Download PDF - randkrant

Maandblad voor de inwoners van de Vlaamse Rand november 2012 | jaargang 16 | #09De gloriejaren van de buurtcinema’sDe charmevan een klapstoelJournalist Steven De Foer‘Buitenlandverslaggevingis mijn biotoop’VERSCHIJNT NIET IN JULI EN AUGUSTUS | FOTO: FILIP CLAESSENS+ agendaLeven na de zondvloedClara Van den Broek over Sommige dingen (vallen in het water)Een toekomst voorde hippodroom vanSterrebeekFR DE EN traductions | Übersetzungen | translationsEen gemengdlandbouwbedrijfuit Dworp1

klapstoelin de stadscinema verschillende prijscategorieënwaren, net als in het theater. Standing enallure speelden in de grootstad, waar de zalenook architectonisch indrukwekkend waren. Inde filmpaleizen had je tapijt en pluche, in debuurtcinema een stenen vloer en klapstoeltjes.’De zelfstandige uitbaters van de buurtcinema’sstonden zwak tegenover de grote filmdistributeurs.‘Die zagen de lokale bioscopen alseen derde en laatste financiële ophaalronde, nade filmpaleizen en de kleine cinema’s in de steden.Ze brachten extra geld in het laatje, maarwaren van geen cruciaal belang voor hun inkomsten.Dat maakt dat sommige films pas een jaarlater in de gemeentelijke zalen kwamen. De uitbaterskregen ook te maken met block bookingen blind booking. Bij een topfilm moesten ze eenaantal minder populaire of soms onbekendefilms bijnemen en werden contractueel verplichtdie te vertonen. Dat was duur en bovendienwerd hun ene zaaltje dan niet benut voor dekaskraker van het moment.’‘De buurtcinema’s moesten creatief zijn omrendabel te blijven. In de jaren 1950 komener netwerken van uitbaters van verschillendebioscopen uit naburige dorpen. Met dieschaalvergroting probeerden ze op te boksentegen het monopolie van de distributeurs. Hetleidde tot hilarische toestanden. Een film werdgezamenlijk gekocht en wanneer het eerstespoel van de film was afgespeeld, werd die inzeven haasten naar het andere dorp vervoerdzodat diezelfde film er een halfuur later konbeginnen. Soms raakte een spoel er niet optijd, waardoor de kijkers in het tweede dorp ophet vervolg van hun film moesten wachten.’Liefde en overgaveBegin jaren 1930 doet de geluidsfilm zijn intrede.‘Dat betekende voor de buurtcinema’seen zware investering, want je hele zaal moestgeïsoleerd worden. Vele buurtcinema’s warengenoodzaakt de investeringen uit te stellen toter genoeg centen waren. Tot voor de geluidsfilmwas er een live orkestje of een muzikant die defilmscènes begeleidde. In de lokale bioscopenwas dat dikwijls een amateurmuzikant.’Zolang de cinema in zijn hoogdagen verkeerdeen de filmsterren uit dromenlandAmerika tot de verbeelding spraken, kwam debuurtcinema elke investering wel weer te boven.Maar de intrede van de televisie in de jaren1960 en allerlei nieuwe vrijetijdsbestedingendeden vele zaaltjes toch de das om. Voor gezinnenwas het goedkoper om naar de televisiete kijken dan samen naar de bioscoop te gaan.‘We zien dat Hollywood zich in die jaren nietmeer op de hele familie, maar op de jeugd begintte richten. De economische omstandighedenbepalen dus mee het aanbod.’Begin jaren 1960 is de buurtcinema overzijn hoogtepunt. Zalen sluiten de deuren.De opkomst van de grote cinemacomplexenals Kinepolis in de jaren 1980-1990 is voor demeesten het nekschot. Vlaanderen telt vandaagnog een vijftiental buurtcinema’s. ‘Delokale bioscoop heeft altijd gedraaid op deliefde en overgave van de uitbater voor zijnmedium. Zij wisten dat ze op een gegevenmoment meer konden verdienen met een anderberoep, maar vonden geld niet zo belangrijk.Dankzij hen zijn die monumenten van defilmgeschiedenis lang blijven bestaan.’In de volgende edities van RandKrant gaanwe dieper in op enkele buurtcinema’s in deVlaamse Rand.5

vanassetotzaventemIn de ban van de grote ringVLAAMSE RAND Elke dag staan we ettelijkeuren stil op de grote ring rond Brussel. Eensnelle oplossing is echter niet voor morgenwant Vlaanderen en Brussel hebben een fundamenteelandere kijk op mobiliteit. Dat blijktnog maar eens uit het dossier rond de optimalisatievan de grote ring. Brussel wil niet wetenvan een verbreding, Vlaanderen wel. Volgenseen mobiliteitsstudie kan een verbreding vanhet noordelijke deel van de grote ring de huidigeoverbezetting flink doen afnemen. Het lokaalen het doorgaand verkeer zouden daarbijgescheiden worden met extra rijvakken. Maardat plan strookt niet met de Brusselse droomvan een autoluw gewest. De administratieLeefmilieu Brussel vindt dat het milieueffectenrapportde indruk geeft dat Vlaanderen demilieueffecten op zo’n manier heeft berekenddat een verbreding sowieso als beste scenariovoor het milieu naar voren komt. VolgensLeefmilieu Brussel zullen extra rijvakken echterautomatisch meer verkeer aantrekken en zaldat ten koste gaan van de leefbaarheid in dehoofdstad. Bovendien gaat het rapport er, volgensBrussel, vanuit dat de kilometerheffingin de nabije toekomst wordt ingevoerd, terwijldat lang niet zeker is. De Vlaamse Regeringlaat weten dat er nog geen definitieve beslissingis genomen. Die zou er pas eind decemberkomen, wanneer naar alle argumenten pro encontra geluisterd is. Het negatieve advies vanLeefmilieu Brussel over het milieueffectenrapportis trouwens niet bindend. De kans is welgroot dat als Vlaanderen kiest voor een verbredingvan de ring het tot een hevig juridischsteekspel komt tussen beide gewesten. FredLuyckx, inwoner van Vilvoorde, is in elk gevalal met een petitie gestart tegen een mogelijkeverbreding van de ring. De man lanceert alsalternatief het zogenaamde Ringspoor, waarbijéén rijvak wordt omgevormd tot een treinspoorwaarbij de vrachtwagens op een wagonworden gezet en zo naar hun bestemming opde ring worden gebracht. • tdMoestuin en buurttuin© dlVILVOORDE De vzw Vilvoords Zilverpunt heeft, in samenwerkingmet de stad Vilvoorde, het Zilvertuinen-projectopgestart. ‘Verwaarloosde, braakliggende gronden metzwerfvuil toveren we om in perceeltjes waar mensen gezamenlijkkunnen tuinieren of een babbeltje slaan. EenZilvertuin houdt dus het midden tussen een gemeenschappelijkemoestuin en een buurttuin’, legt HansBonte, voorzitter van de vzw Vilvoords Zilverpunt uit. ‘Deeerste Zilvertuin is geopend in de Marie-Joséwijk. Er zijntuinbakken gemaakt met duurzame materialen waarin debuurtbewoners hun eigen groenten en fruit kunnen kweken.De mensen van vzw Velt staan hen bij met tips overecologisch tuinieren. Onze bedoeling is om in verschillendewijken in de stad dergelijke tuintjes te creëren.’ • tddemaand In Groot-Bijgaarden kan de her–aanleg van het Gemeentepleinvan start gaan zonder bouwvergunningomdat de kans tegroot is dat er een ongeval zougebeuren op de losliggende kasseistenen. Sint-Pieters-Leeuwzal haar inwoners voortaan ookinformeren via sms en e-mail. De Orde van Vlaamse Balieswil de wet die de hervorming vanhet gerechtelijk arrondissementBrussel-Halle-Vilvoorde regelt,laten vernietigen omdat die volgensde orde discriminerend isen de gerechtelijke achterstandin Nederlandstalige rechtszakenzal doen toenemen. In Vilvoordeis een nieuwe parking aande D'Aubreméstraat geopend,goed voor vijftig wagens vlakbijhet handelscentrum. In hetregionaal ziekenhuis Sint-Mariain Halle is een nieuwe therapievoorgesteld voor patiënten metkniekraakbeenletsels. Het veelbesprokenwinkelcomplex Uplacein Machelen zal op 15 april 2016de deuren openen. Dat heeft deprojectontwikkelaar bekend gemaakt. Een bouwfirma zal inhet voorjaar 2013 starten metde vernieuwbouw van het oude6

