Bijlagen bij scriptie - Leven met Water Kennisopbrengsten

BIJLAGENVOORTDUWENBurgerparticipatie in de Deventer uiterwaardenC.E. Hilderink en F.M. Baarslag

BijlagenBijlagenrapport behorende bij het rapport‘VOORTDUWEN, Burgerparticipatie in de Deventer uiterwaarden’Auteurs:C.E. (Carolien) HilderinkF.M. (Femke) BaarslagOpleiding:Academie:School:Interne begeleider:Beoordelaar:Ruimtelijke Ordening en PlanologieRuimtelijke Ontwikkeling en BouwSaxion Hogescholen Deventerdrs. G. (Goos) Lierdrs. P. (Pascal) HeynenExterne begeleider:drs. M.H. (Marleen) Schokker, TauwDatum:8 september 2006Trefwoorden:burgerparticipatieDeventer uiterwaardenOpdrachtgevers:Stichting IJssellandschap;drs. J. (Jaap) StarkenburgTauw BV;drs. M.H. (Marleen) SchokkerMSc. B. (Berto) MeeuwissenSaxion Hogescholen;drs. G. (Goos) LierContact:Studentnummer:Telefoon:E-mail:C.E. (Carolien) Hilderink2210670053 - 5696370carolienhilderink@hotmail.comContact:Studentnummer:Telefoon:E-mail:F.M. (Femke) Baarslag22101130572 - 372288femke_baarslag@gmail.com

Inhoudsopgave1BIJLAGENBIJLAGE 1.OVERZICHT VAN LOCATIES EN GEBRUIK DOOR DEVERSCHILLENDE ORGANISATIES 3BIJLAGE 2.TOELICHTING OP BEHEER VAN GEORGANISEERDEGEBRUIKERS 5BIJLAGE 3. BURGERPARTICIPATIE 7BIJLAGE 4. BESCHRIJVING VAN DE VOORBEELDPROJECTEN 11BIJLAGE 5 UITWERKING INTERVIEWS 25BIJLAGE 6. ENQUÊTE 51BIJLAGE 7.LIJST MET TE BETREKKEN GEORGANISEERDEGEBRUIKERS 53

BIJLAGE 1.3OVERZICHT VAN LOCATIES EN GEBRUIK DOOR DE VERSCHILLENDEORGANISATIES.Verschillende gebruikers maken gebruik van de Deventer uiterwaarden en de IJssel. Een aantal direct betrokken georganiseerdegebruikers zijn in het kader van het onderzoek “Voortduwen, burgerparticipatie bij de Deventer uiterwaarden” geïnterviewd. Hetgebruik door deze gebruikers is weergegeven in deze bijlage. Daarnaast is een kaartje toegevoegd met daarop de locaties van deverschillende georganiseerde gebruikers.De jachthaven ten noorden van Deventer wordt gebruikt door Zeil- en Motorbootvereniging Deventer, de DeventerWatersportvereniging, Sloeproeivereniging Daventre Portu en Roei- en Zeilvereniging Daventria. Zij hebben hier eigen ligplaatsen.De Zeil- en Motorbootvereniging Deventer en Roei- en Zeilvereniging Daventria hebben een eigen onderkomen in de jachthaven.De Veenoords kolk en de Teugse kolk ten zuiden van Deventer worden gebruikt door de Deventer Hengelsportvereniging,hengelsportvereniging De Stokvissen, scouting President Steyn en de Deventer Kanovereniging.De Gashaven wordt gebruikt door de Deventer Watersportvereniging en Zeil- en Motorbootvereniging Deventer. Beide verenigingenhebben de winterberging in de Gashaven liggen. Elke winter worden de boten verscheept naar deze winterbergingen. Hier kunnende boten ondergebracht worden maar kan er ook onderhoud gepleegd worden aan de boten. De Deventer Kanovereniging heeft inde Gashaven haar clubhuis, hier liggen ook de kano’s van de vereniging.De Deventer Hengelsportvereniging maakt gebruik van de Deventer uiterwaarden ten hoogte van de stad Deventer en vande jachthaven. Daarnaast pacht zij loop- en visrechten voor de Veenoords kolk, de Teugse kolk en voor de Bolwerksweiden.Hengelsportvereniging de Stokvissen maakt gebruik van de gepachte loop- en visrechten van de Deventer Hengelsportvereniging.(pers.comm. Rijnberg en De Weerd, 2006) (pers.comm. Overkamp en Meyer en Vogelaar, 2006)De Diepenveense Hengelsportvereniging maakt gebruik van de Deventer uiterwaarden ten noorden van Deventer. Hierbij vissenzij voornamelijk in de IJssel en in de Munnikenhank. (pers.comm. Thien, 2006)Scouting Westenenk kent geen zee-verkenners. Toch maken zij gebruik van de uiterwaarden. Het clubgebouw is tegenwoordigbinnendijks gelegen. Toch wordt er nog vaak de uiterwaarden ingetrokken om activiteiten te ondernemen. (pers.comm. Boot, 2006)Verschillende belangenverenigingen behartigen de belangen van groepen gebruikers van de Deventer uiterwaarden. Denk hierbijaan belangenverenigingen als het landelijk wandelplatform – LAW, het Sallands Bureau voor Toerisme en de HengelsportfederatieOost Nederland.Het landelijk wandelplatform – LAW zet zich in voor wandelend Nederland. Zo ontwikkelt zij wandelroutes en behartigd zijde belangen van wandelaars. Het landelijk wandelplatform – LAW heeft twee wandelroutes ontwikkeld die door de Deventeruiterwaarden lopen. Het gaat hier om het Hanzestedenpad en het Marskramerpad.Het Sallands Bureau voor Toerisme is opgericht om de streek Salland te promoten. Zij hebben verschillende ideeën over derecreatieve ontwikkeling van Salland. Hierover geven zij advies. Het Sallands Bureau voor Toerisme behartigd de belangen van derecreanten in Salland. In de Deventer uiterwaarden wordt er nog niet veel gedaan aan ontwikkeling en promotie van recreatie. Ditzou nog veel beter kunnen in de toekomst. (pers.comm. Huisman, 2006)De Hengelsportfederatie behartigd de belangen van hengelsporters in heel Nederland. De afdeling Hengelsportfederatie OostNederland komt op voor de hengelsporters van Oost Nederland. De IJssel is het belangrijkste water van oost Nederland.(pers.comm. Overkamp en Meyer en Vogelaar, 2006)

BIJLAGE 2.5TOELICHTING OP BEHEER VAN GEORGANISEERDE GEBRUIKERS.In deze bijlage wordt aangegeven welke organisaties zich bezig houden met beheer en om wat voor beheer het gaat.De Deventer Watersport Vereniging zorgt ervoor dat het vuil bij de winter- en zomerligging opgeruimd wordt, tevens houdt ze detoegangswegen naar de winter- en zomerligging netjes. In de toekomst wil zij dit ook blijven doen.De Deventer Kanovereniging doet op dit moment weinig aan beheer. In het gebied waar ze regelmatig komen snoeien ze af en toede wilgen en ruimen de rommel op. De vereniging ziet het niet zitten in de toekomst meer te doen aan beheer. Twintig jaar geledenkon men de leden nog zo ver krijgen om te helpen, dit wordt echter steeds moeilijker.De Zeil- en Moterboot Vereniging Deventer controleert sterk op vervuiling. Als er rommel gevonden wordt, wordt dit getraceerden er staan sancties op.De Diepenveense Hengelsportvereniging voert in het seizoen (van april tot oktober) meerdere keren per dag controles uit. Hierbijwordt gecontroleerd of de aanwezige mensen in het gebied een vergunning hebben en of de vervuiling wordt opgeruimd. Dezecontroles willen zij in de toekomst ook zeker blijven uitvoeren. De vereniging regelt zelf het puin, en het vervoer van het puin, omde toegangswegen toegankelijk te houden. In de toekomst wil de vereniging, in samenwerking met de Federatie, de visstand enbiotoop in het viswater onderzoeken.Roei- en zeilvereniging Daventria onderhoudt de parkeerplaats bij het botenhuis. In de toekomst wil de vereniging zich niet opandere onderdelen bezig gaan houden met beheer. Zij wil zich alleen bezighouden met de eigen voorzieningen, het eigen terreinen het terrein dat in gebruik is door de vereniging.De Deventer Hengelsport Vereniging controleert het water en de vissers over het bezit van vergunningen en aktes. Elke week zijner twee of meer leden aangewezen die gaan controleren. Zij nemen dan ook vuilniszakken mee op vuilnis op te rapen. Op plekkenwaar de vereniging controleert, zijn borden geplaatst dat er beheer door de Deventer Hengelsport Vereniging plaatsvindt. OpPothoofd is een man woonachtig die dagelijks een hele ronde langs de IJssel wandelt, tijdens deze wandeling ruimt hij de vuilnisop. De vereniging waardeert het enorm dat deze man dit doet. Ook op het gebied van visvergunningen wordt streng gecontroleerd.Om duidelijk aan te kunnen geven wat wel en niet mag op en aan de verschillende viswateren, zijn foldertjes uitgebracht inverschillende talen.Bij de Scouting President Steyngroep vindt beheer incidenteel plaats. Hierbij kan gedacht worden aan wilgen knotten, bomenopruimen enzovoort. Deze activiteiten worden minimaal 1x per jaar gedaan. Tevens hebben deze activiteiten een belangrijkeeducatieve functie aangezien de leden allemaal kinderen zijn. Tevens worden er sponsorlopen gehouden, hierbij wordt bijvoorbeeldgeld ingezameld om dieren te kopen. De organisatie draagt zelf zorg voor de accommodatie. Het moet een betaalbare organisatiezijn voor iedereen, dit is de reden dat het meeste onderhoud door de leden zelf gedaan wordt.Scouting Westenenk organiseerde, samen met Stichting IJssellandschap, houthakkerskampen. Hierbij gingen kinderen bomenhakken en kappen. Tevens onderhoudt de organisatie zijn eigen terrein.De Sloeproeivereniging Daventre Portu houdt zich op het moment niet bezig met beheer van de IJssel of haar uiterwaarden. Redenhiervoor is dat de vereniging geen eigen terrein te onderhouden heeft. In de toekomst zou de vereniging zich wel bezig willenhouden met medebeheer van de IJssel of de uiterwaarden. Overal waar hulp nodig is, zou de vereniging kunnen helpen. Het liefstwil de vereniging een eigen terrein met een eigen botenhuis. Ook zouden de roeiers vervuiling of vandalisme in de uiterwaardenkunnen signaleren.Natuurwerkgroep De Groene Knoop (enquête) houdt zich bezig met onderhoudswerkzaamheden aan natuurelementen. Het is eenvrijwilligersgroep en zij knotten wilgen (Stobbenwaarden, Bolwerksweiden) en onderhouden/snoeien meidoornheggen en leggenc.q. vlechten heggen (Stadsland). Tevens onderhouden zij wandelpaden. Deze activiteiten willen zij in de toekomst ook uit blijvenvoeren.

BIJLAGE 3.7BURGERPARTICIPATIE.In deze bijlage wordt uitgelegd wat burgerparticipatie inhoudt.HISTORIEWie denkt dat bewonersparticipatie in de stad een modeverschijnsel van deze tijd is, heeft het bij het verkeerde eind. Zo waren erin het 17de- en 18de-eeuwse Den Haag buurtverenigingen met grote bevoegdheden. Deze werden door bewoners van bij elkaarliggende straten in het leven geroepen. Zij droegen zorg voor voor zaken die ook onze hedendaagse buurtvereningingen ter hartegaan, zoals het bevorderen van de goede onderlinge verstandhouding en het bewaken van de leefbaarheidDe buurten verrichtten ook werkzaamheden die tegenwoordig door gemeentelijke diensten worden verzorgd. Ze werkten meebij de ordehandhaving, het blussen van een brand, het bijhouden van een soort bevolkingsregister en het innen van een soortbuurtbelasting. Tot de taak van het bestuur van de buurtvereniging behoorde verder het geregeld organiseren van een ‘vrolijckemaeltijdt’ die onder meer diende tot ‘continuatie van goede buurschap en de vermeerdering van vrientschap’. Bestuursleden van devereniging kregen soms van de lokale overheid een kleine vergoeding voor hun werkzaamheden. Toen de buurtverenigingen nietmeer konden voldoen aan de hogere eisen van bestuur, werden ze door de stedelijke overheid in 1816 opgeheven. Dat gebeurdeoverigens niet zonder heftige protesten.In de eerste helft van de 19 de eeuw waren slechts weinig burgers betrokken bij de politiek. Formeel bestond er geen kadervoor politieke participatie. Veel burgers mochten niet stemmen en konden alleen protesteren. Dat deden ze dan ook via politiekpamfletten. Daarvoor was echter wel een hoog ontwikkelingsniveau vereist en diende men te beschikken over relaties metinvloedrijke personen. Politiek was dus slechts voor een kleine groep mensen weggelegd. Daar staat tegenover dat het domein vande overheid veel kleiner was dan nu. Veel zaken moest men zelf regelen. De verzorgingsstaat was nog ver weg.Na invoering van het algemeen kiesrecht in 1919 wonnen politieke partijen steeds meer aan invloed. Het was de bloeitijd van hetopkomende socialisme en emancipatie van de arbeider. Ondanks deze toegenomen politieke participatie bleef de overheid toch nogvooral regent.De roep om verruiming van participatie stamt uit de jaren zestig en heeft alles te maken met de roep om democratisering in dieperiode. Het ging gepaard met ontzuiling, verdere emancipatie, gestegen welvaart en het geloof in maatschappelijke vooruitgang.Verwacht werd dat door participatie van burgers aan politiek en beleids- en besluitvorming een betere samenleving kon wordengerealiseerd.In de jaren zeventig kwam de inspraak en medezeggenschap op gang, de burger mocht mee gaan praten, waarna de overheid bijde uitvoering van het beleid weer alleen verder ging. In de jaren tachtig ging de overheid verder met het centraal stellen van demening en wensen van de burger. Ze profileert zich nu als ‘klantgerichte’ overheid en richt zich op de burger als gebruiker van deopenbare diensten. De burger wordt hiermee tevens uitgenodigd tot ‘calculerend burgerschap’, hoewel dat niet de bedoeling was.Recente ontwikkelingenDe overheid kan en wil niet meer voor alles zorgen en is taken gaan afstoten. Dit ging gepaard met decentralisatie en deregulering:meer verantwoordelijkheid naar lagere overheden en van daaruit weer naar de burgers zelf. Waren het in de jaren zestig de burgersdie participatie afdwongen, nu is het de overheid zelf die het stimuleert (wellicht mede doordat de actievoerders van toen nu vooreen deel zelf bestuurder zijn). De buurtverenigingen uit de 17 de eeuw lijken dus weer kans te maken. Net als toen worden daarbijgrenzen aan verantwoordelijkheden en bevoegdheden gesteld.Huidige grenzen ontstaan bijvoorbeeld daar waar de rechtsongelijkheid van de burger in gevaar komt (kleine groepen die hunbelangen goed weten te regelen ten koste van anderen). Of bij nationale en internationale wet- en regelgeving. Zo heeft hetbijvoorbeeld weinig zin als elke groep zijn eigen systeem van afvalverwijdering gaat regelen. Milieuproblemen zijn internationaal.In het Ecopolismodel worden daarom verschillende niveaus onderscheiden waarop problemen aangepakt moeten worden. Er iseen dynamisch evenwicht tussen verantwoordelijkheden op diverse niveaus (internationaal, nationaal, regionaal, lokaal, buurt,woning). Deze niveaus zijn onderling afhankelijk. De afstand tussen de verantwoordelijkheid van de individuele burger en die vande internationale politiek is in dit verband echter wel heel groot. Hij mag eens in de vier jaar stemmen voor Europees en nationaalparlement.De (actieve) participatie waar het in dit boek over gaat speelt zich af op lokaal en buurtniveau. Het is vooralsnog een open (maarinteressante) vraag of betrokkenheid op dit niveau invloed heeft op betrokkenheid bij problemen op hoger niveau.(Bron: te Velde, 1995)

