Klik hier voor de wijkvisie - Woonwaard

De Rivierenwijk in 2025
Vol vertrouwen op weg ‘Van bloemkoolwijk naar zonnebloemwijk’

De Rivierenwijk dat zijn de mensen!
De Rivierenwijk in Heerhugowaard.
Niet een verzameling straten met rivierennamen, scholen, winkels, pleinen en bomen en huizen waar toevallig ook nog mensen in wonen.
NEE, de Rivierenwijk, dat zijn de mensen.
3,5 duizend verschillende mensen, met allemaal verschillende talenten en verlangens.
Zij maken met elkaar de toekomst van de Rivierenwijk.
Deze mensen zijn het uitgangspunt.
Deze mensen met hun wensen, verlangens en mogelijkheden.
Alle andere plannen voor de straten, de pleinen, het groen, de gebouwen en de diensten en activiteiten, komen daaruit voort.

Colofon
Inhoudsopgave
Waarom een wijkvisie
blz.
2
Uitgave: December 2010
Gemeente Heerhugowaard
en Woonwaard Noord-Kennemerland
Wie werkten mee
Thema's
4
5
Teksten:
Vormgeving/
Druk:
Judith Flapper
Communicatie &
Presentatie
Bertha Maijer,
afdeling Facilitair,
gemeente Heerhugowaard
Hoofdstuk 1.
Hoofdstuk 2.
Koester de schat.
Wat hebben we al en wat is er al gebeurd
Op het gebied van sociale duurzaamheid
Op het gebied van voorzieningen
In de buitenruimte
Wat betreft de woningvoorraad
Recente succesvolle projecten
Op weg van Bloemkoolwijk naar Zonnebloemwijk.. De Struikelblokken.
Waar lopen we nog tegenaan
Op het gebied van sociale duurzaamheid
Op het gebied van voorzieningen
In de buitenruimte
Wat betreft de woningvoorraad
5
5
5
6
7
7
8
10
10
10
10
11
11
Hoofdstuk 3.
Wat gaan we doen…
Voor sociale duurzaamheid
Op het gebied van voorzieningen
In de buitenruimte
Voor het optimaliseren van de woningvoorraad
12
12
14
16
19
Hoofdstuk 4.
Een zonnebloemwijk is een duurzame wijk
Op naar een beter imago
22
26
Bijlage:
Achtergrondinformatie
27
1

Waarom een wijkvisie
Hoe ziet de ideale Rivierenwijk eruit in 2025
en hoe willen we daar dan leven met elkaar
Dat is de vraag die gesteld is bij het maken
van deze wijkvisie. Behalve de initiatiefnemers
(gemeente en Woonwaard) waren de
bewoners, het wijkpanel, en andere in de
wijk actieve organisaties betrokken bij de
totstandkoming.
Duidelijk werd dat er de afgelopen jaren al
veel gebeurd is in de Rivierenwijk. Dat de
bewoners blij zijn met de ontwikkelingen en
dat zij vertrouwen hebben in de toekomst.
Maar ook dat er nog voldoende zaken zijn
die aandacht vragen. Punten waarop de
Rivierenwijk volgens de bewoners en de initiatiefnemers,
maar ook volgens de statistieken,
duidelijk lager scoort dan de andere wijken
in Heerhugowaard.
De Rivierenwijk, dat zijn de mensen!
De mensen maken de wijk en dat hebben de
bewoners van de Rivierenwijk de afgelopen
jaren duidelijk laten zien. Mede dankzij hun
positieve inzet, heeft de wijk belangrijke verbeteringen
ondergaan. Het is belangrijk dat
bewoners van een wijk zich thuisvoelen, dat
zij zich medeverantwoordelijk voelen voor
de wijk en dat zij actief meedoen in de
gemeenschap.
Woonwaard en de gemeente
Heerhugowaard geloven in de kracht van de
bewoners van de Rivierenwijk. Zij hebben
laten zien dat zij beseffen dat zij zelf het
meeste belang hebben bij een positieve en
actieve houding. 'Meedoen is winnen', is het
motto van het gemeentelijk beleid en dat
laten de bewoners van de Rivierenwijk nu al
zien. Het is deze positieve kracht die we willen
gebruiken als fundament van deze visie,
om - samen met de maatschappelijke organisaties
- de wijk de komende jaren voor te
bereiden op een bloeiende toekomst. Een
echte zonnebloemwijk!
Onderzoekslab
De afgelopen jaren zijn verschillende onderzoeken
gedaan in en naar de Rivierenwijk.
Ook is een sociale wijkvisie opgesteld. Het is
echter tot nu toe niet gelukt een verbeterplan
te maken voor de Rivierenwijk dat tegelijkertijd
uitvoerbaar is en allesomvattend.
Om hier verandering in te brengen, gaven
Woonwaard en de gemeente
Heerhugowaard de opdracht aan het
'Onderzoekslab' om een vooronderzoek te
doen. Het Onderzoekslab is een tijdelijk
werkverband van jonge ontwerpers die ontwerpend
onderzoek doen naar actuele nationale
vraagstukken. Het is een initiatief van
de Rijksbouwmeester. De ontwerpers zijn
met name geïnteresseerd in het fenomeen
'bloemkoolwijk', waar de Rivierenwijk een
voorbeeld van is (zie ook hoofdstuk 2). De
deelname aan dit Onderzoekslab heeft een
impuls gegeven aan de samenwerking tussen
Woonwaard en de gemeente
Heerhugowaard. Het was de aanleiding om
met alle betrokken partijen aan tafel te gaan
en een aanzet te geven tot deze wijkvisie.
Thema's
Met elkaar hebben de partijen op een rij
gezet wat er allemaal al is in de Rivierenwijk
en wat de wensen zijn. Wat moet er nog
gebeuren om in 2025 te zijn waar we willen
zijn Er zijn vier thema's vastgesteld die de
rode draad vormen in deze toekomstvisie en
bij de uitvoering ervan.
Wijkvisie als leidraad
De wijkvisie moet een leidraad worden voor
gemeente, Woonwaard, organisaties, bewoners,
gebruikers en ondernemers die willen
investeren in de wijk.
Maar deze toekomstvisie kan alleen bewaarheid
worden als alle partijen en bewoners
hieraan meewerken. Wij dagen dan ook
iedereen persoonlijk uit zijn of haar eigen
verantwoordelijkheid te nemen en zijn of
haar eigen bijdrage te leveren, al lijkt die nog
zo klein. In de samenwerking tussen alle
genoemde partijen zoeken wij steeds naar
dat wat iedere partij en iedere individuele
bewoner kan bijdragen in deze veranderingsprocessen.
Van visie naar actie
Een toekomstvisie is mooi, maar er moet wel
iets concreets uit komen. Vandaar dat voor
de periode 2011 tot 2015 een uitvoeringsprogramma
wordt gemaakt met concrete
maatregelen en acties. Meer dan ooit zal dit
gebeuren in overleg en samenwerking met
de maatschappelijke organisaties en de
bewoners. Zij hebben een cruciale rol in het
maken van de toekomst van hun wijk.
Voor de periode na 2015 maken we een
meerjareninvesteringsprogramma waarin
staat waarin we de komende jaren op welke
manier gaan investeren.
Omdat tijden veranderen en zich altijd nieuwe
ontwikkelingen aandienen, zullen we
regelmatig de wijkvisie opnieuw bekijken en
tegen het licht houden. Op die manier kunnen
ook nieuwe ontwikkelingen en inzichten
de aandacht krijgen die zij verdienen.
Evaluatie en onderzoek
Om te kijken of de te nemen maatregelen
structureel effect hebben, zullen we moeten
blijven meten. Vandaar dat de komende
jaren twee keer een evaluatie plaatsvindt, in
2014 en in 2018. Dit gebeurt aan de hand
2

van het gemeentelijke onderzoek de
'Wijkmonitor'.
In 2011 wordt een nulmeting gedaan om
vast te leggen wat de huidige stand van
zaken is.
Als bij de evaluaties blijkt dat de genomen
maatregelen te weinig succes hebben, wordt
gekeken naar andere maatregelen.
Geschikte organisatievorm
Daarnaast gaan we nadenken over een organisatievorm
van waaruit we het beste en het
meest effectief kunnen werken aan de toekomst
van de Rivierenwijk. Een voorbeeld is
de zogenoemde Wijkmaatschappij, een idee
van de SEV (Stuurgroep Experimenten
Volkshuisvesting). De Wijkmaatschappij is
een wijkgerichte maatschappelijke onderneming
die tijdelijk investeert in de wijk. Het is
meestal een samenwerkingsverband tussen
gemeente, woningcorporatie(s), vastgoedontwikkelaars,
bewoners en organisaties en
ondernemers uit de wijk. Ook kan gedacht
worden aan 'Wijken van Waarde', een idee
van Stichting Futura, waarbij de wijk wordt
beschouwd als een business case.
Samen feestvieren
3

Wie werkten mee aan deze wijkvisie
Projectgroep, adviesgroep en
klankbordgroep
Bij het samenstellen van deze wijkvisie, is
een groot aantal mensen betrokken
geweest. De verantwoordelijke projectgroep
bestaat uit medewerkers van de gemeente
Heerhugowaard en Woonwaard, plus de
voorzitter van het wijkpanel Rivierenwijk.
De projectgroep kreeg ondersteuning van
een adviesgroep en een klankbordgroep.
De adviesgroep bestond uit twintig mensen,
onder wie wijkbewoners, ondernemers en
afgevaardigden van onder meer Kern8, GGZ,
Leger des Heils, Esdégé-Reigersdaal, basisschool
de Vaart, de huisarts en Hoorne
Vastgoed.
Opvallend was dat de klankbordgroep en de
adviesgroep, onafhankelijk van elkaar, met
dezelfde thema's kwamen.
Straatinterviews
Niet alleen de wijkbewoners die in de
adviesgroep zaten, hebben hun zegje
gedaan. Gedurende het hele proces zijn
regelmatig interviews gehouden met mensen
op straat. Ook de resultaten van deze
interviews zijn steeds meegenomen in de
besprekingen.
Net als de reacties die bewoners plaatsten
op de website www.rivierenwijk2025.nl. Al
was het via deze laatste weg iets minder
gemakkelijk om buurtbewoners te bereiken.
De klankbordgroep bestond uit medewerkers
van Woonwaard en de gemeente
Heerhugowaard.
Opvallend was dat de klankbordgroep en de
adviesgroep, onafhankelijk van elkaar, met dezelfde
Beide groepen hebben met elkaar vastgesteld
wat voor hen de belangrijkste thema's
zijn. In de vervolgbijeenkomsten zijn die thema's
verder uitgediept.
thema's kwamen
Ontwerpbureau
Bij verschillende onderwerpen in deze wijkvisie
was het ontwerpbureau UNION3 actief,
dat is voortgekomen uit het eerder genoemde
Onderzoekslab. UNION3 leverde een bijdrage
aan de analyse, droeg ideeën aan voor
mogelijke verbeteringen in de wijk, deed de
straatinterviews en maakte de website
www.rivierenwijk2025.nl.
Daarnaast verzorgden de medewerkers van
het ontwerpbureau drie themaworkshops
voor de klankbordgroep, de interviews met
de experts, en de vertaling van deze wijkvisie
naar een film.
Ook bracht UNION3 voor drie onderwerpen
(de brede school, de locatie Uiterwaard en
de groenstructuur aan het Spaarne) enkele
mogelijke scenario's in beeld. Dit om de
deelnemende partijen te inspireren bij hun
discussies.
Stuurgroep
Een stuurgroep van betrokken wethouders
en bestuurders van Woonwaard neemt de
besluiten over de wijkvisie en over het uitvoeringsprogramma
dat op basis van deze
visie gemaakt zal worden.
4

Vier thema’s
Hoofdstuk 1
Koester de schat!
Na het onderzoek in en met de Rivierenwijk hebben we een analyse gemaakt en zijn de uitkomsten
gerangschikt in de volgende thema's:
1. Sociale duurzaamheid: het vergroten van sociale samenhang (ontmoeting, participatie,
perspectief voor bewoners en het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid).
2. Voorzieningen: het behouden en versterken van de huidige voorzieningen, verbinden van
voorzieningen (zowel inhoudelijk als fysiek) en het toevoegen van voorzieningen.
3. Buitenruimte: het versterken van de structuur, het verbeteren van de buitenruimte en het
beter benutten van de kwaliteiten.
4. De woningvoorraad: betaalbaar houden, de verhouding koop- en huurwoningen meer in
balans brengen, en de woningen aanpassen aan de toekomstige woningbehoeften en het
stimuleren van woningaanpassingen.
Per thema hebben we gekeken wat al goed gaat en wat de struikelblokken zijn. Dat is vertaald in
deze 'Wijkvisie tot 2025', waarin we, ook weer per thema, aangeven wat we met elkaar kunnen
en willen doen.
Wat hebben we al en wat is er al gebeurd in de
Rivierenwijk
Als het aan de gemeente en Woonwaard ligt, wordt de Rivierenwijk de
komende jaren een wijk die in alle opzichten klaar is voor de toekomst.
Daarvoor zal gekeken worden naar de nodige verbeterpunten (zie hoofdstuk
2 en 3). Maar op de eerste plaats moeten we de krachten en de kansen die de
wijk al heeft nog meer benadrukken en optimaal benutten.
THEMA 1. WAT IS ER AL OP HET
GEBIED VAN SOCIALE
DUURZAAMHEID…
Actieve bewoners en organisaties
De grootste schat van de Rivierenwijk is wel
het grote aantal actieve en betrokken bewoners
die op allerlei manieren hun energie
inzetten voor de wijk. Ook het wijkpanel en
verschillende maatschappelijke organisaties
zijn hier op een positieve manier actief.
Overlast behoorlijk teruggedrongen
Bewonersorganisaties, maatschappelijke
organisaties, de gemeente Heerhugowaard
en Woonwaard hebben de afgelopen jaren
veel geïnvesteerd in de leefbaarheid van de
wijk.
Denk aan de inzet van een wijkbeheerder,
buurtmeester, woonconsulent en tot voor
kort ook de Doeners. Er zijn succesvolle
acties geweest voor het bestrijden van
drugsoverlast; pleinen en speelplekken zijn
opgeknapt en veel kleinschalige initiatieven
zijn gesteund.
Door deze jarenlange aandacht vanuit verschillende
organisaties hebben de mensen
die al langer in de Rivierenbuurt wonen een
positiever beeld van de wijk gekregen.
Resultaten zijn er ook in cijfers. Zo is er een
daling te zien in het aantal misdrijven, diefstallen
uit en van auto's en (brom)fietsen,
bedreigingen, jeugdoverlast en vernielingen.
De bewoners verwachten dat de dalende
trends in de toekomst voortgezet zullen
worden en dat het gevoel van onveiligheid
zal afnemen.
Positieve toekomstverwachtingen
Hoewel meer structurele investeringen
nodig zijn, hebben de genoemde maatregelen
en acties de overlast in de wijk duidelijk
5

