Samenwerken is de toekomst - SNN

Jaarverslag Jaarverslag 2011 2011Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN)Samenwerken is de toekomstVan de voorzitterAlgemene terugblik1 Bestuurlijke activiteiten2 Subsidies3 Lobby en advies4 Internationale samenwerking5 Bedrijfsvoering1

SNN Jaarverslag 2011Nederland. Doel daarvan is om in 2014 weer nieuwe Europese fondsen binnen te halen.Naast Brussel, is de lobby ook op Den Haag gericht. Het kabinet-Rutte heeft gekozen voor eennieuwe bedrijfslevenbeleid, gericht op topsectorenbeleid. Noord-Nederland sluit daar nauwbij aan met zijn vijf innovatieclusters op het gebied van watertechnologie, energie, sensortechnologie,agribusiness en healthy ageing.De koers voor 2012Het jaar 2012 wordt een cruciaal jaar. Bestuurders, ambtenaren en lobbyisten plegen maximaleinzet om nieuw EFRO-geld naar Noord-Nederland te krijgen. Het Noorden moet er echterwel rekening mee houden dat het in de komende periode minder subsidies te verdelen krijgt.Ook vanuit het Rijk. De vraag is hoeveel werk er voor de uitvoeringsorganisatie van het SNNoverblijft.Veel is onzeker, maar zeker is dat gezamenlijke beleidsvorming en lobby steeds belangrijkerworden, juist als de geldstromen minder worden. Noord-Nederland moet zelf kansen creërenvoor economische ontwikkeling. De vijf innovatieclusters spelen daarbij een belangrijke rol.Door de korte lijnen en de cross-overs kunnen de clusters elkaar versterken en tot innovatieskomen. Healthy ageing gaat niet alleen over geneesmiddelen, maar ook over een gezondeleefstijl en innovatieve zorgsystemen. Watertechnologie heeft dwarsverbanden naar energieen sensortechnologie. Healthy Ageing omvat het hele leven: van vóór de conceptie tot aan hetsterven. Het onderscheidend vermogen van Noord-Nederland zit in die totaalbenadering. HetSNN heeft de taak om die samenwerking zoveel mogelijk te faciliteren en te stimuleren. Wantsamenwerking heeft de toekomst.6

Bezoek ministerpresidentBalkenendeEen delegatie noordelijke bestuurders informeertminister-president Jan Peter Balkenende tijdens eenwerkontbijt over de ambities van Noord-Nederland en deuitdagingen waar het Noorden voor staat. In het gesprekkomt de noodzaak om de noordelijke economie teversterken aan de orde. Er is benadrukt welke rol deEuropese fondsen daarbij spelen en het belang vanverdere ontwikkeling in de landbouw. Tevens is eennoordelijk pleidooi gevoerd voor meer regie vanuit hetRijk op investeringen in de energiesector, waarbij oogwas voor de synergie die in het Noorden op dit gebied iste bereiken met de opslag en distributie van gas.Balkenende was zeer geïnteresseerd in de presentatieover de Noordelijke Ontwikkelingsas (NOA), denoordelijke economische samenwerking met Noordoost-Europa. Vandaag de dag wordt de relatie met onze oosterburen,Nedersaksen, steeds intensiever en levert steedsvaker concrete samenwerkingsvormen op, bijvoorbeeldop het terrein van energie.11 oktober 2006

SNN Jaarverslag 20111Bestuurlijke activiteiten1.1Het Noorden maakt zich sterkHet SNN heeft als doel de economische positie van Noord-Nederland te versterken. Hetsamenwerkingsverband van Drenthe, Fryslân en Groningen is in 1992 opgericht. Sinds 2007zijn ook de vier grote steden Groningen, Leeuwarden, Emmen en Assen nauw bij het SNNbetrokken. Het SNN volgt drie sporen om dat doel te bereiken:• Het SNN beheert en besteedt landelijke en Europese subsidies die als doel hebben deeconomie in het Noorden te versterken.• In SNN-verband stemmen de drie provincies hun ruimtelijk en economisch beleid op elkaaraf. Daarbij werkt het SNN ook samen met de noordelijke werkgevers- en werknemersorganisaties,kennisinstellingen, de NOM, innovatienetwerk Syntens en de Kamer vanKoophandel Noord-Nederland.• Het SNN bevordert gemeenschappelijk optreden in de richting van het Rijk en de EuropeseUnie, om de gezamenlijke belangen van het Noorden te behartigen.1.2Bestuurlijke organisatieDagelijks en Algemeen BestuurHet SNN heeft een Dagelijks Bestuur, bestaande uit de drie Commissarissen van de Koningin(CdK) van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe, en zes gedeputeerden (twee perprovincie). Het voorzitterschap van het Dagelijks Bestuur rouleert. Sinds 1 juli 2011 is de CdKvan Drenthe, Jacques Tichelaar, voorzitter. Het Dagelijks Bestuur krijgt advies van deburgemeesters van de vier grote noordelijke steden en de directeur van het SNN. Het bestuurvoert strategisch overleg, is aanspreekpunt voor Den Haag en Brussel, besluit over de invullingvan programma’s en projecten en bewaakt de voortgang daarvan.Het Algemeen Bestuur (AB) bestaat uit het Dagelijks Bestuur, aangevuld met negen leden uitde Provinciale Staten van Drenthe, Fryslân en Groningen (drie per provincie). Het AlgemeenBestuur beslist onder meer over de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag van het SNN.Bestuurscommissies en portefeuillehoudersoverleggenHet SNN gaat over een breed scala van onderwerpen en aandachtsgebieden, die wordenbesproken in twee bestuurscommissies:• Bestuurscommissie Economische Zaken (EZ)• Bestuurscommissie Stedelijke Ontwikkeling en Mobiliteit (SOM)In 2011 zijn één bestuurscommissie en twee portefeuillehoudersoverleggen opgeheven:• Bestuurscommissie Europa• Portefeuillehoudersoverleg Landelijk Gebied• Portefeuillehoudersoverleg Klimaat en EnergieDeze onderwerpen zijn ondergebracht bij de bestuurscommissie EZ. De activiteiten van debestuurscommissies en de portefeuillehoudersoverleggen worden hieronder toegelicht.8

SNN Jaarverslag 20111.3ProgrammaraadDe Programmaraad is een nieuwe raad, die in 2012 van start gaat. De voorbereidende werkzaamhedenzijn in 2011 begonnen. De Programmaraad bestaat uit het Dagelijks Bestuur vanhet SNN en vertegenwoordigers van kennisinstellingen, bedrijfsleven en clusterorganisaties,in totaal zo’n 35 personen, onder het voorzitterschap van voorzitter SNN, Tichelaar. DeProgrammaraad komt 2 á 3 keer per jaar bijeen. De Programmaraad wil alle partijen actiefbetrekken bij de economische ontwikkeling van Noord-Nederland en samen één lijn trekkennaar het Rijk en naar Europa. De inzet is om voor de nieuwe begrotingsperiode hetzelfdebedrag aan subsidies binnen te halen als in de vorige periode (2007-2013). Mocht dat nietlukken, dan wordt de samenwerking binnen het Noorden nog belangrijker, omdat hetNoorden het dan nog meer op eigen kracht moet doen.De Programmaraad heeft de taak om de in januari 2011 vastgestelde position paper met destrategische koers van Noord-Nederland te vertalen naar een uitvoeringsagenda. In januari enapril 2011 zijn er twee werkconferenties geweest om hiervoor een aanzet te geven. De thema’svan de uitvoeringsagenda worden door werkgroepen, samengesteld uit leden van deProgrammaraad, uitgewerkt tot concrete projectvoorstellen of gezamenlijke acties. Daarnaastheeft het SNN de SER Noord-Nederland gevraagd een advies uit te brengen over een smartspecialisation strategy (S3). Deze strategie, met name gericht op innovatie en research, is voorde Europese Commissie voorwaarde voor toekenning van fondsen aan de regio.Het doel is om tot een concept-programma Europese fondsen te komen, dat de basis wordtvoor de onderhandelingen met het Rijk en de Europese Commissie. Het programma moetvoldoen aan de doelstellingen van de Europese 2020-strategie, gericht op slimme groei, groenegroei en inclusieve groei. Dat laatste wil zeggen: inzetten op kennis en innovatie, efficiëntomgaan met natuurlijke hulpbronnen en versterking van de werkgelegenheid en degemeenschapszin in de regio’s.Samen met de andere regio’s wordt intussen gewerkt aan een gezamenlijke reactie op deconcept-verordeningen die de Europese Commissie in oktober heeft gepresenteerd. Het Rijkmoet een partnerschapscontract opstellen waarin staat hoe departementen en regio’s met deEuropese programma’s en elkaar omgaan. Een belangrijke vraag is of de Europese budgettencentraal of decentraal worden verdeeld. Cruciaal is ook hoe zwaar het kabinet eigenlijk wilinzetten op het binnenhalen van Europese budgetten. De regio’s, hoe actief ook, zijn daarin ineerste instantie afhankelijk van het Rijk.1.4IBestuurscommissiesBestuurscommissie Economische Zaken (EZ)Doel en werkwijzeDe Bestuurscommissie Economische Zaken (BC EZ) gaat over een breed scala van economischeonderwerpen. De commissie beslist over projectaanvragen voor de subsidieprogramma’s KoersNoord en OP Noord. Daarnaast verricht de commissie veel voorbereidende werkzaamhedenvoor het Dagelijks Bestuur van het SNN, bijvoorbeeld rondom de lobby rijksdiensten, deverdeling van budgetten en de nieuwe insteek voor het regionaal economisch beleid.9

