Leeftijdsbewust personeelsbeleid - Weliswaar

Jongere welzijnswerkers hebben
andere noden dan hun oudere
collega’s. Inspelen op specifieke
wensen en verzuchtingen, maakt
zorgbanen aantrekkelijker.
De welzijnszorg heeft dus een
aangepast personeelsbeleid nodig.
“Als je voor andere mensen zorgt, zorg je
altijd ook voor je eigen medewerkers,”
zegt Michel Van der Borght. Hij is bij de
Groep Gasthuiszusters van Antwerpen (GVA)
verantwoordelijk voor het personeelsbeleid.
De groep bevat twee ziekenhuizen
(verspreid over drie campussen) en vier
woon- en zorgcentra, waaronder De Bijster.
Van der Borght: “De positieve ingesteldheid
om goed te zorgen voor het personeel is
eigen aan de sector. Daarom voeren we een
leeftijdsbewust personeelsbeleid. Onze
medewerkers verschillen sterk van leeftijd
en dus ervaren ze hun werk ook anders.
Iemand van twintig heeft andere doelen
dan iemand van vijftig. Ruim zes jaar geleden
hebben we in een aantal werkgroepen
een poging gedaan om de noden van onze
personeelsleden te detecteren, per leeftijdscategorie
van tien jaar. Vervolgens
hebben we voor de behoeften van elke
categorie mogelijke oplossingen bedacht.”
Zo bleek dat jonge medewerkers kinderopvang
belangrijk vonden. Daarom werd er
voor hen een crèche opgericht. Gust &
Cami biedt in hartje Antwerpen opvang
voor baby’s en peuters tot de leeftijd van
drie jaar. Van der Borght: “Tijdens de
schoolvakanties organiseren we ‘klavertje
vier’: opvang voor kinderen tussen drie en
twaalf jaar.” Om het de medewerkers naar
de zin te maken, is de Groep Gasthuiszusters
tot flinke investeringen bereid. De
crèche biedt opvang als andere kinderdagverblijven
allang gesloten zijn. “De kribbe
is open van 6 uur ‘s ochtends tot 22 uur ‘s
avonds,” zegt Van der Borght. “Dit speelt
helemaal in op de noden van onze verpleegkundigen
en verzorgenden. Ze hebben
vaak geen vaste uren en moeten zich
aanpassen aan uurroosters die maandelijks
veranderen. Op de dagen dat de verpleegkundigen
en verzorgenden niet werken,
kunnen ze gewoon zélf voor hun kroost
zorgen.”
Opvang tijdens onderwijsstakingen
Toch ligt het ook voor een grote organisatie
van zorg- en welzijnsvoorzieningen
niet voor de hand om verregaand rekening
Zorg voor
de
zorgwerkers
te houden met de noden van medewerkers.
Michel Van der Borght: “De crèche moet
naar behoren functioneren, dus moet je
voldoende personeelsleden vinden die
bereid zijn om er heel vroeg en heel laat te
werken. De voordelen die je één groep
medewerkers biedt, zorgen er paradoxaal
genoeg voor dat een andere groep hogere
eisen krijgt opgelegd.”
Gust & Cami heeft een hele tijd lang kinderopvang
aangeboden voor de zieke baby’s
en peuters van medewerkers. Die dienstverlening
heeft de Groep Gasthuiszusters
afgebouwd toen de kribbe zelf alle toegewezen
personeelsleden opslorpte. Andere
organisaties, zoals de mutualiteiten, organiseren
inmiddels vergelijkbare diensten.
In het verleden heeft de Groep
Gasthuiszusters ook tijdens onderwijsstakingen
kinderopvang georganiseerd voor
Leeftijdsbewust
personeelsbeleid
Sociaal verpleegkundige Kaat Belmans
(51) is hoofd van de sociale dienst
van twee ziekenhuizen uit de Groep
Gasthuiszusters van Antwerpen (GVA).
Omdat ze haar eigen welzijn belangrijk
vindt, kiest ze er zelf voor om haar carrière
drastisch af te bouwen.
Kansen voor jongeren
“Toen ik op drieëntwintigjarige leeftijd
diensthoofd werd van de sociale dienst,
was mijn beslissing al genomen,” zegt Kaat
Belmans. “Na mijn vijftigste wou en zou ik
mijn carrière afbouwen. Ik ben nu blij dat
ik er lang geleden zo tegenaan keek. Met
de leeftijd wordt het namelijk moeilijker
om een goede balans tussen werk en privéleven
te behouden. Dus heb ik gedaan wat
ik me lang geleden voorgenomen heb.
de jonge schoolgaande kinderen van personeelsleden.
Tijdens de recente wegenwerken
aan de Antwerpse Ring werd een speciale
bus ingelegd voor de kinderen die tijdens
de vakanties naar de kinderopvang
moesten.
Kaat Belmans (51):
Vandaag werk ik nog slechts 80%.” Kaat
Belmans heeft flink wat verantwoordelijkheden.
“Ik leid de sociale dienst van twee
ziekenhuizen uit de GVA-groep (Sint-
Vincentius in Antwerpen en Sint-Jozef in
Mortsel). Op de campus Antwerpen coördineer
ik ook de werking van een vijftigtal
vrijwilligers. Met de leeftijd wordt leiding
geven zwaarder.”
