8DOELDoel van burgerparticipatie is: het in gunstige zin beïnvloeden van de sociale omgeving van mensen, waaraan ze zelf een actieve<strong>bij</strong>drage leveren. (Bron: te Velde, 1995)Communicatie, oftewel interactie, is heel belangrijk <strong>bij</strong> burgerparticipatie. Interactie kan namelijk alleen inhoud krijgen als men vanelkaar weet waarop gereageerd kan worden. Het creeren van draagvlak <strong>bij</strong> en het mobiliseren van burgers, het wekken van juisteverwachtingspatronen, het informeren over de voortgang van een project, het creëren van een visuele eenheid, het in woord engeschrift rekening houden <strong>met</strong> vaak hevige emoties <strong>bij</strong> de burger: het zijn allemaal aandachtspunten waar<strong>bij</strong> communicatie heelbelangrijk is.Voor overheden zijn er twee hoofddoelen om burgers <strong>bij</strong> het ontwikkelen van beleid te betrekken.1. Het vergroten van de effectiviteit van beleid. Veel beleidsmaatregelen zijn niet of te weinig doelmatig. Ze bereiken niet wat werdbeoogd, ze hebben vaak onbeoogde en niet zelden zelfs ongewenste effecten. Door burgers als ervaringsdeskundige <strong>bij</strong> bepaaldebeleidsvorming te betrekken kunnen ongewenste gevolgen misschien worden voorkomen. Burgers weten hoe beleid uitpakt voorhuishoudens en individuen. Bovendien zijn burgers als betrokken buitenstaander soms in staat verrassende oplossingen voorbeleidsproblemen te bedenken.2. Het verhogen van de legitimiteit van beleid. Beleid dat is afgestemd op de gedragsroutines, ervaringen en wensen van burgerszal in het algemeen eerder op steun en acceptatie kunnen rekenen. Bovendien geven overheden die burgers <strong>bij</strong> beleidsvormingbetrekken het signaal af – veel breder dan alleen aan de directe deelnemers – dat ze de inzichten en meningen van burgers serieusnemen en er rekening mee houden. Ook dat zal ‘het draagvlak’ voor beleid vergroten, vaak zelfs als mensen het er op zich nietmee eens zijn. (Bron: Internet, IPP, 2006)ALGEMENE DOELENBurgerparticipatie moet niet gezien worden als doel op zich. Daarom is het belangrijk dat er <strong>bij</strong> elk burgerparticipatieproces voorafeen concreet beoogd einddoel opgesteld wordt. Tevens zijn er vier algemene doelen van burgerparticipatie.1. KwaliteitDoor gezamenlijk te werken aan de vorming van plannen en beleid kunnen burgers en overheid als team een hogere kwaliteitrealiseren. Van hoge kwaliteit is sprake als het proces leidt tot een plan of een beleid dat technisch, praktisch en financieel haalbaaris, dat past binnen vastgestelde en/of reële normen en uitgangspunten van de gemeente en dat aansluit <strong>bij</strong> de mening en dewensen van de burgers.2. DraagvlakAls de burger betrokken is <strong>bij</strong> het totstandkomen van beleid of plannen, het proces van dicht<strong>bij</strong> gevolgd heeft en weet dat eraandacht is geschonken aan zijn mening en de mening van zijn medeburgers, is de kans groot dat hij eerder achter heteindresultaat gaat staan dan wanneer die betrokkenheid er niet was. Meedoen leidt tot acceptatie, acceptatie leidt tot draagvlak.Dat kan zeer belangrijk blijken te zijn; het verhoogde draagvlak leidt er namelijk in de meeste gevallen toe dat er geen slechts eenzeer klein aantal bezwaren op gemeentelijke plannen en voornemens komen. Tijdswinst is het resultaat.3. BondgenootschapBurgerparticipatie is een goed middel om de burger tot een bondgenoot in de plan- of beleidsvorming te maken. Door hetbondgenootschap zal deze burger constructiever zijn. Tijdens een interactief proces worden (deelnemende) burgers immersgeconfronteerd <strong>met</strong> de werking van de politiek. Doordat ze participeren en dus een kijkje krijgen in de keuken