Burgemeester Han ter Heegde opent speelveld ‘De toekomst’
teruggedrongen en de achteruitgang verminderd.
De adviesgroep geeft aan dat de wijk zeer
tolerant is en toegankelijk voor iedereen. Een
deel van de bewoners is zeer betrokken bij
de wijk. Dit, samen met de positieve toekomstverwachtingen
van de bewoners, is
een belangrijke kracht van de wijk en een
goede basis biedt voor een beter toekomstperspectief.
Het is belangrijk deze positieve trend door te
zetten en bekend te maken.
Succesvol buurtnetwerk voor kinderen
Succesvol in de wijk is ook het zogenoemde
buurtnetwerk voor kinderen. Alle maatschappelijke
organisaties die met kinderen
werken doen hieraan mee. Vaak hebben
meer organisaties met hetzelfde kind te
maken. In het buurtnetwerk worden situaties
van kinderen besproken en worden
afspraken gemaakt over eventuele vervolgstappen.
Wellicht ook een goed idee voor
volwassen wijkbewoners
THEMA 2. WAT IS ER AL OP HET
GEBIED VAN VOORZIENINGEN…
Winkels in de buurt
Aan de Uiterwaard is een winkelcentrum
gevestigd met een supermarkt, een kapper,
een videotheek, een shoarmatent, een
snackbar en een pinautomaat. Vooral de
supermarkt speelt een belangrijke rol in de
wijk. Niet alleen omdat mensen er boodschappen
kunnen doen maar ook in sociaal
opzicht. Bewoners ontmoeten elkaar in de
supermarkt en velen hebben er hun eerste
baantje. Omdat parkeren gratis is, trekt de
supermarkt ook bewoners uit omliggende
wijken.
Feit is wel dat de uitstraling van het winkelcentrum
verouderd is. De bedrijven ondervinden
hier hinder van. Daarnaast wordt de
plek van de pinautomaat door bewoners als
onprettig ervaren. Op dit ogenblik denkt
Hoorne Vastgoed, de eigenaar van het complex,
na over verbetering van de locatie
rondom de supermarkt. Deze ontwikkeling
biedt kansen voor extra voorzieningen in de
wijk en voor het versterken van de centrumfunctie
van de Uiterwaard.
Scholen en andere voorzieningen
In de Rivierenwijk is een steunpunt van het
Leger des Heils gevestigd en een kantoor van
Woonwaard (Spaarne 58). Aan de rand van
de wijk en op korte loopafstand zijn enkele
basisscholen gevestigd plus twee buurthuizen
(De Link in de Molenwijk en de
Hoeksteen in de Edelstenenwijk).
6

THEMA 3. WAT IS ER AL IN DE
BUITENRUIMTE…
Speel- en ontmoetingspleinen
De Rivierenwijk beschikt over verschillende
woningvoorraad vervult de Rivierenwijk duidelijk
een functie voor heel Heerhugowaard.
Veel inwoners krijgen er ook de kans voor
een nieuw begin na bijvoorbeeld een stukgelopen
relatie. Hoewel er onder de bewoners
van de Rivierenwijk ook behoefte is aan
andere soorten woningen, is het ook belangrijk
deze functie van de Rivierenwijk te koesteren
voor Heerhugowaard.
mooie en aantrekkelijke (recent opgeknapte)
speel- en ontmoetingspleinen voor de bewoners
van de wijk.
Water en groen
De Rivierenwijk is omrand door groen, wat
zorgt voor een mooie afronding van de wijk.
Het water aan de rand van de wijk heeft op
verschillende plekken natuurlijke oevers en
maakt deel uit van één van de kanoroutes
van kanovereniging Ossa.
Er zijn aantrekkelijke wandel- en fietspaden
tussen het groen en het water maar die houden
op bij de rand van de wijk. Een mooie
kans om deze kracht uit te buiten en de
paden en het groen wat meer naar het
woongedeelte van wijk toe te brengen.
THEMA 4. WAT IS ER AL OP HET
GEBIED VAN WONINGVOORRAAD…
Goede betaalbare woningen
De woningen in de Rivierenwijk zijn betaalbaar,
ruim en van goede kwaliteit. Dat is
zeer aantrekkelijk voor starters en voor mensen
met een kleine portemonnee. Met deze
7

Recente succesvolle projecten
Middenmoes, de buurtmoestuin
Op de plek waar voorheen basisschool de
Kameleon stond is tijdelijk een buurtmoestuin
gemaakt. Buurtbewoners kwamen op
dit idee nadat de school was afgebroken en
er een groot stuk grond braak lag. Bewoners
kunnen hier samen een tuintje bewerken.
Het is bedoeld voor volwassenen en kinderen.
Iedereen die het fijn vindt om dicht bij
huis zelf zijn eigen duurzame groenten, kruiden
en fruit te kweken. Het is ook een plek
waar buurtbewoners elkaar ontmoeten, met
elkaar samenwerken en bijvoorbeeld groenten
met elkaar ruilen.
Onlangs is het idee geopperd om ook scholen
en buitenschoolse opvang hier de kans te
geven een tuin te bewerken. Voor kinderen is
het behalve leuk ook zeer educatief.
De gemeente heeft het project Middenmoes
beloond in het kader van 'Actief
Burgerschap, Zo kan het ook!'. Dit is een landelijk
initiatief dat financiële ondersteuning
biedt aan initiatieven van inwoners die bijdragen
aan het verbeteren en versterken van
de sociale samenhang.
Kinderen als portiekportier
PortiekPortiers zijn kinderen van acht tot
dertien jaar die een rol krijgen in het schoon
en netjes houden van hun portiek. Na het
volgen van een echte theorie- en praktijktraining
worden zij gehuldigd als junior
assistenten van de huismeester van de
woningcorporatie. Elke week gaan zij in herkenbaar
tenue op inspectie en ruimen zij
hun portiek op. Behalve dat dit zorgt voor
schone portieken, raken de kinderen door
hun contact met de 'officiële' toezichthouders,
meer bewust van de consequenties van
vernieling en vervuiling. Daardoor zullen ze
zelf minder snel vervuilen en vernielen en in
het beste geval steken ze hun vrienden aan.
Bovendien blijkt dat ouders via dit project
beter aanspreekbaar zijn op eventueel
ontoelaatbaar gedrag van hun kinderen.
Nu al blijkt dat bewoners dankzij dit project
veel positiever reageren op de kinderen. Dit
alles komt de sfeer in de portieken zeker ten
goede.
Portieken dicht en pleinen open
Jarenlang hadden de bewoners van de huurwoningen
aan de Zaan en het Spui last van
jongeren en andere bezoekers die hun portieken
gebruikten om te schuilen en elkaar
te ontmoeten. Vernieling, drugsgebruik, urineren
en andere vormen van overlast waren
aan de orde van de dag. Bewoners voelden
zich niet meer veilig in hun eigen woonomgeving.
In overleg met bewoners en jongeren
heeft Woonwaard toen besloten de portieken
af te sluiten en te zoeken naar een
goede hangplek voor de jongeren.
wijk. En omdat deze pleinen geen namen
Dit resulteerde voor de bewoners in een
hadden, was het altijd lastig om bij meldingen
de juiste plek door te geven. De jonge-
mooi net straatbeeld en voor de jongeren in
een geasfalteerde voet- en basketbalkooi
ren zelf benaderden het wijkpanel met de
plus een hangplek in de vorm van een container
op het dichtstbijzijnde grasveld.
zouden worden.
vraag om een plek waar ze niet weggestuurd
De bewoners hebben, via een wedstrijd, de
Tegelijkertijd was er regelmatig overlast van bewuste plein namen gegeven, zodat, als er
jongeren die zich ophielden op de pleinen
onverhoopt toch overlast is die niet opgelost
aan de achterzijdes van de woningen in de kan worden, eenvoudiger een melding kan
Kinderen als portiekportier
8

worden doorgegeven.
Het Deltaplein heeft, in samenwerking met
de bewoners, een flinke opknapbeurt gekregen.
En het speelveld in het midden van de
wijk is omgetoverd van een donker veldje
met een betonnen piramide, in een mooie
groene speelplek met klimtoestel, speelheuvel,
hangplek, picknickbank, basketbalveld,
pannaveld en een door kinderen van basisschool
De Vaart gemozaïekte kikker. Het
speelveld draagt nu de trotse naam 'de
Toekomst', bedacht door één van de kinderen
in de wijk.
De familiesportdag
In 2009 organiseerde wijkpanel Rivierenwijk
voor het eerst een sportdag voor de kinderen
uit de buurt. Deze sportdag was zo succesvol
dat de activiteit in 2010 opnieuw op de
agenda kwam. Nu mochten ouders ook meedoen.
Dit omdat in het eerste jaar verschillende
vaders en moeders aangaven graag te
willen deelnemen. Net als voor het WK-project
heeft het wijkpanel ook voor de familiesportdag
de samenwerking gezocht met
wijkpanel Molenwijk. Via de scholen en de
sportverenigingen is reclame gemaakt voor
de activiteit. En ook hier was het doel de
buurt op een leuke (en gezonde) manier bij
elkaar te brengen.
Familie sport- en speldag in de Rivierenwijk
9

Hoofdstuk 2
De struikelblokken
Op weg van bloemkoolwijk naar 'zonnebloemwijk'
Waar lopen we nog tegenaan
Algemeen
De Rivierenwijk is ontworpen als een zogenoemde
bloemkoolwijk, waarvan er in
Nederland veel gebouwd zijn in de jaren
zeventig van de vorige eeuw.
Bloemkoolwijken hebben een typische stedenbouwkundige
opzet met kronkelende
straten die eindigen in woonerven, lijkend
op de roosjes van een bloemkool.
De woonerfwijken zijn ontstaan als een
reactie op de wijken die net na de tweede
wereldoorlog gebouwd zijn. De grootschaligheid
en eentonigheid van de woonwijken uit
de jaren zestig van de vorige eeuw voldeden
niet meer aan de behoeften. Er ontstond een
stroming in de architectuur die oog had voor
de menselijke maat. De nieuwe eisen waren:
kleinschaligheid, diversiteit, gezelligheid en
het wonen in laagbouw. Dit resulteerde in
woonerven met de straat als sociale ontmoetingsplaats,
diversiteit per buurt en
groen in de nabijheid van de woning. De
auto werd gedwongen rustig te rijden door
versmallingen, drempels en knikken in de
weg.
Niet consequent
In de Rivierenwijk is deze structuur en opzet
duidelijk zichtbaar, hoewel een aantal aanpassingen
is doorgevoerd in het oorspronkelijke
ontwerp. De verkeersstructuur is aangepast
door een aantal straten door te trekken
waardoor een tweede ring is ontstaan, de
Gouwe. Dit vertroebelt de oorspronkelijke
structuur van de bloemkoolroosjes. Door het
bouwen van extra appartementen is de
woningdichtheid in de wijk flink toegenomen.
Daarnaast zijn er meer woningen in de
sociale huursector gebouwd en is de hoeveelheid
groen die de 'bloemkoolroosjes'
omzoomde kleiner geworden dan oorspronkelijk
de bedoeling was. Op een aantal plekken
heeft het groen zelfs plaatsgemaakt
voor extra woonblokken. Deze veranderingen
hebben de kwaliteit van de oorspronkelijke
buitenwijk negatief beïnvloed. Dit zijn
de conclusies van zowel bureau Lofvers en
jutten architectuur (2006) als de advies- en
klankbordgroep.
Dag bloemkool, hallo zonnebloem!
Behalve dat het 'bloemkoolconcept' niet consequent
is doorgevoerd in de Rivierenwijk, is
het inmiddels ook een achterhaald concept.
Werd de wijk toen gebouwd voor gezinnen
met gemiddeld twee kinderen, de huidige
realiteit is dat een groot deel van de huishoudens
uit twee personen bestaat. Tijd dus
om de bloemkool vaarwel te zeggen en toe
te werken naar een wijk die de titel zonnebloemwijk
verdient. Behalve dat de term
zonnebloem een stuk vrolijker is dan bloemkool,
willen we met die term ook streven
naar een voorbeeldfunctie op het gebied van
duurzaamheid (zie ook hoofdstuk 4).
Laten we per thema kijken naar de struikelblokken
ofwel verbeterpunten in deze wijk.
THEMA 1. STRUIKELBLOKKEN OP
HET GEBIED VAN SOCIALE
DUURZAAMHEID…
Oppakken signalen
Nog teveel mensen vallen tussen de wal en
het schip. Vaak omdat zij hun kansen niet
kennen of niet pakken. Soms zijn er problemen
thuis waar ondersteuning bij nodig is.
Soms ook hebben mensen een duwtje nodig
om zich persoonlijk te ontwikkelen. Signalen
worden nog onvoldoende opgepakt. Een
buurtnetwerk voor volwassenen, zoals dat er
wel is voor kinderen, ontbreekt.
De bewoners geven aan dat er niet altijd
direct en consequent wordt opgetreden
tegen overlast, vandalisme of ander wangedrag.
Terwijl het heel belangrijk is dat ongepast
gedrag in
de kiem gesmoord wordt. Extra aandacht
van professionals is hierbij nodig.
Verantwoordelijkheid
Bewoners nemen in het algemeen nog
onvoldoende hun eigen verantwoordelijkheid
als het gaat om hun eigen welzijn en
het leven in de wijk. Dat ligt niet alleen aan
de bewoners zelf maar ook aan de cultuur
die de laatste tientallen jaren is ontstaan
binnen verschillende hulporganisaties.
Jarenlang hebben organisaties mensen hun
verantwoordelijkheid uit handen genomen.
Het is nu de tijd dat de mensen hun eigen
waardigheid én verantwoordelijkheid niet
alleen terug ontvangen maar ook gaan
oppakken en gaan claimen.
THEMA 2. STRUIKELBLOKKEN OP
HET GEBIED VAN VOORZIENINGEN
Bewoners hebben behoefte aan een plek in
de wijk om elkaar te ontmoeten, om activiteiten
te kunnen ontplooien en om zichzelf
te kunnen ontwikkelen. Er zijn wel ontmoetingsplekken
buiten de Rivierenwijk maar
10