MerchtemMeiseGrimbergenVilvoordeAsseMachelenWemmelZaventemDilbeekKraainemWezembeek-OppemTervurenDrogenbosSint-Pieters-Leeuw LinkebeekOverijseHoeilaartBeerselSint-Genesius-RodeCastelhof klaar voor jongerenDILBEEK Het jeugdcentrum Castelhof in Dilbeek is sinds kort vernieuwd.Het gebouw is sinds 2000 de vaste stek van de Dilbeekse jeugddienst. ‘Delokalen werden in verschillende fases opgefrist. Nu is het helemaal klaarvoor een ruimer aanbod aan activiteiten’, zegt jeugdconsulent Sven VanCauwenberghe. ‘De kapel is omgebouwd tot een mooie, grote ruimte. Eris een nieuwe inkomhal, nieuw sanitair, een vestiaire en een informatiepuntop de zolder.’ Jonge muzikanten kunnen voortaan in het Castelhofeen repetitieruimte huren. ‘Het vernieuwde Castelhof is nu helemaal klaarom dé ontmoetingsplaats te worden voor de Dilbeekse jeugd.’ • td© dliHet Castelhof ligt aan de Molenstraat in Sint-Martens-Bodegem (Dilbeek),vlakbij het station. Meer informatie vind je op www.jind.beWaakhond wordt veertigZENNE EN ZONIEN Streekvereniging Zenne en Zoniën heeft onlangszijn veertigste verjaardag gevierd. De vereniging ijvert al vier decenniavoor het behoud van het groene, Nederlandstalige karakter van de Zennevallei.‘We zijn vooral actief in Beersel, Drogenbos, Halle, Linkebeek,Sint-Genesius-Rode en Sint-Pieters-Leeuw’, vertelt voorzitter RogerSwalens. ‘Veertig jaar geleden leefde bij de groep mensen die aan dewieg stonden van onze vereniging de overtuiging dat onze streek geenzielloos overloopgebied van Brussel mocht worden, dat zou uitverkochtworden aan promotoren en speculanten. In de voorbije decenniahebben we talloze dossiers rond leefmilieu en ruimtelijke ordeningopgevolgd. Op dat vlak zijn we vrij uniek in Vlaanderen.’ De druk vande oprukkende verstedelijking op de Zennevallei is volgens Zenne enZoniën de voorbije jaren toegenomen. ‘Precies daarom blijven we alsstreekvereniging broodnodig.’ • td© dlsanatorium van Tombeek, waareen rusthuis met aanpalendeserviceflats in ondergebrachtzal worden. Er komt geenopen terugkeercentrum vooruitgeprocedeerde vluchtelingenin Sint-Pieters-Leeuw. JozefKoeks, de korpschef van Beersel,verlaat na dertien jaar de politiezoneen stapt over naar de Brusselsepolitiezone Montgomery alsdirecteur van het departementInterventies, Recherche en Divisies. Het Huis Coomans, eenbeschermd monument aan deSchaarbeeklei in Vilvoorde, wordtgerenoveerd. In Hoeilaart heefthet OCMW aan de Groenendaalsesteenwegeen nieuwedoorgangswoning geopend dietijdelijk onderdak kan biedenvoor mensen in noodsituaties. Het OCMW van Asse heeft zijnbuurthuis, waar vormingen enactiviteiten plaatsvinden, officieelgeopend. Het is oplettengeblazen voor wie op de A12 Antwerpen-Brusselrijdt: de 14 flitspalenin beide richtingen van desnelweg waren twee jaar buitendienst, maar zijn opnieuw operationeel. De Duitse energiereusEON legt de elektriciteitscentralelangs het kanaal Brussel-Willebroekin Vilvoorde vanaf 2014 stilomdat de centrale niet meer rendabelzou zijn. Het decreet overwonen in eigen streek is in strijdmet de Europese wetgeving. Datvindt de advocaat-generaal vanhet Europees Hof van Justitie. Injanuari betrekken 90 senioren uitOverijse hun langverwachte nieuwestek in het rusthuis Mariëndal.7

De weg naar de hemelGRIMBERGEN De Hemelkalender 2013 van de Verenigingvoor Sterrenkunde is van de persen gerold. De kalendervertelt je wat er in de loop van volgend jaar allemaal tezien is ver boven je hoofd. Een van de blikvangers van2013 is een kleine maansverduistering op 25 april. Ook dekomeet C/2011 L4 Panstarrs zou in maart met het bloteoog te zien moeten zijn in onze streken. De Hemelkalenderbeschrijft de zichtbaarheid van de planeten in 2013en bevat een reeks sterrenkaarten om je weg in de hemelterug te vinden. De auteur van de Hemelkalender 2013is zoals steeds de internationaal gereputeerde Vlaamseamateurastronoom Jean Meeus. Bij de VolkssterrenwachtMira in Grimbergen kan je zelf de sterren bekijkenen allerhande informatie vinden over wat er boven onshoofd gebeurt. • tdiMeer info over de Hemelkalender 2013 vind je op de websitevan de Vereniging voor Sterrenkunde: www.vvs.be© dlBibliotheek ontdekkenVLAAMSE RAND De bibliotheken van de regio Zennevalleien het Pajottenland hebben een opmerkelijk projectgelanceerd. Om het leesplezier bij jonge kinderen aante scherpen, hebben ze de Bibtrollies geïntroduceerd.‘Elke trol heeft zo zijn karakter en zijn eigenaardigheden,maar één ding hebben ze gemeen: ze zijn dol op boeken’,zegt Elke Zelderloo (CD&V), gedeputeerde voor Cultuur.Hoe vaker een kind naar de bibliotheek komt, hoe snellerzijn verzameling speelkaarten compleet zal zijn. ‘Veertienbibliotheken, meer dan honderd scholen en meerdan 10.000 kleuters en kinderen zullen vanaf 1 oktoberde wereld van de bibliotheken en boeken op een anderemanier beleven.’ • td© dliDe Bibtrollies kan je verzamelen in de bibliotheken vanonder meer Beersel, Dilbeek, Sint-Genesius-Rode en Sint-Pieters-Leeuw. Meer info op www.bibtrollies.be BurgemeesterFrancis Vermeiren(Open VLD)van Zaventemis niet te sprekenover het rooien vaneen grote groen- enboomstrook tussende E40 en de OudeKeulseweg omdat ‘deze groenstrookeen buffer en een landschappelijkinteressantecorridor vormde tussende woonwijken Windmolenlaanen Boesberg inSterrebeek’. Na negenjaar van onderzoek enstudies besliste Bpostom geen distributiekantoorte openen aan deLeuvensesteenweg in Tervuren. Het inkomgebouw van hetkerkhof van Linkebeek wordtgerenoveerd. Op de zolderverdiepingkomt een vergaderzaal. Het gemeentebestuur vanSint-Genesius-Rode hoopt hetgemeentelijk zwembad Wauterbostegen de lente van 2013 opnieuwte kunnen openen. VicNees en Kamiel D’Hooghe, diebeiden in de klassieke muziekeen wereldwijde carrière heb-ben uitgebouwd, zijn gevierd alsnieuwe ereburgers van Grimbergen. In Machelen is Loods 4,een tijdelijke evenementenhalvan de gemeente in de vroegereopslagruimte van Securitas aande Rittwegerlaan in gebruik genomen. De Stichting Felix DeBoeck schenkt meer dan 1.600 tekeningenvan de bekende schilderuit Drogenbos via de provincie8

