Pro en contra in het IVF-debat - Weliswaar
Pro en contra in het IVF-debat - Weliswaar
Pro en contra in het IVF-debat - Weliswaar
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
PRO EN CONTRA IN HET <strong>IVF</strong>-DEBAT<br />
ALLES VOOR<br />
DE KINDERWENS<br />
VrUCHtBaarHeId<br />
“Medisch-technisch is België e<strong>en</strong> eldorado op <strong>het</strong> vlak van fertiliteit”, zegt<br />
fertiliteitarts Petra De Sutter van de Universiteit G<strong>en</strong>t. Jaarlijks zijn er <strong>in</strong> ons land meer dan<br />
25.000 fertiliteitbehandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. Ze word<strong>en</strong> echter niet altijd ev<strong>en</strong> goed begeleid.<br />
tekst RIA GORIs | FOtO’s JAN LOCUs<br />
Marijke (35) <strong>en</strong> haar man Johan wild<strong>en</strong> jong<br />
aan k<strong>in</strong>der<strong>en</strong> beg<strong>in</strong>n<strong>en</strong>. Marijke: “Ik was 26 <strong>en</strong><br />
verwachtte ge<strong>en</strong> problem<strong>en</strong>, ook niet to<strong>en</strong> na e<strong>en</strong><br />
half jaar e<strong>en</strong> zwangerschap uitbleef. Ik begon mijn<br />
cyclus wel beter <strong>in</strong> de gat<strong>en</strong> te houd<strong>en</strong>. Na e<strong>en</strong> jaar<br />
vruchteloos wacht<strong>en</strong> stelde e<strong>en</strong> gynaecoloog ons<br />
gerust: ‘Als je niet langer wil wacht<strong>en</strong>, kan ik je<br />
MarIJKe: “MIJn KInderloosHeId was Voor MIJ e<strong>en</strong><br />
persoonlIJKe MIslUKKIng. alles In MIJn leV<strong>en</strong> stond In<br />
Het teK<strong>en</strong> Van dIe KInderw<strong>en</strong>s.”<br />
verwijz<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> collega die <strong>in</strong>-vitrofertilisatie<br />
doet.’ E<strong>en</strong> half jaar later g<strong>in</strong>g<strong>en</strong> we voor <strong>IVF</strong>.<br />
Gelukkig zag ik fysiek niet af van de behandel<strong>in</strong>g.<br />
Mijn k<strong>in</strong>derloosheid was voor mij e<strong>en</strong> persoonlijke<br />
Petra De Sutter (UG<strong>en</strong>t): “De kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> stress die <strong>IVF</strong>-behandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
met zich meebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, zijn niet bij elke patiënt te verantwoord<strong>en</strong>.”<br />
mislukk<strong>in</strong>g. Alles <strong>in</strong> mijn lev<strong>en</strong> stond <strong>in</strong> <strong>het</strong> tek<strong>en</strong><br />
van die k<strong>in</strong>derw<strong>en</strong>s. We g<strong>in</strong>g<strong>en</strong> niet meer op<br />
vakantie, ik zocht niet naar ander werk, <strong>en</strong> we<br />
steld<strong>en</strong> de aankoop van e<strong>en</strong> won<strong>in</strong>g uit, want we<br />
hadd<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> idee of we k<strong>in</strong>derkamers moest<strong>en</strong><br />
plann<strong>en</strong>. De behandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> legd<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> druk<br />
op onze relatie. Vrij<strong>en</strong> moest nu op commando:<br />
die dag wel, drie dag<strong>en</strong> ervoor zeker niet… alles<br />
<strong>in</strong> functie van de procedures.”<br />
Ook na de derde pog<strong>in</strong>g g<strong>in</strong>g Marijke door. “Je zit<br />
<strong>in</strong> e<strong>en</strong> mallemol<strong>en</strong>. De arts die ons behandelde,<br />
dacht er niet aan ons te vrag<strong>en</strong> of we nog wel<br />
wild<strong>en</strong> doorgaan. Uite<strong>in</strong>delijk hebb<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> zoon<br />
geadopteerd, Isaac. E<strong>en</strong> goed <strong>in</strong>takegesprek over<br />
de impact van <strong>IVF</strong> <strong>en</strong> over andere opties zou ons<br />
gestimuleerd hebb<strong>en</strong> om op<strong>en</strong>er met elkaar te<br />
prat<strong>en</strong>. We zoud<strong>en</strong> wellicht sneller gestopt zijn<br />
met <strong>IVF</strong>.”<br />
<strong>IVF</strong> wordt te snel toegepast<br />
In 2007 vond<strong>en</strong> 16.587 <strong>in</strong>-vitrofertilisatiebehandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
