in de keuken van tomado Paul MerTZ

More documents

Recommendations

Info

Andere tijd. De postbode komt twee keer daags aan de deur, zes dagen per week. En aan de Amsterdamse trams met het Centraal als eindbestemming hangen rode brievenbussen. Die worden telkens geleegd. Waarna de inhoud onverwijld bij het verdeelstation wordt afgeleverd. Ja, Tante Pos is nog volijverig. Verder ratelt de telex, is telefoon thuis lang niet voor iedereen weggelegd, worden er gretig telegrammen verstuurd en is de postduif de mobielste van al. En mensen hóren ergens bij. Dat hoort gewoon zo. Kerkgenootschap, omroepvereniging, koor, fanfare, bedrijf. In Oss zijn ooit twee, elkaar beconcurrerende, fabrieken: Hartog en Zwanenberg. Beide in vleeswaren, worst. Op verjaardagen zit de familie gescheiden. Hartoggers op op het ene kluitje, Zwanenbergers op het andere. De jarige hobbelt rond. Gefeliciteerd! En zakelijk Flink wat dingen gaan traag. Het maken van advertenties en folders, bijvoorbeeld. De tekst rolt uit de Underwood, het ontwerp wordt met de hand vervaardigd. Aansluitend de productie: de zogeheten werktekening, met zetsel, beeld, correcties, een proef, nog een proef, cliché’s, stypen, matrijzen, litho’s, een laatste proef. Samen met het verzamelen van de benodigde ja-woorden vergt een en ander veel over-en-weer-verkeer, dus tijd. Niets is in een paar klikken klaar. Daar staat tegenover dat lijnen vaak kort zijn. Er bestaan praktisch geen geledingen, lemen lagen, in bedrijven. En beduidend minder, al dan niet vermeende, specialismen, specialisaties. Met als verheugend gevolg dat er niet dagenlang wordt vergaderd, waarbij elke aanwezige driewerf duiten in de zak moet doen. Dikwijls is de leiding ook zeer benaderbaar – in persoon. Zo zitten mijn bazen bij reclamebureau Prad geregeld aan tafel met Albert en Gerrit-Jan Heijn en met de top van Magazijn de Bijenkorf. Daar wordt kwiek bedacht en besloten. Zelf neem ik ideeën voor melkadvertenties regelmatig telefonisch door met Jan Krijnen, de reclamechef van het Nederlands Zuivelbureau. Waarna fotograaf Peter Ruting doorgaans zonder dralen aan de slag kan. Waarbij tevens telt dat de wereld heel wat simpeler is dan nu. Ook de reclamewereld, de bureauwereld. Overzichtelijk, strak georganiseerd, met erkenningsexamen en zelfs een eigen Raad van Orde en Tucht. Marketing staat nog niet in Van Dale en het medialandschap is van een welhaast kinderlijke eenvoud. Je kunt affiches laten plakken (billboards, mupies en abri’s zijn er nog niet), folders doen verspreiden (per post dan wel huis-aan-huis) en adverteren. Dagbladen en tijdschriften. De STER arriveert pas in 1967. En je mag blij zijn als je twee uitzingen per week krijgt toegewezen op de buis. Radio = piraten. Rechter pagina Verpakking van een broodrooster, 164 eind jaren veertig 165
Genoeg context. Nu Tomado. Tomado is een merk. Een merk bij AFK, net als Rabo (Raiffeisen/Boerenleenbank), KLM (Koninklijke Luchtvaart Maatschappij) en HEMA (Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam). Geen fantasienaam, geen persoonsnaam voluit. Een puur Hollands merk ook; zonder franje, ophef, Franse (in)slag. Technisch van origine, doch beslist niet afstandelijk of onvriendelijk. Tomado is een logo. Zes letters op een rijtje. Wit in een rode baan. Diapositief. Niet hoger dan strikt nodig is. Elke millimeter kost geld, nietwaar Kapitalen, welbewust. TOMADO. Zou niet mijn keuze zijn geweest. ‘Mensen praten niet met elkaar in kapitalen’, luidt mijn stelling, ‘behalve als ze ruzie hebben’. Maar ik ben Jan van der Togt niet en evenmin Jan de Soet. Gelukkig zijn de letters niet schreefloos, waardoor ze wat eleganter overkomen. De T is zelfs een tikje joyeus. Het blokje is trouwens niet overal rood. Sommige media - dagbladen, bijvoorbeeld - kunnen nog geen kleur drukken… Vóór het balkje is er een ander logo: een cirkel met daarin de letters TMD. Een typisch fabriekslogo, dat niet veel opheeft met afnemers. Het trekt nog even samen op met de nieuweling en verkast dan naar het archief. Tomado is herkenbaar. Ruim, zeer ruim, assortiment, met name op de consumentenmarkt. Maar wel met een overduidelijke lijn er in: hulpvaardigheid. Je kunt geen huishoudelijk karwei verzinnen of Tomado heeft er iets voor. De catalogus van 1957 heeft een duizelingwekkende inhoudsopgave. Meer dan 130 verschillende artikelen, nog los van varianten. Even smullen: aardbei-ontkroner, afdruiprekje, bloezenhanger, deksellichter, drooglijn, droogrek Goliath, eierklutser, etenstamper, flessendrager, flessenkrabber, fritessnijder, frituurspaan, garde, machinegarde, crèmegarde, glazendrager, gootsteendoorsteker, huishoudmandje, haardtang, jampothouder, juszeef, kachelpook, klerenhanger, kraanhaak, onderzetter, roerspaan, schotelhouder, schotelwarmer, schuimklopper, sponsknijper, tabouret, theecomfoortje, tomatensnijder, tuinmat, uitlekstandaard, vlahor, vlamverdeler, vleesvork, vuurtang, wasmiddelenhouder, zeepbakje, zevenstandaard, zuigflessendrager. En groot nieuws, bij het ter perse gaan: de Moulinex-Tomado elektrische koffiemolen. Moet je je voorstellen, in 1957. Hoe houd je het allemaal in het gareel Tomado is een icoon. Beter gezegd: een tweetal artikelen is een icoon, elk in eigen tijd. Althans in mijn ogen. Ten eerste: de flessenkrabber. Vla, yoghurt, pap, room zitten reeds in glas. Hetgeen impliceert dat de koelkast (destijds ijskast gedoopt) bezig is met de zegetocht. De melkboer (in de reclame melk- Rechterpagina Tomado vervult hartewensen van elke 166 huisvrouw. Showkaart, omstreeks 1955. 167
Page 1: in de keuken van tomado Paul Mertz
Page 5 and 6: De tekst in Tomado-uitingen is ster
Page 7 and 8: houdgreep van draad, dan wel hout.)
Page 9 and 10: Sloddervrouwtje en sloddermannetje,
Page 11 and 12: Omslag en binnenzijde van een folde
Page 13 and 14: Boven Tomado wandrekken. Folder, 19
Page 15 and 16: Boven Advertenties, ontworpen door

in de keuken van tomado Paul MerTZ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?