Noord NL - SNN

jaargang 2 juni 2009nummer 6Noordperiodiek magazine SNNNL‘Als ik ergens echt in geloof, dan bijt ik me daar in vast’ • Innovatief ActieprogrammaDrenthe loopt als een trein • Europese zaken • Nordconnect Trial • Hanze Instituteof Technology: ‘broeinest van sensortechniek’ • STINAG helpt toeristisch Groningenvooruit • Column • Agenda toegelicht

Inhoudsopgavenoord-nl nr. 6 1VoorwoordJaloezieDe zetel van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland vertrekt weer uit Fryslân.Niet omdat het hier niet zou bevallen, maar omdat het zo hoort. Om de twee jaar wisselthet voorzitterschap van provincie en de zetel verhuist mee. Toen ik daarover nadacht,bedacht ik dat we eigenlijk heel erg trots mogen zijn op het SNN. We zijn er zo aangewend dat we ons dat te weinig realiseren.Ik trok onwillekeurig een parallel met Europa. Als lidstaat van Europa zijn we gauwgeneigd om ons te storen aan de beperkingen die Europa ons oplegt, de schijnbarebedilzucht van Europa. De voordelen van Europa vallen ons niet meer zo op. We hebbener een soort haat-liefde-verhouding mee. Als we daar wat beter over nadenken, realiserenwe ons dat Europa toch wel een grote economische meerwaarde voor ons heeft, dat deEuropese Gemeenschap stabiliteit betekent, geen oorlogen meer binnen Europa. De restvan de wereld kijkt daar met jaloezie naar.Zoiets zie je ook bij het SNN. We storen ons er wel eens wat aan. Maar het SNN heeftde Noordelijke economie veel meer versterkt dan we als afzonderlijke Noordelijkeprovincies zouden hebben kunnen bereiken. Dat is overigens niet alleen de verdienstevan het SNN-bestuur, maar zeker ook van de zeer professionele SNN-organisatie,waarmee ik natuurlijk onze afzonderlijke organisatie niet tekort te willen doen.Oorlogen zouden we waarschijnlijk toch al niet gekregen hebben, maar het Noordelijkebedrijfsleven heeft enorm geprofiteerd.Andere provincies zijn dan ook nogal eens jaloers op zo’n samenwerkingsverband.Laten we trots en zuinig blijven op ons SNN.Jan Wibier, Algemeen directeur provincie Fryslân’Als ik ergens echt in geloof, dan bij ik me daar in vast’ 2Innovatief Actieprogramma Drenthe loopt als een train 4Europese zaken 6Nordconnect Trial 7Hanze Institute of Technology: ‘broeinest van sensortechniek’ 11STINAG helpt toeristisch Groningen vooruit 13Column 15Agenda Uitgelicht 16AgendaAgenda in het kort29 juni Pieken op Koers!Feestelijke bijeenkomst van het SNN waarbijde uitreiking van de Piek Awards en deoverdracht van het voorzitterschap van hetSNN centraal staan.Locatie: De Lawei, Drachten.Aanmelden: piekenopkoers@snn.eu22 - 26 augustusDelfsailOp 22 en 24 augustus heeft het SNN diverserelaties uitgenodigd ter promotie van Noord-Nederland.22 septemberLobby event Den HaagHet SNN organiseert een event in Den Haagom de lobbycontacten te verstevigen.5-7 oktoberOpen Days, BrusselNoord-Nederland is leadpartner dit jaar vanhet consortium met negen andere regio’s.Het consortium organiseert tijdens de OpenDays een workshop met als titel AdvancedCo-operation in the North Sea - English Channel.Op 6 oktober vindt eveneens de NordicBattle plaats, een ‘strijd’ waarin regio’s latenzien waarom andere regio’s met hen zoudenmoeten samenwerken.

