AARDAPPEL KOERIER - Bayer CropScience

Uitgave januari 2009
AARDAPPEL KOERIER
Pootgoed laden voor Egypte
Henry en Hans van der Woerd uit
Tollebeek voeren nog een laatste
kwaliteitscontrole uit voordat
hun pootaardappelen worden
geladen voor export naar Egypte.
De 180 ton Santana's - die de
maatschap voor handelshuis Van
Rijn KWS teelt - hebben volgens
Henry een perfecte kwaliteit. ,,Er
zit dit jaar bijna geen vuiltje op;
het lezen verliep dan ook heel
mooi en vlot'', zegt hij.
De maatschap Van der Woerd laat
al haar pootgoed - dit jaar zo'n
15 hectare - sorteren en opzakken
bij het bedrijf Maerman-
Doornbos in Emmeloord. Het
lezen doen vader en zoon zelf.
'InFinito vaste partner
in pootaardappelen'
,,Vanaf de eerste week van juli heb ik
op vrijwel alle pootgoedpercelen InFinito
ingezet. Met dit middel ben je in een
periode met een snelle loofgroei het beste
verzekerd van een goede bescherming
tegen Phytophthora'', zegt Piet Jan de
Groot in St. Jacobiparochie.
Meer op pagina 2
Uitstekende resultaten
met Subliem
Hans Reijrink uit Creil paste het afgelopen
seizoen voor het eerst een grondbehandeling
met Subliem toe tegen Rhizoctonia.
De pootgoedteler is dermate enthousiast
over het resultaat dat hij dit jaar niet meer
zonder wil.
Meer op pagina 4
'Amigo onmisbaar bij
hoge luizendruk'
Het bedrijf van Marco Blaauboer ligt vlakbij
een SBL-natuurgebied en is grotendeels
omgeven door grasland. De luisdruk
in zijn pootaardappelen is daarom groot.
Om virusbesmetting tegen te gaan past
hij in de vatbare rassen altijd Amigo toe.
Meer op pagina 5
'Ritnaaldenschade
een groeiend
probleem'
,,De meeste kwaliteitsgebreken zijn tegenwoordig
goed onder controle te houden
met goede chemische middelen en op
maat gesneden teeltmaatregelen. Alleen
voor de ritnaalden hebben we nog steeds
geen effectief wapen in handen.'' Dat
zegt Jan den Boer, buitendienstmedewerker
bij aardappelcoöperatie Nedato.
Jaarlijks voldoet zo'n vijf procent van de
aangevoerde frites- en tafelaardappelen
bij Nedato niet aan de gestelde kwaliteitseisen,
zo weet Den Boer. Op een totale
omzet van 350.000 tot 400.000 ton
aardappelen moet er dus voor een kleine
20.000 ton een nieuwe bestemming worden
gezocht. Hoeveel partijen specifiek
vanwege ritnaaldenschade worden afgekeurd
durft Den Boer niet te zeggen, maar
dat het om meerdere duizenden tonnen is
zéker. Extra vervelend is dat het probleem
de laatste jaren gestaag toegenomen is.
'Onaangename verrassingen
op huurpercelen',
lees verder op pagina 6
'Teelttechniek van aardappelen
verder verfijnen en verbeteren'
,,De intensieve aardappelteelt begint in dit gebied steeds meer zijn sporen na te laten. Waar we tien jaar
geleden nog tegen de 70 ton aardappelen van een hectare haalden, stokt het nu vaak al bij 55 ton. Om
niet nog verder terug te vallen zullen we onze teelttechnieken verder moeten verfijnen en verbeteren.''
Dat zegt Jaap Brooshoofd, akkerbouwer in Nieuwe Tonge en voorzitter van de akkerbouwstudieclub
Goerree Overflakkee. De studieclub, die momenteel 16 akkerbouwers
en een vaste DLV-adviseur telt, diept elk seizoen een aantal gezamenlijk vastgestelde
knelpunten uit. De afgelopen twee seizoenen zijn onder andere de pootbedbereiding
en diverse vormen van vloeibare bemesting uitgebreid besproken. Ook werden een
groot aantal aardappelcontracten naast elkaar gelegd en doorgelicht.
'Niet bezuinigen op pootbedbereiding', lees verder op pagina 3
Harry Prins en Roelof Oosting, studieclub
Rendementsverbetering zetmeelaardappel:
'Rendement van de teelt móet omhoog'
(pag 7.)
Geert Roebroek, Aardappel Telersvereniging
Limburg: 'Zuid-Limburg 'n buitenbeentje in de
aardappelteelt' (pag 5.)
Zuid-Limburg: 'buitenbeentje'
in de aardappelteelt
'Op enkele punten behoorlijk anders en
ook wel wat moeilijker dan in de rest van
Nederland', zo omschrijft Geert Roebroek
de aardappelteelt in Zuid-Limburg.
Als akkerbouwer en voorzitter van de
Aardappel Telersvereniging Limburg (ATL)
weet hij goed waar de knelpunten zitten,
maar ook waar de kansen liggen.
Meer op pagina 5
De lange weg van actieve
stof naar succesmiddel
Wat moet er allemaal gebeuren voordat er
een nieuwe actieve stof in de Nederlandse
Landbouw kan worden in gezet? En welke
obstakels kun je daar zoal bij tegenkomen?
Wie deze vragen praktisch en helder
beantwoordt wil hebben kan prima bij
Anita van Bergeijk terecht.
Meer op pagina 6
'Rendement zetmeelaardappelteelt
móet omhoog'
,,Willen we in de toekomst een goede
boterham blijven verdienen aan de zetmeelaardappelteelt,
dan zal het rendement
verder omhoog moeten'', zeggen Roelof
Oosting en Harry Prins, akkerbouwers
in Odoornerveen en Wijster.
Meer op pagina 7
Aardappelpag.1-jan09.indd 1 22-12-2008 09:20:35

InFinito: het sterkste schild tegen
Phytophthora
InFinito heeft zich het afgelopen seizoen bewezen als een absoluut topmiddel
tegen blad- en knolphytophthora. Zowel preventief als curatief behoort het
tot de sterkste middelen die momenteel voor de praktijk beschikbaar zijn.
InFinito® bevat de werkzame stoffen fluopicolide en propamocarb-waterstofchloride.
Fluopicolide gooit de celstructuur van de phytophthora-schimmel
in de war en stopt de aanmaak van eiwitten. Propamocarb-waterstofchloride
werkt als een soort hulpstof voor fluopicolide. Het zorgt ervoor dat
een deel van de fluopicolide verder in het blad dringt. Daarnaast geeft propamocarb-waterstofchloride
extra curatieve werking en zorgt het door een
ander werkingsmechanisme voor een ingebouwd resistentiemanagement.
Tijdstip van toepassing
InFinito kan het hele groeiseizoen worden toegepast. Maar door zijn combinatie
van een zeer goede preventieve en curatieve werking, de herverdeling naar nieuw
blad en de uitstekende knolbescherming, komt InFinito het meest tot zijn recht in
het midden van het teeltseizoen wanneer de knolzetting begint.
