Isotretinoïne en het skelet

Isotretinoïne en het skelet
Leachman vergeleek een groep van 18 patiënten die gedurende 6 maand behandeld werden voor ernstige acne
met 1 mg/kg/dag isotretinoïne (gecumuleerde dosis van 180 mg/kg/kuur) met een controlegroep van 14 personen
(28) . De botdensiteit was tijdens de studieperiode in beide groepen gedaald op alle plaatsen waar ze gemeten
werd, behalve ter hoogte van de lumbale zone waar ze gestegen was in de behandelde groep. Bij de behandelde
patiënten werd er een beduidend grotere daling van de botdensiteit waargenomen op een welbepaalde zone van
de femurhals (de driehoek van Ward). De auteurs interpreteren dit als een bewijs van het osteoporotisch risico
van isotretinoïne. Maar deze studie heeft zware methodologische zwakheden, waaronder het feit dat de botdensiteit
die gemeten werd in het begin, beduidend lager was in de groep van de acnepatiënten dan in de controlegroep.
Bovendien is de klinische relevantie van één enkele meting (de driehoek van Ward) betwistbaar.
Andere studies daarentegen (5, 29, 30) toonden geen daling van de botdensiteit bij personen die behandeld werden met
isotretinoïne. Volgens DiGiovanna induceert isotretinoïne geen osteoporose, in tegenstelling tot etretinaat (29) .
In de studie van Margolis werd er geen wijziging in de botdensiteit waargenomen na 20 weken behandeling met
isotretinoïne bij 20 acnepatiënten (gemiddelde dagdosis van 0,89 mg/kg; gemiddelde gecumuleerde dosis van
122 mg/kg); de botmineralisatiegraad (in g/cm 2 ) was overigens vergelijkbaar met deze van een controlepopulatie,
gerandomiseerd naar leeftijd en geslacht (5) .
IN DE PRAKTIJK
Er lijkt geen significant risico op osteoporose te bestaan bij de behandeling van acne met Roaccutane ® als men
de aanbevolen doseringsschema’s en behandelingsduur volgt.
Men moet dus geen densitometrische controle uitvoeren, noch een preventieve adjuverende behandeling van
osteoporose voorschrijven bij acnepatiënten die behandeld worden met isotretinoïne.
AFWIJKINGEN IN DE UITEINDEN VAN DE LANGE BEENDEREN
EN ONDERBREKING VAN DE LENGTEGROEI
BESCHRIJVING VAN DE GEVALLEN
Uitzonderlijk werden stoornissen in de groei van de lange beenderen waargenomen tijdens behandelingen met
isotretinoïne van kinderen of adolescenten bij wie de botrijping nog niet voltooid was; slechts drie gevallen in de
literatuur maken er melding van, maar het betreft telkens andere pathologieën. In deze drie gevallen werd isotretinoïne
gebruikt in zeer hoge dosissen gedurende langdurige perioden en voor experimentele indicaties die niets
te maken hadden met acne.
Een kind van 6 jaar met bulleuze congenitale ichtyosiforme erythrodermie kreeg gedurende 4 jaar herhaalde kuren
met isotretinoïne gedurende een periode van 6 maand, met een interval van 2 à 4 weken, aan een dosis tussen 0,5
en 4,5 mg/kg/d (gemiddeld 3,5 mg/kg/d). Het kreeg tegelijk multivitaminen die vooral bestonden uit vitamine A.
De radiografieën van de rechter knie die uitgevoerd werden omwille van persisterende mechanische pijn, toonden
een partiële sluiting van de bovenste tibiale epifyse. De tibiale en femorale metafysen van beide knieën leken
licht verbreed te zijn. Vóór de behandeling met isotretinoïne was de lengte van het kind twee standaarddeviaties
lager dan het gemiddelde en dit was nog steeds zo na afloop van de 4 jaar behandeling (31) .
Een jongen van 13 jaar met progressieve ossificerende fibrodysplasie kreeg 4 à 5 mg/kg/d isotretinoïne gedurende
5 maand. Zijn lengtegroei stopte tijdens de behandeling, terwijl de radiografieën radio-opake banden toonden
ter hoogte van de metafysen van de snel groeiende lange beenderen. Drie maand na de stopzetting van isotretinoïne
was de groei hernomen. Tijdens de drie volgende jaren, toonden de opeenvolgende radiografieën een afname
van de densiteit van de aangetaste metafysaire banden en hun progressieve verplaatsing naar de diafysen, naarmate
de normale groei van de betrokken beenderen vorderde (32) .
– 4 –