te vinden - Laka.org

38Tabel 5. 2Trends in mijnbouwmethodenMethode Aandeel in 1999 [UIC] Aandeel in 2005 (WNA)Dagbouw 38% 30%Ondergronds 33% 38%In situ leach (ISL) 17% 21%Mining als bijproduct (verschillendewinningsmethoden)12% 11%5.1.1. Effecten van verontreinigingenDe zware metalen die vrijkomen bij uraniumwinning omvatten ook niet-radioactieve elementen, zoalskoper, mangaan, arseen en cadmium (die afhankelijk van de concentraties ook uit het erts wordengewonnen)en soms barium (toegevoegd na extractie om zure oplossingen te neutraliseren). Veel vande niet-radioactieve componenten zijn vergelijkbaar met die welke aangetroffen worden bij demijnbouw van andere metalen.Tot de radioactieve elementen in het afvalmateriaal dat vrijkomt bij uraniumwinning behoren behalveuranium (voor zover niet gewonnen) ook de door het radioactief verval gevormde dochters vanuranium. Bij de uraniumextractie blijven deze dochters, en daarmee ca. 85% van de activiteit, achter inde restproducten. Vanwege deze activiteit produceren deze restproducten ioniserende straling. Nadereinformatie over de dochters van het uranium is gegeven in Annex B van het rapport. Hierin is hetverval van de uraniumisotoop 238 U (en ook 234 U) beschreven. Een voor de milieueffecten belangrijkedochternuclide van 238 U is het chemisch aan barium verwante element radium, meer specifiek, hetradionuclide 226 Ra, dat een zogenoemde ‘kleindochter’ is van de moeder 234 U. Het 226 Ra is de dochtervan het langlevende 230 Th (halveringstijd 80.000 jaar) dat bij het extractieproces in de tailingsachterblijft. De dochter van 226 Ra is het radionuclide 222 Rn (radon), dat een kort-levend (halveringstijd3,8 dag) edelgas is 5 .Omdat uranium overal in de aardkost aanwezig is, wordt overal ter wereld het gasvormige 222 Rngevormd. Vanwege zijn gasvormigheid en halveringstijd van ongeveer 4 dagen, is het in staat vanuitgesteente door de oppervlaktelaag te diffunderen en de buitenlucht te bereiken. Ook in grondwaterkomen van nature verhoogde concentraties van 222 Rn voor. Met name als het grondwater langsuraniumrijke gesteenten zoals graniet stroomt, kunnen verhoogde concentraties radon wordengemeten. De radonconcentraties variëren over het aardoppervlak en zijn onder meer afhankelijk van debodemgesteldheid.De stralingsbelasting van de omgeving van het mijnbouwgebied wordt voornamelijk bepaald door hetradongas. Bij opslag van tailings en waste rock zal men er daarom voor zorgen dat het vrijkomen vanhet gas zodanig wordt voorkomen, dat dit zoveel mogelijk overeenkomt met de situatie zondermijnbouw. Waste rock kan daartoe worden teruggestort in lege mijnen of worden afgedekt. Tailingsvan uraniumextractie kan men afdekken met bijvoorbeeld een kleilaag van enkele meters dik. Ookkomt de praktijk van afdekken middels een waterlaag voor, waarbij de bodem van het bassin somsvoorzien moet worden van een waterkerende kleilaag om uitloging naar grondwater te voorkomen.Overigens wordt niet in alle landen waar uraniumwinning plaatsvindt zorgvuldig omgegaan metnazorg en beperking van milieueffecten van winning (zie tekstbox in paragraaf 5.2).5 Ook het radionuclide 235 U (dat voor 0,7% deel uitmaakt van het gewonnen uranium) en het radionuclide 232 Th hebben alsnakomeling radionucliden van de elementen radium en radon.