Robbie de Rover Lessenserie 'Structureren' - Edumat

PARWO(uit bronkopij van het project Speciaal Rekenen)TitelRobbie de Rover (of algemener: weghaalspelletjes)Groep / niveau 1-2 -3 (met grotere aantallen ook 4 en 5)Thematiekkan in diverse contextenLeerstofaspecten structureren; tellenBenodigdheden leerkracht:- materiaal ter opluistering(puntmuts; mandje voor destippen e.d.)- een hoed of doek om overde ogen van de kinderen teplaatsen- een redelijke voorraad fichesOrganisatieBedoelingleerlingen:- kopieerblad paddestoel- tiental fichesZet de leerlingen zo neer, dat ze goed kunnen volgen wat er bij deanderen gebeurt. Bijvoorbeeld in een halve kring of eencarréopstelling.Leerlingen via eigen ervaring hetstructureren laten ontdekken als eenkrachtig middel om greep te krijgen oponoverzichtelijke hoeveelheden.Bijkomend effect is dat de leerlingenbuitengewoon veel resultatief gaan tellen. Zevoelen daarbij hoe belangrijk die vaardigheidis.VoorwaardelijkevaardighedenLesactiviteitDe leerlingen moeten kunnen tellen tot tien; deze vaardigheidontwikkelt zich overigens ook tijdens de activiteit.Eventueel kan met een kleiner aantal fiches worden begonnen.De hier gegeven lesbeschrijving is gebaseerd op een voorbeeld uitde try-out en handelt over stippen op een paddestoel.Stippen op de paddestoelDe leerlingen zitten aan hun bankje, metvoor zich een kopieerblad van eenpaddestoel. De eerste opdracht aan deleerlingen is om de stippen op de hoedvan de paddestoel te leggen.Belangrijk is dat de leerlingen weten datze stippen mogen (ver)leggen; hoe enwanneer ze zelf willen.Uitleg over ‘ Robbie de Rover’In een inleidend verhaaltje wordt verteld over een ondeugendekabouter die de onhebbelijke gewoonte heeft om paddestoelstippenweg te halen.Robbie de Rover1Lessenserie ‘Structureren’

PARWO(uit bronkopij van het project Speciaal Rekenen)Robbie gaat rovenDe leerkracht speelt (in eerste instantie) zelf voor Robbie en gaatrovend een voor een de leerlingen af.De aanpak is simpel: De leerling mag even niet kijken. In die tijdhaalt Robbie een paar stippen weg, zonder de andere stippen teberoeren . Als de leerling weer kijkt, moet deze snel bepalenhoeveel stippen weg zijn. De denktijd wordt beperkt door de duurvan een versje in de trant van : “Beste , zeg eensgauw, hoeveel stippen mis jij nou?”Is het antwoord goed, dan krijgt de leerling z’n stippen terug, metdaar bovenop’ als bonus twee extra stippen. Is het antwoord fout,dan is de leerlingen z’n stippen kwijt en mag Robbie ze houden.Een harde en onverbiddelijke spelregel, maar buitengewoonprikkelend.Aan de leerlingen de uitdaging om te zorgen dat ze greep houdenop hun stippen.Gebruik eventueel een hoed of doek om de leerlingen mee in slaapte krijgen; even omdraaien kan natuurlijk ook.ReflectieAls op deze wijze twee of drie rondjes zijn gespeeld, worden deresultaten bestudeerd. Wie heeft er meer stippen dan hij eerst had?Wie minder? Waarom lukt het de een wel en ander niet?Vermijd sturing. Het is erg verleidelijk om de leerlingen tips eenuitleg te gaan geven. Laat ze vooral met elkaar in gesprek gaan .Een paar aandachtspunten bij het weghaalspel:- Neem geen al te grote aantallen weg: 1, 2, of 3 is voldoende;het verhoogt de kans op succes en er is niets mis met goedgokken.(Het gelukseffect kan zelfs heel belangrijk zijn voor demotivatie. Als leerlingen consequent op hun zwakheden wordenafgerekend zullen ze snel geneigd zijn af te haken).- Bedenk dat de kinderen ten minste in staat moeten zijn om hetweggehaalde aantal te kunnen benoemen. Dat geldt mindervoor de hoeveelheid die wordt neergelegd, die hoeven zeimmers niet te tellen.- Neem zo mogelijk structuurelementen weg. Als er groepjesliggen, neem dan bijvoorbeeld een heel groepje of een deel vaneen groepje weg.- Geef ook tijdens de rit de leerlingen de ruimte om te praten; ervalt wat te leren van elkaar.- De grootste kunst is om gerichte sturing achterwege te laten,vooral in de beginperiode.- Laat pas in tweede instantie de kinderen voor Robbie spelen;kinderen hebben de neiging om zoveel mogelijk fiches weg tepakken.Robbie de Rover2Lessenserie ‘Structureren’