8DOELDoel van burgerparticipatie is: het in gunstige zin beïnvloeden van de sociale omgeving van mensen, waaraan ze zelf een actievebijdrage leveren. (Bron: te Velde, 1995)Communicatie, oftewel interactie, is heel belangrijk bij burgerparticipatie. Interactie kan namelijk alleen inhoud krijgen als men vanelkaar weet waarop gereageerd kan worden. Het creeren van draagvlak bij en het mobiliseren van burgers, het wekken van juisteverwachtingspatronen, het informeren over de voortgang van een project, het creëren van een visuele eenheid, het in woord engeschrift rekening houden met vaak hevige emoties bij de burger: het zijn allemaal aandachtspunten waarbij communicatie heelbelangrijk is.Voor overheden zijn er twee hoofddoelen om burgers bij het ontwikkelen van beleid te betrekken.1. Het vergroten van de effectiviteit van beleid. Veel beleidsmaatregelen zijn niet of te weinig doelmatig. Ze bereiken niet wat werdbeoogd, ze hebben vaak onbeoogde en niet zelden zelfs ongewenste effecten. Door burgers als ervaringsdeskundige bij bepaaldebeleidsvorming te betrekken kunnen ongewenste gevolgen misschien worden voorkomen. Burgers weten hoe beleid uitpakt voorhuishoudens en individuen. Bovendien zijn burgers als betrokken buitenstaander soms in staat verrassende oplossingen voorbeleidsproblemen te bedenken.2. Het verhogen van de legitimiteit van beleid. Beleid dat is afgestemd op de gedragsroutines, ervaringen en wensen van burgerszal in het algemeen eerder op steun en acceptatie kunnen rekenen. Bovendien geven overheden die burgers bij beleidsvormingbetrekken het signaal af – veel breder dan alleen aan de directe deelnemers – dat ze de inzichten en meningen van burgers serieusnemen en er rekening mee houden. Ook dat zal ‘het draagvlak’ voor beleid vergroten, vaak zelfs als mensen het er op zich nietmee eens zijn. (Bron: Internet, IPP, 2006)ALGEMENE DOELENBurgerparticipatie moet niet gezien worden als doel op zich. Daarom is het belangrijk dat er bij elk burgerparticipatieproces voorafeen concreet beoogd einddoel opgesteld wordt. Tevens zijn er vier algemene doelen van burgerparticipatie.1. KwaliteitDoor gezamenlijk te werken aan de vorming van plannen en beleid kunnen burgers en overheid als team een hogere kwaliteitrealiseren. Van hoge kwaliteit is sprake als het proces leidt tot een plan of een beleid dat technisch, praktisch en financieel haalbaaris, dat past binnen vastgestelde en/of reële normen en uitgangspunten van de gemeente en dat aansluit bij de mening en dewensen van de burgers.2. DraagvlakAls de burger betrokken is bij het totstandkomen van beleid of plannen, het proces van dichtbij gevolgd heeft en weet dat eraandacht is geschonken aan zijn mening en de mening van zijn medeburgers, is de kans groot dat hij eerder achter heteindresultaat gaat staan dan wanneer die betrokkenheid er niet was. Meedoen leidt tot acceptatie, acceptatie leidt tot draagvlak.Dat kan zeer belangrijk blijken te zijn; het verhoogde draagvlak leidt er namelijk in de meeste gevallen toe dat er geen slechts eenzeer klein aantal bezwaren op gemeentelijke plannen en voornemens komen. Tijdswinst is het resultaat.3. BondgenootschapBurgerparticipatie is een goed middel om de burger tot een bondgenoot in de plan- of beleidsvorming te maken. Door hetbondgenootschap zal deze burger constructiever zijn. Tijdens een interactief proces worden (deelnemende) burgers immersgeconfronteerd met de werking van de politiek. Doordat ze participeren en dus een kijkje krijgen in de keuken beseffen ze dateen gemeente keuzes moet maken. Ze zien in dat niet altijd elk individueel belang behartigd kan worden, hoe graag ze dat ookzouden willen. Ze zien ook in dat voor- en tegenstanders van een bepaalde keuze met argumenten komen die ze zelf nooit zoudenbedenken. De burger leert te kijken met een bredere blik en hij leert belangen af te wegen. Als dat vaak genoeg gebeurt, zaldiezelfde burger op termijn constructiever worden en zal hij eerder in staat zijn in hoofdlijnen te denken. Uiteindelijk kan dit debandbreedte vergroten waarbinnen een bestuur autonoom zijn werk kan doen. Immers: de burger zal minder sceptisch zijn, hijzal zich minder snel bezighouden met details, en het ‘algemeen belang’zal eerder prevaleren boven het eigen belang. Gevolg oplangere termijn: meer efficiency in de besluitvorming, minder kosten bij de totstandkoming van deze besluitvorming en snellereprocedures.4. ImagoOm de kloof tussen burger en bestuur te dichten zullen gemeenten vaker gaan ‘samenwerken’ met de burgers. Het gaat daarbijniet alleen om het resultaat, maar ook om het proces en de rol van de gemeente als partner in dat proces. Burgerparticipatiestelt een gemeente in staat om zich te profileren als partij waar uitstekend mee samen te werken is. Burgerparticipatie is dus eenuitstekend instrument waarmee het imago van een gemeente versterkt en verbeterd kan worden. Het instrument biedt immersvoldoende mogelijkheden om burgers het gevoel te geven dat er naar hen geluisterd wordt en dat ze iets te vertellen

9hebben. Als gemeenten dit goed en vaak genoeg doen, zullen burgers op termijn minder snel geneigd zijn om te denken dat eengemeente toch maar doet wat zij wil. Daarmee zou het vertrouwen van de burger in een gemeente en de lokale democratie kunnentoenemen. Gemeenten moeten zich echter wel realiseren dat het creëren van een imago geen sinecure is. De gemeente zal zichtegenover de burger voortdurend moeten bewijzen. Burgerparticipatie moet dan ook gezien worden als een continue proces. (bron:Hendrikx en Eijsermans, 2004)PARTICIPATIELADDEREr zijn diverse niveaus van participatie. Bij de verschillende niveaus verandert de invloed,verantwoordelijkheid en betrokkenheid van de participant.Informeren: Het politieke bestuur bepaalt de politieke agenda voor besluitvorming.Ze informeert de burgers/organisaties over de ontwikkelingen maar zien hen niet alsgesprekspartners.Raadplegen:Het politiek bestuur bepaalt in hoge mate zelf de politieke agenda voor besluitvorming maarzien betrokken burgers / organisaties als gesprekspartners bij de ontwikkeling van beleid. Degespreksresultaten vormen mogelijke bouwstenen voor beleid, maar politieke bestuurdersverbinden zich niet aan de resultaten die uit de gesprekken voorkomen.Adviseren:Het politiek bestuur stelt de politieke agenda samen, maar geeft betrokken burgers /organisaties gelegenheid om problemen aan te dragen en oplossingen te formuleren. Politiekebestuurders verbinden zich niet aan de resultaten van het participatietraject.(Bron: Internet, Kei KenniscentrumStedelijke Vernieuwing, 2006)Coproduceren:Het politiek bestuur en betrokken burgers / organisaties komen gezamenlijk eenprobleemagenda overeen, waarna gezamenlijk naar oplossingen wordt gezocht. Bestuurderskunnen nog bij de uiteindelijke besluitvorming beargumenteerd afwijken van de inbreng van dedeelnemers, maar hun commitment is veel zwaarder dat bij participatieniveau “adviseren”.Meebeslissen:Besluitvorming wordt aan de betrokkenen gedelegeerd. Het politiek bestuur verbindt zich aandeze besluiten.(bron: Internet, IPP, 2006)

BIJLAGE 4.11BESCHRIJVING VAN DE VOORBEELDPROJECTEN.ANGELSLO, EMMENHistorieAngelslo is gebouwd in het begin van de jaren zestig als gevolg van de industria lisatie van Emmen. De naam ‘Angelslo’ komt vande oude buurtgemeenschap die hier voor de bouw van de nieuwe woonwijk lag.In de jaren tachtig raakte de wijk wat in verval. De neerwaartse spiraal was voor de gemeente Emmen reden om te komen toteen stadsvernieuwingsproject. Hiervoor is gebruik gemaakt van het fonds Stads- en dorpsvernieuwing, gericht op het verbeterenvan wonen en woonomgeving. Men realiseerde zich echter al snel dat stadsvernieuwing op zichzelf niet voldoende was om hetnegatieve proces te keren. Aandacht voor de fysieke kwaliteiten van een wijk zonder aandacht voorhet sociale klimaat is tot mislukken gedoemd. De bewoners moet een perspectief worden geboden om gezamenlijk met debetreffende organisaties te werken aan verbetering van de leefbaarheid in de wijk.Het opbouwwerk, ondersteund door een extern bureau, ontwikkelde daarom plannen voor een integrale aanpak van hetbuurtbeheer. Hieronder verstaat men een voortdurende en kleinschalige aandacht en zorg voor de leefbaarheid van de buurt:sociaal en fysiek welzijn van de bewoners, fysieke toestand van de buurt, openbare orde en veiligheid.Dit proces is momenteel volop aan de gang, maar blijkt ook een moeizaam pro ces. Voor de gemeente betekent de nieuwe aanpakeen hele omschakeling. Voor de Wijkvereniging Angelslo mag het allemaal veel sneller gaan. ‘Nederland wordt verziekt door denotàs’, merkt een bewoner op.Fysieke omgevingAngelslo is ontworpen vanuit een duidelijk stedebouwkundig concept. De wijk is gericht op wonen, winkelen, maatschappelijkeactiviteiten en onderwijs. Werken deed men elders (met name bij AKZO). De wijk is ruim opgezet, heeft veel groen voorzieningenen gescheiden verkeersstromen met het oog op de verkeersveilig heid. Er is een overzichtelijke indeling in zes clusters, diebereikbaar zijn via doodlopende wegen. De woningen (ruim 3600 in totaal) zijn voor het grootste deel huurwoningen; met nameaan de zuidkant staan ook koopwoningen en vil làs. Angelslo heeft vier basisscholen; ze liggen verspreid door de wijk en liggenvoor alle kinderen dichtbij huis (kinderen kunnen er veilig per fiets of lopend komen). Ook heeft de wijk een aantal scholen voorvoortgezet onderwijs. Verder zijn er kerken, een sporthal, winkelcentra, een maatschappelijk en cultureel cen trum en een kleinwoonwagencentrum.Het vele groen in de wijk is tot op de dag van vandaag intact gebleven. Het wordt gekenmerkt door veel gras en inmiddelsmooie volgroeide bomen. Van bovenaf gezien liggen de huizen echt in het groen. Het is de wijk van Emmen met het meestegroen per woning (239 m2). Door de verspreid staande bomen in het gras maakt de wijk een ruime indruk.In 1985 zijn de aanvankelijk ook tot het openbaar groen behorende voortuinen overgedragen aan de bewoners. Een deel vanhet groen staat momenteel onder druk door gebrek aan parkeerplaatsen, als gevolg van de sterke toename van het autoverkeer.Delen van het blokgroen zijn illegaal door bewoners bij de woning betrokken. Dit groen is versnipperd geraakt en bovendien inslechte staat. Veel plekken zijn dichtgegroeid. Op de grens met de wijk Emmerhout bevindt zich een gemeentelijke ecologischetuin, de Loackershof, een voorbeeldtuin voor eco logisch tuinieren.Sociale omgevingHet aantal inwoners (ca. 9000) is de laatste jaren met zo’n tien procent gedaald. (leegstand in flats), terwijl het aantal migrantenflink is gestegen. In sommige delen van de wijk is dit opgelopen tot zo’n 30 procent van de bevolking. tegelijk zijn veel van deoorspronkelijke bewoners vertrokken naar andere wijken van Emmen, hoewel veel ouderen juist bleven. Al deze veranderingenhebben een toenemende spanning in de buurt veroorzaakt. Geleidelijk aan is de kwaliteit van de wijk teruggelopen, hetgeen zichniet alleen uit in achteruitgang van de woningen, maar ook in verwaarlozing van de openbare voorzieningen als speelterreinenen het openbaar groen. Het echte wijk-gevoel verdween en vandallisme, burenruzies e.d. namen toe. Allemaal signalen van eenneerwaartse spiraal van verval en verpaupering.Er is één wijkagent op 9000 inwoners, wat te weinig is. Zijn aanwezigheid werkt wel preventief. De agent is ook aanspreekpuntvoor klachten.De voorzitter van de Wijkvereniging Angelslo: ‘Het migrantenprobleem is wat opgeblazen. Ook Nederlanders hebben problemenonderling. Wel is er een ver schil in cultuur. Migranten kennen niet de voortuintjes-cultuur van de Neder landers. Je moet groteconcentraties migranten voorkomen. Mensen hebben hier goede huizen. De wijkvereniging heeft een preventieve taak om dewijk goed te houden.’ParticipatieBewonersparticipatie is in Angelslo een integraal onderdeel van het zich ontwik kelende buurtbeheer. Participatie in het groen isvoor alle partijen nog een heel leerproces. Verschillen in visies spelen hierbij ook een belangrijke rol. De afdeling Groen, Recreatieen Toerisme wil de eenheid in de beplanting bewaken en stelt dat als voorwaarde voor participatie. Bewoners willen(Bron: te Velde, 2006)

12soms bloembakken, terwijl de gemeente die wil reserveren voor het centrum.Vanuit het opbouwwerk is natuurlijk groenbeheer gestimuleerd. Men ging met een groep bewoners op excursie naar Zwolle omdaar een project groenbeheer te bekijken, er werden voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd en een cursus ‘Maak je eigen tuinnatuurlijker’ gegeven. Hierdoor groeide zeker de belangstel ling voor het onderwerp, maar het was niet voldoende om het echteen plek te geven in het buurtbeheer. Daarvoor is een veel steviger samenwerkingsstructuur nodig en zo ver is het nog niet inAngelslo. Daarnaast is natuurlijk beheer niet voor alle bewoners interessant. Veel mensen zijn nu eenmaal meer geïnteresseerdin rozen en vaste planten.‘Trekkers’ zijn zeer belangrijk voor het succes bij bewonersparticipatie. Die men sen moet je koesteren. Gelukkig was er in Angelsloeen bewoner die deze rol op zich nam. Mede hierdoor kwam er een geslaagd plan voor de herinrichting van ‘Het Veld’, eenbuurtparkje waar diverse bewoners bij betrokken zijn geweest. De voorlichtingsborden van de gemeenre werden eruit getrokken,die van de bewo ners zelf kwamen ervoor in de plaats. Een fraaie illustratie dat het hUn terrein is geworden. De gemeente stelt nualleen materiaal beschikbaar om bordjes te maken. Door bezuinigingen bij de gemeente op het onderhoud van groen zijn ook welstukjes groen ingenomen door bewoners. Via huren of kopen wordt geprobeerd dit een meer legale status te geven.Speelvoorzieningen spreken bewoners aan. Met subsidie van Jantje Beton zijn bewoners betrokken geweest bij het opzetten vanspeelplekken.Met de verdere ontwikkeling van het buurtbeheer is te verwachten dat bewoners participatie in het groen zich ook verderontwikkelt. Een complicatie hierbij is dat het groenonderhoud door de gemeente grotendeels is uitbesteed, waardoor erweinig eigen mensen in de wijk lopen om het samenspel met bewoners gestalte te geven. Het opbouwwerk, een netwerk vancontactpersonen uit de clusters van de wijk, en een ondersteunende rol van de afdeling Groen vormen dan een mogelij ke optievoor verdere ontwikkeling.Bron: te Velde, 2006)

13BEGELEIDING DORP EXLOOEen aantal inwoners van het dorp Exloo zijn aan de slag gegaan met de toekomst van het dorp. Ze hebben een enquête opgezetvoor alle inwoners om na te gaan waar de kansen en de knelpunten zitten. De resultaten van de enquête zijn gepresenteerdaan het dorp. Op basis van de uitkomsten is door een werkgroep van bewoners een plan van aanpak gemaakt voor het verderuitwerken van de thema’s verkeer, wonen en voorzieningen. In opdracht van de gemeente Borger-Odoorn heeft Anantis Project &Procesmanagement de begeleiding van dit hele proces verzorgd en er voor gezorgd dat het plan van aanpak er is gekomen.Het project in Exloo valt binnen het kader van het Hunzeproject. Met behulp van het Van Hallinstituut is een belevingsonderzoekuitgevoerd. In het hele dorp is een enquête uitgezet. Deze is aan huis bezorgd en weer opgehaald. In deze enquête is gevraagdwat men vindt van het dorp Exloo en welke kant zij het dorp op willen zien gaan. De antwoorden op deze enquête zijn verwerkt ineen plan van aanpak. In dit plan van aanpak zijn verschillende onderwerpen besproken, die ieder onderzocht moeten worden.Dit project is goed verlopen omdat bewoners van het dorp het onderzoek zelf hebben opgezet. Belangrijk is wel dat zij hierbijprofessionele ondersteuning hebben gehad.(Bron: pers.comm. Buitenkamp, 2006)Meer informatie: Martha Buitenkamp (Anantis Project & Procesmanagement)

14BUURTSCHAP IJSSELZONE ZWOLLEVier partijen in het buurtschap Schelle Oldeneel bij Zwolle hebben een intentieverklaring ondertekend. Doel is een integraleplanstudie uit te werken rond rivierverruimende maatregelen, waterwinning, natuurontwikkeling en over de door de bewonersgewenste ontwikkeling in dit gebied. De opstelling van de verklaring en de organisatie van de ondertekening is door Anantisverzorgd in opdracht van de gemeente Zwolle en Vitens.Bij de Buurtschap IJsselzone Zwolle heeft een overleggroep van betrokkenen een visie opgesteld voor de buurtschap. Belangrijkhierbij is dat er in de buurtschap geen woningbouw gepleegd mag worden. Er moet ruimte komen voor een groene zone metwaterwinning, recreatie, beheerslandbouw door één boer en natuurontwikkeling.Beheer van de buurtschap gebeurt door bewoners zelf. Sinds 1 januari 2006 is er een vereniging die het beheer regelt. Iederebewoner die iets te bieden heeft qua beheer kan zich bij deze vereniging aanmelden. Op die wijze kan iedereen die meewerkt aanhet beheer daar ook voor beloond worden.Belangrijk bij dit project is dat er belangrijke trekkers in het gebied zijn, waaronder een wethouder van de gemeente Zwolle, diebij de mensen langs gaat en zich in het gebied laat zien.Belangrijk is dat niet alleen burgers, maar ook de politiek geduld moet hebben.(Bron: pers.comm. Buitenkamp, 2006)Meer informatie: Martha Buitenkamp (Anantis Project & Procesmanagement)

