krachtige beweging - Fimop
krachtige beweging - Fimop
krachtige beweging - Fimop
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
178<br />
Dec 2009<br />
Driemaandelijks tijdschrift van fiMoP en beLgitrans -<br />
4de trimester - 39e jaargang - afgiftekantoor<br />
charleroi X - P106 176 - 12,50 eur<br />
Hydropneuma<br />
Dé referentie voor aanDrijf- en besturingstecHniek<br />
Partnerships in mechatronica zijn<br />
meer dan enkel goede automatisering<br />
Mechatronica omvat meer dan enkel de perfecte<br />
interactie tussen mechanische en elektronische<br />
producten en software<br />
JAAROVERZICHT 2009<br />
AANDRIJF - EN BESTURINGSTECHNIEK<br />
SOMMAIRE ANNUEL 2009<br />
TECHNIQUES D’ENTRAINEMENT ET DE COMMANDE<br />
21 - Hydraulische<br />
vloeistoffen, nog<br />
steeds haalbaar?<br />
31 - ‘carbon Zero’serie:<br />
‘net zero<br />
energy consumption’compressoren<br />
33 - Lassen en<br />
robots: succesvolle<br />
ontwikkeling
Handling technology by Festo<br />
Van component tot systeem<br />
Customized standard solutions<br />
Intelligent Economical<br />
Reliable<br />
Van component tot<br />
systeem<br />
U mag er zeker van zijn<br />
dat u met Festo produc-<br />
ten alles onder controle<br />
houdt.<br />
Wij bieden u op duur-<br />
zaamheid geteste Festo-<br />
componenten aan, of<br />
leveren u deze in een<br />
voorgemonteerd mecha-<br />
tronisch systeem.<br />
Wenst u pneumatische of<br />
elektrische grijpers of pprefe<br />
reert u vacuüm? Festo<br />
levert u de beste oplossing<br />
voor uw toepassing.<br />
Kijk op onze nieuwe<br />
website voor een<br />
overzicht van onze<br />
inn innovaties in handling.<br />
Festo Belgium nv<br />
Kolonel Bourgstraat 101<br />
BE-1030 Brussel<br />
Tel : +32 2 702 32 11<br />
Fax : +32 2 702 32 09<br />
e-mail : info_be@festo.com<br />
http:// ww www.festo.be<br />
100 - Lezersdienst
FIMOP<br />
Belgische Verenigingen van Fabricanten,<br />
Invoerders en Verdelers van Materiaal<br />
voor Industriële Hydraulica, Pneumatica,<br />
Automatisatie en aanverwante<br />
technieken.<br />
Lid van het Europese comité CETOP<br />
vzw FIMOP<br />
Tel: +32 (0)2 640 77 35<br />
Fax: +32 (0)2 640 84 80<br />
info@fimop.be<br />
www.fmop.be<br />
RAAD VAN BESTUUR<br />
C. BENOIT, Bürkert Contromatic<br />
R. DECLEER, Decleer, Gaelens & Part.<br />
M. DE WINTER, Service Hydro<br />
M. ROELANDTS, Pall Belgium<br />
J. VERSTRAETEN, Festo Belgium<br />
TOEZICHTHOUDERS<br />
N. LEBOTTE, IMI Norgren<br />
M. VANDERPERREN, Parker Hannifin<br />
COMMISSIES<br />
CONFEDERATIE<br />
TOETREDINGEN<br />
GIDS<br />
ALGEMENE VOORWAARDEN<br />
CETOP<br />
ONDERWIJS - IHP<br />
EVENTS & BEuRZEN<br />
REPERTORIuM<br />
TIJDSCHRIFT AuTOMATION-HP<br />
MARkETING HyDRAuLICA<br />
MARkETING PNEuMATIEk<br />
MARkETING AFSLuITERS<br />
E-NEWS - WEBSTEk<br />
BEROEPSETHIEk<br />
LEDEN 2008<br />
AF BELGIuM<br />
ASCO NuMATICS BENELuX<br />
ATLAS COPCO COMPRESSOREN<br />
BOGE COMPRESSOREN<br />
BOSCH REXROTH<br />
BREVINI BELGIO<br />
BuRkERT CONTROMATIC<br />
CLIPPARD EuROPE<br />
CQS TECHNOLOGIES<br />
COMPAIR GEVEkE<br />
DECLEER-GAELENS & PARTNERS<br />
DOEDIJNS kOPPEN & LETHEM<br />
DOEDIJNS FLuIDAP<br />
DONALDSON uLTRAFILTER<br />
ERIkS MOTION CONTROL/IECO<br />
EuREGIO HyDRAuLICS<br />
FESTO BELGIuM<br />
FLuIDTECH<br />
FREuDENBERG SIMRIT<br />
HOGESCHOOL WEST VLAANDEREN (PIH)<br />
HyDAC<br />
HyDRAuLIC ASSISTANCE<br />
HyDRAuMEC INTERNATIONAL<br />
HyDRAuVISION<br />
INGERSOLL RAND BENELuX<br />
INRADA<br />
INTERNORMEN BENELuX<br />
kAHO ST LIEVEN<br />
LEGRIS BELGIuM<br />
MANuLI FLuICONNECTO NV<br />
OLAER BENELuX<br />
PALL BELGIuM<br />
PARkER HANNIFIN<br />
PIRTEk BENELuX<br />
REM B<br />
SAuER DANFOSS<br />
SERVICE HyDRO<br />
SMC PNEuMATICS<br />
TESTO<br />
VAN DE CALSEyDE<br />
VAN HECk INTERPIECES/IPAR<br />
VEMOFLEX<br />
WISMAN TECHNIEk<br />
BELGITRANS<br />
Belgische beroepsvereniging<br />
voor industriële aandrijftechnieken<br />
(mechanisch, elektrisch, mechatronisch<br />
en hydro-dynamisch)<br />
vzw BELGITRANS<br />
Tel: +32 (0)2 640 84 32<br />
info@belgitrans.be<br />
www.belgitrans.be<br />
RAAD VAN BESTUUR<br />
R. PATERNOSTER, AZ Hollink Belgium<br />
L. DE GROEF Esco,Transmiss.<br />
G. HEyVAERT, MGH 2002<br />
P. BOuRGuIGNON, Hansen Transmissions<br />
L. VAN HOyLANDT, Act in Time<br />
TOEZICHTHOUDERS<br />
O. VAN HEER, WEG Europe<br />
COMMISSIES<br />
MARkETING<br />
BEuRZEN<br />
MEDIA<br />
WEBSITE<br />
LEDEN 2008<br />
ABB<br />
ACT IN TIME<br />
ANGST & PFISTER<br />
ATB AuTOMATION<br />
AVD BELGIuM<br />
AZ HOLLINk BELGIuM<br />
BAuDION GROuP<br />
BEGE AANDRIJFTECHNIEk<br />
BRAMMER<br />
BREVINI BELGIO<br />
CALDIC TECHNIEk BELGIuM<br />
DEFAWES’96<br />
ERIkS MOTION CONTROL<br />
ESCO TRANSMISSIONS<br />
GkN SERVICE BENELuX<br />
HABASIT BELGIuM<br />
HANSEN TRANSMISSIONS INT.<br />
L. TAS & CO<br />
MAXON MOTOR BENELuX<br />
MEA<br />
MGH 2002<br />
NEXEN EuROPE GROuP<br />
PSI CONTROL MECHATRONICS<br />
RENOLD CONTINENTAL<br />
REXNORD<br />
ROTERO BELGIuM<br />
SCHAEFFLER BELGIuM<br />
SIEMENS<br />
SkF<br />
STROMAG<br />
TRANSMO<br />
VOITH TuRBO<br />
WEG EuROPE<br />
178<br />
Dec 2009<br />
omslagverhaal<br />
COLOFON<br />
Hydropneuma<br />
SECRETARIAAT<br />
Wielstraat 12<br />
B - 2880 Bornem<br />
Tel <strong>Fimop</strong>: +32 (0)2 640 77 35<br />
Tel Belgitrans: +32 (0)2 640 84 32<br />
Fax: +32 (0)2 640 84 80<br />
automation@hydropneuma.be<br />
www.hydropneuma.be<br />
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER<br />
René Decleer, FIMOP<br />
p/a kHNB,<br />
Louisalaan 500, B 1050 Brussel<br />
REDACTIECOMITE<br />
René Decleer, Robert Paternoster<br />
en Roger Stas<br />
REALISATIE<br />
CxO Europe<br />
Wielstraat 12 - B -2880 Bornem<br />
PuBLICITEIT<br />
Dirk Vermant – gsm: +32 (0)477 270 787<br />
e-mail: dirk.vermant@skynet.be<br />
REDACTIE<br />
Stijn Dom - tel: +32 (0)2 640 77 35 - e-mail:<br />
automation@hydropneuma.be<br />
DRUKKERIJ<br />
Artoos, kampenhout<br />
VERSPREIDING<br />
6.500 ex. NL + 4.500 ex FR<br />
Automation Magazine is een uitgave van de<br />
beroepsverenigingen <strong>Fimop</strong> en Belgitrans.<br />
De advertenties in Automation Magazine worden<br />
ter goedkeuring aan het redactiecomité<br />
voorgelegd. Alle advertenties die betrekking<br />
hebben op de technieken en de producten voor<br />
industriële automatisering komen in aanmerking<br />
voor publicatie.<br />
Alle artikels en berichten in de redactionele<br />
bijdragen van dit tijdschrift werden door de<br />
redactie geselecteerd. Zij verschijnen gratis en<br />
bevatten geen advertenties. De auteurs zijn<br />
verantwoordelijk voor hun teksten.<br />
Volgend nummer: maart 2010<br />
AuTOMATION paraît aussi en français<br />
Lid van de unie van de uitgevers van de<br />
Periodieke Pers.<br />
Copyright FIMOP 2009<br />
Dé referentie voor aanDrijf- en besturingstecHniek<br />
36 - 37 - Partnerships in<br />
mechatronica zijn meer dan<br />
enkel goede automatisering<br />
Inhoud<br />
jaaroverZicHt<br />
Wat u moet onthouden van 2009 5 - 15<br />
eXPert grouP Drives & controLs<br />
“We gaan altijd projectmatig te werk” 16<br />
“De compressor vormt het hart van onze voertuigen” 17<br />
toePassing<br />
“We zijn pioniers”<br />
testo 875 et 881 voor professionele<br />
18 - 19<br />
industriële thermografie 25<br />
Loodrecht op volle zee<br />
‘Carbon Zero’-serie: ‘net zero energy<br />
28-29<br />
consumption’-compressoren 31<br />
Met z’n zessen solderen op een paar vierkante meter<br />
Partnerships in mechatronica zijn meer dan<br />
35<br />
enkel goede automatisering 36-37<br />
Machines op maat 39<br />
rePortage<br />
Hydraulische vloeistoffen, nog steeds haalbaar? 21<br />
learnShops-debatten voltreffer op<br />
Mocon-Hydromech 26-27<br />
tHeMa-artikeL<br />
Lassen en robots: succesvolle ontwikkeling 33<br />
actuaLiteit 32 & 41-45<br />
agenDa & bibLio-tecH 46<br />
178 - Dec 2009 - P 3
Voorwoord<br />
P 4 - 178 - Dec 2009<br />
De onderhoudstechnicus<br />
op zijn ‘witte paard’<br />
De recessie is gestopt, zegt men… zegt de gouverneur van de Nationale Bank<br />
van België. En hij kan het weten. Het aantal nieuwe werklozen scheert hoge<br />
toppen in de statistieken en Opel gaat ‘een klein beetje’ dicht, of niet, of wordt<br />
hervormd, of krijgt toch SuV’s (zijn dat niet die dingen die kampioen zijn in<br />
‘vuile uitstoot’?). En toch gaat het goed in ons dierbaar België. We leveren de<br />
‘chairman’ van Europa; we hebben al de hoogste autoriteit van de wereldsport<br />
en ons land staat helemaal bovenaan voor de belastingsdruk en… wat wil je<br />
nog meer?! Ach ja, het algemeen rookverbod wordt (half) ingeslikt… en ‘de<br />
fraudeurs’ worden vrijgelaten.<br />
H&P (Penton Publication) van november 2009 heeft op bladzijde zes de ‘editor’s<br />
page’ van Alan Hitchcox. Hij schrijft over een lezing, waarbij de spreker<br />
het had over de maatregelen die zijn firma nam om de productie te verhogen<br />
van een mijn, die slechts de helft van zijn potentieel opbracht. De firma onderzocht alle onderhoudsverslagen en rapporten<br />
om te kunnen vaststellen welke soorten storingen hadden plaatsgevonden, de frequentie van de storing en de ernst ervan.<br />
Veel storingen waren te vinden in het hydraulische systeem. Daarbij werd vastgesteld dat de meeste storingen (hydraulisch<br />
of andere) konden voorkomen worden.<br />
Lekkende slangen en pijpkoppelingen, premature pompuitval en vastgelopen kleppen kunnen door eenvoudigweg routineus<br />
preventief onderhoud vermeden worden. Dat zijn periodieke inspecties gevolgd door correctieve actie. Vind je een losgekomen<br />
slang, maak ze vast; is een pijpkoppeling losgekomen, span ze bij. Dat vraagt een routine, zoals regelmatige vloeistofmonsters<br />
nemen om de zuiverheid van de vloeistof te beoordelen. Vervang regelmatig filterelementen en sluit de filterkar<br />
aan het reservoir. Natuurlijk lijkt deze routine nogal afstompend en daar had de spreker zijn punt: mechanici zijn mensen zoals<br />
iedereen: zij houden van opwinding en uitdagingen. Dus, als een installatie uitvalt omdat een pomp het begeeft of een<br />
klep is vastgelopen, komt iedereen onder spanning omdat men de installatie weer aan de praat moet krijgen. En dan komt<br />
de onderhoudstechnicus op zijn ‘witte paard’ eraan. Hij haalt zijn verzameling supergereedschap en meetinstrumenten boven,<br />
doet zijn hocus pocus, vervangt de pomp of maakt de klep weer vrij en de machine is weer operationeel. Hij is de man<br />
van het moment, de held!<br />
Ik kan mij voorstellen, zegt Hitchcox, hoe de directie preventief onderhoud bekijkt. Ze kunnen zich afvragen waarom ze zoveel<br />
moeten betalen voor de personen, die alleen maar filterelementen vervangen of koppelingen aanspannen. Zij realiseren<br />
zich niet, of hebben het vergeten, dat al die routineklussen de machines draaiende houden en onverwachte defecten voorkomen.<br />
Het is typisch dat ze zonder die lui kunnen, maar dan moet men niet verwonderd zijn voor een langdurige uitval van de<br />
machine. Meestal heeft de directie het niet door dat een besparing van $50.000 door het ontslaan van een persoon, eindigt<br />
in een kostenverhoging van driemaal (of meer) zoveel door ongeplande stilstand in datzelfde jaar. Het is niet ongebruikelijk<br />
om hoge productiemachines een waarde van $1.000 of meer per uur toe te kennen. In dat geval zijn enkele machinedefecten<br />
genoeg om de personeelsbesparingen te compenseren.<br />
AuTOMATION Magazine - Hydropneuma bestaat straks 40 jaar. ‘Ons’ tijdschrift verscheen voor de eerste keer in mei 1970 en<br />
verjaart in mei 2010 voor de veertigste keer. Er zal modest gefeest worden. Zelfs de crisis zal dat niet kunnen tegenhouden.<br />
Misschien is mei 2010 dan al crisisvrij… wordt er gedroomd. We vragen aan alle medewerkers van het eerste uur zich kenbaar<br />
te maken. Het juninummer van AuTOMATION Magazine - Hydropneuma zal (bijna) volledig gewijd zijn aan de geschiedenis<br />
van dit tijdschrift en de medewerkers.<br />
R.P.A.Decleer<br />
Verantwoordelijke uitgever n
JAAROVERZICHT 2009<br />
AANDRIJF - EN BESTURINGSTECHNIEK<br />
Pneumatische aandrijvingen<br />
Hydraulische aandrijvingen<br />
Compressoren<br />
Afsluiters<br />
Ventielen<br />
Vacuümtechniek<br />
Elektrische aandrijvingen<br />
Mechanische aandrijvingen<br />
Motion control<br />
Sensoriek<br />
Veldbussen<br />
Besturingssoftware<br />
Controlesystemen<br />
Besturingssystemen<br />
Montagetechnieken<br />
Handlingtechnieken<br />
Perslucht<br />
SOMMAIRE ANNUEL 2009<br />
TECHNIQUES D’ENTRAINEMENT ET DE COMMANDE
In maart 2010 verhuist<br />
REM-B HYDRAULICS<br />
naar de gloednieuwe<br />
productiegebouwen<br />
in Beerse-Zuid!<br />
Rouwbergskens 5, 2340 Beerse<br />
WIj InvEStEREn In:<br />
• Nieuwe hydraulische testbanken voor<br />
pompen en motoren tot 400 KW<br />
• Montage- en demontageput voor<br />
hydraulische cilinders tot 16 ton<br />
• Draai-, frees-, slijpmachines en<br />
hoonmachine tot 10 m en 1 m diameter<br />
• 500 zonnepanelen, 105.000 KWh/jaar<br />
• 3200 m2 atelieroppervlakte,<br />
1000 m2 bureauoppervlakte<br />
101 - Lezersdienst<br />
OnZE SpECIALItEItEn:<br />
• Herstellen van hydraulische pompen,<br />
motoren en ventielen<br />
• Herstellen van hydraulische cilinders,<br />
chromeren, honen, testen<br />
• Levering, herstelling en verhuur van<br />
high-force tools, bolting en tensioning<br />
apparatuur<br />
• Levering en verhuur van filtratie-units,<br />
purifiers, deeltjesteller, ...<br />
• Levering van alle merken hydraulische<br />
componenten (3,5 mio euro voorraad)<br />
www.remb.be<br />
Vaartstraat 69, 2340 Beerse | +32 14 62 28 60<br />
Omer de Vidtslaan 74, 1760 Roosdaal | +32 54 34 49 75<br />
sales@remb.be | repair@remb.be
Jaaroverzicht 2009: Aandrijf- en besturingstechniek<br />
Nieuw: robuuste compacte<br />
lineaire eenheid Delta 200<br />
Warmhoudvitrines met<br />
stootdempers<br />
Kantfrees geeft zelfs onder<br />
vollast niets toe<br />
De nieuwe elektronische<br />
drukschakelaar PE5<br />
102 - Lezersdienst<br />
105 - Lezersdienst<br />
108 - Lezersdienst<br />
111 - Lezersdienst<br />
Stikstofgeneratoren: pure,<br />
goedkope en milieuvriendelijke<br />
stikstof<br />
114 - Lezersdienst<br />
Snelheid en kracht in een<br />
draagbare draadloze<br />
hydraulische pomp<br />
maxon medical is ISO 13485<br />
gecertificeerd<br />
103 - Lezersdienst<br />
106 - Lezersdienst<br />
Introductie van een 100% inline<br />
pneumatische bediening<br />
Nieuwe drive unit op basis<br />
van TwinSpin<br />
Atlas Copco wint P&A Best<br />
Product Award 2008<br />
LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 47 met het nummer van uw keuze.<br />
109 - Lezersdienst<br />
112 - Lezersdienst<br />
115 - Lezersdienst<br />
Dossier<br />
MPS brengt nieuwe toepassingen<br />
voor pneumatische cilinders<br />
Parker introduceert de<br />
Moduflex FRL<br />
Innovatieve ‘Bullet Valves’<br />
WEG Europe wordt WEG<br />
Benelux<br />
SMC Pneumatics organiseert<br />
succesvolle Technology Events<br />
104 - Lezersdienst<br />
107 - Lezersdienst<br />
110 - Lezersdienst<br />
113 - Lezersdienst<br />
116 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 7
Meeste kracht per kilo.<br />
Maximale kracht in minimale ruimte – daar draait alles om bij onze nieuwe MOTOX-reeks<br />
motorreductoren. Met een nominaal aandrijfkoppel tot 20.000 Nm en een groter nominaal<br />
tandwielkoppel dan vergelijkbare motorreductoren van dezelfde grootte. MOTOX rondt<br />
onze aandrijfportefeuille af in het vermogensbereik van 0,09 kW tot 200 kW voor alle<br />
overbrengingstypes. Overtuig uzelf van zijn <strong>krachtige</strong> prestaties. Wenst u meer informatie?<br />
Fax uw vragen naar: 02 536 22 90 of mail naar industrie.be@siemens.com.<br />
Setting standards with Totally Integrated Automation.<br />
www.siemens.be/drives<br />
117 - Lezersdienst<br />
Meeste kracht per ruimte.