InFinito scoort uitstekend in middenblok
proefveld Fijnaart 2008
Overzicht van belangrijkste werkzame stoffen en producten tegen Phytophthora
infestans en Alternaria in aardappelen
nieuwe groei
Merknaam blad curatieve stopt knol
c
Alternaria
Aandroogtijd regen
(in uren) vastheid
bescherming werking sporenvorming preventief curatief bescherming
Flexibele dosering: 1,2 – 1,6 l/ha
Het standaardadvies voor InFinito is 1,2 l/ha. De hogere dosering (tot 1,6 l/ha)
is van toepassing bij een zware phytophthoradruk. De bespuiting moet met een
interval van 5-10 dagen worden herhaald, afhankelijk van de infectiedruk, weersomstandigheden
en gevoeligheid van het ras voor Phytophthora.
De kracht van InFinito
• preventieve én curatieve werking tegen Phytophthora
• uitstekende werking tegen knolphytophthora
• snel regenvast
• uiterst bedrijfszeker
• vloeibare formulering
contactfungiciden
Shirlan (0,4 l/ha) 2,6 - - (+) - ++(+) (+) 1-2 ++(+)
Ranman (0,2 l/ha) 3,6 - - ++ - +++ - 0.5-1 +++
Daconil 500 vlb (3,5 l/ha) - - (+) - - +(+) 1-2 ++(+)
maneb/mancozeb (2,0/2,25 kg/ha) 2,0 - - + - -
b
++
2-6 +(+)
Unikat Pro (1,8 kg/ha) 2,6 - - ? - ++ ++(+) 2-6 ++(+)
contact + locaal-systemisch
Aviso DF (3,0 kg/ha) ++ + + ++ - ++ 2-6 ++
Tanos (0,6 kg/ha) ++ + + ++ nvt ++ 1-2 ++(+)
Curzate M WG (2,5 kg/ha) ++ + + ++ - ++ 2-6 ++
Acrobat DF (2,0 kg/ha) 2,8 + ++ + + ++ ++ 2-6 ++(+)
2,6 - +(+) ++ - ++
a 1-5 ++
Sereno (1,5 kg/ha) ++
Valbon (2,0 kg/ha) 3,5 +(+) + +(+) +(+) +(+) ++ 1-2 ++(+)
Revus (0,6 l/ha) 3,8 + d +(+) ++ d
+ ++ - 0.5-1 +++
contact + systemisch
Tattoo C (2,7 l/ha) 3,4 ++ ++ +(+) +(+) ++ +(+) 1-2 +++
Fubol Gold (2,5 kg/ha) ++(+) ++(+) ++ ++(+) nvt ++ 2-6 +++
locaal-systemisch + systemisch
Infinito (1,6 l/ha) 3,8 ++ ++(+) ++ ++ +++ - 1-2 ++(+)
Specifiek tegen Alternaria
Amistar (0,25 l/ha) - - - - - - +++ 1-2 +++
Signum (0,2 kg/ha) - - - - - - +++ 1-2 +++
(a) er zijn ervaringen die wijzen op ++(+)
(b) als minder dan 1500 g mancozeb per ha wordt gebruikt, is werking minder dan ++
(c ) er kunnen twee soorten Alternaria voorkomen. Omdat middelen verschillen in werking tegen deze soorten,
hangt de werking in het veld af van welke Alternaria-soorten er aanwezig zijn
(d) in sommige proeven waren er indicaties voor +(+)
Piet Jan de Groot over InFinito:
'Een vaste partner in pootaardappelen'
,,Een relatief gemakkelijk seizoen, maar wel met een verraderlijke tweede helft. Zo zou ik het spuitse izoen 2008 het
liefst willen omschrijven. Tot begin juli stelde de phythopthorabestrijding eigenlijk niet zoveel voor. Door de extreme
droogte in dit gebied kreeg de schimmel vrijwel geen kans om zich te ontwikkelen. Maar dat veranderde snel toen
het weer in juli radicaal omsloeg. Door een reeks van buien begonnen de poters hier aan een flinke inhaalrace. De
loofgroei was in de eerste twee weken van juli gigantisch. Je zag de gewassen als het ware de grond uit brullen.
Het was dus even goed opletten om niet achterop te raken met spuiten. Extra verraderlijk was dat veel gewassen
vrij onregelmatig opkwamen, waardoor het lastig was om het juiste spuittijdstip vast te stellen.
Vanaf de eerste week van juli heb ik op vrijwel alle pootgoedpercelen InFinito ingezet. Met dit middel ben je in
een periode met een snelle loofgroei het beste verzekerd van een goede bescherming tegen Phytophthora. Op
vrijwel alle percelen heb ik een dosering van 1,2 tot 1,25 liter per hectare aangehouden. Daarmee heb ik tot
begin augustus doorgespoten. Infecties hebben we - ondanks een behoorlijke dreiging in juli en augustus - vrijwel
niet gezien. InFinito heeft zijn werk dus prima gedaan, zo mag je achteraf wel stellen.
Behalve de sterke preventieve en curatieve werking tegen Phytophthora heeft InFinito nog een mooie eigenschap:
je kunt het mengen met minerale olie. Gezien de forse tegenvallers met virusinfecties in de nacontrole verwacht
ik dat het gebruik van olie hier zo goed als standaard zal worden. De kans is groot dat InFinito daardoor een
nóg vastere partner in de pootaardappelteelt zal worden.''
Piet Jan de Groot is akkerbouwer en loonspuiter in St. Jacobiparochie.
Jaarlijks verbouwt hij ca. 18 ha pootgoed en spuit hij ca. 2000 hectare voor derden.
2 Aardappel Koerier
Aardappelpag.2-3-jan09.indd 2 22-12-2008 09:22:14

Vervolg van voorpagina
'Niet bezuinigen op pootbedbereiding'
Een thema dat veel aandacht krijgt binnen de akkerbouwstudieclub
Goerree Overflakkee is de pootbedbereiding. ,,Omdat we de laatste jaren
geen strenge winter meer hebben gehad, is het steeds lastiger geworden
om een mooi, kluitenvrij pootbed te maken. Hierdoor hebben we tijdens
de oogst steeds vaker met harde kluiten te maken'', zo schetst Jaap
Brooshoofd het probleem. Om na te gaan of er verschillen zitten tussen
pootbedbereiders is het afgelopen seizoen bij een van de leden een vergelijkende
proef aangelegd met drie verschillen machines: een gangbare
rotorkopeg, een cultirolverkruimelaar (Steketee) en een aangedreven frees
(Multivator). Hoewel de resultaten op zich weinig uiteen liepen – wellicht
met een klein plusje voor de Multivator – heeft de proef toch veel opgeleverd,
zo stelt Brooshoofd. ,,De verschillende ideeën en inzichten van de
leden hebben voor de nodige discussie gezorgd. En dat is altijd winst.
Zelf heb ik ervan opgestoken dat je gauw te diep werkt en daardoor de
kluiten naar bovenhaalt of de toplaag versmeert. Tot vijf centimeter onder
de poter loshalen is meer dan genoeg. Ook kregen we de bevestiging
dat er soms gewoon een extra bewerking nodig is om de kluiten kwijt
te raken. Dat dit sporen in het land oplevert en extra brandstof kost is
jammer, maar minder erg dan een massa kluiten tijdens de oogst. Op de
pootbedbereiding mag je gewoon niet bezuinigen.''
