Frank's - ETSV Scintilla - Universiteit Twente

“Ik moet over degrenzen van mijneigen vakgebiedheen kunnen kijken.”System Designer Electronics>Frank’spassie voor techniekLees meer over Frank’s passie voor techniek opwww.technolution.eu/collegaTechnolution is een projectbureau,specialist in hetgecombineerd ontwikkelenvan elektronica, programmeerbarelogica en softwarevoor embedded en technischeinformatiesystemen.>the right development

edactioneelColofonDubbeldikDe VonkPeriodiek der E.T.S.V. Scintilla.Verschijnt 4 maal per jaar in een oplage vancirca 580 stuks.Jaargang 30, nummmer 1November 2011RedactieTim Broenink, Erwin Bronkhorst, ArnoGeurts, Derk de Graaf, Tijmen Hageman,Fieke Hillerström, Vincent Nibbelke,Ray Tanuhardja, Tom Vocke, MarcelWenting, Lars ZondervanDrukPrintec Offset, Kassel (Dld)RedactieadresE.T.S.V. Scintilla, Universiteit Twente,Postbus 217, 7500 AE Enschede, tel: (053)489 2810, fax: (053) 489 1068Internetvonk@scintilla.utwente.nl (algemeen)vonkkopij@scintilla.utwente.nl (kopij)www.scintilla.utwente.nl/commissies/vonk(website)Alle leden van Scintilla krijgen De Vonkgratis toegestuurd.Daar zitten we dan weer, lekker druk aan het werk in de Scintilla-kamer.Ik zit me hier nu te verblijden met alle intrigerende artikelen die allemaalin deze editie van de Vonk gaan verschijnen. Ik zal alvast een tipje van desluier oplichten over wat jullie allemaal te wachten staat in deze Vonk.Het eerste wat jullie waarschijnlijk zalopvallen is het nieuwe jasje van de Vonk,zoals jullie kunnen lezen is de Vonk in aldie jaren sinds de nulde vonk een heel stukveranderd. We zullen jullie meenemen naarde wondere wereld van het mystieke en onverklaarbare.Daar zullen we de verhalenaantreffen van het onstuimige leven vanons 82e bestuur. Maar we zullen niet alleenhet mystieke behandelen in deze Vonk.Ondanks het nieuwe jasje is ook het oudevertrouwde elektrotechnische nieuws weerte vinden in deze Vonk.Zo gaan we verhalen lezen over hoe je lichtlaat verdwalen in silicium in het stukje overde bacheloropdracht van Ray. Wonderbaarlijkedobbelstenen die je niet hoeft te gooienzijn te vinden in de hobby van deze keer.Hoewel, waarschijnlijk kan je er nog steedsmee gooien, al dan niet met het gewensteresultaat. Ook zullen we u meenemen naarhet verre oosten, of westen afhankelijk vanhoe je vertrekt, naar Indonesië. Hier volgenwe het verhaal van de enige echte Bram,waar hij de bijzondere avonturen van zijnstage beleefde.En nu moeten jullie niet denken dat dat allesis, want als je nu de Vonk leest krijg jeniet alleen deze artikelen te zien, maar nogveel meer. Zo krijgen jullie ook nog het verhaalte horen van de avonturen van Anjade doegroepouder, over haar ervaringen tijdensde kick-in van dit jaar.Voor de mensen die nu zelf denken aan wildeverhalen is er het artikel van de SPOCKwaar ze uitgebreid vertellen over het plannenvan een studiereis.Nu kan ik nog wel veel meer vertellen, maarzoals men zegt: “Een artikel is wellicht meerdan 100 woorden”. Die woorden vinden jullieverderop in de Vonk.Veel leesplezier!Auteur: Tim BroeninkNiets uit deze uitgave mag wordenovergenomen, vermenigvuldigd of gekopieerdzonder uitdrukkelijke toestemmingvan de Vonk-redactie.De redactie behoudt zich het recht voor omdoor derden geschreven materiaal te wijzigenof in het geheel niet te plaatsen. De inde artikelen vervatte meningen zijn nietnoodzakerlijkerwijs die van de redactie.ISSN 0925-5427jaargang 30editie 11

inhoudVan de PresNieuwsSolar TomHet 82e bestuur der E.T.S.V. ScintillaNieuwe layoutIn den beginneStudiereis ChinaStage Indonesië: Institut Teknologi BandungMijn kiddo’s hebben bier nodig!FotopaginaDe JunctieVirtuele LAN’s: Hoe IEEE 802.1Q bij Scintilla wordt gebruiktPromovendi, wat doen ze nou eigenlijk?Stage Verenigde Staten: Wyss InstituteHet Elektrisch Vervoer CentrumNanotextured surfaces for solar cell applicationsKleurstof, suiker en LEDsHobby: Het dobbelsteenprojectBad ApplePuuzel3461014161820232426283436384245464849Solar Tom20466342jaargang 30editie 1

van de presEen frissewindOnderhand zijn de bladeren buiten alweer aan het verkleuren en waaiendeze met een frisse herfstwind van de bomen af. Ook het bestuur zit nu inzijn herfstperiode. De kleur van de dassen van 81e bestuur is van het schitterendeScintilla-rood naar het alom gerespecteerde Viri-rood gegaan enhet 81e bestuur is uit het huisje in het beleidsplan gewaaid.De laatste periode was voor ons zeer enerverend.In zes weken tijd zijn wij ingewerktmet ondertussen een intro en veleconstitutieborrels. Uiteraard moest er ookhet nodige werk verzet worden dus werdenwij wel geacht elke dag fris en fruitig en metvolle moed weer aan de slag te gaan.Deze periode was wel uitermate geschiktom kennis te maken met een grote verscheidenheidaan mensen. Tijdens de introkonden we alvast een eerste indruk opdoenvan het nieuwe bloed dat Scintilla dit jaarkomt verrijken. Tijdens het draaien vanKaDi’s konden we kennis maken met deactieve leden van Scintilla en de regenboogvan muzieksmaken die deze leden tentoonstellen.Maar ook buiten Scintilla haddenwe de kans ons te reciprieren aan een diversscala personen, met name mede-bestuurders,en onszelf te profileren als Scintilla’snext top-bestuur.Tijdens zo’n gesprek met een bestuurdervan een andere studievereniging is het zeerinteressant om vast te stellen wat het karakteris van de desbetreffende studievereniging.Er zijn studieverenigingen met veelleden, weinig leden, grote besturen, kleinebesturen, veel geld, weinig geld, alfamensen,bètamensen en ga zo maar door. Eén vande dingen die Scintilla toch wel uniekmaakt is de mate van actieve inzet onderonze leden. Wij zijn zeker niet één van degrootste studieverenigingen maar hebbenin vergelijking met andere studieverenigingenwel een grote hoeveelheid actieve leden.Daarom voor alle actieve leden: bedankt!Onderhand heb ik dit misschien iets tevaak herhaald maar jullie zijn wat Scintilladefinieert als de gezellige vereniging die hetnu is.Voor ons als nieuw bestuur gaat dit jaareen zeer interessant jaar worden, zekeraangezien wij het dit jaar met drie mensenzullen moeten rooien. Gelukkig is de laatstetijd gebleken dat jullie altijd wel bereidzijn een handje te helpen waar nodig. Ik heber het volste vertrouwen in dat dit jaar eenmooi jaar zal worden voor Scintilla.Op de koningin, op Scintilla!Erik de WitPresident der E.T.S.V. ScintillaAuteur: Erik de WitAgenda28 november 2011, 20:00Wijnproefavond30 november 2011, 10:00TNO Space Excursie01 december 2011, 16:00Scinterklaasavond08 december 2011, 12:30Lunchlezing Technolution10 december 2011, 11:00Uitzending van “Wat vindtNederland?” bijwonen22 december 2011, 19:00Kerstdiner28 april 2012, 00:0040e Batavierenracejaargang 30editie 13

nieuwsNieuws uit hetvakgebiedAuteur: Tijmen HagemanWetenschappermakenelektromotor vaneen enkel molecuulWetenschappers aan de Tufts Universityin de Verenigde Staten zijn er in geslaagdom een werkende elektromotor te makenvan slechts een enkel molecuul, met eendoorsnee van 1nm. Motoren van enkelemoleculen bestonden al langer, maar moestenchemisch of optisch aangestuurdworden. Elektrische aansturing kan gecontroleerderen preciezer plaatsvinden. Hetnieuwe apparaatje bestaat uit twee strengenkoolwaterstoffen welke met een zwavelatoomaan een koperen bed zitten bevestigd.Wanneer een elektrische lading wordtaangebracht met een ‘scanning tunnelingmicroscope’ gaat het molecuul roteren. Op5 graden Kelvin wordt een rotatie van zo’n50 hertz bereikt, maar op 100 graden Kelvinligt dat al boven de megahertz. Een mogelijketoepassing is het assisteren van een vloeistofstromingdoor zeer dunne buisjes.Bron: tufts.eduChalcogenide nanowires moetenfotonische chips mogelijk makenOnderzoekers aan de Australische SwinburneUniversity of Technology zijn eringeslaagd om zeer kleine nanowires tefabriceren van het materiaal chalcogenide.Voorheen was het alleen mogelijk om optischenanowires te produceren in polymeren,welke minder gunstige eigenschappenvertonen. Chalcogenide bezit nonlineariteitenwelke de optische dichtheid verandertafhankelijk van de aangebrachte lichtintensiteit.Hierdoor kan met licht de ei-genschappen van het materiaal aangepastworden, waardoor de manier waarop anderlicht voortbeweegt, kan worden aangepast.De combinatie van deze eigenschappen ende kleine schaal waarop het gefabriceerdkan worden, maakt het mogelijk fotonischechips te fabriceren, wat communicatiesystemenzoals het internet sneller en betrouwbaarderkan maken.Bron: physorg.com4jaargang 30editie 1

nieuwsCERN-experimenten wijzen op deeltjesneller dan het lichtExperimenten bij CERN hebben aangetoonddat neutrino’s wellicht sneller danhet licht kunnen reizen. Bij het experimentwerden neutrino’s 730 kilometer door deaarde geschoten naar een laboratorium inItalië. Bij het experiment kwamen neutrino’szo’n 60 ns sneller aan dan het licht zoudoen met zijn snelheid van bijna 300 miljoenm/s. Vooralsnog kan het niet gevalideerdworden door de enige twee institutenwelke daarvoor de middelen hebben. Apparatuurvan het T2K experiment in Japan isbeschadigd door een aardbeving, en bij hetFermilab in de VS ontbreekt de benodigdeapparatuur. Verificatie van de claim betekentdat vele natuurkundige wetten aange-Onderzoekers aan de TU Delft zijn er, insamenwerking met de Stichting FOM, ingeslaagd om de spin van atoomkern-qubitsuit te lezen. Hoewel atoomkernen zich doorgeringe interactie met hun omgeving goedlenen voor qubits, is het lastig om ze uit telezen. De onderzoekers verstrengelden eenelektron met een atoomkern om de quantupastzou moeten worden.Groningse natuurkundige Ronald vanElburg heeft hiervoor een verklaringgevonden: Een GPS-satelliet werd gebruiktals tijdreferentie. De onderzoekers vanCERN zijn voor hun berekeningen uitgegaanvan een lokale tijdreferentie, terwijlhet bewegen van de satelliet ten opzichtevan de aarde zorgt voor relativistische effecten.Volgens de berekeningen van Elburggeldt dat, wanneer hiervoor gecorrigeerdwordt, een correctie van 64 ns ontstaat,waardoor de snelheid van de neutrino’sonder die van het licht blijft.Bron: tweakers.netTouchscreen methaptische feedbackgepresenteerdHet bedrijf Kyocera heeft een techniekgedemonstreerd welke haptische feedbackaan touchscreen-gebruikers beschikbaarstelt. Hiervoor zijn piëzo-elektrische elemententussen het touch- en lcd-schermgeplaatst. Deze elementen kunnen de gebruikerde ervaring geven alsof hij eenmechanische knop indrukt door het touchpaneelte laten trillen. Het is mogelijk omverschillende knoppen te simuleren doorzowel amplitude als frequentie te variëren.Ook kunnen de piëzo-elementen fungerenals druksensor wanneer het touchpaneelingedrukt wordt door een vinger. Multitouchis vooralsnog niet mogelijk.Bron: techon.nikkeibp.co.jpOnderzoekers lezen qubits uit met behulpvan laserminformatie van de kern op de elektron teprojecteren. Met behulp van een laser werdvervolgens de spin van het elektron uitgelezen.Bij quantumtoestand 0 neemt hetelektron licht op en zendt het weer uit, terwijldat niet gebeurt bij quantumtoestand1. Bij het experiment werden vier qubitsop een diamanten chip ondergebracht ensuccesvol uitgelezen. De techniek heeft alsvoordeel dat het uitlezen van de qubits geeninvloed heeft op de toestand van de atoomkernenen is daarom geschikt voor het gebruikin quantumcomputers.Bron: tweakers.netjaargang 30editie 15

solartomSolarTomAuteur: Tom VockeFoto’s: Gijs versteegGeen race of wedstrijd zonder kwalificatie, dit geldt ook voor de WorldSolar Challenge. De startposities moeten op een of andere manier bepaaldworden en in dit geval gebeurt dit op een circuit. Op zich een leukidee om met een auto die ontworpen is om 3000 kilometer rechtdoorte rijden met 110 over het circuit te scheuren, maar toch ben je wel eenbeetje bang dat er wat mis gaat.Om de risico’s een beetje te beperken, hebbenwij een dag uitgetrokken om de baante verkennen en ideale snelheden voor allebochten te bepalen. Hier hebben we onsook aan gehouden, maar toch begint deadrenaline wel te pompen als je alle anderezonneauto’s over het circuit ziet schrampenen je weet dat je zo zelf aan de beurt bent.Onze collega’s uit Delft hadden helemaalaan het begin van de dag al een zeer strakketijd neer gezet, die eigenlijk de hele dag isblijven staan, tot wij aan de beurt waren uiteraard!Vanaf de kant was het briljant, alleandere teams waren getimed dus we wistenprecies in welke bochten we voor en achterlagen, en als die auto dan uiteindelijk overde finish komt, enkele tienden onder detoptijd van de dag, dan kan je alleen nogmaar rondjes springen! Echt geweldig. Demeesten kregen pas later te horen dat hetvoor de coureur wel even schrikken wasgeweest. Tijdens de warmloopronde wasin de blinde bocht een stuurfout gemaakt,waardoor de zonneauto op twee wielenheeft gereden en zelfs met de neus de grondheeft aangetikt. Dit was niet te zien en niemandwist het dan ook, totdat wij allemaalde foto’s te zien kregen. Dat was wel evenschrikken, maar gelukkig was de schadegering en waren we een uurtje later al klaarvoor de eerste racedag.Eerste racedagVeiligheid staat bij de WSC hoog in hetvaandel, maar zondagochtend was het heleteam het met elkaar eens dat als de WSCwat aan de veiligheid wil doen, ze de eersteracedag later moeten beginnen. Om 4 uur ‘sochtends moesten we ons bed uit, aangezienalles klaar gezet moest worden voor destart en er nog van alles opgeruimd moestworden. Dan heb je eindelijk alles geregeld,blijkt dat je nog twee uur hebt voor de start.Twee uur later komt er over de porto’s “Wezijn vertrokken!” wohoo! Dan komt dezonneauto langs, sluit je aan in het konvooien denk je dat je 9 uur in de auto gaat doorbrengen.Niks was minder waar, binnen eenpaar kilometer stonden we stil. Heel surrealistisch.Je hebt bijna 4000km met die autogereden en binnen eerste kilometers staathij stil, WTF?!?! Zoals getraind blijf je inde auto zitten totdat je wordt opgeroepen;“EL naar 21Connect!”. Kut, toch geenEL-probleem?! “Mechanica, paneel van21Connect!”. Jup, een EL-probleem, anderszou het paneel er niet af gaan. De autodeed helemaal niks meer en na enig onderzoekbleek dat de zekering van de accupackgesprongen was. Iets wat we nooit haddenverwacht aangezien er nooit meer dan 30Auit de accupack wordt getrokken en de zekeringvoor 100A gespect was. Zou het eenregeneratief rempiek zijn geweest? Zekeringvervangen en deze ging ook meteen door.Huh? Het enige wat aan de bus hangt, zijneen aantal MPPT’s en motorcontroller, hoekan dit? Na een snelle inspectie bleek demotorcontroller permanent kortsluiting teveroorzaken en na deze vervangen te hebbenkonden we weer verder. 20 minuten eniets meer dan 20 teams verder, helaas. In deEL auto was de stemming een beetje doodsen het enige wat we konden doen was uitvogelenwat er was gebeurd. ‘s Avonds na enigoverleg met de data-acquisist en overleg metde fabrikant van de motorcontroller hebbenwe het probleem uiteindelijk wel gevonden.Ik ga het hier niet helemaal uitleggen, maarlaat ik het zo zeggen, het was geen EL-probleem!Als je wilt weten wat er wel preciesis gebeurd, dan moet je me maar een keeraanspreken als ik weer in Nederland ben.Nu zat er niks anders op dan je achterstandweer goedmaken en dat ging redelijk. Aanhet eind van de dag stonden we zesde, helaaswel met iets minder energie in het accupackdan oorspronkelijk de bedoeling was.Tweede racedagWe sliepen de eerste avond niet in de outbackzoals gepland, maar we eindigden6jaargang 30editie 1