noord-nl nr. 6 2Lambert Zwiers, algemeen secretaris VNO-NCW Noord:Achtergrond‘Als ik ergens echt in geloof,dan bijt ik me daar in vast’Even valt er een korte stilte als Lambert Zwiers, sinds 1 januari algemeen secretaris vanVNO-NCW Noord, gevraagd wordt hoe hij de rol van zijn voorganger Hans Haerkens heeftbeoordeeld als voorvechter voor de Zuiderzeelijn. Maar dan klinkt het resoluut: “Als je dingenwilt realiseren, moet je wel eens onorthodoxe instrumenten inzetten. Hans heeft daareen ongeëvenaarde voortrekkersrol in vervuld. Zelf ben ik ooit met een colonne van veertigvrachtwagens uit Limburg naar Den Haag gegaan om de eis kracht bij te zetten dat deA73-Zuid zou worden aangelegd. Als ik ergens echt in geloof, dan bijt ik me daar in vasten sta ik zonodig ook op de barricaden…”Met zijn indiensttreding bij VNO-NCW Noordniet lang na te denken”, zegt Zwiers. “Ik heb“Vergeleken met vroeger is de noordelijkeniveau heeft gekregen. En dan hebben we hetis Zwiers (55) teruggekeerd naar Noord-dit werk in Limburg altijd met veel pleziereconomie nu heel divers. Ze was betrekkelijknog niet eens over succesvolle noordelijkeNederland, de regio waar hij werd geborengedaan. Maar ik vond ook dat ik daar langeenzijdig met een dominantie van industriespeerpunten als de energiesector, die de po-(Buinen) en opgroeide. Hij is meer dangenoeg had gezeten. Persoon en organisatiedie sterk verbonden was met de agrarischetentie heeft uit te groeien tot een speler opdertig jaar ‘weg’ geweest. Nadat hij eerstgaan dan steeds meer op elkaar lijken en datsector en van scheepsbouw. Nu leunt deEuropees niveau, en watertechnologie waareen periode bij de Kamer van Koophandelis niet goed. Ik vond het een aantrekkelijkeconomie op meer sectoren. Het onderwijsdiverse grote bedrijven en kennisinstitutenin Venlo had gewerkt, is hij een kwart eeuw,idee om het Noorden te herontdekken. Na-heeft zich hier bijvoorbeeld zo sterk ontwik-actief mee zijn. Hier is water een kwaliteits-waarvan veertien jaar als algemeen secretaris,tuurlijk ben ik het zicht op wat hier allemaalkeld dat het niet alleen meer een regionaleproduct. In Limburg wordt alleen over waterwerkzaam geweest voor de Limburgse Werk-speelt wel wat kwijtgeraakt, maar ik voel mefunctie vervult, maar ook studenten uit hetgesproken als het binnen de oevers van degeversvereniging (LWV), een zusterorganisatienog altijd met deze regio verbonden.”buitenland trekt.”Maas moet worden gehouden…”van VNO-NCW. Zwiers is ook lid van de SERNoord-Nederland.Veel meer sectoren“Maar ook de zakelijke dienstverlening en deKeuzes makenZwiers noemt de economische ontwikke-zorgsector, inclusief de bijbehorende kennis-Wat kan het noordelijk bedrijfsleven nu eigen-Noorden herontdekkenling van Noord-Nederland in de afgelopeneconomie, hebben zich uitstekend ontwik-lijk van Zwiers verwachten? “Ik vind dat onze“Toen de vacature voor algemeen secretarisdecennia ’verrassend positief’. “Ik ben onderkeld”, vervolgt Zwiers. “Net als de toeristisch/leden echt moeten meedoen en zal mijn bestbij VNO-NCW Noord zich aandiende, hoefde ikde indruk van wat hier is gebeurd”, zegt hij.recreatieve branche die een hoogwaardigerdoen hen een actieve rol te laten vervullen

noord-nl nr. 6 3Iedere ondernemer heefteen interessant verhaalte vertellen.in het functioneren van onze vereniging”, geeft hij als antwoord.“Ik ben ervan overtuigd dat iedere ondernemer een interessantverhaal heeft te vertellen. Die ervaringen zijn altijd de moeitewaard voor collega’s. Verder heb ik gemerkt dat het voor een belangenorganisatiebelangrijk is om zich te focussen. Wij wordenoverspoeld met zaken waarvan verwacht wordt dat we die ookoppakken. Je kunt echter niet met teveel dingen tegelijk bezigzijn. Je moet keuzes maken. En datgene wat je oppakt, moet jelang volhouden. Daar moet je voor gaan.”(Kennis)infrastructuurZwiers noemt in dit verband de kwaliteit van de infrastructuuren de kwaliteit van de kennisinfrastructuur van cruciaal belangvoor de noordelijke economie. “Overal waar de infrastructuureen impuls heeft gekregen, zie je dat economische activiteitenvanzelf komen”, licht hij toe. “Kijk maar naar de A7-zone en deontwikkelingen langs de A28. Ook met het onderwijs zijn weop de goede weg. Er zijn hier veel hoog opgeleide mensen. Weslagen er alleen nog onvoldoende in hen hier ook aan werk tehelpen. We hebben hier nog teveel banen op een te bescheidenniveau. Dat moet veranderen. Misschien is dat wel de allerbelangrijksteopgave voor de komende jaren. Natuurlijk zijn eral veel initiatieven die hier een bijdrage aan leveren, maar diestaan allemaal op zichzelf. Er is geen regie. Die regiefunctie zougevoerd moeten worden door het georganiseerde bedrijfslevenen de kennisinstellingen. En ook hier geldt: dat moeten we danlang volhouden. Net zo lang tot het succes heeft.”Nog meer initiëren en coördinerenZwiers besluit z’n visie op de noordelijke economie met eenhint aan het adres van het SNN. “Wij voorzien dat in Noord-Nederland steeds meer zaken op noordelijke schaal moetenworden opgepakt, omdat ze anders onvoldoende van de grondkomen. Het SNN moet daarbij, nog meer dan ze nu al doet methet stimuleren van innovatie en ondersteunen van de economischespeerpunten, een initiërende en coördinerende rol vervullen.Bijvoorbeeld als het gaat om een visie op de ruimtelijkeontwikkeling. Nu vullen de drie provincies dat ieder voor zich in.Maar dat is in onze ogen nu typisch een zaak die in noordelijkverband moet worden opgepakt…”