die herkennen de Rivierenwijkbewoners niet
als hún plek. Daarnaast zijn ze niet enthousiast
over het aanbod van activiteiten.
Ondanks de recente uitbreiding is de capaciteit
van de locatie van het Leger des Heils
beperkt. Er is behoefte aan een nieuwe,
gemakkelijk toegankelijke locatie om deze
belangrijke functie voort te zetten en de
activiteiten verder uit te breiden.
Op dit ogenblik is de inzet van maatschappelijke
organisaties in de wijk niet voor alle
bewoners voldoende zichtbaar. Veel mensen
zijn niet op de hoogte van de diensten en de
activiteiten die in de wijk worden aangeboden.
De naschoolse activiteiten op de brede
school zijn zo'n groot succes dat zich vaak
veel meer kinderen aanmelden dan er mee
kunnen doen. Om te kunnen voldoen aan de
vraag is er meer aanbod en ruimte nodig.
THEMA 3. STRUIKELBLOKKEN IN DE
BUITENRUIMTE
De onduidelijke inrichting, het rommelige
straatbeeld, het beheer en de matige onderhoudstoestand
van het groen vragen om
verbetering. Daarnaast kwam in de adviesen
klankbordgroep naar voren dat bewoners
liever meer gebruiksgroen hebben. (Onder
gebruiksgroen valt bijvoorbeeld gras waar
kinderen zorgeloos kunnen spelen zonder
vrees voor hondenpoep en plekken voor
avontuurlijk spelen, zoals de mogelijkheid
om hutten te bouwen.)
Het brengen en halen van kinderen van en
naar basisschool De Vaart geeft vaak problemen,
vanwege gevaarlijke verkeerssituaties.
Verder is op deze plek vaak sprake van vandalisme,
vooral in het weekend.
Voor jeugdigen zijn er eigenlijk te veel speelvoorzieningen
om goed te kunnen beheren
met het geld dat beschikbaar is. De voorzieningen
zijn versnipperd in de wijk geplaatst
en de kwaliteit laat te wensen over. Wellicht
moet het aantal speelvoorzieningen iets
teruggebracht worden. Dan zijn er nog
steeds voldoende speelplekken, maar dan
kan de kwaliteit aanzienlijk verbeterd worden.
Er zijn weliswaar aantrekkelijke wandel- en
fietspaden tussen het groen en het water
rondom de wijk maar die houden op bij de
rand van de wijk. Het zou goed zijn deze
kracht uit te buiten en de paden en het
groen wat meer naar het woongedeelte van
wijk toe te brengen.
THEMA 4. STRUIKELBLOKKEN OP
HET GEBIED VAN DE
WONINGVOORRAAD
De woningvoorraad in de Rivierenwijk is
relatief eenzijdig, zowel qua architectuur als
qua woonoppervlak en inhoud. Als bewoners
op zoek zijn naar een groter
(koop)appartement of een kleine eengezinswoning
kunnen ze niet in de eigen wijk
terecht.
Vooral in zone C (zie kaartje) zijn er relatief
Zone A
Zone D
veel woningen op een klein oppervlak
gebouwd.
Het aandeel huurwoningen in de wijk is
relatief groot. Voor een meer evenwichtiger
wijk zou het wenselijk zijn als de wijk meer
koopwoningen zou hebben.
De kwaliteit van de woningen in de
Rivierenwijk is goed, maar ondanks dat zijn
de woningen in het algemeen niet geschikt
om te blijven wonen als bewoners ouder
worden en eventueel beperkingen gaan krijgen.
Zone
C
Zone
B
11

Hoofdstuk 3
Wat gaan we doen
THEMA 1. WAT GAAN WE DOEN
VOOR DE SOCIALE
DUURZAAMHEID
Een veerkrachtige samenleving waar de
mensen saamhorig zijn en solidair met
elkaar. Dat is eigenlijk wat we bedoelen als
we het hebben over sociale duurzaamheid.
De mensen maken de wijk. Zij bepalen het
gezicht van de wijk en het sociale klimaat.
Hoe beter de kwaliteit van leven in de
Rivierenwijk, hoe meer de bewoners zich
verbonden zullen voelen. Zowel met elkaar
als met hun omgeving. Het is daarom in
ieders belang om te investeren in een goed
leefklimaat en te streven naar een evenwichtige
bevolkingsopbouw. Dat bevordert
langdurige sociale verhoudingen tussen
bewoners in een wijk. Zo'n veerkrachtige
samenleving biedt ruimte aan de individuele
bewoners om zich te ontwikkelen en geeft
tegelijkertijd steun aan bewoners die dat
nodig hebben.
Eigen kracht
Het beleid voor de samenleving is op dit
moment vooral gericht op het bevorderen
van stabiliteit, sociale samenhang en solidariteit.
Voor individuele (wijk)bewoners betekent
dit het stimuleren van zelfstandigheid,
onafhankelijkheid en sociale participatie. Er
wordt dus meer een beroep gedaan op de
eigen verantwoordelijkheid van de inwoners.
Iedereen wordt gevraagd op eigen kracht
deel te nemen aan de maatschappij. Wie
daar (tijdelijk) niet in slaagt, bijvoorbeeld
door ernstige lichamelijke beperkingen of
omdat het niet lukt het eigen leven op orde
te brengen, kan rekenen op steun van de
overheid. Dat vraagt ook een andere aanpak
van de maatschappelijke organisatie. In de
dienstverlening aan inwoners moet meer
maatwerk geboden worden. Die maatregelen
kunnen liggen op het gebied van preventie,
het bevorderen van eigen kracht en het
inzetten van het sociale netwerk. Pas in
tweede instantie komen algemene collectieve
voorzieningen of zo nodig individuele
voorzieningen in beeld.
Drie doelstellingen
Voor het werken aan sociale duurzaamheid,
zijn drie doelstellingen geformuleerd:
1. Werken aan een sociaal-economisch
vangnet
2. Werken aan individuele ontwikkeling
van de bewoners en meedoen in de
wijk
3. Werken aan een langdurige sociale
samenhang
1. Een sociaal-economisch vangnet
Iedere inwoner van Heerhugowaard heeft
zelf de regie in handen over zijn eigen leven
en welzijn. Dit is ieders eigen verantwoordelijkheid.
Soms is daar ondersteuning bij
nodig van familie, buren of andere naasten.
Als iemand echt niet op eigen kracht of met
ondersteuning van naasten kan meedoen in
de samenleving, is er de mogelijkheid om
ondersteuning te krijgen van organisaties of
de overheid. De uitdaging is natuurlijk om te
voorkomen dat dat nodig is. Daarom is het
belangrijk dat iedere wijkbewoner kan
beschikken over een goed netwerk van mensen
waarop hij of zij kan terugvallen.
Er moet een klimaat zijn in de wijk dat mensen
de gelegenheid biedt om zichzelf te verbeteren.
Mensen die deze stap niet uit zichzelf
zetten, kunnen daarbij geholpen worden.
Het is gebleken dat kwetsbare buurtbewoners
nadat zij ondersteuning hebben
gekregen meer gaan meedoen in de samenleving.
Dit maakt dat ze minder hulp nodig
hebben in de vorm van individuele WMOvoorzieningen
en andere zorg.
Mogelijke acties voor het vangnet:
- Een centraal punt realiseren waar bewoners informatie kunnen vragen en signalen
kunnen afgeven en waar professionele hulpverleners elkaar kunnen ontmoeten.
- Meer inzicht krijgen in de individuele situaties van huurders, bijvoorbeeld door het
aanpassen van het intakegesprek van mogelijke nieuwe huurders bij Woonwaard. Dit als
onderdeel van het sociaal-economisch vangnet. (Ook op dit moment kan Woonwaard
huurders waar nodig al helpen om in contact te komen met de juiste instanties).
- Werken aan het eigen verantwoordelijkheidsgevoel bij risicogroepen bij het oplossen van
problemen binnen het eigen netwerk. Dit kan bijvoorbeeld door het inzetten van een
sociaal makelaar of 'eigen kracht' conferenties met als uitgangspunt dat mensen vaak,
samen met familie, vrienden en dierbaren, prima oplossingen kunnen bedenken voor als
er iets tegenzit.
- Het opzetten van een soort digitale marktplaats voor de wijk waar bewoners diensten en
burenhulp kunnen aanbieden en ruilen.
Het is wel belangrijk dat de behoefte aan
hulp op tijd gesignaleerd wordt. Dat vraagt
een hechte samenwerking van organisaties.
Professionele hulpverleners hebben ook nu
12

Mogelijke acties voor ontwikkeling en meedoen:
- Onderzoeken welke behoeften er leven bij volwassenen op het gebied van scholing, vrije
tijd en dagbesteding.
- Het ontwikkelen van een aanbod op basis van het hiervoor genoemde onderzoek.
- Het ontwikkelen van kleinschalige maatschappelijke participatie- en scholingstrajecten in
de wijk, zoals een sociaal restaurant of bijvoorbeeld de flatwachten van Woonwaard.
- Afspraken maken met Sociale Zaken van de gemeente en met maatschappelijke
organisaties over het stimuleren van maatschappelijke en economische participatie van
bewoners in de Rivierenwijk.
- Een onderzoek instellen naar de behoefte aan specifieke voorzieningen als bijvoorbeeld
een sleutelwerkplaats voor bromfietsen of auto's.
- Opvoedingsondersteuning voor ouders realiseren door Centrum Jeugd en Gezin samen
met de brede school in de wijk.
- Bij nieuwbouw zoeken naar mogelijkheden om aan te sluiten bij de wensen in de wijk,
waardoor de mogelijkheden voor een wooncarrière binnen de wijk vergroot worden.
- Delen van de buitenruimte in 'adoptie' geven aan bewoners en organisaties.
al contacten met elkaar maar vaak gaat dit
over bewoners met wie de organisaties al
contact hebben. Als er een sterk netwerk zou
zijn van professionele hulpverlening zou je
ook bij andere wijkbewoners al in een eerder
stadium van dienst kunnen zijn.
Het voorstel is hiervoor een wijknetwerk op
te zetten. Het bestaande buurtnetwerk voor
kinderen in de Rivierenwijk kan hierbij als
voorbeeld dienen.
Een grote rol is hier natuurlijk ook weggelegd
voor de bewoners zelf. Zij hebben zelf
ook de verantwoordelijkheid om, naar hun
eigen kunnen, een bijdrage te leveren aan
het verbeteren van het leefklimaat in de
wijk. Op dit moment ontbreekt bijvoorbeeld
een duidelijk centraal punt waar bewoners
terechtkunnen voor informatie, om signalen
af te geven over medebewoners, maar ook
om hun eigen diensten aan te bieden.
2. Individuele ontwikkeling en
meedoen in de wijk
Mensen moeten de ruimte krijgen om zich
(verder) te ontwikkelen. Dat kan op het
gebied van wonen, werken, onderwijs of
vrije tijd. Het is misschien niet op al deze
manieren mogelijk je binnen de Rivierenwijk
te ontwikkelen (voor bepaald soort onderwijs,
werk of een bepaald type woning moet
je bijvoorbeeld wellicht de wijk uit). Maar we
kunnen kijken op welke manieren ontwikkeling
binnen de wijk wel mogelijk is. Zo kunnen,
aan de hand van concrete vragen,
maatwerkopleidingen voor volwassenen
aangeboden worden op een basisschool in
de wijk.
Maar individuele en sociale ontwikkeling
kan in kleine dingen zitten. Bijvoorbeeld je
vaardigheden en kennis inzetten voor anderen.
Of het leren van nieuwe vaardigheden
tijdens vrijwilligerswerk. Maar ook het ontwikkelen
van een dagritme tijdens een vorm
van dagbesteding is een goed voorbeeld.
Om meer variatie aan te brengen in de
woonmogelijkheden in de wijk, zal bij
nieuwbouw gekeken worden naar nieuwe
mogelijkheden die aansluiten bij de wensen
in de wijk.
3. Langdurige sociale samenhang
Bij sociale samenhang draait het om de contacten
en de relaties die mensen in de wijk
met elkaar hebben. Dat kan een ontmoeting
op straat zijn of een praatje bij de school,
het helpen van een buurvrouw of buurman,
bij elkaar op bezoek gaan, samen activiteiten
organiseren, samen dingen in de buurt
ondernemen, enzovoort. Ook vriendschappen
vallen hieronder; maar de relaties in de
buurt hoeven niet per se heel warm en
intensief te zijn. Het gaat om het positieve
effect. Positieve contacten en relaties in de
buurt maken dat bewoners zich meer thuisvoelen
en verbonden met de buurtbewoners
en de omgeving. Zij zullen zich meer met de
identificeren.
De toegankelijkheid van de bewoners van de
Rivierenwijk is al een grote plus. Om het
contact onderling te stimuleren, is het wel
belangrijk dat de bewoners elkaar tegenkomen.
Er is behoefte aan een plek, in of aan
Mogelijke acties voor langdurige sociale samenhang:
- Het beschikbaar stellen van een jaarlijks budget voor ideeën van wijkbewoners (denk
bijvoorbeeld aan het project 'Kan Wel').
- Het aanstellen van een buurtcoach, een sociale participatiemakelaar en/of een
opbouwwerker.
- Het continueren van de inzet van de buurtmeester van Woonwaard en onderzoeken of
deze in de hele wijk ingezet kan worden.
- Het oprichten van een Ontmoetingscentrum (mogelijk aan de rand van de wijk).
13