precies bij een control stop, met een restaurantje.Dat is maar goed ook, want onzetruck had een lekke band, waardoor onseten en de tenten die avond niet bij ons zijnaangekomen. Na een nachtje in de auto slapen,moest om 5:30 het paneel klaargezetworden op onze automatisch zonvolgendepaneelstandaard. Uiteraard waren we niethet enige team met dit idee en zo stondenwe met 4 teams naast elkaar met zonsopgangde panelen zo goed mogelijk te richten.Dit was echt een heel mooi gezicht. Wemoesten deze dag iets minden hard rijden,omdat het weer minder was dan gedachten we ook weer wat acculading moestenopbouwen na alle inhaalacties. Dit gingop zich redelijk goed, totdat we rond 1 uurwerden gestopt in Tennant Creek omdat desnelweg was gesloten vanwege bosbranden.Dit konden we helaas niet eerder weten enwas daardoor best jammer. Ons accupackzou hierdoor hoe dan ook helemaal volkomen te zitten en we hadden dus best watharder kunnen rijden om hier eerder aan tekomen. Maar goed, gelukkig was de trucker wel en konden we de tenten opzetten ende reserve reserve motorcontroller in ordebrengen voor de rest van de race.Derde racedagDe volgende ochtend mochten we inaangekomen volgorde, rekening houdendmet aankomsttijden, weer vertrekken om9:09. Best wel vreemd gezicht, aangeziende berm nog aan het nasmeulen was vande dag ervoor. Gelukkig had dit niet heelveel effect op de inkomsten. Dit is was deeerste normale racedag, zoals we ons diehadden voorgesteld. Redelijke inkomsten,lange uren en geen rare omstandigheden.We zijn over de dag steeds iets ingelopenop twee team voor ons, Ashiya ( Japan) enAurora (Australië). Bij ons ook wel bekendals Sushi en Skippy. Na een lange dag rijdenwerd het uiteindelijk een close finish en zijnwe met z’n drieën vlak bij elkaar na AliceSprings geëindigd. Dit was de eerste keerdat we daadwerkelijk in de berm gestoptzijn en we moesten nu ook voor het eerstde tenten opzetten, zelf eten maken en deauto beschermen tegen de omgeving. Ikjaargang 30editie 17

had verwacht dat ik redelijk kapot zou zijntegen deze tijd, maar ik kreeg tijdens de racemeer slaap dan in de weken daarvoor. Bestlekker een beetje door de outback cruisenen op tijd slapen.Vierde racedagDe vierde racedag zou officieel de een nalaatste zijn en aan het begin van de dag leekdit ook nog te kloppen. We hadden redelijkgoed weer en konden lekker met 85km/hover de snelweg cruisen. Het was ook eindelijktijd om Skippy en Sushi eens echt inte halen, waarna we op 4e positie reden. Wewaren al vaker even langs Skippy en Sushigeweest, waarna ze ons net zo goed weer inhaalden.Op een gegeven moment onstondde gewoonte deze inhaalacties bekend temaken via een cryptische beschrijving. Zinnenals “De sushi is gegeten”, “De kangoeroeis gesprongen” en “De bamboe is geknapt”toverden telkens weer een glimlach op onsgezicht. Het weer aan het eind van de dagviel iets tegen, waardoor we op het eind ietssnelheid terug moesten nemen. Gelukkighad dit nog geen effect op onze positie. Deplek waar we terecht kwamen, was wederomin de outback, in een soort doornveld. Allemaalkleine plantjes met stekels, die menigeirritaties hebben veroorzaakt. Ik vind hetnog steeds een wonder dat we daar geenlekke banden aan over hebben gehouden,zowel voor de zonneauto als de rest van hetkonvooi.Vijfde racedagHet was gezien het slechtere weer alduidelijk dat we waarschijnlijk de vijfderacedag nog niet zouden finishen. Het wasvooral zaak de accu niet helemaal leeg terijden en Sushi en Skippy voor te blijven.Helaas is het niet zo makkelijk als het lijkten kwam Sushi ons aan het eind van de dagweer voorbij. Beetje teleurstellend was hetwel om de woorden “De krentewegge isgesmeerd” over de porto te horen. Het eindvan de dag was helemaal beroerd, aangezienwe met tegenwinden van 50 km/h energieuitgaven alsof we 90 reden, maar metslechts 40 km/h vooruit kwamen. Wekwamen precies terecht in Port Augusta,8jaargang 30editie 1

solartomongeveer 300 kilometer van Adelaide. Naeen strategisch overleg kwamen we erop uitdat met de 10 uur die we nog hadden omdeze 300 kilometer af te leggen het nog langniet zeker was dat we dit zouden halen. Erzijn nog allemaal ideeën bedacht om meerzekerheid te krijgen dat we dit wel zoudenhalen, zoals het vervangen van de accupackvoor een volle tegen een tijdstraf van 8 uuren 8 minuten, maar dit was onze eer te na enwe besloten dan ook lekker te gaan slapen inons Hostel (jaja geen tenten, maar een bed!Voor het eerst in zeven weken).Zesde???! racedagIn onze planning heeft deze racedag nooitbestaan, maar helaas was hij er toch. Meteen geweldige snelheid van 20 km/h kropenwe over stuart highway en hoewel jeeen bedroefde sfeer zou verwachten, wasdit de beste racedag tot nu toe. Er was tijdzat om het konvooi even in te halen, je opte stellen naast de weg en het racekonvooimet vlag en al aan te moedigen langs dekant. Echt geweldig. Je moet je voorstellendat je met een groepje mensen vol overtuigingeen fietser staat aan te moedigen die opzijn gemak terug fietst van het boodschappenhalen. Alleen is deze fietser een zonneautoop de snelweg, met daarachter 3kilometer file. Briljant! Niet iedereen washet daar mee eens en menig roadtrain vondhet nodig over het bakkie te schreeuwen datwe toch echt eens “out of the f*cking way”moesten gaan. Het mooiste was misschiennog wel dat, ondanks dat het Japanse team15 kilometer voor ons lag, zij niet genoegenergie in de accu hadden om een heuvelop te komen en dus stilstonden. Het duurdedrie kwartier voordat we er eindelijk waren,maar met een snelheidsverschil van 20 kilometerper uur iemand inhalen voelt geweldig!Het leek tot een uur of 1 niet veel beterte worden, maar toen begon de boel wonderboven wonder op te klaren. De snelhedenliepen steeds hoger op en uiteindelijk redenwe met 65km/h onze finish tegemoet.De Japanners hadden ons helaas eerder opde dag al ingehaald door 25 km/h in plaatsvan 20 km/h te gaan rijden, wat achterafeen goede beslissing bleek. We liepen op heteind van de dag wel weer in op de japannersmaar helaas bleken ze zeven minuten snellerdan ons. Echt bizar dat je compleet onafhankelijkvan elkaar een zonneauto bouwt,niet eens elkaars taal spreekt en het tochweet te presteren over een race van zes dagenbinnen zeven minuten van elkaar te finishen.Tijdens de rit is dit heel frustrerend,maar na de tijdfinish was iedereen dit binnen10 seconden vergeten, wat een feest!De finish!De volgende dag is het dan zover. Er wordtbij de WSC twee keer gefinished, één keervoor de tijdnotatie en een keer voor hetpubliek. De publieksfinish is midden inAdelaide, vlak voor een of andere fontein.Deze fontein is het doel. Dit is namelijk defontein waar je in mag springen als het allemaalvoorbij is. De fontein die alle actiepuntenwegspoelt, alle planning negeert ende fontein die buitengewoon koud is! Hetwas dan ook heerlijk om er in te springenin de volle zon en het feestje wat we in diefontein hebben gehad ga ik ook nooit meervergeten. Misschien dat jullie het een en andernog terug hebben kunnen zien op RTL,maar volgens mij is het niet samen te vatten.WaaaaH!Sooo… Now what?Jaaaaaa. En daar sta je dan, in Adelaide,auto ingepakt, konvooi ingeleverd, motorgehuurd. Sooo. Now what? Ik moet eerlijkzeggen dat ik het nog steeds niet weet, maarik ga in ieder geval moeilijk hard genietenvan mijn vrije tijd, en ik zie jullie in december!jaargang 30editie 19

Het 82e bestuurderE.T.S.V. ScintillaAuteur: Het BestuurFoto’s: Guus Kuiper10jaargang 30editie 1

estuurEr was eens, op de heidevelden rond hetperceel van Berend Botje, een Stam. Dezeclan, die des nachts luimt in tenten rondhet knapperende kampvuur, had slechtséén vrees. Deze heuvelrug was namelijk ookhet habitat van een Leprechaun. Dit kortemannetje met een gezicht vol rimpels eneen driekantige steek op het hoofd had wateigenaardigs, iedereen die hem kon vangenmocht een wens doen.Van het eerder genoemde volk liep eennietszeggende jongen wiens opvallendstekenmerk zijn haarkleur was, op weg naar deZuidlaardermarkt langs een hunebed en zagdaar de Leprechaun wegdromen. Natuurlijkwist hij dat het vangen van een Leprechauneen wens oplevert, maar ook dat het eenachterbaks wezen is die mensen graag eenloer draait. Daarom negeerde de jongen ditmythische schepsel en vervolgde zijn wegnaar de markt. Maar helaas, de Leprechaunliet zich niet negeren, riep een vloek enzwaaide zijn magische dolk. Sindsdien heeftRowan de Vries de ‘knack’.Het was dan ook geen verrassing toen hijin 2009 naar Twente ging om te leren voorhet elektronische vakmeesterschap. Nude voordelen van de knack tot het uiterstegetest zijn en de eerste 108 ECs binnen zijn,is het tijd geworden om te werken aan deandere kant van de medaille. Eerst om weerwat sociaal vaardiger te worden begon hijmet het organiseren van een dag waarbij deouderen kunnen zien wat er door hun verlorenzonen en dochters gedaan wordt in hetverre oosten des lands. Dat was inderdaadleerzaam dus is hij direct doorgegaan naareen grotere uitdaging en heeft geholpen omde activiteiten tijdens het negende lustrumtot een succes te maken. Toch aan alles komteen eind en daarom ging hij verder met hetorganiseren van allerlei leuke activiteiten eneen onderwijsprijs.Daarmee was een goede bodem gelegdvoor de grootste uitdaging die Utwentiate bieden heeft, Scintilla besturen. Nu dezedankbare functie gehaald is beginnen deechte uitdagingen, het vinden en vangenvan de Leprechaun. Dit was echter geenprobleem samen met een man van de hamer,een griffier en een zeer ervaren man vande werkplaats. Zo konden alle vier een wensdoen.En hij bestuurde nog lang en gelukkig.Rowan de VriesPenningmeester van het 82e bestuur der E.T.S.V. Scintilla12jaargang 30editie 1

estuurDenick MurrayBoekencommissaris van het 82ebestuur der E.T.S.V. ScintillaEr was eens een jongen die Denick werdgenoemd. Denick was een eenvoudige boerenzoonuit het dorpje Lelystad. Denickdroomde ervan later een bekend troubadourte zijn en stad en land door te trekken,zijn luit op de rug. Zijn vader had lieverdat hij een vak zou leren en stuurde hemin de leer bij een tinsmid in het verre dorpDrienerlo.Na een vermoeiende reis van wel 7 dagen tepaard kwam hij aan en boekte een kamer inherberg Area 32 aan de Calslaan en kroopmeteen onder de wol. De volgende ochtendontbeet hij met 2 koppen koffie en eenSTU zoals hij gewoon was en vertrok naarde werkplaats van zijn leermeester Sjors.Deze werkplaats had de curieuze naam‘Scintillakamer’ en was een klein kamertjein de kelder van een groot kasteel, waar eengeur van koffie, zweet en bier hing. Nadatleermeester Sjors hem had verteld over deproductiviteit van deze werkplaats (hierwerd dag en nacht gewerkt) en het geheimhierachter (een constante koffieflow) washet tijd voor Denick om aan het werk tegaan. Sjors liet hem kennismaken met eenwinkel waar alle benodigdheden voor hetsmidswerk verkocht werden. Dit leek Denickwel wat en zo geschiedde.Na 3 jaren vond Denick het tijd voor de volgendestap en ging hij het onderhoud van detelramen der Scintillakamer verzorgen. Opeen dag ontdekte hij een grijze oude manin een hoekje van de werkplaats. “Wist jedat wij jaarlijks een verslag maken?” vroegde man. Hier had Denick wel eens van gehoord.“Ik begin te oud te worden voor ditwerk, wil jij mij helpen?” vroeg de man. Ditleek Denick wel wat en zo geschiedde.Sinds hij naar het oosten af was gereisdhad leermeester Sjors hem al een paar keergevraagd of hij de werkplaats een jaar langwou leiden. Denick zag hier niet veel in:hij bleef veel liever op de werkvloer, waarhij genoot van zijn vrijheid. Zelfs een verzoekvan koning Frank wees hij af. Ditmaalomdat hij graag een jaar lang op woukomen voor de gasten van de herbergen inhet dorp. Inmiddels verbleef hij in herbergMarsupilami aan de Witbreuksweg en hadzodoende al het een en ander geleerd overhet herbergwezen. Het bleek namelijk datde herbergiers zich vooral interesseerdenvoor hun eigen portemonnee en niet voorhun gasten. Denick nam dan ook al snel zijnintrek in een herberg aan de andere kant vanhet dorp: herberg De Gangsters.Op een dag vroeg jonker Wouter of Denickmet hem een reis wou organiseren naar eenland waar zich de beste tinsmeden van dewereld bevonden. Dit leek Denick wel waten zo geschiedde.Niet lang hierna deed koning Stefan, eenopvolger van koning Frank, onze held eenniet-alledaags verzoek: Hij had al driemensen gevonden om na hem de werkplaatste leiden (Koning Erik en twee raadslieden),maar hij had nog iemand nodig. De schouthad dit namelijk verplicht. Denick zou dezetaak mogen vervullen en hier zou hij nietveel voor hoeven te doen. Op deze manierkon Denick verder werken aan zijn reis metjonker Wouter en tegelijk de werkplaatsdraaiende houden. Dit leek Denick wel waten zo geschiedde.Inmiddels was hij 24 jaar oud en begon hijal aan zijn zevende jaar in de werkplaats.Het tijdstip waarop hij afscheid zou moetennemen van de vaklui die hij in al die jarenhad ontmoet begon steeds dichterbij tekomen. Gelukkig kon hij zich troosten metde belangrijkste wijsheid die hij had geleerd:Waardeer uw leermeester!En hij bestuurde nog lang en gelukkig.jaargang 30editie 113

nieuwe layoutAan het kleurgebruik op de pagina herkenje de categorie van het artikel . Naastde Scintilla-slinger staat de subcategorie.stageStage Indonesië:Institut TeknologiDe paginanummering staat aan de buitenkantvan de pagina met daarnaast de jaargang enhet editienummer van De VonkBandungVier maanden lang drie maal daags rijst, nooit zelf koken, leuke mensen,lekker weer, nooit afwassen of schoonmaken. Klinkt ideaal ... en dat is hetook. Ik heb dus drie maanden stage gelopen in Indonesië op het InstitutTeknologi Bandung (ITB) in Bandung . Deze universiteit wordt beschouwdals een van de besten in Indonesië. Bandung ligt een beetje centraal opJava eiland en is ongeveer een uur rijden vanaf de hoofdstad Jakarta. Nadeze vier maanden ben ik nog een maand op vakantie geweest.De Cisitu-Tegalega angkot, ITB ligt op deze routeAuteteur: BramFototo’s’s: BramDe stageplek was snel gevonden, tochhandig dat professoren van de universiteitoveral te wereld connecties hebben. Deformaliteiten waren ook snel geregeld, ikhad onder ander een speciaal visum nodig.De benodigde antistoffen voor allerlei engeziekten had ik nog in het bloed van afgelopenstudiereis. Oké, daar sta je dan in jeeentje op het vliegveld van Jakarta. Ik kwamvrij laat aan, dus ik heb de eerste nacht in Jakartadoorgebracht en de volgende dag benik met de bus naar Bandung gegaan.Eenmaal in Bandung was het allemaal goedgeregeld. De mensen van het InternationalOffice waren zeer behulpzaam met hethelpen met allerlei dingen. Vooral visaextensiesnamen veel tijd in beslag. Het visumwas eerst 60 dagen geldig en met eenupgrade kon dit met 30 dagen worden verlengd.Er was een speciaal studentenhostel voorinternationale studenten dichtbij het ITBwaar ik gewoon mijn eigen kamer had.Dit studentenhostel werd elke dag schoongemaakt en zag er dan ook altijd superschoon uit. Ook was er altijd een beveiligeraanwezig, wat overigens niet zo’n zwaretaak was. In dit studentenhostel was eenuitgebreid gezelschap aan nationaliteitenaanwezig. Onder ander Maleisiërs, Libiërs,Koreanen en een Duitser. Het leuke metzo’n groep internationale studenten is datje allemaal een beetje de toerist uithangt. Er20jaargang 30editie 114jaargang 30editie 1De auteur en eventuele fotograaf staanrechts onder de titel van het artikel .