Jaaroverzicht 2009: Aandrijf- en besturingstechniek<br />
HBM precix loadcells leverbaar<br />
in C6 kwaliteit<br />
Nieuwe Barksdale 9000-<br />
serie 30x30 mm elektro-<br />
mechanische drukschakelaar<br />
118 - Lezersdienst<br />
121 - Lezersdienst<br />
AC700F wint Control Engineering<br />
Choice Award 2008<br />
124 - Lezersdienst<br />
127 - Lezersdienst<br />
130 - Lezersdienst<br />
MONTECH transportbanden:<br />
de ‘kleintjes’ worden groter<br />
VisuNet GMP: regelen en monitoren<br />
in GMP-omgevingen<br />
Nieuwe CSI 6500 Machinery<br />
Health® Monitor<br />
Safety First! Neuwe compressoren Airbox<br />
en Airbox Center<br />
IECEx certificering<br />
van solenoids<br />
Revolutionair en<br />
robuust – de Mile-Encoder<br />
119 - Lezersdienst<br />
122 - Lezersdienst<br />
125 - Lezersdienst<br />
128 - Lezersdienst<br />
131 - Lezersdienst<br />
Piab Vacustat Coax<br />
LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 47 met het nummer van uw keuze.<br />
Dossier<br />
Elmo-Rietschle lanceert nieuwe<br />
schroefvacuümpomp<br />
Hansen levert eerste tandwielkast<br />
uit Chinese Fabriek<br />
Nieuwe stappenmotor van<br />
Oriental Motor<br />
Miniatuur geleide cilinder<br />
completeert de reeks<br />
120 - Lezersdienst<br />
123 - Lezersdienst<br />
126 - Lezersdienst<br />
129 - Lezersdienst<br />
132 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 9
<strong>krachtige</strong><br />
<strong>beweging</strong><br />
Brevini Fluid Power brengt u verder<br />
Wereldwijd hebben onze producten in diverse sectoren hun<br />
sporen verdiend. Wij bieden de complete productrange voor elk<br />
hydraulisch systeem en zien het oplossen van uw problemen op<br />
het gebied van hydraulica als onze grootste uitdaging. Met onze<br />
eigen testfaciliteiten en onderdelenmagazijn in Nederland is de<br />
aftersales bovendien sterk ondersteund.<br />
Brevini Fluid Power is hét sterke merk als het gaat om betrouwbare hydraulische<br />
systemen. Of het nu gaat om losse componenten, complete custom made<br />
hydraulische systemen of turnkey projecten, onze innovatieve producten<br />
garanderen dat u in <strong>beweging</strong> blijft.<br />
133 - Lezersdienst<br />
Brevini Fluid Power Benelux<br />
Röntgenweg 24<br />
2408 AB Alphen aan den Rijn<br />
Postbus 764<br />
2400 AT Alphen aan den Rijn<br />
T +31 - 172 - 47 08 70<br />
F +31 - 172 - 47 76 67<br />
info@brevinifluidpower.nl<br />
www.brevinifluidpower.nl<br />
134 - Lezersdienst
Jaaroverzicht 2009: Aandrijf- en besturingstechniek<br />
Rotatierem op de Basic Rex<br />
Oil Condition Monitor IVS 01<br />
Internormen<br />
CX8000-serie embedded PC’s<br />
met een ARM-CPU van 400<br />
MHz en MicroSD-kaart<br />
I/O-IPC: automatiseringstoestel<br />
gebaseerd op Linux 2.6 met<br />
RT-Preempt Patch (real-time)<br />
De nieuwe SK200E met geïntegreerde<br />
AS-interface<br />
135 - Lezersdienst<br />
138 - Lezersdienst<br />
141 - Lezersdienst<br />
144 - Lezersdienst<br />
147 - Lezersdienst<br />
Compacte G3 SCARA robot<br />
met optie geknikte arm<br />
INFINITY: leidingnet tot D110 voor<br />
perslucht én vacuüm<br />
Het nieuwe Vipa SLIO gedecentraliseerd<br />
smart I/O systeem<br />
136 - Lezersdienst<br />
139 - Lezersdienst<br />
142 - Lezersdienst<br />
145 - Lezersdienst<br />
148 - Lezersdienst<br />
Dossier<br />
WAGO BACnet/IP-controller<br />
750-830 uit stock leverbaar<br />
Nieuwe rode laser afstandssensor<br />
voor middellang bereik<br />
DT50<br />
PCD Web-Panels met touch-<br />
bediening<br />
Mentor MP DC drive OEM positioneermodule<br />
De nieuwe Mitsubishi serie FR-<br />
A741 frequentieregelaars<br />
LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 47 met het nummer van uw keuze.<br />
Micro-automatiseringsoplossingen,<br />
Sinamics aandrijvingen,<br />
hoog efficiënte motoren<br />
137 - Lezersdienst<br />
140 - Lezersdienst<br />
143 - Lezersdienst<br />
146 - Lezersdienst<br />
149 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 11
Air compressors for every<br />
application<br />
Engineering<br />
Energy audit<br />
Service 24/7<br />
Compressor Rental<br />
150 - Lezersdienst<br />
Ad_automag_2009.indd 1 16/02/2009 15:32:10<br />
n.v.<br />
Compair Geveke NV<br />
Leuvensesteenweg 248a • B-1800 Vilvoorde<br />
Tel.: 02 720 48 90 • 02 721 17 60<br />
sales.compair@geveke.be • www.compair.be<br />
Maatwerk in Pneumatica<br />
Boterhamvaartweg, 2 � +32 3 546 40 80<br />
BE-2030 Antwerpen<br />
De Toegevoegde Waarde in Pneumatica<br />
A division of Geveke<br />
We keep your industry running !<br />
www.hydro.be<br />
151 - Lezersdienst
Jaaroverzicht 2009: Aandrijf- en besturingstechniek<br />
De nieuwe W22 motoren, verkrijgbaar<br />
in de IE1, IE2 en IE3<br />
SMB en SMR Modules voor met<br />
een draagvermogen tussen<br />
1250 en 5000 N<br />
Nieuw gamma ‘Filament-wound’glijlagers<br />
De Spectro-3-Pol-50 kleurensensor<br />
met ingebouwde polarisatiefilter<br />
Industriële componenten van<br />
Parker Hannifin<br />
152 - Lezersdienst<br />
155 - Lezersdienst<br />
158 - Lezersdienst<br />
161 - Lezersdienst<br />
164 - Lezersdienst<br />
Motodrive lineaire actuator, uitgerust<br />
met een stappenmotor<br />
Nieuwe camera’s van Dalsa:<br />
de HM640, de HM1024 en de<br />
HM1400<br />
Robuuste encoders van<br />
Baumer Hübner<br />
Innovatieve sensortechnologische<br />
oplossing voor de voeding-, dranken-<br />
en farmaceutische industrie<br />
OAC (Oil Air Coolers): een scala<br />
olie/luchtkoelers met een hoog<br />
prestatievermogen<br />
LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 47 met het nummer van uw keuze.<br />
153 - Lezersdienst<br />
156 - Lezersdienst<br />
159 - Lezersdienst<br />
162 - Lezersdienst<br />
165 - Lezersdienst<br />
Dossier<br />
Movitrans: een systeem van<br />
contactloze stroomvoorziening<br />
voor mobiele installaties<br />
154 - Lezersdienst<br />
Nachi Quest: een nieuwe generatie<br />
groefkogellagers<br />
De eerste industriële 3D<br />
sensor<br />
Miniaturisering: de MiniTwin met<br />
veiligheidslichtscherm<br />
Robottypes van Epson: de RS3<br />
Spider, de SCARA G3 en de<br />
6-assige C3<br />
157 - Lezersdienst<br />
160 - Lezersdienst<br />
163 - Lezersdienst<br />
166 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 13
Innovative<br />
Perfection<br />
Solution<br />
Reliability<br />
NL_excelonpro_ad_v1.qxp 26/8/09 11:04 Página 1<br />
Voor meer informatie, surf naar www.norgren.com/excelonpro<br />
of neem contact op met Norgren N.V. op tel. +32 2 333 44 11<br />
of per mail op sales@be.norgren.com<br />
Turnkey to solutions<br />
U zoekt een pasklare oplossing voor een<br />
aandrijftechnisch vraagstuk? Hydrauvision<br />
is het vertrouwde adres voor aandrijf techniek<br />
in de volle breedte... systeembouw, revisie,<br />
service, testen, certificeren, storingsdienst,<br />
verhuur en componenten distributie...<br />
Hydrauvision heeft het in huis.<br />
www.hydrauvision.com<br />
WAAR VOOR UW GELD<br />
MET DE NIEUWE FRL VAN NORGREN<br />
(FILTER-REDUCEERVENTIEL-SMEERTOESTEL)<br />
EXCELON ® PRO ADVANTAGE<br />
» WIN TIJD<br />
Pasklaar voor montage en gebruik<br />
167 - Lezersdienst<br />
» BESPAAR RUIMTE<br />
Hoogtechnologisch composietmateriaal reduceert gewicht en<br />
afmetingen<br />
» BESPAAR GELD<br />
Geïntegreerde insteekkoppelingen, bevestigingsklemmen en<br />
manometer<br />
Norgren, die 85 jaar geleden aan de wieg stond van de persluchtverzorging,<br />
geeft de toon aan met producten waarvan de kwaliteit, de betrouwbaarheid<br />
en de lange levensduur alom bekend zijn. Met de Excelon Pro hebben we<br />
de persluchtbehandeling opnieuw uitgevonden: een compacte, waardevolle<br />
en hoogtechnologische nieuwkomer die werd ontworpen als een pasklaar<br />
antwoord op de vraag en de noden van de Norgren klant. De Pro reeks<br />
biedt u bovendien de meest recente polymeer materialen in een product<br />
dat Norgren en zijn klanten de toekomst binnenleidt.<br />
168 - Lezersdienst
Jaaroverzicht 2009: Aandrijf- en besturingstechniek<br />
Decontactoren maken een elektrische<br />
motor in seconden los<br />
De nieuwe olievrije compressoren<br />
van de SL Serie: voorbeeldige<br />
luchtkwaliteit en klein formaat<br />
learnShops-debatten: nieuw<br />
concept gelanceerd op Mocon-<br />
Hydromech 2009<br />
Altivar 12: Snelheidsregelaars<br />
voor asynchrone kooiankermotoren<br />
Exlar elektromechanische<br />
TRITEX II actuator, direct op<br />
230 Vac<br />
169 - Lezersdienst<br />
172 - Lezersdienst<br />
175 - Lezersdienst<br />
178 - Lezersdienst<br />
181 - Lezersdienst<br />
De VibChecker: nieuw instrument<br />
voor on-site trillingsmetingen<br />
en analyse<br />
Manuli Rubber Industries<br />
neemt Hebu over<br />
Decentrale<br />
frequentieomvormers<br />
170 - Lezersdienst<br />
173 - Lezersdienst<br />
176 - Lezersdienst<br />
179 - Lezersdienst<br />
182 - Lezersdienst<br />
Dossier<br />
De ISV installatiewandverdelers<br />
op basis van de AE-wandkasten<br />
RTC West-Vlaanderen organiseerde<br />
voor 3500 West-Vlaamse leerlingen<br />
een gratis VCA-examen<br />
De kracht en prestatie van een<br />
compact cilinder met het profiel<br />
van een ovale cilinder<br />
Maatwerk in pneumatica 3 stageprojecten door vhtileerlingen<br />
bij tvh genomineerd<br />
Kabelwartels voor elke<br />
toepassing<br />
LEZERSSERVICE: Voor meer informatie, bezorg ons het ingevulde formulier op pagina 47 met het nummer van uw keuze.<br />
Concens elektrocilinders<br />
aantrekkelijk alternatief voor<br />
perslucht en hydraulica<br />
171 - Lezersdienst<br />
174 - Lezersdienst<br />
177 - Lezersdienst<br />
180 - Lezersdienst<br />
183 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 15
expert group Drives & controls<br />
Bart Aerts<br />
Chef Productie<br />
Tiense Suikerraffinaderij<br />
Martial Melis<br />
Directeur Productie<br />
Air Products<br />
P 16 - 178 - Dec 2009<br />
Expert Group Drives & Controls<br />
kurt Coppens<br />
Dienst Nutsvoorzieningen<br />
Gent Industries nv<br />
Jozef Verdonck<br />
Vice President Operations<br />
Agfa Materials<br />
Marc Crop<br />
Technisch directeur<br />
Vandemoortele<br />
Filip Vlaminck<br />
Project Manager/<br />
Preventieadviseur<br />
De Pecker<br />
Marc Gerits<br />
Superintendent Plant &<br />
Equipment Engine<br />
Ford-Werke GmbH<br />
yves Radermecker<br />
managing director<br />
uCA<br />
Philippe Haegeman<br />
Directeur Productie<br />
CBR<br />
John Ostermeyer<br />
Technology Team<br />
umicore Precious<br />
Metals<br />
“We gaan altijd projectmatig te werk”<br />
De Pecker heeft drie hoofdactiviteiten: machinebouw en<br />
herstellingen en onderhoud. Het gaat telkens om stukwerk<br />
(en dus niet om seriebouw van machines). De klanten<br />
van het bedrijf uit Gent zijn van verschillende pluimage:<br />
universiteiten, brouwerijen, maar ook bedrijven uit de rubberindustrie<br />
en producenten van matrassen.<br />
Filip Vlaminck is projectleider bij De Pecker en heeft binnen het bedrijf<br />
17 jaar ervaring op het gebied van automatisering en aandrijftechnieken.<br />
De Pecker heeft 65 mensen in dienst.<br />
In 2008 nam herstellingen en onderhoud 80% van de projecten<br />
in beslag en machinebouw 20%. Men gaat altijd projectmatig tewerk.<br />
Er zijn geen specifieke klanten noch producten en ook geen<br />
afgelijnd marktsegment. De criteria die De Pecker hanteert bij de<br />
keuze van de leveranciers zijn de volgende:<br />
• prijs/kwaliteit is cruciaal, zeker omdat het stukwerk is;<br />
• het gaat om installaties met een lange levensduur waadoor de<br />
kwaliteit van de producten doorslaggevend is.<br />
Maatwerk<br />
“Bij de machinebouw gebruiken wij allerlei soorten aandrijvingen”,<br />
vertelt Vlaminck. “Zowel hydraulische, pneumatische als servoaandrijvingen.<br />
Het hangt af van project tot project en van klant tot<br />
klant. Alles hangt af van het project en van wat de klant precies wil.<br />
We werken vooral samen met Lenze, Siemens en Festo.”<br />
Het maken van stuurkasten en de ontwikkeling van software worden<br />
uitbesteed. Soms wordt er een beroep gedaan op engineering<br />
bureaus en komt er versterking van freelancers en tekenaars. De<br />
ontwikkelingen zelf gebeuren altijd intern. De Pecker spreekt ook<br />
soms universiteiten aan als er complexe materie aan bod komt. “In<br />
sommige gevallen ontwikkelt<br />
de klant een installatie<br />
en wordt er aan<br />
ons gevraagd om een<br />
aantal zaken aan te passen”,<br />
aldus Vlaminck.<br />
“Zo loopt er nu een project<br />
bij chocoladeproducent<br />
Callebaut.”<br />
Uitdagingen<br />
De know-how en de ervaring<br />
van de medewerkers<br />
zijn cruciaal.<br />
Vlaminck: “Daarbij komen<br />
heel wat aspecten<br />
kijken: opleiden van<br />
nieuwe mensen, ervoor<br />
zorgen dat de medewerkers<br />
all round worden<br />
en inspelen op de<br />
activiteit van stukwerk.<br />
Frank Hanselaer<br />
Chef Productie<br />
Recticel<br />
Jan Vercammen,<br />
Engineering Manager<br />
RIZLA+ (Ets. L. Lacroix<br />
Fils nv)<br />
Filip Vlaminck, projectleider bij De<br />
Pecker: “In sommige gevallen ontwikkelt<br />
de klant een installatie en<br />
wordt er aan ons gevraagd om een<br />
aantal zaken aan te passen.”<br />
We hebben verschillende profielen nodig: van machinebewerkers<br />
over lassers tot monteurs. Het is aartsmoeilijk om de juiste mensen<br />
te vinden. Het moeten all rounders zijn met veel technische<br />
bagage. Verder moeten ze flexibel zijn en over veel vakkennis beschikken.<br />
Het voordeel is dat er bij ons altijd verschillende projecten<br />
lopen zodat de medewerkers telkens andere uitdagingen<br />
voorgeschoteld krijgen.”<br />
n<br />
184 - Lezersdienst
De voertuigen van UCA hebben enorm veel perslucht nodig<br />
om de remmen van de wagons te lossen. Iedere wagon heeft<br />
zo’n 350 liter perslucht nodig. Als de wagon geparkeerd<br />
staat, moet je de lucht aflaten. Om de wagon opnieuw op te<br />
pompen heb je een groot debiet nodig.<br />
“De compressor vormt het hart<br />
van onze voertuigen”<br />
Sinds 1981 is UCA gespecialiseerd in het bouwen van wegspoorvoertuigen.<br />
UCA bouwt voertuigen die tot 2.500 ton<br />
kunnen voortslepen. Het bedrijf uit Merksem combineert<br />
de voordelen van spoor- en wegverkeer in één voertuig<br />
voor alle terreinen en biedt een ruim gamma van nutsvoertuigen<br />
aan: motorrijtuigen die zowel op een asfaltweg als<br />
op de rails van het spoorwegnet kunnen ingezet worden.<br />
De Antwerpse haven heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling<br />