de rand van de wijk, waar mensen zich thuis
voelen, waar ze elkaar vrijblijvend kunnen
ontmoeten en waar zij kunnen deelnemen
aan activiteiten.
Als we streven naar langdurige sociale
samenhang, moet er wel sprake zijn van
continuïteit. Dan moeten alle betrokken partijen
zich inzetten voor voortdurende ondersteuning.
Het huidige type welzijnswerk
moet veranderen. Er moet voortdurend
ondersteuning in de wijk aanwezig zijn om
mensen te stimuleren om meer dan ooit zelf
de verantwoordelijkheid op te pakken en
zelf het initiatief te nemen.
THEMA 2. WAT DOEN WE OP HET
GEBIED VAN VOORZIENINGEN
Goede voorzieningen zijn belangrijk voor de
wijk en maken de wijk aantrekkelijker. De
aanwezigheid van een school en een supermarkt
speelt bijvoorbeeld mee in de afwegingen
om ergens te gaan wonen.
Voorzieningen bieden mogelijkheden om
anderen te ontmoeten, bevorderen contacten
en het opbouwen van een netwerk van
bewoners en bieden mogelijkheden voor
individuele ontwikkeling. Daarnaast kunnen
voorzieningen bijdragen aan het oplossen
van sociale problemen als eenzaamheid.
Voorzieningen kunnen ook bewoners uit
andere buurten van dienst zijn en andersom
kunnen wijkbewoners ook gebruikmaken
van voorzieningen in andere wijken.
De Rivierenwijk heeft een aantal centraal
gelegen voorzieningen, zoals winkels en
voorzieningen voor zorg en welzijn.
Daarnaast zijn er enkele voorzieningen net
over de grens van de wijk (waaronder scholen
en buurthuizen), waar ook bewoners van
de Rivierenwijk gebruik van kunnen maken.
Al deze voorzieningen dragen bij aan de leefbaarheid
in de buurt en aan het welzijn van
de bewoners. De meeste voorzieningen
draaien goed en willen in de wijk blijven.
Tijdens de bijeenkomsten met de adviesgroep
en de klankbordgroep ontstonden verschillende
ideeën om de bestaande voorzieningen
te versterken, bijvoorbeeld door ze
met elkaar in verbinding te brengen. Dat kan
letterlijk door samen een pand te delen, en
figuurlijk door samenwerking. Het zou veel
betekenen voor de wijk als de bestaande
voorzieningen versterkt worden en toegankelijker
worden gemaakt.
De eerder genoemde nieuwe manier van
werken voor organisaties (zie pagina 12,
Eigen kracht) betekent dat ook zij eerst op
eigen kracht invulling proberen te geven aan
de manier waarop vragen en behoeften van
bewoners worden beantwoord.
Gebiedsgerichte afstemming en samenwerking
met andere organisaties is hierbij van
groot belang. Het gaat erom dat organisaties
niet alleen verantwoording afleggen aan
hun subsidiegevers maar ook naar hun klanten
en hun maatschappelijke partners.
Drie doelstellingen
Voor het verbeteren van de voorzieningen
voor de Rivierenwijk, zijn drie doelstellingen
geformuleerd:
1. De huidige voorzieningen behouden en
versterken.
2. De voorzieningen met elkaar verbinden,
zowel inhoudelijk als fysiek.
3. Nieuwe voorzieningen realiseren waar
(ook) de bewoners van de Rivierenwijk
gebruik van kunnen maken.
1. De huidige voorzieningen
behouden en versterken
Er zijn op dit moment twee plekken in de
wijk waar meer voorzieningen gevestigd
zijn. Aan de Geul/Amstel werken verschillende
organisaties samen in de brede school.
Hier is ook een gymzaal en buurthuis de
Link. Aan de Uiterwaard vinden we het
buurtwinkelcentrum en een gezondheidspraktijk.
De locaties kunnen allebei worden
versterkt en er zijn mogelijkheden om ze
met elkaar te verbinden. Dat kan fysiek, door
het aanleggen van looproutes en het plaatsen
van bordjes die de richting aanwijzen.
Maar verbinding kan natuurlijk ook in de
vorm van samenwerking tussen de verschillende
instanties.
Bureau UNION3 heeft enkele mogelijke scenario's
in beeld gebracht om betrokkenen te
inspireren en nieuwsgierig te maken naar de
mogelijkheden voor deze twee locaties.
Brede school en buurthuis Geul/Amstel
Het proces van de brede school loopt nu
enige jaren (zie ook
'Onderwijsvoorzieningen' in hoofdstuk 'Hoe
staat het er nu voor'). Het is goed om te
onderzoeken of de aanpak en het schaalniveau
nog volledig aansluiten bij de behoeften
in de wijk. De voorziening moet laagdrempelig
en herkenbaar zijn en bewoners
moeten zich er veilig voelen.
Voorstel is om de doelgroep (nu tot en met
12 jaar) uit te breiden tot 18 jaar.
Deze wijkvisie is een goede gelegenheid om
het profiel van de brede school opnieuw vast
te stellen en hierin ook nieuwe kansen mee
te nemen.
De gemeente volgt op dit moment het
beleid om buurthuisgebouwen te vervangen
door centraal gelegen wijkcentra. Er is een
14

goede kans dat zo'n wijkcentrum in of nabij
de Rivierenwijk gebouwd wordt.
Winkels en praktijk Uiterwaard
Hoorne Vastgoed, de eigenaar van het
gebouw aan de Uiterwaard, buigt zich op dit
moment over mogelijke vernieuwing van de
situatie rondom de supermarkt. Het gebied
is bestemd voor ambachtelijke detailhandel
maar andere voorzieningen die de commerciële
voorzieningen versterken, behoren tot
de mogelijkheden. Dit biedt kansen voor de
wijk. Op steeds meer plekken wordt detailhandel
gecombineerd met gezondheidszorg
of welzijnsvoorzieningen. Het is gebleken
dat deze voorzieningen elkaar kunnen versterken.
2. De voorzieningen in de wijk met
elkaar verbinden
De voorzieningen in de wijk zouden beter
benut kunnen worden als ze verbinding met
elkaar zoeken. Zowel inhoudelijk via samenwerking
als fysiek, door het gezamenlijk
gebruiken van gebouwen of het maken van
veilige routes tussen de voorzieningen.
Gezondheidszorg
In de gezondheidszorg wordt steeds meer de
samenwerking gezocht, bijvoorbeeld in de
vorm van een HOED of GOED (Huisartsen
ofwel Gezondheidszorg Onder Eén Dak). Ook
de huisarts van de Rivierenwijk wil graag
samenwerken met andere huisartsen. Hij wil
wel graag in de Rivierenwijk blijven. De ontwikkelingen
in het Stadshart bieden mogelijkheden,
al liggen die ontwikkelingen nu
een beetje stil. Om de praktijk voor de
Rivierenwijk te kunnen behouden, is het
belangrijk meer vormen van zorg in één
pand bij elkaar te brengen. Denk bijvoorbeeld
aan een bloedprikcentrum.
Mogelijke acties voor het behouden en versterken van bestaande voorzieningen:
- Een onderzoek instellen naar de capaciteit en de mogelijkheden van de twee genoemde
locaties en kijken naar de meerwaarde van combinaties van verschillende activiteiten op
beide locaties.
- Een werkgroep oprichten om de mogelijkheden voor de locaties Uiterwaard en
Geul/Amstel te onderzoeken.
- Een impuls geven aan het bredeschoolproces.
- De leeftijd voor de brede school uitbreiden tot 18 jaar.
- Het ontwikkelen van een wijkcentrum in uiterlijk 2016.
Maatschappelijke organisaties
Esdégé Reigersdaal heeft in de Rivierenwijk
een aantal clusters van bijzondere woonvormen
voor mensen met een beperking. De
organisatie heeft in Heerhugowaard ook
voorzieningen voor ontmoeting en dagbesteding
voor haar cliënten maar wil graag
aansluiten bij de voorzieningen en activiteiten
in de wijk. Dit vanuit de wens dat de
cliënten meer binding krijgen met de wijk.
Ook de Pieter Raatstichting wil, als zij in de
Rivierenwijk voorzieningen kan realiseren,
haar deuren graag openzetten voor wijkbewoners.
Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van
een buurtrestaurant. Op die manier kunnen
cliënten van maatschappelijke organisaties
gebruikmaken van bestaande reguliere voorzieningen
in de wijk en kunnen bewoners
gebruikmaken van voorzieningen van de
maatschappelijke organisaties. Dit is een
belangrijk uitgangspunt voor de toekomst
van de Rivierenwijk.
Fysieke verbinding
De locaties Uiterwaard en Geul/Amstel liggen
op een steenworp afstand van elkaar.
Behalve een verbinding in de vorm van
samenwerking, is ook een fysieke verbinding
belangrijk, bijvoorbeeld door een veilig wandelpad.
Dit kan wellicht in de vorm van een
groen netwerk waarbij De Spaarne een centrale
functie vervult. Een groen netwerk van
voetpaden kan de voorzieningen met elkaar
verbinden maar verbindt ook de Rivierenwijk
met de omliggende wijken. Bovendien
nodigt zo'n groen netwerk bewoners sneller
uit om een wandelingetje te maken in de
wijk. En dit vormt weer een mogelijkheid om
elkaar te ontmoeten. Ook de fietsverbindingen
in de wijk en de aansluitingen op fietspaden
naar andere wijken moeten worden
verbeterd. Beweging in de wijk is goed voor
de leefbaarheid. We gaan deze mogelijkheden
onderzoeken met daarbij extra aandacht
voor de veiligheid van de verbindingen,
ook voor kinderen.
3. Nieuwe voorzieningen voor de
Rivierenwijk
Bewoners, gemeente, Woonwaard en andere
betrokkenen zouden graag de volgende
nieuwe voorzieningen in de wijk verwelkomen:
Een wijkcentrum
De bewoners van de Rivierenwijk willen
graag een plek om elkaar te ontmoeten. Dit
zou de binding met de wijk enorm kunnen
bevorderen.
Hier ligt een mooie kans, want in het
gebiedsdeel waar de Rivierenwijk onder valt,
is nog geen wijkcentrum aanwezig. Het gaat
15

Mogelijke actiepunten voor het verbinden van voorzieningen:
- Huisvesting mogelijk maken voor een eventueel samenwerkingsverband van de huisarts
in de wijk.
- De voorzieningen in de buurt zoveel mogelijk multifunctioneel gebruiken. Dit betekent
dat de verschillende aanbieders (maatschappelijke organisaties) hun relaties moeten
versterken.
- De mogelijkheden onderzoeken van het Spaarne als groen netwerk in de wijk.
- Het onderzoeken van de mogelijkheden voor een fysieke verbinding tussen de locatie
Uiterwaard en Geul/Amstel.
hier om gebiedsdeel 4, dat bestaat uit de
wijken Rivierenwijk, Molenwijk, Oostertocht,
't Kruis, Edelstenenwijk en Middenwaard. De
gemeente wil graag in elk deelgebied een
wijkcentrum. De plek aan de Amstel/Geul in
de Rivierenwijk biedt hiervoor een goede
mogelijkheid. De combinatie en samenwerking
met andere voorzieningen op deze plek
kan een belangrijke meerwaarde geven.
Mogelijk kan hier ook een plek voor tieners
worden gecreëerd.
Het wijkcentrum zou in 2016 gerealiseerd
moeten zijn.
Woonservicegebied
Tot op hoge leeftijd in de Rivierenwijk blijven
wonen, ook als je eventuele beperkingen
krijgt, is nu nog niet goed mogelijk. Het realiseren
van een woonservicegebied kan een
oplossing zijn. Een woonservicegebied is een
gebied waar alle voorwaarden aanwezig zijn
om in de wijk te blijven wonen. Ook als je
door leeftijd of andere omstandigheden
beperkingen krijgt en aanpassingen of zorg
nodig hebt.
Dat betekent in de praktijk dat er een bovengemiddeld
percentage 'levensloopgeschikte'
woningen aanwezig is in de wijk. Dus
woningen met aanpassingen of de mogelijkheden
daarvoor. Daarnaast moet er een
(wijk)centrum zijn van waaruit het complete
basispakket aan diensten wordt aangeboden.
Dat gaat dan om 'haal- en brengdiensten'
op het gebied van zorg, informatie,
ontmoeting, dagactiviteiten, gezondheidsdiensten,
alarmeringssystemen en praktische
en huishoudelijke dienstverlening. Ook
de belangrijkste winkels zijn in een woonservicegebied
binnen handbereik. Voor mensen
die het uiteindelijk niet meer redden met
zorg aan huis, moet er ten slotte de mogelijkheid
zijn om - al dan niet tijdelijk - inten-
sieve 24-uurs zorg te krijgen binnen een
kleinschalige woonvorm.
De woonomgeving, ten slotte, bestaat uit
een netwerk van veilige routes voor wandelaars
en langzaam verkeer, zonder drempels
of andere barrières, in een schone, hele en
veilige omgeving.
Andere mooie ideeën
Rivierenwijkbewoners en andere betrokkenen
kwamen verder nog op de volgende
ideeën voor eventuele nieuwe aanvullende
voorzieningen in de wijk. Deze worden meegenomen
in het onderzoek naar de twee
locaties:
- Een ruilwinkel voor tweedehands
meubelen
- Een soort bazaar in de vorm van een
overdekte hal waar wijkbewoners een
ruimte kunnen huren om spullen te
verkopen
- Een buurtrestaurant waar je goedkoop
en gezond kunt eten, samen met
andere buurtbewoners
- Een vestiging van Rataplan
(kringloopwinkel)
- Een minitheater voor kinderen
- Een kiosk
- Een internet/computercafé
- Kinderopvang
THEMA 3. WAT DOEN WE AAN DE
BUITENRUIMTE
De onduidelijke inrichting van de
Rivierenwijk, het rommelige straatbeeld, het
beheer en de matige onderhoudstoestand
van het groen moeten worden aangepakt.
De structuur en opzet van de wijk vraagt om
verbetering, met aandacht voor ontmoetingsplekken.
Daarnaast komt uit de advies- en klankbordgroep
naar voren dat bewoners liever meer
gebruiksgroen zouden hebben. Het geplande
groot onderhoud door de gemeente in 2015
en 2017 is een mooie kans om de structuur
en de openbare ruimte van de Rivierenwijk
beter te laten aansluiten op de behoeftes
van de bewoners.
Acties voor het creëren van nieuwe voorzieningen:
- Het ontwikkelen van een wijkcentrum voor de Rivierenwijk.
- Onderzoeken of er mogelijkheden zijn voor een activiteitencentrum voor tieners in de
wijk.
- Op korte termijn de mogelijkheden onderzoeken voor een woonservicegebied.
16