mijngedachtHoe moet ikhet zeggenaan een loket?Tom Serkeyn is journalist bij Ring-tv enviolist bij de Vilvoordse muziekgroepZakdoek. Hij is geboren in Brussel enwoont in Peutie. Voor RandKrant schrijfthij afwisselend met Fatima Ualgasi, JorisHintjens, en Dirk Volckaerts de columnmijngedacht.iVLAAMSE RAND Vzw ‘de Rand’heeft onlangs een vertaalwoordenboekjeuitgegeven voor anderstaligenieuwkomers. Ze kunnen hetboekje gebruiken als ze iets nodighebben aan een loket van hun gemeente.Ook voor de loketbediendenis het vertaalwoordenboekjeeen handig hulpmiddel in huncontacten met anderstaligen. ‘Ditboekje is er gekomen op vraag vanheel wat gemeenten in de VlaamseRand’, vertelt Karen Stals, stafmedewerkervan vzw ‘de Rand’. ‘Voornieuwkomers, die vaak nog geenNederlands kennen, is het allesbehalveeenvoudig om te communicerenaan het gemeenteloket, bijvoorbeeldwanneer ze zich komeninschrijven. Op vraag van de loketbediendenhebben we het boekjethematisch opgesteld. Zo komenbijvoorbeeld de thema’s rijbewijs,identiteitskaart en geboorteaangifteaan bod. De termen wordenvertaald in het Frans, het Duits enhet Engels. Op die manier moet hetboekje bijdragen tot de klantvriendelijkheidaan het loket, met respectvoor het Nederlands.’ Vzw ‘deRand’ biedt het vertaalwoordenboekjegratis aan aan de gemeentenin de Rand. • tdVlaams-Brabant aan het FeliXartMuseum. De collectie zou eenmiljoen euro waard zijn. Het KoninklijkMuseum voor Midden-Afrika in Tervuren blijft nog opentot juli 2013. Oorspronkelijk zouhet sluiten in juli van dit jaar, maarde start van de werken heeft vertragingopgelopen. Het museumzal drie jaar gesloten zijn voor eengrondige renovatie. • tdOver wat zal ik deze keer schrijven? Nogmaar eens BHV, ambetante burgemeesters,de laatste Gordel, de verbrusseling, deinternationalisering, het vliegtuiglawaai,het verkeersinfarct op de grote ring, Uplace? Nee, bedankt, even niet. Soms wordik doodmoe van al dat gedoe in de Rand.Waarom woon ik niet ergens rustig ver wegin Olen of Geel zodat ik mijn kop in hetKempische zand kan steken?Het is eind september en ik worstel meteen vreemd gevoel. Onverschilligheid? Landerigheid?Zwaarmoedigheid? Niet echt,misschien is het gewoon de herfst die inde lucht hangt. Ardennenweer in de Rand.De verschroeiende Italiaanse augustuszonen de klaterende Tiroolse bergbeek van devoorbije zomer zijn herinneringen die instilte worden gekoesterd. De grasmachinevan de buurman klinkt droevig alsof zebeseft dat dit de laatste maaibeurt is vooreen lange, harde winter. De vrijwilliger vande Koninklijke Pompiersverbroedering Vilvoordeis al aan de voordeur geweest metde nieuwe kalender voor 2013. De pompoenenvoor Halloween zijn nog niet rijp ofsommige winkels prijzen al kerstversieringaan. Eindejaar hangt in de lucht, als eendreigend onweer dat nog ver weg is maaronvermijdelijk op ons af komt.Verkiezingen, ook dat nog. Spiegeltje,spiegeltje aan de wand wie is de mooistevan heel de Rand? Van alle kanten grijnzende geafficheerde kandidaten me toe, verstrooidglimlach ik terug. Ze ogen allemaalsympathiek, maar sommigen lijken zo gewichtigdat zelfs de strafste behanglijm vande Gamma er niet tegen bestand is. Flardensocialisten, blauwen, groenen en veranderingsgezindenflapperen in de wind.SehnsuchtNee, ik ben niet chagrijnig of verzuurd, ookniet triest of neerslachtig. Wat schort er danwel? Plots, tijdens een bezoek aan een tentoonstellingin het Kasteel van Gaasbeekweet ik het: ik lijd aan Sehnsucht. Het woordSehnsucht is door hooggestemde Duitsers inde romantiek uitgevonden, maar het gevoelis al zo oud als de mens. In het historischekader van Gaasbeek proberen hedendaagsekunstenaars dat gevoel gestalte te geven.Senhsucht is dat onbestemde verlangennaar iets dat soms tastbaar maar vaak ongrijpbaaris. Het is een soort nostalgie naariets dat voorbij is of nog moet komen. Ofheimwee naar een land dat ver weg is of nietbestaat. ‘Ken je dat land waar de citroenenbloeien?’, is een van de beroemdste openingszinnenvan Goethe. Sehnsucht heeftook veel te maken met de romantische opvattingdat het echte geluk zich altijd eldersbevindt. Het verlangen naar Arcadia, het BeloofdeLand of Utopia. Kortom, op een anderis het altijd beter.Toeval of niet, die vlagen van Sehnsuchtovervallen me over het algemeen in deherfst. Tegen de tijd dat jij weer eens iets vanme hoort is het alweer maart. En in de lenteis mijn neiging tot melancholisch mijmereneen stuk minder groot. Ik broed nu al op deopeningszin van mijn volgend stukje. ‘Ken jedat land waar het witloof groeit?’Maar ik ben geen dichter, ik laat anderenin de waan dat ze dat zijn. Ik zal het dus watprozaïscher formuleren: hier hoor ik, totnader order, ondanks alle vervelende Randverschijnselen.Laat die citroenen maarbloeien ginderachter.Reacties? Mail naar randkrant@derand.be9

NAAM Steven De FoerBEROEP JournalistWOONPLAATS Zellikbiotoop’de uiteindelijke doorslag zal geven. ‘De Amerikaanseverkiezingen zijn de jongste twintig jaarelke keer spannend geweest. Dat komt omdatde polarisatie er is toegenomen. De democratenzijn nu gemiddeld progressiever en de republikeinenconservatiever. In de jaren 40 en 50 hadje er nog veel meer mensen die wel voor de enepartij stemden, maar even goed aansluitingvonden bij de andere. Doordat je nu veel duidelijkereblokken hebt, is het reservoir aan swingvoters of onbesliste kiezers veel kleiner geworden.Naar schatting gaat het maar om 6 à 7 %van de bevolking. Met als gevolg dat de kandidatenerg moeten trekken aan die kleine groepkiezers. Obama staat ook voor het probleem dathet tomeloze enthousiasme van zijn achterbanin 2008 nu behoorlijk geslonken is. Veel mensenzijn teleurgesteld. Daardoor is een sterke mobilisatiecruciaal. De VS kennen geen stemplicht,dus je hebt niks aan mensen die voor je zoudenwillen stemmen maar het niet de moeite vindenom daarvoor naar het stemhok te trekken. Dieteleurstelling kan hem nog parten spelen. Romney,aan de andere kant, is een conservatief politicus,maar hij behoort niet tot het grote blokvan oerconservatieven die elke dollar belastingregelrechte diefstal vinden, of aan ethische kant,die de evolutietheorie afzweren. Hij heeft die kiezersechter wel nodig om de overwinning te behalen.Dat is trouwens de reden waarom hij PaulRyan als running mate heeft gekozen, wel eenoerconservatieveling. Met Ryan riskeert Romneyaan de andere kant toch weer in de kaart van dedemocraten te spelen. Tegen de twijfelaars kunnenzij zeggen: als je Romney al rechts vond, heb jedan al eens naar zijn running mate gekeken?!’ Hetwordt dus nagelbijten op 6 november. En StevenDe Foer zal er met zijn neus bovenop zitten.Band met de Rand?Wanneer hij niet in het buitenland verblijft,werkt Steven De Foer op de redactie van De Stan-daard in Groot-Bijgaarden. Wonen doet hij inZellik. Je zou denken dat daardoor zijn band metde Rand sterk is. ‘Niets is minder waar’, stelt hijzelf met enige spijt vast. ‘Mijn vrouw en ik zijn afkomstiguit de buurt van Antwerpen. In de jaren90 hebben we drie jaar in Nederland gewoondomdat ik er correspondent was voor de krant.Toen we terugkeerden, stelde ik me de vraag of ikelke dag de files wilde trotseren. Het verkeer wasde enige reden waarom we voor deze regio kozen.Het kwam dan nog op een moment in onsleven dat onze belangrijkste sociale netwerkenwaren gevormd. We wonen nu twaalf jaar in Zellik,maar de gemeente blijft enkel de plek waarons huis staat. In de regio geldt dat voor veelmensen. Er wonen hier veel aangespoelden, diein hun vrije tijd terugkeren naar de regio waar zevandaan komen en de vrienden en familieledendie ze daar hebben.’Betekent dat de strubbelingen tussen Nederlandstaligenen Franstaligen in de Rand hemkoud laten? ‘Gek genoeg niet’, zegt hij. ‘Ik herinnerme een discussie die ik in de jaren 90 had metmijn toenmalige hoofdredacteur Dirk Achten. Indie tijd was De Standaard veel Vlaamsgezinderdan nu. Of het per se nodig was dat zowat dehelft van de commentaren over de communautairekwestie gingen, vroeg ik hem lichtjes sarcastisch.Hij antwoordde dat ik maar eens vantegen de grens met Nederland moest wegtrekkenen in de Rand moest komen wonen, ik zouwel anders piepen! Later, toen ik al een tijdje hierwoonde, heb ik toegegeven dat mijn gevoelighedenveranderd waren. Ik heb Franstalige overburendie altijd en goed Nederlands spreken. Anderensturen hun kinderen naar Nederlandstaligescholen en jeugdbewegingen. Helaas is dat eenminderheid. Is dat dramatisch?’ De Foer haalt deschouders op. ‘Ik ben internationaal gericht, hebabsoluut geen Vlaams-nationalistische sympathieënen ik heb niks tegen de Franse cultuur.Integendeel. Maar ik kan me niet voorstellen datwij in Waterloo of Nijvel zouden wonen en daarvijf sandwichen, twee pistolets en een tijgerbroodzouden bestellen. Dat totale gebrek aan integratiewilbij veel Franstaligen in de Rand ergert me.En het ergert me dat het me ergert, want ik wílhet helemaal niet zo belangrijk vinden.’11