van uCA. Toen het bedrijf werd opgestart, zijn er heel<br />
wat spoorsystemen aangelegd in de haven van Antwerpen. Er<br />
was veel vraag naar degelijke wegspoorvoertuigen omdat er regelmatig<br />
wagons ontspoorden of te laat remden zodat er aanzienlijke<br />
schade werd opgelopen. De wagons van uCA waren veel<br />
steviger en dat bleek ook in de praktijk. Op dit ogenblik strekt<br />
de afzetmarkt van uCA zich over heel Europa (Benelux, Frankrijk,<br />
Duitsland, Oostenrijk, Roemenië en Zwitserland) uit.<br />
“Onze klanten zijn bedrijven met grote sites die een eigen spoorwegennet<br />
hebben”, zegt yves Radermecker, managing director<br />
van uCA. “Onze voertuigen kunnen zowel op de weg als op het<br />
spoor rijden. Ze leveren heel veel koppel (trekkracht) en halen een<br />
snelheid van maximum 25 km per uur. Maar voor rangeerwerk en<br />
om wagons te vullen hoef je geen hoge snelheid te halen.”<br />
Groot debiet<br />
Tegenwoordig gebruikt uCA vooral JCB-voertuigen omdat die<br />
meer trekvermogen hebben. De voertuigen van unimog, die vroeger<br />
veel werden gebruikt, rijden sneller en zijn geschikt voor langere<br />
afstanden. Een wegspoorvoertuig heeft een levensduurte<br />
van ongeveer 10.000 uren. Dat komt gemiddeld overeen met 10 tot<br />
13 jaar. De aankoopprijs ligt tussen de 260.000 en 400.000 euro.<br />
De voertuigen van uCA hebben enorm veel perslucht nodig om de<br />
remmen van de wagons te lossen. Iedere wagon heeft zo’n 350 liter<br />
perslucht nodig. Als de wagon geparkeerd staat, moet je de<br />
lucht aflaten. Om de wagon opnieuw op te pompen heb je een<br />
groot debiet nodig. En daar komt kaeser kompressoren in het<br />
Yves Radermecker, managing<br />
director van UCA: ““We gebruiken<br />
ook perslucht voor<br />
het koppelsysteem, dat pneumatisch<br />
wordt gestuurd.”<br />
expert group Drives & controls<br />
spel. Het oppompen gaat enorm snel dankzij het gebruik van een<br />
schroefcompressor. “We zijn met kaeser in zee gegaan omdat we<br />
veel belang hechten aan de verhouding tussen prijs en kwaliteit”,<br />
aldus Radermecker. “De kantoren van kaeser bevinden zich ook<br />
dicht bij Antwerpen wat de samenwerking alleen maar ten goede<br />
komt.”<br />
Bedrijfszekerheid<br />
“We gebruiken ook lucht voor het koppelsysteem, dat pneumatisch<br />
wordt gestuurd”, gaat Radermecker verder. “Het gaat hier<br />
om een compressor die een debiet van 2,6 m3 per minuut levert.<br />
Het is een mobiele compressor van het type M26.”<br />
In de totale kostprijs van een wegspoorvoertuig bedraagt het aandeel<br />
van de compressor zo’n 6% à 7%. De compressor is volledig<br />
ingebouwd in de machine. Het is een klein stuk van de volledige<br />
investering, maar het is een heel belangrijk onderdeel. De bedrijfszekerheid<br />
wordt erdoor gegarandeerd. De compressor kan je<br />
vergelijken met het hart van een lichaam.<br />
Ook in de productie-afdeling is de compressor van kaeser cruciaal.<br />
“Het is een statische compressor die elektrisch wordt aangedreven”,<br />
aldus nog Radermecker. “In onze wegspoorvoertuigen<br />
hebben we twee types gebruikt. De eerste werd hydraulisch aangedreven,<br />
maar daar zijn we van afgestapt omdat de hydromotor<br />
te veel pk’s van het voertuig afnam. We hebben dan beslist om de<br />
compressor apart aan te drijven. Hij werkt nu volledig autonoom<br />
en is compleet modulair in de machine ingebouwd.”<br />
Het onderhoud en de herstellingen doet uCA zelf. Maar als er ergens<br />
(eender waar ter wereld) een ernstige storing is kan er altijd<br />
een beroep gedaan worden op de vestiging van kaeser in het betreffende<br />
land.<br />
n<br />
In de motorrijtuigen van UCA, die<br />
op de rails van het spoorwegnet<br />
ingezet kunnen worden, is de compressor<br />
van Kaeser ingebouwd.<br />
185 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 17
toePassing<br />
Het wereldwijde vermogen van zee-energie zou goed zijn<br />
voor een derde van de huidige elektriciteitsbehoeften. Uit geschikte<br />
gebieden, zoals de kustlijnen met uitgesproken getijden<br />
of met een hoge golfenergie, kunnen we een groot<br />
gedeelte van de energiebehoeften halen.<br />
“We zijn pioniers”<br />
Hernieuwbare energiebronnen zouden nu al de toekomst<br />
binnen handbereik kunnen brengen. Maar we mogen ons<br />
niet blindstaren op wind- en zonne-energie, zegt prof.<br />
Jürgen Schmid, lid van de raad van bestuur van het instituut<br />
voor zonne-energie (ISET) in Kassel, Duitsland,<br />
dat alle soorten van hernieuwbare energiebronnen<br />
bestudeert.<br />
Waarom is er zo veel belangstelling voor zee-energie?<br />
“In de eerste plaats is energiewinning uit zee heel boeiend. Het<br />
is ook nieuw en exotisch. We moeten het echter in het bredere<br />
kader van hernieuwbare energiebronnen plaatsen. Op dit ogenblik<br />
wordt 1 procent van de elektriciteit wereldwijd geleverd door<br />
windenergie, 16 procent door hydro-elektrische energie, 16 procent<br />
door kernenergie en het grootste gedeelte door steenkool.<br />
Het kan dus niet anders dan dat we steenkool moeten vervangen.<br />
We kunnen daarbij ofwel gebruikmaken van schone steenkool<br />
met zero-emissie, een zeer complexe technologie die op dit moment<br />
technisch niet haalbaar is. Ofwel op zoek gaan naar alternatieven.<br />
We hebben onderzocht of de steenkool vervangen kan<br />
worden door hernieuwbare energieën. Het antwoord is klaar en<br />
duidelijk: absoluut, het potentieel en de beschikbare technologieen<br />
zijn voorhanden.”<br />
Aan welke hernieuwbare energiebronnen denkt u dan?<br />
“Eigenlijk aan verrassend weinig. Op middellange termijn hebben<br />
we de bestaande hydro-elektriciteit, windenergie en biomassa,<br />
en dat is het. Zonne-energie speelt natuurlijk ook een belangrijke<br />
rol, maar die moet nog verder ontwikkeld worden. Het zal zeker<br />
nog twintig jaar duren voordat deze energiebron een belangrijke<br />
Deze kleine vloeistofgeneratoren volgen de flux en de reflux van<br />
de golven en zetten de lineaire verplaatsingen om in elektrische<br />
stroom.<br />
P 18 - 178 - Dec 2009<br />
Prof. Jürgen Schmid<br />
van het instituut voor<br />
zonne-energie (ISET):<br />
“Er bestaat geen enkel<br />
energiegebruik dat volledig<br />
neutraal blijft voor<br />
het milieu maar ik ben<br />
ervan overtuigd dat de<br />
zee-energie een eerder<br />
onschadelijke technologie<br />
is.”<br />
bijdrage kan leveren. Theoretisch zou het mogelijk zijn om met<br />
deze bronnen volledig tegemoet te komen aan de elektriciteitsbehoeften.<br />
Maar in werkelijkheid worden deze bronnen niet gelijklopend<br />
verdeeld. Daarom moeten we ook andere energiebronnen<br />
voorzien: zonne-energie en geothermische energie, maar ook<br />
zee-energie.”<br />
Wanneer zal dat mogelijk zijn?<br />
“De zee-energie zal de weg van alle technologieën moeten volgen,<br />
dat is een natuurlijke evolutie. Als we het vergelijken met de<br />
voortgang in de luchtvaart, zitten we nu in de tijd van de gebroeders<br />
Wright, het pioniersstadium dus. De testinstallaties die we nu<br />
hebben, zullen gevolgd worden door andere pilootprojecten met<br />
enkele afzonderlijke eenheden. Daarna zal een eerste klein park<br />
volgen, en pas daarna serieproductie. Ik denk hierbij aan een periode<br />
van 20 jaar, waarvan er al 5 à 10 jaar achter ons liggen.”<br />
Kopzorgen<br />
Welke voordelen heeft zee-energie ten opzichte van andere<br />
groene energiebronnen?<br />
“Een belangrijk punt is dat de verschillen tussen het maximale en<br />
gemiddelde vermogen van de zee-energie minder uitgesproken<br />
zijn dan bij wind- of zonne-energie. De zon schijnt niet continu en<br />
de wind is heel instabiel. Golfenergie is vrij uniform. En wat energie<br />
uit de zeestromingen betreft, weten we precies wanneer het<br />
nulpunt en de maximumpiek worden bereikt. Zo zal zee-energie<br />
veel gemakkelijker geplaatst kunnen worden in het toekomstige<br />
bevoorradingsschema dan de onzekere bevoorrading gebaseerd<br />
op wind en zon.”
Welke zijn de specifieke problemen die gepaard gaan met de<br />
winning van zee-energie?<br />
“We moeten werken in gebieden met een hoge energie, waar de<br />
zee ruw is en waar er sterke golven zijn. Nu hebben we nog te weinig<br />
ervaring met het gebruik van technische apparatuur in deze<br />
zware zeeomgeving. Zo hebben we bijvoorbeeld problemen met<br />
corrosie door het zoute water en met de ondergrond. Tijdens een<br />
eerste test is een boorgat ingestort. We hebben nog niet genoeg<br />
inzicht in de verhoudingen tussen de stromingen, de voorspelbaarheid<br />
van de golven en de interactie tussen de windenergie en<br />
de golven. En dan hebben we het nog niet over het transport van<br />
de elektriciteit tussen de generatiepunten en de distributienetwerken,<br />
dat ons ook heel wat kopzorgen bezorgt.”<br />
Welke zijn de meest geavanceerde en meest veelbelovende projecten<br />
voor zee-energiewinning?<br />
“Volgens mij is de interessantste oplossing het winnen van zeeenergie<br />
onder water. Ik sta terughoudend tegenover het winnen<br />
van golfenergie net boven het wateroppervlak. De hydraulische<br />
krachten die rechtstreeks worden uitgeoefend op de mechanische<br />
onderdelen zijn zodanig groot, dat ze de apparatuur gemakkelijk<br />
kunnen vernietigen. Zo liggen de overlevingskansen van de drijvende<br />
omzetters van golfenergie heel laag en is de betrouwbaarheid<br />
van de werking nog verre van goed. Het gebruik van turbines<br />
die energie halen uit de zeestromingen is veel gemakkelijker. Hun<br />
principe werkt uitstekend voor de winning van windenergie, waardoor<br />
we er zeker van kunnen zijn dat dit ook de beste keuze is voor<br />
de zeestromingen. Toch zal elke locatie specifieke functionele profielen<br />
vereisen.”<br />
Onschadelijke technologie<br />
Wat moet er nog gedaan worden vóór de energiewinning<br />
optimaal wordt?<br />
“Het is heel belangrijk dat de pilootinstallaties zorgvuldig worden<br />
geanalyseerd. In de meeste gevallen is deze fase veel te kort en<br />
nochtans is ze heel belangrijk voor de configuratie, de sturing, de<br />
lasten, de specifieke kenmerken van de stromen, de aansluiting<br />
op het netwerk en uiteraard de impact op en van de zeeomgeving<br />
– de fauna en flora.”<br />
Zijn er in dit opzicht controversiële punten?<br />
“Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen de feiten en de<br />
gevaren. Toen ik het concept oorspronkelijk introduceerde, dachten<br />
bepaalde mensen dat de vissen gedood zouden worden door<br />
de schoepen. Dat is onmogelijk omdat de rotors heel langzaam<br />
draaien. Een groter probleem is het lawaai dat we genereren bij<br />
de installatie en het gebruik van de apparatuur. De gevolgen hiervan<br />
moeten nader onderzocht worden. Er bestaat geen enkel ener-<br />
Energiebevoorrading binnen 30 jaar<br />
Volgens professor Schmid zal de bevoorrading er in 2040 als<br />
volgt uitzien: windenergie 50%, biomassa 25%, hydro-elektriciteit<br />
12%, zonne-energie 10% en zee-energie 3%. Op het eerste<br />
gezicht lijkt 3 procent niet veel, maar het is wel meer dan<br />
1000 terawatt, om en bij het dubbele van het elektriciteitsverbruik<br />
in Duitsland of het vierdubbele van de stroom die wereldwijd<br />
geproduceerd wordt door de windenergie. Die heeft tot<br />
nog toe voor 400.000 jobs gezorgd en toont de socio-economische<br />
mogelijkheden aan van de zee-energie.<br />
toePassing<br />
Het op punt stellen van het transport van de elektriciteit tussen de<br />
generatiepunten en de distributienetwerken bezorgt het ISET heel<br />
wat kopzorgen.<br />
Huidige technologieën<br />
• Turbines voor zeestromingen: Net zoals bij windmolens draait<br />
een rotor onder het water in de zeestromingen. Het ISET gebruikt<br />
nu het prototype Seaflow ter hoogte van de kust ten<br />
zuiden van Engeland.<br />
• Drijvende golfslagcentrales: De drijvers worden aan elkaar<br />
bevestigd om tapijten of slangen te vormen. De hydraulische<br />
vijzels in de verbindingen zetten de golf<strong>beweging</strong>en om in<br />
elektriciteit.<br />
• Aerodynamische golfslagcentrales: De golven die op de kust<br />
breken, worden in een schoorsteenvormige tube gestuurd.<br />
De flux en reflux van de waterkolom drukt de lucht door<br />
een generator en trekt deze dan weer terug. Op de<br />
Faeröereilanden wordt momenteel een installatie gebouwd<br />
van 800 megawattuur.<br />
giegebruik dat volledig neutraal blijft voor het milieu maar ik ben<br />
ervan overtuigd dat de zee-energie een eerder onschadelijke technologie<br />
is.”<br />
Hoe kan de industrie bijdragen om het gebruik ervan te bevorderen?<br />
“Hier stap ik van het meer algemene over naar het meer concrete<br />
op nationaal niveau: ik zou willen dat er in Duitsland een consortium<br />
wordt opgericht om de nodige technologie te ontwikkelen voor<br />
het gebruik van zee-energie en door te dringen op de internationale<br />
markt. Er bestaan al verschillende samenwerkingsverbanden<br />
maar we zien dat er binnen Duitsland nog onvoldoende gebruik<br />
wordt gemaakt van de synergie-effecten. Er bestaan weinig lokale<br />
mogelijkheden op het gebied van zee-energie. Daarom is het<br />
ook geen prioritaire doelstelling in het energiebeleid, hoewel zeeenergie<br />
belangrijk blijft op het vlak van export van technologieën.”<br />
186 - Lezersdienst<br />
n<br />
178 - Dec 2009 - P 19
| PC11-34BD |<br />
De compacte wonderen<br />
voor de schakelkast<br />
www.beckhoff.be/C69xx<br />
Beckhoff-schakelkast-PC-serie C69xx<br />
Compacte, robuuste aluminiumbehuizingen<br />
Beckhoff-moederborden van 3½ inch<br />
C6915: Intel ® Atom, zonder ventilator<br />
C6925: Intel ® Celeron ® M ULV 1 GHz, zonder ventilator<br />
C6920: Intel ® Core Duo of Core2 Duo<br />
C6930: Intel ® Core Duo of Core2 Duo,<br />
On-Board-SATA-RAID-1-Controller<br />
187 - Lezersdienst<br />
C6915 C6925 C6920 C6930<br />
IPC<br />
I/O<br />
Motek<br />
Halle 9, Stand 9108<br />
FachPack 2009<br />
Halle 9, Stand 240<br />
Beckhoff Automation BVBA, Kempische Steenweg 305 bus 202, 3500 Hasselt<br />
Telefoon : + 32 (0) 11 / 24 08 00, Fax : + 32 (0) 11 / 24 08 01, info@beckhoff.be<br />
www.beckhoff.be<br />
BECKHOFF<br />
Motion Automation<br />
New Automation Technology
In de vorige editie kon u deel 1 van de reportage over hydraulische<br />
vloeistoffen lezen. Hieronder leest u het tweede en<br />
tevens laatste deel.<br />
Hydraulische vloeistoffen,<br />
nog steeds haalbaar?<br />