Acties voor het versterken van de structuur van de wijk:
- Op middellange termijn: het integrale herinrichtingsplan verder afmaken met als doel de
ruimtelijke structuur te versterken. Hierbij kan per zone naar oplossingen worden gezocht
(zie pagina 18). Bij de uitwerking van dit plan worden bewoners betrokken en komen de
mogelijke maatregelen uit deze visie aan de orde. Daarnaast gaan we onderzoeken hoe
we in de wijk kwalitatief goede verblijfsgebieden en ontmoetingsplekken kunnen creëren.
Ook voor de verbetering van de buitenruimte
zijn drie doelstellingen geformuleerd:
1. De structuur van de wijk versterken.
2. Samenwerking bevorderen in het
beheer van de buitenruimte.
3. De bestaande kwaliteiten beter
benutten.
1. De structuur van de wijk
versterken
Een flink deel van de Rivierenwijk (met name
zone B en C, zie pagina 18) is gebouwd als
zogeheten bloemkoolwijk (zie hoofdstuk 2,
Op weg van bloemkoolwijk naar zonnebloemwijk).
Deze structuur is bedacht vanuit
de ideologie van ontmoeting en samenleven.
De duidelijke woonerfstructuur die bij een
bloemkoolwijk hoort, is in de Rivierenwijk
echter niet consequent doorgevoerd. Daarbij
komt dat de structuur in de loop van de
jaren is veranderd en vervaagd. Voorbeelden
uit andere bloemkoolwijken in Nederland
laten zien dat er wel kansen liggen in de
structuur. De ruimtelijke structuur is belangrijk
voor de herkenbaarheid en de identiteit
van een wijk. Een goede inrichting kan bijdragen
aan een positieve beleving van de
buitenruimte. Ook zorgt het voor duidelijkheid
in verantwoordelijkheden van bewoners
en overheid. Daarnaast is het natuurlijk
belangrijk het concept van de wijk aan te
passen aan de behoefte van de huidige wijkbewoners.
De gemeente Heerhugowaard heeft het
groot onderhoud van de openbare ruimte in
de Rivierenwijk op de planning staan voor
2015 en 2017. Dit biedt kansen om een aantal
veranderingen in de structuur door te
voeren. Zo zou de buitenruimte overzichtelijker
kunnen en kan de verkeersveiligheid
worden verbeterd door bijvoorbeeld het
maken van afgescheiden voetpaden. Met
het oorspronkelijke stedenbouwkundige
ontwerp in gedachten, kunnen stapsgewijs
verbeteringen worden aangebracht, zoals
bijvoorbeeld het doorbreken van de ringen
(Gouwe en Lauwers), zodat er weer een hofjesstructuur
ontstaat. Dit maakt de indeling
van de buurt duidelijker en de 'buurtjes' kleiner,
wat de sociale samenhang ten goede
komt. Omdat zo ook het doorgaand verkeer
wordt geweerd, komt er meer ruimte. Dit zal
vooral lucht geven bij de appartementen die
dicht op de weg staan.
De structuur van de wijk is niet dermate
flexibel dat we er nog alle kanten mee op
kunnen. We moeten binnen het huidige
casco mogelijkheden zoeken om de structuur
van de wijk passend te maken voor de
huidige bewoners.
Er moet een compleet plan komen voor de
herinrichting van de wijk, waarin wordt
opgenomen welke doelen we nastreven met
de toekomstige structuur.
De uitdaging is om tussentijdse noodzakelijke
aanpassingen op die manier door te voeren
dat er geen dubbel werk gedaan hoeft te
worden. Door rekening te houden met de
uitgangspunten van het herinrichtingsplan,
kunnen bepaalde noodzakelijk geachte
beheermaatregelen in de buitenruimte al op
korte termijn vorm krijgen en hoeft niet
gewacht te worden op het groot onderhoud.
Denk bijvoorbeeld aan het omvormen van
bosplantsoen naar gras met het oog op de
sociale veiligheid.
17

Mogelijke maatregelen per zone
Als we kijken naar de structuur en de opzet
van de wijk, zien we grote verschillen.
Globaal kunnen we vier zones onderscheiden
(zie kaartje). Het is belangrijk om in het
plan per zone naar oplossingen te zoeken.
De centrale doelstelling is en blijft: weer voldoen
aan de behoeftes van bewoners.
Op deze pagina's een eerste aanzet met
mogelijke oplossingen:
Zone A (Rivierenwijk-West):
Mogelijke maatregelen:
Zone A
Zone D
- De meanderende straten helder en
overzichtelijk inrichten: De straat
rechter maken, een verduidelijking
aanbrengen tussen stoep en straat, en
het groen groeperen en vervangen door
groen van goede kwaliteit.
- Iets doen aan de bergingen die het
zicht op de straat belemmeren: De
mogelijkheden onderzoeken om de
berging bij de woning te trekken als
bijkeuken of studio, atelier of
werkruimte.
- De kwaliteit van de openbare ruimte
Zone
C
Zone
B
aanpakken door versnipperd groen te
ruilen voor volwaardige stukken groen
die bijdragen aan een prettige
openbare ruimte.
- Groen aanbrengen in de gedeelten met
veel stenen.
Zone B:
Mogelijke maatregelen:
- Het onderbreken van de Gouwe en de
Lauwers om de structuur van hofjes in
ere te herstellen en meer ruimte te
geven bij de appartementen.
- De hofjes opnieuw inrichten door het
groen en het parkeren te verplaatsen.
- Versnipperd groen ruilen voor
volwaardige groenvoorzieningen.
- De mogelijkheden van het groen aan de
rand van de wijk gebruiken voor de wijk
zelf.
Zone C:
Mogelijke maatregelen
- Het versterken van het Spaarne door de
straat opnieuw en groener in te richten
en het parkeren te verplaatsen.
- De rommelige indruk aanpakken,
veroorzaakt door het parkeren en het
straatprofiel
- De voorzijdes van de woningen weer
tot echte voorzijdes maken. Dit kan
door de hofjes semi-privé te maken en
het parkeren te verplaatsen naar de
voorkant van de woningen. In de
binnenhofjes blijft ruimte over voor een
andere invulling.
- De kwaliteit van de openbare ruimte
aanpakken door versnipperd groen te
ruilen voor volwaardige stukken groen
die bijdragen aan een prettige
openbare ruimte.
- Groen aanbrengen in de gedeelten met
veel stenen.
- De identiteit van het plein aan de
Uiterwaard versterken door nieuwe
voorzieningen toe te voegen, de
architectuur aantrekkelijker te maken
en het plein opnieuw in te richten met
voldoende parkeerruimte.
Zone D:
Mogelijke maatregelen:
- De identiteit versterken van dit meer
naar binnen gekeerde stukje wijk.
- De mogelijkheden van het groen aan de
rand van de wijk gebruiken voor de wijk
zelf.
18

2. Samenwerking bevorderen in het
beheer van de buitenruimte
Het beheer van de buitenruimte is een
belangrijk aandachtspunt. Een schone, hele,
groene en veilige buitenruimte zorgt voor
een leefbare buurt. Niet alleen organisaties,
maar ook de bewoners zelf hebben hierin
een taak, ieder vanuit zijn of haar eigen specifieke
verantwoordelijkheid.
3. De bestaande kwaliteiten van de
buitenruimte beter benutten
De Rivierenwijk is gezegend met rijk groen
Acties voor een beter beheer van de buitenruimte:
- Op korte termijn: een actieplan maken met daarin centraal de begrippen schoon, heel,
groen en veilig. Met daarbij aandacht voor:
· Onderhoud van het groen
· Kwaliteit van het groen (uitstraling en gebruiksvriendelijkheid)
· Tuinonderhoud bewoners
· Toegankelijkheid van stegen en brandgangen
· Overlastmeldingen vanuit de buitenruimte
· Hondenpoep
· Schone straten
· Zwerfvuil
Het slagen van het actieplan wordt bepaald door de gezamenlijke inzet van Gemeente,
Woonwaard en bewoners.
- Op middenlange termijn: een onderzoek doen naar:
· Mogelijke samenwerking met buurtbewoners bij het (groen)beheer van de
buitenruimte
· Sociaal veilige verlichting van de buitenruimte
· Verbetering van de afvalverzameling bij de appartementen
· Mogelijkheden om een wijkmeester aan te stellen die de buitenruimte in het oog
houdt
· Maatregelen tegen de wateroverlast onder woningen. (Op dit moment wordt de
grondwaterstand continu gemeten via het Grondwatermeetnet. Met behulp van
deze gegevens kan worden bepaald wat precies gedaan kan en moet worden.)
Acties voor het beter benutten van de bestaande kwaliteiten:
- Verbindingen maken tussen fietspaden en wandelpaden in de wijk en buiten de wijk,
zodat een ommetje in de wijk logischer wordt en je gemakkelijker wandelt of fietst naar
voorzieningen buiten de wijk.
- De groene randen van de Rivierenwijk beter zichtbaar maken en ze door laten lopen in de
wijk.
- Onderzoeken of de openbare ruimte voldoende ontmoetingsruimte biedt, waaronder ook
gebruiksgroen.
en water aan de rand van de wijk. Dit zijn
echter kwaliteiten voor de buitenruimte die
op dit moment te weinig worden benut voor
de wijk.
THEMA 4. WAT DOEN WE OM DE
WONINGVOORRAAD TE
OPTIMALISEREN
De woningvoorraad bepaalt mede de aantrekkingkracht
van de wijk, de bevolkingssamenstelling
en de wooncarrièremogelijkheden
voor bewoners. Daarom is een aantrekkelijke
en diverse woningvoorraad belangrijk
voor een wijk. Het betaalbaar houden van
woonlasten is een uitgangspunt.
Voor een grotere diversiteit in de woningvoorraad
in de Rivierenwijk zijn vier doelstellingen
geformuleerd:
1. De woningvoorraad aanpassen aan de
toekomstige woningbehoefte.
2. De verhouding huur- en koopwoningen
in balans brengen.
3. Het stimuleren van
woningaanpassingen.
4. De betaalbaarheid van de woonlasten
van huurwoningen als uitgangspunt
houden.
1. De woningvoorraad aanpassen
aan de toekomstige
woningbehoefte
De woningvoorraad in de Rivierenwijk is
relatief eenzijdig: er zijn eengezinswoningen
en kleine, goedkope huurappartementen.
Als bewoners 'wooncarrière' willen maken
en op zoek zijn naar een groter (koop)appartement
of een kleine eengezinswoning kunnen
ze niet in hun eigen wijk terecht. De
goedkope woningvoorraad in de
Rivierenwijk bedient echter wel een grote
groep mensen die ergens anders in
Heerhugowaard moeilijk slaagt. Het is
19

