Brochure 'Stay in the game' - Aanval op schooluitval

“Ik dacht dat ik de
enige was, maar dat is
niet zo! “Als ik mijn
droom wil realiseren,
dan moet ik dat zelf
doen!”(leerling).
“Ik heb mijzelf echt beter leren
kennen. Ik weet nu zeker dat ik met
jongeren wil werken”(teamlid).
“Als iemand er niet is, wordt direct
gebeld en huiswerk doorgegeven. Ik
weet niet of dit door het team komt,
maar ik heb dit in ieder geval nog
nooit eerder meegemaakt” (mentor).
“Een geweldige manier om
leerlingen te bereiken waar ik
geen contact mee kan krijgen”
(zorgcoördinator).
“Een jongen begon stoer te lachen bij het
verhaal van Melanie, maar daarna
stond hij buiten te huilen. Hij herkende
het” (mentor).
“We spreken elkaar ook in de privesfeer,
we hebben steun aan elkaar om op school
te blijven”(teamlid).
“Deze kanjers spreken de taal van
de leerlingen in de klas. Jongeren
die communiceren met jongeren:
dat is de succesformule van dit
team” (staatssecretaris Marja van
Bijsterveldt)
De schoolbezoeken van het Amsterdamse jongerenteam zagen
er zo uit:
13.00 uur Intromuziek terwijl de leerlingen binnenkomen
13.05 uur Welkom door de school
13.10 uur Persoonlijke verhalen teamleden
13.25 uur Interactie met de leerlingen
13.35 uur Uitleg creatieve opdracht
13.40 uur Uitwerking opdracht
14.30 uur Presentatie creaties
14.40 uur Introductie website/contact/hoe verder
14.45 uur Ruimte voor vragen en korte evaluatie schoolbezoek
15.00 uur Einde schoolbezoek

Colofon
Dit is een uitgave van de directies Voortijdig Schoolverlaten en
Communicatie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap. Het pilotproject is in samenwerking met
YoungWorks uitgevoerd.
Contact: info@voortijdigschoolverlaten.nl
Beeldmateriaal: Youngworks, www.youngworks.nl
Ontwerp: Balyon, www.balyon.com
Februari, 2010

STAY IN THE
GAME
VSV-team: jongeren vertellen
leeftijdsgenoten dat een diploma
loont.
“Een diploma haal je niet op straat. Ik wil
stewardess worden en de enige manier
om mijn droom te realiseren is weer naar
school te gaan en mijn diploma halen.”
(Melanie, 26 jaar)
www.aanvalopschooluitval.nl

