c07+2014+-+pdf

18 ToonaangevendMorgen 19meer blootgesteld aan beelden van terroristisch geweld. Toch leven we inde eenentwintigste eeuw in een wereld die nog nooit zo veilig is geweest.Er worden minder moorden gepleegd en er zijn jaarlijks minder doden tebetreuren als gevolg van geweld, oorlogen en natuurrampen 3 . Met degruwelijke video’s van de Islamitische Staat (IS) – voorheen ISIS (IslamitischeStaat in Irak en Syrië) – die op internet verschijnen, is dat misschienmoeilijk te geloven. Toch zijn de strijders van IS niet gewelddadiger danandere terroristische groeperingen. Wat wel nieuw is, is de gruwelijke enexpliciete manier waarop zijn hun daden in beeld brengen met de bedoelingangst te zaaien en hun ideologie over te brengen.’Gelijke tred met ICT-ontwikkelingenJe zou kunnen zeggen dat de impact van terrorisme gelijke tred houdtmet de ontwikkelingen die er zijn op het gebied van informatie en communicatie.Van der Heide: ‘Sterker nog, terrorisme is communicatie 4 . Enterroristische groeperingen zijn zich daar sterk van bewust. Met alle mogelijkhedendie er vandaag de dag zijn, is de potentiële impact van hun dadenen ideologie veel groter. Anders Behring Breivik, de terrorist die op 22 juli2011 een aanslag pleegde in Oslo en op het Noorse eiland Utoya waarbij77 mensen om het leven kwamen, maakte dat expliciet in zijn manifest. Hijschreef: Your trial offers you a stage to the world. Het is voor terroristenveel makkelijker geworden hun boodschap te verspreiden. De stap naareen professionele mediastrategie is dan ook niet groot. Al in de jarennegentig nodigde Osama Bin Laden journalisten uit om hem te ontmoetenin de grotten van Tora Bora. Ook geeft Al Qaida sinds 2010 de Engelstaligeglossy Inspire Magazine uit. Bedoeld om jihadisten over de hele wereld teinspireren en als reclame voor het merk Al Qaida.’Professionele mediastrategieVan der Heijde: ‘IS heeft ook een professionele mediastrategie waar menigmultinational jaloers op kan zijn. De verspreiding van de boodschap viazogenaamde hashtag-campagnes is sterk gericht op sociale media en metname Twitter. Om het bereik via sociale media sterk te vergroten, ontwikkeldeIS de app The Dawn of Glad Tidings. De app maakt het voor deterroristische organisatie mogelijk via het Twitter-account van hun volgers– zogenaamde Eehadi’s – retweets te plaatsen. Buitengewoon slim enwww.brainbox.nlMedia- en presentatietraining(advertentie)Interview?doeltreffend. Meer dan 40.000 tweets werden op die manier geplaatst opde dag dat IS de Iraakse stad Mosoel veroverde. Video’s die op internetverschijnen, bevatten gerichte en doelbewuste boodschappen. Het videofilmpjevan de onthoofding van de Amerikaanse journalist James Foleywas gericht aan de Verenigde Staten als reactie op de Amerikaanse droneaanvallenop IS in Irak.’Dat ook Nederlandse jihadisten worden aangesproken door de boodschapvan IS wordt in Nederland als schokkend ervaren. Van der Heide: ‘Niet allejongeren die zich aansluiten bij IS doen dat vanuit dezelfde beweegredenen.Eén van de redenen is de heldere boodschap van IS: ‘We staan voorde pure sharia, zijn machtig, blijven vechten en sluiten geen compromissen’.Maar er zijn ook jongeren die zich aansluiten omdat het avontuur terplekke hen aanspreekt of vanuit de wens iemand te willen zijn of wordendie belangrijk is. Niet alle jongeren zijn even extreem in hun opvattingen.Ook het aansluiten van jongeren bij terroristische organisaties in hetbuiten land is van alle tijden en niet iets waarin specifiek IS succesvol is.’Aandacht is zuurstofHoe nu verder? Met die vraag eindigt Van der Heide: ‘De vraag voor onsis hoe we met de berichten van terroristische groeperingen als IS omgaan.Want aandacht is de zuurstof van gewelddadige organisaties als deze. Weweten allemaal dat zonder zuurstof niets brandt. We zullen een tussenwegmoeten vinden tussen berichtgeving over wat er gaande is, maar tegelijkertijdhet podium dat ze krijgen niet nog groter maken dat het al is.’Met een trainingvan Brain Boxlig je nergens wakker van‘Power tends tocorrupt, absolute powercorrupts absolutely’Auteur Kim van Eerde (redacteur C) iscommunicatieadviseur en redacteur bijBureau Buhrs.