Agendanovember2012Voeten kijkenin de spiegelDe Japanse danseres KaoriIto werkte in het verledenDAsamen met toonaangevendechoreografen alsNSAlain Platel, Sidi Larbi Cherkaoui en PhilippeDecouflé. Maar sinds haar recente doortochtop de prestigieuze Biennale de la danse inLyon onttrekt ze zich in haar beroep aanmannenogen en accentueert ze meer haarvrouwelijke kantjes. ‘Mijn schoolvoorbeeldis Louise Brooks. Op een extreme manier verleiddeze de heren, die ze vervolgens naar haarpijpen liet dansen. Ook de huisvrouw die hetgezinsbudget beheert en haar echtgenootdomineert, spreekt mij sterk aan omdat dit inJapan vaak voorkomt.’ Voor de bewegingstaalbaseert Kaori Ito zich op technieken uit demime en het butohtheater. Min Tanaka washaar belangrijkste leermeester, al heeft zeook veel opgestoken van de dansers van AlvinAiley. In haar solo speelt de spiegel een sleutelrol.‘In mijn kindertijd had de spiegel defunctie van een toekijkende God. In het shintoïsmepraten de mensen tegen hun spiegelbeeld.Wie voortdurend zichzelf en onrechtstreeksook God ziet, kan niet liegen. Toenik ballet begon te studeren had ik altijd eenspiegel bij, maar ik tuurde doorgaans mindernaar mijn gezicht dan naar mijn voeten.’ • ldDO · 8 NOV · 20.30Island of no memoriesKaori ItoDilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30© laurent paillierEuropa alsvoorbeeld?Volgens de AmerikaanseVOR econoom Jeremy RifkinMING zou Europa beter dande andere continenten de overstap kunnenmaken van de tweede naar de derde industriëlerevolutie. De Verenigde Staten verliezendaarentegen steeds verder terrein, terwijl inChina iedere democratische basis ontbreekt.Als eerste continentale regering en met eenleidende wereldeconomie heeft de EuropeseUnie vele troeven in handen. Bovendien kande EU hoogstwaarschijnlijk rekenen op partnershipsin het Midden Oosten. De Indiasepoliticoloog Rajeev Bhargava is vooral in deban van het seculier humanisme. Europabeschikt over de meest geseculariseerdeinstellingen ter wereld. Hij vraagt zich af inhoeverre religies toch nog hun invloed latengelden, bijvoorbeeld via het onderwijs, de gezondheidszorgen de sociale dienstverlening.Rifkin en Bhargava staan omwille van hunverschillende invalshoeken garant voor eenpittig debat. • ldDO · 29 NOV · 19.30Wat met de Europese droom?deBurenBrussel, Flagey, Studio 4, www.flagey.be13

Weense heldenop historische instrumentenAls fervent pleitbezorger van concertenMUop historische instrumenten kan JosZIEK Van Immerseel tevreden zijn. Zijn ensembleAnima Eterna bestaat 25 jaar. ‘We voeren de muziekprincipieel uit op instrumenten die de componist gekendheeft’, legt hij uit. ‘Gelukkig kunnen we kiezen uit een rijkeverzameling die de hele periode tussen het midden van de17e eeuw tot 1950 bestrijkt. Elk programma vormt een geheel.De composities zijn gegroepeerd rond een bepaaldtijdstip. Dit keer focussen we op de instrumenten- en componistengeneratietussen 1800 en 1833.’ Na de OnvoltooideSymfonie van Franz Schubert en het Eerste Piano Concertovan Ludwig van Beethoven waagt het orkest zich aan deVierde Symfonie, die ook wel ‘de Italiaanse’ wordt genoemd,van Felix Mendelssohn-Bartholdy. Van Immerseel:‘Het blijft echter onzeker of deze laatste in tegenstellingtot de twee anderen ook echt in de Oostenrijkse hoofdstadheeft geresideerd. Hij verbleef eerder in Leipzig. Weensehelden is dus een controversiële titel. De rode draad in eenconcertprogramma is vaak ver te zoeken. Muziek is immersabstract. Mijn interesse gaat vooral uit naar de klankarchitectuur.Na dit zilveren jubileum van Anima Eterna hoopthij er als muzikant nog minstens een kwarteeuw aan toete voegen. ‘ Muziek is mijn passie. Wie van zijn passie zijnjob maakt, heeft de indruk dat hij nooit moet werken.’ • ldWO · 14 NOV · 20.30Weense heldenAnima Eterna / Jos Van ImmerseelGrimbergen, abdijkerk, 02 263 03 43Lili en haarfamilieIn Franstalig België heten ze Les Déménageursen spelen ze voorstellingen alsKIDSLili et les escargots of Le patamodd. Zezijn er even populair als K3 in Vlaanderen en dat zonderde hulp van een grote marketingmachine. Reden genoegdus om het over de taalgrens te proberen.Met succes, zo bleek in april in een uitverkochteBoesdaalhoeve in Sint-Genesius-Rode. Op 4 novemberkomen Lili en haar familie terug om huneerste Nederlandstalige cd De Huisjesslakken aanpers en publiek voor te stellen. In Wallonië zijnLes Déménageurs al jaren een begrip bij het grotepubliek. Hun wieg staat bij Yves Barbieux, frontmanvan folkgroep Urban Trad. Als leraar in eenmuziekatelier in Elsene wilde hij wel eens met andereliedjes aan de slag dan het obligate Sur le pontd’Avignon. Hij besloot zelf kindersongs te schrijvenen speelde ze samen met zijn collega Aurélie voorde klas, onder de klinkende namen Lili en Stoul.Frans-NederlandsVeel later pikte Barbieux, in een samenwerkingmet producer Dénis Gérardy, het project weer op.14

cultkids +7jDode archieven ontwakenEXPODe meeste archieven wordenna verloop van tijdverbannen naar verlatenzolders, waar ze zelden of nooit meer worden geraadpleegd.De Antwerpse kunstenaar Denmarkbrengt daar verandering in. Nadat de KULeuvendrie jaar geleden zijn Dood Archief XII verwierf,waarin alle proefwerken van één schooljaar inéén middelbare school in een kunstwerk werdengerecycleerd, is hij de komende maandenmet negen andere gelijkaardige werken te gastin Museum M. Hij schenkt de archieven vantijdschriften, boeken en kranten een nieuw leven.Gedrukt papier dient immers niet om ineen vergeten hoekje, of erger in een papierversnipperaar,te verdwijnen. Met zijn vernuftigetransformaties ageert de kunstenaar tegen debarbaarsheid van de geletterde beschaving. • ld8 NOV TOT 13 JANTegenArchievenLeuven, Museum M, www.mleuven.be© johan luyckxSindsdien zijn Les Déménageurs met vier. Zangeres-danseresMarie-Rose Mayele neemt de rol vanLili voor haar rekening. Haar zogenaamde broersStoul, Nelson en Georges worden stuk voor stukgespeeld door rasmuzikanten: Thierry Hercodop draailier, Perry Rose op gitaar en Jonathan DeNeck op accordeon. Bezieler Barbieux heeft zichachter de schermen teruggetrokken. Hij schrijft deliedjes en regisseert de shows, die een mix zijn vanmuziek, dans en theater.Na drie geslaagde voorstellingen, vier cd’s entwee dvd’s besloot het gezelschap het in het Nederlandste wagen. Ze doopten zichzelf om tot Lilien haar familie en maakten van hun eerste show,Lili et les escargots, een aangepaste versie: Dehuisjesslakken. Meteen een schot in de roos, wantde Vlaamse première in de Boesdaalhoeve werdbijzonder gesmaakt. Geen wonder dus dat ookde gelijknamige cd in Sint-Genesius-Rode wordtvoorgesteld.Poëtische taalIn feilloos Nederlands zingt Marie-Rose allenummers op De huisjesslakken. De artiestegroeide op in een tweetalig Brussels gezin enstudeerde en werkte in de Lage Landen. OokThe best magazines of art to be collected, 1989de muzikanten hebben hun tweede landstaalvoor de gelegenheid bijgeschaafd. In de voorstellingneemt Perry (Nelson) een behoorlijkelap tekst voor zijn rekening. Volgens Mayeleis taal trouwens een belangrijk ingrediënt inhet hele project. ‘Onze liedjesteksten zijn ergpoëtisch. Blijkbaar raken ze zowel kinderen alsouders. Ze zouden zelfs het taalgebruik vande kinderen stimuleren.’Het verhaal van De huisjesslakken is kinderlijkeenvoudig. Lili is jarig en haar broers gevenhaar een geweldig verrassingsgeschenk:een echt publiek waarvoor ze kan zingen. Maarnet nu moet ze even weg. Ze beloofde immersom meneer Bellekens een mandje met slakkente brengen. Op de Franstalige cd’s werd telkenseen Nederlands liedje binnengesmokkeld. Benieuwdwelke Franse hit De huisjesslakken gehaaldheeft. ‘Bonjour, tout va bien?’ • joke bellenZO · 4 NOV · 14.30 en 17.00De huisjesslakken (3-8j)Lili en haar familieSint-Genesius-Rode,GC de Boesdaalhoeve,02 381 14 51Shakenmet ShakespeareSommige mensen houden ervan af en toevan naam te veranderen. TheatergezelschapNasreddin heette nog niet zo langgeleden Uil&Spiegel. Nasreddin was de titelvan hun eerste voorstelling en tevensde naam van het Turkse equivalent van TijlUilenspiegel, een legendarische schelmwaar veel volkswijze verhaaltjes over bestaan.Theatergezelschap Nasreddin zouals tweede voorstelling oorspronkelijk Boterbloemliefjesdroomgaan maken, maaruiteindelijk is dat Storm geworden. Stormis een jeugdvoorstelling gebaseerd op WilliamShakespeares donkere maar sprookjesachtigelaatste toneelstuk The Tempest.Storm speelt zich af op een eiland, waar detovenaar Prospero met zijn dochter Mirandaalleen tussen de geesten leeft. Tot hij eenstorm veroorzaakt die zijn vijandige broeren diens zoon op het eiland schipbreuk doetlijden. Dit dromerige testamentische stukvan de grootste toneelschrijver aller tijdenheeft al tot veel geslaagde interpretaties geleid.De voorstelling past in het gevarieerdeShakespeare NXT-festival dat Westrandorganiseert. Benieuwd wat Uil&Spieg...,euh Nasreddin, ervan zal maken. De muziekzal alvast goed zitten, want de hippeAntwerpse dj en producer Merdan Taplak isstichtend lid. • mbZO · 4 NOV · 15.00Storm (+7j)NasreddinDilbeek, CC Westrand, 02 466 20 3015