Vloeibare kunstmest onder de loep
Een ander onderwerp dat het afgelopen seizoen uitgebreid is besproken is de toepassing
van diverse vormen van vloeibare kunstmest. Volgens Brooshoofd speuren
veel leden naar mogelijkheden om de (over)bemesting efficiënter en makkelijker
uitvoerbaar te maken. Vloeibare kunstmest biedt daartoe mogelijkheden omdat
het met de veldspuit kan worden toegediend. ,,Een aantal spuiten gaat hier al
richting de 45 meter. Deze reikwijdte kun je met een kunstmeststrooier nauwelijks
meer halen, laat staan dat het dan nog nauwkeurig gebeurd'', zo licht hij toe. Een
extra voordeel is dat vloeibare mest exacter te doseren is. Met de steeds strakker
wordende bemestingsnormen neemt dit voordeel alleen maar toe.
Hoewel Brooshoofd de technische voordelen duidelijk ziet, heeft hij twijfels over
'Als ik zie wat collega's ondertussen voor huurland betalen...'
de voordelen voor het gewas. ,,De meeste van die nieuwe vloeibare meststoffen
beloven een meeropbrengst van enkele procenten. Dat is te weinig om met eigen
ogen in de gewassen terug te zien. Je moet er dus ook een beetje in geloven; er
iets in zien. Ik heb dat nog niet zo.''
Scherpere blik op aardappelcontracten
Een derde onderwerp waar de studieclub zich de afgelopen jaren uitgebreid
over heeft gebogen zijn de aardappelcontracten. Hiervoor zijn acht verschillende
contracten helemaal uitgeplozen en met elkaar vergeleken. Hoewel er in de basis
van de contracten geen grote verschillen zaten, waren er - door de opzet en
Jaap Brooshoofd is voorzitter van de akkerbouwstudieclub Goerree Overflakkee. De studieclub, die
momenteel 16 akkerbouwers en een vaste DLV-adviseur telt, diept elk seizoen een aantal gezamenlijk
vastgestelde knelpunten uit. De afgelopen twee seizoenen werden onder andere de pootbedbereiding
en diverse vormen van vloeibare bemesting besproken. Jaarlijks komt de studieclub - die
onderdeel is van de Vereniging van Bedrijfsvoorlichting - ongeveer zes keer bijeen.
bewoordingen - wel behoorlijk wat verschillende interpretaties mogelijk. ,,Goed lezen bleek al een eerste goede les. Want
een eenzelfde regel werd door de een soms heel anders uitgelegd als door de ander '', zo weet
Brooshoofd nog goed. De meest gevoelige onderwerpen waren de verplichte afname van pootgoed,
de afzet en betaling van de overtonnen en het afleveren van kwalitatief minder goede
partijen. ,,Een eensluidende conclusie hebben we daar niet uit kunnen trekken, want elk bedrijf
weegt deze details weer anders. Maar de hele discussie daarover heeft veel leden wel behoorlijk
scherper gemaakt; niemand tekent hier zomaar meer een contract'', zo blikt de voorzitter terug.
Saldo's met elkaar vergelijken
Voor komende seizoenen zou Brooshoofd graag wat extra aandacht willen voor de financiële en economische kant van de teelt,
bijvoorbeeld door onderling de saldo's en de kostprijzen met elkaar te vergelijken. ,,Als ik zie wat collega's hier ondertussen
voor huurland betalen, dan moet daar toch een behoorlijke opbrengst tegenover staan om wat aan de teelt over te houden.
Verder zou ik wel eens grondig uit willen diepen wat de totale kosten voor oogst en bewaring zijn. Ik vermoed dat velen 'die
ene oude kieper voor het rooien' en 'die ene reparatie in de bewaarplaats' gemakshalve niet meenemen in hun kostprijsberekening,
terwijl je dat voor een eerlijk overzicht wél moet doen. Het zou dan maar zo kunnen dat de huidige contractprijzen
van 8 tot 8,50 per 100 kilo voor fritesaardappelen en van 12 tot 13 voor tafelaardappelen heel erg krap zijn.''
Sereno bestrijdt Phytophthora én Alternaria
Sereno® is een preventief schimmelbestrijdingsmiddel in poot-, consumptie-
en zetmeelaardappelen. Het bijzondere van het middel is dat het niet
alleen een goede bescherming tegen Phytophthora biedt, maar ook een
krachtige werking tegen Alternaria heeft.
Sereno kan het hele teeltseizoen worden ingezet. Maar gezien de sterke
combinatiewerking tegen Phytophthora én Alternaria komt het middel het
best tot zijn recht vanaf het eind van de bloei. Vanaf dit stadium veroudert
het gewas en raakt het gevoeliger voor Alternaria.
Alternaria:
kleine
bladvlekken
met
concentrische
ringen
• stengel-ziek
• bladziek
• knolziek
• latent-knolziek
• stengel-ziek
• knolziek
• bladziek
• Alternaria
Opkomst Actieve groei Stabiele vegetatie Afrijping
De kracht van Sereno:
• Goede preventieve werking tegen
blad- stengel- en knolphytophthora
• Prima werking tegen beide Alternaria soorten
• Zowel bescherming op als in het blad
• Mengbaar met minerale olie en pyrethroïden als Decis
• Na en half uur regenvast
(mits toegepast op een droog gewas)
• Gebruiksvriendelijke formulering (granulaat)
3 Aardappel Koerier
Aardappelpag.2-3-jan09.indd 3 22-12-2008 09:23:49

Subliem:
de nieuwe nummer één tegen Rhizoctonia
Sulbiem® is een nieuw fungicide in poot- en consumptieaardappelen.
Het biedt de best mogelijke bescherming tegen Rhizocotinia
en heeft bovendien een goede nevenwerking op zwarte spikkel en
zilverschurft.
Subliem bestaat uit de werkzame stoffen
pencycuron (o.a. in Moncereen)
en fluoxastrobine (o.a. in Fandango).
Beide stoffen vullen elkaar uitstekend
aan waardoor er een ongekend hoog
en consistent bestrijdingsniveau van
lakschurft (Rhizoctonia solani) wordt
bereikt. In meerjarige proeven (2003
- 2008) gaf Subliem een structureel
betere werking dan andere middelen
tegen Rhizoctonia (grafiek 1).
Behalve tegen Rhizoctonia heeft Subliem
ook een goede werking tegen zwarte
spikkel (Colletotrichum coccodes) en
zilverschurft (Helminthosporium solani),
Toepassing
Subliem moet door middel van een
rijenbehandeling bij het poten worden
toegepast. Het middel moet goed worden
verdeeld door de op te bouwen
rug. De grondbehandeling met Subliem
beschermt zowel de stengels als de
nieuw te vormen knollen tegen een
Rizoctonia-aantasting vanuit de grond.
Na loofvernietiging wordt de vorming
van Rhizoctonia op de knollen sterk
tegen gegaan. Hierdoor kan later worden
geoogst, waardoor de knollen beter
af kunnen harden.
Veiligheid
Subliem is zeer veilig voor de aardappel.
Tijdens het poten kunnen de
aardappelen worden geraakt met de
spuitvloeistof zonder dat dit resulteert
in een opkomstvertraging.
Subliem meest effectief tegen Rhizoctonia
Samengevat resultaat van 17 proeven (2003-2008)
100
Rhizoctonia
zwarte spikkel
zilverschurft
De kracht van
Subliem
50
0
Subliem
Gemiddelde rhizoctonia index in onbehandeld = 22
azoxystrobine
Subliem Twinpack
Subliem Twinpack is een voordelige duoverpakking van Subliem en Amigo.
Het twinpack bevat 3 liter Subliem en 0,5 liter Amigo (1 hectare-verpakking).