noord-nl nr. 6 4Koers NoordIn de rubriek Koers Noord wordtaandacht besteed aan het nieuwestimuleringsprogramma voor Noord-Nederland dat zijn financiering kentuit middelen van de Europese Unie,het Rijk en eigen bijdragen van dedrie noordelijke provincies. Dit keerstaat Innovatief ActieprogrammaDrenthe 2008-1010 (IAD) in de picture.Brede opzet met tenderaanpak werpt vruchten afInnovatief ActieprogrammaDrenthe loopt als een treinDe provincie Drenthe herbergt in tal van sectoren van het MKB veel innovatieve ondernemers.Dat is wel gebleken sinds vorig jaar het Innovatief Actieprogramma Drenthe 2008-2010 (IAD) van start isgegaan. Dit subsidieprogramma, dat de Provincie Drenthe met ondersteuning van het SNN heeft opgezet voorondernemers met vernieuwende ideeën, is op drie verschillende informatiemarkten in de provincie uitgebreidtoegelicht. Per informatiemarkt kwamen daar gemiddeld zo’n honderd ondernemers op af. Ook het aantalingediende aanvragen - het zijn er inmiddels vele tientallen - is tot nu toe boven verwachting.Met het IAD wil het provinciaal bestuur eraanbijdragen dat Drenthe haar positie van dynamischeen concurrerende kennisregio verderversterkt. “Het programma is met namebedoeld voor stuwende ondernemingen inhet MKB die meer dan 50% van hun (toekomstige)omzet van buiten Drenthe halen”, leggenJolanda Warners en Nel van Ameyde, detwee enthousiaste projectleiders van het IAD,uit. “Bedrijven kunnen individueel projectaanvragenindienen, maar ook samen met andereondernemingen en met onderwijs- en kennisinstellingen.Voorwaarde is dat het gaat omideeën of acties die vernieuwend en risicovolzijn en die een hoog ambitieniveau hebben.De projecten moeten direct kunnen startenen de uitvoeringsperiode mag maximaal eenjaar zijn.”Kansen voor alle sectorenIn tegenstelling tot vergelijkbare regelingenin Groningen en Fryslân werkt het IAD nietmet speciale thema’s. “We willen een zogroot mogelijk bereik met kansen voor allesectoren”, licht Nel toe. “In Drenthe vertegenwoordigthet MKB 95% van alle bedrijvigheid.Er is daarom bewust gekozen voor een bredeopzet.”Jolanda Warners en Nel Ameyde

noord-nl nr. 5 5Succesvolle tenderaanpak“Alle aanvragen worden voorgelegd aan eenbiogas en mineralen als kunstmestvervangerDe Provincie Drenthe heeft bij het IAD geko-onafhankelijke commissie die uit vijf externewordt vergroot. Ook het bouwen en testenzen voor een tenderaanpak. Dat houdt in datdeskundigen bestaat”, vertelt Nel.van een emissiearme en arbeidsvriendelijkein de periode 2008-2010 in beginsel in totaal“Zij adviseren GS van Drenthe welke initi-vloer voor veestallen, waarbij het welzijn vanvijf tenders worden uitgeschreven, waaropatieven de beste zijn en voor subsidie inde dieren voorop staat, heeft subsidie ge-ondernemers kunnen inschrijven. Jolanda:aanmerking zouden kunnen komen. Uit hetkregen. Net als een microcentrifuge waarmee“Een aanpak via tenders is eerder heel suc-juryrapport van de eerste tender blijkt dat erbloedcellen en plasma worden gescheiden encesvol geweest bij regelingen die betrekkingbijna zestig projectvoorstellen zijn ingediend.de houdbaarheid van het plasma kan wordenhadden op ICT en innovatief ondernemer-De commissie heeft alle aanvragen uitvoerigverlengd van één tot tien dagen.schap. De ondernemers waren daar positiefbestudeerd en daarbij kritisch gekeken naarover. Ze kregen in korte tijd, normaal gespro-onder meer de mate van innovatie, risico,Kosteloze begeleidingken duurt een tender een halfjaar, informatiehet stuwende karakter, samenwerking metJolanda wijst erop dat ondernemers eventu-en duidelijkheid over zowel de indiening vanderden, aansluiting bij de markt en effec-eel kosteloos begeleid kunnen worden bijhet project als de afhandeling daarvan. Datten op de werkgelegenheid. Er zijn bij GShet indienen van een aanvraag. “Dat kanis ook met het IAD het geval.”Voor de vijf tenders hebben de ProvincieDrenthe en het SNN samen zes miljoeneuro beschikbaar gesteld. Rond de verschijningsdatumvan dit nummer zou de tweedetender worden afgerond. De derde is inmiddelsingegaan. Hiervoor is 1,1 miljoen eurobeschikbaar. Afhankelijk van het project zijnsubsidies tot maximaal 50.000 euro (voorindividuele projecten) en 200.000 euro (voorclusterprojecten) mogelijk. Ook kan eenbonus van 5% worden verkregen voor projectendie zijn gericht op het bevorderen vaninnovatief ondernemerschap bij vrouwen.Onafhankelijke beoordelingscommissieuiteindelijk zeventien projecten voorgedragenvoor subsidie. Daarmee was 1,4 miljoen eurogemoeid op een totaal investeringsbedragvan 2,8 miljoen euro.”GS hebben alle voorgedragen projectengehonoreerd. De projecten vertoonden eengrote mate van diversiteit. Zo was er bijvoorbeeldeen nieuwe toepassing bij voor hetdraaien van portaalcontainers, zodat deze gemakkelijkervanaf vrachtwagens op moeilijkbereikbare locaties kunnen worden geplaatst.Maar ook een nieuwe techniek voor debehandeling van digestaat, een restproductvan vergisting, waardoor de productie vandoor experts van de provincie gebeuren”,zegt zij, “en door deskundigen van diverseintermediaire organisaties die nauw bij hetIAD zijn betrokken, zoals de Kamer vanKoophandel, Syntens, de NOM, MKB-Noord,VNO/NCW-Noord, TCNN, het Drenthe College,het Alfa-college, de Stenden hogeschool, hetHanze Institute of Technology en de Recron.Belangrijke voorwaarde is wel dat een aanvraagdan minstens zes weken voor sluitingvan de tenderperiode moet zijn ingediend.Voor de nu lopende derde tender betekentdit dat een aanvraag voor begeleiding vóór30 september binnen moet zijn. De tendersluit namelijk op 15 november…”Voorwaarde isdat het gaat omideeën of actiesdie vernieuwenden risicovol zijnen die een hoogambitieniveau hebben