ouwwerkVerselucht voorsanatoriumTOMBEEK Het doet denken aan verlatenhotels uit de jaren 1930 in Mozambiqueof Indië. In de stilte van een prachtignatuurgebied ligt het voormalig sanatoriumJoseph Lemaire. De lange oprijlaanmet vervallen portiers- en dokterswoningaan weerszijden herinnertaan de glorie van weleer. Het sanatoriumcomplexzelf ligt erbij als een ruïne,ontbloot tot zijn betonskelet. De grandeurvan de architectuur blijft echtertot de verbeelding spreken. Hier op debuitenterrassen ademden tbc-patiëntendestijds gezonde lucht in, uitkijkendover de Tombeekheide. Dit imposante,modernistische complex werd in een recordtijdvan dertien maanden gebouwden in 1937 onder internationale belangstellingingehuldigd als kuuroord voortbc-patiënten uit de arbeidersklasse.Architect was Maxime Brunfaut die uiteen nest van socialistisch, activistischearchitecten kwam. Sinds de sluiting in1987 raakte het door brandstichting envandalisme sterk in verval. De noodkreet‘Red het sanatorium’ ging de wereldrond. In 1993 werden portiers- en dokterswoning,sanatorium en omliggendgebied beschermd erfgoed. In 2009 afficheerdehet World Monuments Fundshet sanatorium als ‘één van de honderdmeest bedreigde sites ter wereld’. Vanaf2008 is er een project. Tombeekheydenv kocht de site op met de ambitie omhet sanatorium volledig te renoveren toteen klassevol woonverblijf voor senioren.De restauratie is delicaat en gaat gepaardmet compromissen. De vraag is ofhet gebouw daarbij zijn oorspronkelijkeruimtelijke uitstraling kan behouden.Wordt vervolgd. • TDW© tdwTarget BrusselVia Target Brussels verzameltVOR MO-journalist Kristof ClerixMING informatie over de activiteitenvan Oost-Europese geheime diensten in onzehoofdstad. Sinds de NAVO in 1967 haar hoofdkwartierin Brussel oprichtte en het aantal Europeseinstellingen zich alsmaar uitbreidde, werd Brusseleen begeerde plek voor spionageactiviteiten. Meteen gespecialiseerd onderzoeksteam doorsnuffeltClerix de archieven van de voormalige DDR, Bulgarije,Tsjechoslowakije, Roemenië, Polen en Hongarije,die deel uitmaakten van het Warschaupact.Daaruit blijkt dat de spionnen ook in het Belgischeen Europese diplomatenmilieu infiltreerden. De geheimediensten waren alom aanwezig. Zij maaktenThe Maltese Falcon, 1941gebruik van uiteenlopende technieken, van grafologietot computertechnologie. Hun methodeswaren vaak illegaal. De onderzoekers betrapten despionnen bovendien op talloze fouten. Niet zeldenvertrokken ze van verkeerde veronderstellingen ofvage geruchten. Clerix licht zijn uitdijend projectTarget Brussels met hilarische en zelfs pikante detailstoe tijdens een vormingsnamiddag in KasteelLa Motte. • ldDI · 13 NOV · 14.00Doelwit Brussel. Buitenlandse geheimedienstenKristof ClerixDilbeek, kasteel La Motte, 02 466 20 3016

agendatheaterVR · 2 NOV · 20.30OthelloLaikaGrimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43VR · 2 NOV · 20.30Biechten‘t ArsenaalVilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90De helende functievan muziekMUZIEK‘Do you feel the spirit?’, vraagt Wendell Holmes na de openingssong.Voor The Holmes Brothers is muziek op de eersteplaats geestelijk voedsel.DO · 8 NOV · 20.30Verre vrienden’t Arsenaal / Theater MalpertuisGrimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43DO · 8 NOV · 20.30Opgejaagd WildSteph GoossensSint-Genesius-Rode, GC de Boesdaalhoeve,02 381 14 51VR · 9 NOV · 20.30Abigails PartyTristeroTervuren, GC Papeblok, 02 769 20 92Nadat ze zich aanvankelijk tot gospel en religieusgetinte liederen beperkten, hebben ze hunrepertoire met soul, bluegrass en R&B uitgebreid.Op hun jongste album prijken ook opgefristenummers van Lennon en Mc Cartney.Gitarist Wendel en bassist Sherman Holmeskrijgen versterking van drummer Popsy Dixon.Ze groeiden op in het diepgelovige Christchurch,Virginia. Sinds hun debuut brachten zeelf cd’s uit. Titels als Speaking in Tongues en SimpleTruths kondigen aan dat ze een boodschapte verkondigen hebben. Toch hoef je niet gelovigte zijn om hun muziek te smaken. Zij spelen deziel uit hun lijf en religieuze songs worden afgewisseldmet andere rootsmuziek. Sombere ofnihilistische teksten zul je hen nooit horen zingen,want ze hopen dat hun muziek een helendefunctie heeft.Toen Wendell Holmes vier jaar geleden te horenkreeg dat hij kanker had, leken de dagen vanhet trio geteld, maar de ziekte lijkt ondertussengrotendeels bezworen. In het nummer DarkCloud wordt naar die moeilijke periode verwezen.De donkere wolken zijn echter opgelost zodat erweer ruimte komt voor vreugde. Ook The Best Revengeis een antwoord op de lichamelijke beproevingendie zijn muzikale plannen doorkruisten.In een liefdesballade op hun recentste album Feedmy Soul geeft Wendel toe dat hij dankzij de warmtedie hij van zijn vrouw mocht ontvangen de crisis konoverwinnen. Met Rounding Third tonen de broersook bedreven te zijn in de countryblues. Er wordtlustig geïmproviseerd op de mondharmonica enhet klavier. Op de ritmische songs gaat het publiekspontaan in de vingers knippen en als The HolmesBrothers driftig met hun voeten op de podiumvloerstampen, doet iedereen ijverig mee. John Lee Hookerwas een van hun vurigste bewonderaars. Geregelddeelt het trio het podium met andere groothedenuit de muziekwereld zoals Bob Dylan, Peter Gabriel,Bruce Springsteen, Keith Richards of Van Morrison.Het optreden in GC de Kam is hun enige Belgischeconcert tijdens hun korte Europese herfsttournee.Een hemelse aanrader, die zorgen en bekommernissenmoeiteloos verdrijft. • ludo dosogneZA · 17 NOV · 20.00Back to the rootsThe Holmes BrothersWezembeek-Oppem, GC de Kam, 02 731 43 31ZA · 10 NOV · 20.30AnatolHet WormOverijse, CC Den Blank, 02 687 59 59DO · 15 NOV · 20.30VrijdagDe SpelerijDilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30DO · 15 NOV · 20.30StanleyDe kolonie MT, Peter De Graef &Hermes ensembleOverijse, CC Den Blank, 02 687 59 59Verre vrienden (8/11)18© stef depover

