in totaal 6 gemeenten, zijnde Borsele, Goes,
Middelburg, Vlissingen, Terneuzen en Sluis. Het effectgebied van deze kerncentrale is echter
lastig aan te duiden, omdat deze afhankelijk is van variabele factoren, als bijvoorbeeld wind,
waardoor het effectgebied de vorm van een sleutelgat krijgt. De Veiligheidsregio Zeeland beschikt
over 14 BRZO (Besluit Risico’s Zware Ongevallen 1999) en 9 PBZO (Preventiebeleid Zware
Ongevallen) bedrijven. Het BRZO 1999 is de Nederlandse implementatie van de Europese
Seveso II-richtlijn. Doelstelling is het voorkomen en beheersen van zware ongevallen waarbij
gevaarlijke stoffen betrokken zijn. Het Brzo 1999 stelt hiertoe eisen aan de meest risicovolle
bedrijven in Nederland. Daarnaast wordt in het besluit de wijze geregeld waarop de overheid
daarop moet toezien. Een PBZO-bedrijf is een Brzo-bedrijf dat tussen de lage en hoge
drempelwaarde van het Brzo 1999 zit en is niet verplicht een VR (Veiligheidsrapport) op te
stellen. Binnen de Veiligheidsregio Zeeland bevinden zich de volgende BRZO en PBZO
bedrijven:
BRZO
Total Raffinaderij Nederland N.V.
Vopak Terminal Vlissingen B.V.
Eastman Chemical Middelburg B.V.
DOW BENELUX B.V.
ICL-IP Broomchemie B.V.
Yara Sluiskil B.V.
Zuid Chemie ATO
Oiltanking Terneuzen B.V.
Arkema Vlissingen B.V.
INVISTA Polyester B.V.
Petroplus Tankstorage Vlissingen
(Buitenhaven-Oost)
Petroplus Tankstorage Vlissingen
(Vlissingen-Oost)
Sea Way Chemical Processing B.V.
Thermphos International B.V.
PBZO
Bison International
Air Liquide Technische Gassen B.V.
Air Products Nederland B.V.
Delta Milieu gevaarlijk afval
Veembedrijf De Rijke B.V.
Cerestar (Cargill)
Deltius B.V.
Zeeland Aluminium company N.V.
Pfauth Logistieke Dienstverleners B.V.
De Veiligheidsregio Zeeland grenst aan Belgie, de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant en
aan de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. De VRZ kent geen effectgebieden welke
veroorzaakt worden door objecten liggend in de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. Vanuit de
Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant geldt dat er in de gemeente Tholen zich een
effectgebied bevindt in de kern Tholen stad welke haar oorsprong in de Veiligheidsregio Middenen
West-Brabant heeft. Het betreft hier een inrichting met gevaarlijke stoffen. Ook de gemeente
Reimerswaal kent een effectgebied welke haar oorsprong heeft in de Veiligheidsregio Midden- en
West-Brabant. Het betreft hier een BEVI plichtige inrichting met diverse bovengrondse tanks
gevuld met propaan.
Vanuit België reiken verschillende effectgebieden de VRZ binnen. Veroorzakers van deze
effectgebieden betreffen inrichtingen welke aanzienlijke hoeveelheden brandbare, explosieve en
toxische stoffen zijn opgeslagen en/of worden bewerkt. Vooral in Antwerpen, Zelzate en
Zeebrugge bevinden zich concentraties welke in België liggen, en in de buurt van de grens liggen
van de Veiligheidsregio Zeeland. Deze inrichtingen hebben effectgebieden welke zich strekken
over de grens, en zo de Veiligheidsregio Zeeland in.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 27

Crisistype 3.3 Kernongevallen
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype een drietal indicatoren gegeven welke de
toepassing van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreffen indicatoren
met als uitgangspunt een ongeval. De indicatoren luiden als volgt:
# A-objecten: kerncentrales nabij Nederlandse grens, # B-objecten: vervoer grote eenheden
radioactief materiaal en # B-objecten: nucleaire faciliteiten brandklasse I.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
De effectafstanden van de kerncentrale Doel en Borssele vallen beide binnen de regio. Waar dit
concreet op neer komt is in de tabel hieronder en in de illustratie op de volgende pagina
weergegeven.
Maatregelzones Borssele Doel
Evacuatie 2 km 4 km
Jodiumprofylaxe 10 km 20 km
Schuilen 20 km 40 km
Organisatiezones 10 km 20 km
16
Maatregelzones van de kerncentrale Borssele en Doel (Antwerpen, België)
Conform de Handreiking Regionaal Risicoprofiel kan concreet geconcludeerd dat de
Veiligheidsregio Zeeland in de volgende mate over de gegeven indicatoren beschikt: 1 A-
objecten: Doel, 1 B-objecten: vervoer grote eenheden radioactief materiaal en 1 B-objecten:
nucleaire faciliteiten brandklasse I. 17
16 Brief VROM, kenmerk: VRZ/Reg.Brw/PvB/2009/0991
17 Risicokaart, onderdeel ‘links en documenten’
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 28

Maatschappelijk thema 4: Vitale infrastructuur en voorzieningen
Crisistype 4.1 Verstoring energievoorziening
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor de vitale infrastructuur geen indicatoren beschikbaar.
Echter voor de (electriciteits-) voorzieningen wel, zijnde: # centrales >250 MW en # inwoners.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoringen van
energie, drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel
voorzieningen verstaan. Een infrastructuur wordt als vitaal beschouwd als tenminste één van de
volgende criteria van toepassing is:
• verstoring of uitval van een vitale sector, dienst of product veroorzaakt
economische of maatschappelijke ontwrichting op (inter-)nationale schaal;
• verstoring of uitval leidt direct of indirect tot veel slachtoffers;
• de ontwrichting is van lange duur, het herstel kost relatief veel tijd en gedurende
het herstel zijn vooralsnog geen reële alternatieven voorhanden.
In samenspraak met de sectoren zijn er door de vakministeries in totaal 13 sectoren benoemd als
vitaal, onderverdeeld in 33 producten en diensten. 18 BZK is aangewezen als het coördinerende
ministerie. De betrokken burgemeesters en de voorzitters van de veiligheidsregio’s (i.o.) zijn door
de minister vertrouwelijk geïnformeerd over de infrastructuren die het betreft.
Als antwoord op de indicatoren, zijn er 2 centrales die binnen de norm vallen (>250MW), met een
totaal van 380.897 inwoners. Dit aantal inwoners is van belang. Immers, hoe meer inwoners, hoe
meer mensen risico lopen als er een van de voorzieningen uitvalt. In verhouding tot de 25 andere
veiligheidsregio’s, staat de Veiligheidsregio Zeeland op de 22 e plek qua populatie. 19
Crisistype 4.2 Verstoring drinkwatervoorziening
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor de vitale infrastructuur geen indicatoren beschikbaar.
Echter voor de (electriciteits-) voorzieningen wel, zijnde: # centrales >250 MW en # inwoners.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Drinkwater is voor de mens een primaire levensbehoefte. Drinkwater wordt naast consumptie
voor de mens tevens gebruikt voor andere huishoudelijke doeleinden, proceswater, bluswater en
consumptiewater voor dieren. De continuïteit en kwaliteit van de levering van drinkwater zijn sinds
jaren goed geregeld. De Leveringsplannen van de waterbedrijven zijn hiervoor het beleidskader
en in de praktijk is er zelden sprake van langdurige uitval van de drinkwaterlevering. Bewust
menselijk handelen kan leiden tot een ernstige verstoring van de kwaliteit of een gehele of
gedeeltelijke uitval van de drinkwatervoorziening op lokale of regionale schaal. Dit kan de
maatschappij en regio aanzienlijk ontwrichten. Bij niet tijdig onderkende besmetting zou een
(groot) aantal slachtoffers kunnen vallen. 20
Zoals in het vorige crisistype genoemd, heeft de Veiligheidsregio Zeeland een totaal van 380.897
inwoners. Ook voor dit crisistype is het aantal inwoners van belang. Immers, hoe meer inwoners,
hoe meer mensen risico lopen als er een drinkwatervoorziening uitvalt.
18 Rapport Bescherming vitale infrastructuur, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, september 2005
19 Handreiking Regionaal Risicoprofiel
20 Bron:rapport vitale infrastructuur
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 29

Maatschappelijk thema 5: Verkeer en vervoer
Crisistype 5.1 Luchtvaartincidenten
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype een tweetal indicatoren gegeven welke de
toepassing van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreft de volgende
indicatoren: LVL8 (Leidraad Vliegtuigongevallenbestrijding op Luchtvaartterreinen) scenario van
toepassing zijn en # vliegbewegingen.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Op de risicokaart zijn luchtvaartincidenten gekoppeld aan vliegvelden. In de buurt van een
vliegveld is de kans op een vliegtuigincident immers het grootst. Binnen de Veiligheidsregio
Zeeland bevinden zich als enig relevante vliegveld het vliegveld Midden-Zeeland, in Arnemuiden.
Echter valt dit vliegveld niet onder het LVL8 scenario, maar de LVL2. Toch is in overleg met de
expertgroep besloten dit crisistype te verwerken. Dit omdat op het Vliegveld Midden-Zeeland
vliegshows plaats vinden, en 45.000 vliegbewegingen kent. 21
Naast vliegvelden bevinden zich binnen de VRZ ook een tweetal helihavens, welke zich op de
volgende locaties bevinden:
• Oosterschelde ziekenhuis, Goes;
• De Honte ziekenhuis, Terneuzen.
Qua ernst van ongevallen valt het genoemde vliegveld en de genoemde helihavens in de lichtste
risico categorie.
Het vliegveld Woensdrecht kan haar effectgebied uitstralen naar de Veiligheidsregio Zeeland. Dit
vliegveld ligt weliswaar buiten de regio, maar valt wel binnen de straal van 10 km
grensoverschrijdende risico’s. De reden dat het effectgebied wellicht ook tot in de VRZ reikt, heeft
te maken met aanvliegroutes (fly-overs) en de types vliegtuigen. Vanaf het vliegveld Woensdrecht
vindt militair en burger vliegverkeer plaats.
Crisistype 5.2 Incidenten op water
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Omdat statistieken met betrekking tot het aantal incidenten of ongevallen niet voorhanden zijn is
gekeken naar het aantal scheepvaartpassages bij sluizen in de verschillende veiligheidsregio’s.
Hier zijn de volgende twee indicatoren uit voort gevloeid: # passages pleziervaart en # passages
beroepsvaart.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Dit betreft ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van passagiers en lading en de
grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht moet worden zijn
ongevallen met veerponten, veerboten, cruiseschepen, recreatievaart en rondvaartboten. De
Veiligheidsregio Zeeland beschikt over verschillende vaarroutes, welke overzichtelijk zijn
weergegeven in bijlage 7 ‘Scheepvaart 2008’. De dikte van de getekende routes geeft de mate
van verkeersintensiteit aan.
Binnen de VRZ bevindt zich op het Grevelingenmeer, Oosterschelde, Westerschelde, Veerse
Meer en Krammer veel recreatief vaarverkeer plaats, wat het risico op een recreatief incident
relevant maakt. In totaal kent de Veiligheidsregio Zeeland 196.253 pleziervaart passages en
183.368 beroepsvaart passages. 22
21 Aanvalsplan Vliegveld Midden-Zeeland
22 Centraal Bureau voor de Statistiek
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 30

Crisistype 5.3 Verkeersincidenten op land
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype geen indicatoren beschikbaar.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Het betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor met mogelijk veel
slachtoffers. Naast de autowegen en provinciale wegen loopt door de Veiligheidsregio ook een
autosnelweg, de A58. Vrijwel parallel op de A58 loopt de intercitylijn. Deze lijn wordt voor zowel
transport van passagiers als voor transport van goederen gebruikt. De intercitylijn splitst zich op
naar spoorlijnen ter hoogte van Goes, Eindewegen, en vlak voor Arnemuiden. De relevantie van
het risico op een verkeersongeval op land is dan ook volgens deze definitie relevant.
Crisistype 5.4 Incidenten in tunnels
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype een tweetal indicatoren gegeven welke de
toepassing van dit crisistype voor de Veiligheidsregio Zeeland bepalen. Het betreft de volgende
indicatoren: # km spoortunnels en # km wegtunnels. Hierbij dient een minimum lengte aan de
orde zijn van 250 meter.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Hieronder zijn vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of sprake is van gevaarlijke
stoffen opgenomen. De twee tunnels in Zeeland zijn de Westerscheldetunnel (6,6 km) op het
grondgebied van de gemeenten Borsele en Terneuzen, en de Vlaketunnel (774 m) in de
gemeente Kapelle en Reimerswaal. Beide tunnels bestaan uit twee aparte tunnelbuizen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 31

Maatschappelijk thema 6: Gezondheid
Crisistype 6.1 Bedreiging volksgezondheid
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype geen indicatoren beschikbaar.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Bij het uitbreken van een nieuw type influenzavirus heeft dit met name invloed op het percentage
sterfgevallen onder de zieken. Wanneer de ziekte gemiddeld acht dagen duurt zal dat leiden tot
het overlijden van 0,47% van de gehele bevolking. In de Veiligheidsregio Zeeland zal dit absoluut
neer komen op circa 1860 sterfgevallen. 23
Crisistype 6.2 Ziektegolf
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype geen indicatoren beschikbaar. Wel zijn de
leeftijdsgroepen 0-5 jaar en 65 plus als hoger kwetsbare groepen aangewezen voor een
ziektegolf.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie dan wel pandemie. In de
zomermaanden trekt de Veiligheidsregio Zeeland veel toeristen. Hierdoor is de kans op
verspreiding van besmettelijke ziekten enorm. Aangezien de groep van 65-plussers naar
verwachting met 46% zullen gaan toenemen over de periode van 2007 tot 2025, en dit tevens een
zwakke groep betreft gezien de conditie, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
Naast 65-plussers, is ook de groep kinderen in de leeftijd van 0-5 jaar een kwetsbare groep.
Absoluut zijn er in Veiligheidsregio Zeeland 19.803 kinderen in de leeftijd van 0-5 jaar, en 68.853
65-plussers. 24
Crisistype 6.3 Dierziekten
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype geen indicatoren beschikbaar.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Nederland is een enorm veedicht land en transporteert het vee over de grenzen heen. Dit brengt
de waarschijnlijkheid op een uitbraak van een dierziekte naar een maximum. Wanneer een
dierziekte (virus) uitbreekt welke overdraagzaam is op de mens geeft dit een risico voor de
bevolking. Het eten van geïnfecteerde producten, afkomstig van zieke dieren leidt tot ziekte bij
mensen, en in sommige extreme gevallen tot de dood.
23 Scenario Grieppandemie
24 Centraal Bureau voor de Statistiek
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 32

Maatschappelijk thema 7: Sociaal-maatschappelijke omgeving
Crisistype 7.1 Paniek in menigten
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype geen indicatoren beschikbaar. Voorwaarde
om een evenement ook daadwerkelijk als een risico te classificeren is wel dat er minimaal 5000
mensen tegelijkertijd aanwezig moeten zijn.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. De
Veiligheidsregio Zeeland kent de volgende evenementen welke voldoen aan de gegeven
voorwaarden:
Gemeente Goes:
• Verschillende evenementen, Grote markt Goes;
Gemeente Kapelle:
• Kapelse Dag, Kapelle;
• Wemeldinge Dag, Wemeldinge;
Gemeente Schouwen-Duiveland
• Visserijdagen in Bruinisse;
• Concert at Sea, Brouwersdam;
• Pinksterfeest Renesse;
• Havendagen Zierikzee;
• Brouwse dag in Brouwershaven;
• Burghse dag in Burgh-Haamstede
Gemeente Reimerswaal:
• Mosseldag, Yerseke;
Gemeente Middelburg:
• Verschillende evenementen, Grote markt Middelburg;
Gemeente Terneuzen:
• Terneuzense Havendagen, Terneuzen;
• Dance en Rock around the Bridge, Sas van Gent;
• Megaparty’s, Sas van Gent;
Gemeente Vlissingen:
• Bevrijdingsfestival en verschillende evenementen, Bellamypark Vlissingen.
Risico’s welke bij deze evenementen relevant zijn, zijn paniek in menigten en verstoring openbare
orde. Bij de Kerncentrale Borsele vormen eventuele demonstraties ook een verstoring van de
openbare orde. Hier wordt niet voldaan aan het criteria van minimaal 5000 man, maar betreft wel
een risico.
Crisistype 7.2 Verstoring openbare orde
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Door de landelijke handreiking zijn voor dit crisistype geen indicatoren beschikbaar.
Risico Veiligheidsregio Zeeland
Manifestaties, demonstraties en samenkomsten waarin een bepaalde mening wordt uitgedragen
(zoals beschreven in de Wet openbare manifestaties), politieke spanningen en stakingen,
demonstraties rondom de kerncentrale Borsele etc. kunnen aanleiding geven tot verstoring van
de openbare orde en veiligheid binnen de VRZ. De voorbereiding van de operationele diensten
op dergelijke manifestaties vertoont overeenkomsten met de voorbereiding op evenementen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 33

7. Regionale risicoanalyse
De volgende stap in het proces is de risicoanalyse. De basis voor de risicoanalyse wordt gevormd
door een uitwerking van ramp- en crisisscenario’s met mogelijke bedreigingen van de (regionale)
veiligheid. Van ieder ramp- en crisisscenario wordt het risico geanalyseerd op basis van één
uniforme meetlat. De risicoanalyse is de resultante van de beoordeling van de scenario’s op
impact van de gevolgen op vitale belangen en de waarschijnlijkheid van het daadwerkelijk
optreden van ramp of crisis. In vervolg op het analyseren van het risico wordt de noodzaak tot
(bestuurlijke) aandacht bezien. Op basis hiervan wordt het regionaal risicoprofiel opgesteld
waarna besluitvorming kan plaatsvinden.
Regionale risicoanalyse:
Hoe erg is dat
Capaciteitenanalyse:
Wat doen we er al aan
Impactanalyse
Scenariouitwerking
Waarschijnlijkheidsanalyse
Generieke
capaciteitenanalyse
Risicoprofiel
Besluitvorming
Uitgangspunt is dat de veiligheidsregio verantwoordelijk is voor het selecteren, beschrijven en
beoordelen van de scenario’s in het regionaal risicoprofiel.
In de analyse is bekeken wat de impact van ieder scenario is en wat de waarschijnlijkheid is dat
het maatgevende scenario, met bijhorende impact, zich voordoet. De waarschijnlijkheid van
voorkomen kan verkleind worden met behulp van risicobeheersing (pro-actie, preventie en evt.
risicocommunicatie). Voor enkele scenario’s is de waarschijnlijkheid klein(er) dankzij de al
bestaande pro-actieve en preventieve aandacht. Bijvoorbeeld ’ongeval met gevaarlijke stof’, door
vergunning en handhaving van bouw en milieuregelgeving en door uitvoering te geven aan de
wettelijke taken voortkomend uit het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) en het Besluit
risico’s en zware ongevallen (Brzo).
De impact kan verkleind worden met behulp van crisisbeheersing (preparatie, repressie en
nazorg). Snel en adequaat optreden van de repressieve diensten kan de impact van een incident
verkleinen. Middels goede voorbereiding op een incident, bijvoorbeeld door actuele
rampbestrijdingsplannen, is er aandacht voor adequaat optreden. De kazerne volgordetabel zorgt
ervoor dat de opkomsttijd zo kort mogelijk is en door het dekkingsplan en spreidingsplan vindt er
een optimale verdeling van opstelplaatsen van voertuigen en hulpmiddelen plaats.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 34

8. Scenario uitwerking
8.1 Inleiding
Een scenario is een beschrijving van een aantal gebeurtenissen (rampen of crises) die
consequenties hebben voor de regionale veiligheid, de oorzaak daarvan, de context en de
gevolgen. Een scenario biedt een manier om te communiceren over en een (gezamenlijk) gevoel
te krijgen voor toekomstige onzekerheden en factoren die van invloed zijn op beslissingen van nu.
Anders gezegd: met een dergelijk scenario is het eenvoudiger om zich voor te stellen wat er mis
kan gaan en op basis daarvan in de fase van de capaciteitsanalyse te beoordelen welke
maatregelen (pro-actief, preventief, preparatief en in de repressiefase) genomen kunnen worden.
Scenario’s zijn daarmee slechts een hulpmiddel, namelijk om te bepalen of men een juist en
volledig overzicht heeft over de soort maatregelen dat genomen moet worden om de variëteit aan
rampen en crises die in de regio kunnen voorkomen het hoofd te kunnen bieden.
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp leidde de risico-inventarisatie voor elk van de
18 ramptypen 1-op-1 tot een maatscenario, d.w.z. een maatgevende grootte voor een bepaald
ramptype in de klasse I tot en met V. In de nieuwe methode worden maatgevende scenario’s
uitgewerkt op basis van expert judgement en out of the box denken.
Voor elke in de vorige stap gekozen scenario wordt een beschrijving uitgewerkt. Deze scenariouitwerkingen
omvatten een beschrijving van:
• (de aard en omvang van) één of meer met elkaar verband houdende gebeurtenissen
(incidenten) die consequenties hebben voor de regionale veiligheid;
• de aanloop tot het incident, bestaande uit de (achterliggende) oorzaak en de “trigger”die
het incident feitelijk doet ontstaan;
• de context van de gebeurtenissen, met een aanduiding van algemene omstandigheden
en de mate van kwetsbaarheid en weerstand van de mens, object en maatschappij, voor
zover relevant voor het beschreven incident;
• de consequenties van het incident, met aanduiding van aard en omvang en de effecten
van het incident op de continuïteit van de vitale infrastructuur.
Tevens worden de regulier gebruikte beheersingsmaatregelen (dus zonder de aanvullende
maatregelen zoals vergunningverlening en handhaving op basis van de capaciteitenanalyse) in
beeld gebracht en verwerkt in de beschrijving
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 35

8.2. De eisen aan een scenario
De eisen aan een ramp- en crisisscenario zijn:
• De ramp- en crisisscenario’s zijn uniform beschreven (volgens een format), zij zijn
mogelijk, consistent en begrijpelijk voor zowel brandweer als politie en GHOR;
• zij kunnen in ernst variëren van redelijk ernstig tot het ergst denkbare;
• de ramp- en crisisscenario’s zijn zo concreet dat het mogelijk is er planningsassumpties
voor de strategische planning uit af te leiden. Dit wil zeggen dat op basis van het scenario
duidelijk moet zijn op welke capaciteiten een beroep zal worden gedaan. Het benoemt de
tijdshorizon en het beleidsdomein crisistype waarop het betrekking heeft, inclusief
specifieke kwesties die aan de orde zijn
• het is relevant voor de doelstelling van de scenarioanalyse en representatief voor één
van de crisistypen.
De scenario’s worden zo omschreven dat het aan de hand van de omschrijving voor een expert
mogelijk is om het scenario te beoordelen op impact en waarschijnlijkheid (dat wil zeggen een
kwalitatieve inschatting te maken van de impact en de waarschijnlijkheid van het scenario, zie
hoofdstuk 9 en 10).
Voor diverse incidenttypen wordt een groot deel van de scenariobeschrijving opgenomen in de
voorbeelduitwerking van incidenttypen. Deze beschrijving behoeft uiteraard aanvulling voor de
regionale context. Het uitwerken van andere onderdelen van scenariobeschrijvingen door de
regio is daardoor alleen noodzakelijk bij keuze voor een (nog) niet landelijk uitgewerkt
incidenttype of de wens om de landelijke voorbeelduitwerking aan te passen. Inhoudelijke experts
kunnen worden benaderd om te beoordelen of het scenario aan bovengenoemde eisen voldoet.
Deze experts kunnen in voorkomende gevallen ook inhoudelijke informatie aanleveren om het
scenario te vullen en om feitelijke onjuistheden uit het scenario te halen.
De randvoorwaarden aan expertmeningen zijn in de NRB het meest concreet uitgewerkt in relatie
tot de waarschijnlijkheidschattingen:
• verantwoording: uniforme regels voor de beschrijving van het ramp- en crisisscenario en
verantwoording van de bronnen die de experts gebruiken;
• empirische controle: schattingen van experts moeten niet strijdig zijn met empirische
data;
• onzekerheid: experts moeten expliciet een uitspraak doen over de onzekerheid van de
schatting;
• reproduceerbaarheid: (indien van toepassing) bij verwerking van gegevens van
verschillende experts dient gebruik gemaakte te worden van reproduceerbare methoden.
Om ramp- en crisisscenario’s op te kunnen stellen is informatie nodig over risicodragers en over
relevante ontwikkelingen. Tevens is er een historisch overzicht nodig van incidenten (regionaal,
landelijk en Europees) en van de vitale infrastructuur.
Een aantal incidentscenario’s vinden op landelijk niveau plaats, bijvoorbeeld een grieppandemie
of extreme weersomstandigheden. Hierbij worden de gevolgen ook landelijk aangepakt. Hiervoor
is (waar mogelijk) aansluiting gezocht bij landelijk beleid. Ook zijn er incidentscenario’s die overal
in het land plaats kunnen vinden en waarvoor geen specifieke, regionale elementen te benoemen
zijn. Deze scenario’s zijn generiek omschreven. De overige incidentscenario’s zijn op regionaal
niveau omschreven.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 36

8.3 Scenario’s op regionaal niveau
Aan de hand van de in voorgaande paragraven aangegeven elementen, zijn voor de volgende
incidentscenario’s, op regionaal niveau maatgevende scenario’s uitgewerkt voor de
Veiligheidsregio Zeeland. De uitwerking van de regionale scenario’s is terug te vinden in bijlage 8.
2.1 Branden in kwetsbare objecten
2.2 Instortingen in grote gebouwen
3.1 Ongevallen met brandbare / explosieve stof in open lucht
3.2 Ongevallen met giftige stof in open lucht
4.2 Verstoring drinkwatervoorziening
5.2 Incidenten op het water
5.3 Verkeersincidenten op land
5.4 Incidenten in tunnels
7.1 Paniek in menigten
7.2 Verstoring openbare orde.
8.4 Generieke scenario’s
Voor de volgende incidentscenario’s zijn met behulp van eerder genoemde elementen,
maatgevende, niet specifieke, incidentscenario’s voor de Veiligheidsregio Zeeland uitgewerkt. De
uitwerking van de generieke scenario’s is terug te vinden in bijlage 8.
1.1 Overstroming
1.2 Natuurbranden
1.3 Extreme weersomstandigheden
1.5 Plagen en plantenziekten
3.3 Kernongevallen
4.1 Verstoring energievoorziening
5.1 Luchtvaartincidenten
6.1 Bedreiging volksgezondheid
6.2 Ziektegolf
6.3 Dierziekten.
8.5 Overige scenario’s
Voor de Veiligheidsregio Zeeland zijn de volgende scenario’s (nog) niet uitgewerkt, vanwege het
feit dat vanuit de expertgroep de des betreffende scenario’s als zijnde niet relevant zijn
beoordeeld. Omdat het hier over specifieke scenario’s gaat, is dit op incidenttype niveau
genoteerd.
1.3.40 Extreme regenval;
4.3.10 Uitval rioleringssysteem;
4.3.20 Uitval afvalwaterzuivering;
4.4.10 Uitval voorziening voor spraak- en datacommunicatie;
4.5.10 Langdurige staking afvalverwerking;
4.6.10 Langdurige staking distributiecentra;
5.2.30 Incident op ruim water;
6.1.30 Verontreiniging zwemwater door natuurlijke oorzaak (blauwalg);
6.1.40 Plantenziekte overdraagbaar op mens.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 37

9. Impactbeoordeling
9.1 Inleiding
Per ramp- en crisisscenario wordt een impactanalyse uitgevoerd om inzicht te krijgen in de aard,
de omvang en de schaal van de gevolgen van elk ramp- en crisisscenario.
Voor de impactanalyse wordt de methodiek gebruikt van de Strategie Nationale Veiligheid. In
tegenstelling tot de Leidraad Maatramp gaat deze methode uit van een tweedimensionale
analyse van risico’s: niet alleen op impact, maar ook op waarschijnlijkheid. Bij de beoordeling van
de impact wordt bovendien niet alleen gekeken naar de fysieke veiligheid (doden en gewonden),
maar naar de aantasting van alle vitale belangen.
9.2 Impactbeoordeling
De impactbeoordeling is een multicriteria-analyse. De gekozen impactcriteria zijn de directe
vertaling van de verschuiving in focus naar het bredere begrip crisisbeheersing en hebben
daarom betrekking op de bescherming van vitale belangen. Elk van de vitale belangen is daarom
vertaald naar één tot maximaal drie impactcriteria. Voor het regionaal risicoprofiel is aan de
nationale methode de bescherming van cultureel erfgoed toegevoegd. Tegelijkertijd is het
criterium ‘aantasting van de internationale positie van Nederland‘ uit het model gehaald, omdat dit
voor het regionale niveau veel moeilijker in te schatten is. De impactcriteria voor de regionale
risicoanalyse zijn aldus de volgende.
Vitaal belang
impactcriterium
1. territoriale veiligheid 1.1 aantasting van de integriteit van het grondgebied
2. fysieke veiligheid 2.1 doden
2.2 ernstig gewonden en chronisch zieken
2.3 lichamelijk lijden
3. economische veiligheid 3.1 kosten
4. ecologische veiligheid 4.1 langdurige aantasting van milieu en natuur
5. sociale en politieke 5.1 verstoring van het dagelijks leven
stabiliteit
5.2 aantasting van de locale en regionale positie van het
bestuur
5.3 sociaal psychologische impact: woede en angst
6. veiligheid van cultureel 6.1 aantasting van cultureel erfgoed
erfgoed
De impactcriteria zijn ‘meetbaar’ gemaakt door de impact in klassen in te delen. We hanteren vijf
klassen: A-B-C-D-E.
A: Beperkt gevolg
B: Aanzienlijk gevolg
C: Ernstig gevolg
D: Zeer ernstig gevolg
E: catastrofaal gevolg
Voor iedere klasse is een bandbreedte bepaald (bijvoorbeeld 0 tot 10 doden). Er is in alle
gevallen gestreefd naar de verhouding tussen de opeenvolgende klassen gelijk te houden.
Bovendien zijn de klassen voor elk impactcriterium zo gedefinieerd dat ze onderling min of meer
vergelijkbaar zijn.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 38

Criterium 1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied
“Het feitelijke of functionele verlies van, dan wel het buiten gebruik zijn van, dan wel het verlies
van zeggenschap over delen van de regio.”
Onder functioneel verlies wordt vooral verstaan het verlies van het gebruik van gebouwen,
woningen, infrastructuur, wegen en grond. Voorbeelden van bedreigingoorzaken zijn: buiten
oevers treden rivier, terroristische aanslag in Nederland, afscheiding van een regio, uitbraak van
dierziekten, aanval buitenlandse mogendheid, beschadiging of verlies van zeggenschap over
en/of bezit van Nederlandse ambassades, chemische/ biologische/nucleaire besmetting.
De indicatoren voor het meten van de impact zijn:
• de oppervlakte van het bedreigde of aangetaste gebied (geografische
afbakening);
• de tijdsduur gedurende welke het gebied wordt bedreigd of aangetast;
• de bevolkingsdichtheid van het betreffende gebied.
oppervlakte
tijdsduur ↓
wijk, dorp
max 4 km2
lokaal
4-40 km2
gemeentelijk
40-400 km2
regionaal
>400 km2
2-6 dagen A A B C
1-4 weken A B C D
1 tot 6 maanden B C D E
½ jaar of langer C D E E
Criterium 2.1 Doden
“Dodelijk letsel, direct overlijden of vervroegd overlijden binnen een periode van 20 jaar.”
Voorbeelden van bedreigingoorzaken zijn: ongeluk in chemische fabriek, grootscheepse
dijkdoorbraak, terroristische aanslag, uitbraak van een epidemie, grootschalige onlusten.
De indicatoren voor het meten van de impact zijn:
• het aantal doden als gevolg van het incident;
• het tijdstip van overlijden.
C
r
i
t
e
r
i
aantal
tijdstip ↓
Direct
overlijden
(binnen 1
jaar)
Vervroegd
overlijden
(van 1-20
jaar)
1 2-4 4-16 16-40 40-160 160-400
A B C C D D E
A A B C C D D
>
400
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 39

