AARDAPPEL KOERIER - Bayer CropScience

'Onaangename ver rassingen op huurpercelen'
De oorzaak van het groeiende ritnaaldenprobleem is volgens Den Boer
een combinatie van factoren. Veruit de belangrijkste is het wegvallen van
lindaan, eind jaren '90. Met deze werkzame stof waren de ritnaalden zeer
doeltreffend en effectief te bestrijden. Een tweede factor die het probleem
heeft vergroot is de schaalvergroting. ,,Aardappeltelers die willen groeien
maken steeds vaker gebruik van huurpercelen. Omdat het verleden hiervan
vaak niet bekend is, komen telers steeds vaker voor onaangename verrassingen
te staan, waaronder vreterij door ritnaalden'', ze weet de buitendienstmedewerker.
Ook merkt hij in de praktijk dat – sinds het wegvallen
van lindaan – de gras- en graanrijke bouwplannen behoorlijk meer last
hebben gekregen van ritnaalden.
'Rode rassen favoriet bij ritnaald'
Om schade door ritnaalden zo veel mogelijk tegen te gaan zijn volgens Den Boer
vaak meerdere maatregelen nodig. Als eerste noemt hij de kniptorkit. Dit is een val
waarbij de kniptormannetjes met een lokstof worden aangetrokken en gevangen.
Komt het aantal gevangen kniptorren boven een kritische grens, dan kan er chemisch
worden ingegrepen. Hoewel met de kniptorkit - de het beste in graszaad,
grasland of graan kan worden ingezet - goede resultaten zijn te behalen, merkt
Den Boer dat niet iedere aardappelteler even geschikt is om ermee te werken.
,,Voor een goed resultaat moet je de vallen minimaal één keer per week controleren.
Vooral de grotere teler hebben of nemen daar niet altijd de tijd voor.''
De tweede maatregel is een passende rassenkeuze. Volgens Den Boer zitten er
behoorlijke verschillen in gevoeligheid voor ritnaaldenschade. Vanuit de praktijk is
bekend dat onder meer Asterix, Nicola, Bildtstar en Lady Cristl relatief gevoelig zijn
voor schade. Opmerkelijk - en vooralsnog niet verklaarbaar - is dat ritnaalden een
sterke voorkeur hebben voor rode, vastkokende soorten. Den Boer zegt percelen te
hebben gezien waar bijna op streep af te zien was waar een blankschillige en een
roodschillige gepoot was.
Een derde optie tegen ritnaalden is de inzet van Mocap. Omdat Nedato graag duurzaam
wil werken gebeurt dit nooit standaard, maar altijd in overleg. ,,We kijken
altijd eerst of er met deze maatregel iets te winnen valt voor de teler. Pas als dat
het geval is, adviseren we om Mocap in te zetten'', zo benadrukt Den Boer.
Inzetten op combinatie van maatregelen
De komende jaren blijft Nedato inzetten op een combinatie van de hiervoor genoemde maatregelen tegen de ritnaalden.
Volgens Den Boer zijn de grootste excessen hiermee al uit de weg geruimd. ,,Echt zwaar door ritnaalden aangetaste partijen
krijgen we nauwelijks meer binnen. Nu is het zaak om ook categorie daaronder te verminderen.'' De buitendienstmedewerker
verwacht dat het online monitoringsysteem van Nedato op dit vlak nog een flinke zet in de goede richting kan geven. Met
systeem kunnen telers hun eigen teeltmaatregelen en resultaten vergelijken met die van andere telers. ,,Ik verwacht dat we
daardoor met de ritnaaldenbestrijding elk jaar weer een stapje vooruit komen'', zo besluit Den Boer.
Ritnaalden, of koperwormen, zijn de larven van de
kniptor. Ze voeden zich met plantendelen,
waaronder ook aardappelen
De lange weg van actieve
stof naar succesmiddel
Wat moet er allemaal gebeuren voordat er een nieuwe actieve stof in de Nederlandse Landbouw kan worden in
gezet? En welke obstakels kun je daar zoal bij tegenkomen? Wie deze vragen praktisch en helder beantwoordt
wil hebben kan prima bij Anita van Bergeijk terecht. Als technisch specialist bij Bayer CropScience houdt ze zich
intensief bezig met het testen van actieve stoffen en middelen voor de Nederlandse markt.
