Opmaak 1 - Melkveebedrijf

F O C U S O P A U T O M AT I S C H V O E R E N
Automatisch voeren: meer dan een hype
Tekst: Jan Ebinger
Beeld: Fabrikanten
Naarmate de schaalvergroting zich doorzet wordt
arbeid steeds meer de beperkende factor op de
melkveebedrijven. Automatisering dringt zich op,
ook van het voeren. Snelle, overzichtelijke en
eenvoudige systemen moeten de voorkeur krijgen.
6 automatische voersystemen worden beschreven.
Het betreft de DeLaval FeedShuttle, de Mullerup
Mix Feeder, de Pellon TMR robotfeeder, de Rovibec
DP-voerrobot, het automatische voersysteem van
Trioliet en de Lely Atlantis. Op laatstgenoemde
techniek na worden de systemen vandaag de dag
stuk voor stuk te koop aangeboden.
Voor- en nadelen
Niet alleen de besparing op arbeid speelt een rol
bij de keuze van een automatisch voersysteem.
Ook de voeropslag, een factor die dikwijls wordt
verwaarloosd, is van groot belang. Factoren als
een harde ondergrond, de bereikbaarheid en
ligging van de kuilen en/of kuilplaten dragen
in belangrijke mate bij tot een efficiënt gebruik
van de arbeidstijd op het bedrijf.
Gebruikers van automatische voersystemen zijn
vooral tevreden over de toename van de hygiëne
op het bedrijf. Immers, de trekker hoeft niet meer
in de stal. De vuile trekkerbanden blijven uit de
voergang.
Bovendien kan de voergang aanzienlijk versmald
worden wat staat voor ruimtebesparing en
goedkoper bouwen. Er ontstaat zelfs extra ruimte
omdat de voerrobot minstens zes tot tien keer
per dag kleine hoeveelheden voer verstrekt, zodat
niet alle koeien tegelijk naar het voerhek hoeven
te komen. Bedrijven die automatisch voeren
combineren met automatisch melken ervaren
dat de dieren vaker naar de melkrobot komen.
Omdat wat het voeren betreft het werk veelal
beperkt blijft tot het vullen van de voorraadbunkers,
kan de bedrijfsleider zijn werkdag
flexibeler indelen.
Voordelen:
- arbeidsbesparing;
- flexibelere dagindeling;
- besparing bij nieuwbouw:
• minder vreetplaatsen nodig;
• smalle voergang volstaat;
- gemakkelijk te combineren met melkrobot;
- trekker met voorlader of kuilvoersnijder
volstaat;
- bijna geen restvoer;
- voor alle voersoorten en diergroepen;
- vraagt in verhouding tot voermengwagens
weinig vermogen;
- door het weegmechanisme in combinaties
DeLaval FeedShuttle
DeLaval brengt een eenvoudige en relatief
goedkope voerrobot op de markt: de
FeedShuttle FS 1600. In Nederland is daarvan
al één voorbeeld geïnstalleerd.
DeLaval gaat uit van slechts één stationaire mixer.
Die bestaat uit een stationaire voermengwagen
van 12 of 17 m3 zonder wielen. De machine wordt
elektrisch aangedreven. Het mengen gebeurt
horizontaal via drie vijzels. Vanuit de voermengwagen
die voorzien is van drie weegcellen en
die dagelijks moet worden geladen, wordt het
gemengde rantsoen via een opvoerband naar de
De voerrobot van de DeLaval hangt aan een rail.
Hij haalt het voer op bij een stationaire
voermengwagen. De rijsnelheid van de FeedShuttle
wordt aangepast op basis van voergift, lossnelheid
en vullingsgraad van de voerbak.
met de kleine porties kan zeer nauwkeurig
worden gevoerd;
- de samenstelling en de hoeveelheid van het
rantsoen kunnen eenvoudig met de computer
worden aangepast.
Nadelen:
- verschillende productiegroepen zorgen voor
onrust;
- voerrobots laden, mengen en doseren; maar
sommige merken snijden niet;
- er is een overdekte voerkeuken met
laadstations nodig;
- de voerkeuken moet zo dicht mogelijk bij de
sleufsilo geplaatst worden;
- de voerrobot vraagt om een aangepaste stal,
anders kun je niet besparen op bouwkosten;
- andere apparatuur zoals zaagsel- of
strostrooiers mogen geen hinder ondervinden
van de voerbak;
- een met voer gevulde bak weegt ruim twee
ton, de spanten moeten hierop berekend zijn;
- de leverancier moet een 24-uursservice kunnen
garanderen;
- bij een aangepaste stal kan de trekker alleen
maar op de roosters rijden; die moeten hierop
berekend zijn.