16Uiteindelijk heeft een groep van ongeveer 25 bewoners zich aangemeld voor de wandeling en de workshop. Dit was het door degemeente aangegeven maximale aantal.Het blijkt dat een begrip als ‘integraal waterbeheer’ pas echt gaat leven bij bewoners als ze het plaatsen binnen decontext van hun eigen leefomgeving. Tijdens de workshop zijn via het principe van rekenen, tekenen en argumenteren ontwerpengemaakt voor vier buurten. Over algemene principes kon men het erg oneens zijn, echter als een vertaling moest wordengemaakt naar een praktische situatie, was vaak sprake van verbazingwekkend veel consensus. Er zijn ontwerpen gemaaktdie waterhuishoudkundig gezien niet volledig optimaal zijn, maar goed aansluiten bij de wensen van bewoners over parkeren,het tegengaan van sluipverkeer, de kwaliteit van groenvoorzieningen, de mogelijkheden voor kinderen om te spelen en zelfshet ouderenbeleid. Er werd echt integraal gedacht. Tevens ontstonden er ideeën voor een waterkunstwerk, waarbij een metregenwater gevulde waterkolom centraal staat. Deze waterkolom staat dit water langzaam af aan een molentje. Heeft het netgeregend, dan draait het molentje vrij snel. Hoe langer het droog is, hoe langzamer het molentje gaat draaien. Na veertien dagenstaat hij helemaal stil. Een dergelijke waterkunstwerk heeft ‘geen’ milieurendement, echter heeft voor de bewoners - in dit gevaltochzeer veel waarde.In eerste instantie maakte men zich bij de organisatie zorgen om de representativiteit van de betrokken bewoners. Ze bleken nietgelijkmatig verspreid uit de wijk te komen - sommige straten waren duidelijk oververtegenwoordigd - en van de huurders in dewijk was niemand aanwezig. Achteraf bleek dit geen echt bezwaar te zijn. H.et is primair van belang dat de bewoners die zich inhet begin melden echt enthousiast zijn. Dit enthousiasme wordt later overgedragen op andere bewoners, ook de huurders. Devariëteit in de groep bewoners was ondanks de oververtegenwoordiging van bepaalde straten toch zeer groot De door de groepaangedragen ideeën getuigden van grote inleving in andere bewoners. De actie “een ton voor elk balkon” is hier een voorbeeldvan.In het ontwerpproces hebben de bewoners basisideeën aangeleverd voor een ontwerpatlas. In een latere fase zijn deze ideeënin samenspraak met professionals verspreid over de wijk toegepast. Daarbij verschillen de gekozen oplossingen en techniekenvaak per straat. In één straat, bijvoorbeeld, ontwikkelden bewoners weerstand tegen een infiltratiegreppel (wadi) die in eengroenstrook tussen de straat en het trottoir was gedacht. Het zou tot mogelijke overlast kunnen leiden bij het in- en uitstappenvan een geparkeerde auto. Infiltratiegreppels waren daar niet aanvaardbaar. Andere - duurdere oplossingen - waren niet haalbaar,althans zo leek het. In deze impasse is men gezamenlijk op zoek gegaan naar andere mogelijkheden en uiteindelijk is mengestuit op nieuwe materialen die het mogelijk maakten een ondergrondse infiltratievoorziening aan te leggen. Deze oplossing wasaanvaardbaar en haalbaar, zij het dat hier niet meer voldaan kon worden aan de wens waterstromen zo lang mogelijk zichtbaar tehouden. Juist de spanning tussen het haalbare en het aanvaardbare heeft hiergeresulteerd in een creatieve oplossing. .Met name in het begin verliep het proces zeer soepel. Het bleek dat water een goede wegvoorbereider is voor meer gevoeligeonderwerpen, zoals parkeren en verkeersdrempels. Water is relatief onschuldig en daardoor erg geschikt om in de beginfase departijen tot elkaar te brengen en het onderhandelingsproces over het aanvaardbare en haalbare te laten plaatsvinden. Er werddan ook gesteld: “Begin met water, de rest komt later.”Op het moment dat het proces het punt van. de detaillering naderde, verhardden de standpunten en moest alles op allesworden gezet om de inbreng van bewoners te continueren. Zo waren er enige verkeersdeskundigen die hun professioneleinbreng aanzienlijk waardevoller vonden dan de inbreng van de bewoners. Een zorgvuldig opgebouwd vertrouwen werd in kortetijd afgebroken. Ook waren er enige financiële tegenvallers, waardoor bepaalde toezeggingen moesten worden teruggedraaid.Achteraf is de volgende indeling in drie fasen aangebracht:1. Ongeïnformeerd optimisme. 2. Geïnformeerdpessimisme. 3. Geïnformeerd optimisme.De tweede fase heeft nog vrij lang geduurd. De organisatie bij de gemeente ‘s-Hertogenbosch had echter veel ruggengraat enwist uiteindelijk fase 3 te bereiken, met steun van het waterschap. Het plan bevindt zich nu in de uitvoeringsfase. Wellicht was degrootste verrassing dat tegen- de verwachting van de gemeente in de bewoners in een evaluatie van het proces lovend waren.Het proces in de wijk De Vliert kenmerkt zich primair door de communicatieve sturing. Een hoogtepunt daarbij was de openingvan het waterinfocentrum op 5 juni 1999, op een centrale plaats in de wijk, met vele wateractiviteiten. Het bleek dat ongeveereens per twee maanden een moment moest zijn waarop iets getoond of afgerond moest worden, waarbij vele bewoners aanwezigmochten zijn. Bij een lagere frequentie erodeerde het enthousiasme merkbaar en bij een al te hoge frequentie ontstond zelfsenige irritatie.Van financiële sturing was ook sprake. Bewoners kregen een tegemoetkoming bij werkzaamheden die ze zelf uitvoeren.Tevens stelde de gemeente oude wijnvaten ter beschikking, te gebruiken als regentonnen. Juridische sturing, het instellen vangebodsbepalingen, is niet nodig geweest.(Bron: Geldof et al, 2006)

17HUNZEPROJECTHet Hunzeproject is een project van de provincie Drenthe en de gemeente Borger-Odoorn, Aa en Hunze en Tynaarlo. Hetis gericht op plattelandsontwikkeling met natuurontwikkeling, woningbouw, waterberging, recreatie en nieuwe vormen vanlandbouw. De bewoners van het gebied zijn gevraagd een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het gebied. Daarvoorzijn vier gebiedscommissie opgericht. ‘Anantis Project & en procesmanagement’ is vanaf 2002 door de provincie ingehuurd omhet secretariaat van deze commissies te verzorgen. Dit secretariaat vormt een spilfunctie en is de schakel met de ambtelijkeprojectgroep en de stuurgroep van het Hunzeproject.Bij het Hunzeproject zijn gebiedscommissies ingesteld, waarin bewoners zitten die afkomstig zijn uit verschillende groepen. Hierbijmoet wel aangegeven worden dat deze personen niet de groep vertegenwoordigen, maar vanuit hun eigen standpunt kijken.Iedereen die een plan heeft voor het gebied kan deze indienen bij de gebiedscommissie. Deze gebiedscommissie heeft eengemeentelijke projectleider, onafhankelijke voorzitter en een onafhankelijke secretaris, Martha Buitenkamp. De gemeentelijkeprojectleider gaat na of deze plannen mogelijk zijn binnen het gemeentelijke beleid.Van de plannen die binnen komen bij de gebiedscommissie wordt een projectplan gemaakt. Dit projectplan wordt op zijn beurtbekeken en daarmee probeert men subsidies binnen te halen. Bijvoorbeeld subsidies uit het Investeringsbudget Landelijk Gebied(ILG).Dit project werkt in de praktijk erg goed. Als andere organisaties in het gebied iets willen ondernemen, raadplegen zij vaak degebiedscommissies om bewoners te laten inspreken.(Bron: pers.comm. Buitenkamp, 2006)Meer informatie: Martha Buitenkamp (Anantis Project & Procesmanagement)

18LE – ROY – GEBIED, GRONINGENHistorieDe eerste huizen in de wijk Lewenborg dateren van 1972. De wijk, waar thans 14.000 mensen wonen, is aangelegd volgens hetZweedse model. Dat houdt in: begroeiing alleen weghalen voor de bouw van huizen en de bestaande begroeiing en sloten zoveelmogelijk in stand houden. Tot 1973-1974 is er ruim gebouwd. Een paar jaar na de oliecrisis drong het besef door dat er op teruime voet gebouwd werd. Sinds die tijd werd de (tuin-)ruimte minder en werden de huizen kleiner (‘normaler’). De toenmaligepremie-A woningen staan nu te boek als herenhuizen. In 1973 ging de gemeente een contract aan met Louis Le Roy om openbaargroen volgens zijn ideeën in te richten. Deze ideeën zijn neergelegd in het boek Natuur inschakelen, natuur uitschakelen (Le Roy,1973). Uitgangspunt hierin is de mens te integreren in de dynamische wereld van de natuur. Plannen zijn hier in nooit definitief.Vooral de tijd moet zijn werk kunnen doen. En machines zijn in principe niet nodig.Het contract met Le Roy had een looptijd van 10 jaar, waarbij voor het gebied een bedrag ter beschikking stond van 100.000gulden. In die periode werd de basis gelegd voor het huidige Le Roy-gebied. Een uniek, spannend (en contro versieel) openbaargroen project van 6 ha, ingericht en onderhouden door wijk bewoners. Eigen tuin en openbaar groen gaan hier vloeiend in elkaarover. Na de tien jaar had de gemeente genoeg van de eigenzinnige Le Roy en werd het gebied voor onbeperkte tijd overgedragenaan de beheersgroep (opgericht in 1980). Voor de gemeente begon het ook te lijken op een machtsspel tussen Le Roy en deverantwoordelijke wethouder. De bewoners hadden het tot dat moment aardig kunnen vinden met Le Roy.Het Le Roy-gebied is anders dan de meeste groengebieden. Dat komt voorname lijk doordat het plan niet van tevoren op papierdoor deskundigen is uitgedacht. Hier ‘ligt niets vast’. In wisselwerking met activiteiten van bewoners is het in per manente staatvan ontwikkeling.Een uitspraak van een jongetje (onderzoek ‘Buiten spelen in Lewenborg’, Schui temaker en de Vlas, 1985): ‘Wij willen dat het LeRoy-gebied niet in handen komt van de gemeente, want je kunt er leuk hutten maken, verstoppertje spelen, e.d. Als het in handenvan de gemeente komt, dan worden er netjes paden aan gelegd en dan kan je er niet lekker meer ravotten.’Fysieke omgevingHet gebied is ruim en zeer groen opgezet. De huizen zijn gegroepeerd rond het Le Roy-gebied. De particuliere tuinen sluiten aanop het openbaar groen. Het Le Roy-gebied zelf is een groot, gevarieerd groengebied. De grote, beeldbepalende waterpartijenbehoren niet tot het eigenlijke Le Roy-gebied, maar tot het Water schap. Het gebied heeft een grote biologische rijkdom. Er komenmeer dan tien soorten padden voor en daarnaast leven er kikkers, salamanders, egels, bunsings en kippen. De huizen in dezewijk, ook de huurwoningen, verkeren in een goede staat.Sociale omgevingHet is niet ongebruikelijk dat een nieuwe wijk een slechte naam heeft. Lewen borg is door journalisten in het begin kapotgeschreven. ‘Laat je niet in Lewen borg drukken’, viel te lezen. De kritiek is niet altijd begrepen. Is de (oude) stad vertrouwder?Tegenwoordig heeft Lewenborg een iets betere naam. De prijs van de koopwoningen stijgt dan ook.De wijk kent een verticale woonstructuur; een academicus naast een werkloze is niet ongebruikelijk. Overigens is er langzamerhandtoch een soort scheidingopgetreden, met name door de koopwoningen. De wijk bestaat nu voor ongeveer de helft uit huur-, en voor de andere helft uitkoopwoningen.Lewenborg is een rustige woonbuurt. Alleen in de hoogbouw komen wel wat problemen voor. Er bevinden zich illegale zaakjes.Door echter de vrije toegang te beperken en huismeesters aan te stellen is de situatie verbeterd. Opmerkelijk is een recenttendentieus artikel in de Volkskrant Qungschleger, 1994) over crimi naliteit van jongeren die zich verveeld ophouden in het LeRoy-gebied. In het artikel wordt gesuggereerd dat Le Roy deze situatie met zijn ideeën in de hand heeft gewerkt. In werkelijkheidechter komen de criminaliteitscijfers overeen met het landelijk gemiddelde.Het is een stabiele buurt. Combinatie van vrijheid en groen houdt mensen gebonden. Buitenstaanders zijn soms verbaasd hoeveeler mag. Voor veel mensen die vroeger bij het gebied betrokken zijn geweest, is het nog steeds een bijzonder gebied. Als je henelders tegen komt, vragen ze: ‘hoe gaat het met het gebied?’Wat verder opvalt is de grote tolerantie. Voor een deel zal dat te maken hebben met de gemoedelijkheid van de Groningers terplekke, maar voor een groot deel zeker ook met de ruime opzet van de wijk. In het Le Roy-gebied kan veel gebeu ren zonder datiemand er last van heeft.Het werkloosheidspercentage is vrij hoog. De laatste twee jaar heeft dit echter niet tot extra problemen geleid. In grote lijnen ishet sociaal gezien een Neder landse doorsneewijk.Ook voor de stad is het Le Roy-gebied bijzonder. Elke nieuwe directeur en bur gemeester is er rondgeleid. Ook over buitenlandsebelangstelling heeft het gebied niet te klagen gehad. gebied is ook in die zin uniek, dat verantwoordelijke

19gemeente-ambtenaren het niet als een model zien dat je overal in Groningen kunt toepassen. Dat komt vooral door decontroversiële reacties die het gebied oproept. Men wil er graag wonen, of juist helemaal niet.ParticipatieNaast alle kritiek bestaat er grote waardering voor de beheersgroep, een groep bewoners die leiding geeft aan het beheer van hetgebied. Uit onderzoek bleek dat zo’n 30 procent van de mensen actief betj)kken is bij het gebied. Daarnaast is er nog groep diewel eens mee wil doen als er iets georganiseerd wordt, en een groep die het allemaal koud laat. De motor achter de participantenis de beheers groep, een zeer actieve kern (zoals gebruikelijk bij bewonersparticipatie). Enkelen zijn er al vanaf het begin met LeRoy bij betrokken en aan het gebied verknocht geraakt. .Het totale gebied is verdeeld in een zestal clusters, die elk weer hun eigen con tactpersoon hebben. De initiatieven vanuit declusters worden voorgelegd aan de beheersgroep, die de plannen vooral op financiële haalbaarheid toetst. Ook hier is een grotetolerantie ten aanzien van de aard van de plannen. Daardoor kent het gebied ook zeer verschillende plekken, van gebieden dieop een soort Engelse landschapsruin lijken tot gebieden die sterk verwilderd zijn. Nog steeds geldt: de tijd moet z’ n werk doen,geen lange termijn plannen. En niets is definitief.De tolerantie geeft ook problemen. ‘Landjepik’ wordt veel bedreven. Het is ook verleidelijk als je eigen tuin grenst aan een grootgroengebied. Het particulier gebruik van openbaar groen is echter tegen de spelregels en wordt dan ook bes treden door debeheersgroep.Door de omvang en door de leeftijd van het project zijn de mogelijkheden om te participeren zeer divers. Enkele voorbeelden vanonderhoud: een brug stroefmaken op verzoek van bewoners, een speelveldje maaien, dode bomen weghalen uit het wilgenbos, onderhoud van de windmolenen de bijenkorf, gras maaien, paden onderhouden, nieuwe beplanting aanbrengen, snoeien, aanleg van wan delpaden, eenvissteiger, speelobjecten enz.Voor veel kinderen is de wijk een eldorado. In het wilgenbos bouwen ze hun eigen hutten en als ze een dak nodig hebben, kappenze een boom.Op het grensvlak van particuliere en openbare terreinen bevinden zich kippehok ken, volières, kassen, bessestruiken en zithoekjes.Ook zijn er op diverse plaatsen volkstUinen. Enkele liggen wat te veel uit het zicht, waardoor daar veel groente gepikt wordt. Daarhadden sommigen toch genoeg van: ‘die tuinen geven we maar terug aan de natUur.’(Bron: te Velde, 2006)

20OLSTERUITERWAARDENTen noorden van de bebouwde kom van Olst worden de uiterwaarden heringericht. Dit gebied, een buurtschap met ruim 60 huizen,wordt ook Fortmond genoemd.De herinrichting in de Olsteruiterwaarden is gericht op ontwikkeling van nieuw natuurgebieden, recreatief medegebruik en meerveiligheid bij hoog water.In het kader van NURG (Nadere Uitwerking RivierenGebied) en RVR (Ruimte voor de Rivier) stellen de Overijsselse gedeputeerdeneen plan van aanpak vast. De presentatie hiervan aan het publiek leidt tot grote commotie. Die avond is dan ook gevraagd wieer wilde meepraten bij de uitwerking van de plannen en later is dit via plaatselijke belangen nogmaals gevraagd. Uiteindelijknamen twee Fortmonders en een agrariër deel aan de werkgroep Integrale Planuitwerking, die advies geeft aan de regiegroep,die op haar beurt voorstellen maakt voor de beslissende stuurgroep van het Gebiedsgericht Project IJsseluiterwaarden Olst. In dedaaropvolgende drie jaar komen de burgers ongeveer acht keer per jaar bijeen met vertegenwoordigers van de Dienst LandelijkGebied, Provincie Overijssel, Rijkswaterstaat Directie Oost-Nederland, gemeente Olst-Wijhe, Staatsbosbeheer, waterschappenGroot Salland en Veluwe, Gelders Landschap, Recreatiegemeenschap Salland en Solvay Pharmaceuticals.De burgerparticipatie is goed verlopen. Het is belangrijk dat je de mensen er vanaf het begin af aan bij betrekt. Hierdoor worden zeop de hoogte gehouden, kunnen ze duidelijk maken welke problemen ze hebben met de plannen. Echter, niet alles wat de burgerswillen kon ingewilligd worden. De kaders en randvoorwaarden liggen vast, daarbinnen is ruimte om te schuiven met alternatieven.Door de mogelijkheden met elkaar te bespreken wordt er begrip gekweekt voor elkaar.Naast de participatie in de werkgroep is er verder ook veel aandacht besteedt aan de communicatie. Zo zijn er op beide oevers 10tot 12 bijeenkomsten geweest.Wat beter had gekund is de startbijeenkomst waarbij alle partijen gezamenlijk een probleemanalyse maken. De startbijeenkomstbestond uit een dagdeel, dit had beter verdeeld kunnen worden over 2 tot 3 dagdelen.(Bron: Brakel en Domen, 2006)Meer informatie: Provincie Overijssel