elangrijk om deze functie voor de gemeente
Heerhugowaard te behouden.
zoek naar de mogelijkheden is gewenst.
in Heerhugowaard op te vangen. Een onder-
Bij aanpassingen aan de woningvoorraad is Verder bieden de locaties in de wijk waar
het laag houden van de woonlasten een
ontwikkelingen gepland zijn mogelijkheden
belangrijk uitgangspunt. Daar waar mogelijk voor nieuwe woningen waarmee ook de
kunnen woningen toegevoegd worden aan diversiteit van het woningaanbod vergroot
het aanbod. Mits het om woningen gaat die kan worden.
aansluiten bij de aanwezige woningvoorraad,
en die eventueel een stap in de woon-
meest vergrijzende gemeente van Noord-
Het is een gegeven dat Heerhugowaard de
carrière mogelijk maken.
Holland is. Voor mensen op leeftijd heeft de
Rivierenwijk op dit moment echter nog
In 2018 gaat Woonwaard, in overleg met de onvoldoende geschikt woningaanbod, terwijl
hun aandeel de komende jaren gaat ver-
gemeente, kijken of een aangepaste strategie
nodig is ten aanzien van de huurwoningen
in de Rivierenwijk.
worden, niet meer in hun eigen woning kundubbelen.
Wanneer mensen, als ze ouder
Samenvoeging of verandering van appartementen
biedt kansen om de diversiteit van ten. Door woningen dichtbij voorzieningen
nen blijven wonen, moeten ze de wijk verla-
het woningaanbod te vergroten. Het groter levensloopbestendig te maken kan er deels
maken van appartementen betekent wel
al in een behoefte voorzien worden. Dit
minder aanbod van kleine, goedkope huurwoningen.
Het is belangrijk dit tekort elders vicegebied (zie pagina 16).
vooruitlopend op het idee van een woonser-
Acties voor meer diversiteit in de woningvoorraad:
- In 2018 onderzoekt Woonwaard, in overleg met de gemeente, of de strategie voor de
huurwoningen aangepast moet worden. Er wordt een marktonderzoek gedaan naar de
toekomstwaarde van de woningvoorraad. Hierbij zullen ook mogelijkheden tot het
veranderen van woningen onderzocht worden.
- De mogelijkheid onderzoeken om op de twee ontwikkellocaties nieuwbouwwoningen toe
te voegen. Dit in combinatie met een marktonderzoek naar de woningbehoefte.
- Levensloopbestendig maken van woningen dichtbij voorzieningen (passend in het concept
van een woonservicegebied, zie pagina 16).
Acties voor een betere balans in koop- en huurwoningen:
In 2011 is de verkoopstrategie van Woonwaard in de Rivierenwijk gereed. Hierbij wordt er
rekening mee gehouden dat verkoop van woningen ingrijpen in de toekomst kan bemoeilijken.
Er mag dus zeker geen sprake van willekeur zijn als het gaat om het verkopen van woningen
aan particulieren.
2. De verhouding huur- en
koopwoningen in balans brengen
Woonwaard verkoopt al enige tijd woningen
in de Rivierenwijk. Dit heeft de verhouding
huur- en koopwoningen in de wijk positief
beïnvloed. De verkoop van woningen is echter
stilgelegd in afwachting van deze wijkvisie.
Op dit moment is het aantal huur- en koopwoningen
in de Rivierenwijk ongeveer gelijk
verdeeld (50 om 50 procent). Het gemiddelde
van Heerhugowaard (en van heel
Nederland) ligt op 30 procent huurwoningen
ten opzichte van 70 procent koopwoningen.
Het koopaanbod in de Rivierenwijk kan
eventueel verder worden vergroot.
Belangrijk bij de verkoop van huurwoningen
is wel dat kopers goed voorgelicht worden
over de extra kosten die een eigen woning
met zich meebrengt, zoals toekomstige
onderhoudskosten en belastingen. Vaak
onderschatten huurders dit. Woonwaard
geeft bij elke verkoop een overzicht van de
verwachte onderhoudskosten voor de
komende tien jaar plus een overzicht van de
belastingen. Om te voorkomen dat woningen
verkocht worden aan mensen die een
woning niet gezond kunnen financieren,
houdt Woonwaard een inkomenstoets. Een
koper mag maximaal vier keer zijn brutoinkomen
financieren. Woonwaard zet in de
Rivierenwijk bewust het instrument koopgarant
in. Dat is kopen met korting en winstdeling.
De verkoopstrategie wordt bepaald in
2011.
3. Het stimuleren van
woningaanpassingen
Als woningeigenaren investeren in hun
woning wordt niet alleen hun woongenot
vergroot maar wordt ook de wijk aantrekkelijker.
Het versimpelen van procedures en het
versoepelen van regels op dit gebied kan
eigenaren stimuleren in hun eigen woning
te investeren. Een idee is het ontwikkelen
van een aantal standaarden voor uitbreidingen
van of toevoegingen aan woningen,
zoals een dakopbouw of het verplaatsen van
de berging naar de achtertuin. Het aanbieden
van deze standaardoplossingen maakt
20

de realisatie ervan eenvoudiger voor de
eigenaar. Het zou een hoop tijd en geregel
schelen. Een eventuele 'Wijkmaatschappij'
(zie pagina 3), kan een rol spelen bij het ontwikkelen
van zulke standaarden voor bewoners
en bij het beheren, promoten en communiceren
hiervan.
Acties om woningaanpassingen te
stimuleren:
- Standaarden maken voor
woningaanpassingen
- Het ontwikkelen van een wijkcentrum
in uiterlijk 2016.
4. De betaalbaarheid van
huurwoningen als uitgangspunt
houden
Een manier om de woonlasten van huurwoningen
betaalbaar te houden, is het nemen
van maatregelen op het gebied van duurzaamheid.
In mei 2009 heeft Aedes (de branchevereniging
van woningcorporaties)
samen met de Woonbond een woonlastenwaarborg
ontwikkeld. Aan de hand hiervan
kunnen verhuurders en huurders afspraken
maken over het doorberekenen van energiebesparende
maatregelen in de huur. Het is
een instrument dat er aan de ene kant voor
zorgt dat de woonlasten van de huurders
worden verlaagd en dat aan de andere kant
de woningcorporatie, Woonwaard, mogelijkheden
biedt om in de toekomst te investeren
in energiebesparende maatregelen.
Belangrijk uitgangspunt van de woonlastenwaarborg
is namelijk dat het treffen van
energiebesparende maatregelen in de
woningen weliswaar mag leiden tot een
huurverhoging, maar dat deze huurverhoging
altijd lager moet zijn dan het bedrag
dat gemiddeld op de energierekening zal
worden bespaard.
Overigens wordt altijd na een jaar gemeten
wat de daadwerkelijke besparing in het complex
is geweest. Als hieruit blijkt dat de
woonlasten (per complex) gemiddeld niet
gedaald zijn, dan vindt een eenmalige compensatie
plaats plus een herberekening van
de huurverhoging.
Het groot onderhoud voor de complexen van
Woonwaard in de Rivierenwijk is gepland in
2020. Om de lage woonlasten te kunnen
waarborgen, onderzoekt Woonwaard de
mogelijkheden om al eerder energiebesparende
maatregelen te kunnen toepassen.
Acties voor betaalbaar houden van huurwoningen:
- Woonwaard onderzoekt de mogelijkheden om onderhoud gecombineerd met
energiebesparende maatregelen eerder uit te voeren dan 2020 (planning groot
onderhoud). Dit vanuit het oogpunt de woonlasten betaalbaar te houden.
Opening Waterlooplein
21

Hoofdstuk 4
Een zonnebloemwijk is een duurzame wijk
Apart van de vier behandelde thema's, maar
tegelijkertijd ook onlosmakelijk met elk van
deze thema's verbonden, noemen we hier
het thema duurzaamheid. Een duurzame
stad is een stad die openstaat voor groei en
die economisch graag wil meetellen, maar
niet ten koste van de mensen en de omgeving
of het milieu. Een stad waarin gelet
wordt op de harmonie tussen de zogenoemde
'drie P's': People (mensen), Planet (aarde,
milieu), Profit (winst, opbrengst). Alleen als
deze drie aspecten met elkaar in balans zijn,
kunnen ook de volgende generaties nog op
een gezonde en plezierige manier op deze
aarde blijven leven. Duurzaamheid speelt in
alle thema's van deze wijkvisie een rol. Denk
bijvoorbeeld aan de aandacht voor sociale
duurzaamheid waarbij de mensen in de wijk
centraal staan. Bij alle voorgestelde acties en
maatregelen in deze wijkvisie, gaat het om
de gezondheid en het welzijn van zowel de
mensen als de leefomgeving/(het milieu).
Dit zal in de uitvoeringsplannen straks ook
zeker naar voren komen.
Op dit moment is het naderende tekort aan
fossiele brandstoffen één van de meest dringende
en actuele thema's. Vandaar dat we in
dit hoofdstuk speciale aandacht schenken
aan duurzaamheid op het gebied van energie
en de manier waarop de Rivierenwijk
hierin een voorbeeldfunctie kan vervullen.
Rivierenwijk als voorbeeldwijk
Heerhugowaard heeft internationale
bekendheid gekregen met Stad van de Zon,
één van de eerste 'emissieneutrale' nieuwbouwwijken.
Emissieneutraal betekent dat
de uitstoot van schadelijke stoffen geminimaliseerd
wordt en dat de uitstoot die er
nog wél is, gecompenseerd wordt. Dat laatste
kan door het planten van bomen of bijvoorbeeld
het opwekken van schone energie
met zonnepanelen of windmolens. Het minimaliseren
van de uitstoot van schadelijke
stoffen kan onder meer door te bouwen met
duurzame materialen.
Maar wat doen we met de bestaande wijken
De gemeente Heerhugowaard wil
immers in 2030 een emissieneutrale
gemeente zijn En ook Woonwaard vindt het
bewust omgaan met energie van groot
belang. Duurzame woningen zorgen voor
minder uitstoot van CO2 én tegelijkertijd
voor een verlaging van de woonlasten.
In bestaande wijken valt nog een hoop winst
te behalen. Waarom niet met de
Rivierenwijk beginnen zodat deze wijk straks
een echte 'zonnebloemwijk' wordt Een
Bewustzijn bevorderen
Woonwaard werkt aan bewustwording van
haar huurders door onder meer het inzetten
van meetinstrumenten en door bewoners
aan te spreken op hun energieverbruik.
Daarnaast is het belangrijk ook de eigenaren
van de koopwoningen te overtuigen van het
nut van duurzame maatregelen. Om dit voor
elkaar te krijgen, moeten bewoners zich
eerst bewust zijn van de noodzaak en de
voordelen. Ook moeten zij op de hoogte zijn
van de subsidiemogelijkheden. Een aantal
bewoners uit de Rivierenwijk heeft welisvoorbeeld
voor andere wijken in
Heerhugowaard en, wie weet, ook weer ver
daarbuiten…
Omslag in denken
Een zonnebloemwijk worden, ofwel een
voorbeeldwijk op het gebied van duurzaamheid,
vraagt wel een omslag in denken van
de bewoners en de mensen die in de wijk
werken of er op een andere manier actief
zijn. Werken aan de bewustwording op dit
gebied is in dit streven dus een belangrijk
punt.
Laten we starten met de Rivierenwijk zodat deze
wijk een echte “zonnebloemwijk”wordt . . .
Doelstellingen voor duurzaamheid
Voor het werken aan een duurzame
Rivierenwijk zijn twee doelstellingen geformuleerd:
1. De duurzaamheid van de bestaande
woningvoorraad verbeteren.
2. Het organiseren van
duurzaamheidsprojecten.
1. De duurzaamheid van de
bestaande woningvoorraad
verbeteren
De huurwoningen in de Rivierenwijk hebben
gemiddeld een B- en een C-label op het
gebied van energiebesparing. Gezien het
materiaalgebruik kunnen we aannemen dat
dit ook geldt voor de koopwoningen. Dit
betekent dat er niet zoveel winst meer te
halen valt op energiebesparing. De volgende
stap is kijken naar de mogelijkheden van
energieopwekkende maatregelen. Denk aan
zonnepanelen, zonneboilers (de subsidie
voor stimulering van duurzame energieproductie
is nog verkrijgbaar), ventilatie met
warmteterugwinning en een lucht/water
warmtepomp.
22

waar gebruikt gemaakt van de subsidiemogelijkheden,
maar het percentage blijft achter
bij de andere wijken.
Om dit te veranderen, is betere informatie
nodig over producten en subsidies en over
woon- en energielasten. Daarnaast moeten
we het de woningeigenaar gemakkelijker
maken om duurzame maatregelen te
nemen. Dat kan bijvoorbeeld door het aanbieden
van een aantal standaardproducten
Rivierenwijk ontvangt landelijke Stadsvogelprijs
die energie besparen.
Goed en op tijd informeren
Doordat er veel dezelfde type woningen in
de wijk staan, is het gemakkelijk en financieel
aantrekkelijk om gezamenlijke acties te
ondernemen. Een Wijkmaatschappij (zie
pagina 3), zou een rol kunnen spelen in het
samenbrengen van bewoners met dezelfde
wensen. Ook het verschaffen van informatie
en het begeleiden van geïnteresseerden in
het subsidietraject zouden taken kunnen
zijn van de Wijkmaatschappij.
Op dit moment doet Woonwaard al proeven
om ook particuliere eigenaren te verleiden
mee te doen bij het nemen van duurzame
maatregelen. Woonwaard heeft uit deze
praktijk geleerd dat eigenaren van koopwoningen
wel bereid zijn mee te doen, als zij
maar op tijd geïnformeerd worden over de
tijdsplanning. Zij moeten namelijk de tijd
hebben om te sparen en om alle mogelijkheden
te onderzoeken. Als ze op tijd informatie
krijgen over de kosten en de kwaliteit die ze
hiervoor terugkrijgen wordt het aantrekkelijker
voor woningeigenaren om deel te
nemen. Woonwaard zal in het kader van het
betaalbaar houden van de woonlasten
onderzoeken of er vervroegd geïnvesteerd
kan worden in duurzaamheid.
Verschillende mogelijkheden voor
verduurzaming
Woonwaard heeft verschillende mogelijkheden
om de woningen te verduurzamen. Dat
kan op natuurlijke momenten. Bijvoorbeeld
door een energiezuinige ketel te plaatsen op
het moment dat de CV-ketel aan vervanging
toe is of door standaard bij schilderwerk aan
woningen ook dubbel glas aan te brengen.
Op dit moment wordt in de Rivierenwijk
geschilderd en wordt overal dubbel glas aangebracht.
Verder heeft 80 procent van de
woningen van Woonwaard al een HR-ketel.
Omdat de gemeente Heerhugowaard in
2030 een emissieneutrale gemeente wil zijn,
bereidt Woonwaard haar woningen zodanig
voor dat eventuele nieuwe technieken
gemakkelijk zijn aan te brengen. Denk bijvoorbeeld
aan het reserveren van extra
ruimte in woningen voor bepaalde energiebesparende
of energieopwekkende maatregelen.
Als zich dan op een later tijdstip
mogelijkheden voordoen om de woning verder
te verduurzamen, kunnen die worden
aangegrepen.
Vanzelfsprekend moet eventuele nieuwbouw
in de Rivierenwijk voldoen aan de huidige
normen op gebied van energiezuinigheid.
Gestreefd wordt echter naar een extra
inspanning om extra innovatieve energiebesparingsmaatregelen
te kunnen nemen.
2. Het organiseren van duurzaamheidsprojecten
in de wijk
Duurzaamheidsprojecten in de wijk kunnen
helpen de bewustwording en het draagvlak
op het gebied van duurzaamheid te vergroten.
Eén van de projecten zou kunnen zijn
het verlichten van de openbare ruimte met
LED-lampen of zonnepanelen. Deze nieuwe
23