plaats. België heeft e<strong>en</strong> liberale wetgev<strong>in</strong>g,<br />
kl<strong>in</strong>iek<strong>en</strong> van technisch hoogstaand niveau <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
hoge mate van terugbetal<strong>in</strong>g. E<strong>en</strong> behandel<strong>in</strong>g<br />
kost drie- tot vierduiz<strong>en</strong>d euro, waarvan Belgische<br />
patiënt<strong>en</strong> 200 tot 300 euro bijdrag<strong>en</strong>.<br />
Niet alle behandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> slag<strong>en</strong>. In ongeveer 30%<br />
van de gevall<strong>en</strong> leidt behandel<strong>in</strong>g met <strong>IVF</strong> tot e<strong>en</strong><br />
zwangerschap, maar dikwijls komt daar vroegtijdig<br />
e<strong>en</strong> e<strong>in</strong>de aan. Slechts e<strong>en</strong> op vijf gevall<strong>en</strong> leidt tot<br />
e<strong>en</strong> gezonde baby. E<strong>en</strong> rec<strong>en</strong>t dossier van <strong>het</strong><br />
Instituut voor Sam<strong>en</strong>lev<strong>in</strong>g <strong>en</strong> technologie stelt<br />
dat e<strong>en</strong> <strong>IVF</strong>-baby ruim 20.000 euro kost. Jaarlijks<br />
zijn er <strong>in</strong> ons land zo’n 3.500 <strong>IVF</strong>-geboortes.<br />
Totaalkost: zev<strong>en</strong>tig miljo<strong>en</strong>. In <strong>het</strong> dossier kom<strong>en</strong><br />
fertiliteitarts Petra De Sutter van de Universiteit<br />
G<strong>en</strong>t <strong>en</strong> Marc Muyldermans, fertiliteitarts <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />
Jessa ziek<strong>en</strong>huis <strong>in</strong> Hasselt, aan <strong>het</strong> woord.<br />
Ze zijn niet mals voor de huidige gang van zak<strong>en</strong>.<br />
36 |
“Mogelijk bestaat bij arts<strong>en</strong> de verleid<strong>in</strong>g zo snel<br />
mogelijk op <strong>IVF</strong> over te gaan omwille van de slaagkans<strong>en</strong>”,<br />
stelt Muyldermans. “Wie daaraan toegeeft,<br />
is niet goed bezig. We zoud<strong>en</strong> er juist naar moet<strong>en</strong><br />
strev<strong>en</strong> om m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> uit <strong>IVF</strong> te houd<strong>en</strong>. Er bestaan<br />
m<strong>in</strong>der <strong>in</strong>vasieve manier<strong>en</strong> om de vruchtbaarheid<br />
te ondersteun<strong>en</strong> <strong>en</strong> bij 85% van de koppels komt<br />
e<strong>en</strong> k<strong>in</strong>d alsnog vanzelf. Er is we<strong>in</strong>ig geduld als alles<br />
maakbaar lijkt.” Petra De Sutter: “M<strong>en</strong> wordt te snel<br />
tot <strong>IVF</strong> aangezet. De kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> stress die <strong>IVF</strong>-behandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
met zich meebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, zijn niet bij elke<br />
patiënt te verantwoord<strong>en</strong>. Veel patiënt<strong>en</strong> gerak<strong>en</strong><br />
ook zonder <strong>IVF</strong> zwanger. M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> begrijp<strong>en</strong> dat onvoldo<strong>en</strong>de.”<br />
Petra De Sutter gaat nog e<strong>en</strong> stap<br />
verder: “ We zoud<strong>en</strong> de vraag moet<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> of we<br />
rokers die niet will<strong>en</strong> stopp<strong>en</strong> niet moet<strong>en</strong> weiger<strong>en</strong>.<br />
Zij hebb<strong>en</strong> tweemaal m<strong>in</strong>der kans op succes.”<br />
Dokter De Sutter is e<strong>en</strong> van de adviseurs die kritische<br />
adviez<strong>en</strong> aan de Hoge Gezondheidsraad hebb<strong>en</strong><br />
geformuleerd. De criteria om toegang tot <strong>IVF</strong> te<br />
krijg<strong>en</strong>, moet<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s haar str<strong>en</strong>ger word<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
<strong>het</strong> proces moet gepaard gaan met meer <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
tot bevolk<strong>in</strong>gsopvoed<strong>in</strong>g. M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> beg<strong>in</strong>n<strong>en</strong><br />