Ze leidt haar dienst graag en kan daarbij
terugvallen op een competent team. Kaat
Belmans: “Maar als je wat ouder bent,
wegen de bijkomende eisen waaraan je als
leidinggevende moet voldoen zwaarder
door. Ik wil ook afbouwen omdat ik vind
dat jonge mensen kansen moeten krijgen.
Geleidelijk een stap terug zetten, geeft me
bovendien de gelegenheid een vervanger
op te leiden. De directie kent mijn visie en
4 weliswaar

ondernemerschap
Deeltijds werk voor leidinggevenden
De Groep Gasthuiszusters gaat ook in op de
verzuchting van veel zorgwerkers om minder
te werken. “Minder uren werken. Het
is een evolutie die in de sector allang aan
de gang is,” zegt Michel Van der Borght.
“We kunnen loopbaanonderbreking en
deeltijds werk regelen. Tot voor kort zat
die optie er nog niet in voor leidinggevenden.
Het leek problematisch een leidinggevende
baan te combineren met minder
werkuren. Vandaag kan iemand met een
hogere functie kiezen voor 80%. Opnieuw
spelen we hiermee in op bestaande noden.
Hoofdverpleegkundige word je namelijk
niet van de ene op de andere dag. Het
vergt de nodige inzet, bijscholing en anciënniteit.
Een aantal mensen koos er bewust
voor om géén hoofdverpleegkundige te
worden omdat dit deeltijds onmogelijk
was. Vandaag kunnen hoofdverpleegkundigen
minder uren werken en toch het statuut
van hoofdverpleegkundige behouden.
Deeltijds werk in leidinggevende functies
ligt echter niet voor de hand. Het is geen
sinecure met deeltijdse medewerkers vergaderingen
te boeken.”
zich zonder gezichtsverlies opnieuw in de
groep kon integreren. Dezelfde flexibiliteit
is er voor medewerkers die na hun vijftigste
een stap terug willen zetten omdat een
volledige baan te zwaar wordt. We bieden
hen de mogelijkheid om af te bouwen.”
Hoe voert een organisatie een leeftijdsbewust
personeelsbeleid in? Volgens Michel
Van der Borght vergt dit een heuse mentaliteitswijziging,
veel dialoog en een
gezonde dosis overtuigingskracht. “Er
leven nog flink wat
vooroordelen,” lacht
Van der Borght. “Véél met elkaar praten.
De positieve en negatieve effecten
afwegen. Het helpt om de geesten in beweging
te zetten.”
tekst |
Marleen Teugels
illustraties dossier | Nora Theys
Opboksen tegen vooroordelen
De bereidheid om in te spelen op de individuele
noden van de personeelsleden,
leidt er niet alleen toe dat medewerkers
hoger kunnen opklimmen. Er is ook een
omgekeerd effect. “Neem het geval van de
hoofdlaborant die er zelf voor koos om
opnieuw als laborant te mogen werken,”
vertelt Michel Van der Borght. “De druk
werd te groot. De regeling liet toe dat hij
“Leidinggeven kan zwaar zijn als je wat ouder wordt.”
staat ervoor open. Ik werk in een personeelsvriendelijke
organisatie.”
Sociaal werk is een energievreter
“Als ik vijfenvijftig word, overweeg ik te
stoppen als dienstverantwoordelijke. Ik wil
dan overschakelen naar deeltijds werk en
me beperken tot de sociaal-verpleegkundige
begeleiding van patiënten. Dit heb ik
altijd het liefste gedaan. Daarvoor heb ik
deze job gekozen. Sociaal werk is wel een
grote energievreter. Op een sociale dienst
moet je voortdurend in de problemen van
anderen investeren. Als je ouder bent, is
het moeilijk om dit met leidinggevende
taken te combineren.”
Kaat Belmans begeleidt voornamelijk geriatrische
patiënten, vaak in emotioneel
belastende situaties. Ouderen die na een
acuut probleem, een herseninfarct bijvoorbeeld,
in een rusthuis moeten worden
opgenomen. Voor de patiënt en zijn omgeving
is dat een moeilijk moment: afscheid
nemen. Belmans neemt er nog tal van
andere probleemsituaties bij, zoals daklozen
die al dan niet om medische redenen
in het ziekenhuis worden opgenomen.
Soms vervangt ze collega’s sociaal-verpleegkundigen
van andere ziekenhuisafdelingen.
Belmans: “Sinds maart 2004 werk
ik nog maar vier dagen per week. Een
heuse weldaad. Ik kan mijn batterijen
opladen. De extra vrije dag geeft me meer
tijd voor familie en hobby’s.”
Werken voor minder centen
Vroeger moesten de kaderleden van de GVA
Groep voltijds werken. De laatste jaren
komt hier verandering in, met de introductie
van het leeftijdsbewust personeelsbeleid.
“Voorlopig heeft mijn carrièreafbouw
beperkte financiële gevolgen,” aldus Kaat
Belmans. “Dat komt door de maatregelen
die de overheid ten tijde van de witte
woede heeft genomen om ons beroep aantrekkelijker
te maken. Oudere personeelsleden
in de sector krijgen bijkomende
vakantiedagen. Als ik binnen enkele jaren
deeltijds werk, zal ik financieel wel wat
moeten inboeten. Voor mijn persoonlijke
welzijn heb ik dat wel over. Financieel heb
ik wel wat ruimte. Ik ben blij dat ik die
keuze kan maken. Het moet erg zijn als je
voor het geld moet blijven werken.” (MT)
weliswaar 5