SNN Jaarverslag 2011Uitgesproken thema’s in 2011Minder bestuurlijke drukteTijdens de gezamenlijke GS-conferentie van de net aangetreden Gedeputeerde Staten vanGroningen, Fryslân en Drenthe (juni 2011) is besloten de Bestuurscommissie Europa en dePortefeuillehoudersoverleggen Energie en Klimaat en Landelijk Gebied op te heffen. Debetreffende onderwerpen worden nu behandeld binnen de BC EZ. Sinds september stondendaarom ook onderwerpen als de Green Deal (energie) en Europa (samenwerkingNiedersachsen en voorbereidingen nieuwe EFRO-programma) op de commissie-agenda.Aansluiting bij topsectorenbeleidEen belangrijk thema in 2011 was het topsectorenbeleid van het kabinet. In het voorjaar kwamdat onderwerp voor het eerst op de agenda. Sindsdien zijn de vertegenwoordigers van declusterorganisaties een aantal keer aangeschoven tijdens de vergaderingen van de BC EZ. Injuli heeft het SNN per brief een eerste reactie gegeven op het gepresenteerde rijksbeleid.Het Noorden ziet goede kansen in het nieuwe topsectorenbeleid. Het inmiddels afgerondePieken in de Delta-programma richtte zich al op vijf noordelijke topclusters: energie, watertechnologie,sensortechnologie, Healthy Ageing en agribusiness. Deze clusters sluiten goedaan bij de gekozen topsectoren. De vraag is echter wel hoe het midden- en kleinbedrijf daarbijoptimaal kan aansluiten. Hierover is samen met MKB Noord en VNO NCW een lobbypaperopgesteld voor de Tweede Kamer. De BC EZ heeft het Dagelijks Bestuur van het SNNgeadviseerd om de SER Noord-Nederland hierover advies te vragen. In 2011 is er ook geregeldlobby-overleg geweest met de clusterorganisaties, met als doel de clusters in Den Haagblijvend onder de aandacht te brengen.Tender voor packagedeal-middelenHet SNN heeft in 2011 besloten om voor de zogeheten packagedeal-middelen tenders uit teschrijven. Een koerswijziging, aangezien in de jaren daarvoor altijd het molenaarsprincipegold: wie eerst komt, eerst maalt. De BC EZ heeft hiervoor een algemene tenderverordening eneen set van ranking-criteria opgesteld. In 2011 zijn twee tenders gehouden. Voor de voorjaarstenderzijn 33 projecten ingediend, dertien daarvan krijgen een subsidie. De resultaten van denajaarstender zijn pas later bekend.De BC EZ heeft in 2011 over in totaal 27 projecten een positief besluit genomen. Niet alleen overtenderprojecten, maar ook over de laatste EFRO-projecten (programma OP Noord 2007-2013).Bovendien is er met het ministerie van EL&I gesproken over projecten voor het RegiospecifiekPakket Zuiderzeelijn, ter compensatie van het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn. Dit gebeurtconform de afspraak dat deze projecten in samenspraak tussen regio en Rijk wordeningediend.VoorbeeldprojectenDuurzame energie bestaande woningenHet project duurzame energie voor bestaande woningen heeft als doel de 7 miljoen bestaandewoningen in Nederland qua energieverbruik op een rendabele manier te verduurzamen. Dedoelgroep bestaat met name uit woningbouwcorporaties, maar ook uit particulieren. Doelstellingis om het concept integraal en grootschalig te introduceren in bouwprojecten van10

SNN Jaarverslag 2011woningbouwcorporaties. Besloten is om voor dit project € 400.000 beschikbaar te stellen:een ton aan EFRO-middelen, de rest bestaat uit cofinanciering van het Rijk.Centrum duurzaam ROC Friese PoortHet ROC Friese Poort te Leeuwarden wil een centrum realiseren voor instructie, informatie eninnovatie op het gebied van duurzaamheid. Het ‘Centrum Duurzaam’ wordt gevestigd in eengebouw aan de Anne Wadmanwei in Leeuwarden. Het Centrum Duurzaam heeft vier focusgebieden,te weten: gebouwde omgeving, productietechnologie, duurzame mobiliteit enduurzame energie. Omdat het gebouw in zijn huidige vorm qua indeling, uitstraling enduurzaamheidsprestatie niet voldoet aan de ambities, is een verbouwing nodig. Besloten isom (onder bepaalde voorwaarden) voor dit project € 1,8 miljoen beschikbaar te stellen,waarvan € 500.000 uit EFRO-middelen en € 1,3 miljoen uit Rijkscofinancieringsmiddelen.IIBestuurscommissie Stedelijke Ontwikkeling en Mobiliteit (SOM)Doel en werkwijzeDe Bestuurscommissie Stedelijke Ontwikkeling en Mobiliteit gaat over de thema’s ruimtelijkeordening, verkeer en vervoer. De bestuurscommissie geeft richting aan het mobiliteitsdeelvan het Regiospecifiek Project Zuiderzeelijn (RSP). Het RSP is in 2008 tot stand gekomen tercompensatie van het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn. Het richt zich op versterking van deruimtelijk-economische structuur van Noord-Nederland en de verbetering van de bereikbaarheidvan de regio, via openbaar vervoer en weg. De totale RSP-investering in Noord-Nederland bedraagt circa € 3,2 miljard (prijspeil 2011). Voor het regionaal Mobiliteitsfonds vanhet RSP treedt het SNN op als fondsbeheerder. Deze rol houdt in dat het SNN als kassier enadministratiekantoor optreedt.De bestuurscommissie SOM voert twee keer per jaar bestuurlijk overleg met het kabinet in hetkader van het Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport (MIRT). Ook voert decommissie regelmatig overleg met NS, ProRail en het ministerie van Infrastructuur en Milieuover infrastructurele maatregelen voor frequentieverhoging, snelheidsverhoging en betereoverstapmogelijkheden in het treinvervoer.Uitgesproken thema’s in 2011In de halfjaarlijkse overleggen met het kabinet, zijn in 2011 belangrijke afspraken gemaakt overinfrastructuurprojecten in Noord-Nederland. Deze afspraken betroffen onder meer:• Spoor:- Nieuw station Leeuwarden Werpsterhoek- Verbetering overwegveiligheid Zwolle – Leeuwarden- Boogaanpassing Hoogeveen- Viersporig maken baanvak Groningen – Groningen-Losplaats- Seinoptimalisatie baanvak Zwolle – Meppel- Infrastructuuraanpassingen voor extra sneltrein Groningen – Leeuwarden- Kwaliteitsverbetering grensoverschrijdende spoorverbinding Groningen – Bremen11