21RIJNWAARDENSE UITERWAARDENBIJZONDER PROCESIn de jaren 1997 tot 2001 is gewerkt aan een inrichtingsplan voor een belangrijk deel van het buitendijkse gebied bij Lobith, deRijnwaardense Uiterwaarden. Op het eerste gezicht gaat het hier om een inrichtingsplan zoals er al enkele zijn gemaakt en zoalser nog vele zullen volgen in het rivierengebied. Dit is echter slechts ten dele waar. Wat het inrichtingsplan van de RijnwaardenseUiterwaarden bijzonder maakt is het proces dat is gevolgd om tot een plan te komen dat niet alleen aan alle kwaliteitseisenvoldoet, maar dat ook in nauwe samenspraak met betrokkenen tot stand is gebracht. Dit “interactieve proces” maakt, incombinatie met de kenmerken van het gebied en de timing van het plan - dit is het eerste inrichtingsplan van deze omvang waarnatuur- en veiligheidsdoelstellingen op gelijkwaardig niveau worden gecombineerd een nadere kennismaking met het procesnuttig.HET GEBIEDHet plangebied beslaat circa 1200 hectare. In het gebied wonen ongeveer 25 huishoudens. Er zijn ook economische activiteiten.Het gebied kent zowel extensieve als intensieve recreatie. Deze laatste concentreert zich rond een plas “De Bijland” . In hetgebied bevinden zich drie steenfabrieken en een camping. Deze vallen buiten het plan gebied, ofwel, deze activiteiten wordenvoortgezet.Wie het plangebied bekijkt zal zien dat een groot deel van het gebied weidegrond is. Daarnaast bevinden zich in het gebiedkleiputten.Rivierkundig is van belang dat het gebied rond het spitsinspunt ligt; het water wordt hier verdeeld over de verschillendeRijntakken. Ingrepen in het plangebied moeten worden beoordeeld op consequenties voor benedenstroomse gebieden.Het gebied is te verdelen in deelgebieden; de Groene rivier, de Lobberdensche Waard (Noord en Zuid), de Geitenwaard en deBijland.AANLEIDINGENEr zijn twee aanleidingen. De eerste en aanvankelijke aanleiding is Ontwikkelingsvisie Gelderse Poort. Deze ontwikkelingsvisiewordt in 1995 door het Rijk, provincis, en lokale overheden vastgesteld. Doel van de Ontwikkelingsvisie is het herstellen vanriviergebonden natuur. De Ontwikkelingsvisie bevat een globale kaart waarin ook de hoofdlijnen voor het plangebied zijnweergegeven.De tweede aanleiding is de Beleidslijn ‘Ruimte voor de Rivier’(die overigens bij de aanvang van het project nog in ontwikkelingwas) en het daarna in gang gezette beleid. Het doel voor de toekomst van deze beleidslijn, is het vergroten van dedoorvoercapaciteit van het water door het rivierbed en de uiterwaarden.Bij aanvang van het project zoekt de projectleider, Rijkswaterstaat, naar een vorm voor een open planproces. De belangrijksteaanleiding hiervoor is het besef dat de uitvoering van het inrichtingsplan staat of valt met de bereidwilligheid van grondeigenarenom mee tewerken. Parallel hieraan speelt een veranderende kwaliteitsopvatting. Deze opvatting luidt dat het in het planprocesverwerken van lokale kennis en opinies tot een daadwerkelijk beter inrichtingsplan zou kunnen leiden. Bestaande methodes voorinteractieve planvorming (zoals Infralab) worden als ,niet geschikt ervaren, een planproces op maat is nodig.POLITIEKE BESTUURLIJKE INKADERINGUit een analyse van de uitgangspunten bleek dat inhoudelijk al veel vaststaat, maar dat er voldoende ruimte is voor een goede,open dialoog. Deze dialoog spitst zich met name toe op het karakter van het landschap en de natuurdoeltypen. De overheid neemtalle beslissingen; we hebben het over een participatieve, dus beperkt-open stijl. Deze openheid betreft alleen de inhoud. Op deinrichting van het proces is geen openheid gegeven.Doelen en randvoorwaarden zijn helder in kaart gebracht en gecommuniceerd. Feitelijk hebben de randvoorwaarden hetfundament voor het proces gevormd.LeerpuntenTerugkijkend had nog beter kunnen worden gekeken naar relevante andere procedures. Alhoewel daar in de voorbereidingsfaseeen principebeslissing over is genomen stak gedurende het proces enkele malen een discussie over het al dan niet opstellen vaneen MER de kop op.Eerste faseInventarisatieINHOUDDe eerste fase stond vooral in het teken van zoveel mogelijk te weten komen over het gebied en alles wat erin speelt. Daarom isuitgebreid onderzoek gedaan naar:· bestaand beleid, hydrologie, bodemtypen en –kwaliteit, natuurwaarden, archeologische en natuurhistorische waarden, landschapen recreatie.Ook is een inventarisatie gemaakt van alle belanghebbenden in het gebied. Alle belanghebbenden die op dat moment bekendwaren zijn telefonisch benaderd met de vraag hoe zij hun eigen belang (of belangstelling) bij/voor het gebied zagen.

22PROCESVanuit het proces zijn twee belangrijke stappen genomen; het informeren van alle betrokkenen en het formuleren vanbeoordelingscriteria.Tweede Fase:HoofdkeuzesINHOUDDoel van de tweede fase was om te verkennen welke - inhoudelijke ontwikkelingsmogelijkheden er waren voor hetinrichtingsplan. Op basis van deze verkenning zouden de belangrijkste keuzes voor de inrichting moeten worden vastgesteld.Feitelijk was er dus sprake van twee stappen; een onderzoeksstap en een keuzestap. .Bij de eerste van deze stappen zijn twee scenario’s ontwikkeld; één (laagdynamisch) scenario dat zo dicht mogelijk stond bijde huidige situatie, maar ~at wel voldeed aan de natuur- en veiligheidsdoelstellingen. Het tweede scenario bevatte juist eenzo hoog mogelijke dynamiek (zie figuur 10). Doel van de scenario’s was om de keuzeruimte te bepalen. Doel was uitdrukkelijkniet om de scenario’s zelf als keuzevarianten te zien.Derde fase:InrichtingsplanINHOUDDoel van deze fase was het uitwerken van de hoofdkeuzen naar een conceptinrichtingsplan. Hierbij was nader onderzoeknoodzakelijk. Daarnaast moesten natuurlijk meer gedetailleerde uitwerkingen worden gemaakt. Ook kwam het inrichtingsplanin een fase waarin het maken van meer gedetailleerde kostenberekeningen mogelijk was, in de vorm van een PRI-raming.Aanvankelijk vielen de kosten erg tegen.VERTRAGINGHet schrijven van het inrichtingsplan heeft te lang geduurd. Aanvankelijk was het plan om eind 1998 gereed te zijn. Bij hetpresenteren van de hoofd keuzes werd mensen verteld dat het plan er voor de zomer van 1999 zou zijn. Uiteindelijk is het inde zomer van 2001 verschenen.Meer informatie: Inrichtingsplan Rijnwaardense uiterwaarden Procesevaluatie, Rijkswaterstaat directie Oost Nederland / RIZA,november 2001.

23Speeluiterwaard Bakenhof ArnhemOm de rivier de Nederrijn meer de ruimte te geven, verlegde Rijkswaterstaat in 2001 een dijk bij de wijk Malburg in Arnhem.Hierdoor werd de binnendijkse uiterwaard een stuk groter. Dat kwam goed uit, want de wijk Malburgen had dringend behoefteaan een groen uitloopgebied en speelmogelijkheden voor kinderen. Samen met de gemeente Arnhem en de bewoners uit de wijk,verenigd in Vriendenclub Speeluiterwaard Bakenhof, ontwikkelde Staatsbosbeheer hier een speeluiterwaard: een uitnodigendnatuurgebied waar kinderen spelenderwijs met de riviernatuur kunnen kennismaken.De gemeente Arnhem en Staatsbosbeheer hebben bewoners van de wijk Malburg betrokken bij de herinrichting van deuiterwaard en bij het daaropvolgende beheer. Deze burgerparticipatie was volgens Staatsbosbeheer noodzakelijk om van deuiterwaard echt een gebied voor de inwoners van Malburgen te maken. Het gebied werd voorheen vooral als een eng gebiedbeschouwd. Alleen door burgers te betrekken en de burgers er bewust van te maken dat er een gebied ligt waar men echt ietsmee kan, kon er een gebied gecreëerd worden die voor de burger goed toegankelijk was.Vriendenclub Speeluiterwaard Bakenhof is tijdens het participatieproces ontstaan uit inwoners van de wijk Malburgen. Al dezeinwoners dragen vrijwillig bij aan het beheer van de uiterwaard en het organiseren van activiteiten. De Vriendenclub wordtbegeleidt door Staatsbosbeheer en waar mogelijk geholpen bij het beheer en het aanvragen van subsidies.Het beheer van de uiterwaard houdt in dat runderen van een particulier het gebied begrazen en dat er schoonmaakactiviteitengeorganiseerd worden.Verschillende activiteiten die de Vriendenclub organiseert zijn rondleidingen voor recreanten en groepen, wandel- enrolstoeltochten voor recreanten, ouderen en mindervaliden, fietstochten, multiculturele picknicken, speelactiviteiten voorkinderen, het uitgeven van een doe-tas voor kinderen en het organiseren van wijkdagen voor de wijk Malburgen.Ter promotie van de Speeluiterwaard staat de Vriendenclub met een stand op verschillende markten en braderieën in de buurt.Meer informatie: Staatsbosbeheer (Marjon Paree)Vereniging Vriendenclub Speeluiterwaard Bakenhof

BIJLAGE 525UITWERKING INTERVIEWS.NOTULEN – Interview met de Deventer Hengelsportvereniging (DHV)Datum: 2 mei 2006Locatie: Clubgebouw DHV – van Haexbergenstraat 1 DeventerAanwezigen: Marcel de Weerd – Voorzitter DHVMichel Rijnberg – Secretaris DHVCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met de Deventer Hengelsport Vereniging (DHV)De Deventer Hengelsportvereniging (DHV)De Deventer Hengelsportvereniging is een vereniging met ongeveer 1800 leden en is daarmee de grootste vereniging vanDeventer.De hengelsport groeit nog steeds. Daardoor komen er steeds meer verenigingen. De hengelsport wordt ook steeds populairder. Ditis goed te zien aan de vele visprogramma’s op onder andere Discovery, die erg goed bekeken worden.Viswedstrijden lopen ook goed. Er was bijvoorbeeld veel animo voor de moeder - kind wedstrijden in Heeten van dit voorjaar.Stichting IJssellandschapBij Marcel de Weerd is de Stichting IJssellandschap al langer bekend, al zo’n 35 jaar. Toen waren het nog de Verenigde Gestichten.Bij Michel Rijnberg was de Stichting nog niet zo lang bekend. De Stichting zal (vrijwel) niet bekend zijn bij de leden van devereniging.Of de Stichting meer bekendheid moet generen is afhankelijk van wat de Stichting wil en wil bereiken.De vereniging komt ten minste één keer per jaar met Stichting IJssellandschap in aanraking met het verlengen van de verschillendeloop-, vis- en pachtrechten.De vereniging heeft pachtrechten voor de Bolwerksweiden en huurrechten voor de Veenoordskolk. De huurrechten voor deVeenoordskolk zijn officieel van de gemeente, maar deze worden via de Stichting IJssellandschap geregeld.Met de Stichting IJssellandschap is er een goede communicatie.Volgens Marcel de Weerd en Michel Rijnberg is de bijeenkomst bij Stichting IJssellandschap van 4 april goed verlopen. Het was eenopen bijeenkomst. Ze hebben alleen het idee dat het misschien niet helemaal de bedoeling was dat de wensen van elke verenigingzo op tafel gegooid werden. Moet er niet eerst gekeken worden of de wensen wel reëel zijn? Ondanks deze twijfel vinden ze dat debijeenkomst goed verlopen is. Het is positief dat de Stichting zo betrokken is en dat zij initiatief toont.Het is wel jammer dat de gemeente niet bij de bijeenkomst aanwezig was. Zij had nu kunnen horen wat de wensen zijn van deverschillende verenigingen.ParticipatieDe vereniging is eerder betrokken geweest bij een participatieproces. Dit was bij het Masterplan voor de Zandwetering bij Deventer.Men wou de Zandwetering ondieper maken, maar dit is niet gunstig voor vissers. Dit participatieproces was een initiatief van degemeente. Het proces verwaterde, de ervaring hiermee is dat de gemeente alles op z’n beloop laat.Het is belangrijk dat de vereniging actief deelneemt aan een participatieproces.De vereniging probeert zich te profileren, door bijvoorbeeld de krant uit te nodigen bij verschillende activiteiten. Ook beloont devereniging mensen die wat voor de vereniging betekenen en bijvoorbeeld vuil oprapen in de Deventer Uiterwaarden.De vereniging maakt veel gebruik van Internet. De vereniging heeft een eigen website: www.dhv.nu. Hier staat allerhandeinformatie op die te maken heeft met de vereniging en met de hengelsport. De vereniging heeft op teletekst van de Deventertelevisie ook vijf pagina’s met nieuws over de vereniging en de hengelsport.

26De vereniging heeft goede contacten met andere verenigingen. Bijvoorbeeld met de hengelaarsvereniging “Ons Belang” uitZutphen en de hengelaarsvereniging T.O.G. uit Apeldoorn. Het is dan ook een goed idee om met verschillende verenigingen omde tafel te gaan zitten om te discussiëren over de toekomst van de IJssel. Keukentafelgesprekken met meerdere verenigingen zijnhier een goed voorbeeld van.Het actief deelnemen aan bijvoorbeeld rondleidingen, discussies en informatieavonden moet de vereniging zeker doen. Devereniging weet niet of het verstandig is om alle inwoners van Deventer uit te nodigen op een informatieavond. De vraag is of diteen toegevoegde waarde zal hebben.Burgers moeten wel ingelicht worden via de media. Dit zou een begin kunnen zijn om het grote gat tussen de overheid en de burgerte dichten. Men moet er dan wel alert op zijn dat de berichtgeving juist gebeurt.Een streekmarkt op bijvoorbeeld de Brink is geen goed idee. Het onderwerp staat nog te ver van de burger af.Het is voor de vereniging en ook voor andere verenigingen een stap te ver om al te gaan ontwerpen. Dat kan de vereniging niet zelf,zij is daar niet voor opgeleidt. Er zijn mensen die daar veel meer verstand van hebben. Wel is het belangrijk betrokken te blijvenbij het ontwerpproces, middels gesprekken en discussies.De vereniging wil eens per half jaar meedenken over het proces. Het is een beetje afhankelijk van wat en hoeveel er speelt en hoesnel het proces verloopt, hoe vaak de vereniging wil deelnemen aan het proces.BeheerDe vereniging doet aan beheer van de Deventer uiterwaarden. Zij controleert het water en de vissers op het bezit van vergunningenen aktes. Elke week zijn er twee of meer leden aangewezen die gaan controleren. Zij nemen dan ook vuilniszakken mee om vuilnisop te rapen.Op plekken waar de vereniging controleert, zijn borden geplaatst dat er beheer door de Deventer Hengelsport Verenigingplaatsvindt.Er wordt veel afval achtergelaten in de uiterwaarden. Ook door vissers. Het gaat hier vaak om afval van buitenlandse vissers uitDuitsland, Polen en uit meer Oost-Europese landen. Dit is te zien aan het vuil. Sommige buitenlandse vissers nemen hele familiesmee en zetten dan tenten op of gaan barbecuen.Soms wordt de politie ingeschakeld. Maar die kan alleen ingrijpen bij open vuur of bij kamperen. Het enige wat echt helpt is veelcontroleren en mensen aanspreken op hun gedrag.Een man die woonachtig is op Pothoofd, loopt dagelijks een hele ronde langs de IJssel, hij ruimt dan altijd vuilnis op. Hier wordt deman erg om gewaardeerd en hij wordt ook beloond. Deze man verdient een lintje.Ook op het gebied van visvergunningen wordt streng gecontroleerd. Om duidelijk aan te kunnen geven wat wel en niet mag op enaan de verschillende viswateren, zijn foldertjes uitgebracht in verschillende talen.TrotsDe Deventer Hengelsportvereniging is zeker trots op de IJssel. Ze zijn gezegend met het water en het ligt in een prachtig gebiedmet mooie natuur. In de toekomst wordt de IJssel ook vast heel mooi.ContactDeventer Hengelsportverenigingwww.dhv.nuContactpersoon: Dhr. de Weerd (voorzitter)dhv@dhv.nl0570-622302

27NOTULEN – Interview met de Deventer Kanovereniging (DKV)Datum: 17 mei 2006Locatie: Tauw DeventerAanwezigen: Theo Vuuregge – Bestuurslid DKVWim Bruggeman – Penningmeester DKVCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met de Deventer Kanovereniging (DKV)De Deventer KanoverenigingDe Deventer Kanovereniging bestaat sinds 1933 en bestaat uit ongeveer 150 tot 160 leden, waarvan ongeveer 50% actief lid is.Een aantal leden gebruikt het lidmaatschap enkel om hun kano er neer te kunnen leggen.De Kanovereniging is gevestigd aan de Gashaven in Deventer. Hier staat het clubhuis en liggen de kano’s. De vereniging maaktgebruik van verschillende delen van de IJssel:- De IJssel vanaf de Gashaven richting Gorssel;- De IJssel vanaf de Gashaven stroomafwaarts richting het noorden;- De uiterwaarden als deze overstroomd zijn;- De Veenoords kolk ten zuiden van de A1;- De havenarm.De kanovereniging pacht haar grond van de gemeente Deventer. Het clubhuis is wel in eigendom van de vereniging.Op de woensdagavond en de zondagmiddag wordt er voornamelijk gekanood. Dan is ook de bar geopend en worden er activiteitengeorganiseerd. Daarnaast is de Kanopolo bijna elke avond actief bezig. Deze groep traint veel. Dit mag ook wel want ze staan hoogin de hoofdklasse en zijn onlangs wereldkampioen geworden.Stichting IJssellandschapDe Stichting IJssellandschap is bij de vereniging in die zin bekend, dat zij buren zijn van elkaar. Het terrein van de vereniging isgelegen achter het gebouw van Stichting IJssellandschap. Daarbuiten heeft de vereniging niet echt te maken met de Stichting.De Stichting zal niet tot nauwelijks bekend zijn bij de leden van de Kanovereniging.ParticipatieDe Kanovereniging is eerder benaderd voor de bestemmingsplanwijziging van het Havenkwartier. De vereniging heeft toen welgereageerd. Hier wordt op het moment echter weinig meer mee gedaan, omdat het proces grotendeels stil ligt.De vereniging wil best op het Internet deelnemen aan een discussie middels een forum. Dit forum moet wel goed bekend zijn. Debekendmaking van dit forum zou schriftelijk moeten gebeuren. Zo gauw het forum bekend is, moet de vereniging wel reageren.Rondleidingen in het gebied, met als doel het opwekken van discussie zal niet een heel goed idee zijn. Als de vereniging hier aandeel wil nemen, moet er persoonlijke belangstelling zijn voor het gebied en de ontwikkelingen. Het verenigingsbelang komt hierinniet echt naar voren. Misschien zou er wel een afvaardiging gestuurd kunnen worden.Naar informatieavonden moet zeker gegaan worden. Als er vooraf informatie bekend is en dit is van toepassing voor het kanoën,dan kan er door de vereniging ingesproken worden.Keukentafelgesprekken zijn interessant voor de vereniging. Dit zou wel individueel moeten gebeuren. Deze gesprekken zoudengebruikt moeten worden om de intenties van de verenigingen boven tafel te krijgen. Als je alleen met de eigen vereniging bent,kun je je eigen belang aandragen en kun je sneller zaken doen. Met meerdere partijen om de tafel zal niet effectief zijn.Om via de media te melden over de plannen is een goed idee, het gaat namelijk alle burgers van Deventer aan. Als er echtonderwerpen zijn die de vereniging specifiek aan gaan, dan wil de vereniging hier graag eerder over benaderd worden.Voortgangspublicaties over het project moeten sowieso via de media vermeldt worden.