Er zijn veel soorten hydraulische vloeistoffen en de vraag<br />
is dan ook waarom. Bestaat er een ideale hydraulische<br />
vloeistof of is dit een ridicule overweging? Vele eigenschappen<br />
van een hydraulische vloeistof staan diametraal<br />
tegenover de toepassing waarin ze zouden gebruikt worden.<br />
Het kiezen van een hydraulische vloeistof is altijd<br />
(weer een sterk woord) een compromis.<br />
Viscositeitsindex<br />
Hydraulische vloeistoffen worden dun vloeibaar wanneer ze verwarmd<br />
worden. De mate waarin dit gebeurt, is bekend als de viscositeitsindex<br />
(VI) en hoe kleiner die mate van dunner worden hoe<br />
groter het VI-getal. Een VI is een minder grote afhankelijkheid van<br />
temperatuursveranderingen, daarom wordt een hoge VI gewenst.<br />
Temperatuursafhankelijkheid is immers het grootste nadeel van<br />
een hydraulisch systeem. Daarom tracht men VI verbeteraars toe<br />
te voegen. Deze zijn meestal polymeerkettingen waardoor de<br />
graad van temperatuursafhankelijkheid vermindert.<br />
De verhouding tussen viscositeit en temperatuur.<br />
Het mechanisme is gebaseerd op het feit dat deze polymeermoleculen<br />
zich opkrullen bij koude en zich geleidelijk strekken bij geleidelijk<br />
verhogen van de temperatuur.<br />
Te lange moleculen kunnen afgebroken worden in de pompen,<br />
motoren en kleppen door het afschuivingseffect en zelfs de filtreerbaarheid<br />
bedreigen. Verbeteraars zijn: poleolefinen, polymethacrylaten<br />
en polyalkyl styrenen. Deze additieven hebben als<br />
effect dat de viscositeit vergroot bij hoge temperaturen. Laat de<br />
stationaire hydraulica ~50°C voorschrijven als best werkingstemperatuur;<br />
de mobiele toepassingen hebben niet die keuze. Het<br />
rePortage<br />
De verhouding tussen viscositeit en mechanische, volumetrische<br />
en algemene efficiëntie.<br />
temperatuursbereik moet veel breder; daarom worden vooral VI<br />
verbeteraars ingezet in de mobiele sector.<br />
Voorbeeld: gewone temperatuursbereik van -8°C voor 1.000 cSt<br />
als start viscositeit en 70°C voor het minimum van 10 cSt, worden<br />
door een hoger VI :-15°C en 82°C.<br />
Viscositeit – druk – verhouding<br />
De viscositeit is ook afhankelijk van de werkdruk. De viscositeit<br />
verhoogt exponentieel met de druk bij constante temperatuur. De<br />
formule schrijft zich zo: η = η . e 0 b.p [Pa . s]<br />
Hydrokinetische viscositeit.<br />
178 - Dec 2009 - P 21
ePortage<br />
Waarbij η de beginviscositeit is bij bijvoorbeeld 1 bar absoluut; b<br />
0<br />
is de viscositeit-drukfactor. Die is afhankelijk van: de soort olie (b<br />
stijgt bij hoger gehalte aan naftenen of aromaten; bij hoog paraffine<br />
gehalte is de invloed van de druk op de viscositeit het kleinst)<br />
de temperatuur t en de druk p. Merk dat de invloed van de druk op<br />
de viscositeit niet te verwaarlozen is. Een verhoging van 200bar<br />
geeft een verhoging van η = 0,034 Pa.s tot 0,048 Pa.s bij 50°C of<br />
een vermeerdering met 41%. Bij een drukverhoging van 0 naar 350<br />
bar is de vermeerdering 94%.<br />
Samendrukbaarheid<br />
Ondanks het feit dat we allen op school geleerd hebben dat vloeistoffen<br />
niet samendrukbaar zijn, is dit slechts waar ten opzichte<br />
van de samendrukbaarheid van gassen. In werkelijkheid is ook<br />
olie samendrukbaar. Het is een nadeel, want een starre overbrenging<br />
heeft geen signaalvertraging.<br />
Anderzijds is een flexibele, elastische olie niet altijd een nadeel;<br />
soms kan een dempende factor in een systeem welkom zijn.<br />
Samendrukbaarheid betekent een volumevermindering bij gelijke<br />
massa onder drukverhoging.<br />
Al naargelang de aard van de toestandverandering wordt onderscheid<br />
gemaakt tussen adiabatische en isotermische samendrukbaarheidscoëfficiënten.<br />
De isotermische samendrukbaarheidscoëfficiënt is 1,15 maal<br />
groter dan de adiabatische. Aangezien de drukveranderingen<br />
in hydraulische systemen meestal zeer snel opeen volgen, kan<br />
worden aangenomen dat er sprake is van adiabatische toestandvernaderingen.<br />
Andere karakteristieken<br />
- Lucht in olie > luchtafscheidend vermogen<br />
- Warmte – warmtecapaciteit – warmtegeleiding<br />
Hydraulische vloeistoffen<br />
- Hydrokinetische toepassingen (HA en HN)<br />
Hydrostatische toepassingen:<br />
Indeling<br />
Minerale oliën (ISO 6743/4) ISO 11158: HH - HL – HM – HR – HV<br />
– HS – HG.<br />
Moeilijk brandbare oliën (7 Lux Bericht, ISO 6743/4)<br />
Waterhoudend: HFAE, HFAS, HFB, HFC.<br />
Watervrij: HFDR, HFDu.<br />
Biologisch snel afbreekbare hydraulische vloeistoffen (ISO 6743/4<br />
– ISO 15380)<br />
Niet in water oplosbaar: HETG, HEES, HEPR.<br />
In water oplosbaar: HEPG<br />
Levensmiddelenverenigbare oliën: (FDA, uSDA, NSF)<br />
NSF 1: basis witte olie, basis PAO.<br />
NSF 2: basis witte olie, basis PAO, basis minerale olie.<br />
Basisvloeistoffen<br />
minerale olie:<br />
conventionele olie (VI ca 100)<br />
universeel toepasbaar<br />
goede additief oplosbaarheid<br />
goede grondstofverenigbaar<br />
polyalfaolefinen:<br />
voor hoge werktemperaturen<br />
hoge standtijd, lage wrijvingscoëfficiënt<br />
breedbereikkarakteristiek door een hoge natuurlijke VI van ca 140<br />
met minerale olie mengbaar en verenigbaar (ca 10-20% rest(min)olie<br />
polyglycol:<br />
lage wrijvingswaarde bij staal-messing contact.<br />
P 22 - 178 - Dec 2009<br />
voor hoge werktemperaturenverf, elastomeer,plastiek verenigbaarheid<br />
te testen<br />
niet verenigbaar met minerale olie<br />
goede slijtagebescherming<br />
polyethyleenglycolen zijn in water oplosbaar.<br />
Synthetische ester (‘bio’):<br />
milieu accepteerbaar<br />
biologisch snel afbreekbaar<br />
verf, dichtingen moeten uitgetest<br />
lage wrijvingscoëfficiënt<br />
zeer hoge draagkracht, goede slijtagebescherming.<br />
hoge zuiveringswerking.<br />
* minerale basisoliën (88%) bestaan uit:<br />
98 % paraffinische olie<br />
Minerale oliën zijn meestal(chemisch) opgebouwd uit:<br />
- alkanen of paraffines (CnH2n+2) voor ~70% -deze zijn verzadigde<br />
koolwaterstoffen.<br />
- alkenen of naftenen (CnH2n) voor ~25% -deze zijn onverzadigde<br />
koowaterstoffen<br />
- aromaten voor ~5% - deze zijn carbocyclische koolwaterstoffen<br />
---<br />
- paraffinische oliën hebben een aandeel van minstens 52%<br />
paraffinen, maximaal 34% naftenen en ca 7 –8% aromaten<br />
typisch is daarbij: VI van ca 100 en PP < -9°C<br />
- naftenische oliën hebben een aandeel van minstens 38%<br />
naftenen<br />
typisch is daarbij : VI van ca 30 en PP < -30°C [pp is pourpoint<br />
= stolpunt]<br />
Moeilijk brandbare<br />
hydraulische vloeistoffen<br />
H =hydraulisch; F= ‘fire resistant’<br />
Waterhoudende vloeistoffen<br />
Watervrije synthetische moeilijk brandbare vloeistoffen<br />
Biodegradeerbare hydraulische vloeistoffen<br />
Biodegradeerbare hydraulische vloeistoffen – of (uit het Duits)<br />
watervrije biologisch snel afbreekbare drukvloeistoffen – of (uit<br />
het Amerikaans) ‘milieu bewuste smeermiddelen’ (envirementally<br />
awareness lubricants) (H=hydraulisch; E = envirement)<br />
rePortage<br />
Het gebruik van HE-vloeistoffen is voornamelijk in de mobiele sector<br />
belangrijk en zeker voor bijvoorbeeld de landbouwmachines en<br />
de gemeentelijke mobiele werktuigen (vuilniswagens, borstelmachines,<br />
gondelelevatoren,…). In Nederland hebben bepaalde gemeenten<br />
en verbod ingevoerd voor welke machines ook die werken met<br />
conventionele hydraulische oliën en hen verplicht gecertificeerde HEvloeistoffen<br />
te gebruiken. De trend is om meer synthetisch gevormde<br />
vloeistoffen te gebruiken (HEES) en minder HEPG omdat deze laatste<br />
in water oplosbaar zijn en het grondwater kunnen vervuilen.<br />
De chemische structuur van koolzaadolie.<br />
Besluit<br />
In dit land zijn – voor zover onze informatie – geen statistische cijfers<br />
bekend omtrent het gebruik van hydraulische vloeistoffen. In<br />
Duitsland, de nummer 1 in hydraulische vloeistoffen, zijn ze dat wel.<br />
Daarom durven wij deze rangschikking overnemen, omdat onze ervaring<br />
leert dat het verschil hoogstens één procentje zou kunnen zijn.<br />
Ongeveer 80 à 85 % is minerale olie (HH >>>>HG)<br />
Daarvan gaat<br />
30-35 % naar de mobiele hydraulica<br />
65-70 % naar de stationaire hydraulica.<br />
Ongeveer 7% is moeilijk brandbare hydraulische vloeistoffen<br />
(meestal stationaire hyd)<br />
Daarvan gaat<br />
70% naar de HFC vloeistoffen (water glycol)<br />
10% naar HFDu<br />
20% naar HFA<br />
Ongeveer 7% is biologische snel afbreekbare vloeistoffen (stationair<br />
en mobiel)<br />
Daarvan gaat<br />
80 à 90% naar de HEES –vloeistoffen<br />
Ongeveer 1% is ‘andere’ vloeistoffen, (basis PAO , HC)<br />
Bijvoorbeeld: uSDA-H1 – levensmiddelen verenigbaar (nu NSF)<br />
188 - Lezersdienst<br />
n<br />
178 - Dec 2009 - P 23
AF Belg 090812 an Compresseurs 130x185: Page 2<br />
www.af-belgium.be<br />
Nieuwe olievrije compressoren:<br />
onberispelijke luchtkwaliteit<br />
vlakbij het proces.<br />
• Lucht van medische kwaliteit<br />
• Onklopbare energie-efficiëntie<br />
• Neemt weinig ruimte in<br />
• Uitstekende geluidsdemping<br />
• Opvallend modern design<br />
• Eenvoudig te onderhouden<br />
• Van 1,5 kW tot 45 kW<br />
AF BELGIUM nv - Chaussée de Tubize 485 F - 1420 Braine-L’Alleud<br />
Tel.: (02) 351 26 76 - Fax: (02) 351 26 62 - E-mail: info@af-belgium.be<br />
Belgische Vereniging van Fabrikanten, Invoerders,<br />
Verdelers voor Industriële Hydraulica, Pneumatica<br />
Automatisering en Aanverwante Technieken<br />
Association Belge des Fabricants, Importateurs,<br />
Distributeurs de Matériel Hydraulique,<br />
Pneumatique, d’Automatisme pour l’Industrie<br />
et Techniques Associées<br />
Serial RSW<br />
info@fi mop.be www.fi mop.be<br />
Lid van het Europese CETOP<br />
Membre du Comité Européen CETOP<br />
Een compleet gamma olievrije<br />
compressoren voor alle<br />
processen – zelfs de kleinste –<br />
in uiteenlopende sectoren:<br />
voeding, elektronica,<br />
farmaceutica...<br />
De kwaliteit van perslucht<br />
als roeping.<br />
Maatschappelijke zetel - Siège social<br />
Louizalaan, 500, Av. Louise,<br />
Brussel 1050 Bruxelles<br />
Secretariaat - Secrétariat<br />
Wielstraat 12 – 2880 Bornem<br />
Tel. 02/640 77 35, Fax 02/640 84 80<br />
Serial SL<br />
189 - Lezersdienst<br />
190 - Lezersdienst<br />
adv A5_dec09.indd 1 09-12-2009 07:45:44
Thermische camera’s zijn van belang bij het preventief onderhoud<br />
van elektrische en mechanische onderdelen. Schade<br />
wordt hierdoor snel opgespoord. Bij R&D worden thermische<br />
camera’s gebruikt voor een doelgerichte analyse van de<br />
warmteverdeling van een elektrisch verdeelbord. De onderdelen<br />
kunnen snel en contactloos geïnspecteerd worden.<br />
testo 875 et 881 voor professionele<br />
industriële thermografie<br />
Thermografie heeft zijn waarde al bewezen in het preventief<br />
onderhoud, voor controle van mechanische en elektrische<br />
systemen of productieprocessen. Bij R&D worden<br />
thermische camera’s gebruikt bij de controle van warmteverdeling<br />
van een elektrisch stroombord. De nieuwe thermische<br />
camera’s van testo zorgen voor een nauwkeurige<br />
analyse en een betrouwbare documentatie.<br />
Onregelmatigheden in het productieproces kunnen leiden tot een<br />
dure productie-uitval, energieverlies, kritische systeemonderbrekingen<br />
of zelfs tot brand. Met thermische camera’s kunnen materialen<br />
en bouwelementen gecontroleerd worden zonder ze te<br />
beschadigen. Zelfs de kleinste temperatuursverschillen kunnen<br />
gedetecteerd worden dankzij de hoge temperatuursresolutie.<br />
Verwisselbare lenzen verzekeren dat een juiste beeldgrootte verkregen<br />
wordt en daarom zijn thermische camera’s geschikt voor<br />
iedere toepassing. De geïntegreerde digitale camera vereenvoudigt<br />
een analyse. Met de automatische Hot / Cold Spot herkenning<br />
worden kritische temperatuurcondities gemarkeerd. Deze functie<br />
zorgt voor een ononderbroken foutlokalisatie tijdens de meting.<br />
De duidelijke en gebruiksvriendelijke PC software maakt een volledige<br />
analyse van thermogrammen mogelijk. Met de hoge temperatuuroptie<br />
kan men het meetbereik van de thermische camera tot<br />
550 °C verhogen. Door een hoog temperatuurfilter op de cameralens<br />
te plaatsen, verhoogt het meetbereik tot 550°C.<br />
Controles tijdens elektrisch onderhoud<br />
Met een thermische camera kan men bij laag-, midden- of hoogspanningsinstallaties<br />
snel het opwarmingsniveau vaststellen.<br />
Thermografische beelden geven vroegtijdig inzicht van defecte<br />
onderdelen, zodat de vereiste en gerichte preventiemaatregelen<br />
genomen kunnen worden. Dit minimaliseert een risico op brand<br />
en voorkomt uitval. Documentatie van de resultaten spelen een<br />
bijzonder belangrijke rol in het preventief onderhoud. In aanvulling<br />
op het infraroodbeeld, kan een foto worden genomen met de<br />
geïntegreerde digitale camera van de meetlocatie. De geïntegreerde<br />
power LED’s bieden de mogelijkheid om op donkere plekken<br />
een duidelijke foto te maken. De software wijst de foto automatisch<br />
toe aan het infraroodbeeld. Deze foto kan eenvoudige als referentiepunt<br />
gebruikt kan worden.<br />
Controles tijdens mechanisch onderhoud<br />
Een vroege en betrouwbare herkenning van de schade aan<br />
systeemonderdelen is van belang om de veiligheid en de betrouwbaarheid<br />
van de machines te waarborgen. Te veel warmteontwikkeling<br />
bij de mechanische onderdelen kan duiden<br />
Met thermische<br />
camera’s kunnen<br />
materialen en bouwelementengecontroleerd<br />
worden<br />
zonder ze te beschadigen.<br />
toePassing<br />
op een overbelasting<br />
van een machine.<br />
Dit kan bijvoorbeeld<br />
worden veroorzaakt<br />
door wrijving, foutieve<br />
afstelling, tolerantie van een onderdeel of gebrek aan smeermiddel.<br />
Dankzij de extreem hoge temperatuurresolutie levert de<br />
thermische camera een precieze diagnose. kritische warmteontwikkelingen<br />
worden rechtstreeks op de display weergegeven met<br />
behulp van de isothermfunctie. Zo kunnen er preventieve maatregelen<br />
genomen worden.<br />
Controles van de vloeistofniveaus<br />
Met de thermografische controle van de hoeveelheid vloeistof in<br />
een gesloten tank, kan men productieverliezen en schade aan de<br />
machines voorkomen. Als de koelvloeistof in de gekoelde opslagtanks<br />