beter sneller aan k<strong>in</strong>der<strong>en</strong>. Ze moet<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> dat<br />
<strong>het</strong> belangrijk is om te stopp<strong>en</strong> met rok<strong>en</strong>. Bij overgewicht<br />
is vermager<strong>en</strong> belangrijk. Verder pleit ze<br />
voor <strong>het</strong> m<strong>in</strong>der <strong>in</strong>grijp<strong>en</strong>de <strong>in</strong>sem<strong>in</strong>er<strong>en</strong> alvor<strong>en</strong>s<br />
tot <strong>IVF</strong> over te gaan.<br />
psyCHosoCIale BegeleIdIng<br />
Geertrui De Cock is oprichter van De Verdwaalde<br />
Ooievaar, e<strong>en</strong> vzw waar m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> terechtkunn<strong>en</strong><br />
die kamp<strong>en</strong> met vruchtbaarheidsproblem<strong>en</strong>. Ze is<br />
niet bl<strong>in</strong>d voor <strong>het</strong> probleem. “Het is moeilijk om<br />
duidelijk te mak<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> k<strong>in</strong>dje krijg<strong>en</strong> soms<br />
geduld vergt. Sommige m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> staan al na drie<br />
maand<strong>en</strong> bij de arts. De eerstelijnszorg zou beter<br />
geïnformeerd moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Ze kan e<strong>en</strong> grotere<br />
rol spel<strong>en</strong> <strong>in</strong> de emotionele ondersteun<strong>in</strong>g van<br />
deze koppels. Ze hebb<strong>en</strong> vaak teg<strong>en</strong>strijdige<br />
gevoel<strong>en</strong>s <strong>en</strong> <strong>in</strong> de fertiliteitc<strong>en</strong>tra is er te we<strong>in</strong>ig<br />
tijd om naar h<strong>en</strong> te luister<strong>en</strong>.”<br />
De wetgever verplicht psychologische begeleid<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> elk fertiliteitc<strong>en</strong>trum, maar er is ge<strong>en</strong> norm.<br />
Sommige fertiliteitc<strong>en</strong>tra do<strong>en</strong> <strong>het</strong> goed op <strong>het</strong> vlak<br />
van psychosociale begeleid<strong>in</strong>g, andere bested<strong>en</strong><br />
er we<strong>in</strong>ig aandacht aan. Veel psycholog<strong>en</strong> <strong>in</strong> fertiliteitc<strong>en</strong>tra<br />
drag<strong>en</strong> twee petjes: dat van begeleider<br />
<strong>en</strong> dat van poortwachter. Ze scre<strong>en</strong><strong>en</strong> de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
om te zi<strong>en</strong> of ze behandel<strong>in</strong>g aankunn<strong>en</strong>.<br />
De twee functies word<strong>en</strong> beter uit elkaar getrokk<strong>en</strong>,<br />
me<strong>en</strong>t Geertrui De Cock. “Uit verschill<strong>en</strong>de onderzoek<strong>en</strong><br />
blijkt dat 20% van de cliënt<strong>en</strong> nood heeft<br />
aan begeleid<strong>in</strong>g door e<strong>en</strong> psycholoog of psychotherapeut.<br />
Voor de andere 80% maakt <strong>het</strong> niet<br />
zoveel uit wie luistert, als ze maar ev<strong>en</strong> op verhaal<br />
mog<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>. De verpleegkundig<strong>en</strong> <strong>en</strong> vroedvrouw<strong>en</strong><br />
staan <strong>het</strong> dichtst bij de patiënt. Het zou<br />
daarom e<strong>en</strong> stap vooruit zijn als de psycholog<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong> de c<strong>en</strong>tra de tijd <strong>en</strong> de opdracht kreg<strong>en</strong> om <strong>het</strong><br />
team bij de psychosociale begeleid<strong>in</strong>g te ondersteun<strong>en</strong>.”<br />
▼ ▼<br />
Fertiliteitbehandel<strong>in</strong>g<strong>en</strong>: de realiteit voorbij de<br />
technologie, Dossier 20, Instituut voor Sam<strong>en</strong>lev<strong>in</strong>g<br />
<strong>en</strong> technologie, 2010,<br />
www.sam<strong>en</strong>lev<strong>in</strong>g<strong>en</strong>technologie.be<br />
Reacties welkom op www.weliswaar.be/forum<br />
Geertrui De Cock (De Verdwaalde Ooievaar):<br />
“De eerstelijnszorg zou beter geïnformeerd<br />
moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, zodat zij al wie e<strong>en</strong> k<strong>in</strong>d wil<br />
correct kan voorlicht<strong>en</strong>.”<br />
| 37
Change language