28De vereniging zou best willen helpen met het maken van ontwerpen voor het gebied. Dit moet niet te vaak gebeuren. De verenigingiet het wel zitten om één maal per twee maanden gedurende twee jaar deel te nemen aan een dergelijk proces.BeheerDe Kanovereniging doet op het moment vrij weinig aan beheer. Af en toe snoeien ze wilgen en ruimen ze rommel op. Dit gebeurtalleen in het gebied waar ze zelf komen. Tijdens zelf georganiseerde evenementen ruimen ze de eigen rommel uiteraard netjesop.De vereniging ziet het niet zitten in de toekomst meer te doen aan beheer. Twintig jaar geleden kon je leden nog zo ver krijgen tehelpen, maar dat wordt steeds moeilijker.VervuilingDe vereniging signaleert veel rommel in de uiterwaarden. Vooral bij de kolken ligt tijdens mooi weer veel rommel. Het valt hierbijop dat het vaak om allochtonen gaat die deze rommel laten liggen na bijvoorbeeld een barbecue.VandalismeDe vereniging heeft niet heel veel last van vandalisme. Om het terrein van de Kanovereniging staat een hek, die veel mensenweert. De laatste tijd is er nog maar weinig sprake van diefstal, dit komt door de aanschaf van een goed alarmsysteem. Ookprobeert de vereniging mensen van het terrein te houden. Overdag is er altijd iemand aanwezig die klusjes opknapt en dan ookeen oogje in het zeil kan houden.Het valt wel op, dat wanneer het hek openstaat, mensen het terrein al snel betreden.Van andere gebruikers van de IJssel en de uiterwaarden heeft de vereniging weinig hinder. Er worden goede gesprekken gehoudenmet de zee-verkenners van de Steyn-groepen. Ook zijn er afspraken met vissers die op het terrein van de vereniging mogenvissen.VoorzieningenDe Kanovereniging heeft niet veel wensen wat betreft voorzieningen. Ze zouden het leuk vinden als er een aantal aanlegsteigersaangelegd zouden worden om bijvoorbeeld de kilometer. De Schipbeek heeft op het moment wel aanlegsteigers. De verenigingbegrijpt heel goed dat dit op de IJssel wat lastig is met het snelle dalen en stijgen van het waterpeil.Zolang de ontwikkelingen voornamelijk plaatsvinden aan de overzijde van de IJssel, is de Kanovereniging tevreden. Een nevengeulis natuurlijk wel mooi om een rondje te kunnen maken. Maar dan moet deze nevengeul wel normaal begaanbaar zijn.TrotsDe Kanovereniging is erg trots op de IJssel als vaargebied. De rivier is voornamelijk stroomopwaarts, in zuidelijke richting, gelegenin een mooi natuurlijk gebied.ContactDeventer KanoverenigingContactpersoon:Dhr. Vuuregge0570-632292

29NOTULEN – Interview met de Deventer Watersportvereniging (DWV)Datum: 2 mei 2006Locatie: Clubgebouw DWV; “trefpunt”, DeventerAanwezigen: Gerrit Beltman – Voorzitter DWVGerrit Rutgers – Secretaris DWVCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met de Deventer Watersportvereniging (DWV)Deventer WatersportverenigingDe Deventer Watersportvereniging telt ongeveer honderd leden.Stichting IJssellandschapDe Deventer Watersportvereniging (DWV) is niet veel wijzer geworden van de bijeenkomst op 4 april. Ze dachten dat ze meerte weten zouden komen over de plannen maar dit was niet het geval. Ze vinden het wel een goed initiatief van StichtingIJssellandschap, je krijgt iedereen bij elkaar en je kan ideeën met elkaar uitwisselen.De vereniging heeft, na de bijeenkomst op 4 april, twee keer met overleg gehad met Zeil- en Motorbootvereniging, Roei-en Zeilvereniging Daventria en Sloeproeivereniging Daventre Portu. Tijdens deze overlegsessies is gekeken wat wensen enovereenkomsten zijn.De vereniging kent de Stichting IJsselland wel maar komt er niet vaak mee in aanraking. De reden hiervoor is dat de verenigingvoornamelijk op de grotere wateren vaart en niet in de ‘beschermde’ gebieden. De geïnterviewden denken dat de leden de Stichtingniet zullen kennen.ParticipatieDe vereniging heeft in het verleden ook deelgenomen aan een participatieproces, hierbij ging het om het uitbaggeren van deGashaven waar de winterligging van de vereniging is. Bij dit proces waren Waterschap Groot Salland en gemeente Deventerbetrokken. Het proces is goed verlopen, de partijen hebben diverse keren overlegd en de communicatie verliep goed. Dewerkzaamheden duurden wat langer dan gepland, dit is echter in goed overleg opgelost.De vereniging heeft geen eigen website. De meeste leden maken ook geen gebruik van Internet en mail. De vereniging heeft geenruimte voor passanten, vandaar dat ze ook niet commercieel ingesteld zijn en zichzelf bijvoorbeeld niet hoeven te ‘promoten’ opInternet.Geïnformeerd worden en erbij zijn vindt de Deventer Watersportvereniging heel belangrijk. Als een rondleiding belangrijk is omde belangen van de vereniging te behartigen dan willen zij hier graag bij aanwezig zijn. De vereniging denkt echter dat zij meerbetrokken moeten worden bij de ontwikkelingen van het ‘gebruikers’ gedeelte en niet betrokken hoeven te worden bij de inrichtingvan het ‘natuur’ gedeelte aangezien zij hier geen gebruik van maken.De vereniging wil liever niet via de media geïnformeerd worden omdat dit te laat is. Ze willen graag direct door het projectteamgeïnformeerd worden. Op die manier kunnen zij de leden ook op de hoogte brengen en hoeven deze de ontwikkelingen/plannenniet uit de media te horen.De vereniging wil graag actief meedenken, tevens willen zij graag meeontwerpen. Hiervoor moeten echter wel eerst dedeelgebieden duidelijk zijn. De vereniging wil meer op detailniveau meedenken. Dit zou volgens de vereniging in overleg metandere verenigingen kunnen. Iedereen moet tenslotte een goede plek krijgen.BeheerDe vereniging zorgt ervoor dat het vuil bij de winter- en zomerligging opgeruimd wordt. Tevens houdt ze de aanrijroute netjes. Inde toekomst wil de Deventer Watersportvereniging dit ook blijven doen.Vervuiling en vandalismeVervuiling en vandalisme komt regelmatig voor in de buurt van de jachthaven. Het is voorgekomen dat er voorwerpen vernieldwerden of dat mensen naar de boten zwemmen en vervolgens dingen vernielden en overlast veroorzaakten. Tevens is er voor een

30Er is niet permanent iemand aanwezig om toezicht te houden, dit is ook in de toekomst niet nodig. Het terrein moet wel goed afte sluiten zijn. In de toekomst zou het positief zijn als de boten iets verder van de hekken afliggen, de verwachting is dat dezemaatregel vandalisme tegen zal gaan.TrotsDe Deventer Watersportvereniging is heel trots op de Deventer uiterwaarden, het is de mooiste rivier van Nederland. De rivier isafwisselend, heeft veel bochten en er is een goede stroming. Elk jaargetijde is het gebied weer anders.VoorzieningenDe vereniging zou graag zien dat er meer haven(tjes) komen langs de IJssel. Hierdoor wordt het beter mogelijk om korterevaartochten te maken.Momenteel is er veel sociale controle in de jachthaven door de bewoners van de IJssel aan de overkant. Deze bewoners hebbeneen mooi uitzicht over de jachthaven. De vereniging zou het dan ook heel erg vinden als de jachthaven verplaatst wordt en buitenDeventer komt te liggen.De trend in andere steden is om de haven juist weer in de stad een plaats te geven. Een haven behoort bij de historie van deHanzesteden en is een aantrekkelijke plaats in de stad.De vereniging zou graag zien dat er geen jetski’s meer op de IJssel mochten komen. Ze ondervinden hier veel hinder van. Dezegroep gebruikers maken erg veel lawaai, verstoren de rust van andere gebruikers en veroorzaken ongelukken.ContactDeventer WatersportverenigingContactpersoon:Dhr. Rutgersgwrutgers@hetnet.nlTel.: 0571-273942

31NOTULEN – Interview met de Diepenveense HengelsportverenigingDatum: 25 april 2006Locatie:Woning Ruud Thien, DiepenveenAanwezigen: Ruud Thien – Voorzitter Diepenveense HengelsportverenigingCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met de Diepenveense HengelsportverenigingDiepenveense HengelsportverenigingDe Diepenveense Hengelsportvereniging telt momenteel bijna 550 leden waarvan 50 jeugdleden.Stichting IJssellandschapVanaf het begin heeft de Diepenveense Hengelsportvereniging goede banden gehad met de eigenaren (agrariërs) van deuiterwaarden. Toen de gronden werden verkocht aan Stichting IJssellandschap heeft de vereniging ook een goede band opgebouwdmet de Stichting, ze hebben regelmatig en positief contact met elkaar. De vereniging vindt het jammer dat zij, toen de agrariërsde grond hebben verkocht aan Stichting IJssellandschap, niet zijn benaderd. De vereniging had namelijk bij voorkeur een stukgrond gekocht.ParticipatieDe vereniging heeft nog geen ervaring met burgerparticipatie.De vereniging wil nauw betrokken worden bij alle ontwikkelingen. Ze bezitten de loop- en visrechten van de Keizers- enStobbenwaarden.De vereniging heeft een eigen Internetsite; www.diepenveensehengelsportvereniging.nl. Op deze site wordt allerlei informatiegezet, ook over de ontwikkeling van de Keizers- en Stobbenwaarden.De vereniging zou zeker naar informatieavonden gaan. Bij dit soort avonden moet het wel mogelijk zijn om inspraak te hebben,het gesprek moet van twee kanten komen.De vereniging wil graag meedenken en inspraak hebben in plannen zodat de leden van de vereniging gebruik kunnen blijven makenvan de IJssel.De vereniging wil regelmatig bij de plannen betrokken worden. De informatieverstrekking moet continue door blijven gaan, zekerook vanuit de verschillende overheden. Het is heel belangrijk dat er voortgang te zien is, anders neemt het enthousiasme van debetrokkenen af.De vereniging vindt het opvallend dat zij looprechten moet betalen en dat wandelaars in het gebied dit niet hoeven.VervuilingDe vereniging is bang dat, wanneer het gebied voor recreatie toegankelijk wordt gemaakt, de vervuiling sterk toeneemt. Hier moeteen oplossing voor gevonden worden.BeheerIn het seizoen (april tot oktober) worden er elke dag controles uitgevoerd door de vereniging. Hierbij wordt gecontroleerd ofde aanwezige mensen in het gebied een vergunning hebben en de vervuiling wordt opgeruimd. Deze controles willen ze in detoekomst ook zeker uit blijven voeren.De vereniging regelt zelf het puin, en het vervoer van het puin, om de toegangswegen toegankelijk te houden, dit wordtgefinancierd door Stichting IJssellandschap.In de toekomst wil de vereniging, in samenwerking met de Federatie, de visstand en biotoop in het viswater onderzoeken.

32VoorzieningenGoede voorzieningen zijn heel erg belangrijk. Het is heel belangrijk dat de vereniging toegang krijgt tot de IJssel. Tevens moetener goede parkeervoorzieningen komen. Momenteel zijn er te weinig toegangswegen en parkeermogelijkheden. In de toekomstmoet dit verbeterd worden. Tevens zouden er voorzieningen getroffen moeten worden om recreanten buiten het gebied te houden(bijvoorbeeld door middel van bordjes).Momenteel hebben zij een beperkt aantal minder validen als lid. Dit geringe aantal komt doordat de bereikbaarheid van de IJsselte slecht is en de veiligheid niet kan worden gegarandeerd (in verband met hellingen ed.) De vereniging wil in de toekomst zekermeedenken over hoe dit opgelost kan worden.Het is belangrijk dat er ook voorzieningen komen voor het afval wat de mensen achterlaten.OverlastDe vereniging is er tegen dat de Keizers- en Stobbenwaarden opengesteld worden voor recreatie. Hierdoor wordt de rust nog meerverstoord. De vereniging zou het een beter idee vinden om alleen recreatie toe te staan tussen de spoorbrug en de jachthaven.In de uiterwaarden is momenteel veel overlast van recreanten die rommel achterlaten, terwijl het niet is toegestaan zich zomaarin de uiterwaard te begeven (looprechten).In de uiterwaarden gebeuren ’s nachts dingen die het daglicht niet kunnen verdragen. Er wordt daar wietafval gedumpt dooronbekende personen.TrotsDe vereniging is erg trots op de Keizers- en Stobbenwaarden, dit is zij altijd al geweest. Mensen die hier niet uit de buurt komenzijn ook erg te spreken over het gebied. De vereniging heeft bijvoorbeeld ook leden uit Drenthe. Mensen die elders lid zijn van eenhengelsportvereniging (minimale afstand 30 kilometer) kunnen een dagkaart krijgen om ook te kunnen vissen in de Munniken Hanken dit water ligt in het gebeid van de Keizers- en Stobbenwaarden.ContactDiepenveense Hengelsportverenigingwww.dhvdiepenveen.nlDhr. ThienDe Marke 39, Diepenveenrthien@home.nl0570-592791

33NOTULEN – Interview met Roei- en Zeilvereniging Daventria (RZVD)Datum: 2 mei 2006Vorm:Per mailIngevuld door: Theo van de Broek – voorzitter RZVDOnderwerp: Interview met Roei- en Zeilvereniging Daventria (RZVD)Roei- en Zeilvereniging DaventriaRoei- en Zeilvereniging Daventria is een roeivereniging met ongeveer 300 leden. De vereniging heeft een eigen locatie in dejachthaven van Deventer. Daar heeft de vereniging haar eigen botenhuis.Stichting IJssellandschapDe Stichting IJssellandschap is sinds een jaar bekend bij de vereniging. In principe komt de vereniging niet in aanraking met deStichting. De vereniging is in 2004 één keer in contact gekomen met de Stichting in verband met de structuurvisie IJsselrand.De bijeenkomst voor verenigingen van 4 april bij Stichting IJssellandschap was volgens de vereniging nuttig.De Stichting IJssellandschap zal wel bekend zijn bij de leden van de vereniging. Bij de burgers van Deventer zal de Stichting veelminder bekend zijn. De Stichting treedt ook veel te weinig naar buiten, vooral tegenover de burgers van Deventer.ParticipatieVoor zover bekend is de vereniging nog niet eerder benaderd voor een participatieproces.De vereniging heeft zijn eigen website www.daventria.com.vereniging gebruikt het Internet ook om interne en externe contacten te onderhouden.Op deze site staat informatie, nieuws, foto’s en dergelijke. DeDe vereniging wil geen tijd steken in discussies via het Internet.De vereniging zou wel willen deelnemen aan een rondleiding door het gebied om de belangen van de vereniging duidelijk te kunnenmaken.De vereniging zal deelnemen aan informatieavonden over het gebied.Keukentafelgesprekken kunnen volgens de vereniging goed zijn voor het proces. De vraag is alleen of er een projectteam komt enzo ja wie dit team gaan vormen. Deze keukentafelgesprekken kunnen samen met de andere watersportverenigingen georganiseerdworden.De burgers via de media bereiken kan het beste via de krant of via huis-aan-huisbladen.Een streekmarkt zal geen toegevoegde waarde hebben aan het proces. Belangen kun je hier ook niet goed naar voren brengen.Een werkatelier is een goed idee, mits deze professioneel begeleidt wordt. De vereniging wil ook wel mee ontwerpen. De verenigingdenkt voldoende te hebben aan drie maal een bijeenkomst. Gedurende welke termijn wordt niet aangegeven. Wel wordt aangegevendat één keer per week veel en veel te veel is.De vereniging geeft er de voorkeur aan dat het politieke bestuur de plannen opstelt en dat burgers/organisaties hier op kunnenreageren. De huidige RO-procedures, middels inspraakreacties verlopen prima.Een onafhankelijke voorzitter kan positief werken, maar houdt er wel rekening mee dat iemand toch gaat praten na dat gene waarhij voor staat. “Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt”.BeheerDe vereniging houdt zich bezig met beheer door middel van het onderhouden van de parkeerplaats bij het botenhuis. In de toekomstwil de vereniging zich niet meer bezig gaan houden met beheer. Zij wil zich alleen bezighouden met de eigen voorzieningen, heteigen terrein en het terrein dat in gebruik is door de vereniging.