op een gevaarlijk laag niveau komt, kunnen de machines<br />
niet langer correct gekoeld worden. Hierdoor zullen die oververhitten<br />
en daardoor uitvallen. Vaak reguleert een automatische regelaar<br />
het niveau van de koelvloeistoffen. Bij een te laag niveau<br />
wordt een alarm afgegeven. De automatische controle kan echter<br />
ook mislukken. Bij procescontrole en de kwaliteitsgarantie van<br />
een product is het gebruik van de thermische camera in vele gevallen<br />
een voorwaarde voor meer zekerheid en nauwkeurige analyses<br />
van de verschillende situaties. Naast vreemde lichamen in een<br />
productieproces kunnen ook onregelmatigheden in de warmteverdeling<br />
van bouwonderdelen snel en contactloos opgespoord worden.<br />
Energie is een belangrijk handelswaar dat altijd in bepaalde<br />
hoeveelheden beschikbaar moet zijn. In energiecentrales is het<br />
voorkomen van pannes van groot belang zowel bij de opwekking<br />
als de distributie van energie.<br />
n<br />
191 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 25
ePortage<br />
Alles wat u moet weten over de nieuwe machinerichtlijn,<br />
PROFINET, Safety Integratie en Totally Integrated Automation.<br />
learnShops-debatten voltreffer op<br />
Mocon-Hydromech<br />
Tijdens de afgelopen editie van Mocon-Hydromech werden<br />
de learnShops in een nieuw kleedje gestoken. Aan de<br />
presentatie van de sprekers werd een debat gekoppeld.<br />
Zo konden de toehoorders hun mening kenbaar maken en<br />
kwamen verschillende visies aan bod. Hieronder leest u<br />
een nabeschouwing.<br />
De nieuwe machinerichtlijn (Sirris)<br />
De nieuwe machine richtlijn 2006/42/EC is niet fundamenteel verschillend<br />
van de huidige richtlijn 98/37/EC. Het betreft een verduidelijking<br />
van definities en het stellen van grenzen met betrekking<br />
tot andere richtlijnen. De nieuwe machine richtlijn is niet de belangrijkste<br />
reden voor verschillende nieuwe normen of aanpassingen<br />
aan normen. Zij worden aangepast aan de hedendaagse<br />
noden zoals dat toepasselijk is.<br />
Wat zegt de nieuwe machine richtlijn?<br />
“Deze richtlijn legt slechts algemeen geldende essentiële gezondheids-<br />
en veiligheidseisen vast, die voor bepaalde categorieën machines<br />
worden aangevuld met een reeks meer specifieke eisen.”<br />
De fundamentele veiligheids- en gezondheidseisen zijn gegroepeerd<br />
naar de risico’s waartegen zij gericht zijn. De fabrikant heeft<br />
de plicht een risicoanalyse te verrichten om na te gaan welke risico’s<br />
voor zijn machine gelden; bij het ontwerp en de constructie<br />
van de machine moet hij vervolgens rekening houden met zijn<br />
analyse.<br />
Doelstelling van de machine richtlijn<br />
Het verkrijgen van een acceptabel rest risico. Om dit te bereiken<br />
heeft het zin om geharmoniseerde normen te gebruiken die een<br />
hoger vermoeden van conformiteit garanderen.<br />
Deze richtlijn is van toepassing op de volgende producten:<br />
a) machines;<br />
b) verwisselbare uitrustingsstukken;<br />
c) veiligheidscomponenten;<br />
Met de VARAN-Bus worden moderne machineconcepten gerealiseerd<br />
en kunnen buscyclustijden van onder de 100 μs worden gerealiseerd.<br />
P 26 - 178 - Dec 2009<br />
Tijdens de afgelopen editie van Mocon-Hydromech werden de<br />
learnShops in een nieuw kleedje gestoken.<br />
d) hijs- en hefgereedschappen;<br />
e) kettingen, kabels en banden;<br />
f) verwijderbare mechanische overbrengingssystemen;<br />
g) niet voltooide machines.<br />
Verduidelijking van de definitie ‘machine’<br />
Een samenstel,<br />
a) voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem;<br />
b) niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke<br />
spierkracht;<br />
c) onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er<br />
ten minste één kan bewegen;<br />
d) samengevoegd voor een bepaalde toepassing;<br />
Een samenstel waaraan slechts de componenten voor de montage<br />
op de plaats van gebruik of voor de aansluiting op kracht- of aandrijfbronnen<br />
ontbreken;<br />
Een samenstel dat gereed is voor montage en dat alleen in deze<br />
staat kan functioneren na montage op een vervoermiddel of montage<br />
in een gebouw of bouwwerk;<br />
Een samenstel van onderling verbonden onderdelen of componenten<br />
waarvan er ten minste één kan bewegen, en die in hun samenhang<br />
bestemd zijn voor het heffen van lasten en die uitsluitend<br />
rechtstreeks aangedreven worden door menselijke spierkracht.<br />
PROFINET, de nieuwe industriële automatiseringsstandaard<br />
(Profibus Belgium)<br />
PROFINET is de open en standaard Ethernet-oplossing. Een ontwikkeling<br />
waarbij meer dan 500 personen van tientallen ondernemingen<br />
bij betrokken zijn. Doel van PROFINET is enerzijds om<br />
gebruikers een transparante verbinding aan te bieden tussen het<br />
veldniveau en de managementomgeving. Op deze manier kunnen<br />
gebruikers op een eenvoudige manier signalen en informatie uitwisselen<br />
tussen deze domeinen. Alle PROFINET-devices hebben<br />
een eigen IP-adres. Hierdoor kunnen ze vanuit iedere plek via<br />
Internet worden benaderd. Daarmee heeft onderhoud en/of het
wijzigen van instellingen een nieuwe dimensie gekregen.<br />
Anderzijds is PROFINET bestemd voor die toepassingen waar<br />
PROFIBuS niet ingezet kan worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan<br />
complexe machines zoals toegepast binnen semiconductorindustrie,<br />
bewerkingscentra en spuitgietindustrie.<br />
PROFINET is volledig open en compatible met TCP/IP. Hierdoor zijn<br />
combinaties van PROFINET en TCP/IP volkomen standaard mogelijk.<br />
En dit zonder enige beperking aan de TCP/IP zijde. Dit betekent<br />
dat bijvoorbeeld SCADA-systemen die grote hoeveelheden<br />
data met hogerliggende systemen moeten uitwisselen dit kunnen<br />
doen via TCP/IP en dat de communicatie die realtime plaats moet<br />
vinden via PROFINET gaat. Hierbij is bijvoorbeeld te denken aan<br />
de communicatie tussen PLC’s met sensoren en actuatoren.<br />
Safety Integratie (SigmaControl)<br />
De eisen in de machinebouw nemen onophoudelijk toe - steeds<br />
complexere productieprocessen moeten steeds efficiënter gerealiseerd<br />
worden. SIGMATEk biedt geïntegreerde automatiseringsoplossingen<br />
aan, die de noodzakelijke flexibiliteit met het<br />
machineontwerp mogelijk maken.<br />
Een belangrijke rol speelt de communicatie van alle componenten<br />
binnen en buiten de machine. Daarom zijn real-time Ethernet bussystemen<br />
in industriële automatisering in opmars. Een doorgaand<br />
transparant netwerk zorgt voor meer precisie. Met de VARAN-Bus<br />
worden moderne machineconcepten gerealiseerd en kunnen buscyclustijden<br />
van onder de 100 μs worden gerealiseerd.<br />
Hoge datazekerheid en foutentolerantie<br />
In de ruwe industriële omgeving van een machine ontstaan elektromagnetische<br />
invloeden, die onvermijdelijk ook het bussysteem<br />
en een variëteit aan elektronische componenten beïnvloeden. De<br />
versterkers van de aandrijving produceren door het aansturen van<br />
de eindtrappen storingsinvloeden in het kHz-bereik. Door met korte<br />
pakketlengte met maximaal 128 byte aan bruikbare gegevens<br />
te werken wordt de mogelijkheid tot communicatiefouten geminimaliseerd.<br />
Flexibele topologie<br />
De VARAN-bus organiseert zich zelfstandig in de opstartfase. Het<br />
adresseren van de deelnemers vindt automatisch plaats. In het<br />
bijzonder bij modulaire machineconcepten kunnen zo complexe<br />
bustopologieën eenvoudig en flexibel worden opgebouwd. De<br />
open architectuur biedt de gebruiker een buitengewone flexibiliteit<br />
– ook naar de toekomst in geval van uitbreidingen. Zo kunnen<br />
PROFINET is de open en standaard Ethernet-oplossing. Een ontwikkeling<br />
waarbij meer dan 500 personen van tientallen ondernemingen<br />
bij betrokken zijn.<br />
rePortage<br />
bijvoorbeeld gehele machinedelen dankzij de Hot-Plug mogelijkheid<br />
van VARAN ook tijdens latere momenten bij het werkend netwerk<br />
worden samengevoegd of verwijderd.<br />
Totally Integrated Automation: energiekosten<br />
drastisch verminderen (Siemens)<br />
Ongeveer 50% van het totale energieverbruik in de ontwikkelde<br />
landen komt voor rekening van de industrie, en 2/3 daarvan wordt<br />
verbruikt door elektrische aandrijfsystemen. Naast aandrijvingen<br />
leveren ook regelsystemen een belangrijke bijdrage aan de<br />
energie-efficiëntie; ze zorgen ervoor dat energie enkel wordt verbruikt<br />
wanneer dit effectief nodig is. Individuele energie-efficiënte<br />
producten kunnen weliswaar een belangrijke bijdrage leveren tot<br />
het verlagen van het energieverbruik, maar enkel een intelligente<br />
combinatie van deze systemen van de planning tot de werking<br />
in het kader van Totally Integrated Automation kan dit potentieel<br />
doeltreffend ontsluiten.<br />
Energiebeheer<br />
Het concept: energiebeheer is een continue verbetering van het<br />
energierendement in de installatie, opgesplitst in 3 terugkerende<br />
stappen:<br />
1) Energiestromen identificeren<br />
Het identificatieniveau omvat de transparantie van energiestromen,<br />
de snelheid en het optimaliseren van een continue en nauwkeurige<br />
inzameling van energie¬gegevens:<br />
- Energieverkwisting detecteren en elimineren;<br />
- Besparingspotentieel identificeren door middel van energiebeheer;<br />
- Energie- en werkingskosten tot 20% verlagen dankzij grotere<br />
transparantie van de energiestromen.<br />
2) Besparingspotentieel evalueren<br />
- Investeringen en terugbetalingstijd van energiebesparende investeringen<br />
berekenen;<br />
- Energie-efficiënte aandrijftechnologie vermindert de levenscycluskosten;<br />
- Energiebesparingspotentieel en terugbetalingstijden berekenen<br />
met SinaSave.<br />
- Tot 70% energiebesparingspotentieel voor pompen en ventilatoren<br />
met energie-efficiënte aandrijvingen, zeer efficiënte motoren<br />
en motorreductoren.<br />
3) Efficiëntiemaatregelen realiseren<br />
Producten, systemen en oplossingen voor energiebesparing zodat<br />
het energierendement en de productiviteit van installaties worden<br />
verbeterd:<br />
- Energiezuinige motoren: energiezuinige motoren met tot 40%<br />
minder vermogensverlies dan standaardmotoren;<br />
- Frequentieomvormers: omvormers met efficiënte toevoertechnologie<br />
voeren de door de motor gegenereerde energie terug naar<br />
de lijnvoeding;<br />
- Tot 70% energiebesparing en betere proceskwaliteit dankzij aandrijvingen<br />
met variabele snelheid;<br />
- Motorreductoren: motorreductoren met geoptimaliseerd rendement<br />
met gemeenschappelijk tandwielstelsel.<br />
n<br />
192 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 27
toePassing<br />
De verbindingsflenzen zijn niet altijd recht en vlak en het<br />
bleek onmogelijk om handmatig eventuele flensafwijkingen<br />
millimeternauwkeurig te corrigeren. Om die reden moest de<br />
500 ton wegende steunconstructie snel en nauwkeurig<br />
afgesteld worden door middel van synchroon gestuurde<br />
hydraulische cilinders.<br />
Met hydraulica loodrecht op volle zee<br />
Windturbinebouwer Bard Engineering ontwikkelde een<br />
uniek concept voor het fundament van zijn windturbines.<br />
De mast staat namelijk op een ondersteuningskruis<br />
dat bóven het wateroppervlak op drie hoofdpijlers rust.<br />
Voor het nauwkeurig en in korte tijd waterpas stellen van<br />
dit ondersteuningskruis wordt gebruik gemaakt van het<br />
Enerpac Synchronous Lifting System.<br />
BARD Engineering werd in 2003 opgericht met als doel het bouwen<br />
van windturbines en offshore windparken. Vanuit de filosofie<br />
onafhankelijk te willen zijn van verschillende toeleveranciers, worden<br />
alle onderdelen en alles wat nodig is voor de installatie in de<br />
eigen fabriek ontwikkeld, vervaardigd of geassembleerd. Daartoe<br />
behoort ook de ‘Wind Lift I’, het schip dat speciaal gebouwd is om<br />
het windturbinepark op volle zee te installeren. Momenteel verrijst<br />
in de Noordzee, ongeveer 100 km ten noordwesten van het<br />
Duitse eiland Borkum, het windturbinepark ‘BARD Offshore 1’. Dit<br />
windturbinepark omvat 80 windturbines van het type ‘BARD VM’,<br />
5 MW machines, die uitgerust worden met een zogeheten ‘doublyfed<br />
induction generator’ (DFIG).<br />
Uniek fundamentconcept<br />
De onderneming uit Bremen ontwikkelde een eigen, gepatenteerd<br />
concept voor het fundament van de windturbines: De BARD<br />
Tripile. De 90 meter hoge windturbine rust op drie hoofdpijlers<br />
met elk een lengte van 90 meter. Afhankelijk van de bodemge-<br />
P 28 - 178 - Dec 2009<br />
steldheid, worden deze pijlers met behulp van een sjabloonconstructie<br />
30 tot 45 meter in de zeebodem geheid. Daarbij wordt de<br />
positie met behulp van een satellietgestuurd navigatiesysteem<br />
nauwkeurig bepaald. Ook de hoogte van de pijlers boven de waterspiegel<br />
wordt op 3 tot 4 cm nauwkeurig automatisch vastgelegd.<br />
Deze drie pijlers zijn boven het wateroppervlak met elkaar<br />
verbonden door een kruisconstructie (cross piece) waarop de turbinemast<br />
staat. “Het unieke aan ons fundament is onder meer dat<br />
dit gedeelte en alle verbindingen boven het wateroppervlak zijn,<br />
want meestal staat de mast onder water op een fundament”, zegt<br />
Robert Ebert, Deputy Managing Director bij Bard Building. “Wij<br />
hebben er voor gekozen alle installatiewerkzaamheden boven water<br />
plaats te laten vinden. Dat heeft als praktische voordelen dat<br />
er minder duikers nodig zijn, dat we bij het bouwen minder afhankelijk<br />
zijn van de weersomstandigheden én dat we veel sneller en<br />
eenvoudiger onderhoud kunnen doen.”<br />
Waterpas met het 700 bar hydraulica<br />
Belangrijk is uiteraard dat het steunkruis waterpas staat zodat de<br />
turbinemast na plaatsing nauwkeurig in het lood staat. Enerpac<br />
leverde met haar hydraulische Synchronous Lifting System de oplossing<br />
voor het waterpas stellen van het steunkruis. “De verbindingsflenzen<br />
zijn niet altijd recht en vlak en het bleek onmogelijk<br />
om handmatig eventuele flensafwijkingen millimeternauwkeurig<br />
te corrigeren. Vandaar dat we hebben gezocht naar een mogelijkheid<br />
om de 500 ton wegende steunconstructie snel en nauwkeurig<br />
te kunnen stellen en dat was met synchroon gestuurde hydrauli-<br />
Eén van de negen standaard 700 bar hydraulische cilinders. De hydraulische krachtbron van het Synchronous Lifting System.