Criterium 2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken
“Letsel gevallen behorend tot categorie T1 en T2, en personen met langdurige of blijvende
gezondheidsproblemen zoals ademhalingsklachten, ernstige verbrandingen of
huidaandoeningen, gehoorbeschadiging, lijden aan oorlogssyndroom. Slachtoffers behorend tot
categorie T1 of T2 hebben onmiddellijk medische hulp nodig en behandeling dient binnen 2 uur
aan te vangen (T1) dan wel moeten continu bewaakt worden en behandeling binnen 6 uur (T2).
Chronisch zieken zijn personen die gedurende lange periode (> 1 jaar) beperkingen ondervinden:
medische zorg nodig hebben, niet of gedeeltelijk kunnen deelnemen aan het arbeidsproces,
belemmering ervaren in het sociale functioneren.”
Indien na een incident een aantal slachtoffers behorend tot de categorie T1 of T2 niet binnen 2
uur (T1) of binnen 6 uur (T2) afdoende kan worden geholpen, doordat ze niet door hulpdiensten
kunnen worden bereikt of door gebrek aan de goede hulpmiddelen, dient dat aantal te worden
beschouwd als ‘direct overleden’ en in die categorie worden opgenomen. In de beschrijving van
het scenario dient wel te worden opgenomen hoeveel slachtoffers er in de categorieën T1 en T2
zijn gevallen, ook als ze door het ontbreken van tijdige hulp overlijden, omdat dit een
aangrijpingspunt is voor de strategische planning.
Voorbeelden van bedreigingoorzaken zijn: ongeluk in chemische fabriek, terroristische aanslag
met biologische of chemische wapens, grootschalige onlusten.
De indicator voor het meten van de impact is het aantal chronisch zieken en ernstig gewonden.
C
r
i
aantal 1 2-4 4-16 16-40 40-160 160-400
>
400
A B C C D D E
Criterium 2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften)
“Blootstelling aan extreme weer- en klimaat omstandigheden, alsmede het gebrek aan voedsel,
drinkwater, energie, onderdak of anderszins primaire levensbehoeften.”
Voorbeelden van bedreigingoorzaken zijn: terroristische aanslag op drinkwatervoorziening of
energievoorziening, vrijkomen straling als gevolg van incident met kernreactor, natuurramp.
De indicatoren voor het meten van de impact zijn:
• aantal getroffenen;
• tijdsduur.
aantal < 400 < 4.000 < 40.000 > 40.000
tijdsduur ↓
2-6 dagen A B C D
1-4 weken B C D E
1 maand of langer C D E E
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 40

Criterium 3.1 Kosten
“Euro’s in termen van herstelkosten voor geleden schade, extra kosten en gederfde inkomsten.”
Voorbeelden van incidenten zijn: grootschalige vluchtelingenstromen, pandemie met massale
uitval arbeidskrachten, besmettelijke dierziekten (mond en klauwzeer), gewapend conflict in regio
waaruit Nederland grondstoffen betrekt, grootschalige uitval betalingssystemen, instorten
financiële markten.
De indicatoren voor het meten van de impact zijn:
• materiële schaden en kosten;
• gezondheid schaden en kosten;
• financiële schaden en kosten;
• kosten van bestrijding, hulpverlening en herstel.
De impact wordt gebaseerd op de totaal geleden schade in geld; de schaden in de afzonderlijke
categorieën 1 t/m 4 worden opgeteld.
Kosten in € < 2 < 20

Criterium 4.1 Langdurige aantasting van het milieu en natuur (flora en fauna)
“Langdurige of blijvende aantasting van de kwaliteit van het milieu, waaronder verontreiniging van
lucht, water of bodem, en langdurige of blijvende verstoring van de oorspronkelijke ecologische
functie, zoals het verlies van soortendiversiteit flora en fauna, verlies van bijzondere
ecosystemen, overrompeling door uitheemse soorten.”
Aantasting van de ecologische veiligheid wordt gemeten aan de hand van twee aspecten:
A. aantasting van natuur- en landschappelijke gebieden die als beschermwaardig zijn
aangewezen, en
B. aantasting van het milieu in algemene zin, ook buiten de genoemde
natuur- en landschappelijke gebieden.
N.B.: Bij de scoring van de aantasting van de ecologische veiligheid moeten eerst beide
impactcriteria worden beoordeeld. De hoogste gescoorde impact geldt als impact voor het
criterium 4.1. Echter, beide impactscores zullen in beschouwing worden genomen bij het nagaan
van de te nemen maatregelen en de daarvoor benodigde capaciteiten. Het is daarom
noodzakelijk dat gegevens voor beide impactcriteria worden verstrekt en gemotiveerd.
Criterium 4.1.A.
Aantasting van flora- en faunagebieden die als beschermwaardig zijn aangewezen (verder
genoemd ‘natuurgebieden’), waarbij wordt uitgegaan van een ‘alles of niets’-effect: waar de
aantasting optreedt gaan er ecosystemen verloren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie
typen beleidsmatig verschillende natuurgebieden: broedgebieden van weidevogels; de
ecologische hoofdstructuur (EHS) en natuurgebieden aangewezen in de Natura 2000
regelgeving.
De indicatoren voor het meten van de impact zijn:
• relatief oppervlak van het getroffen natuur- of landschappelijk gebied;
• duur van de aantasting.
(gemiddelde) relatieve
< 3% 3-10% >10%
oppervlakte
Type natuurgebied ↓
Broedgebied weidevogels A B C
EHS gebieden B C D
Natura 2000 gebieden C D E
(gemiddelde) relatieve
< 3% 3-10% >10%
oppervlakte(ha)
Type natuurgebied ↓
Broedgebied weidevogels 1.000
EHS gebieden 1.748
Natura 2000 gebieden 1.160
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 42

Criterium 4.1.B
Aantasting van het milieu in algemene zin, ook buiten de genoemde natuur en landschappelijke
gebieden, zal over het algemeen leiden tot impacts die gescoord moeten worden onder een of
meerdere van de andere impactcriteria.
In de motivering van criterium 4.1.B moet verantwoord worden welke impacts in dit verband
gescoord zijn onder welke impactcriteria. Daarnaast moet onder criterium 4.1.B aandacht worden
besteed aan impacts die een ernstige aantasting van het milieu op zich veroorzaken. Er is sprake
van ernstige aantasting van het milieu indien:
• milieuprocessen die voorwaardenscheppend zijn voor het onderhouden van
levensprocessen (denk bijvoorbeeld aan mineralisatie kringlopen, reiniging van water en
lucht), worden aangetast, waarbij (indien van toepassing) bestaande normen worden
overschreden, en:
• die aantasting plaatsvindt gedurende een periode van tenminste 1 jaar
• bij de aantasting de interventiewaarde, die geldt voor een chemische verontreiniging
wordt overschreden.
De ernst van de impact wordt gescoord aan de hand van de absolute oppervlakte van het
getroffen gebied.
oppervlakte wijk, dorp
max 4 km2
lokaal
4-40 km2
gemeentelijk
40-400 km2
regionaal
>400 km2
A B C D
Criterium 5.1 Verstoring van het dagelijks leven
“De aantasting van de vrijheid zich te verplaatsen en samen te komen op publieke plaatsen en in
openbare ruimten, waardoor de deelname aan het normale maatschappelijk verkeer wordt
belemmerd.”
Voorbeelden van bedreigingoorzaken zijn: aantasting van vitale infrastructuur zoals uitval van
elektriciteit, massale sterfte onder bevolking door pandemie, bezetting, grootschalige onlusten,
dijkdoorbraak, terroristische aanslag, grootschalige instroom van vluchtelingen.
De indicatoren voor het meten van de impact zijn:
• geen onderwijs kunnen volgen;
• niet naar het werk kunnen gaan;
• geen gebruik kunnen maken van maatschappelijke voorzieningen als die voor sport,
cultuur of gezondheidszorg;
• verminderde bereikbaarheid door blokkade van wegen en uitval van openbaar vervoer;
• niet kunnen doen van noodzakelijke aankopen wegens winkelsluiting.
De genoemde indicatoren worden gewaardeerd op basis van:
• aantal getroffenen;
• tijdsduur;
• aantal indicatoren van toepassing.
aantal < 400
tijdsduur ↓
inwoners
< 4.000
inwoners
< 40.000
inwoners
1-2 dagen A A B C
3 dagen tot 1 week A B C D
1 week tot 1 maand B C D E
1 maand of langer C D E E
>40.000
inwoners
Aantal indicatoren van toepassing
• In geval maximaal 1 indicator van toepassing is, dan -1 (bijv. D wordt C)
• in geval tenminste 3 indicatoren van toepassing zijn, dan +1 (bijv. B wordt C)
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 43

Criterium 5.2 Aantasting positie lokale en regionale openbaar bestuur:
“De aantasting van het functioneren van de Nederlandse overheid, in het bijzonder de lokale en
regionale overheid, en haar instituties en/of de aantasting van rechten en vrijheden en andere
kernwaarden verbonden aan de Nederlandse democratie en vastgelegd in de grondwet.”
Als indicatoren voor het meten van de impact worden de volgende zes gehanteerd:
• Aantasting van het functioneren van de politieke vertegenwoordiging;
• Aantasting van het functioneren van het openbaar bestuur;
• Aantasting van het functioneren van het financiële stelsel;
• Aantasting van de openbare orde en veiligheid;
• Aantasting van vrijheden en/of rechten (godsdienst, kiesrecht etc);
• Aantasting van geaccepteerde Nederlandse waarden en normen.
Aantasting van de integriteit is een vorm van aantasting van het functioneren.
De klassenindeling wordt vervolgens gebaseerd op:
• Aantal indicatoren dat van toepassing is;
• De tijdsduur;
• De omvang waarmee een indicator is aangepast.
aantal indic.
tijdsduur ↓
Maximaal 1 uit 6
indicatoren
Maximaal 2 uit 6
indicatoren
>=3 uit 6
indicatoren
Dagen A B C
Weken B C D
Maanden C D E
1 of meer jaren D E E
Aantal indicatoren
Aantal indicatoren >50% aangetast
Indien een indicator voor meer dan 50% wordt aangetast, dan +1 (bijv. C wordt D)
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 44

Criterium 5.3 Sociaal psychologische impact
“Gedragsmatige reactie van de bevolking die door uitingen van angst en woede (mogelijk ook
vermengd met verdriet en afschuw) worden gekarakteriseerd en waaraan de media aandacht
besteden. Deze uitingen kunnen komen van personen die direct worden getroffen, en van de rest
van de bevolking, en moeten waarneembaar zijn (d.w.z. hoorbaar, zichtbaar, leesbaar).
Voorbeelden van bedreigingoorzaken zijn: terroristische aanslag, politieke moord, ontvoering,
gijzeling of aanslag op politieke leiders, leden van het Koninklijk Huis, dominantie van een
ondemocratische politieke partij, staatsgreep, ontploffing kerncentrale, pandemie met
(mogelijkheid van) een massale sterfte.
De indicatoren worden in drie categorieën opgedeeld:
1. Perceptie van het incident bij de getroffenen dan wel de rest van de bevolking;
2. Verwachtingspatroon rond het incident en zijn gevolgen bij de getroffenen en de rest van
de bevolking;
3. Handelingsperspectief voor getroffenen bij het incident.
Per indicator wordt aangegeven of de indicator wel of niet van toepassing is.
Aantal significante
categorieën
Eindgradatie ↓
0 significante
categorieën
1 significante
categorieën
2 significante
categorieën
3 significante
categorieën
Laag A - - -
Gemiddeld A B C D
Hoog - C D E
(de streepjes zijn situatiecombinaties die niet kunnen voorkomen)
In alle gevallen wordt een maximale beschouwingstermijn van 1 maand aangehouden. Daarna
wordt het steeds moeilijker om gedragingen, zoals onder dit criterium bedoeld, als direct gevolg
van het incident op te vatten.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 45

Criterium 6.1 Aantasting cultureel erfgoed
Het betreft materiële (zichtbare en tastbare) sporen die een cultuurhistorische waarde
vertegenwoordigen en vaak al een beschermde status genieten. Hieronder vallen voorwerpen in
musea, archeologische vondsten, archieven, monumenten (d.w.z. panden en complexen van
bedrijf en techniek, religie, bewoning, bestuur en beheer, e.d.), herdenkingstekens,
straatmeubilair, stads- en dorpsgezichten, landschappen (d.w.z. begrensde grondoppervlakten).
Hoewel veelal verbonden aan materiële sporen worden immateriële sporen zoals verhalen,
gewoonten en gebruiken, uitingen van folklore niet in het criterium meegenomen. Deze
elementen van cultureel erfgoed zijn aan mensen verbonden en aantasting van mensen en hun
functioneren komt in andere criteria al tot uiting. De vastlegging ervan valt echter onder materiële
sporen (bijv. archieven).
N.B. Waardering van de financiële schade (bijv. beveiligings- en herstelkosten,
waardevermindering in financiële termen) geschiedt onder criterium 3.1. Met criterium 6.1 wordt
het zuivere feit van de aantasting (beschadiging, vernietiging of verdwijning) beschouwd.
De indicatoren voor het meten van de impact zijn:
1. er is sprake van uniciteit, d.w.z. het object is de enige of één van de weinige
overgebleven representant(en) van een soort of type;
2. er is sprake van aantasting van de identiteit, d.w.z. de betekenis en gevoel van
eigenwaarde die de samenleving of een gemeenschap ontleent aan het object;
3. er is sprake van aantasting van de harmonie en/of waarde en/of samenhang van een
groter geheel door de aantasting van het object als deel van dat geheel;
4. er zijn beperkte mogelijkheden tot restauratie;
5. het betreft bronmateriaal, d.w.z. het verklarende en/of inspirerende begin of uitgangspunt
voor een stroming, school, cultureel begrensde groep, e.d.
aantal
indicatoren
max. 1
indicator
max. 2
indicatoren
max. 3
indicator
en
A B C D
4 of meer
indicatoren
Het resultaat van de impactscore wordt gecorrigeerd op basis van de mate van aantasting van
een indicator. Daarbij kan de verzekerde waarde medebepalend zijn, hoewel deze niet altijd is of
kan worden vastgesteld. Ook bepalend kan de omvang van de toeristische en/of
wetenschappelijke interesse zijn, of een opneming in de officiële lijst van monumenten of
werelderfgoed. Deze aspecten worden echter in feite bepaald door één of meer van de
genoemde indicatoren.
Indien minstens één indicator voor meer dan 50% wordt aangetast, dan +1 (bijv. C wordt D).
Gevoeligheidsanalyse
Bij het bepalen van de impact wordt een bandbreedte gehanteerd (en worden een ondergrens en
een bovengrens ingevuld). Op deze manier kunnen meerdere meningen en onzekerheden
worden meegewogen.
De NRB onderscheidt vier perspectieven bij het wegen van impactcriteria. In de Handreiking is
gekozen voor het zgn. 00-perspectief. Dat betekent dat binnen ieder impactcriterium alle
perspectieven even zwaar worden gewogen. Regionale verschillen komen daardoor niet tot uiting
in de inventarisatie of analyse van risico’s, maar in de capaciteitsbeoordeling.
Het uitvoeren van de impactanalyse gebeurt kwalitatief, op hoofdlijnen op basis van beschikbare
gegevens of de expertinschattingen van het expertpanel.
Voor diverse incidenttypen wordt de impactanalyse opgenomen in de voorbeelduitwerking van
incidenttypen. Het analyseren op impact door de regio is daardoor alleen noodzakelijk bij keuze
voor een (nog) niet landelijk uitgewerkt incidenttype of de wens om de landelijke
voorbeelduitwerking aan te passen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 46

10. Waarschijnlijkheidsbeoordeling
10.1 Algemene uitgangspunten
Om de gekozen incidentscenario’s onderling te kunnen rangschikken moet, naast het bepalen
van de impact, ook de waarschijnlijkheid van het scenario beoordeeld worden. De methode
hiervoor, is gebaseerd op de Nationale Risicobeoordeling gebaseerd.
De term waarschijnlijkheid wordt in deze gedefinieerd als “de kans dat een scenario binnen de
komende vier jaar zal plaatsvinden”. De waarschijnlijkheid van het incidentscenario wordt primair
bepaald door de oorzaak. Het is om deze reden belangrijk dat het incidentscenario een goede
beschrijving geeft van de oorzaak.
10.2 Indeling waarschijnlijkheidsklassen
Voor het inschatten van de waarschijnlijkheid geldt de volgende verdeling in hoofdklassen.
K
l
a
s
s
e
A
Kwalitatief Kwantitatief Omschrijving van de dreiging
zeer
onwaarschijnlijk
tot
0,05%
geen concrete aanwijzingen en
gebeurtenis wordt nauwelijks
voorstelbaar geacht
B onwaarschijnlijk 0,05-
0,5%
geen concrete aanwijzingen, maar
gebeurtenis wordt enigszins
voorstelbaar geacht
C mogelijk 0,5-5% geen concrete aanwijzingen,
gebeurtenis is voorstelbaar
D waarschijnlijk 5-50% de gebeurtenis wordt zeer voorstelbaar
geacht
E zeer waarschijnlijk 50-
100%
concrete aanwijzingen dat de
gebeurtenis geëffectueerd zal worden
Het uitvoeren van de waarschijnlijkheidsanalyse gebeurt in beginsel kwalitatief, op hoofdlijnen op
basis van beschikbare gegevens of de expertinschattingen van het projectteam. Wanneer voor
een crisistype feitelijke berekeningen over waarschijnlijkheid beschikbaar zijn, worden deze
gebruikt (bijvoorbeeld faalkans dijkringen en BEVI-berekeningen).
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 47

11. Risicoprofiel
11.1 Het risicoprofiel
Nadat de scenario’s zijn beschreven en de risico’s zijn beoordeeld, is de vraag aan de orde welke
van die risico’s (bestuurlijke) aandacht behoeven. Door het regiobestuur moet een prioriteitstelling
in de risico’s aangebracht. Dit wordt ook wel aangeduid als het ‘tweede trechtermoment”. Deze
prioriteitstelling is richtinggevend voor de nadere capaciteitenanalyse die uiteindelijk leidt tot
adviezen over de doelstellingen van het beleidsplan.
Wettelijk gezien bestaat het risicoprofiel uit:
• Een overzicht van risicovolle situaties in de veiligheidsregio die tot een brand, ramp of
crisis kunnen leiden;
• Een overzicht van de soorten branden, rampen en crises die zich in de veiligheidsregio
kunnen voordoen; en
• Een analyse waarin de weging en inschatting van de gevolgen van de soorten branden,
rampen en crises zijn opgenomen.
De eerste twee zijn reeds vervat in het risicobeeld (hoofdstuk 6).
Het laatste betreft de uitkomsten van de risicoanalyse waarvan de resultaten in het risicodiagram
zijn gezet.
11.2 Risicodiagram
Als zowel de uitkomsten van de impact- en waarschijnlijkheidsanalyse bekend zijn, kunnen de
resultaten uitgezet worden in een risicodiagram. Op de verticale as is de impact uitgezet. De
maximale waarde van de as komt overeen met een scenario dat op alle criteria een E scoort. Op
de horizontale as is de waarschijnlijkheid aangegeven.
De berekening van de plaats van het scenario in het risico-diagram gebeurt met een rekentool. Dit
rekentool is te vinden op www.regionaalrisicoprofiel.nl.
Risico’s met een hoge impact op vitale belangen en een hoge waarschijnlijkheid van
daadwerkelijk optreden verdienen vanzelfsprekend meer aandacht dan risico’s met lage impact
en lage waarschijnlijkheid.
De plaats van het ramp- en crisisscenario in het risicodiagram bevat een weergave van die impact
en waarschijnlijkheid.
Op de volgende pagina is het Risicodiagram Veiligheidsregio Zeeland weergegeven.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 48

Risicodiagram Veiligheidsregio Zeeland
Waarschijnlijkheid
0,5 3,5 6,5 9,5 12,5 15,5
1,00
Overstroming vanuit zee
Kernongevallen
Catastrofaal
Giftige stof op water
- Uitval olievoorziening
- Pandemie ernstig
Zeer ernstig
Giftige stof spoor
Besmetting/voedselvergiftiging
Extreme hitte
en smog
Impact
Ernstig
0,10
Giftige stof BRZO
Brand op water
Ongeval brand weg
Brand aardgasleiding
Rellen menigten
- Brand spoor
- Brand gebouwen grootschalige
publieksfunctie
Giftige stof weg
Instorting gebouw
Uitval spraak/datacommunicatie
Bosbrand
Dierziekte
Extreme koude, sneeuw, ijzel
Windhozen & zware storm
Duinbrand
Uitval elektriciteitsvoorziening
Weg tunnelincident
Brand gebouwen niet zelfredzame
personen
Aanzienlijk
Brand BRZO
Uitval drinkwatervoorzieningen
Incident waterrecr. & pleziervaart Verkeersincident
Brand hoog gebouw - Brand binnenstad
- Treinincident
Uitval gasvoorziening
Paniek menigten
Beperkt
0,01
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 49

Een voorbeeld van bestuurlijke prioritering op basis van impact en waarschijnlijkheid is in
onderstaande figuur opgenomen.
Wanneer men deze “prioritering” van risico’s over het risicodiagram van Zeeland heen legt, komt
men tot de volgende categorie indeling:
Categorie I Categorie II Categorie III Categorie IV
Overstroming vanuit Giftige stof spoor Brand weg Luchtvaartincidenten
zee
Kernongeval Giftige stof weg Brand BRZO Incidenten beroepsvaart
(anders dan met
gevaarlijke stof)
Extreme hitte & smog Giftige stof BRZO Brand aardgasleiding Ongedierte en
plantenziekten
Uitval olievoorziening Brand spoor Brand hoog gebouw
Pandemie ernstig Brand op water Brand binnenstad
Besmetting/voedselverg Brand gebouwen Bosbrand
iftiging
grootschalige
publieksfunctie
Duinbrand
Uitval drinkwater
Instorting gebouw Uitval gasvoorziening
Uitval
spraak/datacomm.
Incident waterrecreatie
& pleziervaart
Uitval
Verkeersincident
elektriciteitsvoorziening
Extreme koude, sneeuw Treinincident
& ijzel
Windhozen & zware Dierziekten
storm
Brand gebouwen niet Paniek menigten
zelfredzame personen
Weg tunnelincident Rellen menigten
Giftige stof op water
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 50

Om aan te sluiten bij crisisbeheersing op basis van gevolgen, is voor ieder maatgevend crisistype
de relevante hulpverleningsprocessen (32 stuks)bepaald. Deze hulpverleningsprocessen zijn in
bijlage 9 toegevoegd. Dit geeft een beter inzicht in de benodigde capaciteit (kwalitatief) per
gevolg. In aanloop tot het beleidsplan zal vervolgens kwalitatief bekeken worden of de VRZ
uitvoering van deze processen, met de huidige middelen, aankan. Zie hoofdstuk 12
capaciteitenanalyse.
Maatschappelijk thema Crisistype Hulpverleningsprocessen
1. Natuurlijke omgeving 1.1 Overstromingen 1a/b, 3, 4, 5, 7, 8, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,
20, 21, 22, 25, 26, 28, 30, 31
1.2 Natuurbranden 1a/b, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 21,
23, 25, 28, 30, 31
1.3 Extreme weer 1a/b, 2, 3, 4, 6, 7, 20, 25, 28, 31
1.4 Aardbeving n.v.t.
1.5 Plagen en plantenziekten 2, 3, 6, 12, 25, 29, 31,
2. Gebouwde omgeving 2.1 Branden in kwetsbare
objecten
1a/b, 2, 3, 6, 7, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 21,
23, 24, 25, 28, 30, 31,32
2.2 Instorting grote gebouwen 1a/b, 2, 3, 6, 7, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 21,
23, 24, 25, 28, 30, 31,32
3. Technologische omgeving 3.1 Ongevallen met brandbare /
explosieve stof
1a/b, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18,
20, 21, 23, 24, 25, 28, 30, 31,32
3.2 Ongevallen met giftige stof in
open lucht
1a/b, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16,
17, 18, 20, 21, 23, 24, 25, 28, 29, 30, 31,32
3.3 Kernongevallen 1a/b, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,
16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 24, 25, 28, 29, 30,
31,32
4. Vitale infrastructuur en 4.1 Verstoring
1a/b, 3, 7, 8, 12, 25, 28
voorzieningen
energievoorziening
4.2 Verstoring
1a/b, 3, 7, 8, 12, 22, 25, 28
drinkwatervoorziening
4.3 Verstoring rioolwater
1a/b, 3, 7, 8, 12, 25, 28
afvoer/zuivering
4.4 Verstoring telecommunicatie 1a/b, 3, 7, 8, 12, 25, 28
4.5 Verstoring afvalverwerking 3, 7, 8, 12, 25, 28
4.6 Verstoring
3, 7, 8, 12, 22, 25, 28
voedselvoorziening
5. Verkeer en vervoer
5.1 Luchtvaartincidenten 1a/b, 2, 6, 13, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 23, 28, 30,
31
5.2 Incidenten op water 1a/b, 2, 6, 13, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 23, 26, 27,
28, 29, 30, 31
5.3 Verkeersincidenten op land 1a/b, 2, 6, 13, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 23, 28, 30,
31
5.4 Incidenten in tunnels 1a/b, 2, 6, 13, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 23, 28, 30,
31
6. Gezondheid
6.1 Bedreiging volksgezondheid 1a/b, 3, 4, 8, 12, 13, 14, 18, 30, 31
6.2 Ziektegolf 1a/b, 3, 4, 8, 12, 13, 14, 18, 30, 31
6.3 Dierziekten 1a/b, 3, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 31
7. Sociaal-maatschappelijke 7.1 Paniek in menigten 1a/b, 3, 5, 6, 7, 8, 13, 23, 25, 28, 30, 31
omgeving 7.2 Verstoring openbare orde 1a/b, 3, 5, 6, 7, 8, 13, 23, 25, 28, 30, 31
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 51

11.3 Besluitvorming
Bij de besluitvorming over de vraag welke risico’s bestuurlijke aandacht behoeven spelen
meerdere invalshoeken een rol. De uiteindelijke, bestuurlijke prioritering wordt bepaald door een
mix van:
• hoge impact en hoge waarschijnlijkheid van risico’s;
• wanverhouding risiconiveau en capaciteitsniveau basisvereisten;
• groot bestuurlijk afbreukrisico (lage waarschijnlijkheid, maar grote impact als het toch
voorkomt, bv een overstroming)
• hoog beleidsrendement (relatief geringe inspanning die veel positieve spin off geeft)
• security (hoge dreiging en grote kwetsbaarheid voor moedwillige verstoringen)
• voldoen aan landelijke doelstellingen en afspraken.
Om bestuurlijke besluitvorming mogelijk te maken, moet het risicoprofiel worden voorzien van een
oplegnotitie met voorstellen voor de prioritering van de crisistypen. Deze voorstellen zullen na
ambtelijke voorbereiding door de veiligheidsdirectie bij het bestuur moeten worden verdedigd.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 52

11.4 Consultatieronde
Als gevolg van de Wet veiligheidsregio’s kan het bestuur het risicoprofiel pas vaststellen na
consultatie van:
• De gemeenteraden;
• Het regionaal college van politie;
• De besturen van de waterschappen/hoogheemraden binnen de regio;
• Andere door de minister aangewezen functionarissen.
Elke gemeenteraad mag in de consultatie aangeven voor welke risico´s zij extra aandacht zouden
willen hebben. De raden van de gemeenten in de veiligheidsregio moeten daartoe in het
risicoprofiel kunnen zien welke risico’s voor hun gemeente relevant zijn, wat betekent dat het
profiel voldoende lokale informatie moet bevatten en de kaarten op voldoende detailniveau
beschikbaar moeten worden gesteld. De raden kunnen het concept vervolgens aanvullen met
eigen onderkende risico’s. Daarnaast kunnen ze lokale beleidsprioriteiten en veiligheidsthema’s
naar voren brengen. Dit laatste hoeft overigens niet per definitie betrekking te hebben op het
risicoprofiel, maar kan ook inbreng voor het beleidsplan in bredere zin zijn. De inhoud van het
beleidsplan is zo lokaal stevig verankerd en het gemeentebestuur kan de regie voeren over het
lokale veiligheidsbeleid.
Als de ‘wensenlijsten’ van alle gemeenteraden zijn ontvangen, dan zal het bestuur van de
veiligheidsregio een overall afweging moeten maken welke lokale wensen wel en welke niet
kunnen worden gehonoreerd. Hiertoe wordt een capaciteitsanalyse uitgevoerd.
De definitieve keuzes worden uiteindelijk in het beleidsplan vastgelegd. Desgewenst kunnen de
gemeenteraden hun college op basis van dit beleidsplan verantwoording laten afleggen over de
realisatie van de geuite wensen.
Integratie van besluitvorming
Hoewel de rapportage over het regionaal risicoprofiel, over de capaciteitsanalyse en het regionaal
beleidsplan crisisbeheersing in de regelgeving als separate trajecten beschreven zijn, is het
mogelijk om deze documenten tezamen aan de gemeenteraden voor te leggen. Een dergelijke
aanpak kan gewenst zijn uit een oogpunt van overzicht en/of integraliteit van besluitvorming.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 53

12. Capaciteitenanalyse
12.1 Inleiding
De uitgevoerde risico-inventarisatie en risicoanalyse vormen tezamen het risicoprofiel.
Alvorens echter bestuurlijke besluitvorming kan plaatsvinden over het risicoprofiel, zal eerst
moeten worden geïnventariseerd wat de veiligheidsregio en haar partners op dit moment al aan
de risico’s doen of wat zij de komende 4 jaren van plan zijn te gaan doen.
Inzicht in de aanwezige risico’s is op zich immers geen basis voor besluitvorming, als niet
tegelijkertijd kan worden aangegeven in hoeverre die risico’s nu reeds worden “aangepakt”.
In beginsel hoeft de veiligheidsregio conform artikel 14 van het wetsvoorstel Wet
veiligheidsregio’s pas in het beleidsplan aan te geven wat de operationele prestaties zijn
waarover zij beschikt (zelf of door bijstand van andere regio’s of andere organisaties). Voor
bestuurders is het echter onmogelijk om de ernst van de geanalyseerde risico’s te wegen als
onduidelijk is in hoeverre deze reeds met de huidige organisatie en prestaties zijn afgedekt.
Daarom worden in deze stap de basiscapaciteiten in beeld gebracht. Dit zijn de capaciteiten
waarover de regio nu al beschikt of gezien landelijke normen over zou moeten beschikken.
Aan de organisatorische randvoorwaarden wordt al langere tijd veel aandacht besteed in:
• Productenboek crisisbeheersing (brandweer) 25 ;
• het landelijk model productenboek (GHOR);
• Basisvereisten crisismanagement (voor alle hulpdiensten).
Uitgangspunt is dat deze landelijke normen worden toegepast.
12.2 Spiegeling huidige capaciteiten aan de landelijke normen
De basiscapaciteiten hebben betrekking op de algemene organisatorische randvoorwaarden voor
de veiligheidsregio´s en hulpdiensten betreffende beleid en netwerkmanagement,
risicomanagement en crisismanagement. Uitgangspunt is dat deze op orde zijn. In hoeverre de
basiscapaciteiten inderdaad op orde zijn, wordt beoordeeld aan de hand van de landelijke
normen. Het document “Toepassing Maatramp en Leidraad Operationele Prestaties,
Veiligheidsregio Zeeland – augustus 2008, Planvorming en Procescoördinatie Veiligheidsregio
Zeeland – PDT”is zal hiervoor de input moeten zijn.
Dit document geeft een inzicht in het hulpaanbod dat in de provincie Zeeland door brandweer,
politie, GHOR, gemeenten en overigen kan worden geleverd. Voor toepassing van de
deelprocessen wordt in een overzicht de capaciteit gepresenteerd die in de provincie Zeeland
binnen 2 uur beschikbaar is en de capaciteit die in de vorm van bijstand aan Zeeland kan worden
geleverd.
25 Het productenboek crisisbeheersing brandweer is niet formeel vastgesteld, maar de producten komen op hoofdlijnen overeen met
de producten genoemd in het – wel formeel vastgestelde – Referentiekader bedrijfsvoering en ondersteuning in het kader van het
Project Versterking Brandweer (BZK 1996)
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 54