34BelevingswereldIn de buurt van de jachthaven vindt veel vervuiling en vandalisme plaats. Zo wordt er veel afval achtergelaten, wordt er metbrommers in het weiland gereden en is er veel te harde muziek.De vereniging ondervindt hinder aan het vandalisme doordat roeiers op het water bedreigd worden. Ook bij het botenhuis iser hinder van zwemmers die van de vlotten duiken en roeiers bedreigen. De vereniging ondervindt ook hinder van jetskiërs enmotorbootjes op de IJssel.De vereniging kan geen bijdrage leveren aan het tegengaan van vervuiling en vandalisme omdat de sport er niet is ommaatschappelijke problemen op te lossen.Vervuiling en vandalisme kan tegengegaan worden door middel van het handhavingsprotocol dat opgesteld is in het voorjaarvan 2005, in samenwerking met de burgermeester, de politie en de stadswacht. Dit protocol heeft in de zomer van 2005 goedgewerkt.De politie zou strenger moeten zijn op het vaarverbod voor jetskiërs en het te hard varen van motorboten.TrotsDe vereniging is erg trots op haar eigen vaarwater.VoorzieningenDe vereniging maakt gebruik van haar eigen botenhuis. Ze zou graag zien dat de hoeveelheid stilstaand water uitgebreid wordt.Dit is van belang voor het roeien en voor het drijvende botenhuis. Het eigen botenhuis en het stilstaand water moeten sowiesobehouden blijven en waar mogelijk uitgebreid worden.Als iedereen zich aan de regels houdt, hoeft er volgens de vereniging niks verwijdert te worden uit de Deventer uiterwaarden.ContactRoei- en Zeilvereniging Daventriawww.daventria.comContactpersoon:Dhr. van de Broeksecretaris@daventria.com0570-618441

35NOTULEN – Interview met Scouting President SteynDatum: 15 mei 2006Locatie: Woning M. WeltevredenAanwezigen: Hilbrand Knol – VoorzitterGeorge Gols – PenningmeesterMarloes Weltevreden - SecretarisCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met Scouting President SteynScouting President SteynDe President Steyn groep werd opgericht in 1927 en telt inmiddels 222 leden. De scoutinggroep bestaat uit twee groepen; dewatertak en de landtak. De watertak heeft een drijvend clubhuis, een wachtschip en kleine boten afgemeerd in de DeventerGashaven.Stichting IJssellandschapDe scoutinggroep kent Stichting IJssellandschap al lange tijd en ze komen regelmatig in contact met de Stichting. De redenhiervoor is dat de grond die de groep gebruikt in het Kolkbos in eigendom is van Stichting IJssellandschap. De groep betaalt danook pacht aan Stichting IJssellandschap. Dit contact verloopt goed. De volwassen leden (meestal leiding) kennen de Stichting wel.De groep denkt echter dat de kinderen de Stichting niet kennen, hiervoor zijn ze te jong.ParticipatieDe groep heeft ervaring met participatie, hierbij ging het meestal om contact met de gemeente over subsidies en dergelijke. Descoutinggroep wacht niet af, maar toont zelf veel initiatief. Dit doet zij door bijvoorbeeld wethouders uit te nodigen om een keer tekomen kijken bij activiteiten die Scouting President Steyn organiseert.Scouting President Steyn heeft een eigen website; www.scoutingsteyn.nl. Op deze website verschijnt nieuws, achtergronden, foto’sen notulen en er is een forum.De scoutinggroep heeft er niet veel vertrouwen in om op het web een discussie aan te gaan over de ontwikkelingen van deDeventer uiterwaarden. Zij vindt dat informatie vaak te algemeen blijft. Een dergelijk idee zal waarschijnlijk wel werken als er eenduidelijke vraagstelling is waar de verschillende organisaties op kunnen reageren. Op Internet staat heel veel informatie, daardoormoeten er keuzes gemaakt kunnen worden op welke onderwerpen een organisatie wel of niet reageert.Een rondleiding, door een deskundige, met als doel een discussie op te wekken vindt de groep een goede vorm van participeren.Bij deze vorm gaat het gebied meer leven doordat je de dingen ziet, dit zal positief zijn voor het opwekken van een zinvollediscussie.De scoutinggroep wil ook graag mee ontwerpen met de plannen, ze vindt dat ze er tenslotte het best zo dicht mogelijk bij moetzitten. Het gebied is te groot om in één keer te ontwerpen, het zal dus opgedeeld moeten worden zodat de belanghebbenden methun eigen gebied bezig kunnen zijn.Als er alleen informatieavonden worden georganiseerd is dit te minimaal. Tevens zijn dit soort avonden meestal éénrichtingsverkeeren hangt er vaak een nare, formele sfeer.Het is belangrijk dat er naar je geluisterd wordt als organisatie en dat er vervolgens iets met je opmerkingen wordt gedaan.Informatie via de media is heel goed. De direct betrokkenen moeten echter wel voor die tijd benaderd zijn zodat ze al eerder opde plannen kunnen reageren.De plannen moeten eerst op hoofdlijnen bepaald zijn, daarna kunnen de organisaties op gedetailleerd niveau mee ontwerpen.De organisatie ziet er niet veel in om een streekmarkt te organiseren, ze denkt dat dit meer gezellig is dan dat het een toevoegingis voor het gebied.

36TijdDe organisatie wil ongeveer meedoen met twee à drie bijeenkomsten per half jaar, er moet tenslotte wel zichtbaar wat gebeuren.VoorzieningenDe organisatie wil de huidige ligplaats en het zandgat graag behouden. Als zij toch moeten verhuizen, willen ze op een anderegoede plek zitten. Een goede plek houdt voor de vereniging in dat ze er niet op achteruit gaan en dat het in de buurt van hetzandgat is. Ze zien er niets in om te moeten verhuizen naar de Jachthaven van Deventer, dit is te ver van het zandgat en dus nietaantrekkelijk voor de leden. Tevens moet er bij een nieuwe locatie een toegangsweg zijn.Voor wat betreft het zandgat; deze moet goed toegankelijk zijn en blijven voor schepen van de watertak, omdat hier de kinderenhun bijeenkomsten hebben. Daarom willen zij dat het zandgat ook bij de plannen voor de uiterwaarden betrokken wordt.BeheerHet beheer vindt incidenteel plaats. Hierbij moet gedacht worden aan wilgen knotten, bomen opruimen enzovoort. Deze activiteitenworden minimaal één keer per jaar gedaan. Tevens hebben deze activiteiten een belangrijke educatieve functie aangezien de ledenallemaal kinderen zijn. Ook worden er andere acties, zoals sponsorlopen gehouden, hierbij wordt bijvoorbeeld geld ingezameld omdieren te kopen.De organisatie draagt zelf zorg voor de accommodaties. Het moet een betaalbare organisatie zijn die voor iedereen toegankelijk is,dit is de reden dat het meeste onderhoud door de leden zelf gedaan wordt.Vervuiling en beheerHet terrein van de watertak van de Scouting President Steyn is afgesloten met een hek, vandaar dat ze weinig last hebben vanvernielingen. In de straat waar het terrein aan gelegen is, woont tevens een oud lid. Deze houdt natuurlijk ook altijd een oogje inhet zeil.De Gashaven is heel vuil, de organisatie hoopt dan ook dat de haven binnenkort uitgebaggerd wordt. Tevens is de groep benieuwdnaar de ontwikkelingen van de Gashavenstraat, hier staan namelijk veel vervallen gebouwen en er is veel leegstand.De Gashaven is heel ondiep, dit is dan ook de reden dat er maar weinig mensen in de haven komen.TrotsDe scoutinggroep is heel trots op de IJssel en de uiterwaarden. Het is een mooi, stil natuurgebied, vlakbij de stad.Ze is ook trots op haar eigen organisatie, mede doordat ze specifiek op de jeugd gericht zijn; een voor Deventer unieke vorm vanwatersport voor de jeugd aanbieden en het historisch schip ‘Clasina’ hebben.Tot slotDe zandgaten zijn voor de organisatie heel belangrijk, de ontwikkelingen hiervan houden zij dan ook goed in de gaten. Indien erdaar ontwikkelingen komen, willen ze daar ook graag participeren.ContactScouting President Steynwww.scoutingsteyn.nlContactpersoon:Mevr. Weltevredeninfo@scoutingsteyn.nl0570-601292

37NOTULEN – Interview met Scouting WestenenkDatum: 23 mei 2006Locatie:Clubgebouw Scouting Westenenk – Pekelharingsweg 9, DeventerAanwezigen: Sander Boot – Bestuurslid Scouting WestenenkCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met Scouting WestenenkScouting WestenenkDe scoutinggroep Westenenk uit Deventer bestaat al geruime tijd. Toen de vereniging in 1939 naar de uiterwaarden van Deventerverhuisde bestond ze al enkele jaren. Scouting Westenenk is hiermee de oudste scoutinggroep van Deventer.Scouting Westenenk is een kleine groep landverkenners, dat op het moment ongeveer 60 leden telt. Dit aantal varieert echtersterk. De scoutinggroep begint bij de Esta’s, dit zijn landverkenners vanaf ongeveer zeven of acht jaar oud.Ooit lag het clubgebouw van de scouting buiten de dijken, in de uiterwaarden. Hier had het voornamelijk in de winter veel last vanhet hoge water van de IJssel. Het gebouw stond vaak onder water. Nadat dit clubgebouw in 1949 afgebrand is, is er een nieuwclubgebouw gebouwd. Dit clubgebouw kwam na de verlegging van de dijken binnendijks te liggen.Daar waar het clubgebouw eerst gebouwd is op kaal weideland, is in de loop van de jaren veel groen aangeplant door de vereniging.Op deze manier is een uitstekende locatie voor een scoutinggroep ontwikkeld. Het gebouw is gelegen aan een kolk; een kleine hankvan de IJssel. Het wordt nu omgeven door groen en het ligt dicht bij de stad. Op deze manier kan er gebruik gemaakt worden vanveelzijdige spelvormen.De heer Boot is voor twee jaar bestuurslid van de scouting. Wat daarna gebeurt is niet bekend.Stichting IJssellandschapDe scoutinggroep kent de Stichting IJssellandschap wel. Vroeger werd er veel samengewerkt met de Stichting. Zo werden er in dewinter houthakkerskampen georganiseerd. Kinderen gingen dan bomen hakken en kappen. Het hout dat hierbij vrij kwam werd ofdoor de Stichting verkocht of het werd door de scouting gehouden. De scouting krijgt nog steeds hout van de Stichting. Ook heeftde groep contact met de Brinkgreven in Deventer over het ontvangen van hout.De Stichting IJssellandschap zal niet bekend zijn bij de leden. Het gaat hier ook veelal om jeugdleden. Ook het bestuur zal deStichting niet goed kennen, ze zullen er wel eens van gehoord hebben, maar verder kennen ze de Stichting niet. De leiding kentde Stichting wel, dit komt doordat zij de contacten hebben met de Stichting wat betreft het hout.De groep heeft eerder meer contact gehad met de toenmalige directeur-rentmeester van Stichting IJssellandschap dhr. VanKuilenburg.ParticipatieDe groep is niet eerder betrokken geweest bij een participatieproces. Er vindt wel eens overleg plaats met de Stichting. In hetverleden gebeurde dit omdat het terrein toentertijd nog in eigendom van de Stichting was.Omdat het terrein eerder op kale weidegrond gelegen was, wou de groep graag meer begroeiing. In overleg met de Stichting istoen groen aangeplant. Hierover is de Stichting toen erg positief geweest.De scoutinggroep heeft haar eigen website; www.scouting-westenenk.nl. Hierop staan nieuwtjes, uitleg over de verschillendespeltakken, foto’s, een gastenboek en informatie over scouting in de regio.Een aantal leden van de scoutinggroep zou wel reageren op een discussie die op het Internet gevoerd zou worden. Het gaat hiervoornamelijk om de leiding. Het huidige bestuur zou niet snel reageren via Internet. Zij zijn van een andere leeftijd.Er wordt aangegeven dat het wel lastig wordt als je de discussie op het Internet wilt gebruiken tijdens bijvoorbeeld eenbestuursvergadering. Daar heb je veelal geen computer bij de hand en daarnaast is het erg lastig om allemaal mee te kunnenkijken. Een discussie via het Internet verloopt op zo’n moment niet prettig.

38Persoonlijk is er wel interesse in een rondleiding door het gebied met een discussie over de inrichting van het gebied als doel. Wilje dat een dergelijke rondleiding goed verloopt dan moet er wel iemand in het bestuur van de verschillende verenigingen zijn diehet belang van deze rondleiding ziet.Bij een informatieavond over ontwikkelingen in het gebied zal de scoutinggroep zeker aanwezig zijn. Belangrijk is wel dat dezeavond op tijd georganiseerd wordt. Deze informatieavond moet voor de planvorming plaatsvinden. Zo kan iedereen van het beginaf aan meedenken en invloed uitoefenen.De groep wil graag gezamenlijk werken met andere partijen. Belangrijk is dat er onderling afspraken gemaakt kunnen worden en datelkanders wensen gehoord worden. Een-op-een je wensen door geven werkt niet. Zo kom je nooit tot goede compromissen. Als ersamen gewerkt wordt kunnen er ook meer afspraken gemaakt worden tussen de verschillende verenigingen. Zo kun je bijvoorbeeldsamen doen met materiaal en gronden. De verschillende scoutinggroepen kunnen zo misschien ook materiaal uitwisselen.De groep wil graag gezamenlijk praten over de plannen. Samen ontwerpen gaat te ver, dat is deskundigenwerk. Er zijn wel mensenmet kijk hierop, maar binnen deze en sommige andere verenigingen zal dit tegen vallen.Over de regelmaat waarin meegedacht kan worden heeft de groep geen mening. Het is net waar je de prioritering legt. Er moet niette veel tijd tussen de verschillende bijeenkomsten zitten. Alles moet wel in het geheugen blijven. Belangrijk is dat de planvormingsnel, vlot maar wel kort gebeurd. Er wordt hierbij alleen de vraag gesteld of dit wel kan met de huidige bureaucratie. Iedereen moeter rekening mee houden dat het proces lang zal gaan duren. Het gaat sowieso lang duren om alle pachters af te kopen.Waar je rekening mee moet houden, als je met verenigingen om tafel gaat zitten om plannen te maken voor de toekomst, isdat het bestuur van de verenigingen constant verandert. Op deze manier moet werk elke keer overgedragen worden aan anderebestuursleden. Niet elk bestuurslid maakt zich sterk voor hetzelfde.Vervuiling en vandalismeVan vervuiling en vandalisme ondervindt de groep weinig hinder. Wel heeft de groep soms last van buurtbewoners die vuilnis in decontainers van de groep gooien. Op het terrein van de groep vindt verder (nog) geen vervuiling plaats.De laatste tijd staat wel vaker in de krant dat er veel vervuiling is op de strandjes langs de IJssel.De groep is zeker heel erg trots op de IJssel en haar uiterwaarden. Het is een mooi, natuurlijk gebied. Het gebied heeft zowelzomers als ’s winters haar charme. Vroeger wou de IJssel nog wel eens dichtvriezen, dan kon je naar de overkant lopen. Dit gebeurtjammer genoeg niet meer.VoorzieningenDe groep is heel erg bang dat het terrein in een villawijk komt te liggen. Dit zou voor de scoutinggroep belemmerend kunnenwerken. Het is daarnaast ook niet mooi als alles natuurgebied wordt, want ook dit werkt belemmerend.Overige opmerkingenDe heer Boot laat ons een aantal foto’s zien van de scoutinggroep. Het gaat hier om foto’s die soms al 70 jaar oud zijn. Het zijn erginteressante foto’s. Hierop is te zien hoe kaal de uiterwaarden toen nog waren en hoe het water vrij spel had bij hoog water.Omdat het terrein van de scouting midden in het gebied ligt, is het een perfecte locatie om belanghebbenden het gebied te latenervaren. Misschien is het een idee het clubgebouw te gebruiken tijdens bijeenkomsten.ContactScouting Westenenkwww.scouting-westenenk.nlContactpersoon:Dhr. BootEmail: s.boot3@chello.nlTelefoonnummer: 0571 273892

39NOTULEN – Interview met Sloeproeivereniging Daventre PortuDatum: 12 mei 2006Vorm:Per mailIngevuld door: Ron Straver – voorheen voorzitter, per 2006 penningmeester Daventre PortuOnderwerp: Interview met Sloeproeivereniging Daventre PortuSloeproeivereniging Daventre PortuSloeproeivereniging Daventre Portu bestaat sinds 14 maart 2005 en is dan ook een jonge vereniging. Bij de vereniging is hetmogelijk om zowel prestatiegericht als recreatief te roeien.De vereniging maakt gebruik van de Deventer jachthaven en dan van de ligplaatsen van de Zeil- en Motorbootvereniging Deventer(ZMVD).Stichting IJssellandschapOmdat de vereniging nog niet zo lang bestaat heeft de Sloeproeivereniging nog niet veel te maken gehad met de StichtingIJssellandschap. De vereniging heeft begin 2006 voor het eerst gehoord van de Stichting, toen dhr. Straver er op attent werdgemaakt dat er ontwikkelingen gepland zijn in de Deventer uiterwaarden en dat de Stichting deze ontwikkelingen wou besprekenmet verenigingen.De vereniging is door de Stichting benadert om deel te nemen aan de bijeenkomst voor verenigingen van 4 april jl. Over dit contactis de sloeproeivereniging positief. De vereniging waardeert het dat ze als gesprekspartner worden gezien in de ontwikkelingen vande Deventer uiterwaarden. De Stichting heeft tijdens de bijeenkomst inhoudelijk de plannen goed toegelicht. De vereniging vindthet een goed teken dat de Stichting het initiatief heeft genomen om de verenigingen te mobiliseren. Het is echter niet netjes datde Stichting de kanovereniging is vergeten en deze in de notulen wederom vergeten is.De vereniging komt verder niet in aanraking met de Stichting.Bij de leden van de sloeproeivereniging zal de Stichting niet of nauwelijks bekend zijn. Inmiddels zijn de leden wel geïnformeerdover de bijeenkomst van 4 april. Ook bij de burgers van Deventer zal de Stichting niet of nauwelijks bekend zijn. De verenigingvindt dat de Stichting best wat meer mag doen om naamsbekendheid te creëren. Via internet is wel wat informatie te verkrijgen,maar dit is lang niet voldoende.ParticipatieOmdat de vereniging nog niet zo lang bestaat is het ook nog niet eerder betrokken geweest bij een participatieproces.De vereniging heeft een eigen website www.daventreportu.nl. Hierop staat informatie voor leden, nieuws, foto’s, een agenda etc.De vereniging verwacht dat er weinig zinvolle resultaten zullen komen uit een discussie op het InternetEen rondleiding door het gebied om een discussie op te wekken zou een leuk idee zijn. Misschien is het wel een leuk idee om dezerondleiding te houden op de IJssel vanuit een boot, bijvoorbeeld een sloep van de vereniging.Bij een informatieavond zal de vereniging zeker aanwezig zijn.Een keukentafelgesprek zal zeer nuttig kunnen zijn. Deze gesprekken kunnen zowel één-op-één plaatsvinden als samen metandere verenigingen.Het informeren over de plannen middels de media moet zoveel mogelijk gebeuren.Met een streekmarkt worden waarschijnlijk niet voldoende mensen bereikt. Hier wordt dan ook niet veel van verwacht.Een werkatelier zal erg nuttig zijn. De vereniging wil ook graag mee ontwerpen aan de plannen voor de Deventer uiterwaarden.De vereniging neemt het liefst zelf de besluiten samen met andere verenigingen en burgers van Deventer. Het politieke bestuurmoet zich dan hier bij aansluiten. Op deze manier worden volgens de vereniging de beste resultaten behaalt. Het is een goede