toePassing<br />
Dit windturbinepark omvat 80 windturbines van het type ‘BARD VM’. Uniek funderingsconcept; de mast rust op een ondersteuningskruis.<br />
sche cilinders”, aldus Robert Ebert. Bij plaatsing van het steunkruis<br />
worden op iedere pijler, rondom verdeeld, drie cilinders<br />
gemonteerd met elk een capaciteit van 100 ton. Per fundament zijn<br />
dat dus negen cilinders met een totaal hefvermogen van 900 ton.<br />
De cilinders worden vervolgens gekoppeld aan de computer van<br />
het Synchronous Lifting System die zich aan boord van de ‘Wind<br />
Lift I’ bevindt, waardoor uiteindelijk met één druk op de knop het<br />
steunkruis automatisch waterpas wordt gesteld. Daartoe wordt<br />
het steunkruis eerst door de cilinders circa 20 mm gelift om vervolgens<br />
vanuit die beginpositie met een nauwkeurigheid van 1 millimeter<br />
waterpas te worden gezet. De controle op het stelproces<br />
gebeurt door de software aan de hand van wegopnemers en een<br />
inclinatiemeter. Nadat het steunkruis waterpas staat, wordt dat<br />
met de pijlers vergrendeld door een 5 meter hoge betonnen mantel<br />
waarbij het beton als een ring van 13 centimeter dikte in een<br />
holle ruimte tegen de wand van zowel het steunkruis als de pijlers<br />
wordt gestort. “Er wordt niets gelast of gebout; de betonnen mantel<br />
vangt alle krachten op”, legt Ebert uit.<br />
Standaard cilinders<br />
De cilinders blijven op hun plaats totdat het beton is uitgehard en<br />
worden dan weer gebruikt voor één van de andere fundamenten.<br />
Intussen gaat Bard wel verder met het opbouwen van het volgende<br />
fundament met andere cilinders. “We willen de fundamenten<br />
snel plaatsen en uitrichten en daarom kunnen we niet 3 à 4 dagen<br />
wachten tot het beton is uitgehard”, aldus Ebert. Voor de eerste<br />
Testturbine in Hooksiel<br />
In Hooksiel nabij Wilhelmshafen, op 400 meter uit de kust,<br />
staat sinds ongeveer een jaar een testwindturbine. Daarbij<br />
werd voor de eerste keer het gepatenteerde BARD Tripile fundament<br />
toegepast, speciaal ontwikkeld voor offshore-toepassingen.<br />
Deze ‘nearshore’ installatie is gelijk aan de 80 windmolens<br />
in het ‘BARD Offshore 1’ windpark en heeft een nominaal vermogen<br />
van vijf Megawatt. Afhankelijk van het tij is het water<br />
ter plekke tussen de twee en maximaal acht meter diep. De pijlers<br />
van de BARD Tripile zijn ongeveer 44 meter in de bodem<br />
geheid. Daarbij werd gebruik gemaakt van ’s wereld grootste<br />
heimachine. De verbinding met het elektriciteitsnet gebeurt via<br />
een 20-kV kabel.<br />
Enkele kerngetallen<br />
• Gewicht rotor: 180 ton<br />
• Gewicht gondel (machinehuis): 280 ton<br />
• Gewicht mast: twee delen van resp. 130 en 160 ton<br />
• Gewicht fundamentpijler: 400 ton<br />
• Gewicht steunkruis: 500 ton<br />
• Hoogte fundamentpijlers: 90 meter<br />
• Hoogte turbinemast: 90 meter<br />
• Diameter rotor: 122 meter<br />
• Vermogen: 5 MW<br />
• Type windturbine: BARD VM<br />
50 windturbines zijn in totaal 450 standaard 700 bar cilinders besteld.<br />
“We verwachten dat we deze cilinders tweemaal gaan gebruiken”,<br />
zegt Ebert. Dat lijkt weliswaar niet veel, maar door de<br />
dikwijls extreme weersomstandigheden en het zoute zeewater is<br />
niet 100% zeker hoe de cilinders daar op reageren. “We hebben<br />
voor de eerste testfase bewust niet voor kostbare speciale cilinders<br />
gekozen. Eerst maar eens kijken of dit in de praktijk werkelijk<br />
noodzakelijk is.” Bard Engineering heeft behalve de cilinders<br />
geïnvesteerd in twee besturingsmodules van het Synchronous<br />
Lifting System. Enerpac heeft ook de training van Bard’s mensen<br />
op het Synchronous Lifting System verzorgd. De resultaten zijn<br />
uitstekend, zo weet Ebert intussen. “Het mooie van dit hydraulische<br />
Synchronous Lifting System is dat het volautomatisch werkt.<br />
Menselijke fouten bij het handmatig waterpas stellen zoals bijvoorbeeld<br />
het opendraaien van een verkeerd ventiel, zijn met dit<br />
systeem volledig uitgesloten”, zo besluit Robert Ebert.<br />
n<br />
193 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 29
GECONTROLEERD<br />
U w e x p e r t i n f i l t r a t i e<br />
Onze oplossingen om de levensduur<br />
van uw installaties te verlengen<br />
• Olie analyse<br />
• Olie reiniging :<br />
vaste vervuiling<br />
• Olie reiniging : water<br />
• Varnishing<br />
• Stockbeheer<br />
• Engineering fi ltratie<br />
Parc Industriel allée II, n°4<br />
B-4540 AMAY<br />
Tel +32 (0) 85 51 96 96<br />
Fax : +32 (0) 85 51 96 97<br />
195 - Lezersdienst<br />
www.fluidap.com<br />
HYDRAULISCH<br />
Het hydraulische telescoopsysteem<br />
brengt de tijdelijke tussenpijlers<br />
stap voor stap omhoog,<br />
Millau-brug, Frankrijk.<br />
POWERFUL SOLUTIONS. GLOBAL FORCE.<br />
ENERPAC B.V. • Galvanistraat 115 • 6716 AE Ede<br />
Postbus 8097 • 6710 AB Ede • Nederland<br />
Tel: +31 318 535 800 • Fax: +31 318 525 613<br />
Schoonmansveld, 17<br />
B-2870 PUURS<br />
Tel : +32 (0) 3 570 93 83<br />
Fax : +32 (0) 3 575 12 30<br />
BEWEGEN<br />
De bekisting van ‘s werelds grootste<br />
betonblokbouwer wordt hydraulisch op en<br />
neer bewogen door middel van 30 klimunits<br />
met PLC-besturing – Cartagena, Spanje.<br />
Enerpac specialiseert zich in hoge druk hydrauliek én in het ontwerpen van hydraulische systemen voor het gecontroleerd<br />
bewegen van grote en zware objecten. Wereldwijd schakelen bedrijven Enerpac in om samen met haar teams van<br />
hydrauliek- en bouw-experts, geïntegreerde hydraulische systemen te ontwikkelen voor het verplaatsen, positioneren,<br />
heffen of dalen van objecten zoals bruggen, tunnels en gebouwen. Samen met uw ingenieurs ontwikkelen wij<br />
baanbrekende concepten en technieken voor het gecontroleerd hydraulisch bewegen van die grote en zware lasten.<br />
www.enerpac.com<br />
info@enerpac.com<br />
Compleet gamma koelers voor mobiele<br />
en industriële toepassingen<br />
biedt u een uniek gamma koelers olie/lucht<br />
of olie/water.<br />
Meer info ?<br />
Verdeler voor België :<br />
194 - Lezersdienst<br />
Euregio Hydraulics nv<br />
Hagbenden 39A – B – 4731 EYNATTEN –<br />
Tel: +32 (0)87 858 858 – Fax: +32 (0)87 858 859<br />
info@euregiohydraulics.be – www.euregiohydraulics.be<br />
www.eh-business.be<br />
196 - Lezersdienst<br />
Euregio pub nl+fr 178.indd 1 8/12/09 13:10<br />
8224 NL
Terwijl de ‘Carbon Zero’-compressor de lucht samenperst,<br />
wordt de totale ingevoerde elektrische energie omgezet in<br />
warmte. Deze warmte hoopt zich op in verschillende compressorcomponenten.<br />
‘Carbon Zero’-serie: ‘net zero energy<br />
consumption’-compressoren<br />
De divisie Oil-free Air van Atlas Copco heeft bekendgemaakt<br />
dat haar ZR-serie watergekoelde, olievrije<br />
luchtcompressoren met geïntegreerde energieterugwinningssystemen<br />
als eerste ter wereld door de TÜV is gecertificeerd<br />
voor ‘net zero energy consumption’ onder<br />
specifieke ontwerpomstandigheden. Het is aangetoond<br />
dat het opgenomen elektrische vermogen voor 100% teruggewonnen<br />
kon worden in de vorm van heet water.<br />
Met deze ‘Carbon Zero’-compressoren kunnen industriesectoren die<br />
grote hoeveelheden heet water en stoom verbruiken, zoals de levensmiddelen-<br />
en drankenindustrie, de zuivelsector, pulp- en papierfabrieken,<br />
de farmaceutische, chemische en petrochemische industrie,<br />
energiecentrales, clean rooms en de textielindustrie, hun energierekening<br />
drastisch verlagen.<br />
Energiebesparing in persluchtsystemen is buitengewoon belangrijk,<br />
aangezien in de regel meer dan 80% van de totale kosten gedurende<br />
de levenscyclus van een compressor opgaat aan energieverbruik.<br />
Hoewel persluchtsystemen gemiddeld ongeveer 10% uitmaken van<br />
het elektriciteitsverbruik in de industrie, kan dit voor een individueel<br />
bedrijf oplopen tot wel 40% van de elektriciteitskosten.<br />
“Het verheugt ons zeer onze klanten een persluchtoplossing te kunnen<br />
bieden, die de toegevoerde energie voor 100% kan terugwinnen,”<br />
aldus Stephan kuhn, President van de business area Compressor<br />
Technique van Atlas Copco. “Vandaag de dag staan onze klanten<br />
voor de dwingende opgave om de CO2-uitstoot te verlagen. Met de<br />
‘Carbon Zero’-compressor kunnen de klanten perslucht vrijwel kosteloos<br />
verkrijgen, wat zowel van grote invloed is op het sparen van het<br />
milieu als op hun winstgevendheid.”<br />
100% terugwinnen van energie<br />
De onafhankelijke Technischer Überwachungs-Verein (‘TÜV’) in<br />
Duitsland controleerde eerder dit jaar de type-test van Atlas Copco’s<br />
ZR 55-750 watergekoelde, olievrije schroefcompressoren uitgerust<br />
met geïntegreerde energieterugwinningssystemen. De testprocedure<br />
omvatte de real-time meting van het toegevoerde elektrische<br />
vermogen en het in de vorm van heet water uitgevoerde vermogen.<br />
Vervolgens werden de uitkomsten van beide metingen met elkaar vergeleken.<br />
Er is aangetoond dat onder de specifieke ontwerpomstandigheden<br />
van 40 °C en 70% relatieve vochtigheid, het toegevoerde<br />
elektrische vermogen voor 100% kon worden teruggewonnen.<br />
Verschillende industriële processen hebben warm water tussen<br />
70° en 90°C nodig.<br />
toePassing<br />
De elektrische energie die door een compressor wordt gebruikt,<br />
wordt omgezet in warmte en gaat gewoonlijk in het systeem verloren.<br />
De kunst is nu om deze warmte van alle componenten, te weten de<br />
compressie-elementen, de oliekoeler, tussenkoeler en nakoeler, nuttig<br />
te gebruiken. Het geïntegreerde energieterugwinningssysteem circuleert<br />
daartoe koelwater door al deze componenten. Als resultaat<br />
van de warmteoverdracht wordt heet water met een temperatuur van<br />
maximaal 90 °C verkregen. Dit hete water kan in de industrie voor verschillende<br />
doeleinden worden gebruikt.<br />
Drastisch verlagen van brandstofverbruik<br />
In de meeste industriesectoren kan heet water gebruikt worden voor de<br />
verwarming van ruimtes, douche-inrichtingen en andere vergelijkbare<br />
toepassingen. De industriesectoren die echter het meest hiervan zullen<br />
profiteren, zijn die welke een continue behoefte hebben aan heet water<br />
en stoom voor hun processen. Typische gebruikers van heet water en<br />
stoom voor productieprocessen zijn o.a. voedsel- en melkverwerkende<br />
bedrijven (koken, reinigen, steriliseren, smelten), de pulp- en papierindustrie<br />
(in de autoclaaf en verdampers, voor het bleken en pulpen),<br />
de textielindustrie (verven, stabiliseren van synthetische vezels), de<br />
farmaceutische industrie (fermentatie en sterilisatie), raffinaderijen,<br />
chemische- en petrochemische bedrijven (stoomdistillatie, verbeterde<br />
terugwinning, stripping, heat tracing), energiecentrales (opwekking<br />
van elektriciteit), cleanrooms (bevochtiging).<br />
Het hete water of de stoom wordt in de regel gegenereerd met behulp<br />
van industrieketels, die elektriciteit of brandstoffen zoals stookolie<br />
of aardgas verbruiken. Door het gebruik van heet water uit de compressor,<br />
hetzij direct of als voorverwarmd ketelvoedingwater, kan het<br />
brandstofverbruik drastisch worden verlaagd of tot nul worden gereduceerd.<br />
Dit levert een aanzienlijke energiebesparing op. n<br />
197 - Lezersdienst<br />
Verschillende industriële processen hebben ook stoom nodig met<br />
verschillende temperaturen en druk.<br />
178 - Dec 2009 - P 31
actuaLiteit<br />
Hydrauvision introduceert<br />
PVG ventiel met meerwaarde<br />
De samenwerking tussen Hydrauvision en Sauer-Danfoss<br />
heeft geresulteerd in een PVG ventiel dat geheel wordt afgestemd<br />
op de functionele eisen van de klant. De assemblage<br />
van de ventielen wordt verzorgd door Hydrauvision,<br />
waarna het kwalitatief onderzoek plaatsvindt. De levensduur<br />
van de PVG ventielen kan worden verlengd door een<br />
speciaal aangebrachte corrosiewerende laag (nikkel). Door<br />
de samenwerking wordt bovendien gegarandeerd dat onderhoud<br />
en reparatie snel en deskundig worden uitgevoerd.<br />
Het PVG ventiel van Sauer-Danfoss is een zogenaamd load-sense ventiel<br />
en is beschikbaar in de types PVG32, PVG100 en PVG120. Door<br />
het modulaire concept kan met verschillende configuraties worden<br />
ingespeeld op elke behoefte van de klant, waarbij de afmetingen<br />
compact blijven. De kwaliteit van de ventielen wordt na assemblage<br />
nauwgezet getest op alle gewenste functionele eigenschappen en op<br />
lekdichtheid. Dit gebeurt overigens ook preventief bij periodiek onderhoud<br />
en eventuele systeemstoringen. Er kunnen meerdere functionaliteiten<br />
aan de pompmodule worden toegevoegd. Verder kunnen<br />
er functies rondom de bestaande pompmodule worden geïntegreerd.<br />
Een compactere bouw, kortere inbouwtijden en een reducering van<br />
mogelijke lekpunten zijn sprekende voordelen.<br />
Klantspecifiek pompmodule<br />
PVG-ventielen worden vaak toegepast in corrosieve omgevingen.<br />
De levensduur van deze ventielen wordt aanmerkelijk verlengd door<br />
de toepassing van een nikkel-beschermlaag, die ook bij (de) montage<br />
intact blijft. De verschillende secties van het ventiel worden apart<br />
vernikkeld en naderhand geassembleerd. Hierdoor is het ventiel uiteindelijk<br />
volledig voorzien van de nikkel-beschermlaag.<br />
P 32 - 178 - Dec 2009<br />
VERWIKKELD PVG-VENTIEL<br />
De eigenschappen van de proportionele PVG ventielen zijn verder:<br />
- Maximale flow per sectie van 129 l/min (PVG32), 180 l/min (PVG100)<br />
en 239 l/min (PVG120)<br />
- Maximale druk 350 bar (PVG32 en PVG100) en 400 bar (PVG120)<br />
- Flow voor een functie is onafhankelijk van de last of van een andere<br />
functie<br />
- Maximaal 10 secties (PVG32) of 8 secties (PVG100 en PVG120)<br />
- Open center versie voor vaste pompopbrengsten<br />
- Gesloten center versie voor variabele pompopbrengsten<br />
- Grote variëteit in stuurplunjers<br />
- Geïntegreerde elektronica<br />
- Optioneel CAN-BuS met de mogelijkheid om intelligente controle<br />
functies te implementeren.<br />
n<br />
MK-S(X) – Power met hoofdletter ‘P’<br />
Speciaal ontworpen voor het schakelen van een hoog vermogen<br />
richt de MK-S(X) van Omron zich op de energiebranche.<br />
Het MK-S(X) relais schakelt 10 A bij 220 VDC<br />
(weerstandsbelasting).<br />
Het schakelen van DC-belastingen vereist speciale ontwerpoverwegingen.<br />
Wanneer een DC inductieve belasting wordt onderbroken,<br />
wordt een hoge spanning opgewekt die kan leiden tot<br />
storingen in nabijgelegen elektronische circuits. Maar misschien<br />
wel het meest voorkomende probleem is het trekken van een<br />
vonkboog. Dit zorgt ervoor dat door materiaaloverslag er oneffenheden<br />
in de contactoppervlakken ontstaan, hierdoor kunnen de<br />
contacten aan elkaar blijven kleven.<br />
Het risico van het verkleven van de contacten kan worden verminderd<br />
met behulp van een high-performance spoel en de toepassing<br />
van een combinatie van magnetische en springveerkrachten.<br />
Maar het trekken van vonken kan ook worden verminderd door<br />
het in serie aansluiten van de contacten waardoor een effectief<br />
grotere ruimte tussen de contacten ontstaat. Dit principe wordt<br />