noord-nl nr. 6 6Europese ZakenBlij met EuropaOm Europa meer onder de aandacht te brengen van de inwonersvan het Noorden, besloot het SNN een campagne te starten metals insteek: Blij met Europa. Want ook het Noorden profiteert vanEuropees subsidiegeld dat afkomstig is van Brussel. Veel mooie enaansprekende projecten ontvangen subsidiegeld van het SNN watvaak niet bekend is. Een groot deel van die mooie projecten kondenlang niet gerealiseerd worden zonder steun van Brussel.Op de Europa Kijkdag van 1 juni jl. (2 e pinksterdag) hebben dan ooknegen locaties in de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe hundeuren geopend om bezoekers een kijkje te geven bij het projectof de locatie. Zo was er van alles te doen voor het hele gezin in:Blauwestad, Veenhuizen, Museumspoorlijn STAR, Klassieke schepenTerherne, Museum Belvédère, Stripmuseum, Meppeler werkboerderij,CrystalQ en het Friese Merenproject.www.blij-met-europa.nlVeenhuizenMuseumspoorlein STARBlauwe StadMuseum BelvédèreStripmuseumHet SNN ontvangt bijna 170 miljoen euro van 2007-2013 voor economische stimulering vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

noord-nl nr. 6 7Nordconnect Trial groot succesDe Nordconnect Trial is zondag 10 mei na ruim 3700 kilometergefinisht in Haren. De prachtige omgeving, de uitdagende routes,het wedstrijdelement en de contacten met lokale ondernemers enbestuurders maakten de Nordconnect Trial voor herhaling vatbaar.De reacties van deelnemers en organisatie waren na afloopdan ook unaniem:Wanneer gaan we weer?Samenhang op een bijzondere manier etalerenIn deze rubriek aandacht voor Nordconnect, het projectbureauvan het SNN dat zich bezighoudt met de promotie van deNoordelijke Ontwikkelingsas door het faciliteren van contactentussen Noord-Nederland en Noordoost-Europa.De Nordconnect Trial is een initiatief van Nordconnect,een organisatie die namens Noord-Nederland zakelijke enculturele verbindingen stimuleert en faciliteert met landenrond de Baltische Zee. Het doel van de trial was de samenhangvan de Baltische regio op een bijzondere manierte etaleren. De landen werden door de rijdende karavaandaadwerkelijk aan elkaar verbonden. In de verschillendestopplaatsen van de trial werden netwerkbijeenkomstenen bedrijfsbezoeken georganiseerd. De deelnemers hebbennaast een onvergetelijke rallyervaring ruim de gelegenheidgehad om nieuwe, zakelijke contacten te leggen in de verschillendelanden en steden.

noord-nl nr. 6 8Voor meer informatie, foto’s en uitgebreide dagverslagen: www.nordconnecttrial.euNordconncect Trial: stoffig, pittig, prachtig . . .

noord-nl nr. 6 9verkennen en ontmoeten . . .Eindklassement 2009Categorie Oldtimers1: Team Bremer/Van Bruggen (Fiat 600)2: Team Wiekenkamp/Wiekenkamp (Mercedes 280 SL)3: Team Polman/Eigenraam (Volvo P 1800)Categorie Youngtimers1: Team Bloemsma/Gorter (Jaguar XJS V12)2: Team Heling/Heling (Volvo C70)3: Team Boerland/Holtrop (BMW Z4)Categorie Duurzaam1: Team Van den Broek/Van den Broek (Tjaffer Bio Diesel)2: Team Abbing/de Bruine (Saab 93 Bio Ethanol)3: Haan/ Michel (Volvo 244 LPG en HHO Electrolyser)