dansDO · 8 NOV · 20.30Island of no memoriesKaori ItoDilbeek, CC Westrand, 02 466 20 3015, 16 EN 17 · 20.00Walk!Jan Wallyn / On The Roof dance companyMeise, GC De Muze van Meise, 02 268 61 74Sit down and listenHooverphonicVR · 2 NOV · 20.30Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43DO · 8 NOV · 20.30Vilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90ZA · 3 NOV · 20.00Zennetoer preselectiesDilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30ZA · 3 NOV · 21.00Balkan Funk NightGrimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43DO · 8 NOV · 20.30Simply Live 2Stan Van SamangZellik, CC Asse, 02 466 78 21VR · 9 NOV · 20.30Ladies FirstVoice MaleDilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30VR · 9 NOV · 20.30A Closer LookSteve Harley & Cockney RebelVilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90VR · 9 NOV · 20.30Platero en ikHubert DamenLinkebeek, GC de Moelie, 02 380 77 51ZA · 10 NOV · 20.00WitzandLieven Tavernier & White VelvetMeise, GC De Muze van Meise,02 268 61 74ZA · 10 NOV · 20.30Isbells + Douglas FirsGrimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43ZA · 10 NOV · 20.30In The Miller MoodGlenn Miller OrchestraVilvoorde, CC Het Bolwerk,02 255 46 90VR · 16 NOV · 20.30Oorlogs-en vredeliederenLuc De Vos, Kris De Bruyne,JackoBond e.a.Dilbeek, CC Westrand,02 466 20 30VR · 16 NOV · 20.30Gewoon FreeFree SouffriauJezus-Eik, GC de Bosuil, 02 657 31 79ZA · 17 NOV · 20.00Back to the rootsThe Holmes BrothersWezembeek-Oppem, GC de Kam,02 731 43 31ZA · 17 NOV · 20.30The Broken Circle Breakdownin concertVeerle Baetens en Johan HeldenberghDilbeek, CC Westrand,02 466 20 30ZO · 18 NOV · 11.00De geest van de KesterheideKim DelcourZellik, CC Asse, 02 466 78 21WO · 21 NOV · 20.30Danças OcultasGrimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43WO · 21 NOV · 20.30Buur en wereldburgerDjar QuartetVilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90DO · 22 NOV · 20.30Stef BosDilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30VR · 23 NOV · 20.30Puur SongsHannelore Bedert TrioJezus-Eik, GC de Bosuil, 02 657 31 79Terno e TernaFernando Lameirinhas en Mariade FatimaVR · 23 NOV · 20.00Meise, GC De Muze van Meise, 02 268 61 74VR · 30 NOV · 20.30Zellik, CC Asse, 02 466 78 21ZA · 24 NOV · 20.00Alles gaat overWillem VermandereMeise, GC De Muze van Meise, 02 268 61 74ZA · 24 NOV · 20.30Living RootsGert Bettens, Brahim, Tom Theuns e.a.Vilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90WO · 28 NOV · 20.30Try-out de laatste KreunDe KreunersHoeilaart, GC Felix Sohie, 02 657 05 04DO · 29 NOV · 20.00Het Plan – theatertour 2012MiraWemmel, GC de Zandloper, 02 460 73 24DO · 29 NOV · 20.15A lovely evening with DasPop (part 2)Alsemberg, CC de Meent, 02 359 16 00klassiekVR · 2 NOV · 20.30Bach-cantateso.l.v. Sigiswald KuijkenGroot-Bijgaarden, Sint-Egediuskerk,02 466 20 30WO · 14 NOV · 20.30Weense heldenAnima Eterna / Jos Van ImmerseelGrimbergen, abdijkerk,02 263 03 43VR · 16 NOV · 20.30De Nieuwe WereldOrkest der Lage LandenOverijse, CC Den Blank, 02 687 59 59ZO · 18 NOV · 11.00Reis voor een sopraanPati Helen-Kent en Thijs GeeraertVilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90DO · 22 NOV · 20.00Le temps retrouvéVéronika Iltchenko & Toon FretWemmel, GC de Zandloper, 02 460 73 24VR · 23 NOV · 20.30Winterstemming45j. Carmina KamerkoorWolvertem, Sint-Laurentiuskerk,www.carmina.beDO · 29 NOV · 20.30Romantische gitaarlezing-concert met Raphaella SmitsImde, Sint-Kwintenskerk, 02 460 73 24jazzVR · 2 NOV · 20.15Uptown jazz from NYFrank VaganéeAlsemberg, CC de Meent,02 359 16 00VR · 9 NOV · 20.30LabtrioGrimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43The Angel’s ShareZO · 4 NOV · 20.00Alsemberg, CC de Meent, 02 359 16 00DI · 6 NOV · 20.30Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30DO · 15 NOV · 15.00 EN 20.00Wezembeek-Oppem, GC de Kam,02 731 43 31A lovely evening with Das Pop (part 2) (29/11)The Angel's Share (4,6 en 15/11)Weekend (9 en 19/11)20© jimmy kets

interviewLevenna de zondvloedwaarin je eigenlijk niet in wil wroeten in plaatsvan gewoon te gaan zwemmen.’Uiteindelijk lijkt het toch de moeite waardte zijn geweest. Waar het voor Clara in het beginnog aanvoelde alsof ze na dat grote verliesnooit nog iets zou willen creëren, en nooitmeer zou willen theaterspelen, ziet ze het nuiets positiever. ‘Het gevoel van totale vernietigingis niet meer zo aanwezig. Nu we de ellendehebben doorgesparteld, vinden we alledrie dat we samen iets gerealiseerd hebben.De voorstelling heeft een soort orde gebrachtin de chaos. De afwezigheid van Roel die weoveral voelen, hebben we kunnen omzettenin levende energie. Dat doet toch deugd.’Tijdens het maken van het stuk was hetmoeilijkste om de gevoelschaos in een bepaaldevorm te gieten. ‘Het was niet de bedoelinghier alleen een therapeutisch procesvoor onszelf van te maken. Het moest eenvoorstelling worden die iedereen interessantkan vinden. We hebben daar een balans in gevondenmede dankzij de medewerking van demuzikanten van The Ambush Party, een Amsterdamsefreejazz improgroep, en van WardWeemhoff (eindregie), Randi De Vlieghe (choreografie)en Harald Austbø (compositie).’Een jaar geleden stierf de jonge schrijveren theaterman Roel Verniers. Zijn vrouwen kinderen eren en herdenken hem meteen toneelstuk dat ze zelf maakten en spelen. tekst Michaël Bellon • foto Filip Claessens22Er waren eens vier zilvermieren. Methun vieren voelden zij zich goed.Vieren dat ze konden! Zilver bestek,glaasje erbij, zingen en dansen. Maartoen kwam de zondvloed en waren ze nog maarmet drie.’ Als je het zo vertelt, als een triestigsprookje, dan valt de emotionele impact misschiennog mee. Maar voor actrice Clara Van denBroek en haar kinderen Anaïs en Wolf Verniersligt een intrieste gebeurtenis aan de basis vandit verhaal: de dood van hun man en papa RoelVerniers iets meer dan een jaar geleden. RoelVerniers (1973) was een goedlachse en levenlustigeschrijver, columnist en theaterman. Toenhij kanker kreeg, schreef hij openhartig over zijnziekte, maar toen hij de strijd verloor, bleef zijnjonge gezin onthutst en verweesd achter.ZwemmenClara Van den Broek en haar kinderen haaldentoch ergens de moed vandaan om samen hetboek Sommige dingen (vallen in het water) teschrijven over het leven voor, tijdens en na hettragische overlijden. Nu is er dus ook het muzikaleverteltheaterstuk waarin de drie dappereachterblijvers samen op het podium staan.We spraken Van den Broeck een week voor depremière bij jeugdtheater Bronks. Was het achterafbekeken een goede zaak om zo snel eenboek en een theaterstuk te maken? ‘We hebbenenorm afgezien tijdens het repeteren’, zegtClara Van den Broeck. ‘Ik heb mezelf een paarkeer afgevraagd waar ik aan begonnen was enben ook een paar keer gecrasht. De kinderen warenin het begin heel enthousiast over het idee;daarom zijn we er aan begonnen. Maar ook voorhen was het emotioneel zwaar. We hebben veelgewerkt in de grote vakantie en dan is het nogeens extra hard om te moeten wroeten in zakenJazzmanDe theatervoorstelling verschilt uiteindelijkaanzienlijk van het boek. Van den Broek: ‘Hetboek is meer lineair. Het stuk bevat meer flardenvan gevoelens, want die gevoelens zijneigenlijk te groot om in een verhaal te kunnenvatten. In het theater zit je ook in het nu. Wekunnen het gezinnetje van toen niet spelenomdat Roel er niet meer bij is. Je ziet drie mensenstaan die het verleden niet kunnen herbeleven,alleen maar herinneringen oproepen.In het algemeen is het aandeel tekst geminimaliseerdomdat we het gevoel hadden datdie de betekenis te veel inperkte. De beeldenen de muziek vertellen het beter.’ Ook aan demuziek leveren de kinderen hun bijdrage. Wolfspeelt cello en Anaïs zingt en speelt piano. ‘Ikkan niet zingen, maar ik kom er niet onderuitmet de band er bij. De muziek staat voor hetleven, de wereld, en eigenlijk ook voor de man.Roel wordt zo vervangen door een stuk of zesmannen die heel veel energie uitstralen. Datstrookt met zijn gretige manier van leven.’DI · 20 NOV · 12.40Sommige dingen (vallen inhet water) (+8j)BronksBrussel, Bozar, 02 219 99 21, www.bronks.be