vonklustrumIn den beginne...Dit jaar bestaat De Vonk 30 jaar, een goed moment om de voorraadoude Vonken uit de kast te trekken en een aantal oudenummers nog eens te bekijken. Waar kun je beter beginnen danmet de allereerste Vonk ooit gemaakt? Deze eerste reis door DeVonk’s geschiedenis beginnen we dan ook bij nummer 0.1, zoalsverschenen op 1 mei 1982.Auteur: Derk de GraafFoto’s: Derk de Graaf & Fieke HillerströmDe eerste Vonk is ingelijst en te vinden in debestuurskamerHet eerste nummer van ´DE VONK : Semi-wetenschappelijk maandblad van de ETSV-Scintilla’verscheen in een oplage van maar liefst 1000 stuks, een hoeveelheid waar we nu alleen maar vankunnen dromen. De inhoudsopgave laat zien dat de inhoud van De Vonk nauwelijks is veranderd:een technisch artikel, een stageverslag, een impressie van een excursie en de bezigheden van een commissie(De Agel) zijn nog steeds regelmatig in De Vonk te vinden.16jaargang 30editie 1

vonklustrumBehalve de voor- en achterkant was nummer 1volledig zwart-wit. Alle alfbeeldingen zijn handmatiggetekend, niet gek in een tijd dat een computernog echt een rekenwerktuig is en niet of nauwelijksgebruikt wordt voor tekst- en beeldbewerking.Waar je nu de mooie, full-colour advertenties vanScintilla’s partners aantreft in De Vonk, begon heteerste nummer wat meer bescheiden. Mocht je wetenwaar de ‘bamboe plantenstandaard’ terecht is gekomendan hoort de redactie dat graag.jaargang 30editie 117

commissieStudiereis ChinaNa het uitstekend bevallen experiment SPOCK en de reis Nonóma’e infebruari 2011 besloten een aantal enthousiaste Scintillianen dat het tijdwas voor een vervolg. De commissie bestaat uit echte (studie)reisveteranenen ging direct vliegende van start door wekelijks te vergaderen.Auteur: Denick Murray, Secretaris SPOCKFoto’s: Gualterio Pulvirenti, Wolfgang Staudt en Cory DoctorowDe schone natuur en cultuur van het ‘oude China’ zal bezocht worden.Allereerst moest een bestemming bepaaldworden. Er werd een verband ontdekt inde bestemmingen van de Scintilla-studiereizen:om en om wordt Azië of Noord-Amerika aangedaan. Aangezien bij deeerste SPOCK-reis, van februari 2011, deVerenigde Staten zijn bezocht, viel Noord-Amerika af. De commissie vertoonde eenvoorkeur voor een BRIC-land. BRIC iseen afkorting voor een aantal landen dieallemaal als overeenkomst hebben dat hetgrote opkomende economieën zijn. Totdeze landen behoren Brazilië, Rusland, Indiaen China. Het leuke aan opkomendeeconomieën is dat deze in hoog tempo veranderingendoormaken, wat hen uiterstinteressant maakt als bestemming vooreen studiereis. Uit de groep BRIC-landenwerden India en China geselecteerd. Vervolgensis een mailtje naar alle vakgroepenverstuurd, met de vraag of zij in deze tweelanden contacten hebben. Het aantal contactenin India bleek erg tegen te vallen. Decommissie vond dit zeer jammer want Indiastond toch wel hoog op hun lijstje. Toen isbesloten om naar China te gaan.Het werven kon beginnen: een website,posters en flyers werden gemaakt en collegepromowerd uitgevoerd. Er werd eenanimolunch voorbereid. De opkomst bijdeze lunch was van epische proporties.Vooral het aantal niet-actievelingen en hetenthousiasme van de aanwezigen boezemdede commissie vertrouwen in! Tijdens en nade lunch werd de commissie overspoeld metvragen.Nu begon de inschrijvingsperiode. Dezeduurde ongeveer een maand. Direct na deIs dit het moderne China?lunch was de eerste inschrijving al binnen:heer Gunneweg viel deze eer toe! Na eenlange inschrijfperiode konden de kennismakingsgesprekkenmet de 24 geïnteresseerdenbeginnen. Na het debacle van vorigjaar waar de toelatingseisen niet transparantwaren, was de commissie voornemens hetdit jaar beter aan te pakken. Zij heeft hiervooreen beoordelingscommissie ingesteld.Deze bestaat uit een onafhankelijk persoonmet SRC-ervaring, een bestuurder en eenpersoon van de commissie. Omdat eenaantal bestuurders graag mee wil, is tijdensde laatste ALV besloten om een ALV-commissiein te stellen om namens het bestuurbeslissingen betreffende de SRC te nemen.Dit om eventuele belangenverstrengelinguit te sluiten. Een lid van deze commissieneemt dan ook plaats in de beoordelingscommissie.De beoordelingscommissieheeft op het moment van schrijven de helftvan de kennismakingsgesprekken achter derug. Op het moment dat je dit stuk leest isde selectie gemaakt en zijn de deelnemers alhard bezig met fondsen werven, heeft hetproject een naam, een logo en een thema.Wellicht zelfs al een GO!18jaargang 30editie 1

commissieDe collega’sDe commissie heeft contact gehad met destudiereiscommissie van Alembic. Zij hebbenafgelopen zomer een studiereis naarChina georganiseerd en waren een dankbarebron van informatie en enthousiasme.Minstens zo enthousiast zijn de dames vande studiereiscommissie van Communiqué.Zij organiseren sinds lange tijd weer eenstudiereis buiten Europa en waren ookdoor Alembic geïnspireerd. Zij zullen in dezomervakantie vertrekken. Hoewel samenreizen dus niet zal gaan, behoort samenwerkingtijdens de voorbereidingen zekertot de mogelijkheden. De commissie heeftbegrepen dat ook Inter-Actief een studiereisnaar China gaat organiseren. Zij zullenzo rond hetzelfde tijdstip vertrekken alsSPOCK, dus samenwerking zowel vóór alstijdens de reis zal onderzocht worden.Is dit bedrijf een trendsetter of middenmoot? Wij gaan er heen en zoeken het uit.5000 METER TRACK150000 KOFFERS PER DAG1 BAS BIJKERKInderdaad, imposante systemen die VanderlandeIndustries realiseert. Material handling systemenvoor tal van nationale en internationaledistributiecentra, luchthavens en sorteercentra.De ene keer betrekkelijk compact en overzichtelijk.De andere keer zeer uitgebreid, behorendtot ‘s werelds grootste installaties. Complexen opgebouwd uit de meest innovatieve encreatieve oplossingen op het gebied van elektronica,mechanica en besturingstechnologie.Unieke systemen, altijd weer anders. Gerealiseerddoor bijzondere mensen. Bas Bijkerkbijvoorbeeld. Een van onze collega’s die nietuitgesproken raakt over de projecten waarbijhij van begin tot einde betrokken is.Internationale miljoenenprojecten, waar hij inmultidisciplinair teamverband aan werkt.En waar hij trots op is! Net als zijn 2 000collega’s op onze verschillende kantoren inde wereld.De boeiendste technische en logistiekeuitdagingen. Een creatieve omgeving metgedreven collega’s die van aanpakken weten.De afwisseling van projectenwerk.Met internationale carrièremogelijkheden.Unieke systemen. Bijzondere mensen. Jevindt het bij Vanderlande Industries. Kijk opwww.vanderlande.com.WWW.VANDERLANDE.COMUNIEKE SYSTEMEN, BIJZONDERE MENSENjaargang 30editie 119

stageStage Indonesië:Institut TeknologiBandungAuteur: BramFoto’s: BramVier maanden lang drie maal daags rijst, nooit zelf koken, leuke mensen,lekker weer, nooit afwassen of schoonmaken. Klinkt ideaal ... en dat is hetook. Ik heb dus drie maanden stage gelopen in Indonesië op het InstitutTeknologi Bandung (ITB) in Bandung . Deze universiteit wordt beschouwdals een van de besten in Indonesië. Bandung ligt een beetje centraal opJava eiland en is ongeveer een uur rijden vanaf de hoofdstad Jakarta. Nadeze vier maanden ben ik nog een maand op vakantie geweest.De Cisitu-Tegalega angkot, ITB ligt op deze routeDe stageplek was snel gevonden, tochhandig dat professoren van de universiteitoveral te wereld connecties hebben. Deformaliteiten waren ook snel geregeld, ikhad onder ander een speciaal visum nodig.De benodigde antistoffen voor allerlei engeziekten had ik nog in het bloed van afgelopenstudiereis. Oké, daar sta je dan in jeeentje op het vliegveld van Jakarta. Ik kwamvrij laat aan, dus ik heb de eerste nacht in Jakartadoorgebracht en de volgende dag benik met de bus naar Bandung gegaan.Eenmaal in Bandung was het allemaal goedgeregeld. De mensen van het InternationalOffice waren zeer behulpzaam met hethelpen met allerlei dingen. Vooral visaextensiesnamen veel tijd in beslag. Het visumwas eerst 60 dagen geldig en met eenupgrade kon dit met 30 dagen worden verlengd.Er was een speciaal studentenhostel voorinternationale studenten dichtbij het ITBwaar ik gewoon mijn eigen kamer had.Dit studentenhostel werd elke dag schoongemaakt en zag er dan ook altijd superschoon uit. Ook was er altijd een beveiligeraanwezig, wat overigens niet zo’n zwaretaak was. In dit studentenhostel was eenuitgebreid gezelschap aan nationaliteitenaanwezig. Onder ander Maleisiërs, Libiërs,Koreanen en een Duitser. Het leuke metzo’n groep internationale studenten is datje allemaal een beetje de toerist uithangt. Er20jaargang 30editie 1

stageMet de klok mee: Borobudur, Bromo vulkaan, Batik in Yogyakarta en Gili eilandwerden dan ook regelmatig samen activiteitengedaan. Meestal liep ik ‘s ochtends naarhet ITB en nam ik ‘s middags weer de angkotterug, deze stopte zowat voor de deurvan het studentenhostel.Ik was er verbaasd over hoe snel het aanpassenverliep, binnen twee weken keek je nergensvreemd meer vanop. Mijn maag hadaanzienlijk langer nodig om aan te passen.Het duurde ongeveer een maand voordat ikvrijwel nergens last meer van had.Transport in veel Indonesische steden gaatmet de angkot. Dit is een mini-busje dateen vast traject door de stad rijdt. Op hettraject kun je op elk gewenst moment in- ofuitstappen. Op sommige trajecten rijdende busjes 24 uur per dag, op elk traject reedeen busje met een andere kleurcodering.Het deed me soms wel een beetje aan eenweerstandscode denken. Het ritbedrag datje uiteindelijk betaalt gaat een beetje opgevoel. De angkots zijn niet echt berekendop lange westerlingen. In het begin heb ikdan ook mijn hoofd gestoten tijdens in- enuitstappen.Het leuke van Indonesië is ook dat de taaleenvoudig te leren is. Na mijn vier maandenkon ik al eenvoudige conversaties houdenen essentiële dingen vragen. De uitspraakvan de letters is gelijk aan het Nederlandsen enkele woorden komen ook overeen methet Nederlands. Woorden zoals handdoek,wastafel en koelkast zijn uit het Nederlandsgeleend. Ook veel brommergerelateerdewoorden zijn uit het Nederlands geleend.Ik had de indruk dat er vrijwel geen grammaticawas, dit scheelt ook in het leren vande taal.Andere vreemde dingen die mij zijn overkomen,zijn onder ander fotoshoots voortwee verschillende T-shirt-merken, een ontmoetingmet miss Zimbabwe en een aantalinterviews.De mensen in Indonesië zijn altijd goedlachsen behulpzaam. Bijvoorbeeld de mandie altijd de afwas deed in de dormitory wasaltijd vrolijk, hoe groot de stapel vaat ookwas. Ik heb ook het idee dat men minderformeel met elkaar omgaat. Op de werkvloerwordt er een stuk meer lol gemaakt enjaargang 30editie 121

stageDe octorotorhet fysieke contact tussen mannen is ookhoger. Het arbeidsethos op de universiteitbeviel mij ook wel. Er werden meestal wellange dagen gemaakt op de vakgroep, maarhet grootste deel van de tijd waren studentenbezig met sociale media als Facebooken Twitter. In het begin hield ik nog eenEuropees arbeidsethos aan, maar daar benik snel van afgestapt. Met een wat rustigertempo ging alles ook prima.Vliegeren is hier volkssport nummer een.Het wordt overal gedaan, in de stad op hetplatteland en door jong en oud. Ook rokenzou je als onderdeel van de Indonesischecultuur kunnen beschouwen, dit werd ookoveral gedaan. Voornamelijk de sigarettenmet kruidnagel zijn populair, de geur vandeze ‘kretek’-sigaretten was overal te ruiken.Het vliegeren en roken zijn overigens welactiviteiten die aan mannen voorbestemdzijn.Na mijn stageperiode ben ik nog een maandop vakantie geweest. Aanvankelijk klonkeen maand vrij lang, maar het was helaas zovoorbij. Je komt gauw tijd te kort aangezienhet een immens groot land is. Terwijl ikop een 125cc brommer langs rijstveldenscheurde voelde ik me als een verlichte DalaiLama. Verder nog de bekende hoogtepuntenvan Indonesië gezien, zoals: Yogyakarta,de Borobudur en de Prambanan, Bali, Gilieilanden, de Bromo vulkaan en Lombok.Uiteraard is een stage niet alleen maarpret, er moet ook nog een beetje gewerktworden. De opdracht was anders dan aanvankelijkwas beschreven, dit was wel evenschrikken. Maar na een kort berichtje aanmijn stagebegeleider was alles weer in orde.De opdracht ging om het bepalen van eenpositie in de echte wereld aan de hand vaneen pixel-positie in een videoframe. Dezeafbeeldingen waren afkomstig van een UnmannedAerial Vehicle(UAV). Deze translatietussen de positie in de echte werelden pixelpositie bestond uit het veelvoudigtoepassen van transformaties tussen assenstelsels,wat op een matrix-multiplicatieneerkomt. Dit alles is geschreven in C++met behulp van de open bron computervisie-bibliotheekOpenCV.Het mooie van mijn stage vond ik ook dat iksamen met de andere studenten in de zelfdewerkruimte kon zitten. We gingen dan ookbijna altijd samen lunchen. De werkruimtebestond voor 30% uit gebedsruimte en 70%werkruimte. De schoenengrens was duidelijkaangegeven en was een van de weinigedingen die strikt werd gehandhaafd. Erwas zelfs een slaapplek onder een bureauvoor studenten die een nacht doorhaalden,vooral bij een naderende deadline werd daargebruik van gemaakt. Ook tussen de middagkon je hier een middagdutje doen.Na vier maanden weg te zijn geweest merkje pas echt de dingen die je waardeert aanNederland. Een van de dingen die ik tochhet meest heb gemist is het fietsen. Ook ishet fijn dat ik weer rooibosthee en water uitde kraan kan drinken. Ook de frisse luchtkon ik weer waarderen in Nederland.Indonesië is zeker een aanrader voor mensendie een leuke stageplek zoeken. De mensenzijn leuk, het klimaat goed en het eten lekkeren goedkoop. Ik hoop dan ook dat ze inde toekomst elektrotechnici nodig hebben.De werkruimte op het ITB22jaargang 30editie 1