noord-nl nr. 6 10“Openen liaison officeshoog op agenda”Hij woont in Groningen. Heeft zijn wortels in het beroepsonderwijs. Was de afgelopen jaren manager van hetInterreg 4b programma. Leerde Nordconnect kennen als partner bij het opzetten van Europese projecten rond deNoordzee. Op 1 mei volgde Albert Haan Elmer Koole op als projectleider bij Nordconnect. Een baan waar hij zinin heeft en met de nodige ambities aan begint. “We willen de komende jaren zoveel mogelijk concrete projecteninitiëren. Te beginnen in St. Petersburg waar we eind dit jaar een liaison office gaan openen.”Albert Haan, nieuwe projectleider NordconnectAlbert Haan nam 1 mei jongst leden het stokje over van ElmerKoole die Nordconnect na drie jaar verruilt voor het provinciehuisin Groningen waar hij projectleider ‘Krimp in Groningen’wordt. Beide heren kennen elkaar van de projecten die zegezamenlijk, onder de vlag van het Intereg 4b programma,initieerden rond de Noordzee, vertelt Haan die zich dus opbekend terrein begeeft.CombinerenNordconnect werkt momenteel aan het meerjarenprogramma2010 – 2013. De volgende projectperiode waarin ze zoveelmogelijk wil aansluiten op Europese programma’s. Opnieuwwordt ingezet op een bedrijfsmatige aanpak en het ontwikkelenvan economisch interessante initiatieven. “Dat spoor isin 2008 gekozen en wordt de komende jaren voortgezet. Waarmogelijk en nodig samen met het bedrijfsleven en instantiesals de Kamer van Koophandel en de NOM”, aldus de nieuweman die aangeeft dat de programmapunten kennis en cultuurin het kielzog worden meegenomen.Liaison officesZeker een kans van slagen heeft het openen van zogenaamdeLiaison offices. Naar voorbeeld van het Fryslân House in Riga,opent Nordconnect eind 2009 een vooruitgeschoven Noordelijkepost in St. Petersburg. “We gaan hier een soort bedrijfsverzamelgebouwopenen waar bedrijven en instanties uit hetNoorden, tegen een geringe vergoeding, vierkante meters enservices kunnen inhuren. Dan moet je niet alleen denken aantijdelijke kantoorruimte en een secretariaat, maar ook aan eenpostadres en eigen telefoonnummer. Daarnaast kan men eenberoep doen op de hostende partij die de lokale markt enpartijen goed kent en mogelijke opdrachtgevers of regionalepartners kan benaderen.”

noord-nl nr. 6 11Ambitieuze groeibriljant ontwikkelt zich via meerdere sporenHanze Institute of Technology:‘broeinest van sensortechniek’Henk Hendriks en Petra de RijkeMet deze nieuwe en voor Nederland uniekeopleiding speelt het HIT - onderdeel van deis overwogen om een post HBO-cursus alsdeeltijdopleiding op te zetten”, blikt Hindrikscontingent haakten om diverse redenen in deloop van het studiejaar vier af, de overige tienHanzehogeschool in Groningen - nadrukkelijkterug, “maar daarvoor bleek onvoldoende be-zijn nu een jaar enthousiast bezig.Een ‘broeinest van sensortechniek’.in op de toenemende vraag uit het bedrijfslevennaar toepassingen van sensortechniek,langstelling te bestaan. Er is bewust gekozenvoor een brede opleiding waarin de toepassingVoor het komend studiejaar zijn inmiddelsal weer twaalf buitenlandse aanmeldingenDeze fraaie omschrijving geeftHenk Hindriks, hoofd opleidingenmet name in Noord-Nederland. Sinds sensortechnieknaast energie en water een speerpuntwerd in het economisch beleid voor het Noor-van sensortechniek in tal van disciplines vooropstaat en niet zozeer het ontwikkelen vannieuwe sensoren. Daarbij draait het om vragenbinnen. “De Nederlandse markt moet nog opgang komen”, zegt Hindriks. “Dat heeft temaken met de examentijd. Wij hebben voorvan het Hanze Institute of Technology(HIT) in Assen, aan dit nogden, constateerden bedrijven als ASTRON ende NAM dat er in deze regio te weinig kennisvan dit vakgebied was. Een onderwijsinstellingals: Wat kun je met sensortechniek allemaaldoen? Hoe kun je met bestaande sensoren opverschillende terreinen innovatie realiseren? Endeze opleiding vooral behoefte aan gemotiveerdestudenten die er helemaal voor willengaan. Die wetenschappelijk zijn ingesteld maarjonge hightech instituut.Een ambitieuze onderwijsinstellingzou in die leemte kunnen voorzien. De Hanzehogeschoolzag dat initiatief wel zitten ener werd met de gemeente Assen, de provinciewat kan dat betekenen voor bijvoorbeeld dezorg, de agrarische sector, de beveiligingsbrancheof infrastructurele vraagstukken?”daarnaast ook volhardend zijn.”Partnerships met bedrijvendie met steun van onder meer hetSNN een vierjarige internationaleDrenthe, de NAM en ASTRON een convenantgesloten om de mogelijkheden nader te onderzoeken.De Engelstalige opleiding in het HIT-complexaan de Industrieweg in Assen is vorig jaar sep-Het HIT heeft nauwe banden met het bedrijfsleven.En dan niet alleen met ASTRONen de NAM, maar er zijn ook partnershipsBacheloropleiding in de markt heefttember van start gegaan. Dat gebeurde in eer-met diverse andere vooraanstaande bedrij-gezet voor een techniek die sterkVolwaardige HBO-opleidingDat onderzoek resulteerde uiteindelijk in hetste instantie met veertien studenten: tien uitNederland en vier uit het buitenland (Ghana,ven en instellingen in binnen- en buitenlandop het gebied van sensorengineering, zoalsin opkomst is: sensortechniek.HIT en een volwaardige HBO-opleiding. “EvenFinland, China en Kenia). Van het NederlandseIDL Sensor Solutions, Sensor Universe, Sun