@kimvaneerdewww.linkedin.com/pub/dir/Kim/van+EerdeDe (vermeende)opkomst van de bèta‘Later begon me een ander patroon op te vallen. In sessies over socialemedia, nudging, big data en gamification: de opkomst van de bètabij communicatie.’ Huib Koeleman bezocht het Logeioncongres2014, ontdekte een trend en schreef er een blog over. Of dit eenfundamentele verschuiving in ons vak betekent? In het verlengde vanhet hoofdartikel in deze C reageert Gerald Morssinkhof.‘Communicatie is een alfavak. De meestecommunicatiemensen hebben een achtergrondin taal of communicatie’, zegtKoeleman, specialist in verandercommunicatie.‘Maar ons vak kent veel invloedenvan buiten.’ En thans zijn het volgens hemvooral de bèta’s die hun greep op hetvak vergroten. Niet dat die toenemendeinvloed van bèta’s bezwaarlijk is, betoogthij. Het raakt niet aan de fundamenten vanons vak. Koeleman: ‘Bèta’s kunnen (…)interessante kennis bijdragen. Ik denk datorganisaties deze kennis in eerste instantiezullen inhuren bij specialistische bureaus.Maar communicatieadviseurs zullen henwel goed moeten kunnen briefen. En voorgrote organisaties is het handig om kennisover netwerk- en sentimentanalyse engamification in huis te hebben. Het lijkt meverrijking van het vak.’Rechttoe-rechtaanOok Morssinkhof ziet in de door Koelemangesignaleerde trend geen veranderingenin de grondvesten onder communicatie.‘Ik denk dat Koeleman gelijk heeft voorwat betreft de analytische kant van hetvakgebied’, zegt Morssinkhof. ‘Bètakenniskan heel behulpzaam zijn. Bèta’s, latenwe voor het gemak generaliseren, zijnvaak in staat snel te schakelen, verbandente leggen. Tegelijk zijn ze geneigd zakenlineair te benaderen: zwart is zwart en witis wit. En daarin schuilt ook een beperking.Communicatie is een probleemoplossendvak. Daarvoor is creativiteit nodig, innovatiefvermogen en empathie. Dat zijnmeer kenmerken van alfa’s dan van bèta’s.Rechttoe-rechtaan-ingestelde mensenhebben de neiging direct op hun doel af tegaan. Daardoor willen ze dat doel nog weleens missen. Problemen liggen vaak nétiets subtieler. Maar voor die data-analysezie ik zeker de toegevoegde waarde vande bèta. Als je als alfa begrijpt wat de bètamet die data kan, wat die er allemaal uitkan halen, dan ben je een heel eind.’Mooie dingenKoeleman bezocht tijdens het Logeioncongreseen sessie over gamification. Hoekunnen technieken van games wordtingezet voor nuttige doeleinden, zo luiddede vraag. In de voorbeelden die tijdensde sessie aan de orde kwamen, werdenbekende game-elementen gebruikt omdeelnemers te enthousiasmeren: snellefeedback (levels, badges), duidelijke regels,een aansprekend verhaal en uitdagendeopdrachten. Koeleman: ‘Deze aanpakkenwaren ontwikkeld door gamebouwers, nietdoor communicatiemensen. Gamebouwersblijken (onbewust) veel psychologischetechnieken in hun games te verwerken diede deelnemer uitdaagt tot ander gedrag.’Morssinkhof: ‘Ik denk dat er een verschilis in het uitdenken van een concept enhet maken van de game. Dat laatste isongetwijfeld meer iets voor bèta’s. En ikgeloof direct dat daarbij onbewust sociaalpsychologischeelementen meespelen. Tochdenk ik dat het nadenken over de mogelijkeinzet van games, wat de game moetoproepen en welk communicatief doel diedient meer iets is voor alfa’s. Eigenlijk is hetheel eenvoudig. Als alfa’s en bèta’s bereidzijn goed naar elkaar te luisteren, zich echtte verdiepen in elkaars wereld en échtsamen te werken, dan kun je heel mooiedingen maken.’Auteur Dick-Gert Smid (redacteur C) issenior-adviseur corporate communicatiebij het ministerie van OCW@DickGertSmidnl.linkedin.com/in/dickgertsmid/