B O T A N I S C H B L I J D O R PPelargonium - foto: Koos <strong>van</strong> leeuwenGROEN, GROENER, GROENSTHet is eind oktober. Onze tuin isecht in verval. Hoewel sommigeplanten nog fraai bloeien, kunnenzij niet verhullen dat hetherfst is. De hosta’s zijn volledigingestort, er rest nog een hoopjevergeelde bladeren. Onder degrond houden zij hun winterslaapom in het voorjaar hunneuzen weer boven de grond testeken. Binnen, in onze erker,gebeurt er een klein wondertje:daar is het lente!Sommige planten die <strong>van</strong> oorsprong uitZuid-Afrika komen, houden vast aan hunbiologische klok. Zelfs nu de dagen hierkorter worden, begint voor hen de lenteen gaan ze bloeien. Een <strong>van</strong> de aloë’sbloeit met een fiere stengel met boveninfragiele witte klokjes, schitterend!Maar het grootste wonder zijn de botanischepelargoniums. De hele zomer stonder een aantal potjes met daarin een verschrompeld,bruin stompje. Als je nietbeter zou weten, zou je ze zo in de vuilnisbakkiepen. Maar nu hebben ze een pruik<strong>van</strong> fris groene blaadjes! De lente is begonnen…voorhen althans. Elk jaar vind ikdat weer een wonder.Geraniums of pelargoniums?Vanaf september wordt ons huis steedsgroener. Allerlei planten die het voorjaaren de zomer buiten hebben gestaan, kunnenniet tegen de vorst en krijgen eenplekje in huis om te overwinteren. Iederjaar worden dat er meer, met name pelargoniums.Er is regelmatig verwarring ronddeze planten. Bij ons worden ze namelijkgeraniums genoemd. Hoewel ze tot dezelfdefamilie behoren, de Geraniaceae,zijn er verschillen tussen de planten.Veel geraniumsoorten zijn winterhard enkunnen gewoon in de volle grond blijvenstaan. Pelargoniums komen oorspronkelijkuit Zuid-Afrika en zijn niet winterhard.Bij de eerste nachtvorst versnotteren ze.Het grootste verschil vind ik in de bloemen:een geranium heeft vijf identiekebloemblaadjes. Een pelargonium heeftook vijf bloemblaadjes, maar deze zijn nietidentiek: de bovenste twee zijn groter oflanger dan de onderste drie blaadjes. Depelargonium is een geliefde plant om meete kweken en er zijn dan ook heel veel cultivarsverschenen in de afgelopen 200jaar. Er is een enorme variëteit aan bladvormen,bladkleuren en bloemen.StekkengekOmdat ik inmiddels een verzameling heb<strong>van</strong> ruim 100 soorten, is het ieder jaarweer een sport om de planten op tijd binnente hebben. Op de vensterbanken en inde erker staan rekken met meerdere etages.De meest bijzondere soorten gaan alseerste naar binnen. Naar sommigen hebik jaren gezocht! Met name uit Engelandheb ik <strong>van</strong> gespecialiseerde kwekers bijzondereplanten kunnen meebrengen.Sommige soorten groeien enorm hard enhebben in een jaar tijd de afmeting <strong>van</strong>een struik gekregen. Dat past allemaalniet in huis. Maar…je kunt ze heel eenvoudigstekken. Het is zo wonderlijk dat er uiteen klein stukje plant, soms is een enkelblad al voldoende, weer een nieuwe plantkan groeien! En zo groeit het aantal potjeselk jaar weer. Want stekkies nemen nietzoveel plek in, je kunt er op die manier eenheleboel overhouden.WatervreesMet de verzameling planten groeide de afgelopenjaren ook het schuldgevoel. Wantplanten hebben water nodig. Als lid <strong>van</strong>diverse natuurorganisaties, krijg je steedsopnieuw informatie over de toestand <strong>van</strong>onze planeet, zoals de zorg voor voldoendedrinkwater.In ons waterrijke landje hoeven we er nietof nauwelijks over na te denken, we spoelenzelfs onze toiletten met schoon drinkwater!Maar dat is niet overal zo. Zelfs inEngeland zijn gebieden waar het ’s zomersveel te droog is de laatste jaren. Daar hebbende mensen een sproeiverbod voor detuin en mogen ze hun auto niet wassen.In voorbeeldtuinen tonen ze planten diegoed tegen droogte kunnen en manierenom water te sparen.In Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> wordt het regenwater<strong>van</strong> de kassen opge<strong>van</strong>gen en gebruiktom de planten te begieten. Bij ons thuis ishet niet mogelijk het water uit de regenpijpte gebruiken. Ook de keukenafvoerenkomen namelijk uit in de regenpijp enplanten begieten met sop is geen optie, zezouden het niet overleven. Maar in deloop <strong>van</strong> de jaren zijn we steeds inventievergeworden. In de keuken en de badkamerstaan emmers om water op te<strong>van</strong>gen