SNN Jaarverslag 2011• Weg:- Uitbouw/inpassing Zuidelijke Ringweg Groningen A7- Aanleg klaverblad knooppunt Zuidbroek A7/N33- Aquaduct Skarster Rien A6• Water:- Beheer en onderhoud van de noordelijke vaarwegenVeel van bovengenoemde projecten worden geheel of voor een deel gefinancierd uit hetRegiospecifiek Project Zuiderzeelijn (zie de 4e Voortgangsrapportage RSP.)In het najaar van 2010 kondigde het kabinet-Rutte een actualisatie van het ruimtelijk beleidaan. Deze actualisatie kreeg vorm in de zogeheten Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte,die als concept in juni 2011 verscheen. In het kader van de inspraak heeft het SNN een zienswijzeingezonden. Kritiekpunten waren dat de Structuurvisie te weinig erkenning heeft voorNoord-Nederland als energyport en dat het Rijk geen verantwoordelijkheid neemt voor deinternationale verbindingen door Noord-Nederland. Ter onderbouwing van deze kritiek heefthet SNN een brochure uitgebracht: Energyport (Noord‐)Nederland. Geruggensteund door deTweede Kamer is de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte door het kabinet op deze puntenaangepast.IIIBestuurscommissie EuropaDoel en werkwijzeDe bestuurscommissie Europa hield zich bezig met Europa, lobby en internationale samenwerking(met name met Noordwest-Duitsland: Nedersaksen). Een ander onderwerp wasde evaluatie van Nordconnect. Deze onderwerpen vielen vanaf de zomer van 2011 onder deBestuurscommissie EZ. Indien nodig komen de portefeuillehouders Europa bijeen om deagenda voor de BC EZ of het bestuur van het Huis der Nederlandse Provinciën in Brussel voor tebereiden.Uitgesproken thema’s in 2011Europa 2020-strategieDe voorbereiding op de nieuwe Europese programmaperiode (2014-2020) heeft in 2011 veelaandacht gevraagd. Begin 2011 heeft het SNN de Noord-Nederlandse 2020-agendagepresenteerd met de Position Paper Noord-Nederland en Europa 2020. De inhoud van deagenda is breed gedeeld met de noordelijke kennisinstellingen, de clusterorganisaties, hetbedrijfsleven en vertegenwoordigers hiervan. Noord-Nederland wil op basis van eigen krachtbijdragen aan de Europa 2020-doelstellingen; centrale doelstelling is de transitie naar eenkenniseconomie. In twee werkconferenties is het commitment uitgesproken voor eengezamenlijke inzet richting de nieuwe Europese programma’s en de Europa 2020-agenda en ishet voorstel gedaan voor het instellen van een Programmaraad Noord-Nederland. DezeProgrammaraad wordt in 2012 operationeel.In 2011 hebben adviseurs Bernard Bot en Rudy Rabbinge adviezen uitgebracht over de te kiezenEU-strategie. Daarbij is de aandacht vooral uitgegaan naar het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid(GLB). De veranderingen in het voorgestelde GLB bieden kansen, maar ook12

SNN Jaarverslag 2011bedreigingen, voor Noord-Nederland in het bijzonder. Er is een position paper opgesteld, alsantwoord op de eerste voorstellen van de Europese Commissie.Samenwerking Noordwest-DuitslandDe samenwerking met Noordwest-Duitsland (Nedersaksen) is in 2011 een nieuwe faseingegaan. De Nieuwe Hanze Interregio (NHI) is opgeheven, maar de samenwerking wordt metkracht voortgezet. De standpunten ten opzichte van het nieuwe cohesiebeleid van deEuropese Unie worden waar mogelijk onderling afgestemd; er zijn over en weer veelcontacten. Zo nam staatssecretaris Josef Lange van Wetenschap en Cultuur actief deel aan deNoord-Nederlandse presentatie in Brussel in juni 2011. Eind oktober bracht minister Jörg Bodevan Economische Zaken een bezoek aan Noord-Nederland in het kader van een handelsmissie.IVPortefeuillehoudersoverleg Energie en KlimaatDoel en werkwijzeNoord-Nederland is op weg naar een energiehuishouding die grotendeels is gebaseerd opduurzame bronnen. Om focus en samenhang aan te brengen in de samenwerking in hetNoorden (inclusief Noord-Holland) is begin 2011 de nota ‘De kracht van Nederland’ opgesteld.Hierin zijn vijf onderwerpen (het energievizier) benoemd waarin het Noorden (inter)nationaaleen onderscheidende rol speelt:1 Power Production & Balancing2 Decentrale energiesystemen3 (Groene) gasrotonde4 Biobased energy5 Onderwijs & onderzoek/InternationaliseringHet Dagelijks Bestuur van het SNN heeft deze punten in mei onderschreven. Deze focus sluitgoed aan bij het topsectorenbeleid van het kabinet. Het Portefeuillehoudersoverleg Energie enklimaat is in juli opgeheven. Deze onderwerpen worden voortaan behandeld in de BestuurscommissieEZ. Daarnaast is er minimaal twee maar per jaar een apart bestuurlijk overleg overeen aantal beleidsintensieve dossiers, zoals de Green Deal Noord-Nederland en Energy Valley.Uitgesproken thema’s 2011Green Deal Noord-NederlandKort voor de zomer van 2011 gaf het Rijk aan met Noord-Nederland een Green Deal te willensluiten, met als doel duurzame projecten te versnellen, bijvoorbeeld door barrières en/ofbelemmerende wetgeving weg te nemen. In zeer korte tijd is vervolgens in SNN- en EnergyValley-verband een deal opgesteld. De Green Deal Noord-Nederland is op 3 oktober ondertekenddoor de vier noordelijke provincies, de vier grote noordelijke steden en de Noord-Hollandse gemeenten Den Helder en Alkmaar, Energy Valley, de SER Noord-Nederland en hetRijk. De Green Deal is opgebouwd rond de onderwerpen uit het noordelijk energievizier enomvat een financiële impuls van € 14,1 miljoen voor onder meer de Energy Academy Europe/Energy College, Hansa Energy Corridor en het Handelsplatform Groen Gas. Daarnaast biedt het13

SNN Jaarverslag 2011een stevig kader voor de samenwerking met het Rijk, en ruimte voor belangrijke experimenten(met name op het gebied van alternatieve financieringsmodellen).Energy Valley fase 4De derde fase van de Stichting Energy Valley is op 31 december 2011 afgesloten. Gezien de rol dieEnergy Valley de afgelopen jaren op het energiedossier heeft gespeeld, in publiek-privatesamenwerking, conceptontwikkeling op het gebied van de energietransitie en als aanjagervan de noordelijke energie-economie, was er bij overheden, bedrijfsleven en de kennisinstellingengrote behoefte aan continuering van de Stichting Energy Valley, en is fase 4ingegaan.VPortefeuillehoudersoverleg Landelijk gebiedDoel en werkwijzeHet portefeuillehoudersoverleg Landelijk Gebied ging over landbouw en natuur, plattelandsontwikkelingen de vitaliteit van het platteland. Een vitaal platteland is een essentiële voorwaardevoor een gezonde en evenwichtige ontwikkeling van het Noorden. Het portefeuillehoudersoverlegdroeg daaraan bij door samen te werken aan een gezamenlijke visie op natuur,landschap, land en tuinbouw, recreatie, toerisme en plattelandsontwikkeling. Het zette zich invoor een integraal natuurbeleid in de noordelijke provincies. Per 1 juni 2011 is het portefeuillehoudersoverlegopgegaan in het noordelijk Overleg Landelijk Gebied (NOLG), dat formeelbuiten de SNN-structuur valt. Beslissingen omtrent het landelijk gebied en de landbouwworden in SNN-verband in de Bestuurscommissie Economische Zaken besproken.Uitgesproken thema’s in 2011Gemeenschappelijk LandbouwbeleidHet jaar 2011 stond vooral in het teken van de herziening van het Europese GemeenschappelijkLandbouwbeleid. In juni is een bezoek gebracht aan het Huis der Nederlandse Provinciën inBrussel. Het portefeuillehoudersoverleg is daar geïnformeerd over de richting die de EuropeseCommissie op wil met het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid na 2013. Die informatie is vangroot belang voor de Noord-Nederlandse lobbystrategie.Noordelijk LandbouwberaadIn de bestuurlijke overleggen tussen de gedeputeerden Landelijk Gebied is vastgesteld dat hetNoordelijk Landbouwberaad een belangrijke functie kan vervullen in de lobby voor de agrisector.Inzet is een noordelijke agro-deal. De leden van het portefeuillehoudersoverleg hebbenin oktober 2011, in het bijzijn van staatssecretaris Bleker, de vergadering van het noordelijkLandbouwberaad bijgewoond.Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG)Het portefeuillehoudersoverleg diende in 2011 als bestuurlijk platform voor de noordelijke inzetbij het ILG. Het overleg zit momenteel in een impasse, waardoor de provincies en de staatssecretarisniet tot een herziene bestuursovereenkomst zijn gekomen.14

StartKoers NoordOp 8 oktober 2007 ging het nieuwe economischestimuleringsprogramma voor Noord-Nederland van start;Koers Noord, op weg naar Pieken. Het is een gezwaluwstaartprogramma dat bestaat uit elementen uit hetlandelijke Pieken in de Delta-programma van hetMinisterie van Economische Zaken en het OperationeelProgramma ‘Europees Fonds voor RegionaleOntwikkeling’.Bij de aftrap in Hotel Tjaarda te Oranjewoud was ook deminister van Economische Zaken, Maria van der Hoevenaanwezig. Samen met minister Cramer van Ruimte enMilieu en de drie noordelijke Commissarissen van deKoningin, tekenden zij het convenant voor de samenwerkingtussen Noord-Nederland, het Rijk en Brussel.Koers Noord is in de periode van 2007 tot en met 2010uitgevoerd. Een programma dat zich richt op viersectoren die voor Noord-Nederland van nationaal belangzijn: agribusiness, sensortechnologie, watertechnologieen energie. Daarnaast richt het programma zich op hetbewerkstelligen van een transitie naar een meer kennisintensiefen innovatief bedrijfsleven in de regionalesectoren Life Science en Toerisme plus het stimuleren vanhet innoverende vermogen van het midden- en kleinbedrijf.Vanaf 2008 is een grote hoeveelheid aan projectinitiatievenbij het SNN ingediend. In 2010 was hetbudget ruim overvraagd. Het subsidieprogramma KoersNoord is een voedingsbodem geweest voor de vormingvan de vijf economische clusters in Noord-Nederland.8 oktober 2007