activiteitM’n kiddo’shebben biernodig!Auteur: Anja van GestelGesloopt, tevreden en trots viel ik op m’n bed neer om de komende 13 uurniet meer wakker te worden. Wat een geweldig mooie intro! Gesloopt,allereerst door de Bestorming van de Bastille. Nadat je kiddo’s je de vraagstellen welke tactiek er gebruikt gaat worden, waarop je geantwoord hebtdat iedereen zich op volle snelheid in dient te zetten, is het prachtig omte zien hoe iedereen met modder, zweet en een lach uiteindelijk de baanverlaat. En het kon natuurlijk niet zonder een heerlijke vieze groepsknuffel,zodat nu écht iedereen vies was!Gesloopt ook door de teambuildingactiviteiten,die voor een nog hechtere band inde groep zorgden. We hebben nog steedsrespect voor onze tenniskoning die onsteam naar de overwinning hielp door op hetlaatst nog 3 mensen te verslaan! Alsof hetniet anders kon werd dit beloond met eenbidon vol gekoeld(!) bier!Natuurlijk zorgde het drukke nachtlevenook voor de nodige dosis vermoeidheid.Elke avond werd er volop gedanst en er leeksoms geen limiet te zijn aan het aantal litersdat gedronken kon worden. Elke kroeg enclub in Enschede én Hengelo hebben we bezocht,en we hebben samen met een kiddoalle shotjes in de Vestingbar uitgeprobeerd!Uiteindelijk kwam het bij mij vooral doorhet beruchte kamp! Midden in de nachtde hele omgeving verkend (of eerder verdwaald?)bij de dropping, ons (vrouwelijk)haar nog steeds in de knoop na de HighlandGames en zoveel fietsen dat ik niet meer instaat was korter dan 5 uur te doen over defietstocht terug naar huis. Maar gelukkigkonden mijn vrouwelijke kiddo en ik ons inhet zwembad goed vermaken met het spottenvan alle jongens in zwembroeken en metsixpacks! Want tussen al die jongens, heb jesoms ook even een genietmomentje nodig ;)Wat, naast de jongens, ook niet onvermeldmag blijven was Scintilla’s 62e cantus!Een paar uur met z’n allen zingen en bierdrinken, plezier hebben en nog meer bierdrinken, was voor mijn kleintjes een grootsebelevenis! Als doegroepouder moet je goedvoor je kiddo’s zorgen, en dat is tijdens zo’ncantus niet altijd even makkelijk. Maar gelukkigging ik daar blijkbaar in mijn slaapmee door, mijn gemompelde uitspraak blijfteen fenomeen.Erg tevreden was ik ook, omdat deze weekop geen één manier minder mooi is geweestdan dat ik van tevoren had gedroomd.Maar het meest ben ik nog trots op wat ikals doegroepouder heb kunnen neerzetten.Het begeleiden van deze geweldige groep,tenminste de dagen dat ik wél kon praten,zou ik voor geen goud hebben willen missen.En zo val je in slaap, want tijdens de introis daar amper tijd voor. Onze prachtigePerry-shirts zijn dan wel vervaagd door hetschuim van de schuimparty, maar ze blijvende herinnering aan ‘s werelds compleetgestoordste intro ooit! Weltrusten Perry’s!Prrrrr….jaargang 30editie 123

fotopaginaConstitutieIntroductie24jaargang 30editie 1

fotopaginaEEFBASuit-up dayjaargang 30editie 125

de junctieDe JunctieAuteur: Tijmen HagemanBinnen Scintilla is er een aantal mensen die in veel commissies actief zijnof vaak in het Edu-café aanwezig zijn en die door velen herkend worden.Aan de andere kant zijn er ook zat mensen die onbekender zijn, maarwaarvan de gezichten bij sommigen wel bekend voorkomen. Met dezesplinternieuwe rubriek probeert de Vonk-commissie door middel vaneen interview deze leden meer bekendheid te geven binnen Scintilla. Denaam ‘De Junctie’, het raakvlak van n- en p-gedoteerd halfgeleidermateriaal,slaat op het contrast van de bekendere en onbekendere leden. Eensubtiel aangelegd spanningsveld in de vorm van deze nieuwe rubriek zaleen stroming van bekendheid door Scintilla teweeg brengen. Het spits zalworden afgebeten door Vincent Nibbelke.Hoe zou je jezelfomschrijven?Met vrolijkheid, dat sowieso. Verder, als ikiets echt leuk vind, dan ben ik er ook ergactief in en als ik iets niet leuk vind, danbesteed ik er zo min mogelijk aandacht aan.Dat zie je bijvoorbeeld terug in mijn studievakken.Ook heb ik het associatief denken.Daarom spring ik nog wel eens van de hakop de tak.Waar woon je ophet moment?Ik woon in Twekkelerveld in Enschedein een duplexwoning. Het is een huurwoningwaar ik samen met twee anderenwoon. Een daarvan studeert ookEL en spreek ik dagelijks, de ander is eenChinees meisje waar ik niet zoveel meeheb.Wat vind je hetgaafst aan hetstudentenleven?De dingen die je naast je studie doet. Ikzit bij de theatervereniging en de cabaretverenigingen ik vind het heerlijk om daternaast te doen. Bij beiden wordt het mijnderde jaar. De laatste tijd zie je dat veelmensen van theater wel eens naar cabaretgaan kijken. Je wordt dus een beetje datwereldje in gezogen, maar het is wel alsof jein een warm bad stapt.Verder vind ik het erg fijn om met leukemensen samen te wonen. Ik heb samengewoondmet mensen waar ik erg goed meekon opschieten, maar ik heb ook met tweeChinezen samengewoond die vaak in huneigen taal met elkaar spraken en toen voeldeik me wel een beetje vreemd in mijn eigenhuis.Heb je naast theatersportook nogandere hobby’s?Mijn grootste hobby is alles wat met videote maken heeft: het maken, bewerken,omzetten en ook het kijken van video’s hoorter bij. Films, series, dat soort dingen, datloopt wel eens door tot half twee ’s nachtsterwijl je dan om kwart over zeven weer opmoet. Ik vind Disney erg leuk, niet zozeerom het verhaal maar juist de techniek dieerachter zit, zolang het maar mooi en kunstzinnigis. Ook kijk ik veel talentenjachten,met op het toppunt zo’n veertien uur perweek.Ook heb ik wel eens een treinreis gemaaktnaar Umeå in Noord-Zweden. Ik was samen26jaargang 30editie 1

de junctiemet een jongen uit Zweden bezig met eenvideoproject en die had mij voor de grapuitgenodigd om langs te komen. Toen hebik “okee” gezegd en toen ben ik er in 33 uurmet de trein heen gereisd. De terugweg zou“slechts” 28 uur duren. Toen zat het slaapgedeelteal vol en zat ik in een stoel, dus kon ikniet slapen. Het plan was dat ik de volgendenacht om 1 uur weer in Enschede zou zijn.Maar door vertraging ging de trein vanuitKopenhagen pas later, waardoor ik de treinnaar Nederland miste. Ik kon geen hotelvinden en wilde met mijn koffer vol dureapparatuur niet op het station blijven. Dusging ik in de trein zitten naar Dortmund,welke uiteindelijk naar Düsseldorf bleek tegaan. Uiteindelijk, toen ik de volgende dag’s avonds weer thuis bij mijn ouders was enin bed lag, was ik zo’n 60 uur wakker geweest.Ben jij een echteklusser?Ja en nee. Ik ben iemand die, wanneer ietsniet werkt, per se wil uitvinden waarom datzo is en het dan ook repareren. Maar omzelf iets te beginnen... Het komt zeg maarniet echt van de grond. Ik kan wel de ideeënproduceren, maar ik heb er de tijd niet voor:ik studeer vijf dagen in de week, doe eenavond theatersport en een avond cabaret,ben in het weekend wel eens bij mijn oudersen meer van dat soort dingen, dus eigenlijkblijft er te weinig tijd voor over.Maar tijdens je studieheb je wel eensleuke projectengedaan. Kun je daarwat over vertellen?Het B2-project was sowieso echt geweldig.Ons project was om een SLAM-robot temaken (Simulataneous Localization AndMapping) die de omgeving probeert tescannen en in kaart probeert te brengen entegelijkertijd zijn positie daarin probeert tebepalen. Ondanks dat het uiteindelijk niethelemaal gelukt is, was het wel erg leerzaam,vooral het leren programmeren in C.Het eind-P-project vond ik nog wel hetleukste omdat we daar een klasse-D-versterkerprobeerden te maken. Omdat weniet konden kiezen tussen twee methodesom een PWM-signaal te genereren hebbenwe ze beiden gebouwd, en waren ze verwisselbaar.Je kon dus het verschil horen, en datwas echt geniaal.Waarom ben je ELgaan studeren?Vanuit Emmen werd je redelijk gepushednaar Groningen, waar veel open dagen enactiviteiten georganiseerd werden. Zij haddenmeer een mentaliteit van “zoek het zelfmaar uit”: je ziet maar dat je er komt, je regeltje eigen eten, en die mentaliteit ligt mij niet.Bij Twente komt dat meer van henzelf uit.Ik heb er eerst naar werktuigbouwkunde,natuurkunde en scheikunde gekeken, enomdat mijn vader elektro heeft gestudeerdben ik daar ook maar naartoe gegaan. Dooreen voorlichting op mijn school had ik bijWB goede verwachtingen, maar die werdenuiteindelijke alleen waargemaakt bij EL.Hoe ver ben jegevorderd met jestudie?Ik ben op het moment nog bezig met hethalen van tweede- en derdejaarsvakken. Ikben ook bezig met mijn minor ‘kunst, mediaen technologie’. Dat wordt deels op endoor de AKI gegeven. Daar mag je allerleivage opdrachten doen en hoe minder jevraagt, hoe meer ze eigenlijk goed moetenrekenen, omdat je dan gewoon de vrijheidaan jezelf houdt.Ben je actief bijScintilla?Nee. Het eerste jaar wilde ik me focussen opmijn studie en halverwege mijn tweede jaarben ik in het theatersportbestuur belandwaar ik 14 maanden ben blijven hangen.Op de middelbare school was ik redelijkactief: ik heb onder andere bijles gegeven,heb bij de schoolkrantredactie gezeten enheb zo’n beetje de roosteradministratieovergenomen, vooral voor de tentamenroosters.Op een gegeven moment dachtik: dit kan veel logischer ingedeeld worden!Misschien dat ik dus wel wat ga doen bijScintilla.Heb je plannenvoor detoekomst?Ik ga eerst mijn bachelor afronden endaarna een master doen. Ik weet nog nietof ik specifiek een master elektrotechniekga doen, maar in ieder geval wel aan de UTomdat de sfeer hier zo goed is. Verder zie ikwel wat er op mijn pad komt en wat ik leukvind. Dat verandert voor mij ook nog weleens. Als ik nog een keer een reis ga maken,zou ik wel naar alle Disneyparken over dewereld willen gaan.jaargang 30editie 127

commissieVirtuele LAN’s:Hoe IEEE 802.1Qbij Scintilla wordtgebruiktHet zal de vaste SK-bezoeker vast wel eens zijn overkomen: een thin client(zo’n kleine SK-computer) die het niet doet. En de kans is groot dat eenSOTter dan iets riep met “verkeerd poortje” of “ander VLAN”. Maar allecomputers in de SK zitten toch op UTnet, dus wat nou “verkeerd poortje”?En waarom heeft iemand dan überhaupt aan die kabel zitten knoeien enwaarom stopt het SOT deze kabel niet gewoon terug in het juiste poortje?Daarnaast komt het steeds vaker voor dat iemand zeurt over een gebruikteURL (“Je moet niet ‘computernaam.scintilla’ gebruiken, maar gewoon‘computernaam’ of ‘computernaam.scintilla.utwente.nl’!”). In dit artikelwordt uitgelegd wat er de afgelopen tijd veranderd is, waarom deze zakenspe(e)l(d)en en wat de toekomst nog brengt.Auteur: Erwin Bronkhorst (Scintilla Operator Team)GeschiedenisLaat ik beginnen met een stukje geschiedenis.Vroeger, toen Scintilla nogin Hogekamp zat, gebruikte de Scintillakamerongeveer 1 internetaansluiting endeze werd gebruikt door Utelscin. Utelscinfungeerde als router (NAT) in het Scintillanetwerk,zodat alle computers, printers enandere netwerkapparatuur in de SK viaUtelscin verbinding maakten met internet.Het voordeel hiervan was dat de beveiligingtegen het boze internet volledig op Utelscinkon worden uitgevoerd: de individuelecomputers konden niet zomaar van buitenafbereikt worden. De computers in deSK hadden in dit netwerk een IP-adres inde vorm ‘10.0.x.y’ en een hostname die eindigdeop ‘.scintilla’. Scintilla bestond voor debuitenwereld uit 1 IP-adres en 1 hostname(utelscin.ewi.utwente.nl) en via dit adreswaren alle services, zoals de website, e-mailen FTP te bereiken.Toen Scintilla begon met het virtualiserenvan services (zie Vonk 26-4) was dat ooknog steeds de situatie: elke virtuele machinebij Scintilla kreeg een eigen 10.0.x.y-IPadresen een hostname eindigend op ‘.scintilla’.Doordat al het internetverkeer viaUtelscin binnen kwam, kon Utelscin zelfhet verkeer voor poort 80 doorsturen naarwww.scintilla en het verkeer voor poort 21naar ftp.scintilla. Gebruikers hoefden enkelutelscin.ewi.utwente.nl te gebruiken voorelke dienst bij Scintilla en Utelscin regeldewel dat het op de juiste plaats terecht kwam.28jaargang 30editie 1

commissieVerhuizingToen Scintilla in 2008 naar de Zilverlingging verhuizen, was er geen plaats meervoor Utelscin in de Scintilla-kamer. Gelukkigbiedt de Universiteit Twente eenlocatie voor servers van verenigingen in eenofficiële serverruimte en ook Scintilla mochthaar servers hier plaatsen. Dit gaf echtereen probleem: het netwerkverkeer naarde computers in de SK verliep altijd fysiekvia Utelscin. Een netwerkkaart in Utelscinwas verbonden met internet en de anderenetwerkkaart was verbonden met de computersin de SK. Door Utelscin naar eenserverruimte te verplaatsen, ontstond hiereen probleem: hoe gaan we een kabel leggenvan Utelscin naar de computers in de SK,als deze machines enkele tientallen metersuit elkaar staan, in verschillende gebouwen?VLANsDe oplossing is eigenlijk heel eenvoudig: erliggen al kabels van de serverruimte naar deScintilla-kamer. Het enige nadeel daarvan isdat ze via switches lopen die ook op UTnetzijn aangesloten. Deze switches zijn geengoedkope 8-poorts tafelmodel-switches,maar dure 19 inch-apparaten die eigenlijkeen computer op zich zijn. Deze ‘managed’switches hebben de mogelijkheid om eennetwerk (LAN) op te delen in verschillendeVirtuele netwerken (VLANs). Op fysiekniveau zit het allemaal aangesloten op hetzelfdenetwerk, maar onder water (op dedatalink-laag) worden de netwerken gescheiden.Hiervoor wordt de standaard IEEE802.1Q gebruikt.Een ‘normale’ switch stuurt een binnenkomendethernetpakketje naar de juiste poort,afhankelijk van waar het MAC-adres van debestemming te vinden is. Het maakt daarbijniet uit achter welke poort dit MAC-adreszit: alle machines zitten immers in hetzelfdeLAN. In het geval van een VLANwordt een pakketje echter ‘getagged’, watniet meer betekent dan dat er een extra veldvan 4 bytes aan het ethernet-pakket wordttoegevoegd. Een van de velden in deze6 bytes 6 bytes 4 bytes46 - 1500 bytesMAC-adresBestemmingMAC-adresBronTag Protocol ID(0x8100)802.1QTagUser PriorityDe managed switches die op de Universiteit Twente gebruikt worden zijn geen kleine consumentenswitches,maar grote 19” apparaten. Het zijn eigenlijk computers opzich die uitbreidbaarzijn door extra switchmodules toe te voegen.Type/LengteCFIVLAN ID(VID)2 bytes 3 bits 1 bit 12 bitsData4 bytesCRCchecksumIn de afbeelding zie je hoe in een ethernet-pakket een VLAN-tag wordt toegevoegd. Het VID is12 bits van de gehele VLAN-tag van 4 bytes.Na het toevoegen van de VLAN-tag wordt de CRC-checksum van het pakket aangepast, zodatook switches die geen VLAN’s ondersteunen het pakket op juistheid kunnen controleren.tag is ‘VID’ en dit is een 12 bits getal. Demanaged switch behandelt vervolgens allepakketten met dezelfde VID als pakkettenin hetzelfde netwerk. Als een computer opeen poort van de managed switch geen gebruikmaakt van het VID dat bijvoorbeeldeen broadcast-pakketje heeft meegekregen,dan zal de switch dit broadcast-pakket nietop die betreffende poort uitsturen en zal diecomputer het pakket niet ontvangen. Hiermeeheb je twee virtuele LANs gemaakt:als de ene computer een broadcast-pakketjestuurt binnen het ene VLAN, dan krijgt eencomputer in een ander VLAN dit pakketjeniet, ook al zit die computer fysiek in dezelfdeswitch.Tagged enUntagged VLANDe meeste netwerkkaarten versturen echterstandaard pakketten zonder de specialeVLAN-tag, waardoor effectief alsnog allecomputers op dezelfde dure switch in hetzelfdeLAN zouden komen te zitten. Omtoch op een gebruiksvriendelijke maniertags te kunnen gebruiken, kun je de managedswitch zo instellen dat deze zelf tagstoevoegt, afhankelijk van op welk fysiekpoortje een computer is aangesloten. Demanaged switch kan bijvoorbeeld zo geconfigureerdworden dat al het verkeer oppoort 5 van de switch een tag met VID 15meekrijgt, terwijl al het verkeer dat op poort6 van de switch is aangesloten, altijd de tagjaargang 30editie 129

