te downloaden - Nederlandse Hydrologische Vereniging

zijn zoals zout en/of nutriënten). Er bestaan verschillende methoden om de potentiëleverdamping te berekenen, die we hieronder zullen beschrijven. Vervolgens beschrijven wealgemeen toegepaste methodes om vanuit de potentiële de actuele verdamping te bepalen.Daarnaast beschrijven we hoe de actuele verdamping van gewassen en natuurlijke vegetatiesbepaald kan worden zonder tussenkomst van de potentiële verdamping. We beschrijvenbeknopt de berekening van de actuele verdamping van oppervlaktewater en van het stedelijkgebied. Daarna geven we een overzicht van verdampingsberekening in enkele typischNederlandse modellen, en van de schematisering van verdamping in buitenlandsehydrologische modellen. Van belang daarbij zijn de aannames die (impliciet) gedaan wordenin het onderscheiden van de drie verdampingsposten: gewasverdamping (transpiratie) (E t),bodemverdamping (E s) en interceptieverdamping (E i).Transpiratie (E t), het gedeelte van de totale verdamping dat vanuit de bodem via de plantenin de atmosfeer komt, beschrijft het verlies van water uit de plant door de huidmondjes ofwelstomata. De plant opent deze stomata voor opname van CO 2 en uitstoot van O 2, met alsconsequentie verlies van H 2O. Bij verhoogde CO 2 concentratie in de atmosfeer wordt de E t inprincipe dan ook minder (alhoewel de toenemende O 3-concentratie dit mogelijk weer tenietzal doen, zie bijv. Dickson et al. (1998) en Noormets et al. (2001)). Deze diffusie van CO 2 isnodig voor fotosynthese en dus groei. Planten controleren de opening van de stomata (via deturgor van de ‘sluitcellen’) en hiermee het verlies van water door transpiratie.Interceptieverdamping (E i) direct vanaf de bladeren en stam hangt onder andere af van dehoeveelheid water die het bladoppervlak kan vasthouden. Bodemverdamping (E s) wordtbepaald door de hoeveelheid water in de bodem en de porositeit van de bodem (Gash enDolman, 2009).Figuur 1: Van atmosfeer naar verzadigde zone (uit NHV (2002)).5.2. Schematisatie verdampingsvergelijkingen in hydrologische modellenOp wereldschaal is de verdamping van gewassen en natuurlijke vegetaties veel groter danbijvoorbeeld het gebruik van water in steden en industrie (Droogers, 2009). Daarom ook datin dit hoofdstuk veel aandacht ligt op de verdamping van (landbouw)gewassen enActuele verdamping in hydrologische modellen; CONCEPT, TBV Review 2013Bartholomeus, Heijkers, Droogers, Van Dam, Van Walsum2