nummer 4

inhoud nr. 392 | juli - augustus 2008
EDITORIAAL – Belgen gaan vechten in Afghanistan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
INTERVIEW – “Het wapenarsenaal van burgers is drie keer groter dan
het arsenaal van alle overheden in de wereld samen . . . . . . . . 4
BEWAPENING – Strenge nationale wapenwet na amper twee kaar tijd
opnieuw ondergraven! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
– Het nieuwe Vlaamse wapendecreet: op of onder de
tafel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
– De toekomst van het Belgische leger volgens De Crem . . 12
– Politici verdienden fors aan oorlog en bewapening . . . . . . 15
– Non Proliferatie verdrag bestaat 40 jaar . . . . . . . . . . . . . . . . 17
WERELDECONOMIE – Het failliet van het dollarsysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
AZIË – Myanmar: spelen met slachtoffers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
MIDDEN-OOSTEN – Libanons flirt met de burgeroorlog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
DOSSIER: EUROPA NA LISSABON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
– De Ierse burgers verwerpen het EU verdrag van
Lissabon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
– Frankrijk, EU-voorzitter vanaf 1 juli 2008 . . . . . . . . . . . . . . . 30
– De relaties tussen EU en Israël zitten in de lift . . . . . . . . . . 33
AFRIKA – Somalië . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
– Kenia: het gevecht om grondstoffen vermomd als
etnisch conflict . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
– La Politique Françafrique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
– België en de Democratische Republiek Congo . . . . . . . . . . 46
TURKIJE – Machtsstrijd in Turkije over toekomst . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
BOEKBESPREKING – Van morendoders tot botsende beschaving:
de duizendjarige oorlog tegen de islam . . . . . . . . . . . . . . . . 51
AGENDA - KRUISWOORDRAADSEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
VOOR DE VUIST
– Het EU defensiepakket kan de Vlaamse wapenexportcontrole
ernstige schade berokkenen . . . . . . . . . . . . 55
TE ZOT OM LOS TE LOPEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
sedert 1957
tweemaandelijks tijdschrift
vrede vzw
studie- en informatiecentrum internationale
politiek, vredes- en ontwikkelingsproblematiek
redactie-beheer-publiciteit
Filips Van Arteveldestraat 35, 9000 Gent
prk 000-0956015-80
tel 09 233 46 88
fax 09 233 56 78
e-mail: vrede@vrede.be
internet: www.vrede.be
leesgeld:
3,75 euro: los nummer
20 euro: 6 nummers/jaar
22,50 euro: instellingen met factuur
35 euro: Nederland en E.U.
40 euro: rest vd wereld
steunabonnement: 30 euro
combinatie-abonnement met vredescahiers:
40 euro
42,5 euro met factuur
combinatie/steun: 50 euro
abonnementendienst: L. Verwest, J. Ngandu
wordt gedrukt op kringlooppapier
offset druk: Nevelland, B.W. 9850 Nevele
layout-concept: Filip Coopman
tekening dossier: Walter
foto cover: Tineke D’haese
kernredactie:
Ludo De Brabander, Georges Spriet,
Marie-Jeanne Vanmol, Antoine Uytterhaeghe,
Soetkin Van Muylem, Pieter Teirlinck
redactieleden:
Lucien Bollaert, Paula Burghgraeve,
Merel De Smet, Tieneke Holvoet,
Francine Mestrum, Marleen Renders,
Jennie Van Lerberghe, Paul Vanden Bavière,
Wouter De Vriendt, Geert Goeman
verantwoordelijke uitgever:
Marc De Smet,
V. de Saedeleerstraat 63, 9300 Aalst
***
De ondertekende artikels beantwoorden niet
noodzakelijkerwijze aan ons standpunt.
Overname van artikels is slechts toegelaten
mits bronvermelding en toezending van een
presentexemplaar.
Werkten mee aan dit nummer.