VSV-jongerenteam
Hoe zorg je ervoor dat de boodschap ‘blijf op school, haal je
diploma!’ goed aankomt bij jongeren Doordat jongeren
die daar zélf ervaring mee hebben, hun eigen verhaal aan
andere jongeren vertellen. Het ministerie van OCW heeft
medio 2009 ervaring opgedaan met deze aanpak en de
resultaten zijn verbluffend. Juist door jongeren in te zetten
als rolmodel voor leeftijdsgenoten krijgt een abstract
thema als voortijdig schoolverlaten ‘smoel’ en staan jongeren
centraal in de communicatie. Dan blijkt die boodschap
ineens op een indringende manier bij jongeren wel aan te
komen en hen aan het denken te zetten.
In het kader van het actieplan Aanval op Schooluitval werken
scholen en gemeenten hard aan het terugdringen van voortijdig
schoolverlaten (VSV). Met resultaat, want de cijfers dalen de
afgelopen jaren gestaag. In aanvulling daarop is in 2009 een VSVjongerenteam
opgezet. Zes jongeren die uitgevallen zijn, maar
de weg naar school weer terugvonden, hebben hun persoonlijke
verhaal verteld aan leeftijdsgenoten op Amsterdamse scholen.
“Ik dacht dat ik de enige was, maar
dat is niet zo!” (leerling).
Wij delen graag de belangrijkste ervaringen met u. Hopelijk raakt
u geïnspireerd door deze aanpak en gaat u in uw regio ook een
dergelijk project opzetten. De projectdirectie Voortijdig Schoolverlaten
van het Ministerie van OCW helpt u daar graag bij.
Organisatie
Het Ministerie van OCW heeft het VSV-jongerenteam opgezet
in samenwerking met de gemeente Amsterdam (Bureau
Leerplicht Plus), ROC ASA en ROC van Amsterdam. Op twee
scholen zijn jongeren geworven die zelf ervaring hebben met
voortijdig schoolverlaten. De jongeren waren enorm gemotiveerd
om aan het project mee te doen en wilden met hun eigen
verhaal andere jongeren graag helpen. Uiteindelijk is een team
van zes jongeren geformeerd. Voor de begeleiding van het
team en de organisatie van de schoolbezoeken heeft het
Ministerie van OCW bureau Youngworks ingehuurd, gespecialiseerd
in jongerencommunicatie.
“Een geweldige manier om leerlingen
te bereiken waar ik geen contact mee
kan krijgen” (zorgcoördinator).
Inzet jongeren
In mei en juni 2009 zijn de teamleden geselecteerd en voorbereid
op hun rol. In juli en augustus is de site gebouwd.
De schoolbezoeken hebben in september en begin oktober
plaatsgevonden.
”Ik weet nu zeker dat ik met jongeren
wil werken!” (teamlid).
Uitgangspunt was dat de activiteiten van het jongerenteam
niet ten koste mochten gaan van school of stage. Daarom zijn
voor elk teamlid individuele afspraken met zijn of haar school
gemaakt. In alle gevallen bleek deelname aan het team gecompenseerd
te kunnen worden met studiepunten of vrijstelling
van vakken of stages. De teamleden zijn door Youngworks
voorbereid op hun rol tijdens de schoolbezoeken, o.a. door
werksessies met elkaar en een mediatraining.
Schoolbezoeken
Het jongerenteam heeft vijf vestigingen van ROC ASA en ROC
van Amsterdam bezocht. In overleg met de gemeente en de
scholen is per school de thematiek voor het schoolbezoek vastgesteld.
De scholen hebben klassen of groepen leerlingen geselecteerd
voor wie een bezoek van het jongerenteam het meest
relevant is. De teamleden bedachten zelf op welke (creatieve)
manier zij met de klas in gesprek wilden gaan. Dit is samen met
Youngworks en de scholen uitgewerkt. In twee uur tijd vertelden
de teamleden hun persoonlijke verhaal en werden aan de hand
van een creatieve opdracht (bijvoorbeeld moodboards maken of
foto’s uitkiezen over ‘hoe zie ik mijn toekomst’) ervaringen en
verhalen uitgewisseld. Elk schoolbezoek werd afgesloten met de
presentatie van de website: www.stayinthegame.nu en het uitdelen
van visitekaartjes van de teamleden, met vermelding van
de site en de sms-dienst.
Website en sms-dienst
Ter ondersteuning van de activiteiten van het team heeft een
groep vierdejaars studenten van de vakgroep nieuwe media van
de Haagse Hogeschool, samen met de teamleden, een website
(www.stayinthegame.nu) en sms-dienst ontwikkeld. Op de site
zijn de persoonlijke verhalen van de teamleden te vinden en
algemene informatie over leerplicht en schoolverlaten. Via een
sms-dienst was ook rechtstreeks contact (in geanonimiseerde
vorm) met de teamleden mogelijk.