FeedShuttle gebracht. Die is te beschouwen als
een automatisch gestuurde voerdoseerbak met
een inhoud van 1.600 liter die het gemengd voer,
ruim 650 kg per vracht, naar de respectievelijke
diergroepen brengt via een rail. De bak wordt
aangedreven door twee batterijen van 80 Ah.
De FeedShuttle omvat een bodemketting, twee
vijzels en een dwarsafvoerband die tweezijdig
kan lossen.
Nadeel van het systeem van DeLaval is dat de
voerrobot maar één gemengd basisrantsoen kan
vervoeren. Voor het voeren van meerdere groepen
moet telkens een nieuwe portie worden geladen,
gemengd en getransporteerd. Dit is echter op te
lossen door meerdere mengwagens te plaatsen.
Voordeel is dat voor de stationaire mixer - of in
dit geval de voermengwagen - slechts een
beperkte oppervlakte nodig is.
De FeedShuttle kan gekoppeld worden aan de
VMS melkrobot via het Alpro-systeem van
DeLaval.
24 | MELKVEEBEDRIJF / NR 3 / MAART 2008 / FOCUS OP AUTOMATISCH VOEREN

Mullerup Mix Feeder
De basis van de Mix Feeder van het Deense
Mullerup bestaat al sinds 1996.
De Mullerup Mix Feeder kan 24 uur per dag
automatisch ruwvoer verstrekken langs het
voerhek. De techniek wordt verdeeld via het
WestfaliaSurge dealernet.
Centraal in het Mullerup-systeem staat de voerkeuken:
de locatie waar de Mix Feeder zichzelf
automatisch laadt. Daar staan de krachtvoersilo’s,
de mineralentrechters, de melassetank en de vuleenheden.
Afhankelijk van het geprogrammeerde
rantsoen van een bepaalde groep koeien,
jongvee of kalveren, gaat de Mix Feeder de
verschillende vullocaties af, en dit voor maximaal
15 groepen met ten hoogste voor elk 9
voercomponenten.
Nadeel is wel dat er voor elke ruwvoersoort
een aparte bak nodig is.
De voermengwagen is opgehangen aan een
rail, een voerpad van minimaal twee meter is
toereikend. De mixtijd is instelbaar, afhankelijk
van de rantsoensamenstelling.
De voercontainer kan maximaal 1.900 kg voer
meenemen en wordt via batterijen elektrisch
aangedreven. Een schuifblad onder de container
duwt de voerresten naar het voerhek.
Dit systeem kan sinds kort ook kuilblokken
voeren. Om de blokken te kunnen voeren heeft
men in de voerkeuken een aangepaste vulbak
aangebracht. Ze zijn leverbaar in vier versies. In
de kleinste is plaats voor 7 blokken; in de grootste
kunnen 16 kuilblokken worden opgeslagen.
Omdat het voer niet gestort wordt, blijft het
langer vers. Ook kunnen er blokken gras, maïs
of perspulp voor meerdere dagen achtereen
klaar gezet worden.
In de voerkuip van de Mullerup Mix Feeder zit een
mengpeddel. Het voer wordt gemengd vlak voor
het doseren. De Mullerup robot stelt zelf de
samenstelling van het voer samen. Hij kan daardoor
eenvoudig meerdere diergroepen voederen.
Het voersysteem kan modulair worden uitgebreid
door andere en grotere voerbakken te plaatsen
indien er meer te voeren dieren worden
aangehouden. Mullerup levert drie basisversies
van de Mix Feeder: een versie voor groepen van
180 melkkoeien plus bijhorend jongvee tot een
versie voor groepen van rond de 340 melkkoeien
plus bijhorend jongvee.
Standaard onderdeel van de Mix Feeder is een
draagbare handcomputer. Daarin programmeert
de veehouder de rantsoenen per groep tot op
de kilogram nauwkeurig.
