Wisent terug in Nederland - ARK Natuurontwikkeling

20Commentaarjuni 20082007De naam ARK houdt in tijden van klimaatveranderingen zeespiegelstijgingbijna een opdracht in: bouwen die ark!En dat is precies waar we mee bezig zijn.Alleen is onze ark geen schip van houten touw, maar bestaat ie uit een groeiendereeks natuurgebieden waartoe alleplanten, dieren en mensen vrij toeganghebben. Onze ark legt aan op plaatsenwaar mensen de natuur als bondgenootwillen leren kennen: als leverancier vanschoon drinkwater, zuurstof, voedsel,delfstoffen, als aangename omgevingom te wonen, werken, recreëren of omals kind in op te groeien. Meer ruimtevoor natuurlijke processen blijkt daarbijeen belangrijke strategie om onsaan te passen aan klimaatverandering.Bredere duinen beschermen de smallekust tegen stormen, natuurlijker uiterwaardenhelpen bij het opvangen vanhoogwatergolven, ooibossen fungerenbij storm als golfbrekers voor de dijkenen in beekdalen zijn moerassen de natuurlijkesponzen om pieken in de waterafvoerte dempen.Natuurlijk werkt ook ARK aan maatregelenom de co2-uitstoot te verminderen.Zo hebben we in 2007 de hele bedrijfsvoeringklimaatneutraal gemaakt.Maar met alleen preventieve maatregelengaan we de waterproblemen vande komende decennia niet oplossen. InNederland moeten we verder bouwenaan een veerkrachtige delta. Overal inEuropa zijn mens en natuur gebaat bijwaterberging aan de bron. Het is eeninternationale ark, die klimaatveranderinghet hoofd moet bieden. En hoegroter de ark, hoe meer planten endiersoorten er een plek in kunnen vinden.Een moderne versie van een oudemythe.Aan de slag dus. De opwarming van deaarde escaleert. Mensen moeten wordenaangesproken op hun reputatie alsoverlevingskunstenaars, in de goedezin van het woord. We moeten openblijven staan voor kritische geluidenen verschillende klimaatscenario’s,maar we mogen niet langer wachtenmet creatieve oplossingen die bij allescenario’s blijken te werken. En meerruimte voor natuur is in veel gevallenzo’n oplossing.parels voor de zwijnenEen uitgestrekt netwerk van natuurgebiedenhelpt niet alleen de fysieke gevolgenvan klimaatverandering op tevangen, het biedt planten en dierenook de kans om mee te bewegen methet veranderende klimaat. De verwachtingis dat hun leefgebieden de komendeeeuw meer dan 500 kilometer (!)noordwaarts opschuiven. Dit betekentdat er, vooral in de noord-zuidrichting,een brede infrastructuur van natuurmoet worden opgezet om planten, insecten,kleine zoogdieren, amfibieën,maar ook andere soorten de gelegenheidte bieden om noordwaarts te migreren.ARK heeft zich daarom de afgelopenjaren sterk gemaakt voorrobuuste verbindingen langs rivieren,maar ook in projecten als het Kempenbroeken de Veluweroute werken weTrossen losaan die samenhang. We staan daaringelukkig niet alleen. Tal van overhedenen natuurorganisaties ondersteunendit streven.Interessant daarbij is dat vaak het edelhertwordt opgevoerd als vlaggenschipvoor deze ontwikkelingen. En dat,vooral om de boerenstand te sussen,het wilde zwijn op papier de toegangtot de robuuste verbindingen wordtontzegd. De natuur volgt echter haareigen logica. Terwijl de terugkeer vanvrije herten in het Kempenbroek nogvolop bediscussieerd wordt, explodeerdein 2007 de zwijnenstand in grotedelen van zuidoost Nederland. Het aaneensluitenvan steeds meer natuurgebieden,de omvorming van naaldbosnaar loofbos en een reeks winters meteen overvloed aan eikels en beukennootjes,maken van de ecologischehoofdstructuur een groen parelsnoerdat de zwijnen op waarde weten teschatten. Tientallen vierkante kilometerswerden door deze noeste werkersoverhoop gewroet en daarmee verwiervenze zich, naast het klimaat, eentweede plaats in de politieke natuuragendavan 2007.Bijzonder aan dit nieuws was niet zozeerdat de zwijnenstand plotsklapsvertienvoudigde, maar vooral dat dediscussie die hierop volgde, een kenteringin het denken over natuur markeert.Het tijdperk waarin boeren enbuitenlui beslissen over leven en doodvan wilde dieren, op basis van vermeendnut of schade, lijkt voorgoedvoorbij. De natuur wordt steeds meerhet domein van stedelijke dierenvrienden,die op hun tochten buiten graageen zwijn, hert of bever zien en die zichmeer en meer identificeren met hetindividuele dier. Die betrokkenheidmaakt het niet alleen maar makkelijkervoor natuurbeheerders. Zij moetenzich meer dan ooit verantwoorden voorhun omgang met dieren, zoals bijvoorbeeldmet de groeiende kuddes paardenen runderen in veel natuurterreinen.Dierenbescherming lijkt de acceptatievan natuurlijke processen soms in deweg te staan. Toch slaat de balans inpositieve zin door.Dassen profiteerden daar al van, er levenweer wilde katten en zeearendenin Nederland en ook de terugkeer vande eerste wisenten in 2007 verliep zondernoemenswaardige problemen. Ditalles kan gezien worden als een opmaattot het voorlopig hoogtepunt van ecologischherstel: de terugkeer van dewolf in de lage landen. In het huidigemigratietempo valt die terugkeer binnen10 jaar te verwachten. ARK zaldankbaar gebruik maken van de veleervaringen die inmiddels in Duitslandzijn opgedaan met de acceptatie vanwolven door het publiek en het samengaanvan wolven met huisvee. En zoalshet een ark betaamt zal onze boodschapzijn: welkom aan boord!Twan Teunissen, Wouter HelmerDirectie ARK