nr. 3 - KGK Deinze

3210
Of er verwantschap was met Agatha Van Quickenborne en de
naamgenoten te Deinze weten we ook niet. Wie zoekt het op
(cf. De Roede van Tielt 32 ste
Jg. Nr. 4 dec. 2001 p. 195 e.v.)
1949. Over Jan Clays en Joos de Weert, of een doodslag te
Sint-Martens-Leerne (1614)
13 september 1614: een genoeglijk avond-uur in de herberg van
Lucas Neyt in Sint-Martens-Leerne. Er zijn enkele bezoekers,
“ aldaer onderlinghe int vriendelijcke drijnckende ”: Jan Clays
fs. Jan (een inwoner van Sint-Jans-Leerne), Lieven van
Caneghem, Jacques vanden Steene, Joos de Weert fs. Joos (een
inwoner van Sint-Martens-Leerne) en nog anderen…
Maar plots ontstaat een twistgesprek tussen Jacques vanden
Steene en Jan Clays “ nopende zekeren wech die hij (Clays)
zoude genomen hebben door den mersch van Vanden Steene ” , wat
hem al eerder door de eerstgenoemde verboden was.
Eigendomsrechten werden immers zeer ernstig genomen, en zonder
toelating iemand anders land of meers of privéweg betreden
werd niet geduld… Jan Clays voert aan dat hem door Pieter
Rubbens, de schoonvader van Vanden Steene, was toegezegd “dat
de zaecke van tverbodt zoude onderblijven ”. Vanden Steene
betwijfelt dat en over de bewering wordt een weddenschap
afgesloten, maar Clays houdt zich blijkbaar niet aan de
afspraak terzake.
Clays verlaat daarop de herberg en krijgt daar op het erf
dispuut met Joos de Weert, ook een van de herbergklanten. De
woordenwisseling (waarover) loopt echter uit de hand en Clays
gaat De Weert te lijf met een pikhaak, waarop De Weert een
stok neemt uit een mutsaard op Neyts hof en daarmee op zijn
beurt Clays aanvalt. Deze vlucht weg door een gat in de haag,
Neyts boomgaard in, maar De Weert, met de stok in de hand,
achtervolgt hem. Daarop trekt Clays het mes uit de schede aan
zijn riem en brengt De Weert twee messteken toe; deze sterft
kort daarna aan zijn verwondingen. Men vindt hem “ligghende
versleghen achter den bogaert van Lucas Neyt upde voetwech
vanden Muelecauter ”.
’s Anderendaags, 14 september 1614, heeft de lijkschouwing
plaats en tegelijk ook de “ information préparatoire ” of
ondervraging van de getuigen 1 . We lezen er o.m. de
verklaringen van:
- Lucas Neyt, ongeveer 37 jaar, tavernier en “ stedehaudere
vanden bailliu van Hansbeke in de prochie van Sinte
Marrtens Leerne” ;
- Lieven van Caeneghem, ongeveer 34 jaar, “officier ofte
sergeant van desen lande” (= het Land van Nevele);
- Janneken vander Straeten fa. Jans, ongeveer 19 à 20 jaar,
“ maerte” van de voornoemde Jan Clays, dader van de
manslag;
- Een viertal schaapherders…
Fiets of wandel mee op Open Monumentendag, zondag 12 september 2004
Programma: zie middenbladzijden.