BIJLAGEN
1 Afkortingen en begrippenlijst……………………………………………………………… 55
2. Zeeuwse Inventarisatie Crisistypen……………………………………………………… 58
3 De 25 Veiligheidsregio’s…………………………………………………………………….. 63
4 Gemeentelijke Risicobeelden……………………………………………………………… 64
5 Overzicht Risicokaart Zeeland…………………………………………………………….. 105
6 Regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed……………………………………….. 106
7 Scheepvaart 2008…………………………………………………………………………….. 107
8 Scenario’s……………………………………………………………………………………… 108
9 Hulpverleningsprocessen…………………………………………………………………... 181
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 55

Bijlage 1 Afkortingen en begrippenlijst
Afkortingen
A
AGS
B
BDUR
BEVI
BRZO
BZK
C
CBRN
CCB
CRIB
E
EHS
EV
G
GHOR
GRIP
Adviesraad Gevaarlijke Stoffen
Besluit DoelUitkering bestrijding van Rampen en zware ongevallen
Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen
Besluit Risico’s van Zware Ongevallen
(ministerie van) Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Chemisch, Biologisch, Radiologisch, Nucleair
Conflict- en Crisisbeheersing (politie)
Centraal Registratie- en InformatieBureau
Ecologische Hoofdstructuur
Externe Veiligheid
Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen
Gecoördineerde Regionale IncidentenbestrijdingsProcedure
I
IPO
ISOR
InterProvinciaal Overleg
Informatie Systeem Overige Ramptypen
N
NAVI
NCTb
NRB
NVBR
O
OOV
P
POC
R
RIVM
RRGS
V
VROM
W
WRR
Nationaal Adviescentrum Vitale Infrastructuur
Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding
Nationale Risicobeoordeling
Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding
Openbare Orde en Veiligheid
PortefeuillehoudersOverleg Crisisbeheersing
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
Register Risicosituaties Gevaarlijke Stoffen
(ministerie van) Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 56

Begrippenlijst
Beleidsplan
Basisvereisten
Capaciteiten
Chaos
Crisis
Crisisbeheersing
Crisistype
Incidentmanagement
Incidenttype
Kwetsbaarheden
Ramp
Rampenbestrijding
Een strategisch plan dat zich richt op essentiële keuzes ten aanzien van
crisisbeheersing en rampenbestrijding. (Bron: Handreiking Beleidsplan
Veiligheidsregio)
Een set van kwantitatieve en kwalitatieve normen voor de
voorwaardenscheppende processen binnen de
rampenbestrijding/crisisbeheersing, waaraan iedere veiligheidsregio onder
operationele omstandigheden moet kunnen voldoen (Basisvereisten
Crisismanagement, LBCB, 2006; zie tevens ontwerp Besluit Veiligheidsregio’s).
Een verzamelterm voor de beïnvloedingsmogelijkheden van risico´s en
scenario´s. Beïnvloedingsmogelijkheden zijn er in de hele veiligheidsketen van
risicobeheersing (pro-actie / preventie), incidentmanagement (preparatie en
represssie) en herstel. De capaciteiten kunnen zich richten op de dreiging of
risicobron, de kwetsbaarheden en gevolgen, of het incidentverloop en de afloop.
Een toestand van volledige verwarring en wanorde, waarbij alles uit een
gedifferentieerde vormloze massa of mengeling bestaat. (Bron: Van Dale
woordenboek hedendaags Nederlands - Van Dale Lexicografie - Utrecht ;
Antwerpen; 1994)
Een situatie waarin een vitaal belang van de samenleving is aangetast of dreigt te
worden aangetast. (Bron: Wetsvoorstel veiligheidsregio’s)
Het geheel van maatregelen en voorzieningen, met inbegrip van de voorbereiding
daarop, dat de overheid treft met het oog op een crisis, het voorkomen van een
crisis en het beperken van de gevolgen van een crisis. (Bron: Wetsvoorstel
veiligheidsregio’s)
Categorie van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort effecten en qua
ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
Het afhandelen van incidenten (repressie) en de voorbereiding daarop
(preparatie). (Bron: Handreiking Beleidsplan Veiligheidsregio)
Een gebeurtenis die de gang van zaken op een bepaalde manier verstoort. Het
soort van verstoring wordt bepaald door de werkingsmechanismen van de directe
oorzaak en de directe gevolgen. Naast fysische, chemische en biologische
werkingsmechanismen (rampen) worden ook sociaal economische en politieke
werkingsmechanismen onderscheiden (crises).
Er zijn verschillende benaderingen voor het begrip kwetsbaarheid: de kwetsbare
locaties zoals die in de klassieke rampenbestrijding / externe veiligheid worden
gehanteerd: ziekenhuizen, scholen, bejaardehuizen e.d. de locaties die behoren
tot de vitale infrastructuur zijn kwetsbaar voor hun uitval en de gevolgen daarvan.
De objecten die op voorhand aan te duiden zijn als aanslaggevoelig zoals onder
meer benoemd door de NCTb en de regiopolitie. Zij zijn kwetsbaar voor actie van
moedwillig menselijk handelen.
Een zwaar ongeval of een andere gebeurtenis waarbij het leven en de
gezondheid van veel personen, het milieu of grote materiële belangen in ernstige
mate zijn geschaad of worden bedreigd en waarbij een gecoördineerde inzet van
diensten of organisaties van verschillende disciplines is vereist om de dreiging
weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken. (Bron: Wetsvoorstel
veiligheidsregio’s)
Het geheel van maatregelen en voorzieningen, met inbegrip van de voorbereiding
daarop, dat de overheid treft met het oog op een ramp, het voorkomen van een
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 57

amp en het beperken van de gevolgen van een ramp. (Bron: Wetsvoorstel
veiligheidsregio’s)
Ramptype
Een categorie van mogelijke rampen die qua soort effecten en qua ontwikkeling in
de tijd op elkaar lijken. (Bron: Leidraad Maatramp)
Regionaal risicoprofiel Een inventarisatie en analyse van de risico´s (waarschijnlijkheid en impact) van
branden, rampen en crises waarop het beleid van de veiligheidsregio wordt
gebaseerd.
Risico
Risicobeoordeling
Risicobeheersing
Risicobron
Risicodiagram
Risico-inventarisatie
Risicokaart
Risicovolle situatie
Scenario
Vitale belangen
Een samenstel van de waarschijnlijkheid dat zich een brand, ramp of crisis (of
dreiging daarvan) voordoet en de mogelijke impact die dat kan hebben.
Een analyse waarin weging en inschatting van gevolgen van soorten branden,
rampen en crises zijn opgenomen.(Bron: Wetsvoorstel veiligheidsregio’s)
Alle activiteiten die een vroegtijdige structurele aandacht voor integrale veiligheid
bevorderen en die gericht zijn op het zoveel mogelijk voorkomen van onveilige
situaties en omstandigheden, waaronder het voorkomen van directe oorzaken
van onveiligheid (proactie) en het beperken en beheersen van gevolgen van
inbreuken op de veiligheid (preventie). (Bron: Handreiking Beleidsplan
Veiligheidsregio)
Een object, infrastructuur of natuurlijke omstandigheid die kan leiden tot een
brand, ramp of crisis.
Een tweedimensionaal diagram waarin de oordelen over impact en
waarschijnlijkheid van de scenario’s worden samengebracht. Op basis van dit
diagram kan een clustering naar ernst van het scenario worden aangebracht.
(Bron: Leidraad Methode Nationale Risicobeoordeling)
Een overzicht van risicovolle situaties binnen de regio die tot brand, ramp of crisis
kunnen leiden en een overzicht van de soorten branden, rampen en crises die
zich in de regio kunnen voordoen. (Bron: Wet op de veiligheidsregio’s)
Een openbare geografische kaart (per provincie, maar gebaseerd op een
landelijke database) waarop de in de veiligheidsregio’s aanwezige plaatsgeboden
en geografisch te onderscheiden risico’s zijn aangeduid, op basis van de indeling
van het risicoprofiel.
Een samenstel van een of meerdere risicobronnen en kwetsbaarheden die
kunnen leiden tot een ramp of crisis.
Een mogelijk verloop van een incident, of – meer precies – een verwacht
karakteristiek verloop van een incidenttype vanaf de basisoorzaken tot en met de
einduitkomst. Een scenariobeschrijving geeft een gestructureerde beschrijving
van de gebeurtenissen die consequenties hebben voor de regionale veiligheid, de
oorzaak daarvan, de context en de gevolgen.
Essentiële aspecten van veiligheid die bij aantasting door een ramp of crisis
leiden tot ontwrichting van de samenleving. Het betreft:
• territoriale veiligheid;
• fysieke veiligheid;
• ecologische veiligheid;
• economische veiligheid;
• sociale en politieke stabiliteit;
• veiligheid cultureel erfgoed.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 58

Bijlage 2 Zeeuwse Inventarisatielijst Crisistypen
maatschappelijk
thema
crisistype incidenttype ondergrens voor inventarisatie waar is info te vinden VRZ
relevant
ja/nee
Info gehaald uit:
1 natuurlijke
omgeving
1 overstromingen 10 Overstroming vanuit zee RPR: 1. Gebieden waarvan de
overschrijdingskans op
overstroming 1/4000 bedraagt.
2. Riviergebieden die in 1993 en
1995 overstroomden of door
overstroming werden bedreigd.
3. Door het bevoegd gezag
aangewezen overloopgebieden.
Nationaal Responsplan
Hoogwater en Overstromingen,
deel 1, Beleidsdraaiboek, BZK.
Ja
Leidraad Maatramp Zeeland
Risicokaart
20 overstromingen door hoge
rivierwaterstanden
Nee
Rivierstanden achterland
(Vlaanderen)
30 vollopen van een polder/
dijkdoorbraak
Overstromingsscenario's/
Dijkring nr.
Nee
2 natuurbranden
10 bosbrand RPR: 1. Gemengd bos en
naaldbosgebied met een
aaneengesloten omvang van
minstens 100 ha.
Dossier Bosbrand- en
Natuurbrandbestrijding
Ja
Risicokaart
Schotsman 124 ha bos
Manteling Walcheren 273 ha
bos
20 heide, (hoog)veen- en
duinbranden
2. Heide, (hoog)veen- en
duingebied met een
aaneengesloten omvang van
minstens 100 ha.
Ja
Risicokaart
Schouwse duinen 281 ha duin
3 extreme
weersomstandigheden
4 aardbeving
10 extreme koude, sneeuw en
Ja Leidraad Maatramp Zeeland
ijzel
20 extreme hitte en eventuele
Ja Leidraad Maatramp Zeeland
smog
30 windhozen - zware storm Ja Leidraad Maatramp Zeeland
40 Extreme regenval Nog niet
10 aardbeving middelzwaar KNMI
Nee Risicokaart
20 aardbeving licht
Nee
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 59

5 Plagen en
plantenziekten
10 Ongedierte en plantenziekte
(denk aan boktor, eiken
processierups en
sprinkhanenplaag)
Ja
pva eikenprocessierups
2 gebouwde 1 branden in kwetsbare 10 grote branden in gebouwen
omgeving
objecten
met niet of verminderd
zelfredzame personen
Zie Prevaplijst RPR Bijlage 3
Zorgwijzer
Ja
Leidraad Maatramp Zeeland
20 Grote branden in gebouwen
met een grootschalige
publieksfunctie
30 Grote branden in bijzonder
hoge gebouwen
Bestemmingsplan gemeente
40 Branden in dichte
(oude)binnensteden
Dossier Cultureel Erfgoed, NIFV
2 instorting in grote
gebouwen
10 explosies Ja
20 instorting door gebrekkige
gebouwconstructies
WOZ-lijst
3 technologische 1 ongevallen met 10 ongeval vervoer weg Basisnet (spoor, weg, water) Ja Risicokaart
omgeving
brandbare /
explosieve stof in
open lucht
20 ongeval vervoer water Ja waterrand
30 ongeval spoorvervoer Ja Risicokaart
40 Ongeval transport
buisleidingen
50 Ongeval stationaire inrichting
(productie, verwerking,
opslag en gebruik)
Ja
Ja
Ja
Risicokaart
Risicokaart
2 Ongevallen met giftige
stof in open lucht
10 Ongeval vervoer weg Ja Risicokaart
20 Ongeval vervoer water Ja waterrand
30 ongeval spoorvervoer Ja Risicokaart
40 Ongeval transport
buisleidingen
Ja
Risicokaart
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 60

50 Ongeval stationaire inrichting
(productie, verwerking,
opslag en gebruik)
Ja
Risicokaart
3 Kernongevallen
10 Ongeval A-objecten:
centrales
RB Ja Borsele
20 Ongeval A-objecten: nabije
centrales
grensoverschrijdend
30 Ongeval A-objecten:
scheepvaart met
kernenergie en nucleair
defensiemateriaal
40 Ongeval B-objecten: vervoer
grote eenheden radioactief
materiaal
RB Ja Doel
Ja
Ja
nuclear submarines
Antwerpen en aanvliegroute
zgn. Warheads
RA afval Covra
50 Ongeval B-objecten: vervoer
grote eenheden radioactief
materiaal
60 Ongeval B-objecten:
nucleaire faciliteiten
brandklasse II
70 Ongeavl B-objecten: overig
vervoer en gebruik nucleaire
materialen (laboratoria etc.)
Ja
Ja
Ja
RA afval Covra
RA afval Covra
medische ziekenhuislab.
4 vitale
1 Verstoring
infrastructuur en energievoorziening
voorzieningen
80 Militaire treinen en
Ja
transporten nucleaire
materiaal
10 Uitval olievoorziening RB: aardgasleidingen met een Bescherming Vitale
Ja
uitwendige diameter van meer Infrastructuur, BZK
20 Uitval gasvoorziening
dan 50 mm
en een druk van meer dan 1600
Ja
kPa;
Ja
30 Uitval
elektriciteitsvoorziening
provincie en politie
Bescherming Vitale
Infrastructuur
2
Verstoring
drinkwatervoorziening
10 Uitval drinkwatervoorziening Drinkwaterwet- en besluit Ja
20 Problemen waterinname
(waterstand rivieren en
meren)
Nee
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 61

3 Verstoring
rioolwaterafvoer en
afvalwaterzuivering
4 Verstoring
telecommunicatie
5 Verstoring
afvalverwerking
6 Verstoring
voedselvoorziening
30 Verontreiniging Nee
10 Uitval rioleringssysteem Nog niet
20 Uitval afvalwaterzuivering Nog niet
10 Uitval voorziening voor
spraak- en
datacommunicatie
10 Langdurige staking
afvalverwerking
10 Langdurige staking
distributiecentra
5 verkeer en
vervoer
1 luchtvaartincidenten 10 Incident bij start of landing
op of om een
luchtvaartterrein
20 Incident vliegtoestel bij
vliegshows
30 Incident bij start of landing
op of om een
luchtvaartterrein binnen een
buurregio
2 incidenten op water 10 Incident waterrecreatie en
pleziervaart
RPR: Vliegvelden met LVLmaatscenario
en militaire
(oefen)terreinen voor
vliegtoestelen en helicopters
Leidraad
vliegtoestelongevallenbestrijding
op Luchtvaart terreinen, BZK
Nog niet
Nog niet
Nog niet
Ja
Nee
Nee
Leidraad Maatramp Zeeland
Incidentmanagement Ja waterrand
duikongevallen
50 jachthavens
11.000 ligplaatsen
3 verkeersincidenten op
land
20 Incident beroepsvaart
Ja
(anders dan met Gevaarlijke
stoffen)
30 Incident op ruim water nog niet
10 Incident wegverkeer RPR: 1. Autosnelwegen.
2. Overige rijks(auto)wegen.
3. Provinciale autowegen.
4. bruggen en viaducten
Ja
waterrand
Risicokaart
Leidraad Maatramp Zeeland,
75km autosnelweg
20 Incident treinverkeer RPR: 4. Spoorlijnen voor
intercity of ICE-verkeer.
5. Spoorlijnen voor
hogesnelheidsverkeer.
Ja
Risicokaart
Leidraad Maatramp Zeeland,
75km Intercity spoor
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 62

4 incidenten in tunnels
10 Incidenten in treintunnels +
stations
RPR: Alle weg-, spoor, traa,
lightrail en metrotunnels langer
Leidraad Scenarioanalyse
Ongevallen in Tunnels
20 Incident in wegtunnels
dan 250 meter
Ja Leidraad Maatramp Zeeland
Vlaketunnel (0,4km)
Westerscheldetunnel (6,7km)
nieuwe tunnel (Sluiskil)
nee
30 Incident in tram- en
metrotunnels + station
Nee
6 gezondheid
1 Bedreiging
volksgezondheid
2 ziektegolf
3 dierziekten
(overdraagzaam op
mens)
10 Besmettingsgevaar ja inleiding draaiboek pokken
20 Voedselvergiftiging ja
30 Verontreiniging zwemwater
door natuurlijke oorzaak
(blauwalg)
40 Plantenziekte overdraagbaar
op mens
10 Pandemie
Beleidsdraaiboek Pandemie
RIVM
20 Grootschalige besmetting Centrum
Infectieziektenbestrijding
10 Dierziekte normaal Ja
20 Dierziekte overdraagbaar op
mens
7. sociaalmaatschappelijke
1 paniek in menigten 10 Paniek tijdens grote
festiviteiten, concerten,
omgeving
demonstraties
2 verstoring openbare
orde
10 rellen rondom demonstraties
en andere manifestaties met
politiek karakter
RPR: locatiespecifieke en
periodieke evenementen met
bijeenkomsten van minstens
5000 personen per keer op een
gedefinieerd, beperkt gebied.
Handleiding grieppandemie
decentrale overheden
Handreiking
Terrorismebestrijding op lokaal
niveau
nog niet
nog niet
Ja
Ja
Ja
Ja
draaiboek pandemie
draaiboek CAS
Crowdmanagement Ja draaiboek Borsele
20 gewelddadigheden rondom
voetbalwedstrijden
30 massale vechtpartijen en
buurtrellen
Nee
Nee
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 63

Bijlage 3 de 25 Veiligheidsregio’s
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 64

Bijlage 4 Gemeentelijke risicobeelden
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van
een helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld
een te groot gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen
dat relevante risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten vereist. Om
risico’s te kunnen analyseren is het, conform de Wet veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te
hebben in welke soorten branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 65

Risicobeeld gemeente Borsele
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante risico’s
zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen analyseren
is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten branden,
rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen, analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 66

Risicobeeld Borsele
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Borsele kent ruim 22.5000 inwoners. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het
CBS en het RPB uit 2007 zal de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer
500 duizend ten opzichte van 2007. Dit is een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting
16,8 miljoen mensen in Nederland. Echter geld dat voor de gemeente Borsele er naar 2025 geen
toename, maar afname wordt verwacht. Hier wordt namelijk een afname van bijna 10% verwacht.
Uiteraard zal dit niet voor elke bevolkingslaag gelden. Zo wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers
aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Borsele beslaat 194 km2 en bevindt zich tussen de gemeenten Goes, Kapelle, Middelburg
en Vlissingen. De gemeente Borsele bestaat uit de dorpen: Baarland, Borssele, Driewegen, Ellewoutsdijk,
’s-Gravenpolder, ’s-Heer Abtskerke, ’s-Heerenhoek, Heinkenszand, Hoedekenskerke, Kwadendamme,
Lewedorp, Nieuwdorp, Nisse, Oudelande en Ovezande. Heinkenszand en ’s-Gravenpolder, met elk zo’n
5000 inwoners, zijn de twee grootste kernen. Het kleinste dorp is Ellewoutsdijk (ongeveer 400 inwoners).
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Borsele gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook in
de gemeente Borsele relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens van het
Waterschap een “direct risico” bij een dijkdoorbraak. Dit betekent dat de gemeente Borsele bij een
dijkdoorbraak direct onder water staat.
Het risico natuurbranden is voor de gemeente Borsele niet relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Borsele niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Borsele bevinden zich ook een aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Hierbij moet gedacht
worden aan scholen, verzorgings- en verpleeghuizen.
Binnen de gemeente Borsele bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen
gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze
samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Vooralsnog is er door de gemeente Borsele nog geen
gemeentelijke inventarisatie voor het cultureel erfgoed uitgevoerd.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Borsele, en/of de objecten
waarvan het effectgebied zich in de gemeente Borsele bevindt. Onder kernongevallen verstaan we
ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden. Mogelijke bronnen van een
kernongeval is de kerncentrale in Borsele.
Onder deze categorie vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
De gemeente Borsele heeft momenteel twee bedrijven, Total Raffinaderij Nederland NV en Vopak
Terminal Vlissingen BV, waarvoor in het kader van het Besluit risico’s zware ongevallen (BRZO’99)
rampbestrijdingsplannen zijn vastgesteld.
Verder bevinden zich in de gemeente Borsele nog negen niet BRZO-inrichtingen waar aanzienlijke
hoeveelheden brandbare, explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 67

In dit verband spelen vanuit de omliggende gemeenten de volgende bedrijven een rol wat betreft risico’s
die de gemeente Borsele kunnen treffen:
• Gemeente Vlissingen:
-Thermphos. Seaways, Invista, Arkema, Petroplus Sloe (BRZO-bedrijven)
-Pfauth, Pechiney (niet BRZO-bedrijven).
• Gemeente Middelburg:
-Eastman (BRZO-bedrijf).
• Gemeente Terneuzen:
-DOW Benelux NV, Oiltanking Terneuzen BV, Air Liquide BV, Air Products BV, Delta Milieu
gevaarlijk afval, Broomchemie BV, Yara Sluiskil BV, Zuid-Chemie BV, Cerestar (BRZO-bedrijven).
• Gemeente Goes:
-Bison International (niet BRZO-bedrijf).
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Borsele is dit:
• het vervoer over de weg, per spoor en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine
en diesel, brandbaar gas als LPG, giftige stoffen als ammoniak en chloor en nucleair materiaal).
• het vervoer per buisleiding (aardgasleiding van de Gasunie tot aan het reduceerstation, ruwe
aardolie van de Totalsteiger naar de Total-raffinaderij en aardoliederivaten van de Totalraffinaderij
via Ellewoutsdijk naar Dow Chemical in Terneuzen).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Borsele is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. In
de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval immers het grootst. Op korte
afstand van de gemeentegrens ligt het Vliegveld Midden-Zeeland. Qua ernst van ongevallen valt
dit luchthaventerrein in de lichtste categorie.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van
passagiers en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht
moet worden zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten, rondvaartboten en
cruiseschepen. In Borsele spelen ongevallen op het water een grote rol door de ligging aan de
Westerschelde en de aanwezigheid van een industrieel havengebied: het Sloegebied.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In Borsele speelt dit een rol omdat de rijksweg A58 de noordgrens
van de gemeente vormt en de N62 weg door de Westerscheldetunnel tot de N254 en de N666
over het grondgebied lopen.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. Zoals hierboven al genoemd, bevind zich in de gemeente
Borsele de Westerscheldetunnel, waar dan ook dit risico op van toepassing kan zijn.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Aangezien de groep 65+ers naar
verwachting zal groeien in de gemeente Borsele, en dit ook gelijk de meest zwakke groep is, vormt dit
een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om dit ook
daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten
zijn.
Een uitzondering hierop vormen eventuele demonstraties bij de Kernenergiecentrale Borssele.
Toekomstige risico’s
In afwachting van een te realiseren voorziening in de Vlissingse buitenhaven kunnen cruiseschepen in de
Scaldiahaven of in de Bijleveldhaven aanleggen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 68

Risicobeeld gemeente Goes
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 69

Risicobeeld Goes
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Goes kent ruim 36.000 inwoners. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het CBS
en het RPB uit 2007 zal de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 500
duizend ten opzichte van 2007. Dit is een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting 16,8
miljoen mensen in Nederland. In Goes wordt er een lichte toename van 4% verwacht. Wel wordt
geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Goes beslaat 102 km2 en bevindt zich tussen de gemeenten Borsele, Kapelle, Noord-
Beveland en Middelburg. De gemeente Goes bestaat uit de stad Goes en uit de dorpen 's-Heer
Arendskerke, 's-Heer Hendrikskinderen, Kattendijke, Kloetinge, Wilhelminadorp en Wolphaartsdijk.
Goes, de enige stad in Zuid- en Noord-Beveland, vervult een centrumfunctie voor de hele regio met
100.000 inwoners. De stad biedt daarom uiteenlopende voorzieningen op de gebieden detailhandel,
gezondheidszorg, onderwijs, sport en cultuur.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Goes gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook in de
gemeente Goes relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens van het
Waterschap een “indirect risico” bij een dijkdoorbraak. Dit betekent dat de gemeente bij een dijkdoorbraak
niet direct onder water staat. Wanneer gekeken wordt naar de risicokaart, kan men constateren dat dit
risico wellicht niet zo “indirect” is zoals het Waterschap doet vermelden. De stad Goes wordt inderdaad
amper getroffen door de overstroming, al wordt het wel geheel geïsoleerd met alle gevolgen van dien. De
gemeente Goes wordt daarin tegen wel behoorlijk getroffen volgens de risicokaart.
Het risico natuurbranden is voor de gemeente Goes niet relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Goes niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Goes bevinden zich ook een groot aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. De kwetsbare
gebouwen zijn in Goes geïnventariseerd. De conclusie is dat de stad Goes, die voor de Bevelanden de
duidelijke centrum functie vervult, veel grote gebouwen heeft. Voor Goes moet gedacht worden aan
gebouwen met een woonfunctie (meerdere verzorgings- en verpleeghuizen), een logiesfunctie (meerdere
hotels en pensions), een onderwijs- of zorgfunctie (veel scholen en kinderdagverblijven), een
gezondheidsfunctie (psychiatrisch ziekenhuis Emergis en het Oosterscheldeziekenhuis),
bedrijfsgebouwen (kantoren en fabrieken) en gebouwen met een publieksfunctie (schouwburg de Mythe,
museum voor Noord- en Zuid-Beveland, de bibliotheek, sportcentrum Zeeland, het NS-stadion, het
stadskantoor en de kerkgebouwen).
De binnenstad van Goes is zeer dicht bebouwd wat een risico bij brand en instorting kan vormen.
Binnen de gemeente Goes bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen gesteld
betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze samenleving en
in die zin onvervangbaar zijn Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van de provincie
Zeeland ’97 is het volgende object geïnventariseerd: Voorslag stadhuistoren. Vooralsnog is er door de
gemeente Goes nog geen gemeentelijke inventarisatie voor het cultureel erfgoed uitgevoerd.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Goes, en/of de objecten waarvan
het effectgebied zich in de gemeente Goes bevindt. Het risico kernongevallen is zo een risico wat zich
niet bevindt in deze gemeente, maar wel het effectgebied in de gemeente heeft. Onder kernongevallen
verstaan we ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden. Mogelijke bronnen
van een kernongeval zijn de kerncentrale in Borsele en de kerncentrale in Doel (België).
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 70

Onder deze categorie vallen de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s die de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
Binnen de gemeente Goes bevinden zich diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden brandbare,
explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Goes is dit het vervoer over de
weg en het spoor (voornamelijk van brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en brandbaar gas als
LPG) en het vervoer per buisleiding (de aardgasleiding van de Gasunie tot aan het reduceerstation).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Goes is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende Risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. In de
buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval immers het grootst. Op korte afstand
van de gemeentegrens ligt het Vliegveld Midden-Zeeland. Qua ernst van ongevallen valt dit
luchthaventerrein in de lichtste categorie. Het Oosterscheldeziekenhuis in Goes is voorzien van een
helikopter landingsplaats.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van passagiers
en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht moet worden
zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. In Goes spelen
ongevallen op het water een rol doordat een deel van het Veerse Meer en de Oosterschelde binnen
de grenzen van de gemeente liggen. Verder hebben we te maken met het kanaal en de sluizen bij
het Goese Sas, het Goese Meer, recreatieterrein De Piet, de jachthavens in Wolphaartsdijk, de
Zandkreekdam, de haven van Goes en de stadshaven in het centrum van Goes.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In Goes speelt dit een rol omdat de rijksweg A58, de N254, de N256
en de N289 over het grondgebied lopen. Verder ligt er een spoorlijn in de gemeente die dwars door
het centrum van Goes loopt.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Goes zijn geen tunnels aanwezig. De twee
tunnels in Zeeland zijn de Westerscheldetunnel op het grondgebied van de gemeenten Borsele en
Terneuzen en de Vlaketunnel in de gemeente Kapelle.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Goes in de zomermaanden veel
toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook tevens groter. Aangezien
de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Goes, en dit ook gelijk de meest zwakke
groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. In Goes zijn twee locaties
waar dergelijke aantallen personen met enige regelmaat aanwezig zijn. Dit zijn de Grote Markt in het
centrum van Goes waar in de zomermaanden enkele openlucht evenementen worden gehouden
(muziekoptredens) en de Zeelandhallen op bedrijventerrein De Poel in Goes waar muziekoptredens,
evenementen en beurzen worden georganiseerd. Voorwaarde om dit ook daadwerkelijk als een risico te
classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten zijn.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010 – 2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld
kunnen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 71

Voorlopig Risicobeeld gemeente Hulst
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 72

Risicobeeld Hulst
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Hulst kent bijna 28.000 inwoners. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het CBS
en het RPB uit 2007 zal de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 500
duizend ten opzichte van 2007. Dit is een lichte toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting
16,8 miljoen mensen in Nederland. Echter geld dat voor de gemeente Hulst er naar 2025 geen toename,
maar afname wordt verwacht. Hier wordt namelijk een minimale afname van een 0,5% verwacht.
Uiteraard zal dit niet voor elke bevolkingslaag gelden. Zo wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers
aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Hulst beslaat 254 km2 en bevindt zich tussen de gemeenten Terneuzen, de Westerschelde
en de grens met België. Centraal ligt de vestingstad Hulst met er omheen 14 dorpskernen: Clinge,
Graauw, Heikant, Hengstdijk, Kapellebrug, Kloosterzande, Lamswaarde, Nieuw Namen, Ossenisse, St.
Jansteen, Terhole, Vogelwaarde en Walsoorden.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Hulst gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook in de
gemeente Hulst relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens van het
Waterschap een “direct risico” bij een dijkdoorbraak met alle gevolgen van dien.
Bij St-Jansteen ligt het gemengd bos (loofhout/naaldhout) genaamd Waterwingebied St-Jansteen met een
oppervlakte van 129 ha. Het risico van natuurbranden is dan ook voor de gemeente Hulst relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Hulst niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Hulst bevinden zich ook een aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Hierbij moet gedacht
worden aan scholen, verzorgings- en verpleeghuizen.
Binnen de gemeente Hulst bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen gesteld
betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze samenleving en
in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van de provincie
Zeeland ’97 is het volgende object geïnventariseerd: St. Willibrordusbasiliek kerk met kunstbezit in Hulst.
Vooralsnog is er door de gemeente Hulst nog geen gemeentelijke inventarisatie voor het cultureel erfgoed
uitgevoerd.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Hulst, en/of de objecten waarvan
het effectgebied zich in de gemeente Hulst bevindt. Het risico kernongevallen is zo een risico wat zich niet
bevindt in deze gemeente, maar wel het effectgebied in de gemeente heeft. Onder kernongevallen
verstaan we ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden. Mogelijke bronnen
van een kernongeval zijn de kerncentrale in Borsele en de kerncentrale in Doel (Belgie).
Onder deze categorie vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
Binnen de gemeente Hulst bevinden zich diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden brandbare,
explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 73