SNN Jaarverslag 20112Subsidies2.1InleidingTwee uitvoeringsafdelingen voor programma’s en regelingenHet SNN heeft twee afdelingen die de subsidieprogramma’s uitvoeren: de afdelingprogramma’s en de afdeling Regelingen.• De afdeling Programma’s (ca. 15 mensen) houdt zich bezig met grote projecten gericht opde vijf kennisclusters: energie, watertechnologie, sensortechnologie, agribusiness enhealthy ageing. De afdeling behandelt zo’n 250 projecten over de gehele programmaperiode.• De afdeling Regelingen (ca. 20 mensen) gaat over de stimuleringsregelingen voor innovatieen human resource management, met name bedoeld voor het midden- en kleinbedrijf.Deze stimuleringsregelingen worden grotendeels vanuit OP Noord gefinancierd. Deafdeling voert daarnaast ook provinciale subsidieregelingen uit voor energiebesparendemaatregelen en toerisme. Jaarlijks zijn er zo’n 1000 bedrijven die van de regelingenprofiteren.2.2Programma’sKoers Noord en Operationeel Programma NoordHet SNN voert als managementautoriteit verschillende subsidieprogramma’s uit. Daar ishet grootste deel van de organisatie mee bezig. De belangrijkste twee programma’s zijn: hetRijksprogramma Koers Noord – Op weg naar Pieken en het Europese Operationeel ProgrammaNoord, dat wordt gefinancierd uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).Het nationale fonds Koers Noord – Op weg naar pieken, loopt van 2007-2011 en beschikt overeen budget van € 120 miljoen (€ 80 miljoen Pieken in de Delta en € 40 miljoen Transitie). HetEuropese programma OP Noord loopt van 2007-2013, en is goed voor € 169 miljoen, aangevuldmet € 80 miljoen cofinanciering van het Rijk. Samen in totaal € 370 miljoen. Daarnaast loopter nog een programma uit eerdere jaren; dit wordt in 2012 afgerekend.Het Europese Operationeel Programma Noord (OP Noord) richt zich op drie prioriteiten:innovatie, attractieve regio’s en attractieve steden. De Europese geldstroom wordt samen methet Koers Noord-programma in één pot gestopt. Subsidieaanvragen worden aan de criteriavan beide fondsen getoetst. Dat noemt het SNN ‘zwaluwstaarten’. Dit betekent dat eensubsidieaanvrager slechts één aanvraag hoeft in te dienen, die vervolgens aan de criteria vanbeide fondsen wordt getoetst. Voor beide fondsen geldt namelijk een co-financieringseis. Erwordt alleen subsidie verstrekt als Europa, een provincie, gemeente, semipublieke overheid ofprivate partij meefinanciert.Injectie voor Koers NoordHet Rijksprogramma Koers Noord heeft als doel innovatie. Het loket voor dit programma is in2009 wegens uitputting van het budget gesloten. Het SNN en het ministerie van EL&I hebbenin oktober 2010 een ‘packagedeal’ gesloten. Hierbij werd een aantal oude programma’sdefinitief afgesloten waarbij een deel van de niet uitgekeerde subsidies moest worden terugbetaalden dat het andere deel mocht worden toegevoegd aan de middelen voor Koers Noord.Dit ging om een bedrag van € 21,6 miljoen. Met dit geld kon het SNN in 2011 twee tendersuitschrijven. In het voorjaar een tender van € 7,5 miljoen (tweederde innovatie, een derdetoerisme), en in december een tweede tender van € 5 miljoen voor innovatie. De belangstellingvoor die tenders was groot.16

SNN Jaarverslag 2011De ingediende aanvragen worden allemaal beoordeeld, de beste worden met een subsidiebeloond. De subsidie bedraagt maximaal 30 procent. Aanvragen waarbij de subsidie minderdan 25 procent van het projectvoorstel bedraagt, krijgen daarvoor in de beoordeling extrapunten. Gesubsidieerde projecten hebben een gemiddelde looptijd van drie tot vijf jaar.De fondsen worden voor 100 procent benutHet SNN is zeer succesvol in het benutten van de beschikbare subsidies. De ervaring leert dathet aantal aanvragen voor subsidies altijd iets hoger is dan de gedeclareerde bedragen. Somsomdat projecten niet doorgaan, vaak omdat de kosten van een project of innovatietrajectlager uitvallen dan begroot. Om ‘onderuitputting’ van de budgetten te voorkomen, besluithet bestuur om 10 tot 20 procent meer toe te zeggen dan er aan budget beschikbaar is. Doordeze ‘overcommittering’ probeert het SNN zo dicht mogelijk bij 100 procent benutting van defondsen uit te komen. Met controles op rechtmatigheid en doelmatigheid probeert het SNN tevoorkomen dat subsidies later moeten worden terugbetaald.Het SNN scoort hoog als het gaat om interne controle en verantwoording. Zowel deaccountant (PwC) als de Algemene Rekenkamer bevestigen in 2011 dat het SNN qua bedrijfsvoeringuitstekend scoort. De Nationale Auditautoriteit van het ministerie van Financiënbeoordeelde het SNN met een 2 (de op een na hoogste score op een schaal van 1 tot en met 4).Tot nu toe heeft geen enkele organisatie in Nederland een 1 gescoord, maar het SNN wil allesop alles zetten om in 2012 de hoogste score te behalen.De toekomst van de fondsen is onzekerDe toekomst van de twee uitvoeringsclusters van het SNN hangt af van de toewijzing vannieuwe Europese en/of nationale fondsen in de komende programmaperiode. In deafgelopen twee perioden ging het om budgetten van € 800 miljoen (2000-2006) en€ 370 miljoen (2007-2013). Eind 2012, begin 2013 worden de beslissingen voor de komendeperiode (2014-2020) genomen. De uitdaging is om te laten zien dat de innovatieagenda’s vanzowel Den Haag als Brussel zeer gebaat zijn bij de ontwikkeling en versterking van denoordelijke kennisclusters. Juist omdat deze kunnen bijdragen aan de oplossing van de grotemaatschappelijke vraagstukken waar Europa voor staat.Website 123subsidie.nl wijst ondernemers de wegHet paradepaardje van de afdeling Regelingen is de website www.123subsidie.nl, met zo’n 70beschikbare subsidiemogelijkheden (dus niet alleen van het SNN) voor het midden- en kleinbedrijf.Door een eenvoudig vragenlijstje af te werken, komen aanvragers bij de voor henmeest geschikte subsidievorm uit en kunnen ze ook meteen de subsidieaanvraag regelen. Dewebsite trekt jaarlijks 15.000 bezoekers. Steeds meer overheden en instellingen verwijzennaar de website.In de volgende twee paragrafen worden de uitgevoerde programma’s en regelingen op hoofdlijnenen met kengetallen toegelicht.17

SNN Jaarverslag 2011Koers Noord – Op weg naar pieken en OP Noord[Tabel 1:]Indicatoren per prioriteit / opgavePlus toelichtingKengetallen Koers Noord – Op weg naar pieken 2011Financiering van innovatieprojecten onder meer op het gebied van energie, watertechnologie,sensortechnologie, agribusiness en healthy ageingFinancieringsbronPieken in de DeltaTransitieTenderTotaal budget€ 80.000.000€ 40.000.000€ 12.500.000Totaal toegekend bedrag in 2011€ 949.514€ 0€ 4.132.318Gemiddeld toegekend bedrag in 2011€ 949.514€ 0€ 516.540Totaal toegekend bedrag cumulatief € 77.118.171 € 43.406.696 € 4.132.318Kengetallen Operationeel Programma Noord 2011financiering van projecten op het gebied van innovatie, attractieve regio’s en attractievestedenFinancieringsbronEFRORijkscofinancieringTotaal budget € 169.400.000 € 80.031.000Totaal toegekend bedrag in 2011 € 20.897.677 € 14.246.737Gemiddeld toegekend bedrag in 2011 € 908.595 € 1.187.228Totaal toegekend bedrag cumulatief € 176.331.515 € 80.371.778Kompas voor het NoordenDit subsidieprogramma, dat liep van 2000 tot en met 2006, met een uitloop voor deuitvoering tot en met 2011, is gericht op verkleining van de achterstand die het Noorden hadten opzichte van de rest van Nederland. De economische groei moet hand in hand gaan metbehoud en versterking van de natuurlijke en landschappelijke waarden en het milieu. Dethematiek van het door het Rijk gefinancierde Kompas voor het Noorden was bijna gelijk aanhet EFRO-programma 2000-2006. Daarom werden bepaalde projecten deels gesubsidieerdvanuit het Kompas en deels vanuit EFRO.Het Kompasprogramma is belangrijk geweest voor Noord-Nederland. De schatting is datprojecten in dit programma zal voldoen aan de oorspronkelijke doelstelling: 15.000additionele arbeidsplaatsen. Eind 2010 waren 12.000 van de verwachte arbeidsplaatsengerealiseerd. Hoewel een aantal grote projecten nog niet is afgerond en nog niet alle effectenzijn gerealiseerd, is nu al aan de belangrijkste doelstellingen voldaan.18

