Hergebruik van bagger in de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden

Donken en stroomruggenIn het huidige landschap vormen donken en stroomruggen karakteristieke elementen in het landschap. Donken zijn de hoogstetoppen van rivierduinen die boven het veen uitsteken. Rivierduinen zijn in de periode na de laatste ijstijd ontstaan, toen de w ind vrijspel had in een riviervlakte. De relatief fijne component (grof zand) w erd uitgestoven en w eer afgezet in hoge, overwegend oost-westgerichte, zandruggen. Zo ontstonden in dit rivierengebied tot 20 meter hoge rivierduinen. In de periode daarop volgend w orden derivierduinen geleidelijk ingekapseld door kleiafzettingen en veenvorming. De hoogste toppen blijven als zandopduikingen boven hetveen uitsteken (donken).Stoomruggen zijn het gevolg van menselijk ingrijpen. Bij ontginning van gebied, w orden greppels en w eteringen gegraven om deafwatering te versnellen. Hierdoor klinkt het veen in. De voormalige, met zand en grind opgevulde riviergeulen, klinken minder in enkomen als langgerekte ruggen te midden van het omringende veencomplex te liggen. Deze ruggen worden stroomruggen genoemd.De meest markante hiervan is de Schoonrew oerdse stroomrug, die als een flauw e, circa 100 meter brede rug, centraal door deAlblasserwaard en Vijfheerenlanden loopt.Bodem bedreigingenDe provincie Zuid-Holland heeft in 2006 een bodemvisie ontw ikkeld w aarin een aantal bedreigingen zijn geïnventariseerd. Voor deAlblasserwaard/Vijfheerenlanden worden bodemdaling en verzilting hierin als voornaamste bedreigingen genoemd. Bodemdalingwordt hoofdzakelijk veroorzaakt door oxidatie van veen en inklinking van klei en veen. Bodemdaling heeft daarmee eenzeer sterke samenhang met w aterbeheer. Het proces van bodemdaling brengt hoge maatschappelijke kosten met zich mee door debenodigde aanpassingen in het waterbeheer en door schade aan bebouw ing en infrastructuur. Verder kan bodemdaling leiden totaantasting van karakteristieke landschappen, zoals het veenw eidelandschap.Toekomstige klimaatscenario’s gaan uit van hogere piekafvoeren van de rivieren en een stijging van de z eespiegel, w aardoor degevolgen van bodemdaling mogelijk verergeren. Door de sterke samenhang van bodemdaling met waterbeheer, is het niet mogelijkom realistische voorspellingen te doen van de absolute bodemdaling over langere perioden. In plaats daarvan is debodemdalinggevoeligheid in kaart gebracht. Zuid-Holland is hiervoor ingedeeld in drie klassen: ‘niet relevant’, ‘relevant’ en ‘speciaalaandachtsgebied’. De provincie Zuid-Holland heeft als ambitie om bodemdaling tegen te gaan en zo mogelijk het huidigemaaiveldniveau te handhaven. Daar w aar dit niet mogelijk is moeten maatregelen w orden genomen om het proces zoveel mogelijkte vertragen.Onder verzilting w ordt de toename van de zoutbelasting aan het maaiveld door opkw ellend zout grondw ater verstaan. Door verziltingaan het maaiveld ontstaat schade aan gew assen en treedt schade op aan de huidige ecologische kwaliteit van de bodem. Dit heeftook invloed op bovengrondse flora en fauna. Bovendien kunnen ondergrondse bouwwerken door de veranderende samenstellingvan het grondw ater worden aangetast. Bij toenemende verzilting van diep grondw ater zal de voorraad zoet grondw ater afnemen ende beschikbaarheid van zoet grondw ater als drink- of proceswater (gebruik bij bedrijfsactiviteiten) in de toekomst afnemen. Hetprovinciaal beleid is erop gericht om dit zoveel mogelijk tegen te gaan.4