Subliem beschermt de knollen tegen Rhizoctonia, zilverschurft en
zwarte spikkel. Amigo houdt alle bladluizen vanaf het poten tot minimaal
zeven weken na opkomst uit het gewas en levert daarmee een belangrijke
bijdrage aan het voorkomen van virus. Subliem Twinpack biedt daardoor een
zeer complete start voor alle pootaardappelen.
• Hoogste bestrijdingsniveau
van Rhizoctonia
• Goede werking op zwarte
spikkel en zilverschurft
• Perfecte schilkeur en
hoogste netto-opbrengsten
• Veilig voor de aardappel
• Ingebouwd resistentie
management
'Een absoluut topmiddel tegen Rhizoctonia'
,,Kijk eens wat een mooie, gladde aardappelen. Daar is echt geen spoortje Rhizoctonia op te vinden. Zelfs een gevoelig ras als Lady Clair is helemaal blank de grond uit
gekomen''. Hans Reijrink graait met zijn handen door een kist met pootgoed. Hij is zichtbaar tevreden met zijn oogst en - zeker niet minder - over de prestaties van het
nieuwe middel Subliem. De stammenteler uit Creil kon het afgelopen voorjaar via zijn teeltadviseur Ian Hale een aantal liters van het toen nog zeer krap beschikbare middel
bemachtigen. En de resultaten zijn zo goed, dat Reijrink dit jaar niet meer zonder wil.
Schoon pootgoed telen is voor stammenteler Reijrink een absolute must. Voor
S-pootgoed geldt een maximum van 10% lichte Rhizoctonia. ,,Dat is zo ongeveer
niks. Als je het ziet is het eigenlijk al teveel'', zo benadrukt hij nog maar eens.
Omdat Reijrink 1-op-3 aardappelen teelt en bovendien vaak tulpen als voorvrucht
heeft, ligt de rhizoctoniaschimmel sowieso al meer dan gemiddeld op de loer. Daar
komt bij dat lichtere gronden in de NOP tot de rhizoctonia-gevoeligere gronden
van Nederland behoren. ,,Een structurele aanpak van Rhizoctonia is dus absoluut
noodzakelijk om nu en in de toekomst stammen te kunnen blijven telen'', zo stelt
Reijrink. Een knol- en grondbehandeling behoren dan ook tot de standaardbehandelingen
op het bedrijf. De afgelopen jaren was dat vrijwel altijd met Moncereen.
,,Maar nu lijkt Subliem voor wat betreft de grondbehandeling het stokje over te
gaan nemen'', zo stelt de pootgoedteler, die zeer te spreken is over de resultaten
van het middel.
Sterker middel, betere duurwerking
Volgens Ian Hale, teeltadviseur bij Profyto en vaste middelenleverancier bij Reijrink,
heeft Subliem alles in zich om een groot middel te worden. In eigen proeven heeft
Subliem zich al vier seizoenen lang bewezen als topmiddel tegen Rhizoctonia. ,,In
vergelijking met Moncereen kwam Subliem vaak net even beter uit de bus. De
aardappelen waren gemiddeld genomen iets glimmender en gladder en ook zaten
er net wat minder misvormden tussen'', zo weet Hale.
Een tweede grote pluspunt van Subliem vindt hij de zeer goede
duurwerking. Voor Reijrink was dit afgelopen seizoen al een
reden om de stammen een weekje langer af te laten harden. ,,Het
product was daardoor zichtbaar sterker tijdens het rooien.''
400 liter water gebruiken
Om zowel de knol* als de grond rond de knol goed te raken
is het raadzaam om veel water te gebruiken, zo stelt Hale. Hij
adviseert daarom de gebruikelijke hoeveelheid van 200 tot
250 liter/ha te verhogen naar 400 liter/ha. ,,In onze proeven
- met één dop gericht op de vallende knol en twee doppen op
de bewegende grond - hebben we gezien dat de knollen dan
vrijwel volledig geraakt worden en dat je daarmee ook het beste
resultaat haalt.''
Gezien de goede eerste ervaringen in de praktijk en de glasheldere
proefresultaten verwacht Hale dat dit jaar zeker de helft
van alle pootgoedtelers in zijn werkgebied overstapt op Subliem.
Voor Reijrink geldt dat in ieder geval: ,,voor mij heeft het middel
zich absoluut bewezen.''
*) Subliem is volstrekt veilig voor de knol. Het is daarom geen probleem als het
middel de knol raakt.
4 Aardappel Koerier
Hans Reijrink (links) is pootaardappelteler in Creil. Ian Hale is
teeltadviseur bij Profyto gewasbescherming in Emmeloord.
Aardappelpag.4-5jan09.indd 4 22-12-2008 09:24:50

Marco Blaauboer over Amigo:
'Onmisbaar schakel bij hoge luizendruk'
Het akkerbouwbedrijf van Marco Blaauboer ligt vlakbij een groot SBL-natuurgebied en
is grotendeels omgeven door grasland. De luisdruk in zijn pootaardappelen is daarom
relatief groot. Om besmetting met niet-persistentie virussen tegen te gaan past hij in
de vatbare rassen altijd Amigo toe.
,,Met twee verlagingen in Spunta's is de schade op mijn bedrijf erg meegevallen. Met de enorme luisdruk
in dit gebied had ik veel erger verwacht.'' Marco Blaauboer reageert opgelucht wanneer de virusdruk van
het afgelopen teeltseizoen ter sprake komt. Met 35 hectare basispootgoed (SE en E), waarvan een deel
van de rassen ook nog eens behoorlijk vatbaar is voor virussen, zijn de luizen naar eigen zeggen 'een
voortdurende bedreiging' voor het bedrijf.
Blaauboer ligt met zijn bedrijf min of meer in het 'episch centrum' van de luizen. De grootste dreiging
komt vanuit een groot SBL-natuurgebied, enkele kilometers westelijk van het bedrijf. Volgens Blaauboer is
dit gebied de laatste jaren steeds ruiger geworden, waardoor er - met het uitblijven van strenge winters
- steeds meer luizen zijn kant op komen. Verder speelt mee dat z'n bedrijf grotendeels in een door grasland
gedomineerd gebied ligt. Wanneer de veehouders in het voorjaar beginnen te maaien wemelt het van de
luizen en is het alarmfase één voor Blaauboer.
Halve liter Amigo geeft zekerheid
Om het virusgevoelige pootgoed (waaronder Bintje, Doré en Sirtema) maximaal tegen virusoverdracht te
beschermen gebruikt Blaauboer bij het poten altijd
De kracht van Amigo
een halve liter Amigo. Daarna zet hij vanaf ca.
40% gewasopkomst minerale olie en pyrethroïden
• Minimaal 7 weken na opkomst luisvrij
in. De eerste twee weken spuit Blaauboer meestal
• Bladluisvrije selectie
om de vier dagen. Daarna rekt hij het spuitschema
• Extra zekerheid bij virusbestrijding langzaam op naar zeven dagen op het einde van het
• Meeropbrengst door stress-shieldeffect groeiseizoen.