opstapVERTREKPUNTMeer van Genval, Meerlaan,OverijsePARKOERSGrotendeels verhard,enkele bospaadjesWAARD OM TE ZIENMeer, Argentine, Musée de l’ Eau et de laFontaine, domein Solvay, natuurgebied NysdamMeer dan een drukke,mondaine plaatsHet meer van Genval – of le lac de Genval zo je wil – is bij hetgrote publiek vooral bekend als een drukke plaats voor de watbegoede mensen en mensen die willen gezien worden. Maar er isook een heel andere kant aan deze plek. tekst Herman Dierickx • foto Filip ClaessensEen kant waar je interessante natuuren mooie wandelingen vindtdie de grensstreek tussen Vlaams-Brabant en Waals-Brabant uitstekendkarakteriseren. Het is de regio diewel eens de Brabantse Ardennen wordtgenoemd, en dat is niet eens overdreven.Het uitgesproken reliëf en de soms adembenemendelandschappen weten menigwandelaar en natuurliefhebber te boeien.ken behoort. De loop daarvan is daarbij deelsnaar het noorden verlegd. De provincie- engemeentegrens ligt wel nog in het midden vanhet meer, waar de Argentine ooit stroomde;de historische bedding zeg maar.Je kunt een paar kilometer rond het meerstappen, het Musée de l’Eau et de la Fontainebezoeken en enkele mooie vergezichten bewonderen,maar misschien blijf je toch watop je honger. Een veel beter idee is een wandelingte lopen die deze plek verbindt met hetdomein van Solvay in Terhulpen (La Hulpe).Boeiend parkoersHet meer ligt aan de uiterste zuidoostelijke uitlopervan het Zoniëwoud. Als je richting Terhulpenwandelt, loop je langs een bizar parkoersdat vroeger deel uitmaakte van datzelfde Zoniënwoudmaar nu wat versnipperd is geraaktdoor de - hoe moeten we dat formuleren? -Kunstmatig meerIn eerste instantie kun je rond het meer zelfwandelen, zodat je afwisselend door Rixensart(Genval, Avenue du Lac) en Overijse (Meerlaan)stapt. Bedenk daarbij dat dit een volledigkunstmatige waterpartij is die in het begin vanvorige eeuw is aangelegd op de oude beddingvan de rivier de Argentine (Zilverbeek) die eenzijrivier is van de Laan en dus tot het Dijlebekmindergoede ruimtelijke ordening die we inons land kennen. Tussenin liggen echter heelmooie domeinen, wel niet toegankelijk voorhet grote publiek maar die toch een boeiendparkoers opleveren dat je versteld doet staanvanwege zijn schoonheid en onverwachtehoekjes. Je volgt deels de loop van de Argentinemet zijn grootste concentratie aan bronnetjes.Geen wonder dat de hoofdzetel vanSchweppes decennialang in de buurt lag.Het blijft jammer dat dit knap en behoorlijkproper riviertje zo dikwijls wordt weggedruktdoor een veel te nabije bebouwing van ondermeer een sporthal en sportterreinen of zelfsdoor enkele straten. Vanaf het meer kun jerichting Parklaan stappen en overgaan naarde Ernest Solvaylaan, die uiteindelijk uitkomtaan de Brusselse Steenweg waar het openbaardomein van Solvay grenst aan steeds diezelfdeArgentine. Aan de overkant van de rivier ligthet mooie natuurgebied Nysdam van Natagora(de Waalse tegenhanger van Natuurpunt)dat je enkel tijdens begeleide wandelingenkunt bezoeken. Dat zou je best eens doen,want de natuurwaarde ervan is zeer groot.Speciaal gezelschapIn de vallei van de Argentine komen sinds2003 geïntroduceerde bevers voor die het24

3 Ateliers in de Rand‘Er bestaat geen gevarieerderdan hetIn de Rand wonen en werken de meest uiteenlopendekunstenaars en ambachtsmensen. Ze werken in ateliersvan alle vormen en stijlen. In onze reeks Ateliers inde Rand tonen we de variatie, proeven we de sfeer, zienwe wat er gebeurt. Deze maand bouwen we een orgel inSint-Genesius-Rode.tekst Ines Minten • foto Filip ClaessensJean-Paul De Greef werkte als architect,maar onderhield daarnaast een grotepassie voor muziek. ‘Op een dag vroegde onderpastoor mij of ik geen orgelwilde spelen. Ik zei hem dat ik alleen gitaaren blokfluit kon spelen, maar hij drong aan.Als ik die andere instrumenten onder de kniehad, zou orgel ook wel lukken.’ De Greef wouhet best leren, maar stuitte meteen op eentweede probleem. Hij had geen oefenorgel ende elektrische modellen op de markt vond hijkakofonische gedrochten. ‘Dus heb ik zelf eenorgel gemaakt, met houten pijpen.’ Pardon?Baanbrekend onderzoekHet specimen in kwestie staat veertig jaar laternog te pronken in zijn woonkamer. De Greefspeelt een stukje César Franck en het huis vultzich met klank. ‘Ik baseerde dit orgel op eenexemplaar in Rode. Zelfde mechaniek, klep-pensysteem, windlades’, legt hij uit. ‘Het groteprobleem bleken de pijpen. Ik wou ze absoluutin hout maken, omdat hout ronder en zachterklinkt dan metaal. Maar ik vond geen literatuurover houten pijpen. Totaal niets.’ Een inventarisvan Europese orgels van het einde van de 19eEN‘The organ is the ultimate in variety’Jean-Paul De Greef from Sint-Genesius-Rode produces organs with wooden pipes.No mean feat considering how little informationthere is on this subject, so he personallyhas had to do quite a bit of investigatingin this area. De Greef developed hisown prototype but was still not completelysatisfied. ‘I decided I would really get toeeuw was de grootste hulp die De Greef vond.Niets over hoe je het bouwen moet aanpakken.‘Je kunt ook niet gewoon kopiëren, wantelke orgelbouwer heeft zijn eigen methode omde pijpen te maken. Er zit geen lijn in.’ De Greefprobeerde dus zijn eigen type te ontwikkelen.Op de duur lukte dat vrij goed, maar tevredenwas hij niet. ‘Ik besloot het allemaal grondig uitte spitten na mijn pensioen.’ En zo gebeurde.We snuiven de geur op van vers geschaafdhout in het atelier waar hij intussen zijn derdeorgel aan het bouwen is. Eigenlijk noemt hijzich liever onderzoeker dan orgelbouwer. Nahet uitpluizen van academische literatuur,praten met professoren en assistenten, enproberen, proberen, proberen heeft De Greefde fysische principes achterhaald waarmee jealle types houten orgelpijpen perfect kunt latenklinken. Het is een kwestie van afmetingen,hoeken en luchtcirculatie, van actie en reactie.Jean-Paul De Greef schreef er twee boeken over.En om zijn principes aan de praktijk te toetsen,bouwde hij een tweede orgel. Dat kreeg eenplek in de Don Boscokerk in Buizingen. ‘KamielD’hooghe, de deken onder de Belgische organisten,vond het merkwaardig dat ik zo’n eenvormigeklank uit houten pijpen kon krijgen.’Volgens De Greef is de klankkwaliteit van houtenorgelpijpen immers vaak onevenwichtig, jazelfs ronduit triest. ‘Met mijn principes kun jehele registers egaal laten klinken.’Dozen vol orgelpijpenIn het atelier staan allerhande zagen enschaven, van kleine handmodellen tot groteelektrische types. Ertussen liggen dozen volthe bottom of all this when the time camefor me to retire.’ And so it came to pass. Thefragrance of freshly shaved wood fills theworkshop where he is now busy buildinghis third organ. He prefers to think of himselfas a researcher rather than an organbuilder. After going through the academicliterature with a fine-tooth comb, talking28