40De vereniging zou ongeveer één keer per maand gedurende een jaar willen meedenken.BeheerDe vereniging houdt zich op het moment niet bezig met een enige vorm van beheer van de IJssel of haar uiterwaarden. Redenhiervoor is dat de vereniging geen eigen terrein te onderhouden heeft. In de toekomst zou de vereniging zich wel willen bezighoudenmet medebeheer van de IJssel of de uiterwaarden. Overal waar hulp nodig is, zou de vereniging kunnen helpen. Het liefst wil devereniging een eigen terrein met een eigen botenhuis. Dit terrein en het aangrenzende water zullen ze dan goed beheren. Ookzouden de roeiers vervuiling of vandalisme in de uiterwaarden kunnen signaleren.BelevingswereldDe vereniging vindt dat er veel vervuiling is in de Deventer uiterwaarden. Veel mensen laten afval achter of gooien afval in deIJssel. Deze vervuiling vindt voornamelijk in de zomer plaats. De vereniging heeft niet veel last van de vervuiling, zolang er niet opde roeiers gegooid wordt. Wel vindt de vereniging het erg om te zien dat de natuur vervuild wordt. De vereniging denkt hier wataan te kunnen doen door vervuiling en vandalisme te signaleren en te melden. Het signaleren is voor de vereniging gemakkelijkomdat er vanaf het water goed overzicht is op de strandjes en de uiterwaarden. Als er een meldpunt zou zijn, zou de verenigingsnel vervuiling of vandalisme kunnen melden.De vereniging ondervindt geen hinder van andere gebruikers van de uiterwaarden of de IJssel.TrotsDe vereniging is trots op de IJssel en haar omgeving. Vooral op een zomeravond is het prachtig over de IJssel te roeien en deuiterwaarden te zien. Het gebied rond de IJssel kent veel variatie.VoorzieningenDe vereniging maakt gebruikt van ligplaatsen van de Zeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD) in de jachthaven van Deventer.De vereniging maakt gebruik van de IJssel, globaal van Gorssel tot aan Olst en daarnaast maakt zij gebruik van de Kolk.De vereniging zou graag een eigen terrein met een eigen botenhuis hebben. Daarbij horen ook eigen ligplaatsen, een botenkraanen parkeergelegenheid voor leden.Er hoeven geen voorzieningen in het gebied verwijdert te worden.ContactSloeproeivereniging Daventre Portuwww.daventreportu.nlContactpersoon:Mevr. Grootjans0570-624382info@daventreportu.nl

41NOTULEN – Interview met Stichting Sallands Bureau voor ToerismeDatum: 24 mei 2006Locatie: Stichting Sallands Bureau voor Toerisme - Pikeursbaan 6, DeventerAanwezigen: Thea Huisman – Medewerker Sallands Bureau voor ToerismeCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met Stichting Sallands Bureau voor ToerismeStichting Sallands Bureau voor ToerismeIn 2003 hebben drie toeristische organisaties met betrekking tot de streek Salland het initiatief genomen om te komen tot deoprichting van Stichting Sallands Bureau voor Toerisme. Het gaat hier om de volgende organisaties: regionale VVV SallandseHeuvelrug/Reggeland, VVV Deventer en het Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme.Het Sallands Bureau voor Toerisme (SBT) bestaat nu ongeveer twee jaar. Sinds enkele jaren komt het begrip regiomarketing steedsmeer voor. Vanuit de overheid bestond ook de vraag om meer regiogericht, in plaats van provinciegericht, marketing te voeren.Het SBT geeft het krantje ‘Salland, uw vakantieland’ uit. Er kunnen informatiepakketen aangevraagd worden. Dit is op het momenteen enorm succes. Er komen veel aanvragen uit het hele land binnen voor dit pakket.Stichting IJssellandschapDe rol van het SBT op de bijeenkomst van 4 april was een beetje afwachtend, ze wil graag meedenken en adviezen geven maar isniet degene die de schop in de grond zet. Het SBT wil graag meedenken over hoe het gebied recreatief gezien het best ontwikkeldkan worden, daarnaast heeft zij een belangrijke rol bij het promoten van het gebied.Het SBT en de Stichting IJssellandschap weten elkaar goed te vinden. Ze hebben regelmatig contact met elkaar en werken af entoe ook samen.ParticipatieHet SBT heeft een eigen website; www.sallandnatuurlijkgastvrij.nl, deze website geeft voornamelijk informatie en er is geen forumof iets dergelijks op te vinden. Het SBT staat er niet afwijzend tegenover om op het internet een discussie op te starten. Het moetdan wel een zinvolle discussie zijn en het moet gestructureerd verlopen, er zal dus controle moeten zijn op de discussie.Het SBT vindt het prettiger met partijen om tafel te zitten. Als voorbeeld 4 april; dit was een goede avond, je krijgt op die manierveel informatie van elkaar. Indien er vaker van dit soort avonden georganiseerd worden, moeten er wel zichtbare stappen gezetworden.Het SBT zou eventueel, als ze daar tijd voor hebben, ook mee willen ontwerpen. De belangrijkste rol van het SBT ligt echter nietbij het ontwerpen, maar bij het promoten van het gebied in een later stadium.Een informatieavond is zinvol mits men zijn mening kan geven.Het zou zinvol zijn om het gebied op te delen. Op die manier kan er beter overlegd worden met de betrokken partijen, niet allepartijen zijn betrokken bij het hele gebied. Het is dan wel belangrijk dat er een overkoepelend orgaan is die betrokken is bij hetgehele project en de regie houdt.Het is goed om de burgers via de media te informeren. Het is echter wel belangrijk dat de informatie niet achterhaald wordt doorde feiten, eerst moet er 100% zekerheid zijn voordat er informatie via de media naar buiten wordt gebracht. Er moeten geenonrealistische ideaalbeelden naar buiten worden gebracht.Vervuiling en vandalismeHet SBT weet niet of er sprake is van vervuiling of vandalisme in de Deventer uiterwaarden. Ze krijgt wel regelmatig klachtenbinnen over dat er veel rommel in de uiterwaarden ligt en dat mensen het soms gênant vinden om er te lopen. Hier moet duswel wat aan gedaan worden. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door een toezichthouder aan te stellen die in de zomermaanden, in dewinter is het waarschijnlijk rustiger in de uiterwaarden, toezicht houdt en mensen op hun gedrag aanspreekt. Ook het plaatsenvan prullenbakken is een goed idee, deze moeten dan wel regelmatig geleegd worden.

42VoorzieningenDe SBT zou graag zien dat er duidelijk aangegeven wandelroutes door het gebied komen en dat er ruimte over blijft om rond testruinen. Tevens zou het een goede ontwikkeling zijn als er meer ruimte komt voor buitensporten en activiteiten voor kinderen.De aanwezigheid van een uitspanning, voor de gewone dagtoerist, zou ook een sterke impuls geven aan het gebied. De mensenkunnen hier gezellig wat drinken en een hapje eten. Hierbij zou eventueel ook een overnachtingplaats passen.TrotsHet SBT is heel trots op Salland en de Deventer uiterwaarden. Het is een heel mooi authentiek, gastvrij en natuurlijk landschap.Het gebied ‘klopt’ gewoon.Tot slotHet is belangrijk dat de IJssel meer opengesteld wordt en zo ontdekt kan worden. Bij de ontwikkeling van de Deventeruiterwaarden moet er rekening worden gehouden met veel verschillende belangen, het is belangrijk om gezamenlijk uit hetproces te komen.ContactStichting Sallands Bureau voor ToerismeContactpersoon:Mevr. T. HuismanTelefoonnummer: 0570-649959www.sallandnatuurlijkgastvrij.nl

43NOTULEN - Interview met Stichting Wandelplatform – LAWDatum: 17 mei 2006Locatie: Saxion Hogescholen DeventerAanwezigen: Bas Kippers – Stichting Wandelplatform – LAWFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met Stichting Wandelplatform - LAWWandelplatform - LAWHet Wandelplatform wil wandelen in Nederland de plaats geven die het verdient: een goede mogelijkheid om overal te voet oppad te gaan. Omdat vrijwel alle Nederlanders wandelen, omdat wandelen gezond en leuk is en het bijdraagt aan een duurzamesamenleving.Het wandelplatform doet aan belangenbehartiging op drie niveaus. Op landelijk niveau streeft het Wandelplatform naarbeleidsbeïnvloeding, zodat er in het overheidsbeleid meer aandacht is voor wandelen. Ook regionaal en lokaal wordt erbelangenbehartiging georganiseerd. Het wandelbelang wordt namelijk in de praktijk vertaald, in concrete maatregelen alsopenstelling van terreinen en de aanleg van paden en voorzieningen. Tevens bestaat er het Meldpunt Wandelen. Dit is de centraleregistratieplaats voor problemen met toegankelijkheid van paden en behoud van wandelmogelijkheden. Over iedere melding ofsignaal wordt nadere informatie ingewonnen. Op grond hiervan wordt besloten of, en zo ja welke actie moet worden ondernomen.Het wandelplatform – LAW heeft ongeveer 300 actieve vrijwilligers.Het Wandelplatform – LAW houdt zich bezig met het beheren, ontwikkelen en verbeteren van lange afstandspaden. Momenteel zijner veel ontwikkelingen, het platform springt hierop in omdat ze mee wil denken over de plannen.BriefHet Wandelplatform – LAW heeft een brief gestuurd naar het Inspraakpunt Verkeer en Waterstaat over de PKB/MER Ruimte voorde Rivier.Het Wandelplatform is van mening dat de aandacht voor wandelen (van het maken van een ommetje, en joggen tot het makenvan lange wandelingen) zeer gering is.Niet alle maatregelen hebben gevolgen voor het wandelen. Bij een uiterwaardvergraving kunnen de gevolgen echter wel ingrijpendzijn voor met name de samenhang in padenstructuren. Paden of mogelijkheden daarvoor kunnen verdwijnen door vergraving vande uiterwaarden, doorgaande routes worden mogelijk door geulen onderbroken, aanwezige historische paden kunnen beschadigdraken of helemaal verdwijnen.Het is belangrijk dat de lokale bevolking een ommetje moet kunnen maken in het rivierengebied.Naast het belang van het gebied voor de leefbaarheid van de eigen inwoners is het rivierengebied van groot belang voor hetnationale netwerk van langeafstandswandelpaden en streekpaden.Het Wandelplatform – LAW is sterk voorstander van recreatief medegebruik van de uiterwaarden, ze pleiten er dan ook voor omdoorgaande routes te creëren. Bij de aanleg van nevengeulen moet er voor gezorgd worden dat er geen ontoegankelijke eilandenen schiereilanden ontwikkeld worden.Stichting IJssellandWandelplatform – LAW kent Stichting IJssellandschap wel maar heeft er verder weinig contact mee. Ze hebben wel veel en ookgoed contact met natuurbeherende instanties (Staatsbosbeheer ed.).ParticipatieWandelplatform – LAW houdt alle ontwikkelingen goed in de gaten en springt hier zo vroeg mogelijk op in, ze wil aan tafel zittenen meedenken. Deze overleggen zijn bijna altijd met verschillende partijen. Het is beter als alle partijen vanaf het begin af aanbetrokken zijn, dan kan alles in één keer overlegd worden en hoeft er niet achteraf wat aangepast te worden.Het Wandelplatform – LAW heeft diverse wandelroutes die door de Deventer uiterwaarden lopen, te weten; het Marskramerpad, hetHanzestedenpad en de Handelsweg. Om deze routes te kunnen blijven behouden / verder te ontwikkelen is het van groot belang

44VoorzieningenMomenteel treedt de vergrijzing op, dit betekent dat veel mensen steeds minder goed ter been zijn. Hier moet rekening meeworden gehouden bij de wandelroutes. Dit betekent dat er bijvoorbeeld klaphekken geplaatst moeten worden en geen overstapjesbij hekken.Wandelplatform – LAW lijkt het een goed idee als er diverse bruggetjes aangelegd worden over de geulen. Tevens zou het goed zijnals er enkele bankjes neergezet worden. Het plaatsen van vuilnisbakken vindt het Wandelplatform - LAW geen goed idee omdat hetuitnodigt om afval neer te leggen. Tevens is het belangrijk dat er parkeerplaatsen zijn bij de start- en knooppunten van de routes.Hiermee wordt voorkomen dat iedereen zijn auto overal neerzet.Er zijn twee soorten wandelaars. Enerzijds de wandelaar die een ommetje maakt van gemiddeld anderhalf uur, deze wandelaar laatrelatief veel rommel achter. Anderzijds de lange afstandswandelaar, deze wandelaar is milieubewuster.Door middel van routes en markering kunnen mensen gestuurd worden. Het beheer van de paden, routes en markering wordtonderhouden door vrijwilligers van Wandelplatform – LAW. Maaien wordt door grondeigenaren gedaan.Het Wandelplatform pleit voor onverharde paden, dit loopt prettiger en is veel natuurlijker. Als er routes, en dus goede markering,aangelegd is komt het pad vanzelf.GPS wordt steeds meer toegepast, dit betekent dat er informatie over het gebied ontvangen kan worden via GPS. Tevens kunnener zuilen geplaatst worden met informatie over het gebied.Vervuiling en vandalismeVervuiling in de Deventer uiterwaarden valt enorm mee. Wel is er in de stadsrandzones duidelijk meer vervuiling dan elders. Inde loop van de jaren is de overlast hiervan gelijk gebleven. Ook vandalisme komt meer in de stadsrandzones voor dan elders.Een voorbeeld is het plaatsen van tunnels, hoe dichter bij de stad hoe luxer de tunnel moet zijn omdat anders de veiligheid nietgegarandeerd kan worden.Tot slotEr mag nog meer aandacht komen voor wandelen in het algemeen, maar ook voor het wandelen in de IJsseluiterwaarden. HetWandelplatform – LAW zou graag zien dat de uiterwaarden nog meer openbaar toegankelijk worden. Het is namelijk een erg mooigebied. Hoe meer recreanten er komen hoe beter het is voor de economie, recreanten geven ten slotte geld uit.Wandelplatform – LAW wil in de toekomst graag betrokken blijven bij het DUW-project.ContactStichting Wandelplatform – LAWwww.wandelplatform.nlContactpersoon:Dhr. Bas Kippersbkippers@wandelnet.nl>033-4653660

45NOTULEN – Interview met Hengelsportvereniging de StokvissenDatum: 13 juni 2006Locatie: Gebouw Speeltuin- en Buurtvereniging Hoornwerk - DeventerAanwezigen: Dhr. M. Overkamp – Voorzitter De StokvissenDhr. C.H. Meyer – Secretaris De StokvissenDhr. J.G. Vogelaar – Penningmeester De StokvissenCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met Hengelsportvereniging De StokvissenDe StokvissenHengelsportvereniging De Stokvissen bestaat al 381⁄2 jaar. Het is een gezonde vereniging met ongeveer 200 leden. Daarnaastverkoopt de vereniging losse vergunningen via verschillende viszaken. Een deel van de personen die visvergunningen kopen,blijven lid. Ondanks de komst van nieuwe leden, is het ledental relatief stabiel. De vereniging heeft voornamelijk oudere leden. Demeeste leden zijn 50 jaar of ouder. Daarnaast zijn er ook leden van 30 à 40 jaar. Enkele leden zijn rond de 20, veel jongere ledenzijn er niet.De Stokvissen zijn een actieve vereniging met veel actieve leden. Een groot deel van de leden zit vaak langs de waterkant. Bij devereniging heerst er een goede onderlinge sfeer. De vereniging organiseert veel activiteiten. Zo zijn er twaalf wedstrijden in hetjaar. Er is een Paaswedstrijd en een clubdag. Daarnaast wordt er één keer in de vijf jaar een feestavond georganiseerd.De vereniging maakt gebruik van het gebouw van de speeltuin- en buurtvereniging het Hoornwerk in de wijk het Hoornwerk inDeventer.De Stokvissen hebben geen eigen viswater. De vereniging heeft een regeling getroffen met de Deventer Hengelsportvereniging omvoor vijf jaar gebruik te mogen maken van een viswater van deze vereniging. Het gaat hier om de Veenoords kolk en de Teugsekolk.De hoeveelheid viswater neemt steeds meer af. Je kon altijd vissen op de IJssel, het Overijssels kanaal, de Schipbeek, hetBasiskanaal en het Twentekanaal. Deze wateren slibben echter steeds meer dicht. Vissen is nu vrijwel alleen nog mogelijk op deIJssel, kolken die in verbinding staan met de IJssel en het Twentekanaal. De IJssel, en dan met name de Bolwerksweiden, zijn eengewilde plek voor vissers. Er komen daar niet alleen vissers uit heel Nederland, maar ook uit Duitsland, Tsjechië en andere Oost-Europese landen.In het verleden zijn de Stokvissen door de gemeente benadeeld bij het verpachten van vis- en looprechten. De vereniging heeftnooit rechten kunnen pachten, terwijl de Deventer Hengelsportvereniging heel veel rechten heeft kunnen pachten.Het zou veel eerlijker zijn als alle verenigingen dezelfde rechten hebben. Dat er gezamenlijk gepacht wordt en de kosten naar ratiovan het aantal leden verdeeld wordt onder de verenigingen.Nu verlopen alle pachtcontracten. Voordat de pachtcontracten door de gemeente Deventer, opnieuw verleend worden, worden dezeeerst opnieuw bekeken. Misschien dat hier een kans ligt voor De Stokvissen om rechten te verkrijgen.Informatieavond Stichting IJssellandschapDe informatieavond van 4 april bij de Stichting IJssellandschap, over de ontwikkelingen in de Deventer uiterwaarden, is als zeerinteressant beschouwd. Wat op viel aan deze avond was dat de Stichting het wel veel op natuur gooit. De Stichting zou er meerrekening mee moeten houden dat er veel verschillende gebruikers zijn van de Deventer uiterwaarden. Er moet dus een goedeafstemming komen tussen recreatie en natuur en dergelijke.De Stichting IJssellandschap is bij De Stokvissen bekend van horen en zeggen. De vergadering bij de Stichting IJssellandschapwas niet bekend bij de vereniging. De vereniging heeft hier geen bericht van gekregen. De voorzitter van de vereniging hoorde viavia van deze vergadering. De secretaris van De Stokvissen heeft vervolgens de Stichting opgebeld. De vereniging is toen alsnoguitgenodigd.Het is slordig dat er niet consequent verenigingen zijn uitgezocht voor de informatieavond. Zo is bijvoorbeeld de Kanoverenigingvergeten wat niet netjes is. Goed aan de informatieavond was dat iedereen zijn zegje kon doen en dat er ook echt geluisterd

