150 jaar Diergaarde Blijdorp - Vrienden van Blijdorp

Tekst: Theo van de Velde
Met dank aan de familie Thieme
Het boekje van Jan Thieme
Naar aanleiding van een stukje dat ik mocht schrijven voor ‘De
Oud Rotterdammer’ meldde zich bij mij mevrouw A. van Leeuwen-
Thieme. Zij had in de boedel van haar vader een boekje gevonden.
Dit boekje was door hem gemaakt voor een boekbindopdracht op
school. Omdat hij het blijkbaar saai vond om voor de inhoud neptekst
te gebruiken, had hij toen maar krantenknipsels over de
Diergaarde genomen. Over de periode van 1939 tot en met 1942!
Wat dit boekje waard is Laten we zeggen dat de een het zou weggooien
en een ander er zijn leven voor zou wagen.
Van oud naar nieuw
Nadat het besluit om te verhuizen was
gevallen en de locatie moest worden
bepaald, was er een optie in de Zestienhovensche
polder. Dat de maatstaven van
toen niet die van vandaag zijn, blijkt uit het
volgende. Het perceel was daar echter te
groot. (50 ha!) “Het resultaat zou zijn
geweest, dat het publiek reeds na de helft
te hebben doorgewandeld, doodmoe zou
zijn…”
Op 31 december 1939 sloot de oude dierentuin
de poort voor het publiek. De planning
was om in het voorjaar de Diergaarde
Blijdorp te openen.
Waar gingen de krantenberichten over
De bouw van de nieuwe tuin was van start
gegaan. Sybolt van Ravesteijn had een complete
tuin met gebouwen ontworpen. Het
ontwerp ondersteunde de ‘nieuwe’ gedachten
over hoe dieren eigenlijk gehouden
moeten worden. In de diverse interviews
met directeur K. Kuiper komt die visie
sterk naar voren. Men was tot de conclusie
gekomen dat dieren bewegingsruimte
behoefden, maar over het houden van
kuddedieren waren de meningen verdeeld.
Dieren in kuddes kunnen elkaar besmetten.
Revolutionair was het idee om diverse
soorten die in een zelfde omgeving thuishoorden
in dezelfde weide te plaatsen.
Het dierenwelzijn liet de gemoederen
niet onberoerd. Daarom werden er stallen
gebouwd waarin de dieren ’s avonds
gescheiden konden worden: “De oppassers
zullen zodoende steeds kunnen nagaan of
de eetlust soms te wenschen overlaat, en
of de uitwerpselen bij geval wijzen op een
minder goede gezondheid.”
De verhuizing
Een geluk bij een ongeluk. Toen de oude
tuin werd gebombardeerd was de nieuwe
tuin al voor een groot deel klaar. Op 3 mei
1940 werden de eerste dieren al overgebracht,
12 mei vielen al enkele bommen op
strategische doelen. Het was pech dat de
diergaarde naast het station lag en door de
afzwaaiers geraakt werd. Als gevolg hiervan
werd besloten enkele grote roofdieren uit
veiligheidsoogpunt te doden. Op 14 mei
werd een deel van de tuin serieus gebombardeerd
en ging 40% van de collectie verloren.
Enkele roofdieren moesten worden
doodgeschoten. Terwijl sommige medewerkers
probeerden dieren te vangen en
onder te brengen, waren anderen bezig
met de totale chaos in de binnenstad.
De krantenartikelen in dit boekje maken
nauwelijks melding van de oorlog, mede
omdat de persen enkele weken hebben
stilgelegen. In enkele artikelen wordt achteraf
gesproken over “onzekere en moeilijke
tijden” Over Blijdorp werd gemeld:
Hiermee bedoelde men het oorspronkelijke
plan om in de Rivièrahal een groot
aquarium te bouwen. Kosten en gebrek
aan bouwmateriaal was een probleem.
De vroegere plannen om een Troparium in
de plannen mee te nemen sneuvelde omdat
“de hoge temperatuur en vochtigheid niet
aangenaam zouden zijn voor het rustig
verblijven in deze ruimte”
Het was op zaterdag 13 juni 1940 dat
“ondanks den stroomenden regen” het
eerste gedeelte van de nieuwe tuin werd
geopend.
8