SNN Jaarverslag 2011Kengetallen EZ-Kompas ultimo 2011 (inclusief EFRO 2000-2006)Totaal budget € 389.280.100Totaal aantal toekenningen 362Totaal aantal eindafrekeningen 357Totaal toegekend bedrag € 425.139.190Gemiddeld toegekend bedrag € 1.174.418Totaal vastgesteld en afgerekend € 357.053.735UILN-NHet Uitvoeringsprogramma Innovatie Landbouw Noord-Nederland (UILN-N) komt voort uiteen samenwerking met het (toenmalige) ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij(LNV). De uitvoering van dat programma liep van 2001 tot 1 maart 2011. De doelstelling was:vernieuwing en versterking van een maatschappelijk verantwoorde, markt- en ketengerichtelandbouw en voedselproductie in Noord-Nederland, met behoud of toename van de werkgelegenheid.Het budget is opgebouwd uit subsidiebeschikkingen van het ministerie van LNVaan het SNN.In 2011 is het UILNN-programma afgerekend. Er zijn in ruim negen jaar 115 projecten ondersteund.Dit heeft bijgedragen aan het behoud van ongeveer 1.800 arbeidsplaatsen in denoordelijke landbouwsector. Het programma heeft daarnaast bijgedragen aan de invoeringvan kwaliteitsnormen, ketenvorming, nieuwe productievormen en de verdere ontwikkelingvan de biologische landbouw.In algemene zin heeft het UILN-N de agribusiness in Noord-Nederland versterkt en de basisgelegd voor de prominente rol van agribusiness in het programma Koers Noord: op weg naarPieken.[Tabel 3:]Kengetallen UILN-N ultimo 2011Totaal budget € 16.613.407Totaal aantal toekenningen 115Totaal aantal eindafrekeningen 115Totaal toegekend bedrag € 17.727.320Gemiddeld toegekend bedrag € 154.151Totaal vastgesteld en afgerekend € 16.502.156(= 99,3 % van hetbeschikbare bedrag)19

SNN Jaarverslag 20112.3RegelingenDe afdeling Regelingen voert verschillende subsidieregelingen uit. Deze worden hierondertoegelicht.Kompas-regelingenIn de Kompas-periode (2000 – 2006) bestonden er vijf regelingen voor individuele bedrijven(voor investeren, innoveren, exporteren en human resource management):• Noordelijke innovatie ondersteuningsfaciliteit (NIOF)• Human resource management (HRM)• Investeringsregeling (IPR)• Kwaliteitsinvesteringen in de Toeristische Sector 2000 (KITS)• Loonkostenpremieregeling Noord-Nederland 2002 (LPR)Voor het EFRO-deel van de financiering is in juni 2010 de eindafrekening ingediend. Voor hetEZ-Kompas-deel zijn, op een paar IPR-projecten na, alle projecten afgerond. De HRM en LPRzijn in 2011 definitief afgesloten. De NIOF, KITS en IPR (vestiging en uitbreiding) worden begin2012 afgesloten.De gecommitteerde bedragen voor alle regelingen zijn nagenoeg volledig benut. In eenperiode van zeven jaar is een bedrag van ruim € 220 miljoen aan Europese gelden uitgekeerdaan bedrijven in Noord-Nederland; 90 procent daarvan ging naar het midden- en kleinbedrijf.Koers Noord-regelingenIn 2008 is begonnen met de Koers Noord-regelingen: IPR, NIOF en HRM. In 2011 voerde hetSNN ook regelingen en werkzaamheden voor provincies en gemeenten uit, zoals toeristischeen energiebesparende regelingen.• Noordelijke Innovatie Ondersteuningsfaciliteit (NIOF)De NIOF is al jaren een succesnummer, ook in 2011. Noord-Nederlandse bedrijven doen veel aaninnovatie. In 2011 deden 980 bedrijven een aanvraag. In 2011 werd bijna € 14 miljoen aansubsidie betaald voor projecten die in 2008, 2009 en 2010 een toekenning hadden gekregen.Het succes en belang van de NIOF worden door het Dagelijks Bestuur van het SNN onderschreven.Door budgetten vanuit IPR en HRM over te hevelen (zie hieronder), is in ieder gevalvoor 2011 weer budget toegewezen voor de NIOF.• Investeringspremieregeling (IPR)Bij de IPR was het in 2011 niet meer mogelijk aanvragen in te dienen. Het grootste gedeelte vande aanvragen is in 2011 beoordeeld. Er zijn in totaal 55 projecten beschikt voor een bedrag vanmeer dan € 23 miljoen. In 2012 worden de laatste projecten beschikt.• Human Resource Management2011 was het laatste jaar om aanvragen voor de HRM-regeling in te dienen. Dit leidde tot bijnaeen verdubbeling van het aantal aanvragen: 230 in 2011 ten opzichte van 124 in 2010. Het gehelebudget is beschikt.20

SNN Jaarverslag 2011• Toeristische regelingenDe afdeling Regelingen voert voor de provincies afzonderlijke toeristische investeringsregelingenuit , zoals de Subsidieregeling Toerisme Natuurlijk Fryslân/Groningen/Drenthe(STINAF/STINAG/STINAT). De investeringsdrang is met name in Fryslân en Drenthe groot. Bijbeide regelingen is het budget uitgeput. Binnen de STINAG is nog wel budgetruimte.• Energiebesparingsregelingen (SEBB en SIEBB en gemeente De Wolden):De noordelijke provincies kennen alle drie een Subsidieregeling energiebesparing bestaandebouw (SEBB). De budgetten waren in 2010 al overtekend. In totaal is er zo’n € 2,7 miljoen aansubsidies toegekend aan ongeveer 2000 woningbezitters. De totale investering, inclusief deeigen bijdragen van deze particulieren, bedraagt zeker € 13,5 miljoen. In 2011 is het grootstegedeelte van de projecten vastgesteld. In 2012 wordt de SEBB afgerond.De SIEBB-regeling subsidieert innovatie, energiebesparende maatregelen voor clusters vanwoningen. Twaalf corporaties hebben daar gebruik van gemaakt, waardoor zo’n duizendwoningen energiezuiniger worden.Sinds half november 2010 voert SNN voor de gemeente De Wolden een energiebesparingsmaatregeluit. Vanwege het succes van de regeling wordt in de toekomst nieuw budgetbeschikbaar gesteld; zowel in 2012 als 2013 € 50.000.Kengetallen subsidieregelingen SNN 2011RegelingAanvragenVerleningenVaststellingenHRM+2009/2010 2309840NIOF 2008/2010 980621463IPR2008/2009 0143Kengetallen subsidieregelingen 2011 die SNN uitvoert voor derdenSEBB Drenthe 0065SEBB Groningen 02133SEBB Friesland 04259STINAF 743314STINAG 28233STINAT 03624SIEBB Groningen 720SIEBB Friesland 700SIEBB Drenthe 620SEG De Wolden 16233421

Hier trekkenwe de lijnDe drie toenmalige Commissarissen van de Koningin,Hans Alders (Groningen), wijlen Relus ter Beek (Drenthe)en Ed Nijpels (Fryslân) schouder aan schouder op hetPlein in Den Haag. Met de campagne ‘Hier trekken we delijn’ verzette het Noorden zich tegen het kabinetsvoornemenom geen (snelle) openbaar vervoer verbindingaan te leggen tussen Noord-Nederland en de Randstad,de Zuiderzeelijn. Met bussen en treinen trok Noord-Nederland samen met de provincie Flevoland naar DenHaag om de Tweede Kamer een petitie aan te bieden. In2007 valt het besluit dat de Zuiderzeelijn niet doorgaat.Als compensatie krijgt Noord-Nederland € 2,16 miljard.Dit bedrag is bestemd voor de ontwikkeling van deeconomie en de bereikbaarheid van het Noorden.Projecten die met dit geld worden gefinancierd staan opwww.rsp-projecten.nl.23 mei 2006