46De watersportverenigingen zetten met hun eisen wel erg hoog in. Zij hadden hoge en misschien wel onrealistische wensen.Op de informatieavond heeft de vereniging haar wensen aan kunnen geven. Belangrijk is dat de vereniging afhankelijk is van deDeventer Hengelsportvereniging bij het uitwerken van wensen. Belangrijke wens van De Stokvissen is dat de toegankelijkheid vande visplekken gewaarborgd blijft. De Stokvissen hebben een aantal mindervalide en oudere leden die niet meer zo goed ter beenzijn. Omdat bij de hengelsport ook steeds meer materiaal gebruikt wordt is het vooral voor de mindervalide leden van belang datde visplekken goed toegankelijk en bereikbaar zijn per auto.Daarnaast wil de vereniging eigen viswater hebben.ParticipatieDe Stokvissen hebben negatieve ervaringen met plannen van de gemeente Deventer. De gemeente heeft plannen met de wijkhet Hoornwerk, waar ook het gebouw van de speeltuin- en buurtvereniging het Hoornwerk staat. De gemeente heeft beslotendit gebouw af te breken. Hierover is de beheerder van het gebouw, de heer Meyer, alleen ingelicht. Hij moest de verschillendeverenigingen die gebruik maken van het gebouw zelf inlichten dat ze moeten vertrekken voor september. De verenigingen zijn doorde gemeente niet zelf ingelicht en ook worden ze niet begeleid bij het vinden van een nieuw onderkomen.De Stokvissen hebben een eigen website; members.home.nl/evogelaar. Hierop wordt informatie gegeven over de vereniging, overwedstrijden en activiteiten en worden uitslagen vermeldt.Over een forum op het Internet is de vereniging niet heel enthousiast. Je weet nooit wie er achter zo’n forum zit. Zo weet je nooitwie er serieus is en wie niet. Als er een discussie op het Internet geopend wordt, dan mag niemand anoniem deelnemen.Een groepsdiscussie zal goed verlopen, omdat je dan iedereen in de ogen kunt kijken. Zo kun je zien wie er oprecht is en serieusmee doet.Een rondleiding door het gebied is een goede manier om een discussie op te wekken. De vereniging vraagt zich alleen af of het nietom een te groot gebied gaat. Misschien is het mogelijk het gebied op te delen in kleinere deelgebieden.De vereniging zal zeker naar informatieavonden gaan. Zo blijf je op de hoogte van de ontwikkelingen. Op een informatieavondmoet je wel serieus genomen worden en moet er wel naar iedereen geluisterd worden, anders werkt het niet.Gezamenlijk ontwerpen aan plannen is een goed idee. Misschien komen er wel hele nieuwe, interessante suggesties op tafel.Voor de vereniging is het bij het gezamenlijk ontwerpen echter wel nadelig dat de vereniging eigenlijk niks te zeggen heeft. Devereniging heeft geen eigen water en eigen gronden.Belangrijk bij participatie is dat je van elkanders ideeën en wensen op de hoogte blijft.De Stokvissen willen meedenken met het proces zolang er ontwikkelingen zichtbaar zijn. Ze willen graag alle informatie zo snelmogelijk weten. Als er belangrijke informatie is, dan moet je bij elkaar gaan zitten en gaan discussiëren.De gezamenlijke standpunten van de verschillende verenigingen, die voortvloeien uit het participatieproces, moeten klaar zijn voorer met de officiële planvorming begonnen wordt.BelevingswereldEr is veel vervuiling in de Deventer uiterwaarden. Wat hierbij opvalt is dat er veel afval te vinden is van buitenlanders, bijvoorbeeldvan vissers uit Duitsland, Tsjechië en andere Oost-Europese landen. Ook is er veel afval van andere recreanten. Er wordt ook veelkapot materiaal achtergelaten. Het kan gevaarlijk zijn als vogels bijvoorbeeld vishaakjes oppikken.Vandalisme komt voornamelijk voor in de buurt van de Veenoord kolk en de Teugse kolk. Mensen die bij deze kolken willen vissen,rijden naar deze kolken toe. Hiervoor rijden ze door weilanden en knippen ze prikkeldraad door. Het komt dan wel eens voor datvee ontsnapt.BeheerElk lid van De Stokvissen moet zijn eigen visplek schoonhouden. Dit betekend dat alle afval meegenomen moet worden, ook afvalwat er al ligt. De leden van De Stokvissen houden de eigen plekken netjes schoon, maar afval opruimen voor anderen blijft nodig.Doe je dit niet dan worden de verenigingen er op aangekeken als de uiterwaarden vervuild zijn.

47TrotsDe vereniging is trots op de IJssel en haar uiterwaarden. De IJssel hoort bij Deventer. Als Deventenaar ben je gewoon trots op deIJssel. Iedereen geniet van de IJssel. De strandjes zitten in de zomer niet voor niets vol. Je hebt een mooi uitzicht op Deventerover de IJssel.ContactHengelsportvereniging De StokvissenContactpersoon:Dhr. Overkamp (voorzitter)members.home.nl/evogelaarTelefoonnummer: 0570-635744

48NOTULEN – Interview met de Zeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD)Datum: 3 mei 2006ocatie:Clubschip ZMVD – Jachthaven, Rembrandtkade DeventerAanwezigen: Rob Soetekouw – Voorzitter ZMVDJohn Bos – Bestuurslid ZMVDCarolien Hilderink – Student Saxion HogescholenFemke Baarslag – Student Saxion HogescholenOnderwerp: Interview met Zeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD)Zeil- en Motorbootvereniging DeventerZeil- en Motorbootvereniging Deventer (ZMVD) bestaat sinds 1941 en heeft ongeveer 300 leden. Daar zitten ook relatief veeljongeren bij. Er zijn ongeveer 50 jeugdleden die zeilen bij de vereniging. Daarvoor is stilstaand water van belang.Stichting IJssellandschapDe vereniging heeft niet echt contact met de Stichting IJssellandschap. De Stichting is wel bekend bij de vereniging. Er is wel eenscontact geweest over de strandjes die dicht bij de jachthaven liggen, ivm zwemmers die van daar naar de jachthaven kwamen.Vooral in de weekenden en in de zomer zijn er zwemmers die naar de Jachthaven zwemmen om daar vernielingen aan te richten.Daarnaast worden er ook hekken kapot gemaakt, om de terreinen te bereiken. Om die reden is er wel eens contact geweest metde Stichting IJssellandschap.De Stichting zal (vrijwel) niet bekend zijn bij de leden.ParticipatieDe vereniging is één keer eerder betrokken geweest bij een participatieproces. Dit is ongeveer vijftien jaar geleden geweest. Degemeente had toentertijd plannen de jachthaven iets op te schuiven richting het noorden. De ZMVD heeft toen samen met deDeventer Watersportvereniging en de Roei- en Zeilvereniging Daventria aangegeven medewerking te willen verlenen aan dezeplannen. Er zijn gesprekken gevoerd en er is een briefwisseling geweest. Uiteindelijk zijn de plannen verwaterd en is er niksgebeurd.De vereniging heeft een eigen website: www.jachthavendeventer.nl, waarop allerhande nieuwtjes staan. En er is geen forum opdeze site. De vereniging heeft ook een eigen clubblad “Tobbedansen” wat ongeveer vijf keer per jaar uitgebracht wordt. Hierinstaan nieuwtjes, weetjes, verhalen van het bestuur en verhalen van leden.De plannen zoals die er nu liggen voor de Deventer uiterwaarden zijn te ingrijpend om op het Internet te bespreken. Je moet welmet elkaar om de tafel gaan zitten. Als je dit op het Internet bespreekt gaan de nuances van de discussie verloren.Er wordt nu al gesproken met de vier verenigingen die in de Jachthaven liggen: Zeil- en Motorbootvereniging Deventer, Deventerwatersportvereniging, Roei- en Zeilvereniging Daventria en Sloeproeivereniging Daventre Portu. Deze partijen zitten nu met elkaarom tafel. Er is ook al contact geweest met Rijkswaterstaat, de provincie en de gemeente.Graag zou de vereniging mee-ontwerpen met de plannen. Belangrijk is te onthouden dat de gemeente geen tegenstander is,maar een mededeelnemer. Er moet samen met andere verenigingen gepraat en gediscussieerd worden. Maar het is misschienlastig samen te ontwerpen. Iedereen wil toch zijn eigen voorzieningen op zijn eigen plek. Misschien kun je beginnen met eengezamenlijke workshop en dan uit elkaar gaan om zelf een ontwerp te maken.De ZMVD wil bijvoorbeeld een passantenhaven houden en zelf lessen geven. Belangrijk is dat alle watersporters, watersporters zijnen dus aan gezamenlijke plannen kunnen werken. Hierbij zijn jetskiërs een zaak apart. Die verstoren de rest van de watersport ende natuur. Dit betekent niet dat je ze moet weren, maar dat je ze moet controleren. Ze moeten een eigen plek krijgen. Nu mogenjetskiërs al op de snelvaarroute vanaf de jachthaven naar het noorden.De vereniging vindt het belangrijk informatie persoonlijk te krijgen, zodat zij het niet in de media hoeven te lezen. Als dit gebeurtis de informatieverstrekking te laat. Belangrijke informatie moet ook niet via een informatieavond bekend worden. Als er al eeninformatieavond komt, moet dit in ieder geval niet massaal plaatsvinden.

49De vereniging is bereid vaak deel te nemen aan het participatieproces, mits er ook wat gebeurt. Hoe vaak is afhankelijk van hetproces en het gedeelte van het gebied dat behandeld wordt.BeheerIn de jachthaven vindt niet veel vervuiling plaats. Hier wordt door de vereniging ook streng op gecontroleerd. Als er rommelgevonden wordt, wordt dit getraceerd en dan staan er sancties op.De vereniging zou graag een goede vuilwaterafvoer of riolering hebben. Dit wordt in de toekomst ook verplicht. Deze ingreep isopgenomen in het meerjarenplan van de vereniging.De vereniging onderhoudt, met behulp van haar leden, haar eigen accommodatie helemaal zelf.TrotsDe vereniging is zeker trots op de IJssel. Er is mooi water en een mooie natuur. Nadeel is wel dat de IJssel één lange weg is, dieje maar op twee manieren kunt bevaren; heen of terug.ContactZeil- en Motorbootvereniging DeventerDeventer www.jachthavendeventer.nlContactpersoonDhr. SoetekouwEmail: rob.soetekouw@home.nl(telefoonnummer: 0570-619635) (van begin april tot half oktober)(telefoonnummer: 0570-636585) (winterberging)

BIJLAGE 6.51ENQUÊTE.Uitleg voor het invullen van de enquête:De enquête is opgebouwd uit meerkeuzevragen en enkele open vragen. Onder aan de enquête (pag. 4) is ruimte om de openvragen in te vullen. De meerkeuzevragen kunt u invullen door het juiste hokje aan te vinken. Voorbeeld:VOORBEELD:Weet nietZeer goedGoedNeutraalMatigSlecht1 In hoeverre maakt uw organisatie gebruik van de Deventer uiterwaarden en/of deIJssel?XENQUETE:Weet nietZeer goedGoedNeutraalMatigSlechtALGEMEEN1 In hoeverre maakt uw organisatie gebruik van de Deventer uiterwaarden en/of deIJssel?2 Als uw organisatie gebruik maakt van de Deventer uiterwaarden en/of de IJssel, watvoor activiteiten onderneemt zij dan? (open vraag)Mogelijkheid invullen eindeenquêtePARTICIPEREN3 Wat vindt uw organisatie ervan om via internet / mail te participeren bij het projectOntwikkeling Deventer uiterwaarden (forum / discussiëren ed.)?4 Wat vindt uw organisatie ervan om deel te nemen aan een rondleiding (door eendeskundige of inwoner van het gebied met als doel een discussie op te wekken)?5 Wat vindt uw organisatie ervan om deel te nemen aan keukentafelgesprekken(waarbij iemand van het projectteam bij uw organisatie langs komt om te pratenover het project?a Wat vindt uw organisatie ervan om deze keukentafelgesprekkenéén-op-één plaats te laten vinden?b Wat vindt uw organisatie ervan om deze keukentafelgesprekkensamen met andere organisaties plaats te laten vinden?6 Wat vindt uw organisatie ervan om een informatieavond(en) te bezoeken? (waarorganisaties worden ingelicht over de plannen?7 Wat vindt uw organisatie ervan om geïnformeerd te worden over de plannen doormiddel van media (krant, televisie, internet, huis-aan-huisblad)?8 Wat vindt uw organisatie ervan om een streekmarkt (markt met standjes waarinformatie over het gebied en de plannen gepresenteerd wordt) te bezoeken?9 Wat vindt uw organisatie ervan om deel te nemen aan een werkatelier waarin groepjes gewerkt wordt aan een visie/ontwerp (tekenen) voor de Deventeruiterwaarden?10 Wat vindt uw organisatie ervan om deel te nemen aan het participatieproces over deontwikkeling van de Deventer uiterwaarden?11 Wat vindt uw organisatie ervan om: 1x per maand1x per 3 maand1x per 6 maand1x per jaardeel te nemen aan het participatieproces?12 Wat vindt uw organisatie ervan om: Maximaal een half jaarMaximaal 1 jaarMaximaal 2 jaarMaximaal 3 jaardeel te nemen aan het participatieproces?

52Weet nietZeer goedGoedNeutraalMatigSlechtBEHEER13In hoeverre houdt uw organisatie zich bezig met beheer van de Deventer uiterwaardenen/of de IJssel?aAls uw organisatie zich bezig houdt met beheer van de Deventeruiterwaarden, om wat voor beheer gaat het? (open vraag)b Als uw organisatie zich niet bezig houdt met beheer van de Deventeruiterwaarden, zou uw organisatie bereidt zijn om dat in de toekomst wel tedoen?BELEVINGIn hoeverre is uw organisatie het eens met onderstaande stellingen?14 In de Deventer uiterwaarden is veel vervuiling.Mogelijkheid invullen eindeenquête15 Mijn organisatie ondervindt veel hinder van vervuiling.16 In de Deventer uiterwaarden is veel vandalisme.17 Mijn organisatie ondervindt veel hinder van vandalisme.18 Mijn organisatie zou een bijdrage kunnen/willen leveren aan het tegengaan vanvervuiling / vandalisme.19 Mijn organisatie is trots op de Deventer uiterwaarden.20 Zijn er dingen in de Deventer uiterwaarden en/of IJssel waar uw organisatie zich aanstoort? (open vraag)Mogelijkheid invullen eindeenquêteSTICHTING IJSSELLANDSCHAP21 In hoeverre is uw organisatie op de hoogte van de plannen rondom de Deventeruiterwaarden?22In hoeverre kent uw organisatie Stichting IJssellandschap?aMogelijkheid invullen eindeZo ja, hoe lang kent u organisatie Stichting IJssellandschap? (open vraag)enquête23 Komt u weleens in aanraking met Stichting IJssellandschap? Ja - NeeaZo ja, wat is de reden dat u weleens in aanraking komt met StichtingIJssellandschap? (open vraag)b Zo ja, wat is uw mening over de communicatie tussenuw organisatie en Stichting IJssellandschap?24In hoeverre is Stichting IJssellandschap bekend bij uw leden?Mogelijkheid invullen eindeenquêteOpen vragen.2. Als uw vereniging gebruik maakt van de Deventer uiterwaarden, wat voor activiteiten onderneemt zij dan?Antwoord:13a. Als uw organisatie zich bezig houdt met beheer van de Deventer uiterwaarden, om wat voor beheer gaat het?Antwoord:20. Zijn er dingen in de Deventer uiterwaarden en/of IJssel waar uw organisatie zich aan stoort? (open vraag)Antwoord:22a. Zo ja, hoe lang kent u organisatie Stichting IJssellandschap?Antwoord:23a. Zo ja, wat is de reden dat u weleens in aanraking komt met Stichting IJssellandschap?Antwoord:Overige op- en aanmerkingen:Antwoord:

BIJLAGE 7.53LIJST MET TE BETREKKEN GEORGANISEERDE GEBRUIKERS.Hieronder is een aanzet te vinden van de georganiseerde gebruikers welke betrokken kunnen worden bij de ontwikkelingen vande Deventer uiterwaarden.Direct betrokken georganiseerde gebruikersScouting Westenenkgroep DeventerStichting tot Behartiging van de Belangen van de Pres. SteyngroepenDWVZeil- en Motorboot Vereniging DeventerDeventer HengelsportverengingDiepenveense HengelsportverenigingH.S.V. de StokvissenDeventer Kano VerenigingRoei- en Zeilvereniging DaventriaSallands Bureau voor ToerismeWandelplatformbCamping De WorpMotorveer Stokvis Thuishaven Deventer BVWerkgroep De Groene KnoopOverige georganiseerde gebruikers• BEROEP EN BEDRIJFBelangenverenigingen:GLTO (Gewestelijke Land- en Tuinbouw Organisatie)• GEESTELIJK LEVEN:Islam:AL NISA/Islam (Stichting Nederlandse Moslimvrouwen)• GEHANDICAPTENBelangenorganisaties:Gehandicapten Belangen Organisatie MEE IJsseloevers• JONGEREN:Scouting:Dr. Arriens-BuettegroepJames LovellL.O.A.A.HTitus Brandsma groep• KUNST EN CULTUURHistorische verenigingen:Stichting Oud DeventerVereniging Oud Deventer• MENS EN MAATSCHAPPIJ:Bewoners BelangenverenigingenBuurt-, wijk- en speeltuinverenigingen• NATUUR EN MILIEUNatuurorganisaties:IVN – Vereniging voor Natuur,- en Milieu-educatie, afdeling DeventerJane Goodall NederlandNivon (Nederlandse Instituut voor Volksontwikkeling en natuurvriendenwerk)Stichting Natuur Anders• ONDERWIJS:Openbaar (voortgezet) speciaal onderwijsPrimair Onderwijs/ BasisonderwijsSchoolbesturenVoortgezet onderwijs• SENIORENSeniorenorganisaties

54• SPORT EN RECREATIEFietsen:Fietsclub BVCHengelsport:Hengelsportvereniging BathmenModelvliegtuigsportDeventer LuchtvaartclubPaardrijdenToerisme:ANWB / VVV DeventerGelders Overijssels Bureau voor ToerismeWandelen:DAVORoze Wandelstreek IJsselstreekStichting AvondvierdaagseWandelclub BVCWandelgroep COlmschateWandelvereniging Deventer• VERKEER EN VERVOERVerkeer:FietsersbondVogelaarsvereniging(Bron: Gemeente Deventer, 2006)