Volgens de pootgoedteler geeft Amigo vooral veel
Marco Blaauboer is akkerbouwer in Burgerbrug. Op 60 hectare zeeklei verbouwt
hij pootaardappelen, suikerbieten, uien, graszaad en granen. Pootgoed is met
ca. 35 ha de belangrijkste teelt.
extra zekerheid. En die zekerheid wil hij na een paar forse tegenvallers in het verleden niet graag meer
kwijt. Hij refereert hierbij aan het voorjaar van 2004, waarbij de luizen al heel vroeg in het gewas zaten. ,,
Doordat we pas laat konden poten en het daarna ook nog eens lang droog bleef, was de opkomst sterk
vertraagd. De luizen waren in dat jaar juist zeer vroeg, waardoor ze meteen bij opkomst al massaal in het
gewas zaten. Dat heeft toen heel veel schade berokkend in de vorm van verlagingen en afkeuringen'',
zo weet de pootgoedteler nog goed. Om herhaling van een dergelijk drama te voorkomen kiest hij sinds
die tijd voor de maximale zekerheid met Amigo.
Zuid-Limburg 'buitenbeentje' in de aardappelteelt
'Op enkele punten behoorlijk anders en ook wel wat moeilijker dan in
de rest van Nederland', zo omschrijft Geert Roebroek in Wijnandsrade
de aardappelteelt in Zuid-Limburg. Als akkerbouwer en voorzitter van
de Aardappel Telersvereniging Limburg (ATL) weet hij goed waar de
knelpunten voor zijn gebied zitten, maar óók waar de kansen liggen.
Een jaarlijks terugkerend thema binnen de telersvereniging is het voorkomen van
erosie. Hiervoor zijn de afgelopen jaren tal van grondbewerkingssystemen en -
strategieën uitgeprobeerd, veelal afkomstig uit Duitsland, Frankrijk of Oost-Europa.
Roebroek laat een lange reeks van woelers, frezen en kopeggen (of combinaties
daarvan) de revue passeren die allemaal getest zijn, ofwel op de proefboerderij in
Wijnandsrade ofwel bij akkerbouwers zelf. ,,Door al die proeven en tests hebben
Geert Roebroek is voorzitter van de Aardappel Telersvereniging
Limburg (ATL). De vereniging opereert onafhankelijk van handelshuizen
of aardappelverwerkers en telt op dit moment ongeveer
15 leden. Alle leden zijn aardappelteler in Zuid-Limburg. De ATL
komt gemiddeld vijf tot zes keer per jaar bijeen. Belangrijke
gespreksonderwerpen zijn de ersosieproblematiek, de rassenkeuze
en de afzetstrategie.
we behoorlijk veel kennis opgedaan over de mogelijkheden en onmogelijkheden van de verschillende machines'', zo blikt
Roebroek terug. Hoewel hij benadrukt dat meerdere machines (of combinaties daarvan) tot een goed resultaat kunnen leiden,
ziet hij op dit moment vooral de combinatie van een kopeg met voorzetwoeler in de praktijk oprukken. Groot voordeel van de
voorzetwoeler - een balk met vier of zes gebogen en iets tillende scharen - is dat deze de grond iets opbeurt en in brokken
weer terug legt. De grond is hierdoor los genoeg voor aardappelen, maar tegelijkertijd ook vast genoeg om erosie tegen te
gaan, zo licht Roebroek toe. Omdat de woeler maar zeer weinig plaats inneemt tussen de trekker en de kopeg, is er meestal
geen zwaardere trekker nodig.
Schaalvergroting aardappelteelt lastig
Een tweede onderwerp dat regelmatig in de telersvereniging ter sprake komt is schaalvergroting. Volgens Roebroek is de
grondsoort hierbij een belangrijke bottleneck, zowel in het voorjaar als in de oogstperiode. ,,In het voorjaar is onze grond
pas laat droog en opgewarmd. Eerder dan half april hoef je eigenlijk niet te beginnen, want dan maak je vaak meer kapot
dan dat je ermee wint. In vergelijking met veel andere akkerbouwgebieden missen we dus al gauw een week of meer aan
groeidagen'',, zo stelt de akkerbouwer. In de
oogstmaanden heeft de grond eveneens z'n
beperkingen: al bij een kleine bui kan er
niet meer gerooid worden. ,,Een groot areaal
aardappelen is daardoor een behoorlijk risico;
slechts weinigen durven dat aan'', zo signaleert Roebroek. Omdat de aardappelen meestal maar in een korte periode gerooid
kunnen worden, is het lastig grote rooimachines rendabel te krijgen. De meeste zelfrijders in het gebied rooien nog geen
honderd hectare per seizoen, terwijl dit voor een goede rentabiliteit minimaal 200 hectare zou moeten zijn. Sommigen proberen
zo'n machine ook in te zetten voor andere teelten, zoals pootaardappelen of uien, maar dat zet volgens Roebroek vaak
onvoldoende zoden aan de dijk. ,,Ik zie in dit gebied voorlopig geen mogelijkheden om het aardappelareaal flink uit te breiden;
de kostprijs wordt dan veel te hoog''.
'Een groot areaal aardappelen is hier een behoorlijk risico'
Verschuiving van tafel- naar fritesaardappelen
Een derde knelpunt dat de afgelopen jaren vaak binnen de telersvereniging is besproken is de schurftgevoeligheid van de grond.
Volgens de voorzitter is dit een belangrijke reden geweest dat telers in zijn gebied de laatste jaren steeds minder tafelaardappelen
zijn gaan telen. ,,Blanke aardappels verbouwen op lössgrond is gewoon heel erg lastig. We hebben het jarenlang gedaan,
maar het aantal afkeuringen werd steeds groter. Minder schurftgevoelige rassen telen en gips of kalk strooien; we hebben het
allemaal wel een keer uitgeprobeerd maar het hielp gewoon niet genoeg'', zo blikt Roebroek terug. Veel telers hebben hun areaal
tafelaardappelen daarom ingeruild voor fritesaardappelen. En met succes. Volgens de studieclubvoorzitter zijn er in dit segment
een aantal rassen bijgekomen die uitstekende opbrengsten geven op lössgrond en bovendien zeer weinig schurftgevoelig zijn.
Goede afzetmogelijkheden door gunstige ligging
Een extra pluspunt van fritesaardappelen is dat de afzetmogelijkheden de laatste jaren sterk zijn toegenomen. ,,De Belgische
fritesfabrieken zitten hier relatief dichtbij en ook voor de afzet naar Duitsland zitten we redelijk gunstig. Omdat we ons als
telersvereniging de laatste jaren duidelijk hebben geprofileerd als marktpartij, weten deze afnemers ons steeds beter te vinden'',
zo ervaart Roebroek, die namens ATL ook het aanspreekpunt is voor de handel. Omdat hij een goed overzicht heeft van
het vrije aanbod van alle leden en bovendien weet waar hij met deze aardappelen terecht kan, zijn er volgens hem de laatste
jaren geen vervelende zeperds meer geweest. ,,We steken nu veel meer tijd in het aanbieden van de juiste partij op de juiste
tijd. Wachten tot een afnemer de aardappelen op komt halen, dat is bij ons echt verleden tijd.''
5 Aardappel Koerier
Aardappelpag.4-5jan09.indd 5 22-12-2008 09:25:17

'Onaangename ver rassingen op huurpercelen'
De oorzaak van het groeiende ritnaaldenprobleem is volgens Den Boer
een combinatie van factoren. Veruit de belangrijkste is het wegvallen van
lindaan, eind jaren '90. Met deze werkzame stof waren de ritnaalden zeer
doeltreffend en effectief te bestrijden. Een tweede factor die het probleem
heeft vergroot is de schaalvergroting. ,,Aardappeltelers die willen groeien
maken steeds vaker gebruik van huurpercelen. Omdat het verleden hiervan
vaak niet bekend is, komen telers steeds vaker voor onaangename verrassingen
te staan, waaronder vreterij door ritnaalden'', ze weet de buitendienstmedewerker.