In dit verband spelen vanuit de België de Seveso bedrijven een rol wat betreft risico’s die de gemeente
Hulst kunnen treffen.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Hulst is dit het vervoer over de
weg en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en brandbaar gas als LPG).
Op grondgebied van de gemeente Hulst lopen diverse buisleidingen waardoor gevaarlijke stoffen worden
getransporteerd. (o.a. de aardgasleiding van de Gasunie tot aan reduceerstation).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Hulst is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Vliegtuigongevallen zijn gekoppeld aan de aanwezigheid van vliegvelden.
In de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval het grootst. In Zeeland hebben
we vliegveld Midden-Zeeland. Qua ernst van ongevallen valt dit luchthaventerrein in de lichtste
categorie. In Hulst zijn geen luchthavens.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van
passagiers en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht
moet worden zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. Door de
ligging aan de Westerschelde is het risico van een ongeval op het water relevant.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In de gemeente Hulst lopen de rijkswegen N60 en N61 welke het
risico op een verkeersongeval mogelijk maken.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder valt vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Hulst zijn geen tunnels aanwezig. De twee
tunnels in Zeeland zijn de Westerscheldetunnel op het grondgebied van de gemeenten Borsele
en Terneuzen en de Vlaketunnel in de gemeente Kapelle.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Hulst in de zomermaanden veel
toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook tevens groter. Aangezien
de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Hulst, en dit ook gelijk de meest zwakke
groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om dit ook
daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten
zijn.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010 – 2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld
kunnen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 74

Risicobeeld gemeente Kapelle
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 75

Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Risicobeeld Kapelle
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Kapelle kent 12.275 inwoners. Hiervan zijn er 1832, ofwel 22,5% 65 jaar of ouder. Volgens
de landelijke bevolkingsprognose van het CBS en het RPB uit 2006 zal de totale Nederlandse bevolking
in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 600 duizend ten opzichte van 2006. Er wonen dan naar
verwachting 16,9 miljoen mensen in Nederland. . Echter geld dat voor de gemeente Kapelle er naar 2025
geen toename, maar afname wordt verwacht. Hier wordt namelijk een afname van een ruime 10%
verwacht. Uiteraard zal dit niet voor elke bevolkingslaag gelden. Zo wordt geconstateerd dat de groep van
65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Kapelle beslaat 49 km2 en bevindt zich tussen de gemeenten Borsele, Goes en
Reimerswaal. De gemeente kent vier kernen zijnde Kapelle, Biezelinge, Wemeldinge en als kleinste kern
Schore.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Kapelle gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook in
de gemeente Kapelle relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens van het
Waterschap een “indirect risico” bij een dijkdoorbraak. Wanneer gekeken wordt naar de risicokaart, kan
men constateren dat dit risico wellicht niet zo “indirect” is zoals het Waterschap doet vermelden. Het dorp
Kapelle wordt inderdaad amper getroffen door de overstroming, al wordt het wel geheel geïsoleerd met
alle gevolgen van dien. De gemeente Kapelle wordt daarin tegen wel behoorlijk getroffen volgens de
risicokaart. Zo is Wemeldinge vrijwel compleet overstroomd.
Het risico natuurbranden is voor de gemeente Kapelle niet relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Kapelle niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Kapelle bevinden zich een aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote gebouwen
met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Hierbij moet gedacht worden aan
scholen, verzorgings- en verpleeghuizen.
Binnen de gemeente Kapelle bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen
gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze
samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van
de provincie Zeeland ’97 zijn de volgende objecten geïnventariseerd: graftombe Van Tuyl, diverse
grafzerken en koorbanken in N.H. Kerk in Kapelle. Vanuit de gemeente Kapelle is er op gemeentelijk
niveau ook een inventarisatie uitgevoerd, welke is terug te vinden in de bijlage “Gemeentelijke aanvulling
inventarisatie cultureel erfgoed”.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Kapelle, en/of de objecten
waarvan het effectgebied zich in de gemeente Kapelle bevindt. Het risico kernongevallen is zo een risico
wat zich niet bevindt in deze gemeente, maar wel het effectgebied in de gemeente heeft. Onder
kernongevallen verstaan we ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden.
Mogelijke bronnen van een kernongeval zijn de kerncentrale in Borsele en de kerncentrale in Doel
(Belgie).
Onder deze categorie vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 76

edrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
Binnen de gemeente Kapelle bevinden zich diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden
brandbare, explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Kapelle is dit het vervoer over de
weg en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en brandbaar gas als LPG)
en op grondgebied van de gemeente Kapelle lopen diverse buisleidingen waardoor gevaarlijke stoffen
worden getransporteerd. (o.a. de aardgasleiding van de Gasunie tot aan reduceerstation).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Kapelle is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Vliegtuigongevallen zijn gekoppeld aan de aanwezigheid van vliegvelden.
In de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval het grootst. In Zeeland hebben
we vliegveld Midden-Zeeland. Qua ernst van ongevallen valt dit luchthaventerrein in de lichtste
categorie. In Kapelle zijn geen luchthavens.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van
passagiers en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht
moet worden zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. Omdat
binnen de gemeente Kapelle het Kanaal door Zuid-Beveland, de Oosterschelde en de
Westerschelde aanwezig zijn, is het risico van een ongeval op het water relevant.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In de gemeente Kapelle lopen de rijksweg A-58, de Vlaketunnel en
een spoorlijn, welke het risico op een verkeersongeval mogelijk maken.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder valt vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. Binnen de gemeente Kapelle en Reimerswaal valt de
Vlaketunnel, waardoor dan ook dit risico van een ongeval in een tunnel aanwezig is voor de
gemeente Kapelle.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Kapelle in de zomermaanden
veel toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook tevens groter.
Aangezien de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Kapelle, en dit ook gelijk de
meest zwakke groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. In deze zin zouden voor
de gemeente Kapelle de Kapelse Dag en de Wemeldinge Dag verstaan kunnen worden. Voorwaarde om
dit ook daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig
moeten zijn, welke ook het geval is bij deze evenementen.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010 – 2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld
kunnen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 77

Voorlopig Risicobeeld gemeente Middelburg
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 78

Een volledige weergave van de hierboven genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan
gekoppelde crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Risicobeeld Middelburg
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Middelburg kent ruim 47.000 inwoners. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het
CBS en het RPB uit 2007 zal de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer
500 duizend ten opzichte van 2007. Dit is een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting
16,8 miljoen mensen in Nederland. In Middelburg wordt er ook een lichte toename veracht. Wel wordt
geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Middelburg beslaat 53 km2 en bevindt zich tussen de gemeenten Borsele, Vlissingen,
Noord-Beveland, Goes en Veere. De gemeente Middelburg bestaat uit de stad Middelburg en uit de
dorpen Oudedorp, Brigdamme, Kleverskerke, Arnemuiden en Nieuw- en St Joostland.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Middelburg gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook
in de gemeente Middelburg relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens
van het Waterschap een “indirect risico” bij een dijkdoorbraak. Dit betekent dat de gemeente bij een
dijkdoorbraak niet direct onder water staat. Wanneer gekeken wordt naar de risicokaart, kan men
constateren dat dit risico wellicht niet zo “indirect” is zoals het Waterschap doet vermelden. De stad
Middelburg wordt inderdaad amper getroffen door de overstroming, al wordt het wel geheel geïsoleerd
met alle gevolgen van dien. De gemeente Middelburg wordt daarin tegen wel behoorlijk getroffen volgens
de risicokaart.
Het risico natuurbranden is voor de gemeente Middelburg niet relevant. Extreme weersomstandigheden
zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze extreme weersomstandigheden
worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel, windhozen of zware storm. Mede gezien
de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere weersomstandigheden, is dit een relevant
risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Middelburg niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Middelburg bevinden zich een groot aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. De binnenstad van
Middelbrug is zeer dicht bebouwd wat een risico bij brand en instorting kan vormen.
Binnen de gemeente Middelburg bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen
gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze
samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van
de provincie Zeeland ’97 zijn de volgende objecten geïnventariseerd: Oostkerk, Boerderij Binnendijk 3 en
de 6 Zeeuwse wandtapijten in het Zeeuwsmuseum. Vooralsnog is er door de gemeente Middelburg nog
geen gemeentelijke inventarisatie voor het cultureel erfgoed uitgevoerd.
3. Technologische omgeving
Onder dit kopje vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Middelburg, en/of de
objecten waarvan het effectgebied zich in de gemeente Middelburg bevindt. Het risico kernongevallen is
zo een risico wat zich niet bevindt in deze gemeente, maar wel het effectgebied in de gemeente heeft.
Onder kernongevallen verstaan we ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan
optreden. Mogelijke bronnen van een kernongeval zijn de kerncentrale in Borsele en de kerncentrale in
Doel (België).
Onder deze categorie vallen de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s die de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 79

verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
De gemeente Middelbrug heeft momenteel één bedrijf, Eastmen, waarvoor in het kader van het Besluit
risico’s zware ongevallen (BRZO’99) een rampbestrijdingsplan is vastgesteld. Verder bevinden zich in de
gemeente Middelburg diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden brandbare, explosieve en
toxische stoffen zijn opgeslagen.
In dit verband spelen vanuit de omliggende gemeenten de volgende bedrijven een rol wat betreft risico’s
die de gemeente Middelburg kunnen treffen: Kloosterboer Vlissingen VOF.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Middelburg is dit het vervoer over
de weg en de nieuwe Sloelijn (voornamelijk van brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en
brandbaar gas als LPG) en het vervoer per buisleiding (de aardgasleiding van de Gasunie tot aan het
reduceerstation).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico voor gemeente Middelburg is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. In
de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval immers het grootst. Het Vliegveld
Midden-Zeeland ligt op grondgebied van de gemeente Middelburg. Qua ernst van ongevallen valt
dit luchthaventerrein in de lichtste categorie.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van
passagiers en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht
moet worden zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. In
Middelburg spelen ongevallen op het water een rol doordat een deel van het Veerse Meer binnen
de grenzen van de gemeente ligt. Verder hebben we te maken met het kanaal door Walcheren,
recreatieterrein het Zilveren Schor en de Oranjeplaat, de jachthavens in Middelburg en
Oranjeplaat, de haven van Middelburg.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In Middelburg speelt dit een rol omdat de rijksweg A58 en de N57
over het grondgebied lopen. Verder ligt er een spoorlijn in de gemeente die door het centrum van
Middelburg loopt.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Middelburg zijn geen tunnels aanwezig. De
twee tunnels in Zeeland zijn de Westerscheldetunnel op het grondgebied van de gemeenten
Borsele en Terneuzen en de Vlaketunnel in de gemeente Kapelle.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Middelburg in de zomermaanden
veel toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook tevens groter.
Aangezien de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Middelburg, en dit ook gelijk de
meest zwakke groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. In Middelburg is de Grote
Markt een locatie waar dergelijke aantallen personen met enige regelmaat aanwezig. Hier worden
regelmatig enkele openlucht evenementen gehouden (muziekoptredens). Voorwaarde om dit ook
daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten
zijn.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010 – 2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld
kunnen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 80

Risicobeeld gemeente Noord-Beveland
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elke maatschappelijke themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid. De ramptypen zijn te
categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving;
2. Gebouwde omgeving;
3. Technologische omgeving;
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen;
5. Verkeer en vervoer;
6. Gezondheid;
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving.
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio’s niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crisis die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crisis. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of zwaar
ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijke gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie zijn.
De focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld. Binnen de
Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario’s niet meer te gebruiken.
Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 81

Risicobeeld Noord-Beveland
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Noord-Beveland kent 7.327 inwoners. Hiervan is zo’n 20,5% 65+er, wat neer komt op 1499
inwoners absoluut. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het CBS en het RPB uit 2007 zal de
totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 500 duizend ten opzichte van 2006.
Dit is een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting 16,8 miljoen mensen in Nederland.
Echter geld dat voor de gemeente Noord-Beveland er naar 2025 geen toename, maar afname wordt
verwacht. Hier wordt namelijk een afname van een circa 9% verwacht. Uiteraard zal dit niet voor elke
bevolkingslaag gelden. Zo wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Noord-Beveland beslaat 12.029 ha en bevindt zich tussen de gemeenten Goes,
Middelburg, Tholen, Schouwen-Duiveland en Veere. De gemeente Noord-Beveland kent 6 kernen zijnde
Colijnsplaat, Geersdijk, Kamperland, Kats, Kortgene en Wissenkerke.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Noord-Beveland gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan
ook in de gemeente Noord-Beveland indirect relevant. Het feit dat het risico indirect is, komt omdat de
gemeente achter de Oosterscheldekering ligt, welke bij een verhoogd risico de eerste “klap” kan
opvangen. Vanuit de risicokaart kan geconstateerd worden dat bij een overstroming vrijwel het gehele
gebied van de gemeente (inclusief alle kernen) bij een dijkdoorbraak overstroomd raakt.
Het risico natuurbranden is voor de gemeente Noord-Beveland een relevant bij de Schotsman. Daar
bevindt zich namelijk 124 ha bos.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Noord-Beveland niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Noord-Beveland bevinden zich een aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Hierbij moet gedacht
worden aan scholen, verzorgings- en verpleeghuizen.
Binnen de gemeente Noord-Beveland bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde.
Algemeen gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van
onze samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Vooralsnog is er door de gemeente Noord-Beveland
nog geen gemeentelijke inventarisatie voor het cultureel erfgoed uitgevoerd.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Noord-Beveland, en/of de
objecten waarvan het effectgebied zich in de gemeente bevindt. Het risico kernongevallen is zo een risico
wat zich niet bevindt in deze gemeente, maar wel het effectgebied in kleine mate heeft in Noord-
Beveland. Onder kernongevallen verstaan we ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving
kan optreden. Mogelijke bron van een kernongeval is voor de gemeente Noord-Beveland de kerncentrale
in Borsele, waarvan het effectgebied nog net in de gemeente weet te reiken.
Onder dit maatschappelijke thema vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn
installaties bij bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op
een afstand van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of
giftige verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind
wegwaaien van een giftige stof.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 82

Binnen de gemeente Noord-Beveland bevinden zich diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden
brandbare, explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder dit thema. In Noord-Beveland is dit het vervoer over
de weg en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en brandbaar gas als
LPG).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorzieningen verstaan.
Niet verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Noord-
Beveland is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. In
de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval immers het grootst. Op korte
afstand van de gemeentegrens ligt het Vliegveld Midden-Zeeland. Qua ernst van ongevallen valt
dit luchthaventerrein in de lichtste categorie.
• Ongevallen op water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van passagiers
en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht moet
worden zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. Ten zuiden
van Noord-Beveland bevindt zich het Veerse Meer, waardoor een vaarroute loopt. Tevens bevindt
zich aan het Veerse Meer, ter hoogte van de N256 een aanlandingslocatie. Binnen de gemeente
Noord-Beveland bevindt zich ook de Oosterschelde, welke de relevantie van een (recreatief)
incident op het water relevant maakt.
• Verkeersongevallen op land. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het
spoor met mogelijk veel slachtoffers. In de gemeente Noord-Beveland bevinden zich de N255,
N57 en de N256, welke het risico op een verkeersongeval op land relevant maken.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Noord-Beveland zijn geen tunnels aanwezig.
De twee tunnels in Zeeland zijn de Westerscheldetunnel op het grondgebied van de gemeenten
Borsele en Terneuzen, en de Vlaketunnel in de gemeente Kapelle.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Noord-Beveland in de
zomermaanden veel toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook
tevens groter. Aangezien de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Noord-Beveland,
en dit ook gelijk de meest zwakke groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om een
evenement ook daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer
aanwezig moeten zijn. Omdat evenementen van dusdanig formaat nauwelijks of niet plaatsvinden, is dit
risico dan ook niet aanwezig in Noord-Beveland.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010-2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld kunnen
leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 83

Voorlopig Risicobeeld gemeente Reimerswaal
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 84

Risicobeeld Reimerswaal
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Reimerswaal kent 21.296 inwoners. Hiervan is een grove 14,8% 65+er, wat neer komt op
3.131 inwoners absoluut. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het CBS en het RPB uit 2007 zal
de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 500 duizend ten opzichte van
2007. Dit is een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting 16,8 miljoen mensen in
Nederland. Echter geld dat voor de gemeente Reimerswaal er naar 2025 geen toename, maar afname
wordt verwacht. Hier wordt namelijk een afname van bijna 7,5% verwacht. Uiteraard zal dit niet voor elke
bevolkingslaag gelden. Zo wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Reimerswaal beslaat 24.308 ha en bevindt zich tussen de Zeeuwse gemeente Kapelle en
de Noord-Brabantse gemeente Woensdrecht. De gemeente kent 10 kernen, zijnde Yerseke, Kruiningen,
Hansweert, Krabbendijke, Waarde, Oostdijk, Vlake, Gawege, Rilland en Bath. Omdat de gemeente
Reimerswaal grenst aan een andere regio zijnde Midden- en West-Brabant, wil dit zeggen dat er wellicht
ook effectgebieden van risico’s vanuit die regio in de gemeente Reimerswaal aanwezig zijn. Er is landelijk
afgesproken dat men met een straal van 10 km over de grenzen van de eigen regio kijkt naar de
aanwezig risico’s welke van invloed zijn op de veiligheid in de eigen regio.
1. Natuurlijke omgeving
Het overstromingsrisico is voor de gemeente Reimerswaal relevant. Wanneer er sprake is van een
overstroming is vrijwel de gehele gemeente Reimerswaal overstroomd. Zie de risicokaart voor een
weergave van het overstromingsgebied.
Het risico natuurbranden is voor de gemeente Reimerswaal niet relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Reimerswaal niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Reimerswaal bevinden zich een aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Hierbij moet gedacht
worden aan scholen, verzorgings- en verpleeghuizen.
Binnen de gemeente Reimerswaal bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen
gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze
samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Vooralsnog is er door de gemeente Reimerswaal nog geen
gemeentelijke inventarisatie voor het cultureel erfgoed uitgevoerd.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Reimerswaal, en/of de objecten
waarvan het effectgebied zich in de gemeente Reimerswaal bevindt. Het risico kernongevallen is zo een
risico wat zich niet bevindt in deze gemeente, maar wel het effectgebied in de gemeente heeft. Onder
kernongevallen verstaan we ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden.
Mogelijke bronnen van een kernongeval zijn de kerncentrale in Borsele en de kerncentrale in Doel
(Belgie).
Onder deze categorie vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
Binnen de gemeente Reimerswaal bevinden zich diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden
brandbare, explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 85

Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Reimerswaal is dit het vervoer
over de weg, per spoor en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en
brandbaar gas als LPG) en op grondgebied van de gemeente Reimerswaal lopen diverse buisleidingen
waardoor gevaarlijke stoffen worden getransporteerd. (o.a. de aardgasleiding van de Gasunie tot aan
reduceerstation).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente
Reimerswaal is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. het vliegveld Woensdrecht wellicht zijn effectgebied in de gemeente. Dit
vliegveld ligt weliswaar buiten de gemeente en regio, maar valt wel binnen de straal van 10km
grensoverschrijdende risico’s. De reden dat het effectgebied wellicht ook in Reimerswaal is, heeft
te maken met aanvliegroutes (fly-overs) en de types vliegtuigen. Op het vliegveld Woensdrecht
bevindt zich namelijk ook militair vliegverkeer.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van
passagiers en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht
moet worden zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. Aan de
oost kant van Reimerswaal loopt het Schelde-Rijnkanaal. Daarnaast heeft de gemeente ook te
maken met de Oosterschelde en vooral de Westerschelde, welke veel scheepverkeer kent naar
het Antwerpse havengebied. Deze zaken brengen aanzienlijke risico’s met zich mee, waardoor
de relevantie van een ongeval op water groot is.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In de gemeente Reimerswaal lopen de rijksweg A-58, de
Vlaketunnel en een spoorlijn, welke het risico op een verkeersongeval mogelijk maken.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder valt vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. Zoals hierboven al genoemd, bevind zich in de gemeente
Reimerswaal de Vlaketunnel, waar dan ook dit risico op van toepassing kan zijn.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Aangezien de groep 65+ers naar
verwachting zal groeien in de gemeente Reimerswaal, en dit ook gelijk de meest zwakke groep is, vormt
dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om dit ook
daadwerkelijk als risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten zijn.
Dit is dan ook voor de gemeente Reimerswaal niet van toepassing.
Toekomstbeeld
In de periode 2010 – 2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld
kunnen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 86

Voorlopig risicobeeld gemeente Schouwen-Duiveland
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante risico’s
zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten vereist. Om risico’s te kunnen analyseren is
het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten branden,
rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elke maatschappelijke themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid. De ramptypen zijn te
categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving;
2. Gebouwde omgeving;
3. Technologische omgeving;
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen;
5. Verkeer en vervoer;
6. Gezondheid;
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving.
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio’s niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crisis die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crisis. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of zwaar
ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijke gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie zijn.
De focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld. Binnen de
Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario’s niet meer te gebruiken.
Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 87

Risicobeeld Schouwen-Duiveland
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Schouwen-Duiveland kent 34.435 inwoners. Hiervan is circa 18,9% 65+er, wat neer komt
op 6.515 inwoners absoluut. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het CBS en het RPB uit 2007
zal de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 500 duizend ten opzichte van
2006. Dit is een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting 16,8 miljoen mensen in
Nederland. Ook voor de gemeente Schouwen-Duiveland geld dat er een toename naar 2025 wordt
verwacht. Hier wordt namelijk een kleine toename van bijna 1% verwacht. Uiteraard zal dit niet voor elke
bevolkingslaag gelden. Zo wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Schouwen-Duiveland beslaat 48.894 ha (7.135 ha binnenwater, 18.656 ha buitenwater en
23.103 ha land) en grenst aan de Zeeuwse gemeenten Noord-Beveland, Tholen en Veere. Daarnaast
grenst Schouwen-Duiveland aan de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. De gemeente kent 17 kernen
zijnde Brouwershaven, Bruinisse, Burgh-Haamstede, Dreischor, Ellemeet, Kerkwerve, Nieuwerkerk,
Noordgouwe, Noordwelle, Oosterland, Ouwerkerk, Renesse, Scharendijke, Serooskerke, Sirjansland,
Zierikzee en Zonnemaire.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Schouwen-Duiveland gevoelig voor overstromingen Het gehele eiland is
overstromingsgevoelig, met uitzondering van het hoge natuurgebied in de Westhoek en de hoger gelegen
gebieden in de driehoek Brouwersdam-Molenwater-Zierikzee. Het grootste deel van het eiland wordt
beschermd door de Brouwersdam, de Oosterscheldekering en de dijken langs de Grevelingen en de
Oosterschelde. De kop van Schouwen ligt direct aan de Noordzee en wordt bescherm door de duinen als
zeewering. Het overstromingrisico is dan ook in de gemeente Schouwen-Duiveland direct relevant.
Het risico op natuurbrand is voor de gemeente Schouwen-Duiveland een relevant risico. Dit betreft met
name de Westhoek met 281 ha aan natuurgebied (duin en bos). Dit gebied kenmerkt zich door een hoge
concentratie van recreatie en toerisme. Ook de beperkte infrastructuur in dat gebied is een
risicoverhogende factor.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Schouwen-Duiveland niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Schouwen-Duiveland bevinden zich een aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen.
Grote gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Hierbij moet
gedacht worden aan scholen, verzorgings- en verpleeghuizen.
Binnen de gemeente Schouwen-Duiveland bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde.
Algemeen gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van
onze samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed
van de provincie Zeeland ’97 zijn de volgende objecten geïnventariseerd: Stadhuis Zierikzee, Noord- en
Zuidhavenpoort, Woonhuis Meelstraat 1, Carillon Stadhuistoren met 44 klokken en Voorspeelwerk met 14
klokken.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Schouwen-Duiveland, en/of de
objecten waarvan het effectgebied zich in de gemeente bevindt.
Op basis van het “maatgevend scenario” als bepaald in het rampbestrijdingsplan KCB valt gemeente
Schouwen-Duiveland zowel buiten het effectgebied, als buiten de evacuatiezone van de kerncentrale
Borsele.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 88

Onder dit maatschappelijke thema vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn
installaties bij bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op
een afstand van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of
giftige verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind
wegwaaien van een giftige stof. Binnen de gemeente Schouwen-Duiveland bevinden zich diverse
inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden brandbare, explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder dit thema. In Schouwen-Duiveland is dit het vervoer
over de weg en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en brandbaar gas als
LPG). Daarnaast vindt ook en het vervoer per buisleiding (de aardgasleiding van de Gasunie tot aan
reduceerstation) plaats, welke onderlangs de Veermansplaat het vaste land van Schouwen-Duiveland
bereikt.
Gezien het belang van de stranden op gebied van natuur, toerisme (en dus economische waarde), is het
risico van vervuiling van de kust relevant. Zo zou bijvoorbeeld een olieramp het leven en de gezondheid
van dieren, het milieu en grote materiële belangen ernstig schaden.
Tenslotte is in de Oosterschelde, ter hoogte van Zierikzee, in de periode van 1945 tot 1967 een zeer
grote hoeveelheid munitie gestort: ca 30 duizend ton. Bijna 9 duizend ton bestaat uit kruit, springstof en
pyrotechniek en 21 duizend ton bestaat uit metalen (omhulsels). Uitgebreid onderzoek in 2002 en 2003 in
opdracht van diverse ministeries heeft opgeleverd dat afdekking van de munitie niet wenselijk is en er op
dat moment geen aanwijsbare risico’s waren.
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorzieningen verstaan.
Dit generieke risico is uiteraard ook op Schouwen-Duiveland van toepassing, met als bijzonder aspect
m.b.t. uitval (drink)water dat het oppervlakte water op Schouwen-Duiveland over het algemeen te brak is
om eventueel te dienen als drinkwater voor vee.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
- Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. In
de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval immers het grootst. Op korte
afstand van de gemeentegrens ligt het Vliegveld Midden-Zeeland. De gemeente zelf beschikt
over de ‘Dreischor’, een klein vliegveld voor zweefvliegtoestellen. Dit vliegveld is gelegen onder
Nieuw-Haamstede. Nabij Schuddebeurs is een heli-standplaats. Qua ernst van ongevallen vallen
de genoemde luchthaventerreinen in de lichtste categorie.
- Ongevallen op water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan door het vervoeren van passagiers en
lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht moet worden
zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. De gemeente
Schouwen-Duiveland beschikt over een tweetal aanlandingslocaties. De Krammersluizen en ’t
zijpe vormen de vaarroute voor gevaarlijke stoffen. De gemeente bevindt zich ten zuiden van het
vaste land de Oosterschelde, en ten noorden de Grevelingen. Hierbij kan gedacht worden aan
rondvaartboten als de Henri dunant en charters (tot circa 200 passagiers), de bruine vloot (tot
circa 50 passagiers) en de concentraties van recreatievaartuigen in de diverse (jacht)havens
(m.n.) Zierikzee, Bruinisse, Brouwershaven, Den Osse, Scharendijke). Schouwen-Duiveland is
omgeven door water. Naast de Oosterschelde is de Grevelingen ook voor een zeer groot deel
grondgebied van Schouwen-Duiveland. Hulpverleningsdiensten hebben slechts zeer beperkte
mogelijkheden (capaciteit en voorzieningen) tot hulpverlening wanneer zich op die wateren een
ongeval voordoet, waarbij de Grevelingen een provincie en veiligheidsregio grensgebied is. Op
genoemde wateren is enorm veel recreatievaart, maar ook andere risicovolle vormen van
recreatie als duiken in diep water en maakt een (recreatief) incident op het water relevant.
- Verkeersongevallen op land. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het
spoor met mogelijk veel slachtoffers. In de gemeente Schouwen-Duiveland bevinden zich geen
snelwegen, tunnels en spoorwegen. De N57, N59 en N256 vormen gezamenlijk de route
gevaarlijke stoffen over het land welke het risico op een verkeersongeval op land relevant maken.
- Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Schouwen-Duiveland zijn geen tunnels
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 89

aanwezig. De twee tunnels in Zeeland zijn de Westerscheldetunnel op het grondgebied van de
gemeenten Borsele en Terneuzen, en de Vlaketunnel in de gemeente Kapelle.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Deze risico’s zijn ook van toepassing op
Schouwen-Duiveland. Factoren die dit risico nog iets kunnen vergroten, zijn gelegen in het toeristisch
karakter (grotere kans op verspreiding) en in de vergrijzing die boven het landelijk gemiddelde ligt
(impact).
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om een
evenement ook daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer
aanwezig moeten zijn. In de gemeente Schouwen-Duiveland vinden veel evenementen plaats welke aan
dit criterium voldoen. Denk hierbij ondermeer aan het ‘Concert At Sea” op de Brouwersdam, Pinksterfeest
in Renesse, de havendagen in Zierikzee, Brouwse dag in Brouwershaven, Burghse dag in Burgh-
Haamstede en de Visserijdagen in Bruinisse. Daarnaast vinden nog tal van andere evenementen plaats
welke wellicht niet voldoen aan het 5000 mensen per keer criterium, maar vanwege de aard van het
evenement, de beperkte ruimte in de omgeving of de ligging van het evenemententerrein liggen ook hier
risico’s. Denk hierbij ondermeer aan de vele (avond) markten, Beachboom etc. Paniek in menigten en
Verstoring openbare orde zijn risico’s welke hier bij relevant zijn.
Overigens is rond Renesse als dorpskern tijdens het zomerseizoen voordurend aandacht op gebied van
dergelijke risico’s. Dit is weliswaar geen evenement, maar de massaliteit van het horeca en
campingbezoek, de omgeving, het drank en drugsgebruik en het beperkte toezicht voor openbare orde en
veiligheid is dit voor Schouwen-Duiveland ook een risico op gebied van sociaal-maatschappelijke
omgeving.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010-2014 zijn geen concrete majeure ontwikkelingen voorzien die tot aanpassing van het
risicobeeld kunnen leiden. Wel wordt rekening gehouden met de ontwikkeling van de 2 de Maasvlakte. Dit
kan tot meer transportbewegingen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 90

Risicobeeld gemeente Sluis
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 91

Risicobeeld Sluis
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Sluis kent ruim 24.000 inwoners. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het CBS
en het RPB uit 2007 zal de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 500
duizend ten opzichte van 2007. Dit is een lichte toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting
16,8 miljoen mensen in Nederland. Echter geld dat voor de gemeente Sluis er naar 2025 geen toename,
maar afname wordt verwacht. Hier wordt namelijk een afname van een ruime 15% verwacht. Uiteraard zal
dit niet voor elke bevolkingslaag gelden. Zo wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal
gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Sluis beslaat 308 km2 en bevindt zich tussen de gemeenten Terneuzen, de Westerschelde
en de grens met België. De gemeente kent de volgende 17 kernen zijnde Aardenburg, Breskens,
Cadzand-Bad, Cadzand-Dorp, Eede, Groede, Hoofdplaat, Nieuwvliet-Bad, Nieuwvliet-Dorp, Oostburg,
Retranchement, Schoondijke, Sint Kruis, Sluis, Waterlandkerkje, IJzendijke, Zuidzande.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Sluis gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook in de
gemeente Sluis relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens van het
Waterschap een “direct risico” bij een dijkdoorbraak met alle gevolgen van dien.
Het risico van natuurbranden is voor de gemeente Sluis niet relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Sluis niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Sluis bevinden zich ook een aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Hierbij moet gedacht
worden aan scholen, verzorgings- en verpleeghuizen.
Binnen de gemeente Sluis bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen gesteld
betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze samenleving en
in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van de provincie
Zeeland ’97 is het volgende object geïnventariseerd: Sint Bavo kerk. Vanuit de gemeente Sluis is er op
gemeentelijk niveau ook een inventarisatie uitgevoerd, welke is terug te vinden in de Bijlage
“Gemeentelijke aanvulling inventarisatie cultureel erfgoed”.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Sluis, en/of de objecten waarvan
het effectgebied zich in de gemeente Sluis bevindt. Het risico kernongevallen is zo een risico wat zich niet
bevindt in deze gemeente, maar wel het effectgebied in de gemeente heeft. Onder kernongevallen
verstaan we ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden. Mogelijke bronnen
van een kernongeval zijn de kerncentrale in Borsele en de kerncentrale in Doel (Belgie).
Onder deze categorie vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
Binnen de gemeente Sluis bevinden zich diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden brandbare,
explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 92

Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Sluis is dit het vervoer over de
weg en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en brandbaar gas als LPG)
en het vervoer per buisleiding (de aardgasleiding van de Gasunie tot aan reduceerstation).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Sluis is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. In
de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval immers het grootst. In Zeeland
hebben we Vliegveld Midden-Zeeland. Qua ernst van ongevallen valt dit luchthaventerrein in de
lichtste categorie. In Sluis zijn geen luchthavens.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van
passagiers en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht
moet worden zijn ongevallen met voetveren, pleziervaartuigen, binnenscheepvaart en
zeeschepen. Door de ligging aan de Westerschelde is het risico van een ongeval op het water
relevant.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In de gemeente Sluis lopen de rijkswegen N58 en N61 welke het
risico op een verkeersongeval mogelijk maken.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder valt vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Sluis zijn geen tunnels aanwezig.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Sluis in de zomermaanden veel
toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook tevens groter. Aangezien
de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Sluis, en dit ook gelijk de meest zwakke
groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om dit ook
daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten
zijn.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010 – 2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld
kunnen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 93

Risicobeeld gemeente Terneuzen
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de hierboven genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan
gekoppelde crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 94

Risicobeeld Terneuzen
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Terneuzen kent ruim 55.5000 inwoners. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het
CBS en het RPB uit 2007 zal de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer
500 duizend ten opzichte van 2007. Dit is een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting
16,8 miljoen mensen in Nederland. Echter wordt er in Terneuzen een afname van 10% verwacht. Wel
wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Terneuzen beslaat 318 km2 en bevindt zich tussen de gemeenten Sluis en Hulst, de
Westerschelde en de grens met België. De gemeente Terneuzen bestaat naast Terneuzen uit de dorpen:
Axel, Biervliet, Hoek, Koewacht, Overslag, Philippine, Sas van Gent, Sluiskil, Spui, Westdorpe, Zaamslag,
Zandstraat en Zuiddorpe.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Terneuzen gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook
in de gemeente Terneuzen relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens van
het Waterschap een “direct risico” bij een dijkdoorbraak. Dit betekent dat de gemeente Terneuzen bij een
dijkdoorbraak direct onder water staat.
Het Axelsche Bosch is een gemengd bos (loofhout/naaldhout) met een oppervlakte van 149 ha. Het risico
natuurbranden is dan ook voor de gemeente Terneuzen relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Terneuzen niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Terneuzen bevinden zich ook een groot aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen.
Grote gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Voor Terneuzen
moet gedacht worden aan gebouwen met een woonfunctie (meerdere verzorgings- en verpleeghuizen),
een logiesfunctie (meerdere hotels en pensions), een onderwijs- of zorgfunctie (veel scholen en
kinderdagverblijven), een gezondheidsfunctie (ziekenhuis De Honte), bedrijfsgebouwen (kantoren en
fabrieken) en gebouwen met een publieksfunctie (Scheldetheater, Scheldorado, bibliotheken, sportcentra,
gemeentehuis en de kerkgebouwen).
De woontoren Waterfront is een bijzonder hoog gebouw.
Binnen de gemeente Terneuzen bevind zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen
gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze
samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van
de provincie Zeeland ’97 is het volgende object geïnventariseerd: Gebrandschilderde ramen in Biervliet.
Vanuit de gemeente Terneuzen is er op gemeentelijke niveau ook een inventarisatie uitgevoerd, welke is
terug te vinden in de bijlage “Gemeentelijke aanvulling inventarisatie cultureel erfgoed”.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Terneuzen, en/of de objecten
waarvan het effectgebied zich in de gemeente Terneuzen bevindt. Onder kernongevallen verstaan we
ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden. Mogelijke bronnen van een
kernongeval is de kerncentrale in Borsele en de kerncentrale in Doel (België).
Onder deze categorie vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s die de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 95

De gemeente Terneuzen heeft momenteel zes bedrijven, DOW Benelux BV Terneuzen, Zuidchemie,
YARA Sluiskil, De Rijke Sluiskil BV, ICL-IP Terneuzen, Oiltanking Terneuzen BV waarvoor in het kader
van het Besluit risico’s zware ongevallen (BRZO’99) rampbestrijdingsplannen zijn vastgesteld. Verder
bevinden zich in de gemeente Terneuzen nog vijf PBZO bedrijven: Delta Milieu gevaarlijk afval,
Verbrugge Terminals, Air Products, Air Liquide en Cargill Benelux. Daarnaast bevinden zich in de
gemeente Terneuzen nog diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden brandbare, explosieve en
toxische stoffen zijn opgeslagen.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Terneuzen is dit:
• het vervoer over de weg, per spoor en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine
en diesel, brandbaar gas als LPG, giftige stoffen als ammoniak en chloor).
• het vervoer per buisleiding (o.a. aardgasleiding van de Gasunie tot aan het reduceerstation, en de
buisleidingentracés met daarin o.a. ruwe aardolie, aardoliederivaten etc.).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Terneuzen
is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. Het
ziekenhuis De Honte in Terneuzen is voorzien van een helikopter landingsplaats.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van
passagiers en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht
moet worden zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten, rondvaartboten en
cruiseschepen. In Terneuzen spelen ongevallen op het water een grote rol door de ligging aan de
Westerschelde, het kanaal van Gent naar Terneuzen en daarbij aanwezige havens.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In Terneuzen speelt dit een rol omdat de rijksweg N61, N62, N258
over het grondgebied lopen.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Terneuzen bevindt zich de
Westerscheldetunnel, waar ook dit risico op van toepassing kan zijn.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Aangezien de groep 65+ers naar
verwachting zal groeien in de gemeente Terneuzen, en dit ook gelijk de meest zwakke groep is, vormt dit
een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om dit ook
daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten
zijn. De Terneuzense Havendagen, Dance en Rock around the Bridge en Megaparty’s in Sas van Gent
zijn hier een voorbeeld van.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010 – 2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld
kunnen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 96

Risicobeeld gemeente Tholen
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elke maatschappelijke themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid. De ramptypen zijn te
categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving;
2. Gebouwde omgeving;
3. Technologische omgeving;
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen;
5. Verkeer en vervoer;
6. Gezondheid;
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving.
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio’s niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crisis die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crisis. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of zwaar
ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijke gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie zijn.
De focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld. Binnen de
Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario’s niet meer te gebruiken.
Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 97

Risicobeeld Tholen
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Tholen kent 24.892 inwoners. Hiervan is 13,8% 65+er, wat neer komt op 3.438 inwoners
absoluut. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het CBS en het RPB uit 2007 zal de totale
Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 500 duizend ten opzichte van 2006. Dit is
een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting 16,8 miljoen mensen in Nederland. Ook voor
de gemeente Tholen geld dat er een toename naar 2025 wordt verwacht. Hier wordt namelijk een kleine
toename van een ruime 2% verwacht. Uiteraard zal dit niet voor elke bevolkingslaag gelden. Ook wordt
geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Tholen beslaat 25.441 ha en grenst aan de Zeeuwse gemeenten Kapelle, Noord-Beveland,
Reimerswaal en Schouwen-Duiveland. Daarnaast grenst de gemeente Tholen aan de veiligheidsregio’s
Rotterdam-Rijnmond en Midden- en West-Brabant. De gemeente kent 9 kernen zijnde Tholen stad, Sint-
Maartensdijk, Scherpenisse, Sint-Annaland, Poortvliet, Oud-Vossemeer, Stavenisse, Sint Philipsland en
Anna Jacobapolder.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Tholen gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook in de
Tholen indirect relevant. Het feit dat het risico indirect is, komt omdat de gemeente achter de
Oosterscheldekering ligt. Dit heeft als gevolg dat bij een verhoogd risico de eerste “klap” door de
Oosterscheldekering kan worden opgevangen. Vanuit de risicokaart kan geconstateerd worden dat bij
een overstroming alle kernen van de gemeente Tholen bij een dijkdoorbraak overstroomd raakt.
Het risico natuurbranden is voor de gemeente Tholen geen relevant risico. Er bevinden zich namelijk
geen bos en duingebieden in de gemeente.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Tholen niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Tholen bevinden zich een aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote gebouwen
met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Hierbij moet gedacht worden aan
scholen, verzorgings- en verpleeghuizen. Binnen de gemeente Tholen bevinden zich objecten met een
cultuurhistorische waarde. Algemeen gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de
cultuurhistorische identiteit van onze samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale
basisinventarisatie cultureel erfgoed van de provincie Zeeland ’97 zijn de volgende objecten
geïnventariseerd: Carillon toren N.H. kerk met 35 klokken, Graftombe Floris van Borssele in N.H. kerk en
het Grafmonument Hierominus van Tuyll in N.H. kerk. Vanuit de gemeente Tholen is er op gemeentelijk
niveau ook een inventarisatie uitgevoerd, welke is terug te vinden in de bijlage “Gemeentelijke aanvulling
inventarisatie cultureel erfgoed”
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Tholen, en/of de objecten
waarvan het effectgebied zich in de gemeente bevindt.
De gemeente Tholen valt zowel buiten het effectgebied, als buiten de evacuatiezone van de kerncentrale
Borsele en Doel. Echter kent de gemeente wel effectgebieden welke voortvloeien uit risicovolle objecten.
Daarnaast bevinden zich in de kern Tholen stad ook effectgebieden welke hun oorsprong in de
Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant hebben.
Onder dit maatschappelijke thema vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn
installaties bij bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op
een afstand van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of
giftige verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind
wegwaaien van een giftige stof.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 98

Binnen de gemeente Tholen bevinden zich diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden
brandbare, explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder dit thema. In Tholen is dit het vervoer over de weg
en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en brandbaar gas als LPG).
Daarnaast vindt ook en het vervoer per buisleiding (de aardgasleiding van de Gasunie tot aan
reduceerstation) plaats, welke bij Tholen stad de gemeente betreed. Deze buisleiding stopt tussen
Scherpenisse en Poortvliet.
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorzieningen verstaan.
Niet verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Tholen
is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. In
de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval immers het grootst. In Zeeland
hebben we Vliegveld Midden-Zeeland. Qua ernst van ongevallen valt dit luchthaventerrein in de
lichtste categorie. In Tholen zijn geen luchthavens.
• Ongevallen op water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van passagiers
en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht moet
worden zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. De gemeente
Tholen beschikt over een vaarroute door het Schelde-Rijnkanaal. Daarnaast beschikt de
gemeente Tholen ook over een aanlandingslocatie, genaamd ‘Ponton Voorhaven
Bergsediepsluis’. Ten zuiden van de gemeente Tholen bevinden zich de Oosterschelde en het
Markiezaatmeer, ten noorden ligt het Krammer. Dit maakt een (recreatief) incident op het water
relevant.
• Verkeersongevallen op land. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het
spoor met mogelijk veel slachtoffers. In de gemeente Tholen bevinden zich geen snelwegen,
tunnels en spoorwegen. Echter wel de N659, N656 en de N257, welke het risico op een
verkeersongeval op land relevant maken.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Tholen zijn geen tunnels aanwezig. De twee
tunnels in Zeeland zijn de Westerscheldetunnel op het grondgebied van de gemeenten Borsele
en Terneuzen, en de Vlaketunnel in de gemeente Kapelle.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Tholen in de zomermaanden
veel toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook tevens groter.
Aangezien de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Tholen, en dit ook gelijk de
meest zwakke groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om een
evenement ook daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer
aanwezig moeten zijn. Voor de gemeente Tholen zijn evenementen van dit formaat niet van toepassing.
Het risico op paniek in menigten en verstoring openbare orde zal dan ook weinig relevant zijn.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010-2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld kunnen
leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 99

Risicobeeld gemeente Veere
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen’.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 100

Risicobeeld Veere
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Veere kent ruim 21.000 inwoners. Jaarlijks zijn er bijna 4 miljoen toeristische
overnachtingen. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het CBS en het RPB uit 2007 zal de totale
Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer 500 duizend ten opzichte van 2007. Dit is
een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting 16,8 miljoen mensen in Nederland. Echter
geld dat voor de gemeente Veere er naar 2025 geen toename, maar afname wordt verwacht. Hier wordt
namelijk een afname van 12,5% verwacht. Uiteraard zal dit niet voor elke bevolkingslaag gelden. Zo
wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Veere beslaat een groot deel van de Walcherse kust en het platteland en heeft een kustlijn
van 34 km waarvan 28 km strandwal en duinen en 6 km zeedijk. Het voormalige werkeiland Neeltje Jans
ligt midden in de Stormvloedkering in de Oosterschelde. Het eiland is nog steeds in ontwikkeling en heeft
naast een interessante landschappelijke waarde -een duingebied in ontwikkeling- ook een unieke
recreatieve functie.
Het hart van het gebied is overwegend agrarisch. De kustgebieden bestaan voornamelijk uit bossen,
duinen en strand. De totale oppervlakte is 134 km2. De gemeente Veere bevindt zich tussen de
gemeenten Vlissingen, Middelburg en Noord-Beveland. De gemeente Veere bestaat uit 13 woonkernen;
Aagtekerke, Biggekerke, Domburg, Gapinge, Grijpskerke, Koudekerke, Meliskerke, Oostkapelle,
Serooskerke, Veere, Vrouwenpolder, Westkapelle en Zoutelande.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Veere gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook in de
gemeente Veere relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens van het
Waterschap een “direct risico” bij een dijkdoorbraak.
Tussen Oostkapelle en Domburg ligt het gemengd bos (loofhout/naaldhout) genaamd Manteling
Walcheren met een oppervlakte van 273 ha. Het risico van natuurbranden is dan ook voor de gemeente
Veere relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico. Het risico aardbeving is voor de gemeente Veere niet
relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Veere bevinden zich een groot aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen. Grote
gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Een van de
belangrijkste economische pijlers van de gemeente is de recreatieve en toeristische bedrijfstak. Er zijn 25
campings, 52 hotels en ongeveer 3465 recreatieve woningen. Daarnaast zijn er tal van mogelijkheden om
te kamperen bij de boer op zogenaamde mini-campings.
Binnen de gemeente Veere bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen gesteld
betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze samenleving en
in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van de provincie
Zeeland ’97 is het volgende object geïnventariseerd: Grafmonument door Rombout Verhulst in N.H. kerk.
Vanuit de gemeente Veere is er op gemeentelijk niveau ook een inventarisatie uitgevoerd, welke is terug
te vinden in de bijlage “Gemeentelijke aanvulling inventarisatie cultureel erfgoed”.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Veere, en/of de objecten waarvan
het effectgebied zich in de gemeente Veere bevindt. Het risico kernongevallen is zo een risico wat zich
niet bevindt in deze gemeente, maar wel het effectgebied in de gemeente heeft. Onder kernongevallen
verstaan we ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden. Mogelijke bronnen
van een kernongeval zijn de kerncentrale in Borsele en de kerncentrale in Doel (Belgie).
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 101

Onder deze categorie vallen de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s de omgeving wegens
ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij bedrijven
opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand van 100
meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
Binnen de gemeente Veere bevinden zich diverse inrichtingen waar aanzienlijke hoeveelheden
brandbare, explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Veere is dit het vervoer over de
weg (voornamelijk van brandbare vloeistoffen als benzine en diesel en brandbaar gas als LPG) en het
vervoer per buisleiding (de aardgasleiding van de Gasunie tot aan het reduceerstation).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico van de gemeente Veere is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Op de risicokaart zijn luchtvaartongevallen gekoppeld aan vliegvelden. In de
buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval immers het grootst. Het Vliegveld
Midden-Zeeland ligt op grondgebied van de gemeente Middelburg maar kan effect hebben in de
gemeente Veere. Qua ernst van ongevallen valt dit luchthaventerrein in de lichtste categorie.
Omdat het Vliegveld Midden-Zeeland niet gelokaliseerd is in de gemeente Veere, wordt dit dan ook
als een zeer klein risico gezien.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van passagiers
en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht moet worden
zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten en rondvaartboten. Watersport vindt
voornamelijk plaats op het Veerse Meer met zijn jachthavens en de Ooster- en Westerschelde. De
gemeente Veere heeft 4 jachthavens. Verder hebben we te maken met het kanaal door Walcheren
en de sluis bij Veere. Het voormalige werkeiland Neeltje Jans ligt midden in van één van de meest
indrukwekkende technologische hoogstandjes op waterstaatkundig gebied ter wereld uit de vorige
eeuw: de Stormvloedkering in de Oosterschelde. Ook hier is een sluis aanwezig. De gemeente
Sluis kan dan ook een ongeval op water als relevant risico bestempelen.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In Veere speelt dit een rol omdat de (nieuwe) N57 over het
grondgebied loopt.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In de gemeente Veere zijn geen tunnels aanwezig. De twee
tunnels in Zeeland zijn de Westerscheldetunnel op het grondgebied van de gemeenten Borsele en
Terneuzen en de Vlaketunnel in de gemeente Kapelle.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Veere in de zomermaanden veel
toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook tevens groter. Aangezien
de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Veere, en dit ook gelijk de meest zwakke
groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid. Uiteraard zal een ziektegolf en epidemie niet
gemeente gebonden zijn, en zal dit regionaal/nationale invloed hebben.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. Voorwaarde om dit ook
daadwerkelijk als een risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten
zijn. Omdat de gemeente (nog) niet evenementen van dergelijk formaat kent, is dit geen risico voor de
gemeente Veere.
Toekomstige risico’s
In de periode 2010 – 2014 zijn geen majeure ontwikkelingen die tot aanpassing van het risicobeeld
kunnen leiden.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 102

Risicobeeld gemeente Vlissingen
Inleiding
Doel van het nader uitlichten van de gemeenten, tevens middels illustratie, is het verschaffen van een
helder gedecentraliseerd risicobeeld. Hier is voor gekozen, omdat het regionale risicobeeld een te groot
gebied is om daadwerkelijk alle relevante risico’s inzichtelijk te maken. Om te zorgen dat relevante
risico’s zichtbaar zijn, is deze specifieke uitlichting van de gemeenten verreist. Om risico’s te kunnen
analyseren is het, conform de Wet Veiligheidsregio’s, noodzakelijk om inzicht te hebben in welke soorten
branden, rampen en crises zich kunnen voordoen.
Handreiking Regionaal Risicoprofiel
Om het oneindige aantal verschillende branden, rampen en crises dat zich kan voordoen analyseerbaar
en uitlegbaar te maken, is het noodzakelijk om een categorisering te hanteren die herkenbaar is voor
burgers, bestuurders en professionals. In de landelijke Handreiking Regionaal Risicoprofiel is een
landelijk uniforme indeling van risico’s gepresenteerd. Dit is een doorontwikkeling van de achttien
ramptypen uit de Leidraad Maatramp. Uit het tegen het licht houden van de indeling van ramptypen zijn
drie doorontwikkelingen voorgekomen.
A. Indeling in maatschappelijke thema’s
Binnen de systematiek van de Leidraad Maatramp worden de 18 ramptypen niet op een hoger
abstractieniveau ingedeeld. Om de bestuurlijke herkenbaarheid van de crisistypen te vergroten is ervoor
gekozen deze op een hoger abstractieniveau te clusteren in ‘maatschappelijke thema’s’. Deze indeling in
maatschappelijke thema’s helpt op een later moment in het proces van het opstellen van het regionaal
risicoprofiel. Op dat moment kan eenvoudig worden bezien of wel voldoende aandacht besteedt wordt
aan elk maatschappelijk themaveld en of de analyse dus voldoende is gespreid.
De ramptypen zijn te categoriseren in de volgende zeven maatschappelijke thema’s:
1. Natuurlijke omgeving
2. Gebouwde omgeving
3. Technologische omgeving
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
5. Verkeer en vervoer
6. Gezondheid
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
B. Van ramp naar crisis
De laatste jaren is het besef ontstaan dat regio's niet alleen te maken hebben met traditionele rampen,
maar dat zij ook moeten kijken naar andere vormen van bedreigingen en crises die de maatschappij
langdurig kunnen ontwrichten. Het begrip risico wordt daarom verbreedt van rampen naar crises. Anders
dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie
gebeurtenissen die in de tijd gespreid kunnen zijn. De oorsprong is vaak diffuser dan bij een ramp of
zwaar ongeval en er kunnen meerdere factoren in het spel zijn. Er zal dus veelal geen sprake van een
plotselinge en duidelijk gemarkeerde overgang van de normale situatie naar een abnormale situatie. De
focus ligt daarbij niet uitsluitend op de fysieke veiligheid, maar ook op de vier andere vitale belangen:
territoriale veiligheid, ecologische veiligheid, economische veiligheid en sociale en politieke stabiliteit.
Omdat deze vitale belangen meerdere beleidsdomeinen raken, zijn bij crises veel meer partijen betrokken
dan alleen de traditionele hulpdiensten. Om tegemoet te komen aan deze ontwikkeling wordt de term
ramptype vervangen door het bredere begrip crisistypen, dat voortbouwend op de Leidraad Maatramp als
volgt kan worden gedefinieerd: categorieën van mogelijke branden, rampen en crises die qua soort
effecten en qua ontwikkeling in de tijd op elkaar lijken.
C. Het onderverdelen van crisistypen in incidenttypen
Binnen de Leidraad Maatramp worden voor 18 ramptypen ‘maatscenario’s’ opgesteld.
Binnen de Handreiking Regionaal Risicoprofiel is ervoor gekozen om de term maatscenario niet meer te
gebruiken. Het maken van scenario’s vindt bij het regionaal risicoprofiel plaats in de analysefase.
Een volledige weergave van de genoemde maatschappelijke thema’s, met daaraan gekoppelde
crisistypen en incidenttypen, is terug te vinden in de bijlage “Inventarisatielijst Crisistypen”.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 103

Risicobeeld Vlissingen
De gegeven risico’s welke genoemd worden, zijn in de bijlage middels een illustratie verduidelijkt. Tevens
biedt deze illustratie een weergave van de exacte locatie van het des betreffende risico. Deze gegevens
komen dan ook uit de risicokaart.
Demografie
De gemeente Vlissingen kent ruim 45.000 inwoners. Volgens de landelijke bevolkingsprognose van het
CBS en het RPB uit 2007 zal de totale Nederlandse bevolking in 2025 zijn toegenomen met ongeveer
500 duizend ten opzichte van 2007. Dit is een toename van circa 3%. Er wonen dan naar verwachting
16,8 miljoen mensen in Nederland. Echter geld dat voor de gemeente Vlissingen er naar 2025 geen
toename, maar afname wordt verwacht. Hier wordt namelijk een afname van circa 2,5% verwacht.
Uiteraard zal dit niet voor elke bevolkingslaag gelden. Zo wordt geconstateerd dat de groep van 65+ers
aanzienlijk zal gaan toenemen.
Geografie
De gemeente Vlissingen beslaat 344 km2 en bevindt zich tussen de gemeenten Borsele, Middelburg,
Veere en de Westerschelde. De gemeente Vlissingen bestaat naast de stad Vlissingen ook uit de dorpen
Oost-Souburg en Ritthem.
1. Natuurlijke omgeving
Qua ligging is de gemeente Vlissingen gevoelig voor overstromingen. Het overstromingrisico is dan ook in
de gemeente Vlissingen relevant. In het grootste deel van de gemeente is er conform de gegevens van
het Waterschap een “direct risico” bij een dijkdoorbraak. Dit betekent dat de gemeente Vlissingen bij een
dijkdoorbraak direct onder water staat.
Het risico natuurbranden is voor de gemeente Vlissingen niet relevant.
Extreme weersomstandigheden zijn geografisch niet goed toe te delen aan een gebied. Onder deze
extreme weersomstandigheden worden risico’s verstaan als extreme koude, hitte, sneeuw, ijzel,
windhozen of zware storm. Mede gezien de verwachting dat klimaatverandering zal leiden tot extremere
weersomstandigheden, is dit een relevant risico.
Het risico aardbeving is voor de gemeente Vlissingen niet relevant.
2. Gebouwde omgeving
Binnen de gemeente Vlissingen bevinden zich ook een groot aantal gevoelige/kwetsbare gebouwen.
Grote gebouwen met mogelijk veel aanwezigen vormen een risico bij brand en instorting. Voor Vlissingen
moet gedacht worden aan gebouwen met een woonfunctie (meerdere verzorgings- en verpleeghuizen),
een logiesfunctie (meerdere hotels en pensions), een onderwijs- of zorgfunctie (veel scholen en
kinderdagverblijven), een gezondheidsfunctie (ziekenhuis Walcheren), bedrijfsgebouwen (kantoren en
fabrieken) en gebouwen met een publieksfunctie (Arsenaaltheater en attractiepark, bibliotheken,
sportcentra, gemeentehuis en de kerkgebouwen).
De Sardijntoren is een bijzonder hoog gebouw.
Binnen de gemeente Vlissingen bevinden zich objecten met een cultuurhistorische waarde. Algemeen
gesteld betreft het hier objecten die essentieel zijn voor de cultuurhistorische identiteit van onze
samenleving en in die zin onvervangbaar zijn. Uit de regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed van
de provincie Zeeland ’97 is het volgende object geïnventariseerd: Toegangspoort Fort Rammekes. Vanuit
de gemeente Vlissingen is er op gemeentelijk niveau ook een inventarisatie uitgevoerd, welke is terug te
vinden in de bijlage “Gemeentelijke aanvulling inventarisatie cultureel erfgoed”.
3. Technologische omgeving
Hieronder vallen de objecten welke zich bevinden binnen de gemeente Vlissingen, en/of de objecten
waarvan het effectgebied zich in de gemeente Vlissingen bevindt. Onder kernongevallen verstaan we
ongevallen waarbij nucleaire besmetting van de omgeving kan optreden. Mogelijke bronnen van een
kernongeval is de kerncentrale in Borsele.
Onder deze categorie vallen ook de ongevallen met gevaarlijke stoffen. Dit zijn risico’s de omgeving
wegens ongevallen kunnen bedreigen met gevaarlijke stoffen. Als risicobronnen zijn installaties bij
bedrijven opgenomen die bij ongevallen direct schadelijke effecten kunnen veroorzaken op een afstand
van 100 meter of meer. Deze effecten kunnen zijn veroorzaakt door brand (hittestraling of giftige
verbrandingsproducten in de rook), explosies (drukgolf) of het vrijkomen en met de wind wegwaaien van
een giftige stof.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 104

De gemeente Vlissingen heeft momenteel negen bedrijven, Arkema, Deltius BV, Invista Polyester BV,
twee keer Mercuria Terminals Flushing BV, PetroplusTankstorage Vlissingen BV, Sea Way Chemical
Processing BV, Sea Way Refining BV, Thermphos International BV waarvoor in het kader van het Besluit
risico’s zware ongevallen (BRZO’99) rampbestrijdingsplannen zijn vastgesteld.
Verder bevinden zich in de gemeente Vlissingen nog een PBZO bedrijven Zeeland Aluminium Company
NV. Daarnaast bevinden zich in de gemeente Vlissingen nog diverse inrichtingen waar aanzienlijke
hoeveelheden brandbare, explosieve en toxische stoffen zijn opgeslagen waaronder de munitieopslag
van defensie in Ritthem.
In dit verband spelen vanuit de omliggende gemeenten de volgende bedrijven een rol wat betreft risico’s
die de gemeente Vlissingen kunnen treffen:
Gemeente Borsele: Vopak Terminal Vlissingen BV, Total Raffinaderij Nederland BV en Kloosterboer
Vlissingen VOF.
Naast de bedrijven en installaties waar ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen plaatsvinden, vallen
ook de transportrisico’s van gevaarlijke stoffen onder deze categorie. In Vlissingen is dit:
• het vervoer over de weg, per spoor en per schip (voornamelijk brandbare vloeistoffen als benzine
en diesel, brandbaar gas als LPG, giftige stoffen als ammoniak en chloor en nucleair materiaal).
• het vervoer per buisleiding (aardgasleiding van de Gasunie tot aan het reduceerstation).
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
Op het gebied van vitale infrastructuur en voorzieningen worden zaken als verstoring van energie,
drinkwater, rioolwater- en afvalwatervoorzieningen, communicatie en voedsel voorziening verstaan. Niet
verwonderlijk is dat de uitval van al deze nutsvoorzieningen een reëel risico voor gemeente Vlissingen is.
5. Verkeer en vervoer
Hieronder vallen de volgende risico’s:
• Luchtvaartincidenten. Vliegtuigongevallen zijn gekoppeld aan de aanwezigheid van vliegvelden. In
de buurt van een vliegveld is de kans op een vliegtuigongeval het grootst. In Zeeland hebben we
vliegveld Midden-Zeeland. Qua ernst van ongevallen valt dit luchthaventerrein in de lichtste
categorie. In Vlissingen zijn geen luchthavens.
• Ongevallen op het water. Dit zijn ongevallen welke ontstaan zijn door het vervoeren van passagiers
en lading en de grootschaligere recreatie op het water. Ongevallen waar aan gedacht moet worden
zijn ongevallen met veerponten, veerboten, hotelboten, rondvaartboten en cruiseschepen. In
Vlissingen spelen ongevallen op het water een grote rol door de ligging aan de Westerschelde, het
kanaal door Walcheren, de (jacht)havens in Vlissingen en de aanwezigheid van een industrieel
havengebied het Sloegebied.
• Verkeersongevallen. Dit betreft verkeersongevallen van grotere mate op de weg of op het spoor
met mogelijk veel slachtoffers. In Vlissingen speelt dit een rol omdat de rijksweg A58, N254 en een
spoorlijn over het grondgebied lopen.
• Ongevallen in tunnels. Hieronder vallen vervoersongevallen in tunnels, waarbij brand ontstaat of
sprake is van gevaarlijke stoffen. In Vlissingen zijn geen tunnels aanwezig.
6. Gezondheid
Een bedreiging voor de bevolking, is een ziektegolf en epidemie. Omdat Vlissingen in de zomermaanden
veel toeristen aantrekt, wordt de kans op verspreiding van besmettelijke ziekten ook tevens groter.
Aangezien de groep 65+ers naar verwachting zal groeien in de gemeente Vlissingen, en dit ook gelijk de
meest zwakke groep is, vormt dit een bedreiging voor de volksgezondheid.
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan. In Vlissingen is er een
locaties waar dergelijke aantallen personen met enige regelmaat aanwezig zijn. Dit zijn het Bellamypark
in het centrum van Vlissingen waar op 5 mei het bevrijdingsfestival en in de zomermaanden enkele
openlucht evenementen worden gehouden (festivalterrein). Voorwaarde om dit ook daadwerkelijk als een
risico te classificeren is dat er minimaal 5000 mensen per keer aanwezig moeten zijn.
Hieronder worden grootschalige evenementen op een klein oppervlak verstaan.
Toekomstige risico’s
In afwachting van een te realiseren voorziening in de Vlissingse buitenhaven kunnen cruiseschepen in de
Scaldiahaven of in de Bijleveldhaven aanleggen.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 105

Bijlage 5 Overzicht Risicokaart Zeeland
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 106