toegepast in de Mk-S(X) waar Omron een enkelpolig wisselcontact<br />
met hulpcontact toepast, dat het mogelijk maakt het verkleven<br />
van contacten te detecteren via het hulpcontact.<br />
198 - Lezersdienst<br />
Toepassingen voor de Mk-S(X) zijn o.a. de veilige en betrouwbare<br />
schakeling van kleppen, elektromagneten, spoelen en andere applicaties<br />
met een hoge inductieve belasting. Een typisch toepassingsgebied<br />
voor DC-schakeling is de energiebranche. Voor extra<br />
gemak is een versie beschikbaar met een ingebouwde testknop.<br />
AC-belasting modellen zijn ook verkrijgbaar en geschikt voor het<br />
schakelen tot 15 A, 250 VAC (weerstandsbelasting).<br />
n<br />
199 - Lezersdienst
De robotconstructeurs van hun kant zorgen er in de eerste<br />
plaats voor dat hun robot de lastaak ook aankan. Hoofdkenmerk<br />
is in deze wereld een geringe voetplaat zodat de robot zowat<br />
overal kan geïnstalleerd worden. Daarnaast is er het modulair<br />
ontwerp voor de robots zodat men verschillende configuraties<br />
kan bouwen afhankelijk van de toepassing.<br />
tHeMa-artikeL<br />
Lassen en robots: succesvolle ontwikkeling<br />
De laswereld is een toepassingsgebied waar de robot met<br />
succes is ingeburgerd. Dat succes is mede te danken aan<br />
de goede samenwerking tussen de lasspecialisten en de<br />
constructeurs van robots. Een samenwerking die blijvend<br />
nieuwe ontwikkelingen laat zien. Dat mag toch enige verwondering<br />
opwekken als men weet dat de metaalsector<br />
het nu niet direct financieel breed heeft.<br />
De automobielindustrie is de enige sector waar de robot misschien<br />
nog meer thuis is. Iedere assemblage van wagens, vrachtwagens,<br />
grondwerkmachines, bosbouwmachines en kranen gebeurt voor<br />
een groot deel met behulp van robots. Een aardig aandeel van<br />
de robots in deze hooggeautomatiseerde assemblagefabrieken<br />
staan in voor... de laswerkzaamheden. De constructeur van robots<br />
heeft geen kaas gegeten van lassen, de lasser niet van IT, sturingen,...<br />
Men is dus op elkaar aangewezen wat zich vertaalt in een<br />
specifieke marktbenadering: de constructeurs werken altijd via<br />
partners, veelal lasspecialisten. Sommige lasspecialisten hebben<br />
zich bekwaamd in het ontwerpen van robots en bieden een geïntegreerd<br />
totaalpakket aan.<br />
Robot aantrekkelijker geworden<br />
De samenwerking met de ‘lasser’ is onontbeerlijk, vooral voor<br />
het bouwen van complexe zogenaamde lascellen. Al de verschillende<br />
robots die hierbij komen kijken, moeten uiteraard feilloos<br />
samenwerken en de kwaliteit van het laswerk moet in alle omstandigheden<br />
hoog zijn, liefst zonder dat de operator moet ingrijpen.<br />
We zien dan ook een markt op 2 niveaus: de klassieke lascellen<br />
waar de prijs een belangrijke rol speelt en de high-end systemen.<br />
Investeren in een robot voor het lassen is een beslissing die grondig<br />
moet worden overwogen, ook al omdat het in deze bedrijven<br />
veelal om (relatief) kleine series gaat. Daarnaast had men voor<br />
de bediening, of juister voor de programmering, een ICT-specialist<br />
nodig. Vandaag zijn robots dermate gebruiksvriendelijk geworden<br />
dat het mogelijk is een lasser op te leiden tot programmeur.<br />
Bovendien is de robot qua prijs aantrekkelijker geworden. Dit is<br />
mee mogelijk gemaakt door de gestandaardiseerde lascellen die<br />
De laswereld<br />
is een<br />
toepassingsgebied<br />
waar<br />
de robot<br />
met succes<br />
is ingeburgerd.<br />
Door middel van automatisering<br />
of door toepassing van<br />
nieuwe lastechnieken wordt<br />
de efficiëntie van de productie<br />
verhoogd.<br />
door de verschillende aanbieders<br />
zijn ontwikkeld.<br />
Laswereld<br />
ontwikkelt mee<br />
De samenwerking tussen constructeurs<br />
van robots en de laswereld komt waarschijnlijk het best<br />
tot uiting in de high-end systemen. Sommige ontwikkelingen die<br />
voor deze systemen werden gedaan worden later ‘mainstream’,<br />
denk maar aan volgsystemen, visiesystemen,... Het uitgangspunt<br />
is zonder meer een totaaloplossing bieden voor een bepaald probleem.<br />
‘Totaaloplossing’ moet in dit kader breder opgevat worden<br />
dan alleen de configuratie van de specifieke lascel: alles moet in<br />
functie van de oplossing worden bekeken van de stroombron, over<br />
de robots, het pistool,.. tot en met de periferiesystemen. In dit kader<br />
zijn interessante ontwikkelingen gedaan zoals bijvoorbeeld de laser<br />
hybride (Mig + laser) stroombron, de wisselstroombron, het tandemlassen<br />
en de spray arc.<br />
De robot<br />
Soms krijgt de robot zelfs een zogenaamde 7-de as mee: die bestaat<br />
uit een lineaire verplaatsing van de totale robot met het oog<br />
op een betere bereikbaarheid (om te vermijden dat het pistool<br />
toch in een situatie komt waar normaal niet gelast kan worden).<br />
Een trend is dat er opnieuw een slangenpakket in de robot wordt<br />
geïntegreerd, nadat men dit gedurende een periode steevast niet<br />
deed (problemen met onderhoud). Interessante ontwikkelingen<br />
zijn de volgsystemen die de robot aansturen zodat de lasnaad altijd<br />
wordt gevolgd. Dit gaat van het vinden van de positie van de<br />
naad tactiel of door de gasbuis onder spanning te zetten, tot echte<br />
trajectvolgsystemen zoals de lichtboogsensor.<br />
De rol van de constructeurs bestaat er dan in een diepe integratie<br />
van deze systemen met de robotsturing te realiseren. Visie in de<br />
laswereld concentreert zich op laserscanningssystemen. Met behulp<br />
van software wordt een puntenwolk omgezet in een (zelfs 3D)<br />
beeld dat als kaart dienst kan doen om de lastoorts aan te sturen.<br />
Belangrijk hierbij is de rol van de software. De software beperkt<br />
zich niet langer tot programmeren, maar biedt steeds meer functionaliteiten<br />
als haalbaarheidsanalyse, simulatie, modeling (zelfs<br />
3D),... waarvan de impact op de productiviteit op termijn niet te<br />
onderschatten is.<br />
P. Paulus n<br />
200 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 33
tt875-881.qxd 18/11/2009 14:20 Pagina 1<br />
201 - Lezersdienst<br />
testo 875 en testo 881:<br />
Gericht op de toekomst<br />
Dé hoofdrolspelers<br />
Supersterren in professionele thermografie!<br />
Meer info:<br />
www.testo.be/superster<br />
testo NV · Industrielaan 19 · 1740 Ternat · Tel. 02/582 03 61 · Fax 02/582 62 13 · www.testo.be · E-Mail: info@testo.be<br />
testo 875 en 881 voor<br />
professionele industriële thermografie:<br />
• Controles tijdens elektrisch onderhoud<br />
• Controles tijdens mechanisch onderhoud<br />
• Controles van de vloeistofniveau’s<br />
• Bij de kwaliteitsgarantie en de productiecontrole<br />
• Controles bij energieproductie
Het uiteindelijke soldeerstation kan elke shift zo’n 360 panelen<br />
met een repeteerbaarheid van dertig micrometer solderen.<br />
Dat betekent dat er elke tachtig seconde een paneel<br />
wordt gemaakt. Momenteel zijn er twaalf varianten die door<br />
het soldeerstation gemaakt kunnen worden.<br />
Met z’n zessen solderen<br />
op een paar vierkante meter<br />
Zonne-energie is hot. Om de productiekosten van de gegeerde<br />
zonnepanelen te reduceren, zet Scheuten Solar in<br />
Gelsenkirchen een eerste stap om de productie met robots<br />
te automatiseren. Machinefabriek van de Weert ontwierp<br />
en bouwde dit soldeerstation.<br />
Eén van de redenen voor Scheuten Solar om te automatiseren,<br />
was het feit dat er 24 uur per dag vier mensen bezig waren om<br />
de dwarsverbindingen tussen de cellen aan te brengen. Dit is<br />
niet alleen een relatief dure manier van produceren, maar bood<br />
voor het personeel weinig inspiratie. Ook moest automatisering<br />
zorgen voor een hogere constante kwaliteit van de verbindingen.<br />
Bovendien moest het een zeer compacte oplossing zijn.<br />
“Aanvankelijk werd er gekeken naar de mogelijkheid om servomotoren<br />
met starre assen toe te passen. Maar dit idee hebben we<br />
toch snel laten varen. De aanvoer van het paneel is namelijk niet<br />
altijd precies recht. Daarnaast zijn er verschillende typen panelen<br />
die verwerkt moeten worden, en is het niet uitgesloten dat in<br />
de toekomst er nog wijzigingen zullen zijn. Een oplossing met robots<br />
bleek hiervoor de meeste flexibiliteit te bieden”, aldus Joan<br />
Tourné van Machinefabriek van de Weert.<br />
Werking soldeerstation<br />
In het uiteindelijke ontwerp zijn maar liefst zes robots opgenomen,<br />
die allemaal aan één frame zijn gemonteerd. “Terwijl een<br />
paneel wordt aangevoerd en de positie hiervan middels twee visioncamera’s<br />
wordt vastgelegd, pakt een eerste robot een connector<br />
uit een magazijn en plaatst deze vervolgens op basis van de<br />
door het iRVision (volledig geïntegreerd visie systeem van FANuC)<br />
aangeleverde positie op het paneel”, legt Touné het werkingsprincipe<br />
van de soldeercel uit. Direct daarna trekt een tweede grijper,<br />
die ook op de eerste robot is gemonteerd, een draad uit de draadaanvoerunit.<br />
De draad wordt door de robot uitgetrokken op lengte<br />
en vervolgens afgeknipt. Voordat de platte draad (5,0 x 0,2 millimeter)<br />
wordt geknipt, wordt deze gegrepen door Robot 2 en geplaatst<br />
op het paneel, waarna Robot 3 de draad door middel van<br />
een thermode soldeerkop vast soldeert en zo de connector met<br />
de zonnecellen verbindt. Aan de onderzijde van het paneel doen<br />
Automatisering<br />
moet<br />
voor een<br />
hogere<br />
constante<br />
kwaliteit van<br />
de verbindingen<br />
zorgen.<br />
In het uiteindelijke<br />
ontwerp zijn<br />
maar liefst<br />
zes robots<br />
opgenomen,<br />
die allemaal<br />
aan<br />
één frame<br />
zijn gemonteerd.<br />
toePassing<br />
Robot 4 en 5 hetzelfde. Hier wordt geen connector geplaatst en<br />
wordt er één robot uitgespaard. Een speciale printkop met uVbestendige<br />
inkt brengt op de platte draad een serienummer aan.<br />
Robot 5 neemt de draad en voert met de juiste timing de draad<br />
over de printkop. Robot 6 zorgt ervoor dat de verbindingen die niet<br />
in de gegeven takttijd van tachtig seconden konden worden gesoldeerd,<br />
worden verwerkt. De robot is, in tegenstelling tot de andere<br />
robots, op een sokkel geplaatst. Het uiteindelijke soldeerstation<br />
kan elke shift zo’n 360 panelen met een repeteerbaarheid van dertig<br />
micrometer solderen. Dat betekent dat er elke tachtig seconde<br />
een paneel wordt gemaakt. Momenteel zijn er twaalf varianten<br />
die door het soldeerstation gemaakt kunnen worden. komen hier<br />
nieuwe bij, dan kan dit eenvoudig aangepast worden.<br />
Voorwaarden keuze robots<br />
“Natuurlijk moesten de robots klein zijn, zodat ze elkaar in een<br />
kleine werkruimte niet in de weg zouden zitten. Daarnaast moesten<br />
ze een kleine massa hebben. Vijf van de zes robots hangen<br />
namelijk ondersteboven aan één frame. Daarnaast speelden natuurlijk<br />
ook de payload, prijs en levertijd een rol. We hebben hiertoe<br />
objectief een beslissingsmatrix opgesteld. uiteindelijk zijn we<br />
op FANuC uitgekomen. Bijkomend voordeel voor ons was het iRVision<br />
systeem, aldus Tourné. “Ook konden onze mensen op cursus<br />
gaan bij FANuC Robotics Benelux zelf.”<br />
n<br />
202 - Lezersdienst<br />
De robots<br />
moesten<br />
klein zijn,<br />
zodat ze<br />
elkaar in<br />
een kleine<br />
werkruimte<br />
niet in de<br />
weg zouden<br />
zitten.<br />
178 - Dec 2009 - P 35
toePassing<br />
Alle pneumatische aandrijvingen worden geactiveerd door<br />
compacte CPV- en modulaire CPX/MPA-ventieleilanden. De<br />
elektrische assen werden uitgerust met servomotoren<br />
EMMS-AS en bijhorende controllers CMMP-AS.<br />
Partnerships in mechatronica zijn meer<br />
dan enkel goede automatisering<br />
Mechatronica omvat meer dan enkel de perfecte interactie<br />
tussen mechanische en elektronische producten en software.<br />
Het wijst ook op de interactie tussen leveranciers en<br />
klanten die als partners streven naar perfectie. Een voorbeeld<br />
van dergelijke communicatie over en weer vinden<br />
we bij de assemblagemachine voor basisplaten die door<br />
Müko en Festo ontworpen werd.<br />
De kerntaak van de machine bestaat eruit om pneumatische connectoren<br />
in de aluminium basisplaten te schroeven. “We hadden<br />
een nieuwe machine nodig voor deze taak om de noodzakelijke<br />
takttijden de halen”, aldus Sigmar koblitz, Sales en Design<br />
Manager van Müko.<br />
Behoefte aan flexibiliteit<br />
“We waren al begonnen met de bouw van de machine met feeder<br />
en 3D-assenstel toen de klant extra eisen doorgaf”, zegt uwe<br />
Müller, Productie- en Assemblymanager van Müko. De bijkomende<br />
eisen waren extra taken die dezelfde machine moest aankunnen,<br />
namelijk het nakijken van de boorgaten en het plaatsen van<br />
elektrische connectoren in de basisplaten. “We moesten een visiesysteem<br />
integreren om de boorgaten na te kijken en bijkomende<br />
handlingassen plaatsen”, gaat koblitz verder.<br />
Elektrische assen dimensioneren<br />
Het opvallendste element in deze applicatie is dat alle assen die<br />
de individuele functies verzekeren – wegens plaatsgebrek – bin-<br />
De pneumatische precisieslede DGSL (centraal op foto) leidt de<br />
basisplaten naar het diagnosestation. De indexeertafel DHTG<br />
zwenkt de basisplaat in dit station, waarin een SBO…-Q (linksboven,<br />
met rode lichten) de kwaliteit van de platen nakijkt vooraleer<br />
ze worden uitgerust met koppelingen.<br />
P 36 - 178 - Dec 2009<br />
nen elkaar moeten bewegen. koblitz: “We waren heel gelukkig dat<br />
we gebruik konden maken van de PositioningDrives software om<br />
deze assen te dimensioneren.”<br />
“Door onze ervaring als consultancybureau was het voor ons perfect<br />
mogelijk om zelf het ontwerp te maken, maar dit zou veel<br />
meer tijd in beslag genomen hebben dan gewoon gebruik te maken<br />
van de support van Festo System Solutions”, voegt Müller toe.<br />
Geven en nemen<br />
Festo kreeg van zijn kant volop ontwerptips voor het ontwerpen<br />
van nieuwe drives. “In het geval van de elektrische aandrijving<br />
EGC werden door de klant enkele waardevolle suggesties gemaakt<br />
die nu geïmplementeerd zijn in de standaard EGC-aandrijvingen<br />
uit onze catalogus”, legt Jörg Tertünte van Festo uit.<br />
Siegmar koblitz is uitermate trots op het feit dat zijn firma nooit<br />
een klant verloren heeft: “Ik denk dat dit is omdat we steeds veel<br />
belang hechten aan after sales maintenance en servicing – zelfs in<br />
de meest afgelegen hoeken van de wereld.”<br />
Betrouwbaarheid<br />
koblitz vertelt verder dat zijn firma al machines van dit allooi over<br />
de ganse wereld geleverd heeft aan een aantal trouwe klanten<br />
uit de toeleveringsindustrie voor de automotive sector. Ondanks<br />
vele pogingen van Chinese machinebouwers om een belangrijk<br />
deel van dit segment in te nemen, gelooft hij dat de Duitse machinebouwers<br />
leider zullen blijven in dit segment, “dankzij hun betrouwbaarheid<br />
en probleemoplossend vermogen.”<br />
Twee uitkragende balken met elektrische assen DGE en DGEA voor<br />
de X- en Y-Coördinaten en de pneumatische DGSL voor de Z-as<br />
schroeven de koppelingen in de basisplaat.