Ook merkt hij in de praktijk dat – sinds het wegvallen
van lindaan – de gras- en graanrijke bouwplannen behoorlijk meer last
hebben gekregen van ritnaalden.
'Rode rassen favoriet bij ritnaald'
Om schade door ritnaalden zo veel mogelijk tegen te gaan zijn volgens Den Boer
vaak meerdere maatregelen nodig. Als eerste noemt hij de kniptorkit. Dit is een val
waarbij de kniptormannetjes met een lokstof worden aangetrokken en gevangen.
Komt het aantal gevangen kniptorren boven een kritische grens, dan kan er chemisch
worden ingegrepen. Hoewel met de kniptorkit - de het beste in graszaad,
grasland of graan kan worden ingezet - goede resultaten zijn te behalen, merkt
Den Boer dat niet iedere aardappelteler even geschikt is om ermee te werken.
,,Voor een goed resultaat moet je de vallen minimaal één keer per week controleren.
Vooral de grotere teler hebben of nemen daar niet altijd de tijd voor.''
De tweede maatregel is een passende rassenkeuze. Volgens Den Boer zitten er
behoorlijke verschillen in gevoeligheid voor ritnaaldenschade. Vanuit de praktijk is
bekend dat onder meer Asterix, Nicola, Bildtstar en Lady Cristl relatief gevoelig zijn
voor schade. Opmerkelijk - en vooralsnog niet verklaarbaar - is dat ritnaalden een
sterke voorkeur hebben voor rode, vastkokende soorten. Den Boer zegt percelen te
hebben gezien waar bijna op streep af te zien was waar een blankschillige en een
roodschillige gepoot was.
Een derde optie tegen ritnaalden is de inzet van Mocap. Omdat Nedato graag duurzaam
wil werken gebeurt dit nooit standaard, maar altijd in overleg. ,,We kijken
altijd eerst of er met deze maatregel iets te winnen valt voor de teler. Pas als dat
het geval is, adviseren we om Mocap in te zetten'', zo benadrukt Den Boer.
Inzetten op combinatie van maatregelen
De komende jaren blijft Nedato inzetten op een combinatie van de hiervoor genoemde maatregelen tegen de ritnaalden.
Volgens Den Boer zijn de grootste excessen hiermee al uit de weg geruimd. ,,Echt zwaar door ritnaalden aangetaste partijen
krijgen we nauwelijks meer binnen. Nu is het zaak om ook categorie daaronder te verminderen.'' De buitendienstmedewerker
verwacht dat het online monitoringsysteem van Nedato op dit vlak nog een flinke zet in de goede richting kan geven. Met
systeem kunnen telers hun eigen teeltmaatregelen en resultaten vergelijken met die van andere telers. ,,Ik verwacht dat we
daardoor met de ritnaaldenbestrijding elk jaar weer een stapje vooruit komen'', zo besluit Den Boer.
Ritnaalden, of koperwormen, zijn de larven van de
kniptor. Ze voeden zich met plantendelen,
waaronder ook aardappelen
De lange weg van actieve
stof naar succesmiddel
Wat moet er allemaal gebeuren voordat er een nieuwe actieve stof in de Nederlandse Landbouw kan worden in
gezet? En welke obstakels kun je daar zoal bij tegenkomen? Wie deze vragen praktisch en helder beantwoordt
wil hebben kan prima bij Anita van Bergeijk terecht. Als technisch specialist bij Bayer CropScience houdt ze zich
intensief bezig met het testen van actieve stoffen en middelen voor de Nederlandse markt.
De basis voor een nieuw middel wordt meestal door het researchcentrum van Bayer CropScience in het Duitse Monheim
gelegd. Hier worden alle actieve stoffen ontwikkeld. Vanaf welke stadium de actieve stof voor het eerst in Nederland wordt
getest hangt vooral af van de marktpotentie. Voor gewassen als granen en maïs wordt het voorwerk meestal zo lang mogelijk
in Duitsland en Frankrijk uitgevoerd. De beste formulering en dosering is dan vaak al bekend, waardoor de testfase in
Kniptorren leggen hun eieren in mei of juni in
vochtige grond, bij voorkeur in ruigten of
graspercelen
Ritnaalden vreten gaatjes en gangetjes in de
knollen, soms wel een paar centimeter diep.
Aangetaste knollen zijn moeilijk uit te sorteren
Nederland veelal wat ingekort kan worden. Voor gewassen als aardappelen en
uien speelt Nederland vaak wel een belangrijk rol als test- en ontwikkelingsland.
Omdat Van Bergeijk als werkgebied Noord-Nederland heeft, is zij relatief vaak
betrokken bij nieuwe actieve stoffen voor aardappelen en uien. ,,Soms is het echt
pionierswerk en moeten we nog helemaal uitvinden welke dosering of formulering
het meest effectief en passend is. Bij Subliem hebben we er bijvoorbeeld behoorlijk
lang over gedaan om de juiste verhouding tussen de werkzame stoffen pencycuron
en fluoxastrobine te vinden'', zo geeft ze de lastige, maar ook uitdagende kanten
van haar werk aan.
Vijf vaste proefveldhouders
Om de actieve stoffen op een consistente manier in de praktijk te kunnen te
testen, werkt Van Bergeijk samen met een vijftal vaste proefveldhouders in Noord-
Nederland. Elk seizoen worden op deze bedrijven zo'n 15 proeven weggelegd. Voor
actieve stoffen die een specifieke locatie nodig hebben - bijvoorbeeld gronden met
een bepaald soort onkruid - wordt meestal naar losse proefvelden gezocht.
De verzorging van de gewassen, zoals bemesting en gewasbescherming, gebeurt
meestal door de proefveldhouders zelf. Het specifieke spuitwerk wordt altijd uitgevoerd
door een medewerker van Bayer CropScience. Behalve dat dit spuitwerk
enige expertise vereist, wordt door deze werkwijze ook voorkomen dat potentiële
actieve stoffen al in een vroeg stadium bekend raken bij de concurrentie. ,,In de
praktijk weten de proefveldhouders dus hoogstens waartegen we spuiten, maar
niet wat we spuiten.'', zo verduidelijkt Van Bergeijk.
Anita van Bergeijk is technisch specialist voor Noord-Nederland.
'Vroeg op de hoogte van goede middelen'
Normaal gesproken zijn er twee tot drie jaar nodig om de optimale dosering, formulering,
kleur, oplosbaarheid en stabiliteit van een middel vast te stellen. Daarna
zijn er nog twee extra proefjaren nodig, waarin telkens minimaal vier officiële proeven
moeten worden uitgevoerd. Met de resultaten van deze proeven kan een biologisch
dossier worden opgebouwd voor de desbetreffende ziekte, plaag of onkruid.
Wanneer het dossier compleet is, kan de het middel officieel geregistreerd worden.
Meestal duurt het dan nog zo'n drie tot zes jaar voordat het middel daadwerkelijk
is toegelaten. In die tussentijd gaan de zogenaamde verdiepingsproeven gewoon
door. Hierbij wordt onder andere gekeken naar mogelijke mengpartners.