dat nog prima is voor de planten.Enig idee hoeveel water een mens per dagweg laat lopen dat nagenoeg schoon is?Voordat de douche warm is, zijn er al litersschoon drinkwater door het riool gespoeld….Het wassen <strong>van</strong> groenten enfruit levert elke dag minstens een flinkeemmer op. Het water dat we op deze manierverzamelen, gieten we in twee regentonnenin de tuin. Van daaruit kan ik degieters vullen om alle potten water tegeven.Het zal wel een gek gezicht zijn, dat gesjouwmet emmers, het trapje af naar detuin. Maar het bespaart een gang naar desportschool! En in de winter, als ik niet zo-10 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | <strong>2011</strong>
Millenium Seed Bank - foto: Koos <strong>van</strong> leeuwenTekst: Monique <strong>van</strong> Leeuwen-Maatveel water nodig heb voor de plantjes, kunje die emmers water prima gebruiken vooreen spoelbeurt <strong>van</strong> het toilet.Verbeter de wereld…Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Maarhet is ook prettig om te merken dat meermensen zorgen hebben over onze planeet.Ook <strong>Blijdorp</strong> is in de afgelopen decenniasteeds groener geworden en draagt datook uit. In de herfstvakantie stond <strong>Blijdorp</strong>extra in het teken <strong>van</strong> natuurbehoud.De Diergaarde maakt deel uit <strong>van</strong> diversefokprogramma’s met bedreigde diersoorten.Met het ‘Zoo Wild Natuurbehoudfestival’gaf <strong>Blijdorp</strong> hier extra aandacht aan.Ook de botanische afdeling was <strong>van</strong> departij. Met een ludieke ‘recycletuin’, naastde terraszaal, waar oude materialen eennieuw leven kregen in de tuin.Maar achter de schermen is de botanieafdelingal jaren bezig met het kweken<strong>van</strong> bijzondere plantensoorten. Botanischetuinen over de hele wereld hebben contactenen houden congressen. Ze wisselenmaterialen zoals zaden met elkaar uit, endat alles met gesloten beurzen. Hierbijstaat het belang <strong>van</strong> het behoud <strong>van</strong> debiodiversiteit voorop en niet de economie!Juist de zorg om de natuur, om het behoud<strong>van</strong> dieren-en plantensoorten, maken datik zo graag in <strong>Blijdorp</strong> kom en de Diergaardezo waardevol vind. Laten we hopendat ze dit kunnen volhouden, ondanks dezware bezuinigingen…Hoop doet levenAfgelopen zomer waren we op vakantie inEngeland. Daar bezoeken we graag tuinenen dierentuinen. Een heel bijzondere tuinis Wakehurst Place, de buitentuin <strong>van</strong> KewGardens. Kew is de botanische tuin <strong>van</strong>Londen, toonaangevend in de wereld. Wakehurstis een prachtig landgoed waar jeuren kunt wandelen en genieten <strong>van</strong> denatuur en de tuinen. Maar in Wakehurst isook de Millennium Seed Bank gehuisvest.Dit grootse project is opgezet om plantenvoor uitsterven te behoeden. Toen het projectwerd gestart, werd ruim 20 % <strong>van</strong> deplanten op onze aarde met uitsterven bedreigd.Planten zijn enorm belangrijk voorons. Niet alleen als voedsel, maar ook alsgeneesmiddel. Wie weet zit in een <strong>van</strong>deze soorten wel het medicijn tegenAlzheimer of tegen Parkinson. Doel <strong>van</strong>het Millennium Seed Bank Project is om debiodiversiteit te behouden. Plantenzaden<strong>van</strong> over de hele wereld worden verzamelden ingevroren. In Wakehurst staat een futuristischgebouw met in de kelders specialeruimtes waar de zaden wordenbewaard. In het bezoekerscentrum kun jeveel te weten komen over de manierwaarop ze de zaden bewaren en over hetonderzoek dat ze doen naar de planten.Het meest ontroerend vond ik een filmover het project. Niet alleen in Engelandworden de zaden bewaard: in het land <strong>van</strong>herkomst wordt de helft <strong>van</strong> het zaad opgeslagen,de andere helft gaat naar Wakehurst.In landen die minder ontwikkeldzijn, worden de botanisten daar ter plaatsebijgestaan door de Engelsen. Met adviesen middelen helpen zij mee om ook in dielanden zaadbanken te realiseren.Het gevoel dat over de hele wereld mensenbezig zijn om planten te redden en tebewaren was overweldigend. Laten wehopen dat ook dit belangrijke project nietaan bezuinigingen ten onder gaat.Bron: The last great plant hunt, the story of Kew’s Millennium Seed Bank.11 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | <strong>2011</strong>