beseffen ze dateen gemeente keuzes moet maken. Ze zien in dat niet altijd elk individueel belang behartigd kan worden, hoe graag ze dat ookzouden willen. Ze zien ook in dat voor- en tegenstanders van een bepaalde keuze <strong>met</strong> argumenten komen die ze zelf nooit zoudenbedenken. De burger leert te kijken <strong>met</strong> een bredere blik en hij leert belangen af te wegen. Als dat vaak genoeg gebeurt, zaldiezelfde burger op termijn constructiever worden en zal hij eerder in staat zijn in hoofdlijnen te denken. Uiteindelijk kan dit debandbreedte vergroten waarbinnen een bestuur autonoom zijn werk kan doen. Immers: de burger zal minder sceptisch zijn, hijzal zich minder snel bezighouden <strong>met</strong> details, en het ‘algemeen belang’zal eerder prevaleren boven het eigen belang. Gevolg oplangere termijn: meer efficiency in de besluitvorming, minder kosten <strong>bij</strong> de totstandkoming van deze besluitvorming en snellereprocedures.4. ImagoOm de kloof tussen burger en bestuur te dichten zullen gemeenten vaker gaan ‘samenwerken’ <strong>met</strong> de burgers. Het gaat daar<strong>bij</strong>niet alleen om het resultaat, maar ook om het proces en de rol van de gemeente als partner in dat proces. Burgerparticipatiestelt een gemeente in staat om zich te profileren als partij waar uitstekend mee samen te werken is. Burgerparticipatie is dus eenuitstekend instrument waarmee het imago van een gemeente versterkt en verbeterd kan worden. Het instrument biedt immersvoldoende mogelijkheden om burgers het gevoel te geven dat er naar hen geluisterd wordt en dat ze iets te vertellen
9hebben. Als gemeenten dit goed en vaak genoeg doen, zullen burgers op termijn minder snel geneigd zijn om te denken dat eengemeente toch maar doet wat zij wil. Daarmee zou het vertrouwen van de burger in een gemeente en de lokale democratie kunnentoenemen. Gemeenten moeten zich echter wel realiseren dat het creëren van een imago geen sinecure is. De gemeente zal zichtegenover de burger voortdurend moeten bewijzen. Burgerparticipatie moet dan ook gezien worden als een continue proces. (bron:Hendrikx en Eijsermans, 2004)PARTICIPATIELADDEREr zijn diverse niveaus van participatie. Bij de verschillende niveaus verandert de invloed,verantwoordelijkheid en betrokkenheid van de participant.Informeren: Het politieke bestuur bepaalt de politieke agenda voor besluitvorming.Ze informeert de burgers/organisaties over de ontwikkelingen maar zien hen niet alsgesprekspartners.Raadplegen:Het politiek bestuur bepaalt in hoge mate zelf de politieke agenda voor besluitvorming maarzien betrokken burgers / organisaties als gesprekspartners <strong>bij</strong> de ontwikkeling van beleid. Degespreksresultaten vormen mogelijke bouwstenen voor beleid, maar politieke bestuurdersverbinden zich niet aan de resultaten die uit de gesprekken voorkomen.Adviseren:Het politiek bestuur stelt de politieke agenda samen, maar geeft betrokken burgers /organisaties gelegenheid om problemen aan te dragen en oplossingen te formuleren. Politiekebestuurders verbinden zich niet aan de resultaten van het participatietraject.(Bron: Internet, Kei KenniscentrumStedelijke Vernieuwing, 2006)Coproduceren:Het politiek bestuur en betrokken burgers / organisaties komen gezamenlijk eenprobleemagenda overeen, waarna gezamenlijk naar oplossingen wordt gezocht. Bestuurderskunnen nog <strong>bij</strong> de uiteindelijke besluitvorming beargumenteerd afwijken van de inbreng van dedeelnemers, maar hun commitment is veel zwaarder dat <strong>bij</strong> participatieniveau “adviseren”.Meebeslissen:Besluitvorming wordt aan de betrokkenen gedelegeerd. Het politiek bestuur verbindt zich aandeze besluiten.(bron: Internet, IPP, 2006)
Change language