SNN Jaarverslag 20113Lobby en advies3.1Haagse en Brusselse lobbyHet SNN voert een permanente lobby in Brussel en Den Haag. Het SNN heeft drie vaste lobbyisten:één in Den Haag en twee in Brussel. De Europese lobby wordt sinds 2010 ondersteunddoor Bernard Bot, oud-minister van Buitenlandse Zaken en oud-Permanent Vertegenwoordigervan Nederland bij de Europese Unie. De lobbyisten dragen de kracht en demogelijkheden van Noord-Nederland uit en laten zien wat er in Noord-Nederland met desubsidies gebeurt. De Brusselse lobbyisten leggen ook contacten met buitenlandse overhedenen bedrijven om deuren te openen voor bedrijven uit Noord-Nederland. De lobbyistensignaleren ontwikkelingen die van belang zijn voor Noord-Nederland en oefenen daar waarmogelijk en zo nodig invloed op uit.BrusselDe Europese lobby richt zich met name op het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) enop het Regionaal beleid, met de Europese Fondsen ESF en EFRO, ESV en Interreg. Het eerstefonds is gericht op sociale innovatie en werkgelegenheid, het tweede op regionaleontwikkeling, het derde op visserij en het vierde op grensoverschrijdende samenwerking. Delandbouwbegroting en de structuurfondsen omvatten samen twee derde van de Europesebegroting.De lobbyisten houden de voorstellen, consultatierondes en commissievergaderingen rond hetgemeenschappelijk landbouwbeleid en de Structuurfondsen scherp in de gaten. Zo nodigkomen zij in actie, met position papers, inbreng in consultaties en persoonlijke contacten.Ook seinen zij bestuurders en ambtenaren in om waar mogelijk hun inbreng te leveren.Een van de hoogtepunten in 2011 was het zomerevent in Brussel, op 21 juni. Doel was deEuropese relaties te laten zien op welke wijze Noord-Nederland kan bijdragen aan de Europesecenters of excellence: energie, watertechnologie, sensortechnologie, agribusiness en healthyageing, juist ook door de interactie tussen deze clusters. De bijeenkomst is drukbezocht doorEuroparlementariërs, medewerkers van de Europese Commissie en de Europese Raad, envertegenwoordigers van brancheorganisaties en sociale partners.De concurrentie is grootHet Europese geld wordt opgebracht door en verdeeld over 27 lidstaten. Omdat de concurrentiegroot is, is het van cruciaal belang om als Rijk en regio’s een eensgezind verhaal tepresenteren. Dat is een lastige opgave. Vanwege voorgestelde bezuinigingen in het Regeerakkoordziet het kabinet de eigen bijdrage aan Europa liever omlaag gaan. Daarnaast speelter een discussie of de Europese Fondsen voor de regio’s niet centraal zouden moeten wordenbeheerd. Voor Noord-Nederland komt het er daarom op aan om zijn belangen zelf actief onderde aandacht te brengen van de Tweede Kamer, het Europarlement en de Europese Commissie.Daar is het SNN in 2011 dan ook druk mee bezig, samen met provinciale bestuurders,ambtenaren en lobbyisten en met de vijf innovatieclusters watertechnologie, energie, sensortechnologie,agribusiness en healthy ageing. Het SNN werkt waar mogelijk ook samen met deandere Nederlandse regio’s. De regio’s zijn gezamenlijk gehuisvest in het Huis van deNederlandse Provincies in Brussel. De samenwerking is intensief, omdat de regio’s in deaanloop naar de nieuwe begrotingsperiode het gemeenschappelijk belang hebben om zoveelmogelijk Europese middelen naar Nederland te halen.23

SNN Jaarverslag 2010Den HaagEen krachtige profilering van Noord-Nederland in Den Haag is van groot belang; zowel met hetoog op mogelijke beleidsbeïnvloeding als om financiële mogelijkheden te creëren. De inzet iser op gericht de mogelijkheden van het Rijksbeleid proactief te benutten. Daarbij is het vanbelang dat de vijf noordelijke innovatieclusters nauw aansluiten op het topsectorenbeleid vanhet kabinet. De lobbyisten hebben regelmatig contact met Kamerleden en met bewindslieden.De lobby wordt per onderwerp ondersteund met factsheets en position papers. In 2011 warenonder meer de volgende onderwerpen aan de orde:• regionaal economische beleid met specifieke aandacht voor noordelijke topsectoren;• toerisme en recreatie (internationale promotie watersport);• bevolkingsdaling /- krimp;• Waddenfonds (waaronder decentralisatie Waddenfonds);• Waterwet en Waterschapswet;• Hoogwaterbescherming (de Deltawet, Bestuursakkoord Water en de Afsluitdijk);• Mijnbouwwet (zoutwinning);• afslanking bij Rijksdiensten en ZBO’s;• infrastructuur, OV (waaronder concessie hoofdrailnet) en gebiedsontwikkeling;• zeehavens (waaronder energie Eemshaven en het loodswezen);• natuurbeleid (waaronder decentralisatie natuurbeleid, PAS en Natura 2000)• gemeentelijke herindelingen (waaronder het beleidskader);• de actualisering van het ruimtelijk beleid en de erkenning van het Rijk vanNoord-Nederland als nationale energieregio (Energyport);• Noord-Nederland als proeftuin voor decentralisatie rijksdiensten.Een deel van deze onderwerpen wordt ook periodiek besproken met het Convent vanNoordelijke Tweede Kamerleden. Dit convent heeft enkele keren per jaar bestuurlijk overleg inDen Haag of in Noord-Nederland, in combinatie met werkbezoeken. In 2011 zijn er ook tweewerkbezoeken geweest voor de leden van de vaste Tweede Kamercommissies EL&I en I&M.Daarbij stonden het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en de ontwikkelingen rond hetIJsselmeer, de Afsluitdijk en de Waddeneilanden centraal.In 2011 is de noordelijke lobby verder geprofessionaliseerd. Een bestuurlijke commissie onderleiding van John Jorritsma, CdK van Fryslân, heeft een aantal suggesties gedaan om de lobbynamens Noord-Nederland verder te professionaliseren. Er is een taakverdeling gemaakt onderde verschillende bestuurders en er is focus aangebracht in de gezamenlijke thema’s. Dit zijn:• behoud van rijksdiensten in Noord-Nederland;• cohesiebeleid en gemeenschappelijk landbouwbeleid, zowel nationaal als Europees(topsectoren, Energyport);• ruimtelijke en economische structuur.In december heeft het DB besloten de noordelijke lobbycapaciteit uit te breiden. Er is voortwee jaar een extra lobbyist in Den Haag aangesteld. Daarnaast komt er een stafmedewerkerdie de vier lobbyisten gaat ondersteunen bij hun werkzaamheden.24

SNN Jaarverslag 20113.2 SER Noord-Nederland geeft adviesDe Sociaal-Economische Raad Noord-Nederland (SER Noord-Nederland) is in 2007 door hetSNN opgericht als platform en adviesorgaan over sociaaleconomische aangelegenheden.De SER Noord-Nederland bestaat uit vertegenwoordigers van werknemers- en werkgeversorganisatiesen deskundigen op de beleidsterreinen regionale economie, ruimtelijke ordening,innovaties, arbeidsmarkt & scholing en mondialisering van de economie. De SER Noord-Nederland heeft een onafhankelijk voorzitter en wordt door een klein secretariaatondersteund.2011 heeft voor de SER Noord-Nederland in het teken gestaan van een aantal organisatorischeveranderingen, zoals de aanstelling van een nieuwe secretaris en de instelling van vijf vasteadviescommissies onder voorzitterschap van vijf deskundigen.Adviezen 2011Mede als gevolg van deze organisatorische veranderingen is er in 2011 slechts één adviesuitgebracht: een (ongevraagd) advies over een mogelijk tweede Energieakkoord Noord-Nederland (EANN II). Het advies riep op te investeren in de versterking van de energiesector inNoord-Nederland, door onder meer in te zetten op kennisontwikkeling (Energy Academy), eenbiobased economy, elektriciteitshub Noord-Nederland, en het 100.000 woningen & 100.000voertuigenplan. Het EANN II kreeg een vertaling in het meerjarenbeleidsplan van de drienoordelijke provincies (Kracht van Nederland) en was onderdeel van de noordelijke inzet bijde onderhandelingen over de Green Deal Noord-Nederland, waarvan de SER Noord-Nederlandmedeondertekenaar was.Daarnaast heeft de SER Noord-Nederland schriftelijk input geleverd voor het advies van delandelijke SER over de toekomst van het post-initiële onderwijs in Nederland. De SER Noord-Nederland vroeg aandacht voor de grote regionale verschillen in de beschikbaarheid van postinitieelonderwijs, en vindt dat er in de koppeling tussen initieel en post-initieel onderwijs ookeen taak ligt voor de overheid.Via een briefadvies heeft de SER Noord-Nederland aandacht gevraagd voor de topsectorcreatieve industrie, als voorbeeld voor andere sectoren in de vertaling van kennis naarconcrete producten en diensten.25