Pellon TMR robotfeeder
Het automatische voersysteem van het Finse
Pellon wordt in de Benelux verdeeld door SAC
Nederland (Deventer). De Pellon voerrobot kan
standaard tot 300 stuks vee voeren en heeft
een voergang nodig van twee meter.
De Pellon robot hangt aan weegcellen; elke
component die in de mixer komt wordt apart
gewogen. Het mengen gebeurt middels een
ketting die het voer steeds rond meeneemt
vanaf de bodem naar boven om het dan weer
te laten vallen. In het midden is een vijzel
gemonteerd die ervoor zorgt dat er ook een
verplaatsing is in horizontale richting. Een
geleiderail die parallel loopt aan de rail waar de
bak zich over voortbeweegt, zorgt voor de stroom.
De mengdoseercontainer hangt aan een rail en
wordt elektrisch aangedreven door drukwielen.
Door blokjes op deze rails en pulsentellers weet
de Pellon precies waar hij zich in de stal bevindt
en waar hij moet voeren. Voor en achter op de
bak zitten veiligheidssensoren. Lukt het voeren
niet meer, dan verzendt de machine een sms
naar de mobiele telefoon van de gebruiker.
De voermengcontainer heeft een inhoud van
ongeveer drie kuub met, afhankelijk van de
Vanwege het ronde ontwerp van de mengkamer
vraagt de Pellon voerrobot weinig vermogen. Een
elektromotor van 2,2 kW volstaat.
samenstelling van het rantsoen, een voorraad
van maximaal 1.000 tot 1.250 kilo. Het lossen
van het voer gebeurt zowel aan de linker- als
aan de rechterkant.
Rovibec DP-voerrobot
De voerrobot van het Canadese Rovibec wordt
via het Fullwood dealernet verdeeld. De
Rovibec onderscheidt zich van de concurrentie
doordat het mengen van het voer plaatsvindt
met twee horizontale rotoren met paddels.
Het systeem lijkt erg op het mengsysteem van
Keenan. De robot beweegt zich autonoom via
een railsysteem en laadt zich automatisch in de
voerkeuken. De aandrijving is hydraulisch en met
kettingoverbrenging. Ook tijdens het transport
wordt het rantsoen gemengd zodat het rantsoen
luchtig wordt gehouden. Het doseren van het
voer gebeurt via een lopende pvc-band onder
de unit. Het voer kan aan beide kanten worden
verdeeld.
De Rovibec is te programmeren via een draagbare
computer. Desgewenst kan men een melding
op de mobiele telefoon krijgen wanneer de
Rovibec langere tijd stil zou staan.
De Rovibex is leverbaar in verschillende groottes.
Dat maakt hem geschikt voor alle soorten
bedrijven. De voerunit is geheel uitgevoerd uit
rvs. Ze is voor en achter voorzien van veiligheidsframes.
Die stoppen de voerunit bij een hindernis
op zijn weg. Op de voerunit kan een kleine
spanning worden gezet zodat koeien de voerkuip
ongemoeid laten.
De Canadese firma vraagt als minimale
afmetingen van de voergang een breedte van
90 cm tot 2 meter.
De Rovibec kenmerkt zich door twee draaiende
haspels die tegen elkaar indraaiend het voer
mengen. De gegalvaniseerde mengbak beweegt
zich voort via een rail boven de voergang.
MELKVEEBEDRIJF / NR 3 / MAART 2008 / FOCUS OP AUTOMATISCH VOEREN | 25

Trioliet
De Nederlandse machinefabrikant Trioliet
heeft een eigen automatisch voersysteem. Het
richt zich op bedrijven van 100 tot 400 koeien
en is eenvoudig uit te breiden.
Net als bij de systemen van Mullerup, Rovibec
en Pellon beweegt de Trioliet robot zich middels
een voerbak aan een rail door de stal. Deze
driekuubs verticaalmenger haalt het voer uit
een voerkeuken. Die bestaat uit aanvoerbodems
die de voorraad blokken of balen voor meerdere
dagen opslaan. Een verticaal snijsysteem snijdt
van elke soort kuilvoerblok en/of baal de
gewenste hoeveelheid af. Dit systeem kan dus
ook lang hooi en stro verwerken. Groot voordeel
is verder dat de kwaliteit van het voer behouden
blijft evenals de voerstructuur omdat de rest
van het voer niet wordt losgemaakt.