Bijlage 6 Regionale basisinventarisatie cultureel erfgoed
Voorlopig overzicht, bron: rapport Inspectie Cultuurbescherming Provincie Zeeland, 1997.
Plaats
Objectnaam/
omschrijving
(On)roerend Calamiteitenplan
Aanvalsplan
Pro-actie
hoogwater
Aardenburg Sint Bavo, kerk onroerend Ja
Hulst
St. Willibrordus-
onroerend Ja
basiliek, kerk
Middelburg Oostkerk, kerk onroerend Ja
Middelburg Boerderij, Binnendijk 3, onroerend Ja
monument
Ritthem
Toegangspoort Fort onroerend
Rammekes
Veere Stadhuis onroerend Ja
Middelburg Zeeuwse wandtapijten, roerend Ja
Zeeuwsmuseum, 6 stuks
Zierikzee Stadhuis Zierikzee, onroerend Ja
monument
Zierikzee Noord- en Zuidhavenpoort, onroerend
monument
Zierikzee Woonhuis Meelstraat 1, onroerend
monument
Arnemuiden Voorslagtoren N.H. kerk, roerend
klokken, 11 stuks
Goes
Voorslag Stadhuistoren, roerend
klokken, 12 stuks
St. Maartensdijk Carillon, toren N.H. kerk, roerend
klokken, 35 stuks
Tholen
Carillon, Stadhuistoren, roerend
klokken, 39 stuks
Veere
Carillon, Stadhuistoren, roerend
klokken, 47 stuks
Zierikzee Carillon, Stadhuistoren, roerend
klokken, 44 stuks
Zierikzee Voorspeelwerk, klokken, roerend
14 stuks
Aagtekerke Grafmonument door onroerend
Rombout Verhulst in N.H.
kerk
(epitaaf =
roerend)
Biervliet
Gebrandschilderde ramen, roerend
3 stuks
Hulst
Kerkelijk kunstbezit St. roerend
Willibrordusbasiliek
Kapelle Graftombe Van Tuyl / onroerend
diverse grafzerken /
koorbanken in N.H. kerk
Middelburg Praalgraf gebr. Evertsen, onroerend
Lange Jan
Middelburg Praalgraf Graaf Willem II in onroerend
nis koorkerk
Sint Maartensdijk Graftombe Floris van onroerend
Borssele in N.H. kerk
Stavenisse Grafmonument Hierominus onroerend
van Tuyll in N.H. kerk
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 107

Bijlage 9 Scheepvaart 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 108

Bijlage 7 Scenario’s
Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
1. Natuurlijke omgeving
1. Overstromingen
10. Overstroming vanuit zee
Overstroming vanuit zee
Scenario omschrijving
Scenario context:
Er is sprake van hoogwater wanneer er door de meteorologische omstandigheden een zodanig hoge
waterstand is bereikt dat de dijken en waterkeringen overstromen. Een overstroming kan ook
plaatsvinden wanneer een dijk of waterkering bezwijkt (‘dijkdoorbraak’) en de achterliggende polders
overstromen. In het kader van de WRZO is er sprake van een ramp wanneer er bestuurlijke en
operationele maatregelen noodzakelijk zijn om het leven van mensen en dieren te redden en mogelijke
andere gevaarlijke situaties te beperken en te beheersen. Er kunnen hierbij twee situaties worden
onderscheiden: een dreigende of feitelijke overstroming. Bij een dreigende overstroming bepaalt de
waarschuwingstijd of een preventieve evacuatie van mensen en vee tot de mogelijkheden behoort. Een
feitelijke overstroming kan plaatsvinden voordat een evacuatie (volledig) is uitgevoerd. In deze
omstandigheden is een uitgebreide reddingsoperatie noodzakelijk om mensen en dieren in veiligheid te
brengen en verdere uitbreiding van gevaren te voorkomen. Het rampbestrijdingsplan richt zich op
overstromingen waarbij een binnendijks gebied in belangrijke delen meer dan één meter onder water kan
komen te staan.
Oorzaak:
Een zware storm kan zeer hoogwater met een grote golfbelasting tot gevolg hebben. Deze combinatie
leidt tot een grote mate van golfoverslag die zelfs tot een dijkdoorbraak kan leiden. Van een stormvloed is
sprake wanneer de waterstand door de wind wordt opgestuwd tot boven een bepaalde waterstand.
Incident:
Drie elementen bepalen het verloop van de gebeurtenissen:
- De prognose van de maximale waterstand van het dreigende hoogwater (met de bijbehorende
golfbelasting) en het tijdsbestek waarbinnen hoogwaterwaarschuwingen kunnen worden
gegeven;
- De prognose van de kwaliteit van de dijken en andere waterkeringen in relatie tot de aanvullende
maatregelen die getroffen kunnen worden om de functies van de dijken en waterkeringen tijdig te
versterken;
- De tijd (= waarschuwingstijd) en de middelen die beschikbaar zijn voor de uitvoering van een
preventieve evacuatie van het bedreigde of getroffen gebied. 26
Gevolg:
Evacuees
Op basis van ervaringscijfers is vast te stellen dat 80% van de bevolking in bedreigde gebieden zal
vertrekken naar veilig gebied. Het overgrote deel hiervan zal zelfstandig onderdak vinden bij familie,
vrienden in veilig gebied (buiten de regio Zeeland). Een gedeelte van de bevolking zal gebruik maken van
opvangcentra.
26 Bron: Hoogwater algemeen kader
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 109

Niet zelfredzame
Niet zelfredzame personen zijn mensen die vanwege een lichamelijke of geestelijke beperking niet
zelfstandig kunnen vluchten, incl. gevangenen. Uitgangspunt is dat de niet zelfredzamen als eerste
worden geëvacueerd.
De niet zelfredzame worden als volgt gecategoriseerd waarbij is aangegeven welke percentage van de
bevolking in het Westelijke kustgebied tot deze categorie behoort:
In eerste instantie berust de zorg voor deze categorieën niet zelfredzamen bij de desbetreffende
zorginstelling. Zij dienen zorg te dragen voor evacuatie van deze personen. De GHOR coördineert deze
zorg en faciliteert de instellingen hierbij. De zorginstellingen hebben hiervoor een evacuatieplan waarbij
een beroep wordt gedaan op instellingen in veilig gebied. Secundair kunnen familie en overige relaties
(vrienden, kennissen, buren) voor deze groep zorgen (waardoor deze onderdeel van de reguliere
evacuatiestroom worden). Het in veiligheid brengen van gevangen vanuit Torentijd in Middelburg is een
verantwoordelijkheid van het ministerie van Justitie.
Zelfredzamen
Zelfredzamen zullen het gebied verlaten. Hierbij zal primair de crisiscommunicatie er op zijn gericht dat
mensen zelf hun onderdak vinden bij familie, vrienden en kennissen in veilig gebied. Voor hen die hiertoe
geen mogelijkheid hebben zullen opvanglocaties worden ingericht. De uitvoering van het proces opvangen
verzorging is in handen van de desbetreffende regio’s. Op nationaal niveau zal afstemming moeten
plaatsvinden over locaties. Opvang van evacués in de groene gebieden binnen Zeeland zal worden
geregeld conform de hiervoor vastgelegde processen in de gemeentelijke rampenplannen. Uitvoering van
de opvang is in handen van het Nederlandse Rode Kruis. 27
27 Bron: 20090917_WAVE2008_Strategische beeld Fase 1 deel 1
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 110

Beoordeling*, 7 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied E
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed E
2.1 Doden D
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken E
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) E
3.1 Kosten E
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) E
5.1 Verstoring van het dagelijks leven E
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur C
5.3 Sociaal psychologische impact E
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
A
*Beoordeling op basis van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 111

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
1. Natuurlijke omgeving
2. Natuurbranden
10. Bosbrand
Bosbrand
Scenario omschrijving
Scenario context:
In een droge zomer groeit een caravanbrand op een recreatieterrein uit tot een felle bosbrand die zich al
snel uitbreidt naar de campings ernaast. De inmiddels onbeheersbare natuurbrand vindt vervolgens zijn
weg over het naastgelegen spoor en snelweg in zuidwestelijk richting waar zich een naaldbos bevindt. In
het effectgebied bevinden zich onder andere een verzorgingstehuis, een waterpompstation met
bovengrondse opslagtank en een transformatorstation die één tot enkele uren later onder vuur komen te
liggen. In totaal worden ongeveer 10.000 mensen geëvacueerd vanwege direct brandgevaar en enorme
rookontwikkeling. Het is niet uitgesloten dat er slachtoffers vallen. De nablussing duurt een week.
Snelweg en spoor zijn een aantal dagen afgesloten en hebben schade opgelopen. De campings zijn
compleet verwoest. Voorzieningen voor elektriciteit en drinkwater zijn beschadigd. De brandschade aan
het bos zal jaren zichtbaar zijn. 28
Voor verdere analyse zijn we uitgegaan van een bosbrand Manteling op Walcheren.
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden 0
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken A
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) A
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) C
5.1 Verstoring van het dagelijks leven C
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact 0
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
28 Bron: nationale risicobeoordeling 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 112

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
1. Natuurlijke omgeving
2. Natuurbranden
20. Heide en duinbranden
Duinbrand
Scenario omschrijving
Scenario context:
In een droge zomer groeit een caravanbrand op een recreatieterrein uit tot een felle bosbrand die zich al
snel uitbreidt naar de campings ernaast. De inmiddels onbeheersbare natuurbrand vindt vervolgens zijn
weg over het naastgelegen spoor en snelweg in zuidwestelijk richting waar zich een naaldbos bevindt. In
het effectgebied bevinden zich onder andere een verzorgingstehuis, een waterpompstation met
bovengrondse opslagtank en een transformatorstation die één tot enkele uren later onder vuur komen te
liggen. In totaal worden ongeveer 10.000 mensen geëvacueerd vanwege direct brandgevaar en enorme
rookontwikkeling. Het is niet uitgesloten dat er slachtoffers vallen. De nablussing duurt een week.
Snelweg en spoor zijn een aantal dagen afgesloten en hebben schade opgelopen. De campings zijn
compleet verwoest. Voorzieningen voor elektriciteit en drinkwater zijn beschadigd. De brandschade aan
het bos zal jaren zichtbaar zijn. 29
Voor verdere analyse zijn we uitgegaan van de Schouwse duinen.
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed A
2.1 Doden A
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) A
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) C
5.1 Verstoring van het dagelijks leven C
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
29 Bron: nationale risicobeoordeling 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 113

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
1. Natuurlijke omgeving
3. Extreme weersomstandigheden
10. Extreme koude, sneeuw en ijzel
Extreme koude, sneeuw & ijzel
Scenario omschrijving
Scenario context:
Zware sneeuwstorm
Een sneeuwstorm kan leiden tot stroomuitval en stagnatie van voedselvoorziening, (spoedeisende) zorg,
handhaving openbare veiligheid. Er zullen geen slachtoffers vallen door de sneeuwstorm zelf, wel door de
extreme kou. Er zal sprake zijn van veel waterschade. Een deel van het openbare leven komt een aantal
dagen stil te liggen. Men realiseert zich dat er sprake is van overmacht en dat de situatie binnen enkele
dagen weer normaal is. Men zit de tijd dus uit zonder in paniek te raken.
IJzel
IJzel is heel moeilijk te voorspellen. Dit geldt ook voor de mate waarin het ijzelt. Regionaal kan stagnatie
optreden van elektriciteit, voedselvoorziening, (spoedeisende) zorg, handhaving openbare veiligheid.
Aangezien veel mensen de weg niet op gaan, overlijden er weinig mensen door verkeersongevallen
(gladheid). IJzel levert vooral veel gewonden op door botbreuken. Een deel van het openbare leven komt
een aantal dagen stil te liggen. Men realiseert zich dat er sprake is van overmacht en dat de situatie
binnen enkele dagen weer normaal is. Men zit de tijd dus uit zonder in paniek te raken. 30
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) D
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven D
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact 0
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
Maatschappelijk thema
1. Natuurlijke omgeving
30 Bron: nationale risicobeoordeling 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 114

Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Extreme weersomstandigheden
20. Extreme hitte en eventuele smog
Extreme hitte & smog
Scenario omschrijving
Scenario context:
Extreme droogte -hitte 2050
Dit scenario beschrijft een situatie waarbij extreme droogte en extreme hitte samenvallen. De vitale
diensten beheer waterkwaliteit en het hoofdvaarwegennet kunnen uitvallen. Drinkwatervoorziening komt
niet in de knel. Doden worden veroorzaakt door hitte, niet door droogte. De grootste schade wordt
geleden in de scheepvaart en landbouw. Er kunnen bosbranden ontstaan. Het dagelijkse leven wordt niet
verstoord. Minder dan 1000 mensen doen in paniek aankopen (inslaan van water). Er zal geen publieke
angst ontstaan. De herhalingstijd van het neerslagtekort van 1976 (90 jaar) wordt 45-60 jaar in 2050
(mogelijk zelfs 14 jaar volgens het meest droge KNMI scenario). Omdat het scenario uitgaat van de
situatie in 2050 en het risicodiagram een kortere tijdshorizon kent is dit scenario niet in het risicodiagram
opgenomen. Overigens zou de plek van dit scenario ongeveer gelijk blijven met het huidige hitte-droogte
scenario. 31
Oorzaak:
De gezondheidsproblematiek rondom aanhoudende hitte wordt in de toekomst door een tweetal
ontwikkelingen verergerd. Allereerst zal door toename van de levensverwachting een groeiend aantal
mensen tot een risicogroep gerekend kunnen worden. Ofwel door de hoge leeftijd die gepaard gaat met
minder aanpassingsvermogen van het lichaam aan de warmte, ofwel door een bijkomende ziekte die
extra gevoelig maakt voor hitte.
Incident:
Tussen 01/06 en 01/09 houdt het KNMI houdt het RIVM op de hoogte van de kans op de start van een
periode met aanhoudende hitte binnen de komende tien dagen. Het gaat hierbij om geautomatiseerde e-
mails met daarin de kans op het optreden van zo’n periode. Deze is gedefinieerd als vijf aaneengesloten
dagen met een temperatuur van > 27º C. Deze definitie is gekozen omdat echte hittegolven (definitie: 5 x
≥ 25º C., waarvan 3 x ≥ 30 Cº) hiermee redelijk nauwkeurig worden voorspeld.
Gevolg:
Hitte kan negatieve effecten hebben op de volksgezondheid. Het gaat om ernstige gevolgen voor de
gezondheid, variërend van verminderd welbevinden, huidaandoeningen, uitdroging, ademhalings- en
circulatieproblemen tot een hitteberoerte. In het ernstigste geval kan dit leiden tot sterfte. 32
In Zeeland zou dit tot 15% extra sterftgevallen kunnen leiden. 33 Uit de GGD gezondheidsatlas is het
sterftegetal in Zeeland (71 personen per 10.000 inwoners) gehaald. Zo komen we tot circa 75 extra
sterfgevallen door de hitte.
31 Bron: nationale risicobeoordeling 2008
32 Bron: Nationaal hitteplan 2007
33 Bron: Hitte met de dag gevaarlijker
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 115

Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1* Doden D
2.2* Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) D
3.1 Kosten D
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven D
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact B
WAARSCHIJNLIJKHEID
Beoordeling
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E): E*
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
*Aanpassing na overleg met de GHOR (Arnold Bergstra) op 2 november 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 116

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
1. Natuurlijke omgeving
3. Extreme weersomstandigheden
30. Windhozen & zware storm
Windhozen & zware storm
Scenario omschrijving
Scenario context:
Bij deze storm wordt er van uitgegaan dat dit niet leidt tot dijkdoorbraken en overstromingen. Een dag van
te voren kan de storm al voorspeld worden. De storm duurt hooguit een dagdeel. De vitale diensten
elektriciteit, (spoedeisende) zorg en handhaving openbare veiligheid kunnen uitvallen. Er zullen doden en
gewonden vallen. De schade komt boven de 1 miljard euro uit. Het dagelijkse leven kan enkele dagen
verstoord worden door o.a. blokkade wegen. 34
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed A
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) C
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven C
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact 0
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
34 Bron: nationale risicobeoordeling 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 117

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
1. Natuurlijke omgeving
5. Plagen en plantenziekten
10. Ongedierte en plantenziekte (denk aan
boktor, eiken processierups en sprinkhanenplaag)
Ongedierte & plantenziekten
Scenario omschrijving
Scenario context:
Na contact met de brandharen van deze rups kunnen klachten ontstaan zoals jeuk, huiduitslag, irritatie
aan de ogen of aan de luchtwegen. De klachten komen overeen met allergische reacties. Belangrijk is dat
elk contact met de rupsen en resten ervan, zoals vrijgekomen brandharen, moet worden vermeden.
Er zijn vooral risico’s voor de gezondheid in de periode dat de eikenprocessierupsen brandharen krijgen
(half mei-juni) en bij de verdere verspreiding van deze brandharen door verwaaien van brandharen,
vervellinghuidjes en lege nesten (juli-september). Met hun weerhaakjes dringen de pijlvormige haren bij
aanraking gemakkelijk in de huid, ogen en luchtwegen. Deze haartjes kunnen tot 6 jaar later nog overlast
veroorzaken.
Risicogebieden:
De plaagdruk - en daarmee de gezondheidsrisico’s - neemt toe met het aantal mensen en het aantal
eiken. Op basis hiervan zijn prioriteitsgebieden aan te wijzen. Meldingen worden in de volgorde van de
prioriteitsgebieden afgehandeld:
1. gebieden waar veel mensen komen of langdurig verblijven; dit zijn bijvoorbeeld de bebouwde kommen
van de diverse woonkernen; bestrijding vindt binnen 24 uur na melding plaats;
2. Grote rondwegen (de stadsring) niet in directe omgeving van bebouwing, vindt bestrijding plaats 72 uur
na melding.
3. doorgaande gemeentelijke fiets-, auto- en ruiterroutes buiten de bebouwde kom; bestrijding vindt
binnen 96 uur na melding plaats;
4. Meldingen van particulieren (bomen op particulier terrein) worden gebundeld en waar mogelijk
gekoppeld aan de bestrijding van nesten in gemeentelijke bomen, dit om een efficiente bestrijdingsactie te
kunnen opzetten. In deze gevallen vindt bestrijding binnen een week plaats.
5. gebieden waar weinig mensen komen; bestrijding vindt alleen plaats als overlast niet vermijdbaar is; er
zijn bijvoorbeeld geen alternatieve routes om het gebied heen.
6. In wandelgebieden vindt geen bestrijding plaats maar worden gebruikers doormiddel van borden
geïnformeerd en gewaarschuwd. 35
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
35 Bron: pva_eikenprocessierups_2007.pdf
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 118

Beoordeling*, 8 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden 0
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken 0
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten A
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) A
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact 0
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 119

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
2. Gebouwde omgeving
1. Branden in kwetsbare objecten
10. Grote branden in gebouwen met niet of
verminderd zelfredzame personen
Brand gebouwen niet zelfredzame personen
Scenario omschrijving
Scenario context:
Grote brand in verzorging- en verpleeghuizen. 36
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
36 Bron: Leidraad maatramp, 15 Branden in grote gebouwen
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 120

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
2. Gebouwde omgeving
1. Branden in kwetsbare objecten
20. Grote branden in gebouwen met een
grootschalige publieksfunctie.
Brand gebouwen grootschalige publieksfunctie
Scenario omschrijving
Scenario context:
Grote brand in een discotheek. 37
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed A
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact D
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
37 Bron: Leidraad Maatramp
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 121

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
2. Gebouwde omgeving
1. Branden in kwetsbare objecten
30. Grote branden in bijzonder hoge gebouwen
Brand hoog gebouw
Scenario omschrijving
Scenario context:
Grote brand in hoge gebouwen als de Sardijntoren in Vlissingen en de woontoren Waterfront in
Terneuzen. 38
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed A
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken B
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact B
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
38 Bron: Leidraad Maatramp
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 122

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
2. Gebouwde omgeving
1. Branden in kwetsbare objecten
40. Branden in dichte (oude) binnensteden
Brand binnenstad
Scenario omschrijving
Scenario context:
Rampbestrijdingsscenario 1: Brand in een winkel met doorslag en overslag naar boven.
In een grote winkel, midden in de Sint Jacobsstraat (zijde Weteringstraat), breekt gedurende de dag,
brand uit in het magazijn dat is gelegen aan de achterzijde van de winkel. Boven de winkel bevinden zich
meerdere woningen welke via een gezamenlijke opgang en over het platte dak van de winkel aan de
achterzijde van het gebouw toegang geven tot de woningen (zijde Weteringstraat). Het magazijn ligt vol
en heeft een hoge, variabele, vuurbelasting. De brand is inmiddels doorgeslagen naar de winkel. Er
komen nu meerdere meldingen binnen over brand in de Sint Jacobspassage. Bewoners van de
bovenliggende woningen bellen de alarmcentrale met de mededeling dat zij rook uit het dak zien komen.
Tevens zijn er meldingen vanuit de Sint Jacobsstraat door passanten die rook en vuur zien in de winkel.
Gezien de lage Weerstand tegen Branddoorslag en Brandoverslag (WBDBO) en de hoge vuurlast zal het
vuur snel uitbreiden.
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Verwachte aantal slachtoffers 6 personen en in totaal 43 betrokken personen. 39
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed B
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken B
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) A
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
39 Bron: rampbestrijdingsplan Sint Jacobspassage te Vlissingen, mei 2009
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 123

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
2. Gebouwde omgeving
2. instorting in grote gebouwen
10. explosies
20. instorting door gebrekkige
gebouwconstructies
Instorting gebouw
Scenario omschrijving
Scenario context:
Instorting door explosies en/of gebrekkige gebouwconstructies. 40
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 6 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed A
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop dinsdag 6 oktober 2009.
40 Bron: Leidraad Maatramp
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 124

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
10. Ongeval vervoer weg
Ongeval brand weg
Scenario omschrijving
Scenario context:
Voor het maatgevende scenario wordt uitgegaan van het meest gangbare type tankwagen met een
waterinhoud van 50m3 (85% gevuld). Uitgangspunt is een onder druk tot vloeistof verdicht, brandbaar
gas. De vermenging van het brandbare gas met de buitenlucht kan leiden tot een explosief
gas/luchtmengsel met kans op ontsteking door een hittebron op afstand.
Oorzaak:
Door een aantal oorzaken (zie onderstaand) kan de tank, ondanks de veiligheidsventielen, toch
bezwijken. Als dit gebeurt wordt de druk in de tank atmosferisch waardoor de aanwezige vloeistof in de
tank in één klap gaat koken. Daarbij komt heel veel expansie-energie vrij (expansie = uitzetten). Dit
verklaart ook de Engelse term BLEVE: Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion (kokende vloeistof
expanderend gas explosie). Als het gas daarbij ook brandbaar is zal in geval van brand ook ontsteking
plaatsvinden.
- Delen van de tank worden door het expanderende gas weggeslingerd;
- Er kan een enorme vuurbal ontstaan die, afhankelijk van de inhoud van de tank,
honderden meters in diameter kan zijn.
- Plaatselijke sterke verhitting van de tankwand op een plek in het gebied van de dampfase
waardoor het materiaal van de tankwand verzwakt. Dit kan gebeuren bij direct vlamcontact met
de tankwand. Daarom is de vullingsgraad belangrijk: hoe leger de tank, hoe groter het aandeel
dampfase. Bij de vloeistoffase is er minder gevaar omdat de vloeistof beter in staat is warmte op
te nemen en dit voorkomt dat de tankwand snel warmer wordt;
- Mechanische beschadiging van de tankwand door bijvoorbeeld een aanrijding.
Een plaatselijke verzwakking van de tankwand kan aanleiding zijn voor een BLEVE;
- Intrinsiek falen door constructiefout, slijtage of te hoog oplopen van de druk van
een overvulde tank door verwarming (overvullen = vullen boven de voorgeschreven
vullingsgraad, meestal 85 – 90%). Door uitzetting van de vloeistof neemt de druk zeer snel toe en
barst het reservoir. Veiligheidsventielen zijn hiervoor niet ontworpen.
Incident:
Een BLEVE is een explosie die gepaard gaat met een vuurbal die een vernietigende
werking heeft voor de mens en de omgeving. De afstand waarover de BLEVE
effecten kent is afhankelijk van de straal van de vuurbal (± 80 meter). De BLEVE en de effecten daarvan
zijn niet afhankelijk van de wind; de druk die op het gas staat als deze uitstroomt, zal voor een
gelijkmatige spreiding in de buitenlucht zorgen, waardoor alle effecten in een cirkelvorm rondom de
tankwagen ontstaan.
De effecten van een vrije gaswolkexplosie zijn vergelijkbaar met de effecten van een
BLEVE, echter een vrije gaswolkexplosie is wel afhankelijk van de windrichting.
- Moeilijk benaderbaar brongebied/slachtoffers
- Bereikbaarheid
- Snelweg afgesloten
- Hittestraling en drukschade bij BLEVE
- Secundaire branden
- Verkeersproblemen buiten de snelweg
- Onrust onder de bevolking
- Overbelasting spoedeisende hulp
- Moeilijk benaderbaar effectgebied/slachtoffers
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 125

Gevolg:
Er kunnen in de directe omgeving van de tankwagen nog andere tankwagens met tot vloeistof verdicht
gas staan. Domino-effecten zijn niet onmiddellijk te verwachten maar kunnen eveneens niet uitgesloten
worden: het is niet aannemelijk dat er meerdere tankwagens tegelijkertijd zullen bezwijken waardoor de
inhoud van twee opslagreservoirs simultaan BLEVE’en. Het is wel mogelijk dat de opslagreservoirs
opeenvolgend bezwijken, waardoor zij sequentieel BLEVE’en. Bij het nemen van
maatregelen zal daar rekening mee gehouden moeten worden. 41
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) A
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact B
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
* Naar aanleiding van eerste beoordeling en scenario keuze plasbrand A58, is toch een keuze gemaakt
voor een LPG BLEVE scenario rand stedelijk gebied.
41 Bron: concept rampbestrijdingsplan Auto(snel)wegen Zeeland Projectgroep IMAZ 20090325_scenario's en operationele
uitwerking
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 126

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
20. Ongeval vervoer water
Brand op water
Scenario omschrijving
Scenario context:
4 Brand en/of explosie
Van explosiegevaar is sprake wanneer er een ongeval is opgetreden op een tanker met explosieve stoff
en of gassen, een vrachtschip met lading met explosieve eigenschappen veelal in containers vervoerd,
een ongeval met een gasleiding of problemen met vuurwerk en/of munitie aan boord van
transportschepen dan wel gevonden munitie uit het verleden. Belangrijk aandachtspunt bij explosiegevaar
is een snelle ontruiming van de omgeving.
Het gaat dan met name om de evacuatie van de aanwezigen op het schip. Daarnaast dient door middel
van verkeersmanagementmaatregelen voorkomen te worden dat andere schepen in de gevarenzone
komen. 42
Brand kan naast de hierboven genoemde tanker met brandbare en explosieve lading ook plaatsvinden op
alle andere schepen. In eerste instantie moet de brand geblust worden met brandbestrijdingsmiddelen die
aan boord zijn.
Op kleine schepen zal het bij uitbreiding van de brand nodig zijn om van boord te gaan voordat de
brandweer arriveert. Dit betekent dat op dat moment ook het evacueren en redden van mensen een
belangrijk proces is. Bij grotere schepen (veerboten) biedt het schip op zich wel meer ruimte, waardoor
men minder snel genoodzaakt zal zijn om van boord te gaan. Indien het schip niet verder kan varen zal in
veel gevallen een reddingsactie nodig zijn (in internationaal verband wordt gewerkt aan het instellen van
een “Safe Haven” aan boord van passagiersschepen).
We onderscheiden de volgende 6 deelscenario’s, namelijk:
4.1 Pleziervaartuig
4.2 Binnenvaartschip
4.3 Rondvaartboot
4.7 Cruiseschip/ferry
4.4 Zeeschip in lading
4.5 Zeeschip in machinekamer
4.6 Zeeschip in accomodatie
Botsing met containerschip op de Westerschelde ter hoogte van Terneuzen. Het schip vervoerd LPG. 43
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
42 Bron: Handboek Incidentbestrijding op het Water
43 Bron: Rampenbestrijdingsplan Westerschelde
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 127

Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) C
5.1 Verstoring van het dagelijks leven 0
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 128

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
30. Ongeval spoorvervoer
Brand spoor
Scenario omschrijving
Scenario context:
Ten gevolge van een ongeval, een verzwakking of opwarming door een brand scheurt de
spoorwegketel open, wardoor de totale inhoud van 50 ton LPG in korte tijd vrijkomt en ontsteekt,
waarbij en grote vuurbal ontstaat. 44
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) B
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven C
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
44 Bron: Rampbestrijdingsplan Trein Incident Management Zeeland (TIMZ) 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 129

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
40. Ongeval transport buisleidingen
Brand aardgasleiding
Scenario omschrijving
Scenario context:
Uitstroming met vertraagde ontsteking: gaswolkontbranding (+ fakkelbrand). 45
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
45 Bron: Handreiking_buisleidingincidenten.pdf
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 130

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
50. Ongeval stationaire inrichting (productie,
verwerking, opslag en gebruik)
Brand BRZO
Scenario omschrijving
Scenario context:
Plasbrand K3-product op het land: het afbreken van een aan- of afvoerleiding tussen de tanks en pompen
met als gevolg het vrijkomen van 40 m 3 K3- vloeistoffen en het ontstaan van een plasbrand met als
secundair effect rookontwikkeling.
een explosie
rampbestrijdingsplan Vopak
BLEVE drukopslagbol: Een BLEVE is een vervolgeffect dat ontstaat wanneer de drukopslagbol faalt
doordat ze getroffen wordt door een groot fragment of als de drukopslagbol wordt verhit door een brand.
Door verhitting zal de dampdruk in de drukopslagbol toenemen en zal de wand van de bol in sterkte
afnemen. Op een gegeven moment zal de bolwand de druk niet meer kunnen weerstaan en openbarsten.
Als de vrijgekomen 1.550 ton (maximale inhoud opslagbol, propaan, C 3 H 8 ) direct ontsteekt zal dit een
vuurbal tot gevolg hebben
'continue uitstroming gedurende 10 minuten uit de drukopslagbol met vertraagde ontsteking als de
gaswolk zijn maximale omvang heeft'. De lekkage van 1.550 ton propaan gedurende 10 minuten uit de
drukopslagbol veroorzaakt een gaswolk welke door niet nader te noemen oorzaak ontsteekt. 46
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
46 Bron: rampbestrijdingsplan Petroplus (mercuria)
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 131

Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden A
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken A
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) A
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 132