commissieVoorbeeld van een VLAN-configuratie onder Windows (Winscin). Je kunt als beheerdernieuwe VLAN’s toevoegen door het gewenste VID in te vullen. In deze afbeelding kan ‘UntaggedVLAN’ niet (meer) worden toegevoegd, omdat er al een untagged interface (VID 0,Scintilla) aanwezig is.met VID 14 meekrijgt. Dit gebeurt voordatde daadwerkelijke switch het verkeer naarde juiste poort stuurt. De ‘kern’ van de managedswitch zal dus pakketjes met VID 14van poort 6 krijgen en pakketjes met VID15 van poort 5. Deze zitten niet (meer) inhetzelfde netwerk, waardoor de computersniet (op ethernetniveau) met elkaar kunnenpraten. Andersom zal de configuratieer ook voor zorgen dat verkeer met VID15 weer zonder tag op het fysieke poortje 5van de switch uitkomt, zodat de computerdie daarop is aangesloten het pakketje noggewoon begrijpt. Dit wordt “untagged”genoemd: de ethernet-pakketten komenzonder VLAN-tag uit het fysieke poortjeop de switch.Een andere manier is om de tag op hetethernet-pakketje te laten staan (“tagged”).Dit vereist wel dat de computer die op datpoortje is aangesloten, is ingesteld om pakketjesmet dat specifieke VID te ontvangenen te versturen. Het VLAN-tag dat aanhet ethernetpakketje is toegevoegd wordtnamelijk in de header meegegeven en alseen computer dit niet begrijpt, zal het pakketjeniet verwerkt kunnen worden. In vrijwelalle gevallen kun je het besturingssysteemvertellen dat een bepaald VLAN-taggebruikt moet worden op de netwerkinterface.Het gebruik van een tagged VLANneemt nog een voordeel met zich mee: jekunt namelijk pakketjes met verschillendeVID’s een poortje uit laten komen. Als jevervolgens de computer die is aangeslotenop het poortje kunt vertellen dat elk vandeze pakketjes moet worden ontvangen,dan kun je dus deelnemen aan meerdere(V)LAN’s. De mogelijkheid van het instellenvan meerdere VID’s is, als je Windowsgebruikt, afhankelijk van je netwerkdrivers,maar in Linux kan dit met de juistekernelmodules altijd ingesteld worden. Ditresulteert ook echt in meerdere virtuelenetwerkkaarten en daarmee virtuele LAN’s.De gebruiker moet immers niet zelf hoevennadenken over welk VID bij welk LANhoort.De meeste managed switches hebben een‘uplink’-poort ingesteld die pakketjes vanvrijwel alle VID’s doorstuurt en ontvangt.Zo kunnen VLAN’s ook over switches heenblijven bestaan: als een pakketje met VID 5een switch verlaat en binnen komt op eenandere switch, dan behoudt deze zijn tagen kan hij alsnog worden afgeleverd op eenpoortje met een apparaat dat VID 5 accepteert,of via een poortje dat de tag met VID5 verwijdert en het pakketje untagged ophet fysieke poortje doorlaat.Managed switches kunnen (en moeten)ook worden geconfigureerd om bepaaldeVLAN’s niet te accepteren. Hiermeevoorkom je dat je zelf een computer kuntaansluiten op bijvoorbeeld het fysiekepoortje 8 van de switch en de computer vervolgensinstelt om bijvoorbeeld pakketjesmet VID 5 te verzenden en te ontvangen,terwijl je helemaal geen toegang zou mogenhebben tot dit VLAN. Een switch kan zoingesteld worden dat pakketten met VID 5niet worden geaccepteerd. Deze zullen dan30jaargang 30editie 1

commissieroot@patricia:~# ifconfigeth0 Link encap:Ethernet HWaddr 00:40:63:f4:ae:c5inet addr:10.0.3.55 Bcast:10.0.3.255 Mask:255.255.252.0inet6 addr: fe80::240:63ff:fef4:aec5/64 Scope:LinkUP BROADCAST RUNNING MULTICAST MTU:1500 Metric:1RX packets:4505540 errors:0 dropped:0 overruns:0 frame:0TX packets:1929565 errors:0 dropped:0 overruns:0 carrier:0collisions:0 txqueuelen:1000RX bytes:406956444 (388.1 MiB) TX bytes:172837196 (164.8 MiB)Interrupt:18 Base address:0xf800eth0.1803 Link encap:Ethernet HWaddr 00:40:63:f4:ae:c5inet addr:130.89.190.87 Bcast:130.89.190.255 Mask:255.255.255.0inet6 addr: fe80::240:63ff:fef4:aec5/64 Scope:LinkUP BROADCAST RUNNING MULTICAST MTU:1500 Metric:1RX packets:4462619 errors:0 dropped:0 overruns:0 frame:0TX packets:1929534 errors:0 dropped:0 overruns:0 carrier:0collisions:0 txqueuelen:0RX bytes:322676074 (307.7 MiB) TX bytes:172830998 (164.8 MiB)De netwerkconfiguratie van een thinclient in de SK. In de groene cirkels staat de naam van de netwerkinterface, in de gele cirkels het IP-adresen in de rode cirkels het MAC-adres. Hier kun je zien dat het om dezelfde fysieke netwerkkaart gaat (het MAC-adres is gelijk), maar dat ervirtuele netwerkkaarten in Linux zijn aangemaakt. eth0 is de untagged VLAN-interface en eth0.1803 de tagged 1803 VLAN-interface.zowel aan de inkomende als uitgaande kantvan het poortje geblokkeerd worden. Jouwcomputer zal daardoor geen verbindingkunnen krijgen met dit netwerk.Het EducaféTerug naar de situatie bij Scintilla, na deverhuizing. Scintilla had zijn eigen LAN(namelijk het netwerk achter Utelscin) enwilde dit graag behouden. Inter-Actief, devereniging die tegelijkertijd verhuisde, hadhetzelfde ‘probleem’: de beheerders vandie vereniging wilden hun eigen netwerk(toevallig met IP-adressen ’10.1.x.y’) ookbehouden en wilden hun router ook in eenserverruimte op de UT ophangen. ICTSheeft toen voor de studieverenigingen vanEWI (Abacus had hier overigens geen lastvan) een VID gereserveerd. Utelscin (enook de server van Inter-Actief ) werdenaangesloten op de switch in de serverruimteen die switch plaatst op elk pakketje datbinnen komt op een van die poortjes eentag met VID 165, het ‘EWI-SV Backend’-VLAN. Met deze tag op zak kunnen deethernet-pakketjes de weg naar het Educafémoeiteloos vinden zonder dat een willekeurigander persoon op UTnet dit verkeerook binnen krijgt: vrijwel alle (uitgaande)poortjes op de switch zijn namelijk ontoegankelijkvoor pakketjes met VID 165,maar de managed switch in het Educaféaccepteert deze pakketjes wel. Vervolgenswordt het tag weer van de pakketjes gehaaldop alle poortjes waar een Scintilla- of Inter-Actief-computer op is aangesloten. DoordatScintilla een andere IP-ruimte gebruiktdan Inter-Actief treden daar geen IP-conflictenop en kunnen beide netwerken naastelkaar op hetzelfde (V)LAN draaien. Voorde volledigheid: de switch in het Educaféhangt in het borrelhok en de poortjes zijnaangesloten op de netwerkaansluitingen inde Scintilla-kamer.Opheffen NATDeze uitleg is echter nog geen directe reactieop de opmerkingen uit de inleiding. Allepoortjes die in de SK uitkomen zijn namelijkin de switch ingesteld om VID 165 teaccepteren en untagged aan te bieden. Eris dus (nog) geen sprake van verkeerdepoortjes.Ruim een jaar geleden heeft ICTS aangegevendat ze VLAN’s die tussen meerderegebouwen liggen willen afschaffen.Aangezien het EWI-studentenVLAN tussende serverruimte en de Zilverling ligt,wil ICTS graag dat dit VLAN wordt afgeschaft.Daar komt bij dat ICTS wil dat ergeen NAT (de situatie waarbij meerderecomputers achter 1 internetaansluitingzitten) gebruikt wordt. Als er namelijkkwaadaardige activiteit op een internetaansluitingwordt waargenomen, hoeftniet het volledige NAT (en dus de volledigeinternetaansluiting van Scintilla) afgeslotente worden, maar kan alleen de kwaadaardigemachine geblokkeerd worden.Het SOT is bereid hier aan mee te werken,maar omdat we te maken hebben met vrijwilligersdie ook nog willen studeren, kandit niet in een keer veranderd worden. Ermoet namelijk goed nagedacht wordenover beveiliging (als de computers niet meerachter de sterke Utelscin zitten, maar rechtstreeksaan het boze internet, dan moetelke machine zelf gefirewalled worden) enook de netwerk-boot (zie Vonk 27-1) diegebruikt wordt, werkt niet meer zo makkelijk.Het SOT voelde daarom veel vooreen overgangssituatie, waarbij de computers(tijdelijk) zowel rechtstreeks op UTnetals op het oude vertrouwde EWI-SV Backend-VLANwaren aangesloten. Normaalgesproken zou dit erg lastig worden, methet beperkte aantal netwerkpoortjes in deSK en het feit dat een thin client maar 1jaargang 30editie 131

commissienetwerkpoort heeft, maar VLAN’s makendit juist mogelijk!De overgangssituatieZoals eerder gezegd, wordt VID 165 untaggedaangeboden aan computernetwerkpoortjesin de Scintilla-kamer. Dit is ophet moment van schrijven nog steeds hetgeval. De meeste netwerkpoortjes zijn echteraangesloten op een poort op de switch,die ook tagged VID 1803 accepteert. VID1803 is het ‘Zilverling Studenten’-VLANen dit VLAN is rechtstreeks aangesloten opde UT-router en daarmee (vrijwel direct)verbonden met het internet. Computers indit VLAN krijgen dan ook een 130.89-IPadresvan de DCHP-server van de UT.Door de computers in de SK zo in te stellendat ze ook (tagged) netwerkverkeer metVID 1803 accepteren en verzenden, kunnenze dus rechtstreeks op UTnet wordenaangesloten. Dit is ook precies wat we bijde thin clients hebben gedaan: deze clientshebben, naast hun ‘normale’ netwerkkaartnog een virtuele netwerkkaart voor VID1803. Momenteel starten de thin clientsnog op via VID 165 (de PXE-boot vaneen netwerkkaart is zo primitief dat taggedVLAN’s niet worden ondersteund) maarzodra de basis-image voor het booten isingeladen, wordt de virtuele netwerkinterfaceaangemaakt en verloopt de rest van hetnetwerkverkeer via UTnet.De server Utelscin heeft wel meerderefysieke netwerkkaarten en is dan ook mettwee netwerkkabels op de switch in deserverruimte aangesloten. De ene poort isuntagged ingesteld op VID 165, om nogop de ‘oude’ manier met de SK te kunnenpraten. De andere poort is echter untaggedingesteld op een ander VID, die ook rechtstreekstoegang geeft tot UTnet. Dit isniet VID 1803, maar VID 119. Dit betekentdus dat Utelscin en de SK niet meerin hetzelfde (V)LAN zitten, maar gelukkigwerkt IP ook tussen LAN’s (dat is immersook de reden dat je kunt internetten).De oplettende lezer zal gemerkt hebbendat aan het begin van deze alinea ‘meestenetwerkpoortjes’ staat. ICTS moet handmatiginstellen dat dit (tagged) VLANwordt geaccepteerd op elk van de poortjesop de switch in het Educafé en door watpraktische oorzaken zijn niet alle poortjesop dezelfde manier ingesteld. Aangezienbijvoorbeeld de printer zelf geen taggedVLAN’s ondersteunt, was het poortje vande printer bijvoorbeeld niet ingesteld voorhet gebruik van het tagged VLAN met VID1803. Toen het bestuur besloot om de SKanders in te richten, zijn sommige netwerkkabelsomgedraaid, waardoor een thin clientgeen verbinding meer kon maken metVID 1803 omdat de thin client op het(oorspronkelijke) poortje van de printerzat. De printer zelf had hier geen last van:pakketjes met (tagged) VID 1803 werdenniet begrepen en werden daarom gewoonweggegooid, terwijl de ‘normale’ pakketjesvan het VLAN met VID 165 untagged binnenkwamen en dus nog gewoon te begrijpenwaren.De toekomstHet is de bedoeling dat binnenkort hetvolledige (gebouwoverschrijdende) VLANmet VID 165 wordt opgeheven. Dit heeftdirect tot gevolg dat de (interne) IP-rangevan Scintilla (10.0.x.y) met de bijbehorendehostnames (computernaam.scintilla) nietmeer te gebruiken is. Dit is tevens de redendat het SOT hamert op het gebruik van de(externe) hostnames, eindigend op .scintilla.utwente.nl.Hiermee forceer je namelijk(in de SK) het gebruik van VLAN 1803 enben je dus voorbereid op de situatie dat hetinterne netwerk is opgeheven. In verbandmet de overgangssituatie is een hostnamedie op .scintilla eindigt vaak nog wel te gebruiken,maar het is een goede gewoonteom dit niet meer te doen.Als het VLAN met VID 165 opgehevenkan worden, dan zal het SOT aan ICTSvragen om alle poortjes op de switch in hetEducafé die naar de Scintilla-kamer gaan,anders in te stellen. Waar nu VID 165 untaggedwordt aangeboden en geaccepteerd,en VID 1803 tagged wordt aangeboden engeaccepteerd, is straks VID 165 niet meernodig. Naast het feit dat het technisch nietmogelijk is, is het ook nog eens heel onhandigom geen untagged VLAN op eenswitchpoort aan te bieden. Dit maakt hetnamelijk onmogelijk om ‘gewoon’ even jecomputer op het netwerk aan te sluiten:je moet deze eerst configureren voor hetgebruik van VID 1803. Daarom zal ditVLAN untagged op de SK-poortjes gezetworden, zodat een computer dan meteenop UTnet is aangesloten als je deze op hetnetwerk aansluit.Aan de kant van Utelscin is de wijzigingminder ingrijpend: de kabel kan uit denetwerkkaart die Utelscin verbindt met hetswitchpoortje waar VID 165 op aanwezigis. ICTS kan vervolgens deze poort andersconfigureren en hier weer een ander apparaatop aansluiten.Trucjes met VLANHet gebruik van VLAN’s maakt allerleifysieke opstellingen mogelijk, die vreemd(of zelfs onmogelijk) zijn in de ogen vaniemand die VLAN’s niet kent maar verderwel verstand heeft van netwerken. Neemhet voorbeeld van Utelscin: op dit momentheeft de server twee netwerkkaarten die elkmet een kabel naar dezelfde switch gaan. Jezou normaal gesproken zeggen dat dit nutteloosis, omdat beide kabels toch van dezelfdeuplink gebruik maken (het is immersdezelfde switch). Door de VLAN’s zijn hetechter twee verschillende netwerken en isdit analoog aan het gebruik van twee verschillendeswitches.Een andere vreemde opstelling is het gebruikvan netwerkkabels door (ogenschijnlijk)een loop te creëren. Iedereen metverstand van switches zal je vertellen dat jeniet met een kabel twee poortjes van dezelfdeswitch aan elkaar moet knopen: deswitch raakt hier compleet van in de war enzal onbruikbaar worden. Je kunt echter meteen managed switch deze ‘loops’ maken endeze kunnen zelfs nuttig zijn. Stel dat je eenVLAN hebt met VID 4 en een VLAN metVID 5 en je wilt deze VLAN’s met elkaarverbinden, zodat ze in hetzelfde VLAN zitten.Op poort 1 van de switch zit bijvoorbeeldeen computer untagged in VLANmet VID 4 en op poort 2 van de switch ziteen computer untagged in VLAN met VID5. Als je nu de switch zo instelt dat poort4 van de switch untagged VID 4 aanbiedten poort 5 untagged VID 5, dan kun je eenkabel aansluiten tussen de poorten 4 en 5.Het verkeer dat de computer op poort 1verstuurt, wordt direct na binnenkomt opde switch voorzien van VID 4. De switchstuurt het pakketje vervolgens naar poort4 (deze zit immers in het VLAN met VID4), maar voordat het pakketje deze poort32jaargang 30editie 1