De voerrobot is een kleine mengwagen met
verticale mengvijzels waarvan de snelheid
traploos regelbaar is. Middels een hangbaantraject
met een stroomgeleide rail kan de robot
zelfstandig door de stal bewegen. Via een
traploos aangedreven dwarsbandje doseert de
robot tweezijdig. Weegstaven registreren het
gewicht; dat is afleesbaar op het display.
De voerrobot Triomatic van Trioliet vraagt een
elektrisch vermogen van 8,5 kW en 13 kW voor
de snij- en doseerinstallatie. Interessant is dat
het systeem te combineren is met andere
werkzaamheden zoals het aanvegen van het
voer en een stro-instrooisysteem.
Een procescomputer regelt het hele voerproces.
Lely Atlantis
Fabrikant Lely werkt momenteel aan een nieuw
automatisch voersysteem met de naam Atlantis.
Het wordt een unit waarmee maximaal 60
koeien individueel gevoerd kunnen worden.
Het voer wordt via een transportsysteem
automatisch van de opslag naar de voerautomaat
gebracht. Het transport vindt plaats met een
grijper vastgemaakt aan een rail. Middels
ijkpunten op de rail kan de grijper in de voerkeuken
de verschillende voerpartijen van elkaar
herkennen. Aldus wordt het juiste voer vanaf de
opslagplaats naar de voorraadbakken op het
voersysteem gebracht. Zodra een koe de voerautomaat
nadert wordt het dier via de halsband
herkent. Afhankelijk van het voerregime van de
koe zorgt de computer ervoor dat het rantsoen
wordt samengesteld conform de individuele
voerbehoeften.
Het volautomatisch voersysteem Atlantis zal
volgens Lely in elk bedrijf kunnen worden
ingepast. Aangezien het voerhek overbodig is
zal er extra loopruimte voor de koeien zijn. Zoals
in de inleiding al is vermeld, is dit systeem nog
niet te koop. De Atlantis draait wel proef op een
testboerderij op een geheime locatie.
kan het voer vanaf een vaste voermengbak naar
de koeien worden gebracht. De stationaire
voermengbak die schuin staat, heeft een inhoud
van 12 m3 en is voorzien van een weeginrichting.
Nadeel van dit systeem is dat het mengsel
moeilijker te variëren is voor verschillende
productiegroepen. De zelfrijdende voerdoseerwagen
heeft een inhoud van 3 m 3 , een bodemketting
voor het lossen, een weeginrichting
voor het doseren, een verdeelwals, een losband
die zowel links als rechts kan lossen en een
veegmachine voorop de machine om het voer
te vegen. De robot wordt aangedreven door
een watergekoelde dieselmotor van 22 pk met
hydrostatische transmissie. <
Voordeel van de Cormall is dat deze
voerdoseerwagen ook manueel te bedienen is.
Opvallend is de veegmachine om het voer te vegen.
Nadeel is dat minder gericht gevoerd kan worden
op individuele kleinere diergroepen omdat het voer
wordt gemengd in een stationaire mengbak.
De Triomatic van Trioliet kan gemakkelijk lang
kuilgras verwerken doordat de voerkuip uitgerust
is met twee verticale mengvijzels.
Het geautomatiseerde individuele Atlantis
voersysteem van Lely bevindt zich nog in een
prototypefase. Elke portie wordt vers gemengd,
zodat ook koeien met een lage rangorde een
correct en vers rantsoen krijgen.
Cormall Multi-Feeder
Het Deense Cormall heeft een voersysteem
ontwikkeld waarbij een voerwagen zonder
bestuurder geheel onafhankelijk zijn weg kan
vinden over het erf en door de stal door middel
van een kabel die in de betonnen vloer is gestort.
Het wagentje is te vergelijken met een kleine
zelfrijdende voerdoseerwagen. Middels sensoren
op de zelfrijdende wagen volgt het de kabel en
In de pipeline
Er zijn nog minstens 2 andere
systemen in aantocht. Schuitemaker
Rijssen werkt aan de Feedomatic.
Het bedrijf gebruikt daarvoor zijn
ervaring van de Schuitemaker
voerdoseerwagen en de
aanvoerbodems van zijn
opraapwagens. En Wijsman
handel en advies werkt aan een
kruising tussen de Lely Atlantis
en de Cormall.
26 | MELKVEEBEDRIJF / NR 3 / MAART 2008 / FOCUS OP AUTOMATISCH VOEREN