De basis voor een nieuw middel wordt meestal door het researchcentrum van Bayer CropScience in het Duitse Monheim
gelegd. Hier worden alle actieve stoffen ontwikkeld. Vanaf welke stadium de actieve stof voor het eerst in Nederland wordt
getest hangt vooral af van de marktpotentie. Voor gewassen als granen en maïs wordt het voorwerk meestal zo lang mogelijk
in Duitsland en Frankrijk uitgevoerd. De beste formulering en dosering is dan vaak al bekend, waardoor de testfase in
Kniptorren leggen hun eieren in mei of juni in
vochtige grond, bij voorkeur in ruigten of
graspercelen
Ritnaalden vreten gaatjes en gangetjes in de
knollen, soms wel een paar centimeter diep.
Aangetaste knollen zijn moeilijk uit te sorteren
Nederland veelal wat ingekort kan worden. Voor gewassen als aardappelen en
uien speelt Nederland vaak wel een belangrijk rol als test- en ontwikkelingsland.
Omdat Van Bergeijk als werkgebied Noord-Nederland heeft, is zij relatief vaak
betrokken bij nieuwe actieve stoffen voor aardappelen en uien. ,,Soms is het echt
pionierswerk en moeten we nog helemaal uitvinden welke dosering of formulering
het meest effectief en passend is. Bij Subliem hebben we er bijvoorbeeld behoorlijk
lang over gedaan om de juiste verhouding tussen de werkzame stoffen pencycuron
en fluoxastrobine te vinden'', zo geeft ze de lastige, maar ook uitdagende kanten
van haar werk aan.
Vijf vaste proefveldhouders
Om de actieve stoffen op een consistente manier in de praktijk te kunnen te
testen, werkt Van Bergeijk samen met een vijftal vaste proefveldhouders in Noord-
Nederland. Elk seizoen worden op deze bedrijven zo'n 15 proeven weggelegd. Voor
actieve stoffen die een specifieke locatie nodig hebben - bijvoorbeeld gronden met
een bepaald soort onkruid - wordt meestal naar losse proefvelden gezocht.
De verzorging van de gewassen, zoals bemesting en gewasbescherming, gebeurt
meestal door de proefveldhouders zelf. Het specifieke spuitwerk wordt altijd uitgevoerd
door een medewerker van Bayer CropScience. Behalve dat dit spuitwerk
enige expertise vereist, wordt door deze werkwijze ook voorkomen dat potentiële
actieve stoffen al in een vroeg stadium bekend raken bij de concurrentie. ,,In de
praktijk weten de proefveldhouders dus hoogstens waartegen we spuiten, maar
niet wat we spuiten.'', zo verduidelijkt Van Bergeijk.
Anita van Bergeijk is technisch specialist voor Noord-Nederland.
'Vroeg op de hoogte van goede middelen'
Normaal gesproken zijn er twee tot drie jaar nodig om de optimale dosering, formulering,
kleur, oplosbaarheid en stabiliteit van een middel vast te stellen. Daarna
zijn er nog twee extra proefjaren nodig, waarin telkens minimaal vier officiële proeven
moeten worden uitgevoerd. Met de resultaten van deze proeven kan een biologisch
dossier worden opgebouwd voor de desbetreffende ziekte, plaag of onkruid.
Wanneer het dossier compleet is, kan de het middel officieel geregistreerd worden.
Meestal duurt het dan nog zo'n drie tot zes jaar voordat het middel daadwerkelijk
is toegelaten. In die tussentijd gaan de zogenaamde verdiepingsproeven gewoon
door. Hierbij wordt onder andere gekeken naar mogelijke mengpartners.
Hoewel de weg naar succes behoorlijk lang en taai is, vindt Van Bergeijk het altijd
weer een mooie uitdaging om een actieve stof op de rails te zetten naar - hopelijk
- een succesvol middel. ,,Het leuke van dit werk is dat je goede middelen al ver
van tevoren aan ziet komen. Minder leuk is dat je er uit concurrentieoverweging
niet met iedereen over kunt praten. Op vragen als: 'komen jullie binnenkort met
nóg betere middelen tegen Phytophthora of Rhizoctonia?', kan ze dus hoogstens
geheimzinnig glimlachen.''
6 Aardappel Koerier
Aardappelpag.6-7jan09.indd 6 22-12-2008 09:26:02