kwestievansmaakinstrumentorgel’De gekke groenteorgelpijpen. De grootste pijp is meer dantwee meter lang; de kleinste is nauwelijkstien centimeter. Als de orgelbouwer eropblaast, klinkt het hoog en schril. Om degrote baspijpen aan te blazen, gebruikt hijeen ventilator. Er klinkt een sonoor, laaggebrom. Een aangename, rustige klank. DeGreef glimlacht tevreden bij elk geluid. ‘Ditwordt een kistorgel met vijf registers vantelkens 56 pijpen vanaf een handklavier,plus een pedaalklavier’, vertelt hij. ‘Ik wil hetniet te groot maken, zodat het kan dienenals vervanginstrument. Het heeft momenteelnog geen bestemming, maar ik ben erzeker van dat een of andere parochie hetgraag zal willen hebben.’Hij legt ons de precieze werking van eenorgel uit. Hoe de lucht in het orgel wordtgeblazen, hoe de regulator ervoor zorgt datelke pijp die moet klinken de juiste hoeveelheidlucht krijgt, hoe de slepen werken en deslepenknoppen die je uittrekt om de juisteregisters aan te spreken, ... ‘Er bestaat geengevarieerder instrument dan het orgel. Eenorgel zoals dat van Sint-Baafs in Gent telt90 registers en meer dan 6.000 pijpen. Elkregister heeft een andere kleur. Zo’n orgel iseen symfonisch orkest op zich.’ Als dit derdeinstrument af is, zal hij even moeten inbinden.‘Ik zou me meer willen bezighoudenmet de restauratie van pijpen of pijpen willenleveren aan andere orgelbouwers voorgrotere orgels. Ik kan tenslotte geen orgelsblijven bouwen als ik ze nergens kwijt kan,maar als iemand er een bestelt, begin ikmorgen opnieuw.’to various learned people and trying, tryingand trying again, De Greef has managedto identify the physical principles forderiving the perfect sound for all types ofwooden organ pipes. It is all a question ofdimensions, angles, air circulation, actionand reaction. Jean-Paul De Greef has writtentwo books about this subject.De familie pompoen (curcubita) is oneindiggroot. Pompoenen kunnen de gekstevormen en kleuren aannemen en zijn aldan niet eetbaar. Ze behoren tot de komkommerfamilie,net als meloenen, augurkenen courgettes.Er is een onderscheid tussen winter- en zomerpompoenen.Zomerpompoenen zijn sappig,hun glanzende schil is dun en ze moeten, net alscourgettes, snel worden verwerkt. Ze worden geoogstals ze nog niet rijp zijn, anders worden zevezelig en bitter. Winterpompoenen worden gepluktals ze volgroeid zijn. Ze hebben een dikkeleerachtige schil en kunnen op een koele, goedgeventileerde plaats zes tot negen maanden bewaardworden. Zorg dat de steel niet beschadigdis en verwijder de restjes aarde. Belangrijk is datze binnen zijn voor de eerste nachtvorst, wantdaar kunnen ze absoluut niet tegen.De favoriet is de oranje hokkaidopompoen,genaamd naar een Japans eiland. Hij weegt zo’n1 à 2 kg, heeft een volle nootachtige smaak en iseen kleine variant van de reuzenpompoen. Hetvruchtvlees bevat nauwelijks vezels en heefteen stevige consistentie. De reuzenpompoen ensierkalebas worden ook wel eens als decoratiegebruikt, vooral tijdens Halloween. Alleen rijpe,onbeschadigde pompoenen zijn goed te bewaren.Plekken op de schil zijn een slecht teken. Hetis namelijk de keiharde schil die het vruchtvleesen het zaad behoedt voor bederf en uitdroging.OudDe pompoen is een éénjarige, klimmende ofrankende plant. Zelf pompoenen zaaien, is leuken makkelijk. Wat ze nodig hebben is ruimte, 1 à1,5 m 2 per plant, op een zo warm en zonnig mogelijkeplek. Ze houden van een warme, humusrijke,vochtige maar goed afwaterende losse bodem.Zodra de plant eenmaal op gang is, kan hijzichzelf prima redden. Voldoende water geven,is belangrijk, maar in de volle grond kunnen zeeen zomervakantie overleven zonder aandacht.De grootste inlandse oogst uit volle grond valtin september en oktober. Te vroeg geoogst, smakenze flauw en bewaren ze slecht. Ze wordenook aangevoerd uit Frankrijk, Spanje en Turkije.In Midden- en Zuid-Amerika werden zaden gevondenvan 7.000 jaar voor Christus. Vanaf de 16 eeeuw werden ze in Europa geïntroduceerd.VeelzijdigEen mooie eigenschap van pompoenen is dat jeer vrijwel alles van kunt gebruiken. Zo is er pompoenpitolie,kan je de bloemen verwerken, kanje de pitten roosteren en zouten en het vruchtvleesgebruiken voor zowel hartige als zoete gerechten.Naast de zaden zijn ook de jonge steeltoppenen de pompoenbloemen eetbaar. Hetvruchtvlees van pompoen is een weldaad voorde gezondheid. Het bevat veel ijzer, is rijk aan caroteenen vitamine C.Pompoen is een dankbare groente. De bereidingsmogelijkhedenzijn eindeloos. Je kanpompoen in blokjes stoven, mengen met allerleigroenten, koken, roosteren, frituren, in soepverwerken of pompoenpuree van maken. Als jeoranjekleurige pompoenboter eet, proef je deherfst. Smeer hem op geroosterd brood, op peperkoekof ook ideaal als beleg op toastjes, verwerktin pompoenbrood of taart. Je kan er chutneyvan maken of - van de zoetere rassen - jam.Davy Haverals, chef-kok in de Oppemse Hoeve,vertelde mij over zijn pompoensoep met krab.Hiervoor gebruikt hij een middelgrote pompoen,pelt hem en haalt de pitten eruit. Daarna versnijdthij de vrucht in blokjes. Er wordt eerst eenajuin gesneden en in boter gestoofd. Dan vult hijde pompoenblokjes aan met water en kippenbouillonzodat je een dikke massa krijgt. Kruidenmet tijm en laurier, zout en peper en laten koken.Eens de soep gaar is het geheel mixen. Hij haalhet vlees uit de krabpoten en versnijdt ze metzongedroogde tomaten. Serveer ze beiden alsgarnituur bovenop de soep samen met wat gehaktepeterselie. Een heerlijk Halloween gerecht.tekst Anne BaekensOnze medewerkster Anne Baekens gaat inde rubriek kwestievansmaak, samen met eenaantal chef-koks uit de Rand, op zoek naar bijzondere,doodgewone of verrassende smaken. Dezemaand sprak ze met Davy Haverals van de OppemseHoeve, Oppemstraat 135 in Oppem-Meise,02 305 67 47.29

lostinderandRoger Van Vooren (56) is een freelance fotograafuit Zaventem. Naast de surrealistische enmelancholische reeks Onderweg - postkaartenmet een hoek af, noemt hij ze zelf - maakt Rogerook sobere, indringende portretten. Hij heeftmeerdere expo’s in België op zijn actief en werdrecent gevraagd als setfotograaf voor een nieuweVlaamse film. Roger blijft onderweg, zijn fotocredoblijft onveranderd: minder is meer.www.rogervanvooren.com30

gemengdegevoelensMOOISTE PLEKDe zuidelijke staat Kerala, met zijn palm -bomen, rijstvelden en exotisch fruit.GROOTSTE INDIERMahatma Gandhi.MOOIE HERINNERINGWarmhartigheid van de Indiërs.Ticket diepgang,enkele rit‘Ik mis de warmte van de Indiërs. In België heb ik velegoede vrienden, maar ik blijf steken, ergens in de diepteblijft er altijd een muurtje staan. Hier kan je niet inhet holst van de nacht naar een vriend stappen omdatje hem nodig hebt.’ tekst Johan De Crom • foto Filip ClaessensAlex Thomas is joviaal en genereus,maar zijn glimlach stoot op eenBelgisch harnas. De Indiër is hetsoort man waarbij geen ijs gebrokenmoet worden, hij roept in elke loopgravenoorlogals eerste het kerstbestand uit, allewapens aan de kant. Bij hem stap je binnenzonder login.Alex Thomas werd geboren in Bombay enwerkte als vroege twintiger in Bangalore, deSilicon Valley van India. Deze specialist inbusiness management software verveelde erzich te pletter en wilde zijn vleugels uitspreiden.Zijn werkgever HP stelde hem een Europeesproject voor. ‘Ik moest in verschillendeafdelingen van het bedrijf het programma SAPimplementeren. Zo werkte ik enkele maandenin Stuttgart, Brussel, Genève, Zurich,Milaan, Rome en Barcelona.’ Later werkte hijin Stockholm voor een bedrijf dat applicatiesontwerpt voor gsm-operatoren, maar in vereffeningging. ‘Ik wilde verhuizen en in mijntoer door Europa was Brussel me goed bevallen.Je hebt hier een ruime expatgemeenschapen veel faciliteiten voor buitenlandsewerknemers. Zo kom je makkelijk in contactmet mensen.’ Een Belgische vriendin steldehem voor bij Belgacom. Hij is er vandaag, alszelfstandig consultant, program manager. Hijleidt er verschillende teams die grootschaligeproducten ontwerpen en lanceren.Lang feestjeAlex is 42 jaar en bruisend actief. Hij is altijd tevinden voor een feestje. Niet toevallig ontmoettehij zijn vrouw Isabelle in een Antwerpse discotheek.Het koppel kocht in 2010 bouwgrondin Overijse, waar nu een mooie, open villa prijkt.‘Het is heerlijk rustig en vlakbij Brussel. Ik hadhier destijds wat mensen leren kennen en degemeente heeft me altijd bevallen. Mijn vrouwkomt uit Ninove, maar ook voor haar werk isOverijse een goede uitvalsbasis.’ Alex en Isabellehebben twee jonge dochters: Sienna (2 jaar) enSavanna (0,5 jaar).Succesvolle baan, mooi gezinnetje, fantastischhuis. Alex heeft het voor mekaar. Iets inzijn karakter ligt mee aan de basis van zoveelbijval. ‘Ik ben een dobberman. Als ik bijt, laatik niet meer los. Ik ga door de nonsens en hetprotocol recht op mijn doel af. Ik neem er ookgeen vrede mee als iemand zijn afspraak nietnakomt. Ik zal aandringen tot die over de brugkomt. Mijn vrouw is daar wat gemoedelijkerin. Misschien houdt ze mij wel in evenwicht’,glimlacht Alex.MuurtjesZijn generositeit en vriendelijkheid leveren hemniet altijd op wat hij verwacht. Alvast niet in onsland. ‘Belgen zijn warmhartige mensen en ikheb hier goede vrienden, maar je dringt zeldenecht tot de kern van iemand door, mensen tonenzich niet openhartig. Er blijft een muurtjewaar je niet doorheen geraakt, ze schermenzichzelf af. In India gaat het toch veel dieper.’Het valt Alex ook op dat werk en privéleven indit land zo sterk van elkaar gescheiden blijven.‘In Scandinavië of Duitsland vertaalt je vriendschapop het werk zich in vriendschap daarbuiten.Je collega’s nodigen je snel uit bij henthuis, heel anders dan in België.’ En hij voegter als uitsmijter aan toe: ‘Vlamingen zijn beterin talen dan Walen, maar toch had ik in het beginmeer Waalse vrienden. Ze zijn wat gemoedelijker,denk ik.’FRTicket aller simple vers le large‘La chaleur des Indiens me manque. Je compte pas malde bons amis en Belgique, mais je me sens comme‘coincé’, il y a toujours quelque part une sorte de mur quise dresse au loin’, dit Alex Thomas. Il travaillait commespécialiste en business management software à Bangalore,mais il s’ennuyait. Son employeur HP l’a envoyé enEurope. ‘Lors de mon périple en Europe, Bruxelles m’abien plu. Vous y avez une importante communautéd’expatriés et de nombreuses facilités sont offertes auxtravailleurs étrangers. Il est facile d’entrer en contactavec les gens.’ Une amie belge l’a présenté chez Belgacom.Il y travaille actuellement en tant que consultantindépendant comme product manager. Il habite avecson épouse Isabelle et ses deux petites filles à Overijse,‘une commune très calme et proche de Bruxelles’