commissieverlaat, wordt het tag verwijderd. Het pakketjekomt dus untagged binnen op poort5, waar deze door de switch een tag metVID 5 meekrijgt. Al het (untagged) verkeerdat binnen komt op poort 5 wordt namelijkgezien als verkeer met VID 5. Het pakketjewordt vervolgens naar poort 2 verstuurd enweer ontdaan van zijn tag. De computer oppoort twee kan dit pakketje gewoon ontvangen.Hoewel de computers dus intern inde switch in verschillende VLAN’s zitten,zitten ze in de praktijk toch in hetzelfde (V)LAN. In de meeste situaties is het handigerom de switch anders te configureren (bijvoorbeeldpoort 2 in plaats van untaggedVID 5 in te stellen op untagged VID 4),maar in sommige gevallen kan het prikkenvan een kabeltje net iets sneller zijn.ConclusieEen VLAN is een handige manier om eengroot computernetwerk op te delen in kleinerevirtuele LAN’s, zodat bijvoorbeeld dehoeveelheid broadcastverkeer kan wordenverminderd. Ook kan het gebruikt wordenvoor beveiliging, omdat al je verkeer binnenje eigen VLAN blijft: de managed switchzorgt voor een scheiding die overeen komtmet een fysieke scheiding die je hebt bij hetgebruik van meerdere switches. Er hoeftechter maar 1 switch gebruikt te worden,waardoor je veel flexibeler bent en waardoorje remote ‘kabels kunt prikken’.Mocht je naar aanleiding van dit stuk nogvragen hebben, dan kun je deze altijd aanmij of aan het SOT stellen. Dit stuk is metde grootste zorg geschreven, maar ik bengeen expert op het gebied van VLAN’s enandere netwerkgerelateerde zaken. Het kandaarom zijn dat de informatie in dit artikelniet geheel accuraat is. Daarnaast zijn sommigedingen in dit artikel vereenvoudigd,om het stuk leesbaar en begrijpelijk tehouden. Raadpleeg daarom altijd officiëledocumentatie als je zelf met VLAN’s aan deslag wilt gaan.Vind jij dit artikel interessant? Kom bij het SOT!SOT - Algemeen lidHet SOT is op zoek naar enthousiaste nerdsdie het leuk vinden om het computerparkvan Scintilla en het netwerk te beheren en teonderhouden. Daarnaast wil het SOT nogeen aantal veroudere applicaties herschrijven,dus heb je programmeerervaring of wilje dit opdoen: kom dan eens langs op eenvergadering of knutselavond!Erwin Bronkhorstjaargang 30editie 133

carrièrePromovendi, watdoen ze noueigenlijk?Auteur: Robert BrookhuisJe komt ze tegen bij vakken als EM-Veld, het B2-Project en Realiseren inMaterialen: promovendi. Maar wat doen ze nou eigenlijk? Menig EL-erzal het zich hebben afgevraagd, maar wellicht niet hebben durven vragen.Marcel Wenting kwam naar mij toe of ik wat wilde vertellen over mijnpromotie en hoe mijn gemiddelde werkdag eruit ziet.Voor mij is het is allemaal begonnen tijdensmijn afstudeeronderzoek bij de leerstoelTransducers Science and Technology(TST). Ik heb hier voor Philips aan eenMEMS spiegeltje voor een laserprojectiesysteemgewerkt. Ik kwam erachter dathet doen van onderzoek leuk is, vooral alshet een directe toepassing heeft. Ik vondhet onderzoek bij TST zelfs zo leuk dat ikbesloot er mijn baan van te maken.Promoveren is dus een echte baan, hoewelde indruk van studenten soms anders is. Netzoals in het bedrijfsleven moet je als promovenduspresteren. Het streven van onzevakgroep is dat elke promovendus minimaalvier wetenschappelijke publicaties heeft aanhet einde van zijn promotie – waarbij dekwaliteit van een publicatie uiteraard belangrijkeris dat het aantal publicaties. Ookword je geacht regelmatig je onderzoeksresultatente presenteren op conferentiesmiddels een poster of een presentatie. Eenduidelijk verschil met het bedrijfsleven isde vrijheid die je krijgt als promovendus.Binnen de kaders van mijn projectvoorstelben ik volledig vrij in het indelen van mijnonderzoek. Ik bepaal in overleg met mijndagelijkse begeleider wat interessant en relevantis en wat ik wil publiceren.In mijn promotieonderzoek ben ik bezigmet het ontwikkelen van een nauwkeurigekrachtsensor die in zes vrijheidsgradentegelijk de krachten en momenten kan meten.Silicium wordt hierbij gebruikt als basismateriaal,omdat het naast de elektrischeeigenschappen ook zeer goede mechanischeeigenschappen heeft. Mijn sensor vindt directetoepassing bij de vakgroep BiomedicalSignals and Systems (BSS). Daar gaan zede sensor gebruiken bij bewegingsanalyseom bijvoorbeeld de mechanische vermogensoverdrachtte bepalen bij het verplaat-34jaargang 30editie 1

carrièresen van een object of het analyseren van degrondreactiekrachten bij het lopen. Naasttoepassingen in het onderzoek tonen ookbedrijven interesse in mijn sensor. Juist dedirecte toepassing en de belangstelling vanuithet bedrijfsleven maakt voor mij hetonderzoek erg waardevol.Als neventaak wordt elke promovendusgeacht om een bijdrage te leveren aan hetonderwijs. Ondanks dat het best veel tijdvraagt is het ontzettend leuk om te doen,bovendien geeft het een leuke afwisselingin je werk. Ook het betrekken van studentenbij je onderzoek is een onderdeelhiervan, momenteel begeleid ik twee studentendie voor mij belangrijke zijtakkenvan mijn onderzoek uitwerken waar ik zelfonvoldoende tijd voor heb.Mijn gemiddelde werkdag hangt sterk afvan de fase van mijn project. Toen ik net begonnenwas, bestond mijn werkdag uit hetlezen van wetenschappelijke publicaties enverzamelen van relevante informatie overmijn onderzoeksgebied. Toen ik mij hierdoorheen had geworsteld, ben ik begonnenmet het vaststellen van specificaties enhet ontwerp van de sensor. Gedurende defabricage van de sensor werkte ik een aantalweken in het Nanolab en daarnaast werkteik alvast aan de meetopstelling die ik nodighad voor de sensor. Na de fabricage heb ikzoveel mogelijk meetdata verzameld overmijn sensor om te controleren of de sensorwerkt en of mijn model correct is. Als jevoldoende nieuwe resultaten hebt kun je ereen artikel over schrijven en dit publicerenin een journal. Ook kun je de onderzoeksresultatenopsturen naar een conferentie.Naast het presenteren van je eigen werk,zijn conferenties bedoeld om op de hoogtete blijven van alles wat er speelt binnen jevakgebied. Een leuke bijkomstigheid is dathet doorgaans in het buitenland is. Mijnlaatste conferentie was bijvoorbeeld in Peking,China. In het kader van ‘nu we er tochzijn’ heb ik er samen met collega’s wat extravakantiedagen aan toegevoegd, een ergleuke ervaring!Concluderend, promoveren is een leukeafwisselende baan met veel vrijheid die jeaan het einde van je promotie de mogelijkheidgeeft om door te gaan in het onderzoekof om alsnog te kiezen voor een carrière inhet bedrijfsleven.De vakgroep TST is voortdurend op zoeknaar studenten die graag een bachelor- ofafstudeeropdracht willen doen. Heb je interesse?Neem gerust contact met mij op:r.a.brookhuis@utwente.nl. Ook kun je kijkenop www.utwente.nl/ewi/tst/education/assignments/.CommissievacaturebankBinEx/SLC - Algemeen lidBinEx/SLC is op zoek naar een algemeen lid, dat wil bijdragen aan het organiseren vanexcursies en (lunch)lezingen.StOEL - Algemeen lidHet StOEL is op zoek naar een algemeen lid, dat betrokken wil zijn bij de organisatie van deopleiding Elektrotechniek of de opleiding wil verbeteren voor de generaties na jou.Webteam - ProgrammeurHet webteam is op zoek naar nieuwe mensen die het leuk vinden om aan de website en-applicaties te sleutelen! Ben je niet tevreden met de huidige werking van de website, of wilje nieuwe onderdelen aan de website toevoegen? Dan ben je in het webteam aan het juisteadres.jaargang 30editie 135

stageStage VerenigdeStaten:Wyss InstituteAuteur: Marco VerhoogFoto’s: Boston Globe en Marco VerhoogHet is enigszins onwerkelijk als je met je koffertje onderweg bent naarstation Drienerlo en je je realiseert dat het een tijd gaat duren voor je deomgekeerde weg bewandelt. Slaapdronken en nog lichtelijk aangeschotenvan het haastig opgezette, soort van afscheidsavondje bierdrinken, dat pastwee uur daarvoor afgelopen is vraag ik me dan ook af waarom ik überhauptom 5 uur ’s ochtends wakker ben. Ach ja, het zal wel goed komen.Figuur 1: Mike Super en Marco Verhoog met een onderdeel van RaPID. De foto is gemaaktdoor en gepubliceerd in de Boston Globe.Maanden eerder was ik begonnen met hetregelen van een stage. Ik kreeg de mogelijkheiddeze te doen bij het Wyss Institutefor Biologically Inspired Engineering inBoston. De filosofie van het Wyss is, zoalsal uit haar volledige naam op te maken valt,om de ontwerpprincipes die men in denatuur tegenkomt te gebruiken en daarmeematerialen en apparaten te ontwikkelen,die vervolgens voornamelijk in de gezondheidszorgkunnen worden toegepast. Hetaardige van het Wyss is dat ze zelf de eerstestappen naar commercialisering van hunonderzoek zetten, op een moment dat hetvoor bedrijven nog als te risicovol wordtgezien.Om in de Verenidge Staten een stage te mogendoen heb je een visum nodig en het blijktdat het nogal wat tijd en moeite kost om ereentje te krijgen. Ze zijn namelijk erg met jebegaan en willen dan ook graag weten waarje moeder woont, wat voor werk je vaderdoet, of je ooit genocide hebt gepleegd en ofje dat dan ook van plan bent in de VS weerte gaan doen. Kortom, veel formulieren invullenen wachten op de ene om verder tekunnen met de volgende. Mijn blijdschapna het ontvangen van mijn paspoort met devereiste stempeltjes erin was dan ook groot.Meteen heb ik de eerstvolgende betaalbarevlucht naar Boston geboekt, en die haastheeft wellicht wat bijgedragen aan mijn watverwarde toestand anderhalve dag later.36jaargang 30editie 1

stageNaast mijn vlucht had ik ook een hostelvoor een paar dagen geboekt en een afspraakgemaakt om de eerstvolgende maandag tebeginnen bij het Wyss. Vier dagen leek memeer dan genoeg om te acclimatiseren eneen kamer te vinden. Dat bleek ook vrij aardigte gaan en ik vond een kamer in een huisvlakbij het Wyss. De eigenaar had het huisnet gekocht en de rest van de kamers warennog niet verhuurd, maar ze had goede hoopdat die ook binnen afzienbare tijd verhuurdzouden worden. En die hoop was terecht,want toen ik na mijn eerste werkdag beldeom te zeggen dat ik eraan kwam met mijnspullen werd me verteld dat er een groepwas langsgekomen, die graag het huis wildehuren. Inclusief mijn kamer.Dit betekende dat ik drie weken langer inhet hostel zou moeten verblijven. Ach ja,het had in ieder geval een pooltafel. Maarhet echt leuke aan alle hostels is dat je er eenverscheidenheid aan interessante mensentegenkomt. En een enkele gek natuurlijk.Gelukkig zaten de hysterisch krijsendevrouw en de openlijk masturberende manniet bij mij op de slaapzaal.Dat het hostel in Everett lag, een van de velesteden die samen de Greater Boston Areavormen, was wel wat onhandig qua reistijd.Het plaatselijk station was namelijk hetlaatste station van de metrolijn, het eindpuntvan de trein zogezegd, wat me ook welweer een beetje thuis liet voelen. Verder washet een beetje een achenebbisj buurt, maarhad wel wat leuke Mexicaanse, Braziliaanseen Italiaanse restaurantjes. Er was zelfs eenclub, waar, tot mijn grote verbazing, hetgebruikelijke Sodom en Gomorra dat zichin een club afspeelt vlak voor sluitingstijduitmonde in wat enkel te omschrijven valtals een ouderwetse, groep zeveniaanse schuifelpartij.Dat er zo af en toe iemand neergeschotenwerd in die buurt wist ik toen nog niet, maartoch was ik blij dat ik uiteindelijk elders eenkamer heb gevonden, hoe vermakelijk hetook was in het hostel. Ik kon een kamer onderhurenin Cambridge, in een leuke buurtmet veel restaurants en barretjes, strak naasteen metrostation met minder dan 20 minutenreistijd naar mijn stageplek.Ondertussen was ik hard aan het werk bijhet Wyss. Ik zat bij de groep, die werkteaan nieuwe behandelmethodes voor sepsis,beter bekend als bloedvergiftiging, dat jehebt wanneer er bacteriën of schimmels inje bloed zitten. Bij het Wyss hebben ze eenproteïne ontwikkeld, die aan de celwandenvan die bacteriën en schimmels blijft zitten,maar niet aan de wanden van menselijke cellen.Die proteïne plakken ze vervolgens opkleine magnetiseerbare balletjes en voegendie toe aan het bloed. Nu kan je met eenmagneet de ziekteverwekkers manipuleren.De ziekteverwekkers kunnen bijvoorbeeldgeïsoleerd worden van de rest van het bloed,waarna ze geïdentificeerd kunnen worden.Die indentificatie kost op deze manier ongeveereen uur. Ter vergelijking, de traditionelemanier van identificeren duurt 2tot 7 dagen. Door de snellere diagnose kaneerder begonnen worden met het toedienenvan de juiste medicijnen, wat de overlevingskansenvan de patiënt drastisch verbetert.Naast een snelle diagnose is het ookwenselijk het diagnosticeren te automatiserenen daarom is de Rapid Pathogen IdentificationDevice (RaPID) ontworpen. Mijnopdracht was om deze machine te programmeren,te testen en aan te passen zodat hetin staat is volledig autonoom en binnen hetuur een ziekteverwekker te identificeren.Dit betekent dat ik in het begin veel aan hetprogrameren was en later mocht rekenenaan fluidica en magnetisme en eindigde metbeeldbewerkingsalgoritmes. In de tussentijdheb ik veel bij kunnen leren over biologie.De opdracht is geslaagd, dat wil zeggen datRaPID nu in staat is om één soort schimmel,die van te voren aan het bloed is toegevoegdte herkennen. Het is de bedoelingdat in de toekomst ongeveer 20 schimmelsen 20 bacteriën, die samen de meestevoorkomende veroorzakers van bloedvergiftigingzijn, worden herkend.RaPID is een erg leuk en veelbelovend project.Ze zijn er bij het Wyss met recht zeertrots op. Dat betekent dat er ook veel aandachtvoor het apparaat is. Zo besteeddeFiguur 3: Weekendje New YorkFiguur 2: Oud en nieuws, Boston is eenhistorische stad voor de Amerikamen. Nietalleen is het een van haar oudste steden,maar hier begon ook de strijd voor onafhankelijkheidtegen de Brittende Boston Globe er uitgebreid aandachtaan. Het sepsis project heeft recentelijk veelgeld gekregen van DARPA om de proteïneverder te ontwikkelen (Harvard Science:Harvard Gazette, 2011). En het belangrijkste,RaPID won een prijs op een plaatselijkeondernemersconferentie, waarvan we metzijn allen naar een honkbalwedstrijd van deRed Sox zijn geweest.Ik heb mijn stage ontzettend leuk gevondenen een geweldige tijd gehad in Boston. Zelfsin Everett. En tijdens tripjes naar New Yorken Washighton DC. En tijdens het weekjeuitwaaien in Miami.Ik heb straks een gesprek met mijn stagebegeleiderover mijn werk. Misschien wordthet wel niet voldoende geacht.Misschien mag ik dan nog een keer.jaargang 30editie 137