Hoewel de weg naar succes behoorlijk lang en taai is, vindt Van Bergeijk het altijd
weer een mooie uitdaging om een actieve stof op de rails te zetten naar - hopelijk
- een succesvol middel. ,,Het leuke van dit werk is dat je goede middelen al ver
van tevoren aan ziet komen. Minder leuk is dat je er uit concurrentieoverweging
niet met iedereen over kunt praten. Op vragen als: 'komen jullie binnenkort met
nóg betere middelen tegen Phytophthora of Rhizoctonia?', kan ze dus hoogstens
geheimzinnig glimlachen.''
6 Aardappel Koerier
Aardappelpag.6-7jan09.indd 6 22-12-2008 09:26:02

'Rendement zetmeelaardappelteelt
móet omhoog'
,,Willen we in de toekomst een goede boterham blijven verdienen aan de
zetmeelaardappelteelt, dan zal het rendement verder omhoog moeten.
De mogelijkheden daarvoor liggen vooral bij de opbrengst; die móet de
komende jaren met minimaal vijf ton per hectare omhoog''. Roelof Oosting
en Harry Prins - akkerbouwers in Odoornerveen en Wijster - vatten in het
kort samen wat hun missie is voor de komende jaren. Om deze missie te
laten slagen is het volgens hen vooral van belang om storende factoren
tijdens de groei uit te sluiten. ,,We mogen geen stoptreinen meer hebben,
alleen nog sneltreinen. De groei moet van begin tot eind doorgaan.
''Een goede ondersteuning bij hun missie biedt de studieclub Rendementsverbetering
zetmeelaardappel. Samen met nog 15 collega's en twee teeltspecialisten van AVEBE
en HLB wisselen ze acht dagen per jaar hun kennis en ervaringen uit. Meestal
gebeurt dat in thema's, waarbij zo diep mogelijk op de stof wordt ingegaan. ,,Door
de intensiteit van het programma blijf je niet in algemeenheden steken en haal je er
altijd weer nieuwe inzichten uit voor je eigen bedrijf''', zo geeft Prins de waarde van
de studieclub weer. Oosting vult aan dat ieder lid voorafgaand aan een bijeenkomst
een vragenlijst over het thema moet invullen.,,Daarmee dwing je de leden om hierover
na te denken en voorkom je dat het allemaal te vrijblijvend wordt.'
Vrijlevende aaltjes steeds grotere bedreiging
Een onderwerp dat het afgelopen seizoen vaak terug is gekomen is de problematiek
van de vrijlevende aaltjes. Zowel Prins als Oosting vinden dit één van de
grootste bedreigingen voor de zetmeelaardappelteelt, vooral omdat deze aaltjes
vaak ongemerkt de percelen binnensluipen en daarna nauwelijks meer weg zijn
te krijgen. ,,In tegenstelling tot het aardappelcystenaaltje- waar je met een goede
rassenkeuze de populatie prima onder controle kunt houden - hebben we voor de
vrijlevende alen nog geen structurele oplossing. Alleen grondontsmetting heeft
'De groei van het gewas moet van begin tot eind doorgaan'
een echt goed effect, maar dat is voor de zetmeelteelt eigenlijk te duur en mag
bovendien maar een keer in de vijf jaar worden toegepast'', zo schetst Oosting de
huidige situatie. Zelf probeert hij door middel van vruchtwisseling de vrijlevende
aaltjes zo goed mogelijk uit de percelen te houden. Dit neemt echter niet weg dat
er nog genoeg andere invalssporen voor deze aaltjes overblijven, zoals aanhangende
grond of insleep met andere teelten. ,,De beheersing van vrijlevende aaltjes
is daardoor veel lastiger dan die van aardappelcystenaaltjes'', aldus Oosting.
Trichodorus baart meeste zorgen
Van alle vrijlevende aaltjes baart het Trichodorusaaltje beide akkerbouwers de
meeste zorgen. In vochtige voorjaren klimt dit aaltje massaal vanuit de ondergrond
naar de bouwvoor om daar de kiemen aan te prikken en zo de knollen te
besmetten. Vooral in 2002 en 2003 was de schade groot, zo herinneren Oosting
en Prins zich nog goed. In veel gewassen kwamen valplekken voor en trad er een
flinke groeivertraging op. ,,Dat waren jaren waarin bijna iedere teler leergeld heeft
betaald'', aldus Oosting. Om het risico op schade af te dekken, zetten beide akkerbouwers
nu vrijwel standaard een granulaat in tijdens het poten. Hoewel de kosten
daarvan behoorlijk hoog zijn ( 100 - 125/ha), weegt het volgens hen door de jaren
heen op tegen het voordeel van een zekere, ongestoorde groei. ,,Als je niks doet
kan de schade gemakkelijk oplopen tot duizend euro per hectare of zelf meer. Dat
risico mag je als professionele teler gewoon niet nemen'', vindt Prins.
Chitwoodi-aaltje verspreidt zich snel
Een ander aaltje dat de gemoederen behoorlijk bezig houdt is het chitwoodi-aaltje
Harry Prins en Roelof Oosting zijn lid van de studieclub Rendementsverbetering zetmeelaardappel.
Deze studiegroep is een deelproject van KodA (Kennis op de Akker). Samen met nog 15 collega's en
twee teeltspecialisten van AVEBE en HLB wisselen ze acht dagen per jaar hun kennis en ervaringen
uit. Het afgelopen seizoen zijn onder andere de vrijlevende aaltjes, de pootgoedkwaliteit en de
phytophthorabestrijding uitgebreid besproken.
(maïswortelknobbelaaltje). Volgens Prins wordt steeds duidelijker hoeveel terrein dit aaltje de afgelopen jaren in Noordoost
Nederland heeft veroverd. ,,Door de introductie van de lelieteelt en andere bloembolgewassen in ons gebied hebben we veel
meer zicht gekregen op de verspreiding van dit aaltje. In de aaltjesmonsters – die verplicht zijn voor dit plantgoed – zie je steeds
vaker chitwoodi opduiken.''
Ook op zijn eigen grond heeft dit aaltje zich de afgelopen jaren flink verspreidt, zo weet de akkerbouwer.
,,Op bijna alle percelen heb ik wel eens van die knobbelige aardappelen gevonden; dat
is hét kenmerk van een aantasting door chitwoodi''. Omdat de opbrengstschade meestal meevalt
vermoedt Prins dat veel collega's helemaal niet doorhebben dat hun perceel besmet is. ,,Velen zien die bobbelige aardappelen
aan voor schurft en denken daarom dat het allemaal niet zo'n vaart loopt. Maar ongemerkt wordt het probleem wel steeds
groter'', zo waarschuwt hij.
Geen concessies aan pootgoedkwaliteit
Een ander aspect van de teelt dat regelmatig wordt besproken in de studieclub is de pootgoedkwaliteit. Hoewel Prins zijn
pootgoed zelf teelt en Oosting dit door een collega laat doen, streven beide dezelfde hoge eisen na. ,,Uitgangspunt voor mij
is dat elke knol een sterke en volwaardige plant moet worden. Aan die eis wil ik geen enkele concessie doen'', zo stelt Oosting
duidelijk. Een eerlijke en open relatie met z'n pootgoedteler is voor hem een belangrijke voorwaarde om op dit punt telkens
weer een stapje vooruit te komen. Overwegingen zoals wel of niet mechanisch koelen en wel of niet voorkiemen worden elk
seizoen weer even met elkaar besproken. ,,Samen moeten we zo veel mogelijk kansen benutten en bedreigingen uitsluiten.