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
2. Ongevallen met giftige stof in open lucht
10. Ongeval vervoer weg
Giftige stof weg
Scenario omschrijving
Scenario context:
Een tankwagen bevat maximaal 50 m3 van een (zeer) toxische stof. Gasvormige stoffen worden onder
een druk van 6 tot 7 bar vervoerd, uitgaande van een gemiddelde omgevingstemperatuur. Door
verschillende oorzaken kan de gevaarlijke stof vrijkomen; de wijze waarop is afhankelijk van de grootte
van het ontstane gat. Als de doorsnede meer dan 10 cm is vindt de ontsnapping in één keer of binnen
maximaal 10 minuten plaats: de emissie is instantaan. Bij een instantane emissie van tot vloeistof
verdicht gas wordt ervan uitgegaan dat 25% van de inhoud van een tankwagen direct overgaat in het
betreffende gas en zich zal verspreiden als een gaswolk. De resterende 75% komt
vrij als vloeistof; deze vormt een plas die zal verdampen (‘koudkoken’). Bij een kleinere opening of als er
een koudgekookte plas ontstaat is sprake van een continue emissie; Bij continue emissies is de
hoeveelheid stof die per seconde vrijkomt van belang, dit wordt het debiet of de bronsterkte genoemd en
uitgedrukt in kg per seconde.
Het effectgebied dat ontstaat is afhankelijk van de soort stof, de mate van toxiciteit, de
aggregatietoestand (gas of vloeistof*), het soortelijk gewicht van de stof (zwaarder of lichter dan lucht),
etc. Een stof met een relatief hoog soortelijk gewicht zal naar beneden uitzakken en zich vervolgens over
de grond verspreiden. Het uitzakken is in eerste instantie windonafhankelijk en de wolk kan zich enigszins
tegen de windrichting in verspreiden, daarna overheerst de invloed van de wind en zal deze de gaswolk
verder met de windrichting meebewegen. Hierdoor ontstaat een langgerekte gaswolk (‘sigaar’). Door de
vermenging met de buitenlucht zullen de concentraties in de wolk afnemen tot dat deze uiteindelijk is
‘opgelost’. Pas tijdens het incident kan een goede inschatting gemaakt worden van het getroffen
effectgebied door de Adviseur Gevaarlijke Stoffen (AGS) en/of de Meetplanleider (MPL).
* Een vloeistof kan zich verspreiden via watergangen of de riolering. Dergelijke verspreiding kan onder
andere leiden tot milieuschade of gevaar voor omwonenden.
Oorzaak:
Invloeden van buitenaf waardoor een flens van een geladen tankwagen afbreekt of een gat in de
reservoirwand ontstaat (bijvoorbeeld bij een aanrijding). Door de ontstane opening kan de stof
ontsnappen naar de buitenlucht. Gezien de zeer strenge veiligheidsvoorschriften en –maatregelen die
van toepassing zijn op het vervoer van gevaarlijke stoffen is de kans op een incident niet groot; - Intrinsiek
falen door constructiefout of slijtage.
Incident:
Gevolg:
- Moeilijk benaderbaar brongebied/slachtoffers op incident
- Bereikbaarheid richting het incident
- Uitstroom toxische stof
- Snelweg afgesloten
- Toxische wolk over woongebied/snelweg
- Verkeersproblemen buiten de snelweg
- Onrust onder de bevolking
- Overbelasting spoedeisende hulp
- Moeilijk benaderbaar effectgebied/slachtoffers
- Milieuschade 47
47 Bron: JBAS
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 133

Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) A
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) B
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 134

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
20. Ongeval vervoer water
Brand op water
Scenario omschrijving
Scenario context:
4 Brand en/of explosie
Van explosiegevaar is sprake wanneer er een ongeval is opgetreden op een tanker met explosieve stoff
en of gassen, een vrachtschip met lading met explosieve eigenschappen veelal in containers vervoerd,
een ongeval met een gasleiding of problemen met vuurwerk en/of munitie aan boord van
transportschepen dan wel gevonden munitie uit het verleden. Belangrijk aandachtspunt bij explosiegevaar
is een snelle ontruiming van de omgeving.
Het gaat dan met name om de evacuatie van de aanwezigen op het schip. Daarnaast dient door middel
van verkeersmanagementmaatregelen voorkomen te worden dat andere schepen in de gevarenzone
komen. 48
Brand kan naast de hierboven genoemde tanker met brandbare en explosieve lading ook plaatsvinden op
alle andere schepen. In eerste instantie moet de brand geblust worden met brandbestrijdingsmiddelen die
aan boord zijn.
Op kleine schepen zal het bij uitbreiding van de brand nodig zijn om van boord te gaan voordat de
brandweer arriveert. Dit betekent dat op dat moment ook het evacueren en redden van mensen een
belangrijk proces is. Bij grotere schepen (veerboten) biedt het schip op zich wel meer ruimte, waardoor
men minder snel genoodzaakt zal zijn om van boord te gaan. Indien het schip niet verder kan varen zal in
veel gevallen een reddingsactie nodig zijn (in internationaal verband wordt gewerkt aan het instellen van
een “Safe Haven” aan boord van passagiersschepen).
We onderscheiden de volgende 6 deelscenario’s, namelijk:
4.1 Pleziervaartuig
4.2 Binnenvaartschip
4.3 Rondvaartboot
4.7 Cruiseschip/ferry
4.4 Zeeschip in lading
4.5 Zeeschip in machinekamer
4.6 Zeeschip in accomodatie
Botsing met containerschip op de Westerschelde ter hoogte van Terneuzen. Het schip vervoerd LPG. 49
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
48 Bron: Handboek Incidentbestrijding op het Water
49 Bron: Rampenbestrijdingsplan Westerschelde
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 135

Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) C
5.1 Verstoring van het dagelijks leven 0
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 136

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
30. Ongeval spoorvervoer
Brand spoor
Scenario omschrijving
Scenario context:
Ten gevolge van een ongeval, een verzwakking of opwarming door een brand scheurt de
spoorwegketel open, wardoor de totale inhoud van 50 ton LPG in korte tijd vrijkomt en ontsteekt,
waarbij en grote vuurbal ontstaat. 50
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) B
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven C
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
50 Bron: Rampbestrijdingsplan Trein Incident Management Zeeland (TIMZ) 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 137

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
40. Ongeval transport buisleidingen
Brand aardgasleiding
Scenario omschrijving
Scenario context:
Uitstroming met vertraagde ontsteking: gaswolkontbranding (+ fakkelbrand). 51
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
51 Bron: Handreiking_buisleidingincidenten.pdf
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 138

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
1. Ongevallen met brandbare/explosieve stof in
open lucht.
50. Ongeval stationaire inrichting (productie,
verwerking, opslag en gebruik)
Brand BRZO
Scenario omschrijving
Scenario context:
Plasbrand K3-product op het land: het afbreken van een aan- of afvoerleiding tussen de tanks en pompen
met als gevolg het vrijkomen van 40 m 3 K3- vloeistoffen en het ontstaan van een plasbrand met als
secundair effect rookontwikkeling.
een explosie
rampbestrijdingsplan Vopak
BLEVE drukopslagbol: Een BLEVE is een vervolgeffect dat ontstaat wanneer de drukopslagbol faalt
doordat ze getroffen wordt door een groot fragment of als de drukopslagbol wordt verhit door een brand.
Door verhitting zal de dampdruk in de drukopslagbol toenemen en zal de wand van de bol in sterkte
afnemen. Op een gegeven moment zal de bolwand de druk niet meer kunnen weerstaan en openbarsten.
Als de vrijgekomen 1.550 ton (maximale inhoud opslagbol, propaan, C 3 H 8 ) direct ontsteekt zal dit een
vuurbal tot gevolg hebben
'continue uitstroming gedurende 10 minuten uit de drukopslagbol met vertraagde ontsteking als de
gaswolk zijn maximale omvang heeft'. De lekkage van 1.550 ton propaan gedurende 10 minuten uit de
drukopslagbol veroorzaakt een gaswolk welke door niet nader te noemen oorzaak ontsteekt. 52
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
52 Bron: rampbestrijdingsplan Petroplus (mercuria)
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 139

Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden A
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken A
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) A
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 140

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
2. Ongevallen met giftige stof in open lucht
10. Ongeval vervoer weg
Giftige stof weg
Scenario omschrijving
Scenario context:
Een tankwagen bevat maximaal 50 m3 van een (zeer) toxische stof. Gasvormige stoffen worden onder
een druk van 6 tot 7 bar vervoerd, uitgaande van een gemiddelde omgevingstemperatuur. Door
verschillende oorzaken kan de gevaarlijke stof vrijkomen; de wijze waarop is afhankelijk van de grootte
van het ontstane gat. Als de doorsnede meer dan 10 cm is vindt de ontsnapping in één keer of binnen
maximaal 10 minuten plaats: de emissie is instantaan. Bij een instantane emissie van tot vloeistof
verdicht gas wordt ervan uitgegaan dat 25% van de inhoud van een tankwagen direct overgaat in het
betreffende gas en zich zal verspreiden als een gaswolk. De resterende 75% komt
vrij als vloeistof; deze vormt een plas die zal verdampen (‘koudkoken’). Bij een kleinere opening of als er
een koudgekookte plas ontstaat is sprake van een continue emissie; Bij continue emissies is de
hoeveelheid stof die per seconde vrijkomt van belang, dit wordt het debiet of de bronsterkte genoemd en
uitgedrukt in kg per seconde.
Het effectgebied dat ontstaat is afhankelijk van de soort stof, de mate van toxiciteit, de
aggregatietoestand (gas of vloeistof*), het soortelijk gewicht van de stof (zwaarder of lichter dan lucht),
etc. Een stof met een relatief hoog soortelijk gewicht zal naar beneden uitzakken en zich vervolgens over
de grond verspreiden. Het uitzakken is in eerste instantie windonafhankelijk en de wolk kan zich enigszins
tegen de windrichting in verspreiden, daarna overheerst de invloed van de wind en zal deze de gaswolk
verder met de windrichting meebewegen. Hierdoor ontstaat een langgerekte gaswolk (‘sigaar’). Door de
vermenging met de buitenlucht zullen de concentraties in de wolk afnemen tot dat deze uiteindelijk is
‘opgelost’. Pas tijdens het incident kan een goede inschatting gemaakt worden van het getroffen
effectgebied door de Adviseur Gevaarlijke Stoffen (AGS) en/of de Meetplanleider (MPL).
* Een vloeistof kan zich verspreiden via watergangen of de riolering. Dergelijke verspreiding kan onder
andere leiden tot milieuschade of gevaar voor omwonenden.
Oorzaak:
Invloeden van buitenaf waardoor een flens van een geladen tankwagen afbreekt of een gat in de
reservoirwand ontstaat (bijvoorbeeld bij een aanrijding). Door de ontstane opening kan de stof
ontsnappen naar de buitenlucht. Gezien de zeer strenge veiligheidsvoorschriften en –maatregelen die
van toepassing zijn op het vervoer van gevaarlijke stoffen is de kans op een incident niet groot; - Intrinsiek
falen door constructiefout of slijtage.
Incident:
Gevolg:
- Moeilijk benaderbaar brongebied/slachtoffers op incident
- Bereikbaarheid richting het incident
- Uitstroom toxische stof
- Snelweg afgesloten
- Toxische wolk over woongebied/snelweg
- Verkeersproblemen buiten de snelweg
- Onrust onder de bevolking
- Overbelasting spoedeisende hulp
- Moeilijk benaderbaar effectgebied/slachtoffers
- Milieuschade 53
53 Bron: JBAS
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 141

Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) A
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) B
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 142

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
2. Ongevallen met giftige stof in open lucht.
20. Ongeval vervoer water
Giftige stof op water
Scenario omschrijving
Scenario context:
Voor scheepstransporten met ammoniak en ontvlambare gassen langs de Westerschelde is het risico
gekwantificeerd in termen van plaatsgebonden risico (PR) en groepsrisico (voor Vlissingen, Terneuzen en
Hansweert). De basis voor deze berekening was het vaststellen van een uitgebreide groep mogelijke
lekkage scenario’s. Deze scenario’s verschillen per aanvaring, locatie van de lekkage (boven of onder
waterlijn), scheepstype, scheepsgrootte en eigenschappen van de lekkende stof. In deze studie is een
geactualiseerd en verbeterd energiemodel toegepast. Door middel van dit energie model werd het
mogelijk om gedetailleerde lekkagefrequenties te berekenen voor alle ammoniak en ontvlambare
vloeibare gassen lekkages (inclusief butaan als vergelijkbare stof voor class GF2, propaan en ethyleen
als vergelijkbare stof voor GF3). Details en benaderingen van het verbeterde energie model evenals de
resultaten zijn gerapporteerd in een aparte technische aanvulling.
De analyse van mogelijke consequenties van een aanvaring met aanzienlijke schade aan een ammoniak
tanker is gebaseerd op resultaten van een gedetailleerde uitstroomstudie uitgevoerd door TNO. In een
apart rapport is de theoretische basis van de uitstroom, vermenging en verdamping van ammoniak
gepresenteerd. De conclusie van het TNO rapport is dat ongeveer 20% van de weggelekte ammoniak zal
verdampen en het overige deel zal vermengen met het water van de Westerschelde. Met deze resultaten
heeft DNV een effectmodel van het verdampte ammoniak opgezet. Dit model heeft als basis een
(neutraal) gas.
Uit de berekeningen blijkt dat de Rede van Vlissingen de grootste kans op aanvaring met zich meebrengt,
mede veroorzaakt door het grote aantal schepen dat de Rede van Vlissingen (en hiermee het
bevolkingsgebied) op relatief kleine afstand passeert. Het maximale plaatsgebonden risico op de
boulevard is 2,6E-07 per jaar en daarmee dus lager dan de grenswaarde van 1E-06 per jaar. Het
berekende groepsrisico voor het gebied Terneuzen toont het hoogste risico niveau.
De bijdrage van ammoniak op de resultaten is veel lager dan de bijdrage van de ontvlambare stoffen. In
gevoeligheidsanalyses is door middel van variatie in aantal aanvaringen, uitstroommassa, ammoniak
gasdispersie en ammoniak probitfunctie het resultaat op de risico’s geanalyseerd. Het resultaat van deze
analyse is dat er weinig variatie is in de berekende risico niveau’s. Zelfs in de ‘worst-case-scenario’ zal de
plaatsgebonden risico waarde op land onder de 1E-06 per jaar zijn. 54
Oorzaak:
Incident:
Uit de berekeningen blijkt dat de Rede van Vlissingen de grootste kans op aanvaring met zich
meebrengt, mede veroorzaakt door het grote aantal schepen dat de Rede van Vlissingen (en hiermee
het bevolkingsgebied) op relatief kleine afstand passeert.
Gevolg:
54 Bron: actualisatie risicoanalyse (Wester) Schelde
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 143

Beoordeling*, 4 november 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden E
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken E
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten D
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) C
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur C
5.3 Sociaal psychologische impact D
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
A
*Beoordeling op basis van het overleg gehouden op 4 november 2009 met de provincie en de specialist
EV van de VRZ
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 144

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
2. Ongevallen met giftige stof in open lucht
30. Ongeval spoorvervoer
Giftige stof spoor
Scenario omschrijving
Scenario context:
Toxische scenario:
Ten gevolge van en aanrijding of ontsporing, het instantaan falen van een gasketelwagen (50 ton) gevuld
met ammoniak, met als gevolg het ontstaan van een toxische wolk (ammoniak, NH 3 ) ter hoogte van Sas
van Gent. 55
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden D
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken E
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten D
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) A
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
55 Bron: Rampbestrijdingsplan Trein Incident Management Zeeland (TIMZ) © 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 145

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
2. Ongevallen met giftige stof in open lucht
50. Ongeval stationaire inrichting (productie,
verwerking, opslag en gebruik)
Giftige stof BRZO
Scenario omschrijving
Scenario context:
het vrijkomen van een giftige wolk
Het falen van de laadarm bij de wagonverlading met als gevolg het vrijkomen van warme ammoniak en
vervolgens het ontstaan van een toxische wolk (NH 3 );
Chemisch scenario
Op een industrieterrein van een chemieconcern vindt een ongeluk plaats met een tankauto met diesel en
er breekt brand uit. Als gevolg van het ongeluk begeeft een (gekoelde atmosferische) ammoniaktank het
en komt er een enorme ammoniakwolk vrij. Op 300 meter van de ongevallocatie ligt een woonwijk met
5.000 mensen en op 5 km een dorp met 3.000 inwoners. Er vallen enkele tientallen doden. Enkele
duizenden mensen worden blootgesteld aan schadelijke concentraties ammoniak. Hierbij wordt
aangenomen dat dit scenario is gebaseerd op een bedrijf vallend onder de BRZO-regelgeving. 56
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten D
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) B
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
A
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
56 Bron: Rampbestrijdingsplan YARA
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 146

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
2. Ongevallen met giftige stof in open lucht
50. Ongeval stationaire inrichting (productie,
verwerking, opslag en gebruik)
Giftige stof BRZO
Scenario omschrijving
Scenario context:
het vrijkomen van een giftige wolk
Het falen van de laadarm bij de wagonverlading met als gevolg het vrijkomen van warme ammoniak en
vervolgens het ontstaan van een toxische wolk (NH 3 );
Chemisch scenario
Op een industrieterrein van een chemieconcern vindt een ongeluk plaats met een tankauto met diesel en
er breekt brand uit. Als gevolg van het ongeluk begeeft een (gekoelde atmosferische) ammoniaktank het
en komt er een enorme ammoniakwolk vrij. Op 300 meter van de ongevallocatie ligt een woonwijk met
5.000 mensen en op 5 km een dorp met 3.000 inwoners. Er vallen enkele tientallen doden. Enkele
duizenden mensen worden blootgesteld aan schadelijke concentraties ammoniak. Hierbij wordt
aangenomen dat dit scenario is gebaseerd op een bedrijf vallend onder de BRZO-regelgeving. 57
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten D
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) B
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
A
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
57 Bron: Rampbestrijdingsplan YARA
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 147

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
2. Ongevallen met giftige stof in open lucht
50. Ongeval stationaire inrichting (productie,
verwerking, opslag en gebruik)
Giftige stof BRZO
Scenario omschrijving
Scenario context:
het vrijkomen van een giftige wolk
Het falen van de laadarm bij de wagonverlading met als gevolg het vrijkomen van warme ammoniak en
vervolgens het ontstaan van een toxische wolk (NH 3 );
Chemisch scenario
Op een industrieterrein van een chemieconcern vindt een ongeluk plaats met een tankauto met diesel en
er breekt brand uit. Als gevolg van het ongeluk begeeft een (gekoelde atmosferische) ammoniaktank het
en komt er een enorme ammoniakwolk vrij. Op 300 meter van de ongevallocatie ligt een woonwijk met
5.000 mensen en op 5 km een dorp met 3.000 inwoners. Er vallen enkele tientallen doden. Enkele
duizenden mensen worden blootgesteld aan schadelijke concentraties ammoniak. Hierbij wordt
aangenomen dat dit scenario is gebaseerd op een bedrijf vallend onder de BRZO-regelgeving. 58
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten D
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) B
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
A
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
58 Bron: Rampbestrijdingsplan YARA
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 148

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
3. Technologische omgeving
3. Kernongevallen
10. Ongeval A-objecten: centrales
Kernongevallen
Scenario omschrijving
Scenario context:
Nucleair scenario Borssele en Doel
In de kerncentrale in Borssele ontstaat door een keten van gebeurtenissen een lozing van radioactief
materiaal. Door uitval van de koeling smelten de brandstofstaven gedeeltelijk, radioactieve stoffen komen
in het koelsysteem en vervolgens in de veiligheidsinsluiting (containment) van de kerncentrale. Dit leidt 24
uur nadat de koeling faalde tot de lozing van een grote hoeveelheid radioactief materiaal. Het gebied
binnen 2 kilometer rondom de kerncentrale wordt geëvacueerd; in het gebied tot 20 kilometer
benedenwinds van de centrale moet binnenshuis worden geschuild. In deze sectoren, maar dan tot 10
kilometer benedenwinds moeten de aanwezige personen jodiumtabletten innemen. Ter bescherming van
de voedselketen (“indirecte maatregelen”) zijn daarbij ook landbouwmaatregelen noodzakelijk over een
aanzienlijk gebied van Nederland. 59
Kernenergiecentrale Borssele Evacuatie (km) 2
Kernenergiecentrale Borssele Jodiumprofylaxe(km) 10
Kernenergiecentrale Borssele Schuilen (km) 20
Kernenergiecentrales Doel Evacuatie (km) 4
Kernenergiecentrales Doel Jodiumprofylaxe(km) 20
Kernenergiecentrales Doel Schuilen (km) 40
60
Een uitstoot binnen 24 uur dient niet uitgesloten te worden.
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
59 Nationale Risicobeoordeling 2008
60 Aanpassing zonering VROM
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 149

Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied E
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) E
3.1 Kosten E
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) E
5.1 Verstoring van het dagelijks leven E
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur E
5.3 Sociaal psychologische impact E
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
A
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 150

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
3. Technologische omgeving
3. Kernongevallen
20. Ongeval A-objecten: nabije centrales
grensoverschrijdend
Scenario omschrijving
Scenario context:
Nucleair scenario Doel, zie 3.3.10 Borsele
Kernenergiecentrales Doel Evacuatie (km) 4
Kernenergiecentrales Doel Jodiumprofylaxe(km) 20
Kernenergiecentrales Doel Schuilen (km) 40
Bron: Leidraad Kernongevallenbestrijding (pagina 22), augustus 2004.
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 151

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
1. Verstoring energievoorziening
10. Uitval olievoorziening
Uitval olievoorziening
Scenario omschrijving
Scenario context:
Olie geopolitiek
Het aanbod van olie op de wereldmarkt neemt af door het wegvallen van een deel van de productie uit
het Midden-Oosten, als gevolg van een intern conflict. Het wegvallen van een aanzienlijk deel van de
wereldproductie zal onmiddellijk leiden tot zeer forse prijsstijgingen van olie en olieproducten. Een
oliecrisis heeft, ondanks inzet van het IEA-oliecrisismechanisme, de nodige gevolgen voor de
wereldeconomie en dus ook voor de Nederlandse economie. Daarnaast zijn gevolgen te verwachten op
de sociale en politieke stabiliteit in Nederland. Denk bij dit scenario voor de Veiligheidsregio Zeeland aan
strategische opslag van bijvoorbeeld olie in Zeeland. 61
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden A
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken B
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten D
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven E
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur D
5.3 Sociaal psychologische impact E
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
61 Bron: Bevindingen nationale risicobeoordeling 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 152

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
1. Verstoring energievoorziening
20. Uitval gasvoorziening
Uitval gasvoorziening
Scenario omschrijving
Scenario context:
Incidenttype 4: calamiteit
Storing gas in één of meerdere gemeenten, verwachting > 8 uur. Vanwege situatie zijn
omgevingsmanagement, multidisciplinaire afstemming en bestuurlijke besluitvorming/coördinatie
gewenst.
• Tot 200 aansluitingen langer dan 1 dag, meer dan 200 aansluitingen korter dan 1 dag.
• Een storing waardoor een deel van de provincie zonder gas komt.
• Uitval van een gasontvangstation.
• Verstoring openbare orde en veiligheid en/of volksgezondheid. 62
Gevolgen voor de hulpverleningsdiensten
De maatschappelijke gevolgen van een verstoring van de gasvoorziening zijn sterk afhankelijk van de
tijdsduur van de verstoring en de weersomstandigheden. Het tijdstip en de kenmerken van het gebied
zijn belangrijke karakteristieken in deze periode. Huishoudens met een combiketel ondervinden direct
hinder van een gasstoring en hebben geen beschikking over verwarming en/of warm water bij een
gasstoring.
In de periode van 2 tot acht 8 na het uitvallen van de gasvoorziening neemt de druk op de organisatie
van de hulpverleningsdiensten toe. Er moeten prioriteiten worden gesteld. De kans dat zich een
incident voordoet in het bijzonder industriële gebieden neemt toe: industriële processen kunnen
ontregeld raken door gasuitval. Daarnaast neemt de kans toe dat een incident kan uitgroeien tot een
calamiteit. Bij een (gevolg) calamiteit, waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen (bijvoorbeeld chemische
industrie), moeten burgers gewaarschuwd worden d.m.v. het sirenenetwerk (WAS).
De netbeheerder is verantwoordelijk voor de veiligheid en de besluitvorming over het opnieuw op druk
zetten van het gasnet. Het netwerk achter het gasontvangsstation dient volledig drukloos te worden
gemaakt en de KIWA-procedure voor het opnieuw geven van gas wordt gevolgd.
Er zijn afspraken gemaakt en vastgelegd in een convenant met de regionale rampenzender Omroep
Zeeland om berichten uit te zenden. In de periode van 8 tot 24 uur nemen de problemen toe. Mogelijk
is verdere opschaling nodig.
Gevolgen voor de maatschappij
Van 2 tot 8 uur worden de gevolgen steeds omvangrijker en nemen toe. Het betreft hier vooral
gevolgen doordat apparaten en regelapparatuur niet meer functioneren. Deze gevolgen worden
steeds meer merkbaar: geen verwarming omdat de centrale verwarming niet meer werkt. Gaat de
gasstoring langer dan 2 uur duren dan wordt in de winter de uitval van de centrale verwarming en het
gemis aan warm water steeds hinderlijker. In de periode van 8 tot 24 uur nemen de problemen toe,
bijvoorbeeld woning wordt kouder, geen warme maaltijdbereiding. 63
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
62 Bron: Bevindingen nationale risicobeoordeling 2008.
63 Bron: deelproduct2_scenario-uitwerking_CUE_versie1.0april2009
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 153

Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden A
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken A
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) B
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact B
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 154

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
1. Verstoring energievoorziening
30. Uitval elektriciteitsvoorziening
Uitval elektriciteitsvoorziening
Scenario omschrijving
Scenario context:
Uitval van elektriciteit
Incidenttype 4: calamiteit
Uitval elektriciteit in één of meerdere gemeenten, verwachting > 8 uur. Vanwege situatie zijn
omgevingsmanagement, multidisciplinaire afstemming en bestuurlijke besluitvorming/coördinatie
gewenst.
Uitval van schakelstation of hoofdverdeelstation die niet binnen een tijdsbestek van 8 uur door
schakelhandelingen (op afstand) kunnen worden opgelost. Langdurige uitval van van belangrijke
infrastructuur, bijvoorbeeld, openbare verlichting, verkeerslichten, medische (thuis)apparatuur,
betalingsverkeer, tankstations, (tele)communicatie. Verstoring openbare orde en veiligheid en/of
volksgezondheid.
Gevolgen voor de hulpverleningsdiensten
In de periode van 2 tot acht 8 na het uitvallen van de elektriciteitvoorziening neemt de druk op de
organisatie van de hulpverleningsdiensten toe. Er moeten prioriteiten worden gesteld. De kans dat zich
een incident voordoet in het bijzonder industriële gebieden neemt toe: industriële processen kunnen
ontregeld raken door elektriciteituitval. Daarnaast neemt de kans toe dat een incident kan uitgroeien tot
een calamiteit. Enerzijds is het zo dat de melding van een ongeval naar de Gezamenlijke Meldkamer
Zeeland (GMZ) moeilijker is in verband met overbelasting van het telefoonnet. Anderzijds is het voor
de hulpverleningsdiensten moeilijker om effecten te bestrijden door bijvoorbeeld ontstane
verkeerschaos en omdat de capaciteit om aan deze effecten te werken door de drukte kleiner is
geworden. Bij een (gevolg) calamiteit, waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen (bijvoorbeeld chemische
industrie), moeten burgers gewaarschuwd worden d.m.v. het sirenenetwerk (WAS). Dit systeem zal
echter gedurende een elektriciteitstoring niet optimaal functioneren (of helemaal niet, de accu’s
hebben maar een beperkte leveringscapaciteit) en het is de vraag of het zinvol is de burgers op deze
wijze te alarmeren tijdens een elektriciteitstoring.
Er zijn afspraken gemaakt en vastgelegd in een convenant met de regionale rampenzender Omroep
Zeeland 64 om berichten uit te zenden. Aan de zijde van de ontvangst is er echter een probleem:
televisies en radio’s die zijn aangesloten op het elektriciteitsnet functioneren niet tijdens een
elektriciteitstoring.
In de periode van 8 tot 24 uur nemen de problemen toe. Mogelijk is verdere opschaling nodig. Gaat
de elektriciteitstoring langer dan 24 uren duren dan kunnen er voor de hulpdiensten problemen
ontstaan met onderlinge communicatie. Dit is afhankelijk van de tijd dat het verbindingsnetwerk
voorzien is van noodelektriciteitvoorzieningen. Mogelijk ontstaan er op de langere termijn ook
problemen met debrandstofvoorziening van de hulpverleningsvoertuigen,
noodelektriciteitvoorzieningen en met de bluswatervoorziening.
64 Veiligheidsregio Zeeland, Provincie Zeeland, Omroep Zeeland Convenant Omroep Zeeland versie 2.0 2008 (momenteel worden
standaardteksten voorbereid door communicatieadviseurs)
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 155

Gevolgen voor de maatschappij
De maatschappelijke gevolgen van een verstoring van de elektriciteitsvoorziening zijn sterk afhankelijk
van de tijdsduur van de verstoring en de weersomstandigheden. Direct na de verstoring treedt mogelijk
een groot aantal gevolgen op, zoals verkeersongevallen, ontsnappen van gassen uit industriële
processen en het vastzitten van mensen in liften. Het tijdstip en de kenmerken van het gebied zijn
belangrijke karakteristieken in deze periode. Huishoudens ondervinden direct hinder van een
elektriciteitstoring doordat de huishoudelijke apparatuur uitvalt. Hier vallen ook televisie en radio onder.
Alleen via batterijradio’s of autoradio’s kunnen eventueel nog berichten worden ontvangen.
Huishoudens met een combiketel of een elektrische boiler hebben geen beschikking over verwarming
en/of warm water bij een elektriciteitstoring. In hoogbouw kunnen installaties uitvallen die het
drinkwater naar de verdiepingen moeten pompen, waardoor er geen beschikking is over leidingwater.
Ook het (mobiele) telefoonnet raakt overbelast of valt uit omdat veel mensen gaan bellen. Vooral voor
zorgbehoevende is communicatie erg belangrijk. Voor deze groep mensen valt ook de medische c.q.
technische apparatuur in huis uit. Wanneer het niet mogelijk is om te communiceren, kunnen
paniekgevoelens ontstaan. Ook is in steden alleen nog openbaar vervoer per bus mogelijk.
Tegelijkertijd kan er verkeerschaos (uitvallen van verkeerslichten) ontstaan waardoor vertragingen in
het vervoer worden opgelopen.
Van 2 tot 8 uur worden de gevolgen steeds omvangrijker en nemen ongeveer toe. Het betreft hier
vooral gevolgen doordat apparaten, regelapparatuur en communicatieapparatuur niet meer
functioneren. Deze gevolgen worden steeds meer merkbaar: geen verwarming omdat de pomp van de
centrale verwarming niet meer werkt, geen water in flatgebouwen omdat de installatie niet functioneert,
geen kunstlicht, geen radio en televisie, geen doorgang kunnen vinden van bedrijvigheid en geen
verkoop van goederen en diensten. Gaat de elektriciteitstoring langer dan 2 uur duren dan wordt in de
winter de uitval van de centrale verwarming en het gemis aan warm water steeds hinderlijker. In de
zomer betekent dit logischerwijs dat de koeling een steeds groter gemis wordt. Denk aan
verzorgingshuizen, veeteelt en eerder bederf van etenswaren. Tegen 8 uur elektriciteitstoring wordt het
problematisch de maaltijdvoorziening aan huis doorgang te laten vinden. Ook wordt het bijvoorbeeld
lastig voor invaliden om hun elektrische rolstoel op te laden. Aan het eind van deze periode ontstaat
mogelijk schade door bederf van waar in koelkast en diepvriezer. De elektriciteitstoring heeft ook
invloed op het treinverkeer en ook in het wegverkeer zullen zich opstoppingen voordoen.
Na 8 uur, nemen de gevolgen toe. Gekoelde producten bederven, materiaal in leidingen is
vastgekoekt, maaltijdvoorziening voor minder validen kan geen doorgang vinden en de hulpverlening
bereikt hulpbehoevende mensen thuis niet meer. De effecten worden na een langdurige periode
steeds erger. Transport komt stil te liggen, de bevoorrading van aggregaten met brandstof vormt een
probleem en tunnels kunnen onder water lopen. Ook zullen er problemen ontstaan in de agrarische
sector, koeien kunnen bijvoorbeeld niet meer gemolken worden en de levens van kippen en varkens
worden bedreigd.
In de periode 8 tot 24 uur zullen leden van huishoudens eventuele voorzieningen die ze niet meer in
het elektriciteitstoringgebied (boodschappen) kunnen krijgen, buiten het gebied gaan halen. Dit leidt tot
extra verkeersdrukte. Gaat de elektriciteitstoring nog langer duren dan treden allerlei psychologische
effecten op, er ontstaat namelijk onrust onder de bevolking. Voor zorgbehoevenden zal de situatie
precair worden. In een industrieel gebied krijgen de bewoners ook te maken met emissie van stoffen
door industrieën. 65
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
65 Bron: deelproduct2_scenario-uitwerking_CUE_versie1.0april2009
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 156

Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) C
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact B
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 157