Het ElektronischVervoer CentrumAuteur: Marcel WentingFoto’s: Tim Broenink38jaargang 30editie 1

eportageOnlangs is in Rotterdam het Elektrisch Vervoer Centrum (EVC) geopenddoor minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu).Aangezien de toekomst van onze planeet verweven is met die van transporten die toekomst elektrisch blijkt te zijn was dat reden genoeg voor deredacteurs van de Vonk om eens te kijken wat er te leren is bij het EVC.De initiatiefnemers van het EVC zijn AlfredMöller en Marcel Broersma ook welbekend van de onderneming Green Mobility.Deze onderneming zet zich al jaren invoor het promoten van een groenere maniervan rond de planeet komen, de oprichtingvan het EVC lijkt hiervan een logische extensiete zijn.Het EVC is er trots op onafhankelijk te zijnvan grote geldschieters zoals autofabrikantenen oliemaatschappijen die wellicht eenschaduw hadden kunnen gooien over hetidealistische centrum. Echter alleen de zongaat voor niets op, dus het geld moet ergensvandaan komen en daar komen dan ookde andere deelnemers in beeld. Het EVCwordt ondersteund door een uitgebreidscala van initiatiefnemers (o.a Het nieuwerijden en de gemeente Rotterdam), partners(o.a. ANWB en Eneco), business membersen ambassadeurs. Deze deelnemers hebbenalleen een zeg in het geheel via diegenen diein het bestuur plaatsnemen.Het EVC is gelegen naast het centraal stationin Rotterdam, een meest geschiktelocatie, omdat de trein al sinds jaar en dageen toonbeeld van elektrisch vervoer is.Bovendien is de stad Rotterdam een voorloperop het gebied van de bevordering vanelektrisch vervoer teneinde de inwonersvan de havenstad een schonere toekomst tekunnen bieden. Het gebouw is modern inuitstraling met een hele batterij aan zonnepanelenover de gehele lengte op de geveldie hoofzakelijk uit glas bestaat wat een zeeropen indruk geeft.Bij binnenkomst valt meteen de grote presentatieruimtein het oog, waar rijen stoelenrichting een gigantisch LED-schernm staanalwaar de bedrijven warm gemaakt moetenworden voor het concept van elektrischvervoer. De doelstelling van het EVC isnamelijk om de duizend grootste wagenparkenvan Nederland onder de loep tenemen en te kijken waar er mogelijkhedenzijn voor de eigenaars om traditionele voertuigente vervangen voor iets elektrisch.Voor veel vertegenwoordigers zal dat helaasnog niet zover zijn, maar iemand in de organisatiedie juist veel korte afstanden binneneen stadsomgeving maakt kan zo opjaargang 30editie 139

een Qugo stappen: een driewieler bedoeldals vervanging voor een scooter.Het EVC biedt bedrijven en consumentendie serieus zijn over hun elektrische toekomsteen volledige screening, waarvan hetresultaat een duidelijke lijst met de mogelijkhedenen hun voor- en nadelen is. Daarnaastmogen bezoekers op afspraak ooktestritten maken in de voertuigen die er beschikbaarzijn. Op het moment van schrijvenzijn dat er vijf, waaronder de prachtige Teslaroadster. Het EVC hoopt er alleen nogmaar meer beschikbaar te krijgen, maar omdatze afhankelijk zijn van het in bruikleenmogen nemen van de voertuigen moet erflink gelobbyd worden.Op dit moment staat het EVC nog echt inde kinderschoenen en zijn ze net begonnenaan hun grote missie het elektrisch vervoerte promoten. Het centrum ziet er echter aldegelijk en welkomend uit en de showroomzal vast nog voller raken.Hoewel men twijfels kan hebben bij deuitvoering van het elektrisch vervoer vandit moment zijn de experts het er over eensdat het de toekomst is. Voor nu (en in detoekomst) zal het er op neerkomen dat hetgewoonweg goedkoper moet zijn dan conventioneelvervoer. Gelukkig is dat voor eenredelijk aantal scenarios al het geval en duszullen we meer en meer elektrische voertuigenop de Nederlandse wegen zien.http://elektrisch-vervoer-centrum.nl/40jaargang 30editie 1

Become part of alearning adventureSHAPINGleading-edge technologyTHALES NEDERLANDToonaangevend in de sectoren Defence en Security. Metcirca 2.000 gedreven medewerkers de topaanbieder vanhightechbanen. Onze primaire focus is het innoveren vanonze producten en het ontwikkelen van de nieuwstetechnologieën. Spraakmakende voorbeelden van onze cuttingedge technologieën zijn radar-, communicatie- en command &controlsystemen voor marineschepen en communicatie-,beveiligings- en betaalsystemen voor het bedrijfsleven.Thales Nederland (hoofdkantoor in Hengelo) is onderdeelvan de internationale Thales Group.OuR cAREER fEATuRESHiGHTEcHJe werkt aan unieke en zeer complexe producten.MuLTiDiScipLiNAiRJe werkt als specialist in gevarieerde, multidisciplinaire teams.iNTERNATiONAALJe werkt voor opdrachtgevers over de hele wereld doorsystemen te ontwikkelen, te verkopen, te installeren, te testenen te onderhouden.DyNAMiScHJe werkt in de dynamiek van de multinational Thales.Onze vestigingen vind je overal ter wereld. Je internationaledoorgroeikansen dus ook.uiTDAGENDJe werkt aan je persoonlijke ontwikkeling in een omgevingdie je constant uitdaagt.EMbARk “Als Software ON A Engineer THALES ADvENTuRE bij Thales in binnen- iN en buitenlandTHE werken NETHERLANDSaan uiteenlopende projecten op software- en hardwareje een gebied. afgeronde In multidisciplinaire opleiding in Informatica, teams ontwikkel Elektrotechniek, jeHebTechnische applicaties Natuurkunde, voor radar-, of communicatie- vergelijkbaar dan en command kan jouw &loopbaan controlsystemen zich in verschillende voor marineschepen. richtingen ontwikkelen. Uiterst geavanceerdeBijvoorbeeld producten in waar een bij specialistische je de allernieuwste functie als technieken Software toepast.” Engineer,Radar Erik Schepers, Engineer, System Software Engineer Engineer. of Software Architect.Ambieer je een Managementfunctie dan is je volgendecarrièrestap Meer weten Project over Manager, een Commercial functie binnen Manager SoftwareProgram Engineering Manager bij met Thales? mogelijk een doorgroei naarExecutive Management.Mail dan naar erik.schepers@nl.thalesgroup.com of kijkop www.thalesgroup.com/netherlands. Daar tref jetevens meer dan 100 stage- en afstudeeropdrachten.Direct solliciteren kan ook door je brief en cv te zendenApply naar straight Thales Nederland away t.a.v. Recruitment, Postbus 42,Thales 7550 komt GD graag Hengelo in contact of e-mail: met jobs@nl.thalesgroup.comjou om samen jouw mogelijkhedente bekijken en je carrièrepad uit te stippelen. Ook biedenwij studenten met een technische achtergrond meer dan 100uitdagende stage- en afstudeeropdrachten. Vraag onze gids aanof bezoek onze website. Je kunt daar ook solliciteren.www.thalesgroup.com/netherlandsBy courtesy of Royal Schelde GroupTactical Display Area(TDA)Onderdeel van de user interface.Geeft een grafische weergaveWorldwide: with 68.000(in 2D of 3D) van de om geving.employees, Toont met iconen a waar presence schepen, invlieg tuigen, onderzeeërs et50 cetera countries, zich bevinden. Thales is aglobal leader in aerospace,defence and security.jaargang 30editie 141

opdrachtNanotexturedsurfaces for solarcell applicationsDe wereld gebruikt nu heel veel energie, waarvan het overgrote deel wordtverkregen via milieubelastende energiebronnen zoals olie, gas en steenkool,maar ook atoomenergie valt hieronder. Atoomenergie is schoonals alles goed gaat, maar gebeurt er een ongeluk dan is het meteen eenenorme ramp zoals onlangs in Japan plaatsvond. Waarom stappen we danniet allemaal over op de duurzame en veilige groene energie? De redenis simpel. Het is duur [1]. Mijn bacheloropdracht is dan ook om goedkopere/efficiënterezonnecellen te maken. Dit willen we bereiken doornanostructuren op silicium te maken die zorgen dat het licht beter wordtgeabsorbeerd.Auteur: Ray TanuhardjaBeschouw de plak van silicium met een idealespiegellaag aan de onderkant in figuur1. We veronderstellen voor het gemak ookdat er een ideale antireflectiecoating op hetsilicium zit. Het pad van het licht gaat dandoor het silicium heen, wordt teruggekaatstdoor de spiegellaag en gaat dan weer uit hetsilicium. Alleen in het silicium kan het lichtworden geabsorbeerd. Of het licht daadwerkelijkwordt geabsorbeerd hangt af vanzowel de golflengte als het materiaal (in ditgeval silicium). Golflengtes zoals ultravioleten blauw worden al in de eerste tientallen nanometersgeabsorbeerd. Langere golflengteszoals infrarood worden pas geabsorbeerd nahonderden micrometers. Je kan dus al aanvoelendat het silicium behoorlijk dik moetzijn om het pad in het silicium te verlengen,zodat al het licht kan worden geabsorbeerd.Dit is ook precies wat wordt toegepast inde huidige zonnecellen. De kosten van dezonnecellen bestaan nu al voor 40% uit demateriaalkosten [2]. Het verlengen van ditpad kan ook op een andere manier dan alleenmaar de cel te verdikken.We kunnen het pad verlengen door het oppervlakruw te maken waardoor we diffractievan het licht krijgen [3]. Het ideale ruweoppervlak is een zogenaamd Lambertianoppervlak. Veronderstel figuur 2 [3]. Hetlicht wordt in een willekeurige richting verzonden,waardoor het gedeelte van het padin het silicium een stuk langer wordt. Alsdit pad langer wordt, dan kunnen de zonnecelleneen stuk dunner worden terwijl zedezelfde efficientie behouden als hun dikkeretegenhanger. Ze worden dus lichter engoedkoper! Gemiddeld wordt dit pad 4n^2langer in vergelijking met een plat oppervlak.Dit is ongeveer hetzelfde principe alsFiguur 1: Silicium wafer met vlak oppervlak[3]Figuur 2: Silicium wafer met lambertianoppervlak [3]42jaargang 30editie 1

opdrachtFiguur 3: Absorptie enhancement geplot tegen de ratio van golflengte en periode van nanostructuur[4]Figuur 4: Top view SEM afbeelding vanaligned nanopyramidenwat in dit project is gedaan; we willen dathet licht een langer pad aflegt in het silicium.In plaats van een Lambertian oppervlakte maken (wat erg lastig is om echt te realiseren)is een oppervlak gemaakt met nanostructuurtjeserop. Het leuke aan structurendie net kleiner zijn dan de golflengte van hetlicht is dat het licht als het ware in het siliciumwordt gekoppeld en hierbinnen blijftoscilleren [4].Er zal nu niet worden ingegaan op de helewiskundige afleiding, maar zullen direct debelangrijkste resultaten worden gegevenuit de literatuur. Zie figuur 3 [4]. Hierin isde ratio tussen de lengte van een vierkantnanostructuurtje geplot en de golflengtegeplot tegen de absorptie-enhancement.De absorptie-enhancement van een Lambertian-oppervlakis 4n^2 zoals al eerderis gegeven. We kunnen nu hier zien datde absorptie-enhancement voor vierkantenanostructuurtjes duidelijk een hogere absorptieverbeteringkunnen krijgen als dezenet kleiner worden dan de golflengte waar jedeze betere absorptie wil verkrijgen.Het is helaas niet zo makkelijk om te bepalenwat de geometrische structuur moet zijnom de absorptie-enhancements in figuur3 te verkrijgen. Gelukkig zijn er simulatiesgedaan voor nanopyramiden die heel erg dichtbij de Lambertian-limiet komen en voorsommige golflengtes zelfs erboven komen[2]. Deze nanopyramiden zijn daarnaastook relatief makkelijk te maken. De BIOSgroepheeft veel ervaring met het fabricerenvan deze nanopyramiden. Ze hebben soort-Figuur 5: Top view SEM afbeelding vanmisaligned nanopyramidengelijke nanopyramiden al gemaakt voorRaman spectroscopy (zie de referentie alsje hier meer van wilt weten [5]). De belangrijkstetechnologie voor het maken vannanopyramiden op een grote schaal is LaserInterference Lithography (LIL). Dezetechnologie maakt gebruik van interferentiepatronenvan licht, zodat bepaalde delenvan het fotoresist een hogere intensiteitkrijgen dan andere delen. Hierdoor kunnenperiodieke structuren worden gemaakt meteen periode die half zo lang is als de golflengtevan de laser. De vervolgstappen zijnredelijk standaard stappen (SiO2 groeien,KOH etsen, etc) maar deze moeten wel heelprecies worden geoptimaliseerd om mooieuniforme velden van nanopyramiden te verkrijgen.Enkele Scanning Electron Microscopeplaatjeszijn te zien in figuur 4 en 5. Hieruitis mooi het verschil te zien tussen eenmasker dat wel en niet aligned was met hetsiliciumrooster. Om te bepalen of dit echthet bovenaanzicht is van nanopyramiden iser nog een plaatje gemaakt met een AtomicForce Microscope, figuur 6. Het zijnuiteindelijk geen perfecte nanopyramidesgeworden. Het is nogal lastig om preciesde KOH-etstijd te vinden zodat er scherpepieken worden gevormd. In figuur 7 is eriets te lang geëtst waardoor de pyramidenbeginnen te verdwijnen. Daarnaast zienwe ook dat de nanopyramiden niet heelerg homogeen zijn. Dit komt voornamelijkdoor de bubbels die vormen gedurende hetKOH-etsen. Zo’n bubbel belet dan hetetsvloeistof om het siliciumoppervlak tebereiken en daardoor zijn deze gebiedenondergeëtst.Toen de nanopyramiden zijn gefabriceerdkwamen we helaas al aan het eind van hetproject. Daarom konden er geen uitgebreidemetingen worden gedaan. Toch hebben weeven snel en grof de reflectie gemeten bijnormale inval van het licht met een microscoop.Tijdens deze metingen is er geenrekening gehouden met de reflectiecone dieverandert door het oppervlak en daaromzijn de metingen in figuur 8 niet heel erg realistisch.Het lijkt nu of de nanopyramidenbijna al het licht absorberen, maar dit kanook doordat het licht een andere richtingop wordt gestuurd en dus niet wordt opgevangendoor de lens van de microscoop.Het is mogelijk om ook deze reflectieconete berekenen of een andere meetopstellingjaargang 30editie 143