Acties voor meer duurzaamheid in bestaande woningen:
- Het verbeteren van de informatievoorziening aan bewoners over energiemaatregelen,
producten en subsidies.
- Het ontwikkelen van standaardproducten voor energiebesparing.
- Bij groot onderhoud rekening houden met nieuwe energiebesparende en
energieopwekkende maatregelen in de inrichting van de woning.
- Het huidige energieverbruik van woningen vaststellen en hier bekendheid aan geven (met
behoud van privacy)
- De invloed van energiebesparende maatregelen analyseren op vier niveaus (bouwkundig;
soort energievoorziening; overige installaties en apparaten die bij renovatie moeten
worden aangebracht; overige apparatuur aangeschaft door bewoners)
- Onderzoeken (door Woonwaard) of vervroegd geïnvesteerd kan worden in duurzaamheid
van de woningen. Dit met het oog op het betaalbaar houden van de woonlasten (en naast
het investeren in duurzame woningen op reguliere momenten).
technieken kunnen op natuurlijke momenten
tijdens (groot) onderhoud in de openbare
buitenruimte worden aangebracht. Verder
wil Woonwaard een aantal woningen duurzaam
maken die als voorbeeld kunnen dienen
voor de rest van de wijk.
In de toekomst wil de gemeente voor alle
woningen de GPR toepassen. GPR was oorspronkelijk
de afkorting voor Gemeentelijke
Praktijk Richtlijn maar is tegenwoordig meer
een merknaam. In tegenstelling tot het
energielabel, geeft de GPR inzicht in de totale
duurzaamheid van een pand. Naast het
energie, wordt ook gekeken naar gezondheid,
gebruikskwaliteit, toekomstwaarde en
milieu. Het is de bedoeling de Rivierenwijk
als voorloper te gebruiken bij de invoering
van de GPR.
Als de gemeente en Woonwaard samenwerken
op het gebied van duurzaamheid, zowel
inhoudelijk als financieel, kunnen zij meer
mogelijkheden creëren voor energiebesparende
of energieopwekkende maatregelen.
Door visie en durf te tonen, de lat hoog te
leggen en daarbij te kiezen voor een totaalaanpak,
worden de kansen op subsidie vanuit
diverse overheden aanzienlijk vergroot.
Het is daarbij ook belangrijk samenwerking
te zoeken met andere partijen en mogelijkheden
te onderzoeken voor het inschakelen
van bedrijven.
Acties voor het organiseren van duurzaamheidsprojecten:
- Het ontwikkelen van een campagnestrategie (inclusief het organiseren van publieksacties)
- Een gereedschapskist ontwikkelen voor particuliere eigenaren
- Kopers op het juiste moment betrekken bij de renovatievoorbereiding van Woonwaard,
zodat ze kunnen deelnemen aan de aanbreng van duurzame maatregelen (dit is onderdeel
van de campagnestrategie).
- In de buitenruimte duurzame materialen gebruiken en energiezuinige verlichting
toepassen
- Samenwerking (zowel financieel als inhoudelijk) tussen gemeente en Woonwaard om
mogelijkheden te creëren voor energiebesparende of energieopwekkende maatregelen
- Samenwerking zoeken met bedrijven
- Voorbeeldwoningen realiseren (in het kader van Adopteer een Wijk)
- Bewustwording van energieverbruik bij huurders stimuleren
- Het energieverbruik van de woningen in de Rivierenwijk inventariseren
24

Verduurzaming op korte, middellange en lange termijn
Korte en middellange termijn: 'Adopteer een wijk'
Voor de korte termijn willen wij aansluiting zoeken bij het door Woonwaard ontwikkelde initiatief
'Adopteer een Wijk'. Dit om al op korte termijn een concreet tastbaar resultaat te boeken.
Via 'Adopteer een wijk' kunnen we lokale partijen bij elkaar brengen en gezamenlijk op beperkte
schaal een succesvolle aanpak ontwikkelen die óók geschikt is voor grootschalige toepassing. Zo
kan op korte termijn (dat wil zeggen in minder dan drie jaar) een essentiële bouwsteen worden
geleverd die vervolgens grootschalig toegepast kan worden.
Lange termijn: 'Blok voor blok'
Kiezen voor 'Adopteer een wijk' voor de korte en middellange termijn boekt niet alleen snel
resultaat, maar helpt ook de financiële, technische en organisatorische risico's van een grootschalige
aanpak te beperken.
Toch moeten we voor de lange termijn wel naar die grootschalige aanpak toewerken. Het voorstel
is om hiervoor aansluiting te zoeken bij 'Blok voor Blok'. Dit is een programma dat ontwikkeld
wordt door het Ministerie van VROM.
'Blok voor Blok' kenmerkt zich door een grootschalige aanpak waarbij gebruikgemaakt wordt van
standaardpakketten voor woningen. De projecten leveren uiteindelijk geld op en de grootschaligheid
vergroot de aantrekkingskracht voor beleggers die geïnteresseerd zijn in grote projecten.
Mussenproject Rivierenwijk
De 'Blok voor blok' aanpak gaat uit van een intensieve samenwerking en verbinding tussen
woningcorporaties, particuliere woningbezitters, gemeente, ontwikkelaars, aannemers, isolatieen
installatiebedrijven, institutionele beleggers, banken, energieleveranciers, netwerkbedrijven
en gemeenten. Resultaat is lagere woonlasten voor de woningeigenaren, zonder de bijbehorende
organisatie en het regelwerk. Dit wordt ze immers uit handen genomen.
Een bijkomend voordeel van deze aanpak is dat het lokale bedrijfsleven (de uitvoerende ondernemers)
verzekerd is van een grote klus met flinke omzet. Dat kan een welkome impuls zijn voor de
lokale en regionale economie en werkgelegenheid.
25

De identiteit van de wijk verbetert
Nu het imago nog!
'Van bloemkoolwijk naar zonnebloemwijk'
Een goed imago is belangrijk voor een wijk.
Het bepaalt in grote mate of een wijk aantrekkelijk
is, zowel voor de huidige als voor
nieuwe bewoners en voor bezoekers.
Jammer genoeg heeft de Rivierenwijk in
Heerhugowaard al jaren een negatief imago.
Dit imago komt niet meer geheel overeen
met de ware identiteit van de wijk. Er is de
laatste jaren immers veel positiefs gebeurd
en de bewoners hebben meer vertrouwen in
de toekomst dan ooit.
Daarbij komt dat de wijk zeker bepaalde
kwaliteiten heeft. Denk aan de betaalbare
woningvoorraad, het goede voorzieningenaanbod
en de (in de toekomst) goed onderhouden
straten en buitenruimte.
Het is dus belangrijk te werken aan het
imago van de wijk. Er is geen budget voor
groots opgezette communicatiestrategieën
maar kleine dingen kunnen al veel doen.
Op dit moment wordt een communicatieplan
gemaakt met als doel te werken aan
een positiever imago van de wijk.
Het is de bedoeling met kleinschalige activiteiten
en ludieke acties die aansluiten op de
huidige identiteit van de wijk en de bewoners,
de Rivierenwijk positief in het nieuws
te brengen.
Dergelijke goed doordachte acties kunnen
eraan bijdragen dat bewoners weer trots zijn
op hun wijk en dat de aantrekkelijkheid van
de wijk, ook voor buitenstaanders, verbeterd
wordt. Het Imago van de Rivierenwijk
Samen de wijk schoonhouden
26

Bijlage
Achtergrondinformatie
Gegevens van CBS en gemeente en bevindingen van
professionals
De wijkbewoners
In de Rivierenwijk wonen 3.477 mensen. Dat
is een relatief groot aantal op een klein
oppervlakte. De bewoners van de
Rivierenwijk zijn, vergeleken met de rest van
Heerhugowaard, relatief jong. Slechts 3 procent
van de bewoners van de Rivierenwijk is
aantal bewoners
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
0-4
10-14
65 jaar of ouder, terwijl dit in
Heerhugowaard gemiddeld 11 procent is. De
Rivierenwijk blijft ook in de toekomst een
jonge wijk. De leeftijdscategorie tot 35 jaar
blijft de grootste groep. Maar het aantal
ouderen in de wijk is volgens de bevolkingsprognose
van 2008 in 2025 wel verdubbeld.
Bevolkingsprognose Rivierenwijk 2010-2025
20-24
30-34
40-44
50-54
leeftijd
60-64
70-74
80-84
90-94
Bevolkingsprognose Rivierenwijk 2010-205 (Bevolkingsprognose 2008, gemeente Heerhugowaard)
2010
2025
Dat kan ook haast niet anders als je bedenkt
dat Heerhugowaard de sterkst vergrijzende
gemeente van Noord-Holland is. Net als in
de rest van Heerhugowaard moeten we dus
ook in de Rivierenwijk inspelen op de toename
van oudere bewoners.
In deze wijk wonen in verhouding bijna
twee keer zoveel nieuwe Nederlanders als
gemiddeld in Heerhugowaard. De gemiddelde
grootte van een huishouden ligt met 2,25
rond het Nederlandse gemiddelde. Maar er
zijn wel relatief veel eenpersoonshuishoudens.
Volgens professionals die in de wijk werken,
wonen in de Rivierenwijk meer alleenstaande
moeders dan gemiddeld.
Het gemiddelde besteedbare inkomen in de
Rivierenwijk is het laagste in heel
Heerhugowaard. Daarnaast ontvangen
bovengemiddeld veel mensen een uitkering
op grond van de WWB (Wet werk en bijstand).
Deze bewoners nemen dus niet of in
mindere mate deel aan de arbeidsmarkt.
Professionals geven aan dat in de
Rivierenwijk relatief veel mensen kampen
met problemen
als eenzaamheid, verslaving, taalachterstand
en psychische en financiële problemen.
Leefbaarheid en welzijn
Hoewel er al veel gebeurd is en er zeker veel
positiefs te melden valt, scoort de
Rivierenwijk nog altijd laag op sommige
onderdelen op het gebied van leefbaarheid
en welzijn.
Zo voelt driekwart van de inwoners zich niet
verbonden met de buurt. Een mogelijke
oorzaak van dit gebrek aan binding is de
hoge doorstroming in de wijk. De meeste
mensen blijven er niet lang wonen. De
wachttijd voor een woning is relatief kort en
vooral starters verhuizen vaak weer snel. Dat
is vaak een reden om zich niet of minder aan
de wijk te binden. Vooral in de appartementen
is de doorstroming hoog.
Ook het nog altijd niet positieve imago dat
de wijk heeft, kan tegenwerken. Het helpt de
bewoners in elk geval niet om trots te zijn
op hun wijk. En wellicht speelt ook de bevolkingssamenstelling
een rol. Als we naar de
cijfers kijken, is het waarschijnlijk dat veel
buurtbewoners meer bezig zijn met het
hoofd boven water houden dan met investeren
in de binding met hun buurt.
Bewoners van de Rivierenwijk geven wel aan
dat ze behoefte hebben aan ontmoetingsplekken,
zowel informeel als formeel.
Het is bekend dat er bewoners zijn in de wijk
die wel problemen hebben maar die niet uit
zichzelf om hulp zullen vragen. Het lukt nog
27

niet voldoende om deze problemen te signaleren.
En als professionals en buurtbewoners
signalen afgeven, zouden die beter moeten
worden opgepikt.
Veiligheid
In de Rivierenwijk voelen mensen zich relatief
vaak onveilig. Dit blijkt uit de
Wijkmonitor 2009 van de gemeente
Heerhugowaard.
Er is de afgelopen jaren een toename te zien
in aantal inbraken in woningen, het aantal
mishandelingen, de overlast door drugsgebruik
en het aantal burengeruchten. (Onder
de noemer burengerucht vallen: geluidshinder
door woonomgeving, overlast van of
door dieren, conflicten, burenruzie, relatieproblemen
en overige conflicten.)
Andere vormen van criminaliteit zijn juist
afgenomen. Zo is er een daling te zien in het
aantal misdrijven, diefstallen uit en van
auto's en (brom)fietsen, bedreigingen,
jeugdoverlast en vernielingen.
Deze afname heeft wel effect op de toekomstverwachting
van de bewoners. Zij verwachten
dat de dalende trends in de toekomst
voortgezet zullen worden en dat het
gevoel van onveiligheid zal afnemen. De
bewoners geven wel aan dat er niet altijd
direct en consequent wordt opgetreden
tegen overlast, vandalisme of ander wangedrag.
De Rivierenwijk is relatief verkeersveilig. Er
gebeuren weinig ongevallen met letsel.
Samen de wijk opknappen
Voorzieningen
De Rivierenwijk heeft een aantal centraal
gelegen voorzieningen, zoals winkels en
voorzieningen voor zorg en welzijn. Twee
basisscholen zijn te vinden aan de rand van
de wijk en er zijn er enkele voorzieningen
net over de grens van de wijk, waar ook
bewoners van de Rivierenwijk gebruik van
kunnen maken. Uit de wijkmonitor 2009 van
de gemeente Heerhugowaard blijkt dat 35
28