noord-nl nr. 6 12Kruisbestuiving stimuleren tussenonderwijs en bedrijfslevenMicrosystems en TNO. “Samen met deze bedrijven richten wijons onderwijs in”, vertelt Hindriks. “Op die manier kunnen weeen goede kruisbestuiving tussen onderwijs en bedrijfslevenstimuleren. Bovendien heeft deze werkwijze als voordeel datde studenten na hun studie eventueel in dienst kunnen tredenbij de bedrijven waarmee we samenwerken.”“We behandelen in alle jaren elk kwartaal een ander maatschappelijkrelevant thema. Deze thema’s zijn gekozen in overlegmet het bedrijfsleven. We zijn nog bezig met de inrichtingvan het derde studiejaar. In het vierde en afsluitende jaar zijner drie afstudeerprofielen: het opzetten van een eigen bedrijf,sensortechniek in de industrie en research en development.”Onderzoek en startende ondernemersNaast het opleidingsprogramma biedt het HIT studenten vande Hanzehogeschool ook gelegenheid voor het doen vanonderzoek. Hindriks: “De studenten krijgen van de school deruimte om gedurende een halfjaar hun kennis te verbredenop een ander terrein dan hun eigen studie. Zij kunnen bij onsvoor diverse richtingen kennis opdoen op het gebied van sensortechniekdoor onderzoek te doen. Verder is in ons complexinmiddels ook een aantal startende ondernemers gevestigddie actief zijn met sensortechniek. We hopen dit aantal dekomende jaren verder uit te breiden.”Ambitieuze toekomstplannenHet SNN heeft voor de start van de opleiding een subsidieverleend van ruim een half miljoen euro. Petra de Rijke,algemeen directeur van het HIT, meldt dat bij het SNN in hetkader van Koers Noord inmiddels een nieuwe subsidieaanvraagis ingediend. “Wij willen ons onderwijsprogramma graagverder uitbouwen met nieuwe onderzoeksfaciliteiten”, licht zijtoe, “Maar ook willen we onderzoek doen naar het opzettenvan een Masteropleiding en streven we naar het inrichten vaneen online academy waarmee wij onze theorielessen wereldwijdter beschikking kunnen stellen. Ons instituut heeft voor(Noord)-Nederland flinke betekenis gekregen. Zowel vanuithet beroepenveld als de politiek wordt er regelmatig eenappèl op ons gedaan om te participeren. We worden nietalleen goed erkend en herkend, maar worden blijkbaar ookgewaardeerd…”

Wima Biek, Jeannette de Waay en Arjan Westerinknoord-nl nr. 6 13Subsidiemogelijkheden voor innovatieve ondernemersSTINAG helpt toeristischGroningen vooruitSTINAGBent u toeristisch ondernemer in de provincie Groningen en heeft u plannen om uw bedrijfte vernieuwen of te verbeteren qua ruimtelijke inpassing? Of wilt u misschien innoverendoor investeringen te doen op het vlak van milieu en energie, maar hikt u nog een beetjetegen de kosten aan? Dan kan de nieuwe Subsidieregeling Toerisme Natuurlijk Groningen2009-2012 (STINAG) uitkomst bieden. Deze regeling helpt bestaande recreatieondernemers inGroningen bij het uitvoeren van hun plannen.De STINAG is per 1 mei jl. door de Provincielandschap en architectuur gemakkelijker toe-brengen, komen eventueel in aanmerkingProvincie Groningen. “Uiteindelijk is gekozenGroningen in het leven geroepen om hetgankelijk, maar ondersteunt ook kwaliteits-voor subsidie.”voor afzonderlijke regelingen per provincie.toeristisch bedrijfsleven - uitsluitend on-investeringen die zijn gericht op duurzaam-Ook in Friesland wordt er momenteel harddernemingen met minder dan 250 arbeids-heid, energievoorziening, landschapsinpassingSucces in Drentheaan gewerkt. Verwacht wordt dat ook daarplaatsen - letterlijk en figuurlijk de ruimteen innovatie.De Provincie Groningen heeft de STINAGnog dit jaar zo’n regeling van start kan gaan.”te bieden om te innoveren en te investeren.mede ingevoerd naar aanleiding van hetHieraan is wel de voorwaarde gekoppeld dat“Je kunt bijvoorbeeld denken aan eensucces van een vergelijkbare subsidieregeling“Bij de invoering van de STINAG is voorunieke landschaps- en natuurwaarden moetencamping die in een kwetsbaar landschapin Drenthe. In deze provincie is sinds vorighet provinciaal bestuur van Groningen hetworden behouden en waar mogelijk verderis gevestigd en die bij uitbreiding rekeningnajaar de STINAT van kracht, als opvolgergegeven dat de Groningse toeristische be-worden versterkt.houdt met de beplanting”, illustreert Wilmavan de voormalige KITS-regeling.drijven kleinschalig zijn en de ondernemersBiek, senior medewerker van de productgroep“Aanvankelijk waren er plannen voor eenfinancieel onvoldoende armslag hebben, eenAdvies en investeringenSubsidieregelingen van het SNN. “Of aan eenoverkoepelende noordelijke regeling, maarbelangrijk argument geweest”, gaat ArjanDe regeling wordt uitgevoerd door het SNNhotel dat z’n energievoorziening wil optima-dat bleek praktisch niet zo eenvoudig teverder. “Daarnaast staat voor de provincie heten geldt zowel voor adviestrajecten als voorliseren door gebruik te maken van wind-realiseren”, vertelt Arjan Westerink, seniorbehoud van landschapskwaliteiten voorop.daadwerkelijke investeringen. Ze maaktof zonne-energie. Maar ook bedrijven diebeleidsmedewerker toerisme en recreatieVia deze regeling hopen we ondernemers erdaarmee expertise op het gebied van natuur,een waterzuiveringsinstallatie laten aan-van de afdeling Economische Zaken van debewuster van te maken dat investeringen het