Bezoek eurocommissarisHübnerEurocommissaris Danuta Hübner voor regionaal beleidbrengt een werkbezoek aan de drie noordelijke provinciesom een indruk te krijgen van de manier waarop deEuropese middelen uit het Europees Fonds voor RegionaleOntwikkeling in de regio worden besteed. Zebezoekt projecten als Wetsus (watertechnologie), EnergyValley (duurzame energie), LOFAR (sensortechnologie) enhet UMCG. Eurocommissaris Hübner toont zich onder deindruk van wat er al in het Noorden is gepresteerd, vooralhet feit dat geen enkel sleutelgebied op zichzelf staat,maar altijd een connectie heeft met een ander gebied.Ook de mate van betrokkenheid van het bedrijfsleven inde projecten maakt indruk bij haar.De SNN-bestuurders gaven de eurocommissaris een goedoverzicht van de Noord-Nederlandse ambities voor deperiode 2007-2013 en de manier waarop het daarbijgebruik denkt te maken van de Europese programma’s.De eurocommissaris is tevreden met de invulling die hetNoorden aan dit programma heeft gegeven. Ze is vanmening dat deze invulling past in het cohesiebeleid vande EU voor de periode 2007-2013.In juli 2012 brengt eurocommissaris Johannes Hahn eenwerkbezoek aan Noord-Nederland.1 december 2006

SNN Jaarverslag 20114Internationale samenwerkingNoord-Nederland is al vele jaren internationaal actief. Internationale samenwerking is nietalleen van belang om Europa te versterken, maar is ook een belangrijke aanjager voor hetinnovatief vermogen van de regionale economie en dus van economische groei.Interreg-programma’sDe grensoverschrijdende samenwerking in Noord-Nederland wordt gestimuleerd metmiddelen uit de Interreg-programma’s; voor de periode 2007-2013 is dat het Interreg IVprogramma.Interreg is een Europees subsidieprogramma voor partners uit twee of meerlanden die samenwerken in projecten voor regionale economische ontwikkeling. Interregprojectenworden voor 45 tot 85 procent gefinancierd vanuit het Europees Fonds voorRegionale Ontwikkeling (EFRO) en voor de rest vanuit cofinanciering door deelnemendeprojectpartners.De samenwerking met de grensregio in Duitsland wordt vormgegeven via het Interreg A-programma; provincies coördineren dit programma en het programma wordt uitgevoerd doorde Eems Dollard Regio (EDR). De samenwerking rondom de Noordzee wordt gestimuleerddoor middel van het Interreg B-programma. De inzet van Noord-Nederland wordtgecoördineerd en begeleid door het SNN en de provincies. Het Interreg C-programmastimuleert de samenwerking met de overige EU-regio’s.Interreg BDoel van het Interreg B-programma is de kwaliteit van het Noordzeegebied te verhogen doorinnovaties te stimuleren, de kwaliteit van het milieu en de toegankelijkheid van de regio teverbeteren en aantrekkelijke steden en regio’s te creëren.Voor de uitvoering van het programma in Noord-Nederland zijn vier coördinatoren aangesteld.Elke provincie heeft een coördinator die initiatieven ontwikkelt en begeleidt. Daarnaast is ereen SNN-coördinator die samen met de provinciale coördinatoren bovenprovinciaal, nationaalen internationaal werkt. Deze coördinator is actief binnen het projectbureau Nordconnect,en houdt zich onder meer bezig met het bevorderen en afstemmen van projecten die wordeningediend binnen het Interreg-programma Noordzee en de begeleiding van projectinitiatievenvoor het Baltische Zee-programma.In 2011 is groen licht gegeven aan 60 Interreg B-projecten, ter waarde van circa € 25 miljoen. In2011 is ook begonnen met het algemeen beleidsvoorbereidend werk voor het nieuwe InterregV-programma (2014-2020).NordconnectNaast de deelname in Interreg-programma’s zet Noord-Nederland extra in op de samenwerkingmet Nedersaksen en Noordoost-Europa: de Scandinavische en Baltische landen,Noord-Duitsland, Polen en delen van Rusland. Sinds 2006 is binnen het SNN de projectorganisatieNordconnect actief om de contacten tussen Noord-Nederland en deze regio’s aante jagen en de netwerken tussen overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen te versterken.Het projectbureau Nordconnect organiseert bestuurlijke missies en events, en participeert indiverse activiteiten en projecten van derden.Het Dagelijks Bestuur van SNN heeft in juni 2011 het besluit genomen dat het project Nordconnectblijft bestaan tot en met 31 december 2013. Het accent van de internationale samenwerkingligt op Noord-Duitsland en op het ondersteunen en promoten van de vijf economischeclusters. In 2013 wordt Nordconnect afgebouwd en ingebed in de bestaande ambtelijke en27

SNN Jaarverslag 2011bestuurlijke organisatie, waarbij het internationale netwerk behouden blijft. Dit gebeurt inafstemming met de bestuurscommissie Economische Zaken. De samenwerkingsbijeenkomstmet de Leningrad Oblast, die loopt tot en met 2013, wordt nageleefd. Nordconnect richt zichdaarnaast op het efficiënter organiseren van de internationale activiteiten in Noord-Nederland door samenwerking in het platform internationalisering (SPINN).Bijzondere activiteiten Nordconnect 2011• uitgaande missie naar Litouwen, januari;• uitgaande missie naar Estland/Letland, februari;• ambassadeursdagen voor Nederlandse ambassadeurs in Noordoost-Europa, maart;• uitgaande missie naar de Hannover Messe, april;• ambassadeursdagen voor ambassadeurs en honorair consuls van Noordoost-Europa, april;• inkomende Watertechnologie-missie uit de Leningrad Oblast, april;• start van een Government2Government-project in de agrarische sector met de LeningradOblast, ondertekening van het contract in aanwezigheid van premier Rutte, oktober;• bezoek (handels)delegatie (30 personen) onder leiding van minister Jörg Bode vanNedersaksen, oktober.28

Eigen kantoorDe drie noordelijke gedeputeerden van EconomischeZaken bevestigen een naambord als het SNN voor heteerst intrekt in een ‘eigen’ kantoor. Het ophangen vanhet bord bij het toegangspad naar het kantoor is tevensde officiële start van de uitvoering van de Investeringspremieregeling(IPR) door het SNN. Daarvoor werd dezeregeling uitgevoerd door de economische afdelingen vande drie provincies. Het SNN-personeel bestond in dietijd uit negen mensen. In hetzelfde kantoorgebouw, aande Damsport in Groningen, was de NOM destijds ookgehuisvest. Later, op 11 december 2000, verhuist het SNNnaar het huidige kantoor aan de Laan Corpus den Hoornin Groningen waar we samen met onze bovenburenSeatrade uitkijken op de A28.Mei 1993

SNN Jaarverslag 20115Bedrijfsvoering5.1OrganisatieSNN wordt ondersteund door de stafafdelingen Bestuurszaken en Interne Zaken, P&O,Juridische Zaken en Financiën. De bedrijfsvoering is een kritische succesfactor voor realisatievan de doelstellingen van het SNN en komt daarom in dit jaarverslag aan de orde. In dit hoofdstukwordt apart aandacht besteed aan klachten en bezwaren.PersoneelIn 2011 is het aantal medewerkers van SNN gedaald van 72 fte in 2010 naar 66 fte in 2011. In demeeste gevallen zijn aflopende contracten van tijdelijke medewerkers niet vervangen, alsgevolg van de teruglopende werkvoorraad en de herverdeling van werkzaamheden. Van allemedewerkers is 60 procent in vaste dienst. De gemiddelde leeftijd bedroeg in 2011 37 jaar.Het ziekteverzuim is ten opzichte van 2010 licht gedaald. Het gemiddelde verzuimcijfer komtuit op 4,2 procent. Kleine organisaties als het SNN zijn gevoelig voor langdurige ziekte. Bij hetSNN zijn deze ziektegevallen niet werkgerelateerd.Het SNN besteedt veel aandacht aan scholing en opleiding. Alle medewerkers hebben in 2011meegedaan aan de training projectmatig werken en een opfris-workshop voor Officepakketten.77 procent van de medewerkers heeft deelgenomen aan een training of teamontwikkeltraject.Maatschappelijk verantwoord ondernemenHet SNN hecht veel belang aan maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Dat blijktook uit de keuze voor duurzame inkoop. De nieuw aangeschafte multifunctionals (printer,scanner en kopieerapparaat ineen) zijn energiezuiniger en milieuvriendelijker. Alle PC’s zijnvervangen door zogeheten thin cliënts, die minder stroom verbruiken. Ook is een aantaltablets aangeschaft, waardoor het papiergebruik is verminderd. Voorbeelden zijn ook hetschoonmaakbedrijf dat met biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen werkt, en hetrestaurant dat een aantal biologische en/of fairtrade producten aanbiedt. In het kader vanMVO helpen medewerkers van het SNN mee bij een activiteit voor de bewoners van hetnaburige verzorgings- en verpleeghuis Maartenshof.5.2CommunicatiePublicatiesHet SNN geeft vier keer per jaar een extern magazine uit: Noord NL. Dit besteedt onder meeraandacht aan beleidszaken, Europa, subsidie-informatie en samenwerkingsorganisaties.De nieuwsbrief In alle Staten houdt de Statenleden van de drie noordelijke provincies op dehoogte van de noordelijke samenwerking, nieuwe regelingen, verstrekte subsidies, de voortgangvan de programma’s Koers Noord en OP Noord en de lobby in Den Haag en Brussel.Nieuwe website SNNIn 2011 is een begin gemaakt met de vernieuwing van de SNN-website. De nieuwe websitewordt gebruiksvriendelijker, biedt meer ruimte voor (sociale) media en sluit qua vormgevingbeter aan bij de huisstijl van het SNN. De website wordt ter beoordeling voorgelegd aan eenklantenpanel, onder meer om de gebruiksvriendelijkheid te meten. De site gaat in het voorjaarvan 2012 online.30

