Masterscriptie-Henk-Hoogeveen-augustus-2013

tuinen die de grootste schade opliepen. 24 Op 8 november vertrokken uiteindelijk de laatste Duitsersvan Walcheren en kon langzamerhand begonnen worden met het leegpompen van de ondergelopengebieden. Daarna volgde nog een strijd in de provincies Noord-Brabant, Gelderland en Limburg, metname langs de rivier de Maas, waarbij een reeks buitenhuizen in puin werd geschoten. Ook vervielenvele landhuizen tot puin of raakten zwaar beschadigd door de geallieerde luchtbombardementen enbeschietingen. In de maanden maart en april van het jaar 1945 begonnen de geallieerden met hetaanvallen van de V2-lanceerplatformen rond Wassenaar vanuit de lucht. Door deze bombardementenraakten meerdere landgoederen en buitenplaatsen in de omgeving beschadigd. De terugtrekkendeDuitsers hebben in de laatste fase van de oorlog ook nog de nodige schade aangericht aan deNederlandse landgoederen en buitenplaatsen. Zo werden vele landhuizen bewust vernield, in brandgestoken of opgeblazen, zodat ze voor de geallieerden onbruikbaar waren.De uiteindelijke oorlogsschade op de Nederlandse landgoederen en buitenplaatsen is nietgering te noemen. Zoals blijkt uit het voorgaande kregen sommige gebieden luchtbombardementente verduren, lagen midden in een vuurlinie, raakten door beschietingen en bombardementen (zwaar)beschadigd of in het geval van de inundaties, richtte het water grote schade aan aan de gebouwen ende groenaanleg. Uit het rapport van de NKS blijkt dat veel schade is aangericht door directoorlogsgeweld, maar zeker ook door het gebruik van Duitse én geallieerde militairen. De cijfers latenzien dat 7% van de oorlogsschade te danken is aan bewoning en gebruik door de geallieerden, 15%door vuurgevecht en bombardementen van Duitse hand, 38% door bombardementen enbeschietingen van de geallieerde zijde en 40% door vordering van landhuizen op landgoederen enbuitenplaatsen door de Duitsers. Bijna 44% van de totale oorlogsschade aan de landgoederen enbuitenplaatsen is in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog opgelopen. Opmerkelijk is dat 68%daarvan door de geallieerden is veroorzaakt. De meeste schade blijkt dus door Duitsers aangericht,terwijl de meest ingrijpende vernielingen veroorzaakt zijn door de geallieerden. 25 Opgemerkt dient teworden dat het hierbij naar mijn weten gaat over de directe oorlogsschade, met name aan de(hoofd)gebouwen, dat wil zeggen de kastelen en landhuizen op de landgoederen en buitenplaatsen.De schade aan de tuin- en parkaanleg of bossen van de landgoederen en buitenplaatsen lijken in ditonderzoek niet meegenomen. Uit het rapport valt niet op te maken of onder de geïnventariseerdeoorlogsschade ook de aantasting van het landgoed of de parkaanleg is meegerekend, bijvoorbeeld debouw van bunkers en andere gebouwen, ‘verstoringen’ en veranderingen in de aanleg en hetlandschap. Bij het nader bekijken van de lijsten in de bijlagen van het NKS-rapport lijkt het dat erinderdaad alleen naar de opgelopen schade aan de hoofdhuizen is gekeken, ook al is dat aangerichtdoor een bom in de vijverpartij of parkaanleg. Het is begrijpelijk dat bij een groot inventariserend24Bos 2008, p. 26425Bakker 2011, p. 4218