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
2. Verstoring drinkwatervoorziening
10. Uitval drinkwatervoorzieningen
Uitval drinkwatervoorzieningen
Scenario omschrijving
Scenario context:
Drinkwater is voor de mens een primaire levensbehoefte. Drinkwater wordt naast consumptie voor de
mens tevens gebruikt voor andere huishoudelijke doeleinden, proceswater, bluswater en
consumptiewater voor dieren. De continuïteit en kwaliteit van de levering van drinkwater zijn sinds jaren
goed geregeld. De Leveringsplannen van de waterbedrijven zijn hiervoor het beleidskader en in de
praktijk is er zelden sprake van langdurige uitval van de drinkwaterlevering. Bewust menselijk handelen
kan leiden tot een ernstige verstoring van de kwaliteit of een gehele of gedeeltelijke uitval van de
drinkwatervoorziening op lokale of regionale schaal. Dit kan de maatschappij aanzienlijk ontwrichten. Bij
niet tijdig onderkende besmetting zou een (groot) aantal slachtoffers kunnen vallen. 66
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden 0
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken A
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) C
3.1 Kosten A
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
66 Bron:rapport vitale infrastructuur
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 158

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
4. Vitale infrastructuur en voorzieningen
4. Verstoring telecommunicatie
10. Uitval voorzieningen voor spraak- en
datacommunicatie
Uitval spraak/datacommunicatie
Scenario omschrijving
Scenario context:
Verstoring IP-netwerk
Eind 2012 wordt besmette netwerkapparatuur door een anti-globaliseringsgroep op afstand
uitgeschakeld. Het Nederlandse IP netwerk is direct buiten werking. Internet, telecomverkeer en
dataverkeer raken buiten werking. Hierdoor vallen ook allerlei andere vitale voorzieningen uit. De fout is
zeer moeilijk op te sporen. Het resultaat is grote maatschappelijke onrust en zeer grote economische
schade. Het duurt twee dagen tot een week om de storing op te lossen. 67
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden A
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken A
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) B
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven D
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact B
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op bas\s van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
67 Bron: bevindingen nationale risicobeoordeling 2008
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 159

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
5. Verkeer en vervoer
1. Luchtvaartincidenten
10. Incident bij start of landing op of om een
luchtvaartterrein
Luchtvaartincident
Scenario omschrijving
Scenario context:
Het neerstorten van een sportvliegtuig op het vliegveldterrein van Vliegveld Midden Zeeland.
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Rampbestrijdingsplannen zijn verplicht voor luchtvaartterreinen met brandrisicoklasse categorie 3 of
hoger. De handreiking is gericht op luchthavens waarvoor een rampbestrijdingsplan verplicht is. Het
Vliegveld Midden-Zeeland is een burger luchtvaartterrein met een internationale functie. 68
We speculeren dat er op Vliegveld Midden-Zeeland vluchten worden uitgevoerd waarbij meer dan 4
personen tegelijkertijd aan boord zijn. Hierbij is gedacht in de richting van parachute sprongen en
pleziervluchten. Echter zal vermoedelijk Vliegveld Midden-Zeeland in vergelijking met vele andere
luchtvaartterreinen in Nederland tot een vrij kleine categorie vallen.
Beoordeling*, 1 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken B
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten A
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven 0
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop donderdag 1 oktober 2009.
68 Bron: “Voorbeelduitwerkig Luchtvaartongevallen op luchtvaartterreinen, concept 1.2”
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 160

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
5. Verkeer en vervoer
2. Incidenten op water
10. Incidenten waterrecreatie en pleziervaart
Incident waterrecreatie & pleziervaart
Scenario omschrijving
Scenario context:
Bron: Handboek Incidentbestrijding op het Water
1 Mens en dier in nood
Onder dit type incident vallen ongevallen met betrekking tot veerboten, beroepsvaart, pleziervaart, sporters en
dergelijke. Belangrijke overeenkomst is dat er mensen gered moeten worden en dat het gevaar bestaat op
mogelijke verdrinking van personen of dieren in het gebied.
Het scenario “mens en dier in nood” kan optreden als gevolg van uiteenlopende incidenten. Daarom wordt dit
scenario opgedeeld in 8 deelscenario’s namelijk:
1.1 Persoon overboord/vermist
1.2 Schip in nood
1.3 Watersporter in problemen
1.4 Ongeval/gewonde
1.5 Ziekte aan boord
1.6 Neergestort vliegtuig
1.7 Problemen ijs
1.8 Problemen wadlopen
De risico’s en maatregelen die in dit scenario een rol kunnen spelen zijn: mogelijke gewonden, ongevallen
waarbij personen bevrijd moeten worden (bij beknelling), noodzaak directe medische hulp te verlenen en/of
transport (vanaf het schip) naar de wal/ ziekenhuis te regelen.
In dit geval gaan we uit van aanvaring tussen twee passagiersschepen met aan boord 250 personen. 69
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
69 Rampbestrijdingsplan Vlissingen Breskens
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 161

Beoordeling*, 5 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden B
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven 0
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de workshop maandag 5 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 162

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
5. Verkeer en vervoer
2. Incidenten op water
20. Incident beroepsvaart (anders dan met
Gevaarlijke stoffen)
Incident beroepsvaart
Scenario omschrijving
Scenario context:
7 Aanvaring en/of losgeslagen schip, object of lading
Door een aanvaring of bij het verliezen van lading kan de doorvaart van andere schepen in gevaar komen. Het
lokaliseren en verwijderen van het schip, object of lading is hierbij hoofdzaak. Bij het stranden of aanspoelen
van objecten en goederen kan het gaan om gevaarlijke en/of ongevaarlijke objecten. Hierop dienen de
maatregelen te worden aangepast. Opdrijvende materialen kunnen met netten of kranen worden opgevist en
geborgen en moeten eventueel worden geruimd wanneer ze zijn aangespoeld. Zinkende stoffen en materialen
kunnen eventueel worden opgebaggerd, gedregd en geborgen. Daarnaast moet onderzoek worden uitgevoerd
naar mogelijk (milieu)gevaren en mogelijke oorzaak en gevolgen van het incident.
We onderscheiden de volgende 4 deelscenario’s:
7.1 In de vaarweg
7.2 Gezonken
7.3 Op oever/strand
7.4 Vermist 70
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden 0
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken 0
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) B
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
70 Bron: Handboek Incidentbestrijding op het Water
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 163

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
5. Verkeer en vervoer
3. Verkeersincidenten op land
10. Incident wegverkeer
Verkeersincident
Scenario omschrijving
Scenario context:
Beschrijving
Er vindt een aanrijding plaats tussen 3 of meer vrachtwagens en/of personenauto’s
en/of bussen waarbij 4 of meer personen bekneld zijn (T1 of T2 slachtoffers) in 4 of
meer verschillende voertuigen of 1 autobus. Door het ongeval kan de infrastructuur
(zwaar) beschadigd raken. Een dergelijk scenario is mogelijk op elke locatie op de
(snel)wegen maar is het meest denkbaar bij knooppunten en op,- en afritten; dit scenario
wordt als maatgevend scenario gebruikt.
Oorzaak:
Oorzaken
- objecten op de weg;
- extreme weersomstandigheden;
- menselijke fout;
- technisch falen van voertuigen. 71
Incident:
Effecten
Slachtoffers van een aanrijding zullen voornamelijk botbreuken of inwendig letsel
oplopen. Daarnaast kan er ook een stremming ontstaan aan beide zijden van de
rijbaan (opstopping als gevolg van een ongeval en opstopping als gevolg van kijkers)
- Rijweg geblokkeerd
- Groot aantal betrokken personen zonder verder vervoer
- Langdurig verkeersongeval analyse 72
Gevolg:
Vervolgeffecten
Een vervolgeffect is een stremming. Dit levert economische schade op. Vooral het
herstel van de schade aan de infrastructuur zal langere tijd vergen. Daarnaast kan er
ook milieuschade optreden doordat verontreinigd (blus)water via riolering of
watergang wegloopt.
Schade Wegen en betrokken voertuigen kunnen (zwaar) beschadigd raken door de aanrijding. 73
71 Projectgroep IMAZ 20090325_scenario's en operationele uitwerking
72 Bron: concept rampbestrijdingsplan Auto(snel)wegen Zeeland
73 Projectgroep IMAZ 20090325_scenario's en operationele uitwerking
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 164

Beoordeling*, 6 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden 0
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) A
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact 0
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de workshop dinsdag 6 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 165

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
5. Verkeer en vervoer
3. Verkeersincidenten op land
20. Incident treinverkeer
Treinincident
Scenario omschrijving
Scenario context:
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Aanrijding of botsing 4 scenario’s klein, middel, groot, zeer groot
TIS 3.1
Aanrijding, Ontsporing
Aanrijding trein of rangeerdeel met persoon, dier, tweewieler of infrastructuur-element.
Omschrijving:
Aanrijding met persoon, (brom)fiets, motor of groot dier. 1 tot 2 slachtoffers.
Veelal op een overweg. Meestal geen gewonde reizigers of treinpersoneel. Treinpersoneel wel
emotioneel getroffen. Grote kans op emotioneel getroffen getuigen (derden).
Cosmetisch reinigen van materieel kan noodzakelijk zijn. Als het ongeval zich voor doet op een
station, wordt ontruiming van het station door de BHV opgestart. Een of meer overwegen in storing.
Materieel niet of licht beschadigd, kan na eenvoudige technische controle (uit te voeren door de
vertrekmachinist) op eigen kracht worden weggereden. Infrastructuur niet beschadigd, kan na
technische controle volledig in dienst worden gegeven. Spontane en openbare hulpverleners op het
spoor, hierdoor kans op aanrijdgevaar. Als de betrokken trein is gestrand, is de kans op gestrande
treinen elders groot.
Oorzaak :
- suïcide;
- falen overwegbewaking;
- onzorgvuldig gedrag weggebruiker;
- onzorgvuldigheid bij werkzaamheden;
- doodslag;
Effecten plaats incident:
Effecten omgeving :
Slachtofferbeeld:
Prognose tijdsduur:
- confrontatie met reizigers / omstanders
geen;
- bekneld/ingesloten: geen;
- T1 + T2: 1 - 2 ;
- T3: geen;
- T4: 1 – 2;
Het totale aantal slachtoffers is waarschijnlijk niet meer dan twee. (een
motorfiets of een duo baanwerkers)
1,5 uur
TIS 3.2
Aanrijding, Ontsporing
Aanrijding trein of rangeerdeel met klein voertuig.
Omschrijving:
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 166

Aanrijding met klein wegvoertuig, (personenauto, tractor e.d.).
1 tot 4 slachtoffers.
Veelal op of nabij een overweg.
Meestal geen gewonde reizigers of treinpersoneel. Treinpersoneel wel emotioneel getroffen.
Grote kans op emotioneel getroffen getuigen (derden).
Kans op kleine ontsporing en lichte beschadiging infrastructuur.
Materieel niet ernstig beschadigd, kan na hersporen en/of technische controle op eigen krachten
worden weggereden.
Oorzaken:
- Suïcide
- Falen overwegbewaking
- Onzorgvuldig gedrag weggebruiker
Effecten plaats incident:
Effecten omgeving :
- Confrontatie met reizigers en/of Geen
omstanders
- elektrocutiegevaar;
geen;
Slachtofferbeeld: - bekneld/ingesloten: 1 - 4;
- T1 + T2: 1 - 4 ;
- T3: 1 - 4
- T4: 1 – 4 ;
Het totale aantal slachtoffers is waarschijnlijk niet meer dan vier, de
bezetting van een personenauto. De ernst van het slachtofferbeeld: de
verdeling over doden en triagecategorieën hang af van de toedracht.
Prognose afhandelduur:
2 tot 4 uur
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 167

TIS 3.3
Aanrijding, Ontsporing
Ontsporing met slachtoffers. Aanrijding trein of rangeerdeel met groot wegvoertuig of trein met trein.
Omschrijving:
Ontsporen of aanrijding, waardoor wagenstellen niet zijn vervormd, gekanteld of gestapeld.
Er zijn doden en gewonden. Aanrijding trein met groot voertuig (trein, vrachtauto, bus, e.d.), veelal op
of nabij een overweg.
Oorzaken:
- falen beveiligingssysteem
- onzorgvuldig gedrag weggebruiker
- menselijk falen
Effecten plaats incident:
Effecten omgeving:
- complex letsel
- grote ruimtelijke spreiding van
- slachtoffers
- moeizame toegankelijkheid
- elektrocutiegevaar
geen;
Slachtofferbeeld: - bekneld/ingesloten: 0 - 20;
- T1 + T2: 0 - 20;
- T3: 0 – 20;
- T4: 0 - 20;
Het totale aantal slachtoffers is waarschijnlijk groter dan 60, de
bezetting van een personenbus en eventuele slachtoffers
in de trein. De ernst van het slachtofferbeeld: de verdeling over doden
en triagecategorieën hang af van de toedracht.
Prognose tijdsduur:
> 8 uur.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 168

TIS 3.4
Aanrijding, Ontsporing
Ontsporing met veel slachtoffers. Aanrijding trein met groot wegvoertuig of trein met trein op hoge
snelheid. Aanrijding trein op hoge snelheid met infrastructuur-element.
Omschrijving: Ontsporen of aanrijding, waardoor wagenstellen zijn vervormd, gekanteld of gestapeld.
Er zijn doden en gewonden. Aanrijding trein met groot voertuig (trein, vrachtauto, bus, e.d.).
Veelal op of nabij een overweg. Botsing op hoge snelheid met infrastructuur-element.
Oorzaken:
Effecten plaats incident:
Effecten omgeving:
- falen techniek
- onzorgvuldig gedrag weggebruiker
- menselijk falen
- complex letsel;
- grote ruimtelijke verspreiding van slachtoffers;
- moeizame toegankelijkheid;
- elektrocutiegevaar;
geen;
Slachtofferbeeld: - bekneld/ingesloten: 0 - 80 ;
- T1 + T2: 0 - 80;
- T3: 0 – 80;
- T4: 0 - 20;
Het totale aantal slachtoffers is waarschijnlijk groter dan 60, de
bezetting van een personenbus en eventuele slachtoffers
in de trein. De ernst van het slachtofferbeeld: de verdeling over doden
en triagecategorieën hang af van de toedracht.
Prognose tijdsduur:
> 8 uur.
Beoordeling*, 6 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied A
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden C
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken 0
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact 0
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de workshop dinsdag 6 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 169

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
5. Verkeer en vervoer
4. Incidenten in tunnels
20. Incident in wegtunnels
Weg tunnelincident
Scenario omschrijving
Scenario context:
Beschrijving
ongeval
Bij een ernstige kop/staartbotsing zijn meerdere personenauto's betrokken. De
voertuigen liggen over de gehele tunnelbreedte verspreid die daardoor is
geblokkeerd. In drie auto's zitten 4 mensen bekneld die ernstig zijn gewond (T1/T2).
Uit één van de voertuigen lekt benzine die nog niet ontstoken is. Achter het incident
groeit een file (op één rijstrook). Hierin bevinden zich vrachtwagens en touringcars.
Passagiers van de verongelukte voertuigen lopen in de tunnel voor een deel ook in
de tunnelbuis voor het incident. Andere proberen collega's en familieleden uit de
wrakken te bevrijden. Een aantal automobilisten probeert te keren en zo de tunnel te
verlaten.
Oorzaak:
Incident:
Slachtoffersituatie
4 te bevrijden T1/T2-slachtoffers (bekneld)
2 te behandelen T1-slachtoffers (politrauma)
2 te behandelen T2-slachtoffers (mechanisch letsel)
10 T3-slachtoffers (kneuzing, bloedverlies)
Gevolg:
Schade,
effecten,
gevolgen
4 invaliden (in beschadigde voertuigen)
200 op te vangen niet gewonden
120 lege voertuigen in de tunnel 74
74 Bron Rampbestrijdingsplan Westerscheldetunnel: in totaal 3 scenario’s
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 170

Beoordeling*, 6 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied C
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden 0
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de workshop dinsdag 6 oktober 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 171

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
6. Gezondheid
1. Bedreiging volksgezondheid
10. Besmettingsgevaar
20. Voedselvergiftiging
Besmetting/voedselvergiftiging
Scenario omschrijving
Scenario context:
Scenario’s
In het schema ‘Bestrijding pokken’ zijn de door het COT opgestelde scenario’s als uitgangspunt gebruikt.
Het schema laat zien dat elk scenario tot een of meer stappen in het proces van de bestrijding van
pokken leidt. Ringvaccinatie is als onderdeel van de bestrijding van pokken de primaire wijze van
bestrijding vanwege de kans op ernstige bijwerkingen van het vaccin. Toch moeten er tegelijkertijd met de
voorbereidingen op ringvaccinatie ook reeds voorbereidingen worden getroffen voor massavaccinatie.
Een uitbraak van pokken kan vanuit elk genoemd scenario beginnen. Het is ook denkbaar
dat de scenario’s elkaar opvolgen. Dat zal het geval zijn indien de pokkenuitbraak niet
beheerst blijkt te kunnen worden. Dit is in het schema weergegeven door middel van de
pijlen tussen de scenario’s.
4.3 Scenario 2
Wat gebeurt er in Nederland
Zodra er daadwerkelijk sprake is van een geval van pokken in Nederland zal er grote maatschappelijke
onrust ontstaan in het land. De publieke druk om alle mogelijke preventieve en operationeel
voorbereidende maatregelen te nemen zal enorm zijn. Als er meer slachtoffers vallen zal de publieke druk
om massavaccinatie uit te voeren snel toenemen. Dat geldt zeker wanneer er nieuwe besmettingen
ontstaan die suggereren dat het principe van ringvaccinatie niet betrouwbaar is.
Uit angst voor besmetting zullen mensen drukbezochte locaties als het openbaar vervoer en
publieksgelegenheden zoveel mogelijk mijden. De economie zal daardoor ernstig lijden. Veel mensen
zullen de plaatsen waar de eerste gevallen van pokken zijn geconstateerd proberen te verlaten. De in
scenario 1 geschetste problemen rond spanningen tussen bevolkingsgroepen en overbelasting van
medische voorzieningen zullen groter worden.
Bestrijding
Isolatie van gevallen en quarantaine van blootgestelden gecombineerd met ringvaccinatie is de
aangewezen methode van bestrijding. Conform het draaiboek ‘Ringvaccinatie’ vindt vaccinatie van first
responders en prioritaire groepen plaats. Er worden voorbereidingen getroffen voor massavaccinatie. Het
OMT kan het advies geven nog even te wachten met het treffen van de laatste voorbereidingen. Het kan
dus zijn dat de voorbereiding van de massavaccinatie nog in fase Oranje zit terwijl de ringvaccinatie al
wel wordt uitgevoerd.
Openbare Orde en Veiligheid
Van de inzet van politie en het leger zal in dit scenario nog meer gevergd worden dan in scenario 1. Voor
de reguliere taken zal nauwelijks capaciteit zijn.
Voorlichting
Brede en actieve communicatie met de bevolking is cruciaal om massale maatschappelijke onrust te
voorkomen en ervoor te zorgen dat het publiek vertrouwen heeft in het bestrijdingsbeleid.
Het IBT dat wordt gevormd bepaalt of het Expertisecentrum Risico- en Crisiscommunicatie wordt ingezet,
welk(e) departement(en) de communicatie coördineren en of de voorlichting gecentraliseerd moet
worden.
Bestuurlijke coördinatie
De wettelijke bestuurlijke eindverantwoordelijkheid ligt in deze fase bij de gemeenten. In de getroffen
gemeenten heeft de burgemeester het opperbevel. Er is immers sprake van een ernstige verstoring van
de openbare orde en veiligheid. Hij kan in het kader van de Infectieziektenwet, na advies van de directeur
GGD, maatregelen opleggen. De minister van VWS heeft in het kader van de Infectieziektenwet een
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 172

aanwijzingsbevoegdheid op de burgemeester. De hoofdinspecteur heeft een aanwijzingsbevoegdheid op
de directeur GGD.
In de niet getroffen gemeenten is de gemeenteraad verantwoordelijk voor de te treffen voorbereidingen.
In dit scenario moet de lokale overheid de situatie nog kunnen beheersen. De besluitvorming op
rijksniveau vindt plaats volgens het Nationaal Handboek Crisisbesluitvorming. Een samen te stellen MBT
zal besluiten op advies van een IBT. De In Nederland wordt een verdacht geval of één of enkele direct
gerelateerde gevallen van pokken geconstateerd. Het lijkt waarschijnlijk dat het virus door een reiziger in
Nederland is gekomen.
LCI-structuur (OMT-BAO) wordt gebruikt om het ministerie van VWS van informatie en advies te voorzien.
Het publiek belang van een landelijke lijn wordt groot. Een landelijke lijn is niet afdwingbaar met de
reguliere bevoegdheden. Er moet een afweging plaatsvinden of toepassing van de bijzondere bepaling
van artikel 23 van de WRZO proportioneel is of dat wellicht gebruik gemaakt moet worden van de
aanwijzingsbevoegdheden uit de artikelen 12 en 13 van deze wet (minister op commissaris, commissaris
op burgemeester).
Wettelijk kader
Voor getroffen gemeenten is het wettelijk kader de WCPV, de Infectieziektenwet en de WRZO. Voor nietgetroffen
gemeenten is dat de Wet collectieve preventie volksgezondheid en de WRZO. Gebruik van
staatsnoodrecht is in deze fase niet proportioneel. Het zou dat wel kunnen worden wanneer bijvoorbeeld
de problemen met de openbare orde daarom vragen.
Actiepunten bestuur
Centrale coördinatie
• Ga uit van de reguliere bevoegdheden en coördinatiestructuren voor infectieziektenbestrijding en
rampenbestrijding.
• Waarborg coördinatie door de rijksoverheid door instelling van MBT en IBT. Het ligt voor de hand dat het
MBT en IBT breed samengesteld zullen zijn.
• Indien dit noodzakelijk blijkt dient de rijksoverheid wel haar verantwoordelijkheid te nemen en gebruik te
maken van haar bijzondere bevoegdheden in buitengewone omstandigheden.
Preventieve maatregelen
• Houd vast aan het ingezette preventiebeleid dat zorg voor de volksgezondheid en aandacht voor het
economisch belang combineert.
Operationele voorbereiding
• Afhankelijk van de situatie en het advies van het OMT kan de rijksoverheid besluiten de operationele
voorbereiding op de massavaccinatie (fase Rood) te voltooien.
• Bereid noodfaciliteiten voor de opvang van meerdere slachtoffers voor.
• Consulteer en informeer buurlanden.
Bestrijding
• In dit scenario is ringvaccinatie het verantwoorde en in te zetten instrument.
Voorlichting
• Communiceer het rijksbeleid breed en actief. 75
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
75 Bron: Inleiding Draaiboek pokken, bureau LCI
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 173

Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden D
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) D
3.1 Kosten C
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven D
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur A
5.3 Sociaal psychologische impact D
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 174

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
6. Gezondheid
2. Ziektegolf
10. Pandemie
Pandemie ernstig
Scenario omschrijving
Scenario context:
Het scenario zorg voor een gemeenschappelijke basis bij de voorbereiding op een grieppandemie in
Nederland. De focus verbreedt zich daarbij van de medische voorbereidingen naar de voorbereidingen op
maatschappelijke gevolgen. Vandaar dat deze is ontwikkeld met inbreng van vertegenwoordigers van het
RIVM/CIb, VWS, GHOR-NL, de Veiligheidsregio Utrecht, BZK (Nationale Veiligheid, Vitaal, Nationaal
Respons Plan) en de werkgeversorganisatie VNO-NCW. Het ministerie van VWS is eindverantwoordelijke
voor het scenario.
Voor het scenario wordt ervan uitgegaan dat er geen effectieve restimmuniteit van (een) voorgaande
infectie(s) is achtergebleven, omdat het een nieuw type influenzavirus betreft. Dit heeft naar verwachting
met name invloed op de ernst van de ziekte en het percentage sterfgevallen onder de zieken.
Voor het scenario, dat we baseren op wetenschappelijk gegronde data en aannames, nemen we aan dat
de ziekte gemiddeld zes dagen duurt en dat 0.03% van de gehele bevolking overlijdt.
In het milde scenario houden we rekening met het effect van het gebruik van antivirale middelen.
Voor het ernstige scenario, waar we een aantal andere aannames toevoegen, veronderstellen we dat de
ziekte gemiddeld acht dagen duurt bij een tot twee weken verzuim van het werk per zieke, en dat 0,47%
van de gehele bevolking overlijdt. In het ernstige scenario kiezen we ervoor het effect van het gebruik van
antivirale middelen buiten beschouwing te laten. 76
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Voor het ernstige scenario, waar we een aantal andere aannames toevoegen, veronderstellen we dat de
ziekte gemiddeld acht dagen duurt bij een tot twee weken verzuim van het werk per zieke, en dat 0,47%
van de gehele bevolking overlijdt. In het ernstige scenario kiezen we ervoor het effect van het gebruik van
antivirale middelen buiten beschouwing te laten. 77
In Zeeland komen we dan tot ca. 1860 sterfgevallen.
76 Bron: Scenario Grieppandemie
77 Bron: Scenario Grieppandemie
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 175

Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1* Doden E
2.2* Ernstig gewonden en chronisch zieken D
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) A
3.1 Kosten D
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven B
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact E
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
D
*Beoordeling op basis van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
* Aanpassing na overleg met de GHOR (Arnold Bergsta) op 2 november 2009.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 176

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
6. Gezondheid
3. Dierziekten
10. Dierziekte normaal
20. Dierziekte overdraagzaam op mens
Dierziekte
Scenario omschrijving
Scenario context:
Crisisfase:
F. Eerste uitbraak van klassieke varkenspest in Nederland (wel/niet voortvloeiend uit een ernstige
verdenking)
G. Nieuwe uitbraken van klassieke varkenspest in Nederland:
a. Ernstige verdenking naast een uitbraak van klassieke varkenspest
b. Nieuwe uitbraak binnen bestaande beschermings- en/of toezichtsgebied
c. Meerdere nieuwe uitbraken binnen bestaande beschermings- en/of toezichtsgebied
d. Nieuwe uitbraak buiten het bestaand beschermings- en/of toezichtsgebied, binnen het
compartiment
e. Meerdere nieuwe uitbraken buiten het bestaand beschermings- en/of toezichtsgebied,
binnen het compartiment
f. Een of enkele nieuwe uitbraken gelegen buiten het compartiment waarin de besmette
haard is gelegen
H. Uitbraak van klassieke varkenspest in wilde varkens
I. Uitbraak van klassieke varkenspest in een dierentuin
De crisisfase gaat in op het moment dat er een uitbraak in Nederland is bevestigd (scenario F).
Waarschijnlijk zullen dan meerdere uitbraken volgen als gevolg van de buurt en contactbedrijven
(scenario G). Wanneer buiten deze cluster van uitbraken in verloop van de tijd nieuwe uitbraken volgen
die niet in dit eerste besmette gebied gelegen zijn dat spreken we van scenario J. In deze periode van
bestrijding van de initiële gevallen en later de bestrijding van de epidemie zullen alle mogelijke
beleidsinstrumenten ingezet worden zoals informeren en adviseren, reinigings- en
ontsmettingsmaatregelen, exportverboden, ruimen van besmette en verdachte bedrijven en instellen van
gebieden. 78
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
78 Bron: Beleidsdraaiboek Klassieke Varkenspest
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 177

Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden 0
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken 0
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) A
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven C
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de ‘Nationale Risicobeoordeling 2008’.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 178

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
1. Paniek in menigten
10. Paniek tijdens grote festiviteiten, concerten en
demonstraties
Paniek menigten
Scenario omschrijving
Scenario context:
Bron: draaiboek procedures CAS (vertrouwelijk)
5.2 Maat scenario’s
1. Benoem de effecten voor alle scenario’s: het aantal betrokken personen, het aantal mogelijke
slachtoffers (licht/middelzwaar/zwaar).
2. Benoem de kans dat het incident met deze effecten zich voordoet (verwaarloosbaar, gering, denkbaar,
aannemelijk, hoogstwaarschijnlijk) voor alle scenario’s.
3. Maak een keuze voor de incidentscenario’s waarop de hulpverleningscapaciteit gebaseerd wordt.
Maak deze keuze door kans, effecten en beschikbare capaciteit tegen elkaar af te wegen. De effecten
binnen de geselecteerde maatscenario’s zijn maatgevend voor de hulpverleningscapaciteit die
beschikbaar moet zijn in termen van personeel en materieel, zowel van de organisator als van de
openbare hulpverleningsdiensten.
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 179

Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden 0
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken C
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) 0
3.1 Kosten B
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven 0
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur 0
5.3 Sociaal psychologische impact A
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
C
*Beoordeling op basis van de projectgroep Risicoprofiel Zeeland.
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 180

Maatschappelijk thema
Crisistype
Incidenttype
Aanduiding risicodiagram
7. Sociaal-maatschappelijke omgeving
2. Verstoring openbare orde
10. Rellen rondom demonstraties en andere
manifestaties met politiek karakter
Rellen menigten
Scenario omschrijving
Scenario context:
Manifestaties, demonstraties en samenkomsten waarin bijvoorbeeld een bepaalde
godsdienst of levensovertuiging wordt uitgedragen (zoals beschreven in de Wet openbare
manifestaties) , politieke spanningen, stakingen e.d. kunnen aanleiding geven tot
verstoring van de openbare orde en veiligheid. De voorbereiding van de operationele
diensten op dergelijke manifestaties vertoont overeenkomsten met de voorbereiding op
evenementen.
Denk in Zeeland aan demonstraties rondom de kerncentrale Borsele
Oorzaak:
Incident:
Gevolg:
Verstoring van het dagelijks leven en kosten, doden en ernstig gewonden. 79
Beoordeling*, 15 oktober 2009
IMPACT
Impactcriteria:
Beoordeling
1.1 Aantasting van de integriteit van het grondgebied 0
6.1 Aantasting van cultureel erfgoed 0
2.1 Doden A
2.2 Ernstig gewonden en chronisch zieken A
2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) A
3.1 Kosten A
4.1 Langdurige aantasting van milieu en natuur (flora en fauna) 0
5.1 Verstoring van het dagelijks leven A
5.2 Aantasting van positie van het lokale en regionale openbaar bestuur C
5.3 Sociaal psychologische impact C
WAARSCHIJNLIJKHEID
Waarschijnlijkheids klasse (A,B,C,D,E):
Beoordeling
B
*Beoordeling op basis van de projectgroep Risicoprofiel Zeeland.
79 Bron: Risicoprofiel Midden West Brabant
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 181

Bijlage 8 Rampbestrijdingsprocessen Zeeland
Rampbestrijdingsprocessen Zeeland
Overigen Gemeente
Politie
GHOR Brandweer
Alarmering van bestuur en uitvoerenden
01A
Interne alarmering
01B
Bron- en effectbestrijding 02
Waarschuwen van de bevolking 04
Waarnemen en meten 24
Verbindingen 28
Toegankelijk en begaanbaar maken 20
Verzorging/logistiek
21
rampbestrijdings potentieel
Ontsmetten van mens en dier 09
Ontsmetten van voertuigen en infrastructuur 10
Interne alarmering
Preventieve volksgezondheid en medisch Milieukundige maatregelen 12
Geneeskundige Hulpverleningsketen 13
Psycho sociale hulpverlening 18
Interne alarmering
01B
Afzetten en afschermen 06
Ontruimen en evacueren 05
Verkeer regelen 07
Begidsen 19
Handhaven rechtsorde 8
Strafrechtelijk onderzoek 23
Identificatie van overledenen 16
Interne alarmering
01B
Voorlichting 03
Verslaglegging en rapportage 31
Nazorg 30
Opvang en verzorging 14
Registratie en informatie slachtoffers 15
Juridische ondersteuning 32
Milieu 29
Inzameling besmette waren 11
Voorzien in primaire levensbehoeften 22
Uitvaartverzorging 17
Schaderegistratie- en afhandeling 25
Interne alarmering
01B
Waterbeheer en waterkeringzorg 26
Nautische zorg 27
01B
Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Zeeland, versie 1.1, december 2009 182