procent van de bewoners van de
Rivierenwijk tevreden is over de sociale voorzieningen.
Gemiddeld in Heerhugowaard is
39 procent van de bewoners tevreden over
de voorzieningen in hun wijk. De tevredenheid
van de bewoners van de Rivierenwijk is
dus aan de lage kant, maar is inmiddels wel
iets hoger dan in 2007, toen gaf 32 procent
aangaf tevreden te zijn.
Verschillende voorzieningen zoeken op dit
ogenblik al samenwerking met elkaar. Het
extra verbinden en versterken van voorzieningen
kan de kwaliteit verbeteren en de
tevredenheid van de wijkbewoners verhogen.
Omdat er relatief veel kwetsbare bewoners
in de wijk wonen is er behoefte aan specifieke
activiteiten die deze bewoners meer perspectief
kunnen bieden, zoals scholing en
begeleiding naar werk.
Onderwijsvoorzieningen
In en aan de rand van de Rivierenwijk zijn
twee basisscholen gevestigd: De Vaart en de
Hasselbraam, locatie Windmolen. De
Hasselbraam, locatie Windmolen, ligt aan de
rand van de Molenwijk, die aan de
Rivierenwijk grenst. Basisschool De Vaart
ligt, verdeeld over twee gebouwen, op een
terrein tussen de Geul en de Amstel. Hier is
ook een gymzaal en buurthuis De Link. Het
brengen en halen van kinderen van en naar
De Vaart geeft regelmatig problemen, vanwege
gevaarlijke verkeerssituaties. Verder is
op deze plek vaak sprake van vandalisme,
vooral in het weekend.
Basisscholen de Vaart en de Hasselbraam
(locatie Windmolen), stichting Kinderopvang
Heerhugowaard en stichting
Welzijnsbevordering Kern8 werken samen in
een bredeschoolverband. Doel van de brede
school is de ontwikkelingskansen van kinderen
van 0 tot 16 jaar te vergroten. Daarnaast
werkt de brede school aan het vergroten van
de betrokkenheid van ouders en het versterken
van de samenhang in de wijk. En de
brede school heeft veel aandacht voor activiteiten
voor kinderen op het gebied van
sport, cultuur, kunst en natuur.
Deze ontwikkeling loopt nu drie jaar. Door
een aantal veranderingen binnen de scholen
is het proces vertraagd en is de leeftijdsgroep
veranderd. De brede school richt zich
nu alleen nog op kinderen tot 12 jaar, terwijl
de doelgroep tot 18 jaar juist zo belangrijk is
in de Rivierenwijk.
Op dit moment richt de brede school zich
vooral op het verbeteren van de
schoolresultaten van de kinderen. De scholen
willen samenwerken met initiatieven en
organisaties die daarbij kunnen helpen.
Denk aan logopedie, naschoolse activiteiten
voor kinderen, centrum voor Jeugd en Gezin
en huiswerkbegeleiding.
Welzijnsvoorzieningen
De Rivierenwijk telt verschillende welzijnsvoorzieningen
en welzijnsdiensten.
Hieronder een overzicht.
Steunpunt Leger des Heils
Het steunpunt van het Leger des Heils aan
het Spui bereikt veel bewoners van de wijk.
Tuinenproject
Mensen kunnen hier terecht voor gezelschap.
Wie meer hulp nodig heeft, krijgt
ondersteuning van het Leger des Heils bij de
stap naar andere instanties. Ondanks de
recente uitbreiding is de capaciteit van de
locatie echter beperkt.
Buurthuis
De Rivierenwijk heeft geen buurthuis. Even
buiten de wijk, in de Molenwijk en de
Edelstenenwijk, staan de buurthuizen De
Link en de Hoeksteen. De bewoners van de
29

Rivierenwijk zijn welkom in deze buurthui-
Rivierenwijk blijven. De ontwikkelingen in
Welzijnsdienst: Kern8
teiten in de wijk anders te profileren en
zen maar ervaren die buurthuizen niet als de
het Stadshart bieden mogelijkheden hier-
Kern8, de welzijnsorganisatie in
waar mogelijk uit te breiden en te verster-
hunne. Ze zijn dan ook niet op de hoogte
voor, al liggen die ontwikkelingen nu een
Heerhugowaard, houdt zich bezig met
ken kan dit verbeterd worden.
van de activiteiten daar.
Uit de gesprekken met de adviesgroep blijkt
dat de bewoners een dergelijke ontmoe-
beetje stil. Om de praktijk voor de
Rivierenwijk te kunnen behouden, is het
belangrijk meer vormen van zorg in één
buurtwerk, jeugd- en jongerenwerk, ouderenwerk
en wijkbeheer. Onder jeugd- en jongerenwerk
vallen bijvoorbeeld activiteiten
Welzijnsdienst: activiteiten op de brede
school
tingsplek in de eigen wijk missen.
pand bij elkaar te brengen.
voor jongeren, ambulant jongerenwerk,
Zoals eerder vermeld, biedt de brede school
Speelplekken
Esdégé-Reigersdaal
voorlichting en hulpverlening. En ouderenwerk
bestaat onder meer uit het organiseren
in de wijk, behalve onderwijs ook andere
activiteiten. Op de locatie van basisschool
De Rivierenwijk telt diverse speelplekken die
Esdégé Reigersdaal heeft in de Rivierenwijk
van samenhang tussen ouderenvoorzienin-
De Vaart aan de Geul/Amstel, is er bijvoor-
de bewoners in de wijk erg waarderen. In
een aantal clusters van bijzondere woonvor-
gen, ondersteunende diensten voor ouderen
beeld buitenschoolse kinderopvang, een
principe zijn er voldoende speelvoorzienin-
men voor mensen met een beperking. De
om zo lang mogelijk in de eigen woonomge-
peuterspeelzaal, er zijn verschillende
gen voor alle leeftijden maar de inrichting
organisatie wil meer aansluiten bij de voor-
ving te kunnen blijven, en het stimuleren
naschoolse activiteiten, en er is een gym-
van de speelplekken kan, volgens de
zieningen en activiteiten die al in de wijk
van bewegen en ontmoeten. De rol van
zaal. Vooral voor de naschoolse activiteiten
gemeente soms beter. Om een goed onder-
aanwezig zijn, zodat bewoners meer binding
Kern8 bij wijkbeheer bestaat uit het onder-
is veel animo. Vaak overstijgt het aantal aan-
houd te kunnen garanderen, zijn er zelfs
krijgen met de wijk.
steunen van wijkpanels, het ondersteunen
meldingen het maximale aantal deelnemers.
teveel speelvoorzieningen voor jeugdigen
van 6 tot 11 jaar.
Gezondheidszorgvoorzieningen
Commerciële voorzieningen
Aan de Uiterwaard is een winkelcentrum
gevestigd met een supermarkt, een kapper,
van kleinschalige initiatieven van bewoners
met betrekking tot hun woonomgeving, en
het bevorderen van samenwerking in de
wijk.
De buitenruimte
De onduidelijke inrichting van deze 'bloemkoolwijk'
(zie voor uitleg 'Van bloemkool
Aan de Uiterwaard, naast het pand waar de
een videotheek, een shoarmatent, een
De stedelijke activiteiten van Kern8 zijn voor
naar zonnebloem') draagt niet bij aan een
supermarkt huist, is een praktijk gevestigd
snackbar en een pinautomaat. Omdat parke-
alle buurtbewoners van de Rivierenwijk toe-
evenwichtig straatbeeld. De kronkelende
van een huisarts en een fysiotherapeut.
ren gratis is, trekt de supermarkt ook bewo-
gankelijk.
straten met pleintjes in het midden geven
In het hele land en ook in Heerhugowaard
ners uit omliggende wijken.
In de Rivierenwijk zelf ondersteunt Kern8
een onrustig en onoverzichtelijk beeld.
verenigen steeds meer huisartsen zich in
De uitstraling van het winkelcentrum is ver-
het wijkpanel, zijn ze betrokken bij de brede
Daarbij komt dat de bergingen aan de voor-
een zogenoemde HOED (huisartsen onder
ouderd. Niet alle bedrijven zijn rendabel en
schoolontwikkeling en organiseren ze de
kant van de woningen het zicht vanuit de
één dak). Zo kunnen de artsen samen één
de plek van de pinautomaat wordt door
buurtbemiddeling.
woning op de straat belemmeren.
pand gebruiken, ze kunnen samenwerken en
bewoners als onprettig ervaren. Op dit ogen-
Op dit ogenblik is Kern8 niet voor alle bewo-
Omgekeerd ontnemen de bergingen ook het
hun kennis delen. Ook de huisarts van de
blik denkt Hoorne Vastgoed, de eigenaar van
ners voldoende zichtbaar. Veel mensen zijn
zicht vanaf de straat op de woning. Verder
Rivierenwijk wil graag samenwerken met
het complex, na over verbetering van de
niet op de hoogte van de diensten en de
hebben sommige woningen zowel aan de
andere huisartsen. Hij wil wel graag in de
locatie rondom de supermarkt.
activiteiten die Kern8 biedt. Door de activi-
voor- als de achterkant een ingang. Hierdoor
30

ontstaat verwarring over de oriëntatie van
de woning. De achterkant wordt gebruikt als
voorkant, maar heeft die uitstraling niet en
de openbare ruimte is hier niet op afgestemd.
Ook de aanwezigheid van rolcontainers
geeft een rommelig beeld in de openbare
ruimte. Nog niet in de hele Rivierenwijk
wordt gebruikgemaakt van ondergrondse
containers of bovengrondse 1100 liter containers.
De bewoners van de Liede, Dinkel,
Uiterwaard, Eem, Spui en Zaan hebben nog
steeds de bekende rolcontainers. Op de
ophaaldag staan altijd veel containers buiten,
sommige zelfs permanent. Behalve dat
dit rommelig oogt, kan het ook voor onveilige
situaties zorgen.
Groen
De bewoners van de Rivierenwijk zijn niet
tevreden over het groen in de wijk en het
onderhoud daarvan. De Rivierenwijk wordt
weliswaar omrand door groen, maar in de
wijk zelf is het groen erg versnipperd. Op
sommige plekken is er in verhouding te veel
kijkgroen. Dat wil zeggen, groen dat niet
toegankelijk is voor spelen, wandelen of recreëren.
Uit de wijkmonitor van 2009 blijkt
dat de bewoners graag meer gebruiksgroen
in de wijk zouden hebben.
Het matige groen en het rommelige straat-
Samen voetbal kijken
31

eeld maken dat de bewoners van de
Rivierenwijk weinig gebruikmaken van de
openbare ruimte.
Parkeren
De auto heeft een prominente plek in het
straatbeeld in de Rivierenwijk. De bewoners
zijn zeer tevreden over de parkeermogelijkheden
in de wijk. Al zouden zij het beter vinden
als de auto op een wat minder storende
plek in de openbare ruimte geparkeerd kon
worden.
Met uitzondering van enkele plekken in de
wijk, zijn er voldoende parkeermogelijkheden
in de Rivierenwijk. Er is zelfs sprake van
een overmaat aan parkeren. Volgens het CBS
(2009) zijn er meer parkeerplekken dan
auto's in de wijk.
Grondwater
Bewoners van de Rivierenwijk geven aan last
te ervaren van water onder de woning. Op
dit moment worden metingen verricht naar
de grondwaterbewegingen in
Heerhugowaard en is een informatiepunt
opgericht. De aanpak van overlast is gekoppeld
aan het grootonderhoud van de openbare
ruimte.
Imago
De Rivierenwijk kampt met een slecht
imago. Dat is wel verklaarbaar, gezien het
verleden, maar het klopt niet meer in alle
opzichten met de feitelijke situatie. Ook de
beleving van veel wijkbewoners is inmiddels
anders. De afgelopen jaren zijn er succesvolle
acties geweest voor het bestrijden van
drugsoverlast; pleinen en speelplekken zijn
opgeknapt en veel kleinschalige initiatieven
zijn gesteund. Door deze jarenlange aandeeld
over 1.149 eengezinswoningen en 404
appartementen. De eengezinswoningen zijn
vooral rij- en hoekwoningen en de appartementen
bestaan meestal uit twee of drie
kamers. Het woningaanbod is dus weinig
divers.
De woningvoorraad in de Rivierenwijk ligt in
het goedkope segment. De gemiddelde
woningprijs in 2008 was 139.000 euro.
Ongeveer de helft van de woningen in de
Rivierenwijk is een huurwoning. Woonwaard
bezit 623 woningen in de Rivierenwijk. Deze
woningen behoren allemaal tot de zogeheten
kernvoorraad (ook wel betaalbaarheidscategorie
1 genoemd) met een maximale
huurprijs van € 511,-.
Uit financiële overwegingen maar ook om
de keuzevrijheid van huurders te vergroten,
heeft Woonwaard in de loop van de jaren
een aantal woningen in de Rivierenwijk verkocht.
Hierdoor is het aantal koopwoningen
in de wijk gestegen.
De woningen uit de jaren zeventig en tachtig
van de vorige eeuw zijn van goede technische
en functionele kwaliteit. Dit in tegenstelling
tot de woningvoorraad van net na
de tweede wereldoorlog. De woningen in de
Rivierenwijk zijn gebouwd met degelijke
materialen en zijn in het algemeen ruim. De
energielabels van de huurwoningen variëren
tussen een B en een C. Bewoners wonen
gemiddelde 8,5 jaar in de huurwoningen.
In 2009 was de mutatiegraad in de huurappartementen
16,2 procent en in de huureengezinswoningen
10,3 procent. Dat wil zeggen
dat in dat jaar 16,2 procent van de
appartementen van huurder wisselde en
10,3 procent van de eengezinswoningen.
Voor het totale bezit van Woonwaard was
dat respectievelijk 11,6 en 6,5 procent.
Professionals constateren dat in de kleine
appartementen soms teveel mensen wonen.
Met deze woningvoorraad vervult de
Rivierenwijk een functie voor heel
Heerhugowaard. De betaalbare, kwalitatief
goede en ruime woningen zijn aantrekkelijk
voor starters en mensen met een kleine portemonnee.
De woningvoorraad
De Rivierenwijk telt 1.553 woningen, verdacht
vanuit verschillende organisaties hebben
de mensen die al langer in de
Rivierenbuurt wonen een positiever beeld
van de wijk gekregen.
32

Parelhof 1 | Postbus 390 | 1700 AJ Heerhugowaard
Telefoon: 14072 | Internet: www.heerhugowaard.nl