PARWO(uit bronkopij van het project Speciaal Rekenen)VervolgOmdat het kwartje niet bij alle leerlingen direct zal vallen, is hetraadzaam dit spel meerdere keren te spelen. Probeer verschillendecontexten te gebruiken; het verbreedt de toepassing.Speel het spel zeker ook een paar keer klassikaal; aansluitend opde lesactiviteit of in een aparte les. Laat kinderen dief c.q.schatbewaker spelen.Gebruik bordmagneten of bordrondjes als fiches. Een eenvoudigebordtekening kan de paddestoel, zak, schatkist, …. voorstellen.Het gaat bij deze gezamenlijke activiteiten o.a. om: bevorderen van de communicatievaardigheden van deleerlingen en de ontwikkeling van het wiskundigbegrippenkader ; door middel van:o uitwisseling van ideeën;o bespreken van voor- en nadelen; beklijven van ontdekkingen; zoeken naar alternatieve oplossingen ;* kans geven aan zwakkere leerlingen om met een slimmeaanpak te komen; verbreden van de ontdekkingen; ervaren en eropvertrouwen dat dit principe ook in andere situaties werkt;Ad * In de try-out bedachten de leerlingen uiteenlopende aanpakken.Belangrijk is vooral dat je als leerkracht goed observeert en de oplossingenvan de leerlingen op een positieve manier aan de orde stelt. De houding vande leerkracht moet het zoeken van de leerling belonen en niet zozeer hetvinden.VoortgangsindicatorErvaringsgegevensAls de bedoelde ontdekkingen goed zijn doorleefd en de leerlingenmet een weghaalspelletje niet meer te foppen zijn, is de tijd rijpvoor de volgende stap: het bestuderen van bestaande structuren.In eerste instantie hebben de leerlingen amper notie van wat zegebeurt. De stippen verdwijnen als sneeuw voor de zon.Er zijn leerlingen die in het wilde weg gokken of proberen hetaantal te bepalen a.h.v. de geluiden die ze hebben gehoord.De meeste leerlingen proberen echter het beeld van de stippen inzich op te nemen en tellen daarna de ‘lege plekken’ in dat beeld diezijn ontstaan door het weghalen.Dat blijkt echter moeilijker dan het lijkt. Ook leerlingen die hiergoed in zijn, lopen bij grotere aantallen vast.Op den duur - en daar zijn we op uit – gaan nagenoeg alleleerlingen over tot het aanbrengen van een zekere ordening,structurering. Ze leggen de fiches in overzichtelijke groepjes ofrijtjes bij elkaar (ill). In een oogopslag zien ze dan waar iets wegis.Natuurlijk zullen niet alle leerlingen zelf op deze aanpak komen.Ook wat anderen doen prikkelt. Ze zien dat het sommige van hunklasgenoten wel lukt om de stippen te behouden. Ze bestuderen deaanpak en gaan die zelf uitproberen.Robbie de Rover3Lessenserie ‘Structureren’

PARWO(uit bronkopij van het project Speciaal Rekenen)AanverwantetoepassingenSoftwareVariatiesbeschikbaar AVmateriaalAls dat succesvol blijkt hebben ze toch een behoorlijke ontdekkinggedaan.Voor de indringendheid van de ervaring - de Aha-erlebnis - maaktdat niet wezenlijk uit.Er zijn in de methoden helaas niet veel activiteiten waarin het zelfstructureren centraal staat.Zie verder de lessuggesties in de lessenserie ‘Structureren’Binnen het project is software in ontwikkeling die speciaal isgericht op het zelf structureren. Bijvoorbeeld de computerspelletjes‘roostertelling 1’ en ‘vangen’.Er zijn talloze variaties en contexten denkbaar: knikkers ofpepernoten in een zak; bloemen in de wei, lijmpotten of scharen ineen bak; enz.Met een beetje fantasie is daar altijd een spannend verhaal bij tebedenken.Videoclips ‘Paddestoelen en pepernoten‘ op de CD-romRobbie de Rover4Lessenserie ‘Structureren’