noord-nl nr. 6 14Nieuwe regeling kan flinke impuls geven aan dehele toeristische sector in Groningenlandschapsschoon en de natuurwaarden nietNu al veel belangstelling“Ik verwacht veel van deze nieuwe regeling”,mogen aantasten.”De STINAG heeft een looptijd tot 1 mei 2012.besluit Arjan. “Het kan een flinke impulsVoor uitvoering hebben de Provincie Gronin-geven aan de hele toeristische sector inStrategisch kwaliteitsplangen en het SNN in totaal 3,9 miljoen euroGroningen. Groningen is langzaam maar zekerAanvragen voor subsidiëring moeten altijdbeschikbaar gesteld. Ieder jaar wordt eenop weg een speler te worden in het toeristi-worden onderbouwd met een strategischHier geldt een maximum subsidiebedrag van‘plafond’ voor het totale subsidiebedrag vast-sche veld. De provincie heeft de ambitie datkwaliteitsplan, waarin wordt aangegeven100.000 euro. “Het doen van een aanvraag isgesteld. Voor dit jaar is dat maximumdeze sector ieder jaar verder groeit, terwijlwat het doel is van het project en waar deniet moeilijk”, zegt Wilma. “Het aanvraagfor-één miljoen euro. De initiatiefnemers zijntegelijkertijd de authenticiteit en kleinschalig-investering op is gericht. Voor adviesprojec-mulier is betrekkelijk kort. Bovendien is hethierbij uitgegaan van zestien aanvragenheid in stand moet worden gehouden. Daarten is een bijdrage van 50% in de subsidia-natuurlijk altijd mogelijk om ook hiervoor eenvoor zowel de adviesprojecten als de kwali-kan de STINAG een belangrijke bijdrage aanbele kosten mogelijk. Die kosten moeten weldeskundige in de arm te nemen. De drempelteitsverbeteringprojecten. Er zijn inmiddelsleveren…”minimaal 3.000 euro bedragen. Het maximumom een beroep op de regeling te doen wordtal veertien aanvragen binnen.subsidiebedrag is 6.250 euro. Voor kwali-dan aanzienlijk verlaagd. En tegelijkertijdteitsverbeteringprojecten kan 20% subsidiezorg je er met inschakeling van een specialistworden verkregen op de subsidiabele kostenook nog eens voor dat de kwaliteit van hetals deze minstens 50.000 euro bedragen.project wordt gewaarborgd.”

noord-nl nr. 6 15ColumnGeslaagdGeslaagdenenaangenaamaangenaam bezoekbezoekaan Groningenaan GroningenVoor Zweden en de Zweedse Ambassade is de gestegen belangstelling vanuit Noord-Nederland voorScandinavië en het gebied rond de Baltische Zee die we in de afgelopen paar jaren hebben opgemerktzeer bemoedigend.Deze belangstelling is niet verrassend en dat is ook logisch.Het ligt voor de hand dat de dynamische ontwikkeling vande hele regio, die in elk geval deels samenhangt met de uitbreidingvan de Europese Unie, een van de meest nabijgelegenburen aantrekt - de drie noordelijke provincies Drenthe,Friesland en Groningen. Het feit dat de huidige economischecrisis ook deze regio hard heeft getroffen, moet ons er nietvan weerhouden om vooruit kijken naar de uitstekendemogelijkheden op de lange termijn. Het initiatief van dedrie noordelijke Nederlandse provincies zelf om de zakelijkebetrekkingen met Scandinavië te bevorderen moet wordentoegejuicht, en samen met de Zweedse Kamer van Koophandelin Nederland en de Swedish Trade Council hebben wegeprobeerd hier positief op te reageren.Ten eerste door gedurende een aantal jaren deel te nemenaan de Promotiedagen in Groningen.Ten tweede door samen te werken met Energy Valley- bijvoorbeeld door het organiseren van een symposiumover duurzame mobiliteit in Leeuwarden in 2006.In de derde plaats door het besluit om een honorair consulaatvan Zweden te openen in Groningen in april van dit jaar,voor de provincies Drenthe, Friesland en Groningen.De consul, de heer Lukas Joel, is al zeer actief in het stimulerenvan handelsbetrekkingen tussen Zweden en de noordelijkeregio.En dan het laatste, maar zeker niet het minst belangrijkepunt: Met het oog op de wederzijdse belangstelling die wehebben kunnen constateren, was het een logische stap omvoor te stellen dat Hunne Majesteiten de Koning en Koninginvan Zweden een bezoek zouden brengen aan Noord-Nederlandtijdens de derde dag van hun staatsbezoek aan dit landin april. Er is gekozen voor de provincie Groningen omdat indeze provincie een aantal Zweedse bedrijven gevestigd is.Daarnaast zijn er belangrijke scheepsverbindingen metGroningen Seaports/Delfzijl en bovendien vinden er interessanteprojecten op het gebied van duurzame energie plaats.De Universiteit van Groningen heeft een uitgebreide samenwerkingmet de Universiteit van Uppsala en is behalve deUniversiteit van Amsterdam, de enige Nederlandse universiteitmet een afdeling Scandinavistiek.Alles bijeen genomen was het bezoek aan Groningen zeergeslaagd en aangenaam.Ik verheug mij zeer op het voortzetten en uitbreiden vanonze samenwerking.Hans Magnusson, Ambassadeur van Zweden