Resultaten
Dankzij de enthousiaste inzet van de teamleden en
de betrokken scholen waren de resultaten uitermate
positief!
1. De deelnemende scholen ervaren dit nieuwe
‘instrument’ als zeer waardevol. Jongeren die
met jongeren communiceren raakt de kern.
Het is een authentiek contact met gebruik van
eerlijke taal en respect voor elkaar. Daardoor
luisteren de jongeren beter naar elkaar en
staan ze meer open voor de boodschap.
2. Inzet van jongeren als ervaringsdeskundigen
die voorlichting geven aan leeftijdsgenoten is
een waardevolle aanvulling op het pakket van
maatregelen in Aanval op Schooluitval.
3. In de klassen waar het jongerenteam langs is
geweest heerst een opvallend goede sfeer en
saamhorigheid. Leerlingen houden elkaar ook
beter bij de les.
4. De teamleden zelf zijn tijdens het project
enorm gegroeid. Ze hebben zichzelf beter
leren kennen, zijn zich bewust geworden
van hun zelfstandigheid en verantwoordelijkheids
gevoel en hebben specifieke vaardigheden
opgedaan, zoals organiseren, presentatietechnieken,
gespreksleiding en iets voor
anderen betekenen.
5. Jongeren die samen iets creëren hebben plezier.
In de schoolomgeving raken ze spelenderwijs
met elkaar in gesprek over school. Het zijn
contactmomenten waarop ze elkaar weten
te vinden en elkaar kunnen aanspreken op
ver antwoordelijkheden.

De belangrijkste ‘lessons learned’
Samenstelling jongerenteam
Selecteer jongeren van verschillende scholen in de regio en
zorg voor een goede mix van jongens/meisjes, allochtoon/
autochtoon en stad/platteland. Het is fijn als de leden allemaal
een verschillende achtergrond en aanleiding hebben gehad
voor hun eigen schooluitval, zodat de leerlingen op de scholen
zich in de ervaringen van de teamleden kunnen herkennen.
Begeleiding jongerenteam
Een jongerenteam van ex-uitvallers vraagt om intensieve begeleiding.
Dat varieert van praktische begeleiding, zoals het
inplannen en begeleiden van schoolbezoeken, tot inhoudelijke
en emotionele begeleiding. Het is goed per regio een begeleider
aan te stellen, die voor de teamleden en de te bezoeken
scholen als aanspreekpunt en spin in het web fungeert. Het
project werkt het best als het in een korte periode, van bijvoorbeeld
10 weken, wordt afgerond. Dat maakt het een overzichtelijke
klus voor de mentor van de teamleden, maar ook voor een
(freelance) projectleider.
Inhoud schoolbezoeken
Elke regio heeft zijn eigen vsv-problematiek. Haak daarop in.
Welke thema’s spelen op de te bezoeken scholen Hoe kunnen
de teamleden daarover op een creatieve manier het gesprek
aangaan Denk aan thema’s als: studiekeuze, zorg op school,
problemen thuis, drugs, toekomst.
Timing
Het beste moment om schoolbezoeken te organiseren is aan het
begin van het nieuwe schooljaar. Leerlingen leren elkaar beter kennen
en dit draagt bij aan het saamhorigheidsgevoel in de klas. “In die
twee uur is alles doorbroken in mijn klas. Het is het effect van een
hele werkweek bij elkaar” (mentor).
Een korte evaluatie met docenten en leerlingen direct na afloop van
het schoolbezoek is een goede manier om de eerste indrukken in
kaart te brengen. Door er na een paar weken nogmaals bij de betrokken
docenten op terug te komen, kunnen ook langere termijn effecten
goed gemonitord worden.
Niet op de eigen school
Inzet van het jongerenteam op de eigen school of in een situatie
waarin de teamleden de meeste leerlingen in de klas kennen, is niet
optimaal. Juist doordat er al relaties onderling zijn, is het voor de
teamleden veel moeilijker om hun persoonlijke verhaal te vertellen
en hun klasgenoten aan te spreken op hun eigen verantwoordelijkheid.
De boodschap van het team ‘ga naar school, haal je diploma!’
verliest daardoor duidelijk aan impact en de kracht van de teamleden
als rolmodellen die laten zien dat je je eigen leven weer op de rails
kunt krijgen komt veel minder uit de verf.
Ambassadeur
De VSV-teamleden zijn een rolmodel voor leeftijdsgenoten. In het
pilotproject is Edgar Davids als ambassadeur aan het pilotproject verbonden.
Edgar Davids was voor de teamleden een rolmodel. Met
eigenschappen als doorzettingsvermogen, discipline en wilskracht
om je droom te realiseren- vormde hij voor de teamleden een rolmodel.
De verbinding van een (lokale) ambassadeur heeft zowel de
rolmodel functie van de teamleden als het project in publiciteit
ondersteund.