Daar hebben we allebei profijt van'', aldus Oosting. Collega Prins onderschrijft Oosting's eisen volmondig. Hij zegt: ,,de pootgoedteelt
mag geen veredelde hobby zijn; daarvoor is het belang veel te groot. Je moet er voldoende tijd, kennis en aandacht
voor hebben; pootgoed is namelijk één van de meeste beslissende factoren voor een hoge opbrengst.''
Alles uit de kast tegen Phytophthora
Een derde item dat vrijwel elke studiedag terugkomt is de phytophthorabestrijding. Zowel Oosting als Prins hanteren daarbij de lijn
van vroeg beginnen met spuiten en daarna in een vast, strak schema terugkomen. ,,Omwille van de kosten een bespuiting proberen
uit te sparen vind ik een veel te groot risico'', zo stelt Oosting, ,,dan houdt ik liever een vast schema aan met een iets lagere
dosering. Ik heb te vaak gezien dat iets later beginnen of een iets te ruim schema grote problemen oplevert op het einde van het
seizoen.'' Collega Prins vult aan dat bij een vroege start de gewassen in het verdere verloop van het groeiseizoen veel gemakkelijker
ziektevrij te houden zijn. Bovendien geven lichte aantastingen de nodige stress waardoor de gewasgroei afremt. ,,Mijn
ervaring is dat je met een ruimer spuitschema hooguit enkele tientjes wint, maar dat je er eens in de zoveel jaar vele honderden
euro's mee kwijtraakt. Ik kijk daarom altijd eerst wat het gewas nodig heeft en daarna pas wat het kost'', zo besluit Prins.
Schoon schip met Calypso
Calypso® is een zeer breedwerkend, vloeibaar insecticide. Het bestrijdt
alle luizen, inclusief de moeilijk te bestrijden wegedoorn- en vuilboomluis.
Ook de larven van coloradokevers worden door Calypso goed bestreden.
Advies consumptie- en zetmeelaardappelen
In consumptie- en zetmeelaardappelen kan Calypso worden ingezet zodra de eerste
moeilijke bladluizen, de vuilboom- en/of wegedoornluis, worden waargenomen.
In gebieden waar de coloradokever van belang is, kan Calypso rondom het toproltijdstip
worden toegepast. Op dat moment worden, naast de aanwezige luizen, ook
de larven van de coloradokever bestreden.
Advies pootaardappelen
In pootaardappelen kan Calypso ingezet worden tegen bladluizen ter ondersteuning
bij het voorkomen van virusoverdracht. Als er tijdens het poten Amigo is
toegepast, kan in de meeste gevallen de inzet van Calypso tot één keer worden
beperkt. De toepassing dient dan ruim zeven weken na opkomst plaats te vinden.
Dosering en veiligheidstermijn
In aardappelen is de adviesdosering 0,15 /ha. Spuit met ruim water (600 l/ha).
Voeg eventueel een uitvloeier toe om de aanvangsnelheid te bevorderen. De veiligheidstermijn
bij toepassing in aardappelen is 14 dagen.
De kracht van
Calypso:
• toegelaten in een zeer groot
aantal land- en tuinbouwgewassen
• zeer breed werkings-spectrum
(o.a. luizen, kevers,
wantsen en cicaden)
• vloeibare formulering
• veilig voor bijen en hommels
• goede duurwerking
• regenvast
7 Aardappel Koerier
Aardappelpag.6-7jan09.indd 7 22-12-2008 09:26:32

COLOFON
,,De loofgroei was hier in de eerste
twee weken van juli gigantisch.
Je zag de gewassen als het ware
de grond uit brullen. Het was dus
even goed opletten om niet achterop
te raken met spuiten.''
Piet Jan de Groot,
pootaardappelteler en
loonspuiter in
St. Jacobiparochie
,,De meeste luizen komen vanuit
een SBL-natuurgebied, enkele kilometers
verderop. Dit gebied is de
laatste jaren steeds ruiger geworden,
waardoor er steeds meer luizen
deze kant op komen.''
Marco Blaauwboer,
pootaardappelteler in
Burgerbrug
,,Opmerkelijk is dat ritnaalden een
sterke voorkeur hebben voor rode,
vastkokende rassen. Ik heb percelen
gezien waar bijna op streep
af te zien was waar een blankschillig
en waar een roodschillig
ras gepoot was.''
Jan den Boer,
buitendienstmedewerker
bij Nedato
,,Soms is het echt pionierswerk en
moeten we nog helemaal uitvinden
welke dosering of formulering
het meest effectief en passend is
voor een bepaalde teelt.''
Anita van Bergeijk,
technisch specialist bij
Bayer CropScience
Puzzel mee en win een diner voor twee!
Concept en realisatie:
Bayer CropScience B.V.
Reed Business B.V.
Vormgeving en opmaak:
Senefelder Misset B.V.
Claudia Roorda
Fotografie:
Bayer CropScience
Drukwerk:
Thieme te Nijmegen
Dit is een uitgave van:
Bayer CropScience B.V.
Energieweg 1
P.O. Box 231
NL-3640 AE Mijdrecht
Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling
als schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide
proefnemingen.
Wij adviseren naar beste weten volgens
kennis van zaken van dit ogenblik, echter
zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons
te nemen, omdat opslag/bewaring en toepassing
zich aan onze controle onttrekken.
Beschrijvingen van een product, resp.
gegevens over de eigenschappen daarvan
betekenen niet, dat verantwoordelijkheid
wordt gedragen bij eventuele schade. Lees
voor gebruik altijd eerst het etiket.
Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op!
Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van 150.
De woorden hieronder zitten horizontaal,
verticaal en diagonaal in alle richtingen in
de puzzel verstopt. Zoek ze op en streep ze
af. De overgebleven letters vormen achter
elkaar gelezen de oplossing.
AALTJES GROENTE SUBLIEM
AARDAPPEL HAAN TOMATEN
AKKER HAVER TREKKER
AMIGO HOOIZOLDER UIEN
BODEM INFINITO VAALT
BOERDERIJ MOCAP ZAAIEN
BOOMGAARD PHYTOPHTHORA ZEUG
GERST PONY GRAAN
RHIZOCTONIA
P S U A B T S U B L I E M L
I H L A I S E R E V A H E A
N M Y L G R O E N T E P D I
F T N T R E K K A A P W R N
I O O J O G A K N A A H A O
N M P E T P M E D O B R A T
I A O S L Z H R Z U A A G C
T T R C A K A T I E M W M O
O E A A A A L E H I U I O Z
T N I E V P N I G O T G O I
R E D L O Z I O O H R T B H
N E L IJ R E D R E O B A T R
© www.puzzelpro.nl
BON
Naam:
Adres:
Postcode:
Plaats:
Bedrijfstype/aantal hectare aardappelen:
De oplossing van de puzzel is:
Actievoorwaarden
Deze prijsvraag loopt van 6 januari t/m 15 februari 2009. Uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken.
Deze prijswinnaars krijgen tussen 15 februari en 1 maart bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
Stuur de ingevulde bon
uit deze krant in een
ongefrankeerde
envelop naar:
Bayer CropScience B.V.
T.a.v. Joniek te Giffel
Antwoordnummer 55074
3640 WB Mijdrecht
8 Aardappel Koerier
Aardappelpag.8jan09.indd 8 22-12-2008 09:19:01