opdrachtFiguur 6: AFM van onderetste nanopyramidenFiguur 8: Absorptie geplot tegen de golflengteFiguur 7: AFM van overetste nanopyramidente gebruiken zoals een integrating sphere.Helaas was hier geen tijd meer voor.Wat we over de resultaten kunnen zeggenis dat de fabricage van de nanopyramidenredelijk gelukt is. Het bubbelprobleem kanworden opgelost door de samples tijdens hetKOH-etsen in een ultra high vibration baskette zetten. De optimale parameters voorhet fabriceren moeten ook nog gevondenworden voor de nanopyramides van dezegrootte. De inleidende metingen moetenworden uitgebreid, zodat we echt kunnenzien hoe goed deze nanopyramiden het lichtabsorberen. Tenslotte moeten er echteelektrische testapparaatjes worden gemaakt,waarbij er rekening moet worden gehoudendoor extra oppervlakterecombinatie tengevolge van de nanopyramiden. We willenimmers op den duur echte zonnecellenmaken die veel dunner en dus goedkoperkunnen worden met dezelfde of betere efficiëntiedan de huidige zonnecellen. Er zijnnog veel meer uitdagingen die overwonnenmoeten worden voordat deze dunnere zonnecellendaadwerkelijk operationeel zijn. Eris nog genoeg te doen!Referenties[1] M. Konagai, “Present status and futureprospects of silicon thin-film solar cells,”Japanese Journal of Applied Physics, vol. 50,2011.[2] S. E. Han and G. Chen, “Toward thelambertian limit of light trapping in thinnanostructured silicon solar cells,” NanoLetters, vol. 10, 2010.[3] E. Yablonovitch and G. D. Cody, “Intensityenhancement in textured opticalsheets for solar cells,” IEEE transactions onelectron devices, vol. 29, 1982.[4] Z. Yu, et al., “Fundamental limit of nanophotoniclight trapping in solar cells,”PNAS, vol. 107, 2010.[5] M. Jin, et al., “High-density periodicarrays of self-aligned subwavelength nanopyramidsfor surface-enhanced raman spectroscopy,”Journal of Physical Chemistry,vol. 114, 2010.De afgelopen maanden ben ik bezig geweestbij de vakgroep BIOS-Lab-on-a-chip-groupvoor mijn bacheloropdracht. Mijn opdrachtdaar was om nanostructuurtjes op siliciumaan te brengen zodat de absorptie van lichtwerd verbeterd. Niet een opdracht die je zouverwachten bij BIOS, waar je eerder denktaan cellen en elektrochemische sensoren. Ditlaat echter zien dat BIOS een hele bredegroep is met gevarieerde opdrachten. De groepzelf is ook heel divers. Naast Electrical Engineeringkomen ook veel studenten van BiomedischeTechnologie en uiteraard heeft BIOSook veel internationale PhD-studenten. Indeze bacheloropdracht heb ik veel geleerdover een vakgebied waar nauwelijks wat inzit in de bacheloropleiding van Electrical Engineering.Dat maakte het voor mij erg leuken uitdagend. Het leukste deel van het projectwas het fabriceren van de meetdevices in declean room. Natuurlijk mag je niets zelf doenin de clean room als je nog geen cursussen hebtgehad zoals ik. Toch heb ik er veel van geleerddoor mee te lopen met de mensen die het voormij hebben gemaakt. Je beseft dan dat er heelwat nasty randeffecten meespelen waar je inde theorie totaal geen rekening mee hebt gehouden.De begeleiding en de informele sfeerbij de vakgroep is erg goed, waardoor ik hebgenoten bij mijn tijd bij BIOS.44jaargang 30editie 1

activiteitKleurstof,suiker enLEDsDeAuteur: Fieke HillerströmFoto’s: Fieke Hillerströmultime test voor het nieuwe bestuur:het proeven van de taarten van de trouweScintilla leden. Ook bij deze MBEA warener weer zeer veel inzendingen. De meestorginele inzending was toch wel de werkendeschakeling met LEDs van Luuk. Hetbestuur heeft trouw alle taarten en bakselsgeproefd en zijn oordeel geveld. Op dederde plaats eindigde Laurie met de cookiemonsterkoekjes. “Wie brengt nu iets datzelf koekjes eet naar een taartwedstrijd?”aldus het bestuur. De tweede prijs was voorMarieke met haar hartige taart. “Alles vande schrijf van vijf en VLEESCH”. De aanmoedingsprijswas voor Wouter, die meteen brandblusser naar huis ging, zodathij de volgende keer wat meer risico kannemen. De eerste plaats ging natuurlijknaar Luuk. “Die van Luuk was gewoonuber awesome cool met ledjes die knipperen”aldus het door de kleurstof en suikerhypractieve bestuur.jaargang 30editie 145

hobbyHobby:Het dobbelsteenprojectAuteur: Elmar PetersAfgelopen jaar heb ik geholpen bij het organiseren van de ouderdag. Hetpracticum van het voorgaande jaar, een binair tellertje op een breadbord,vond ik te saai. Om de aansluiting van het hoorcollege op het practicumniet al te veel aan te tasten, heb ik deze dobbelsteen met bijna precies dezelfdeonderdelen gemaakt als de binaire teller. Om het niet al te moeilijkte maken voor de ouders heb ik er een mooi printplaatje voor laten maken.Deze dobbelsteen is dus, zoals veel anderedobbelstenen wel, niet opgebouwd rondomeen microcontroller. Microcontrollerszijn tegenwoordig niet erg duur, maar eenlogisch CMOS-chipje is nog goedkoper.Daarnaast heeft het ook als voordeel dat jeze niet geprogammeerd hoeven te worden.Zeker omdat we er bij de ouderdag al 50stuks nodig hadden scheelde dit in de kosten.Hierdoor werd de schakeling wel ergingewikkeld met veel meer onderdelen enmoet er ook meer gesoldeerd worden. Maardit is juist leuk omdat er hierdoor wat meerte solderen is voor de ouders en ze niet gelijkklaar zijn.WerkingStap 1: Er wordt een willekeurige binairewaarde tussen de 000 en 101 gegenereerd.De CMOS-chip die gebruikt is, is een 4060,dit is een binaire teller. Deze chip heeft eeningebouwd circuitje voor de oscillator waaropalleen nog maar twee weerstanden eneen condensator op aangesloten hoeven teworden (bij pootje 9, 10, 11). De schakelaarzorgt er voor dat dit circuit gaat oscillerenwanneer de knop ingedrukt wordt.Wanneer dit circuit oscilleert gaat de binaireteller tellen. Omdat een dobbelsteenmaar 6 waarden kan aannemen, moet deteller dit ook doen. Wanneer de teller de7e stand bereikt , 110, wordt de teller gelijkgereset en begint hij weer bij de 1e waarde.Wanneer pootje 4 (2^1) of 5 (2^2) laag is,wat tot stand 7 het geval is, zorgen ze datpin 12, de reset pin, omlaag getrokkenwordt. Bij stand 7 worden ze beide hoog,waardoor pootje 12 ook hoog wordt en dechip gereset wordt.De 4060 gaat dus constant 6 standen af,dit gebeurt op een frequentie van ongeveer1kHz, te snel om te zien. Wanneerde schakelaar losgelaten wordt, wordt hetoscilatorcircuit onderbroken en blijft hij opéén van de 6 standen staan. Dit is een willekeurigestand, omdat een (normaal) mensniet op de duizendste seconde kan timen.46jaargang 30editie 1

hobbyStap 2: De zes binaire waardes wordenomgezet naar het dobbelsteen-patroontjeNu moeten de binaire waardes 000 t/m101 omgezet worden in het patroontje vande dobbelsteen, dit is lang puzzelen geweest,maar gebeurt nu op de manier zoals beschrevenin naaststaande tabel.Om dit voor elkaar te krijgen, worden er diodesen een transistor gebruikt. In het schemaaan de rechterzijde staan de stromen diegaan lopen als er 5 gegooid wordt. Je kuntdit op dezelfde manier nagaan voor de anderetoestanden.Binaire waarde, bij ic pootje: Leds die aan gaanGegooide aantal ogen4 5 70 0 0 Led 1,3,4,5,7 50 0 1 Led 1,4,7 30 1 0 Led 1,2,3,5,6,7 60 1 1 Led 4 11 0 0 Led 1,3,5,7 41 0 1 Led 1,7 2Een bepaalde binaire waarde hoort bij een aantal gegooide ogen en een zekere combinatievan LED’s die aan gaan.De printplaatNa de schakeling ontworpen en getest tehebben, heb ik een printplaat ontworpen.Dit heb ik gedaan met het progamma Eagle.De printjes voor de ouderdag zagen er zo uitzoals te zien is in het plaatsje linksonderin:enkelzijdig, klein en goedkoop.Deze werkte prima, maar ik was er tochnog niet helemaal tevreden mee. Later hebik nog een beter ontwerp gemaakt voor deprintplaat:De printplaat is nu vierkant en heeft grotereleds die verder uit elkaar staan, persoonlijkvind ik hem zo veel mooier. Ook is ereen trekontlasting voor de batterijclip toegevoegd,deze brak namelijk nog wel eensDe stromen die gaan lopen wanneer er vijf ogen gegooid worden.af. De printplaat is ook dubbelzijdig geëtst.Het grootste voordeel hiervan was dat degaatjes doorgemetaliseerd konden worden,dit maakt de printplaat een stuk robuuster.Voorheen ging er nog wel eens een paadjelos als je er te lang met de soldeerbout opzat, dit gaat nu niet meer zo gemakkelijk.En misschien vragen sommigen zich al afwaar dat drukknopje nou zit, deze zijn goedverstopt aan de onderkant van de printplaat.Er zit op elk hoekpunt een drukknopjezodat de gehele dobbelsteen als een grotedrukknop gebruikt kan worden, dit vindik zelf een van de gaafste dingen aan ditontwerp.Het printje voor de ouderdag.De vernieuwde, vierkante printplaat metgrotere LED’s.De drukknopjes bevinden zich op deonderzijde van de print.jaargang 30editie 147

columnBad AppleAuteur: Marcel WentingWeet je hoe men altijd zegt dat we veel kunnen leren van de geschiedenis?Ook op het gebied van patenten is dit zeker waar. De tot nog toe all-timekoning van de patenten is Thomas Edison. Hij is niet de koning omdathij de meeste patenten ooit had, maar vanwege de manier waarop hij dezeverkreeg. De man had namelijk een uitzonderlijke gave voor het opkopenvan de juiste patenten op de juiste momenten. Immers, waarom zou je zelfhet moeilijke werk doen als iemand anders het op papier heeft gezet en jeze gewoon kan kopen?Maar helaas, tijden veranderen. Zo zie ikondanks de ongekende populariteit van deiPhone donkere wolken aan de hemel voorApple. Het leek hen namelijk wel slim omde patenten eens af te stoffen en de rest vande industrie aan te klagen. Leuk idee als jeeen furble fabrikant bent, van niemand afhankelijken iemand ongeveer hetzelfde wilgaan doen als jij. Maar het is niet zo slim alsje in een industrie werkt zo nauw verwevenals de chipindustrie en duizend-en-één gepatenteerdetechnologieën gebruikt van demensen die je wilt aanklagen. Maar Applezou Apple niet zijn als ze niet alle ‘wijsheid’in de wind zouden slaan en doet wat hengoeddunkt. Waarom zou je anders PowerPCprocessors blijven gebruiken waar derest allang doorheeft dat dat hem niet gaatworden?Dus met lede ogen zie ik toe hoe Samsunger aan de spreekwoordelijke haren wordt bijgesleept.Waarom, in Faraday’s naam, waaromApple?! Sammy maakt je processors, jeschermen, je 3G, je 4G, je geheugen. Wathebben die kleine industrialistische Aziatenooit gedaan om dit te verdienen? Denkt uoverigens niet dat Apple de enige is die hetoorlogspad heeft gekozen. Ook Microsoftvindt het nodig om brave telefoonmakerste sueën, maar is te lafhartig om Google zelfaan te klagen.Dit alles zet mij aan het denken over de huidigebalans in de markt. Het fascineert megewoon wat deze reuzen der industrie beweegtom de hand die hen voedt te bevechten.``Wanhoopsactie’’ is wat telkens weernaar boven komt. Als je naar de rechterstapt omdat iemand dezelfde ``snap-back’’animatie gebruikt als jij en verwacht datde maatschappij vindt dat daardoor alleenjouw product zou mogen worden verkochtben je mijns inziens aan het eind van jeLatijn. Software is zeker een onderscheidendefactor, maar er is een verschil tussenblind kopiëren en eenzelfde type oplossingvinden. Een telefoon heeft nou eenmaal eengoed gedefinieerd verwachtingspatroon bijde consument en dan blijft er niet zo veelruimte over voor differentiatie als Applezou willen.48jaargang 30editie 1

puuzelPuuzelAuteur: TruusjeBlijkbaar zijn jullie Scintillianen niet zo goed met kleurpotloden, want erzijn slechts enkele oplossingen binnengekomen. Toch wil ik Jethro Beekmanfeliciteren met zijn winst. Ondanks dat hij zich in Amerika bevindt,ben ik hem hoogstpersoonlijk gaan overhandigen (maar zoals je ziet benik op mijn privacy gesteld). Ik weet zeker dat hij lekker was!Ik ben recent op vakantie geweest naar Japan.Het is een prachtig land, met een mooiecultuur, fantastische architectuur en eenbijzondere sfeer. Maar niet alleen dit maaktJapan geweldig, want ook de puzzels die deoosterlingen maken zijn super! Mijn favorieteis misschien nog wel de Hashiwokakero(ik kan het nog steeds niet uitsprekenzonder te struikelen over mijn tong!). Dezepuzzel, in het Engels ook wel bekend als‘Bridges’ of ‘Chopsticks’, wordt in Nederlandook wel eens ‘Ai-Ki-Ai’ genoemd. Bijdit spelletje moet je eilandjes met elkaarverbinden met bruggen, wat in de praktijkneerkomt op het trekken van lijnen tussencirkeltjes.De regeltjes zijn als volgt:• Bruggen moeten beginnen en eindigenbij een eilandje• Bruggen moeten recht zijn, en mogenelkaar niet kruisen• Bruggen mogen alleen horizontaal enverticaal lopen, dus niet diagonaal!• Maximaal twee bruggen mogen geplaatstworden tussen dezelfde eilandjes• Het aantal bruggen dat verbonden ismet een eiland moet exact het getalzijn dat op het eiland staat• De bruggen moeten ervoor zorgen datalle eilanden (indirect) met elkaar verbondenzijnSucces ermee en wie weet win jij de volgendeVonk-taart!1322126423 321 24 213 421 43122 14 4434 41122222 2232jaargang 30editie 149

Ontwikkeld in Almelo.Geproduceerd in Mexico.Toegepast in Turijn, Miami,Beijing, München, Milaan.Sensata Technologies is vanaf 27 april 2006 officieel de nieuwe naam van Texas Instruments Sensors & Controls.Een nieuwe naam, maar met meer dan 90 jaar ervaring op het gebied van sensoren en regelcomponenten.Sensata Technologies Holland B.V. fungeert als business center voor de Europese markt. In Almelo worden deallernieuwste producten ontwikkeld, die vervolgens in productie worden gebracht op locaties all-over-the-world(de zogenaamde ‘best cost producer sites’). Bij Sensata Technologies werken wereldwijd ca. 9.500 mensen.Startmogelijkheden.Zeer kenmerkend voor Sensata Technologies is de diversiteitin mensen en markten. Het is een dynamische internationaleomgeving waar onze mensen zich thuis voelen. Voor startendeTU-ingenieurs hebben we interessante loopbaanmogelijkheden.In onze informele organisatie ligt de nadruk op teamworken een hoge mate van eigen verantwoordelijkheid. Wemoedigen eigen initiatief aan en geven je de ruimte om je teontwikkelen in een ambitieuze, dynamische en innovatieveomgeving.TU-ers WTB, EL of TN kunnen bij ons aan de slag als DesignEngineer Sensors. Je gaat elektronische sensoren ontwerpenen ontwikkelen die worden gebruikt in de automotive branche.Je moet hierbij denken aan bijvoorbeeld druksensoren voorremsystemen, brandstofsystemen en motorverbrandingsprocessenof airconditioningsystemen. Ook het ontwerpenvan geavanceerde gassensoren voor luchtkwaliteitsmeting enconcentraties van schadelijke gassen in uitlaatsystemenbehoort tot je mogelijke activiteiten. Naast druksensoren engassensoren richt Sensata Technologies zich in Almelo ook opde ontwikkeling van mass airflow sensoren en krachtsensorenvoor diverse toepassingen in auto’s.Al vrij snel krijg je een zelfstandige functie met alle verantwoordelijkhedendie daar bij horen. Je werkt nauw samenmet collega’s op de diverse internationale locaties en jehebt regelmatig contact met onze Europese klanten en toeleveranciers.Heb jij een frisse kijk op zaken, uitdagende ideeën en het lefen vermogen om die ideeën onder de aandacht te brengen?Dan kijken we met belangstelling uit naar jouw reactie.Kijk voor meer informatie op www.werkenbijsensata.nl.Sensata Technologies Holland B.V.Afdeling Human Resources, Postbus 43, 7600 AA AlmeloTelefoon (0546) 879 555.The World Depends on Sensors and Controls