SNN Jaarverslag 2011EvenementenHet SNN organiseerde in 2011 diverse evenementen, zoals de Europa Kijkdagen en hetnoordelijk lobbyevent in Brussel.De ‘Europa om de hoek’-kijkdagenDe Europese kijkdagen zijn in twee jaar uitgegroeid tot een landelijk evenement met eengroot aantal deelnemers: EFRO-programma’s, ministeries van Economische Zaken, Landbouw& Innovatie (EL&I) en Infrastructuur & Milieu (I&M), de Vertegenwoordiging van de EuropeseCommissie in Nederland en het Europe Direct netwerk. Tijdens dit evenement zettengesubsidieerde projecten hun deuren open om te laten zien hoe de Europese Unie samen metde Nederlandse overheid, het bedrijfsleven en kennisinstellingen werkt aan de versterking vande economie. De kijkdagen trokken ruim 11.500 bezoekers.Lobby-event BrusselNoord-Nederland presenteerde zich in juni met een lobbyevent in Brussel. De noordelijkedelegatie liet zien wat er in Noord-Nederland bereikt is met Europees geld en hoe Noord-Nederland bijdraagt aan de Europese innovatieagenda en de maatschappelijke uitdagingen inEuropa.BeurzenHet SNN deed in 2011 ook mee aan diverse beurzen en congressen, zoals het OndernemerscongresNoord-Nederland, promotiedagen Noord-Nederland en de Zakenvloer Emmen.Op het Ondernemerscongres Noord-Nederland was het SNN aanwezig met een stand. HetSNN organiseerde met de samenwerkende kennisclusters een diner, en samen met MKB-Noordeen informeel ontbijt, waarbij werd kennisgemaakt met Hans Biesheuvel, de nieuwevoorzitter van MKB-Nederland.Voor de Promotiedagen Noord-Nederland heeft het SNN samen met de Kamer van KoophandelNoord-Nederland, Syntens en Agentschap NL een nieuw beursconcept opgezet. De partijenpresenteerden zich voor het eerst gezamenlijk onder het motto: ‘‘t Noorden onderneemt onder1 noemer.’ De promotiedagen boden een gevarieerd programma voor elk type ondernemer:workshops, speeddatesessies tot en met gesprekken met adviseurs.Het SNN deed ook mee aan de Zakenvloer Emmen. Iedere vloerhouder krijgt een gepersonaliseerdvloerkleed met daarop het bedrijfslogo, een passende uitspraak of een productfoto vande onderneming, en een stoel. Zo’n 250 bezoekers bezochten deze beurs.Werkbezoeken en handelsmissiesHet SNN houdt regelmatig werkbezoeken en handelsmissies om de samenwerking testimuleren en kennis/ervaringen te delen. In 2011 waren er verschillende bezoeken over enweer:31

SNN Jaarverslag 2011OnderwerpWanneerNoord-Nederland bezoekt Litouwen26 - 28 januariNoord-Nederlandse Handelsmissie Estland/LetlandHalf februariNederlandse ambassadeurs in Noordoost- Europabezoeken Noord-NederlandAmbassadeurs en honorair consuls vanNoordoost-Europa bezoeken Noord-NederlandOndertekening verklaring gezamenlijk landbouwprojecttussen Noord-Nederland en Noordwest Rusland16 - 18 maart7 – 8 april21 oktober5.3Bezwaar en beroepVoor de afdeling Juridische Zaken was 2011 een druk jaar op het gebied van bezwaar- enberoepszaken. In 2011 kwamen er 111 bezwaarschriften binnen; dat ligt rond het gemiddelde vande afgelopen zes jaar. Het aantal beroepen dat bij de rechtbank is ingediend, lag echter veelhoger dan de voorgaande jaren. Het waren er 24, waarvan er 21 vanaf juni 2011 zijn ingediend.Bezwaren en beroepen 2006 - 2011JaarBezwarenBeroepen2006138232007119212008104420096362010133520111112432

SNN Jaarverslag 2011BezwaarschriftenDe stafafdeling Juridische Zaken begon 2011 met een achterstand van 69 bezwaren die nogniet waren afgehandeld: 16 bezwaren uit 2009 en 53 uit 2010. Daarnaast kwamen er in 2011 111nieuwe bezwaren binnen. Ruim 73 procent van de in 2011 ingediende bezwaren heeft betrekkingop NIOF-regelingen (Noordelijke Innovatie Ondersteuningsfaciliteit).Bezwaarschriften 2011NIOF82NEA3KTS / KITS8Ambtenarenbezwaren5IPR4HRM/HRM 20102/1KOMPAS UILN1OP Noord2SEBB Drenthe1Tender1WOB1Afhandeling van bezwarenIn totaal zijn er in 2011 120 bezwaren afgehandeld. Daarmee is de achterstand enigszinsingelopen. Begin 2012 waren er nog 60 bezwaren uit 2010 en 2011 in behandeling. Net als in2010 is een substantieel deel van de zaken buiten zitting afgehandeld. Van de in 2011afgehandelde zaken die waren binnengekomen in 2010 en 2011 (104 zaken) zijn er 46 ambtshalveherzien dan wel ingetrokken; dit is bijna 45 procent van het aantal bezwaren.(Hoger) beroepszakenHet aantal binnengekomen beroepen is in 2011 enorm gestegen ten opzichte van de driedaaraan voorafgaande jaren. Van de 24 in 2011 ingediende beroepen zijn er 21 vanaf junibinnengekomen. De stijging lijkt een gevolg te zijn van een aantal samenhangende zakenwaarin tegelijkertijd bezwaar is gemaakt en vervolgens beroep is ingesteld. Verder valt op datenkele adviseurs die eerder geen beroep instelden, dit in 2011 regelmatig wel deden.Van de in 2011 ingediende beroepen zijn er in 2011 al twaalf afgehandeld door de rechtbank.In acht zaken is het beroep ongegrond verklaard. In vier zaken is het beroep ingetrokken, inéén zaak na een schikking. Ook in drie zaken waarin in 2010 beroep was ingesteld, heeft derechtbank uitspraak gedaan. Het SNN is ook in deze zaken in het gelijk gesteld. Deze positieve33

SNN Jaarverslag 2011uitkomsten zijn een indicatie dat de besluitvorming in bezwaar inhoudelijk goed verloopt.In 2011 is in één zaak hoger beroep ingesteld bij de Raad van State. Van de in 2010 ingediendehoger beroepen is in 2011 één hoger beroep niet-ontvankelijk verklaard en één hoger beroepongegrond verklaard.WOB-verzoekenIn 2011 zijn er drie verzoeken ingediend op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB).Twee van die verzoeken zijn in 2011 afgehandeld, waarna tegen één van die besluiten bezwaaris gemaakt. Dit bezwaar is nog in behandeling. Het derde WOB-verzoek is begin 2012afgehandeld.KlachtenIn 2011 zijn in totaal drie klachten binnengekomen en ambtelijk afgehandeld.34

ColofonUitgaveSamenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN)TekstCorien Lambregtse en communicatie SNNConcept en grafisch ontwerpstudio Tineke WieringaFotografieStudio voor fotografie en AV Producties W.J. Kleppe, AssenJur Bosboom (p 29)SNNLaan Corpus den Hoorn 200Postbus 7799700 AT GroningenT 050 522 49 00F 050 527 60 91E communicatie@snn.euwww.snn.eu

www.snn.eu