noord-nl nr. 6 16rechtsaf. Na 500 meter ziet u aan de rechterkant Schouwburg de Lawei. Er isruime parkeergelegenheid bij De Lawei. Vlak voor de schouwburg slaat urechtsaf. Aan uw linkerkant bevindt zich een betaald parkeerterrein. Als u ietsverder doorrijdt bevindt zich naast de schouwburg een groot gratisparkeerterrein.uitnodigingPieken op Koers!uitnodigingAgenda UitgelichtPieken op Koers!Pieken op Koers!, is het thema van de feestelijke bijeenkomstin het kader van het ‘Koers Noord, op weg naar Pieken’subsidieprogramma dat op 29 juni aanstaande in De Lawei teDrachten wordt gevierd.Locatie Pieken op Koers!Schouwburg De LaweiBurg. Wuiteweg 24, DrachtenWij nodigen u dan ook van harte uit om Locatie bij deze Pieken op bijeenkomst Koers! aanwezig te zijn. Sinds de kickoffvan het programma op 8 oktober 2007 hebben al veel projecten subsidie mogen ontvan-Schouwburg De LaweiBurg. Wuiteweg 24, Drachtengen en de eerste resultaten hiervan worden nu zichtbaar in het Noorden. De Pieken Energie,Water, Sensortechnologie en Agri-business liggen op koers!Bij de start van het programma op 29 juni kunt u, voor en na het officiële gedeelte, een informatiemarktbezoeken en zien welke nationale en internationale projecten gerealiseerd zijn.Tijdens het officiële gedeelte worden vervolgens de Piek-awards uitgereikt: vier awards voorhet meest aansprekende project per Piek! In bijzijn van Minister Maria van der Hoeven wordendeze op een luchtige en informerende manier uitgereikt, waarbij de dagvoorzitter zowel deminister als de commissarissen van de drie provincies het vuur na aan de schenen zal leggen!Een onderwerp dat hierbij zeker de revue passeert is ‘de richting die de noordelijke economieop moet gaan om te kunnen concurreren met andere (Europese) regio’s’.Ter afsluiting van het programma wordt het SNN-voorzitterschap feestelijk overgedragendoor de huidige voorzitter van het SNN, John Jorritsma, aan de toekomstige voorzitter,Max van den Berg.Programma29 juni 2009De Lawei, Drachten29 juni 2009De Lawei, Drachten13.00 Ontvangst met informatiemarkt waar diverse subsidie ontvangers zich presenteren die inde afgelopen periode subsidie hebben ontvangen.14.30 Opening Arno van der Heyden, dagvoorzitterToespraak mevrouw M. J. A. van der Hoeven, minister van Economische ZakenPiek Awards, uitreiking door dhr J.A. Jorritsma, voorzitter SNN, dhr M.J. van den Berg,dhr J. Tichelaar, en mevrouw M. J. A. van der Hoeven, minister van Economische ZakenDiscussie onder leiding van dagvoorzitterBestuurlijke overdracht voorzitterschap SNN16.00 Afsluiting door dagvoorzitterAansluitend borrel met informatiemarkt17.00 EindeMeer informatie of aanmelden?Neem contact op met Olga de Bruine (SNN)t: 050 - 522 49 60e: piekenopkoers@snn.eu

noord-nl nr. 6 17ColofonNoord NL is een uitgave van het Samenwerkingsverband Noord-Nederlanden verschijnt 4 keer per jaarTekst:Harry Knevelbaard, Renate Boschma-den Heijer en Ben WagenaarRedactie:Communicatie SNNBasisvormgeving en opmaak:Seinen & Van Leeuwen, LeeuwardenFotografie:Willem Jan Kleppe, Assen, Peter ten KateDruk:Plantijn Casparie, ZwolleAbonnementen:Gratis aan te vragen via www.snn.euAdres redactie:SNNPostbus 2399700 AE Groningencommunicatie@snn.eu

SNNPostbus 2399700 AE Groningencommunicatie@snn.euwww.snn.eu