Georges Spriet, Sofie Synnesael, Soetkin Van Muylem, Inez Louwagie, Ludo De Brabander, Antoine Uytterhaeghe, Pieter Teirlinck, Willy Van Damme,
Joris Willems, Gorik Zelderloo, Jean Verstappen.
het eu defensiepakket kan de vlaamse wapenexportcontrole
ernstige schade berokkenen
Als de Europese Commissie haar zin krijgt, dan verliest
Vlaanderen wellicht een groot deel van de huidige controle op
de wapenexporten. Haar voorstel tot richtlijn, dat de wapenhandel
binnen de EU wil liberaliseren, houdt een aantal ernstige
risico’s in. Een verplichte verzwakking van het vergunningssysteem,
gebrek aan transparantie en het ontbreken van juridisch
afdwingbare Europese minimumstandaarden, vormen
enkele van de pijnpunten. Op donderdag 3 juli 2008 werd in de
subcommissie Wapenhandel van het Vlaams Parlement een
hoorzitting gehouden over het voorstel. De besprekingen van
de richtlijn in het Europees Parlement en de Raad, doorkruisen
immers de discussie over een
nieuw Vlaams Wapendecreet.
Vredesactie vraagt de
Vlaamse en federale overheden
om een duidelijk standpunt
in te nemen en pleit
voor waterdichte en strenge
nationale en Europese
wapenwetgevingen.
D E GROTE LIJNEN VAN
H E T VOORSTEL
De Commissie wil de militaire
integratie binnen Europa
bevorderen door de wapenhandel
tussen de lidstaten
van de EU te liberaliseren en
de praktijken op vlak van
overheidsopdrachten voor
militair materiaal en militaire
diensten te harmoniseren. De Europese wapenindustrie moet
een duwtje in de rug krijgen door een gemakkelijker handelsverkeer
in militair materiaal binnen de EU. Voor leveringen tussen
de lidstaten wordt het systeem van vergunningen sterk
versoepeld. Er wordt vanuit gegaan dat er minder controle
nodig is tussen partners die elkaar vertrouwen. Zo wordt het
systeem van individuele vergunningen grotendeels vervangen
door algemene of globale vergunningen. Een soort ‘carte blanche’
voor leveringen binnen de EU, waarbij de controle op de
militaire handel enkel nog achteraf kan plaatsvinden. De voorafgaande
controle op wapenhandel wordt grotendeels verschoven
naar de buitengrenzen van de EU. Hierbij vergroot de kans
dat leveringen naar bedenkelijke bestemmingen zullen gebeuren
via de EU landen met de laagste standaarden.
Persbericht van Vredesactie, 2 juli 2008
W A T STAAT E R O P H E T SPEL?
Als het Defensiepakket wordt goedgekeurd, zal de helft van de
Vlaamse wapenuitvoer onder dit Europese juridische kader vallen.
De lidstaten zijn ook verplicht hun nationale wetgeving
aan de EU richtlijn aan te passen.
Zo vergroot de kans dat ons land betrokken wordt bij controversiële
wapenleveringen. Het huidige niveau van transparantie
komt in gevaar en veel handelsstromen kunnen niet meer vooraf
worden gecontroleerd. Een afstemming van wapenhandel op
het ontwikkelings-, veiligheids- en buitenlands beleid wordt zo
nog moeilijker dan voorheen.
België kan een actieve rol
opnemen in deze discussie en
de uitholling van de Europese
wapenhandelwetgeving
tegengaan.
D E MINIMUMVOOR-
WAARDE
De verzwakking van de nationale
wetgevingen wordt niet
gecompenseerd door een
sterker Europees Beleid. De
grondslag van zo’n beleid is
nochtans al gelegd. Tien jaar
geleden werd de EU
Gedragscode voor wapenexporten
goedgekeurd. Deze
code voorziet in een aantal
voorwaarden om te voorkomen
dat wapenexporten door EU lidstaten bijdragen tot het
schenden van de mensenrechten, of de vrede, veiligheid en stabiliteit
ondermijnen. Sinds het aannemen van deze code is er in
veel landen al meer openheid gekomen over wapentransfers.
België was het eerste land dat de EU code inschreef in haar
wapenwetgeving. Het EU Defensiepakket draait echter de klok
terug. De wapenhandel binnen de EU wordt vrijgemaakt zonder
garanties op vlak van transparantie of referentie naar de EU
gedragscode. Hoewel de code een aantal zwakheden vertoont,
is het juridisch bindend maken ervan een minimumvereiste
voor een verdere discussie over de regels voor wapenhandel
binnen de EU.
Meer informatie www.vredesactie.be
VOOR DE VUIST 55
Vrede | nr. 392 | juli - augustus 2008