Na het plaatsen van de elektrische connectoren, wordt de basisplaat<br />
door een 3D assenstel met twee EGC-assen en een DGEA opgenomen<br />
en op een transportband geplaatst voor verdere verwerking.<br />
De machine in detail<br />
koppelingen in aluminium basisplaten schroeven is de kerntaak<br />
van deze machine. De koppelingen worden gevoed aan de machine<br />
als bulk in plastic bakken. Als eerste stap worden de basisplaten<br />
door een pneumatische precisieslede DGSL naar het<br />
monitoringstation geleid. De indexeertafel DHTG leidt de koppelingen<br />
eveneens hier naartoe. In dit monitoringstation worden de<br />
boorgaten nagekeken door een SBO…-Q vooraleer de koppelingen<br />
ingeschroefd worden.<br />
In een tweede fase worden de geteste basisplaten door de indexeertafel<br />
naar het fittingstation getransfereerd. Twee uitkragende<br />
balken met elektrische assen DGE en DGEA respectievelijk voor<br />
de X en y-as en een pneumatische DGSL in de Z-richting schroeven<br />
de koppelingen in de basisplaat.<br />
De indexeertafel verplaatst de basisplaat – nu met ingeschroefde<br />
pneumatische koppelingen – terug, waardoor ze nu ook met<br />
elektrische koppelstukken kan worden uitgerust, in het volgende<br />
station. Een 3D-assenstel met twee elektrische assen EGC en een<br />
DGEA neemt de afgewerkte basisplaat en legt ze op een transportband<br />
voor verdere verwerking.<br />
Keuze voor assensystemen<br />
In verschillende stations wordt gebruik gemaakt van pneumatische<br />
grijpers HGPT-B om de basisplaat op te nemen en draaimodules<br />
DFDQ om de correcte oriëntatie te geven. Op sommige<br />
plaatsten werd wegens plaatsgebrek een grijper/draai-eenheid<br />
HGDS gebruikt vanwege de compactere design.<br />
Al de pneumatische aandrijvingen worden geactiveerd door compacte<br />
CPV- en modulaire CPX/MPA-ventieleilanden. De elektrische<br />
assen werden uitgerust met servomotoren EMMS-AS en bijhorende<br />
controllers CMMP-AS.<br />
Waarom koos Müko niet gewoon voor een 4- of 6-assige robot?<br />
Hiervoor is een goede reden: “Robots maken vaak mooie beloftes.<br />
Assensystemen zijn veel duidelijker en makkelijker om te<br />
programmeren. Daarenboven kunnen we de PLC’s van het assensysteem<br />
zelf programmeren”, legt Müller uit.<br />
Bij een robotcontroller is het nodig om externe programmeurs erbij<br />
te halen, of om enorm in trainingen voor het eigen personeel<br />
te investeren. Ook het onderhoud is veel eenvoudiger bij een assensysteem.<br />
toePassing<br />
Draaien en grijpen: HGPT-B-grijpers nemen vanuit verschillende<br />
posities de basisplaat vast en de DRDQ draaimodule oriënteert<br />
ze correct.<br />
Servicelevels in mechatronische<br />
partnerships<br />
Algemeen gesproken zijn er twee keuzes die een gebruiker kan<br />
maken om handlingsystemen in zijn installatie te integreren.<br />
Ofwel kiest hij voor een kant-en-klaar ontworpen en geleverd systeem,<br />
ofwel kiest hij voor de aparte componenten en assembleert<br />
hij alles zelf.<br />
In het eerste geval wordt een kant-en-klaar getest systeem direct<br />
in de installatie geïntegreerd. Deze oplossing vermindert de<br />
werkdruk bij het personeel van de klant en vermindert engineeringwerk,<br />
en dus kosten. Ook de proceskosten en de aankoopprocedure<br />
worden gemakkelijker met slechts een leverancier en een<br />
enkel componentnummer. In het tweede geval vertrouwen gebruikers<br />
op een ruime waaier aan diensten, gaande van engineering<br />
to naverkoop.<br />
Zoals het voorbeeld van Müko aantoont resulteren deze partnerships<br />
in algemeen betere oplossingen. Er bestaan ook software<br />
tools die helpen met het dimensioneren en configureren<br />
van producten. Als ondersteuning voor Engineering bestaan er<br />
3D-tekeningen, informatie over dimensioneren, cyclus- en traveltimes,<br />
terwijl er voor maintenance diensten als Air Quality Tests,<br />
Energy Saving Services, Condition Monitoring, wisselstukken en<br />
hersteldiensten bestaan.<br />
n<br />
203 - Lezersdienst<br />
178 - Dec 2009 - P 37
Lusambostraat 53, 1190 Brussel, Tel. 02 333 02 50, info@asconumatics.be<br />
Industrielaan 21, 3925 BD Scherpenzeel, Tel. 033 277 79 11, info@asconumatics.nl<br />
Geen vuiltje<br />
aan de lucht<br />
De persluchtverzorgingssystemen<br />
van ASCO Numatics laten uw<br />
persluchtinstallatie vrij ademen.<br />
Verontreinigde lucht in pneumatische leidingen zorgt<br />
vroeg of laat voor problemen. De oorzaken? Corrosie,<br />
stof, condensvocht. De oplossing? Persluchtverzorging.<br />
De modulaire persluchtverzorgingsapparatuur van<br />
ASCO Numatics waarborgt het juiste debiet en de juiste<br />
druk. Ze zijn overal inzetbaar, eenvoudig te monteren<br />
en makkelijk te onderhouden. Bovendien zijn deze<br />
fi lter-drukregelaar-olievernevelaars prijstechnisch een<br />
interessante oplossing.<br />
204 - Lezersdienst<br />
adv_Vuiltje-lucht_BNLx_185x130_VL.indd 1 04-12-2009 13:43:36<br />
Samen, kunnen we<br />
nieuwe hoogtes bereiken.<br />
“The sky is the limit”<br />
Door onze krachten te bundelen, komen uw doelstellingen binnen handbereik. Samen kunnen we productievere en<br />
meer betrouwbare machines ontwerpen die bovendien milieuvriendelijker zijn. Stillere, lichtere, compactere, op maat<br />
gemaakte, winstgevende machines die u een competitief voordeel bieden. Door ons wereldwijd verspreid netwerk van<br />
engineering, kwalitatieve componenten en fl exibele software, kan de ontwikkelingstijd beduidend verminderd worden.<br />
Diensten zoals Kanban, Breadman, Kitting en pré-assemblage kunnen uw productietijd tot 15% verlagen. Daarenboven<br />
kunnen we uw voorraad verkleinen en uw logistieke keten vereenvoudigen.<br />
Bouw samen met Parker State-of-the-art machines.<br />
www.parker.com<br />
Tel: +32 (0) 67 280 900 • Fax: +32 (0) 67 280 999 • parker.belgium@parker.com<br />
205 - Lezersdienst
Op maat ontwikkelende machines betekenen voor bedrijven<br />
een danige vermindering van loonkosten, een danige verbetering<br />
op het vlak van ergonomie en veiligheid en een drastische<br />
vermindering van foutieve handelingen.<br />
Machines op maat<br />
AVT is een bedrijf gelegen op de grens van België en Nederland,<br />
in de gemeente Essen. De firma heeft zich gespecialiseerd in<br />
het ontwerpen, het produceren en het in bedrijf stellen van allerhande<br />
systemen volledig op maat van de klant.<br />
“Een perfect voorbeeld daarvan is de ARCA SORTER III die ondertussen<br />
één van onze standaardproducten is geworden waarin we de nodige<br />
knowhow en ervaringen hebben gekregen”, vertelt bedrijfsleider Luc<br />
Van Thillo. “De ontwikkeling, de fabricage en de uitvoering op mechanisch,<br />
elektrisch, pneumatisch en programmatorisch gebied, gebeurt<br />
volledig in eigen beheer.”<br />
Sorteerrobot<br />
De ARCA SORTER III is een sorteerrobot die wordt ingezet bij het tellen,<br />
sorteren, stapelen en palletiseren van diverse soorten herbruikbare<br />
fruit- en groentekisten. Zoals reeds eerder gezegd, wordt de installatie<br />
door de firma AVT volledig op maat van de klant gemaakt. Momenteel<br />
is er een installatie in opbouw van 30 meter lang, 12 meter breed en 8<br />
meter hoog, verdeeld over 2 verdiepingen.<br />
Op de benedenverdieping worden door de operator verschillende soorten<br />
lege kisten ongeordend op de continu draaiende transportband geplaatst.<br />
De inhoud van de kist wordt automatisch verwijderd. De kisten<br />
worden automatisch naar boven getransporteerd via een transportketting<br />
en worden dan gedetecteerd via een zeer precies visionsysteem.<br />
Afhankelijk van de grootte en vorm wordt de gedetecteerde kist door<br />
de juiste sorteercilinder in het juiste stapelstation gebracht. Niet herkende<br />
kisten worden afgevoerd door de zwaartekrachtrollenbaan.<br />
Ventieleilanden<br />
Hier worden de kisten gestapeld tot op een maximale hoogte van 2 meter.<br />
De portaalrobot, die werkt met 2 aparte, onafhankelijk van elkaar<br />
werkende Z-assen gaat zich positioneren en met de speciaal op maat<br />
ontwikkelde grijper de gestapelde bakken palletiseren op de achterliggende<br />
pallets. Als de pallet vol is, wordt die met de transferkar weggevoerd.<br />
Er wordt dan door de transferwagen met 2 palletplaatsen, die rijdt<br />
op de eerste verdieping, nieuwe pallets uit de palletmagazijnen gehaald.<br />
De gehele machine wordt aangedreven door asynchrone motoren met<br />
een terugkoppeling op frequentiesturing met Posicom modules die de<br />
servotoepassingen nabootsen. De machine behaalt een snelheid van<br />
1.5 sec/kist. De volledige besturing van de machine gebeurt door een<br />
PLC van SIEMENS s7 300 als master in het profibusnetwerk, gekoppeld<br />
met alle componenten. Alle pneumatische componenten zijn van SMC.<br />
De ontwikkeling,<br />
de fabricage<br />
en de<br />
uitvoering op<br />
mechanisch,<br />
elektrisch en<br />
pneumatisch<br />
gebeurt volledig<br />
in eigen<br />
beheer.<br />
De kisten worden automatisch<br />
naar boven getransporteerd<br />
via een transportketting.<br />
toePassing<br />
De volledige besturing van de machine<br />
gebeurt door een PLC als<br />
master in het profibusnetwerk, gekoppeld<br />
met alle componenten.<br />
In elk stapelstation zitten ventieleilanden op een profibussysteem. Op<br />
de grijpers op de Z-assen van de portaalrobots zitten ventieleilanden.<br />
Er wordt gewerkt met een SCADA pakket van Movicom waarin de operator<br />
alle gegevens invoert, zoals de hoogte van het stapelpatroon en<br />
dergelijke. Daarnaast worden in dit systeem alle gegevens bijgehouden<br />
zoals het aantal gestapelde kisten, de hoeveelheid afgekeurde kisten,<br />
werktijden van de operator, snelheden, etc.<br />
De tweede verdieping is volledig afgeschermd met een hekwerk. De<br />
gehele installatie wordt uitgebreid onderworpen aan een risicoanalyse<br />
en wordt volledig gebouwd conform de geldende wetgevingen op het<br />
gebied van veiligheid.<br />
Vermindering foutieve handelingen<br />
Dergelijke op maat ontwikkelende machines betekenen voor bedrijven<br />
een danige vermindering van loonkosten, een danige verbetering op het<br />
vlak van ergonomie en veiligheid en een drastische vermindering van<br />
foutieve handelingen. AVT heeft al met succes een aantal installaties geinstalleerd<br />
bij enkele groothandelbedrijven in fruit en groenten.<br />
Voor dit project en ook voor alle andere projecten werkt AVT nauw samen<br />
met SMC. Door deze samenwerking kan AVT aan de eindklant telkens<br />
de beste en meest vooruitstrevende oplossing aanbieden. Dit gekoppeld<br />
aan een snelle en efficiënte after sales service. AVT beschikt over een<br />
team van 25 ingenieurs en technici die samen elke speciaal voor de klant<br />
ontwikkelde machine tot een goed resultaat kunnen brengen.<br />
n<br />
206 - Lezersdienst<br />
Alle pneumatischecomponenten<br />
zijn van<br />
SMC.<br />
178 - Dec 2009 - P 39
Brevini Power Transmission<br />
brengt u verder<br />
Waar <strong>beweging</strong> vereist is, loopt Brevini Power Transmission<br />
voorop. Onze mechanische aandrijvingen zorgen voor de feilloze<br />
<strong>beweging</strong> die u nodig heeft. Voor de meest uiteenlopende sectoren<br />
bieden wij de innovatieve, bedrijfszekere oplossingen die maken<br />
dat u nooit stil hoeft te staan, maar krachtig vooruit kunt.<br />
Brevini Power Transmission levert maatwerk en topkwaliteit op het gebied<br />
van mechanische transmissietechnologie. Onze betrouwbare planetaire en<br />
conventionele tandwiel- en reductiekasten, extruderaandrijvingen en lieren<br />
garanderen de <strong>krachtige</strong> <strong>beweging</strong> die uw bedrijf zoekt. Zodat u door kunt gaan<br />
waar anderen moeten stoppen.<br />
Brevini Nederland B.V.<br />
Röntgenweg 24<br />
2408 AB Alphen aan den Rijn<br />
Postbus 429<br />
2400 AK Alphen aan den Rijn<br />
T +31 - 172 - 47 64 64<br />
F +31 - 172 - 42 53 88<br />
info@brevinipowertransmission.nl<br />
www.brevinipowertransmission.nl<br />
207 - Lezersdienst<br />
<strong>krachtige</strong><br />
<strong>beweging</strong><br />
Brevini Belgio S.A.<br />
Rue Théodore Baron, 42/43<br />
B-5000 Namur<br />
T +32 - 81 - 22 91 94<br />
F +32 - 81 - 23 08 62<br />
info@brevinipowertransmission.be<br />
www.brevinipowertransmission.be<br />
208 - Lezersdienst
Nieuwe compressoren<br />
met waterinjectie<br />
De beste manier om elk spoor van<br />
olie in perslucht te vermijden is<br />
heel eenvoudig olie bannen uit<br />
het volledige compressieproces.<br />
Schroefcompressoren met waterinspuiting<br />
werden ontwikkeld om op<br />
een voordelige manier perslucht te<br />
produceren zonder olie aan te wenden<br />
als smeer- of koelmiddel.<br />
De jongste telgen van het assortiment<br />
compressoren van AF Belgium<br />
maken geen gebruik van olie voor<br />
het smeren, koelen of dichten van het<br />
compressieproces. Water onttrekt de<br />
compressiewarmte ten gevolge van<br />
de compressie en voedt onafgebroken<br />
de glijlager met waterinspuiting.<br />
Naast de totale afwezigheid van olie<br />
in de perslucht, voorkomt de waterinspuiting<br />
de facto al het gevaarlijk en<br />
schadelijk afval (afvalolie, oliefilters<br />
of actieve koolstof doordrongen van<br />
olie) en de kosten voor de verwerking<br />
ervan. Het gepatenteerde waterinjectieprocédé<br />
staat tevens borg voor<br />
zeer lage werkingstemperaturen, wat<br />
leidt tot bijzonder duurzame onderdelen<br />
en een uiterst efficiënte compressie,<br />
die vermogens kan ontwikkelen<br />
van 18 tot 45 kw, terwijl het energieverbruik<br />
en de onderhoudskosten tot<br />
het minimum worden herleid.<br />
Het principe van de waterinjectie<br />
houdt eveneens grote voordelen<br />
in tegenover de droge zuiger- en<br />
schroefcompressoren. De eindcompressietemperatuur<br />
van maximum 35<br />
°C, in plaats van 200 °C, vereist geen<br />
enkele persluchtkoeler. De aanzienlijk<br />
lagere rotatiesnelheid vermindert<br />
in grote mate het geluidsniveau van<br />
de compressoren.<br />
n<br />
Hogedruk<br />
zuigerpompen<br />
De ARO Fluid Technologies unit van<br />
Ingersoll Rand Industrial Technologies<br />
introduceert nieuw ontworpen, hogedruk<br />
zuigerpompen en packages die<br />
zeer geschikt zijn voor het verpompen<br />
van middel- tot hoog-visceuze materialen.<br />
De nieuwe ARO 65:1 distributiepomp<br />
is een oplossing als het gaat om<br />
mastiek, inkt, afdichtmiddelen, lijmen<br />
en andere zware materialen.<br />
De nieuwe ARO 65:1 chop-check pomp<br />
packages zijn speciaal ontworpen voor<br />
het handlen van vloeistoffen met een<br />
viscositeit van meer dan 1,000 ,000<br />
centipoise en drukken tot maximaal<br />
515.5 bar. ARO 65:1 garandeert de<br />
hoogste niveaus van duurzaamheid<br />
en betrouwbaarheid. De pomp is uitgerust<br />
met een verchroomde zuigerstang<br />
en cilinder die vooral geschikt<br />
zijn voor het verpompen van abrasieve<br />
vloeistoffen. Bovendien maken ze<br />
langere slagen in een lagere cyclus,<br />
waarbij dezelfde hoeveelheid vloeistof<br />
wordt verpompt met minder trillingen<br />
dan andere merken, hetgeen de<br />
levensduur van de motor aanzienlijk<br />
verlengt. Tenslotte zorgen een zichtbaar<br />
oplosmiddelreservoir en instelbare<br />
pakkingen ervoor dat stilstand<br />
tot een minimum wordt teruggebracht<br />
en de levensduur van de pomp wordt<br />
verlengd. Om stilstand te minimaliseren<br />
en onderhoud te vergemakkelijken<br />
zorgt een centerpen-constructie<br />
voor snelle demontage en reparatie.<br />
uitgebreide lab-tests met sommige<br />
van de meest agressieve stoffen hebben<br />
gezorgd voor een pakkingontwerp<br />
bij de ARO met consistent superieure<br />
eigenschappen wat betreft aantasting<br />
van de afdichtingen.<br />
n<br />
Voortdurende productontwikkeling<br />
wordt<br />
beloond met energiebesparend<br />
2 poort ventiel<br />
SMC lanceert de VXE serie, een nieuwe<br />
generatie verschildrukloze-, medium<br />
ondersteunde- of direct bediende<br />
2 poort magneetventielen. Daarmee<br />
verkrijgen industriële applicaties een<br />
precieze medium controle en wordt er<br />
energie bespaard.<br />
De magneetventielen zijn ontwikkeld<br />
als onderdeel van SMC’s Energy<br />
Saving programma en zijn gebaseerd<br />
op de VX ventielen aangevuld<br />
met enkele unieke energiebesparende<br />
kenmerken. Middels gebruik van<br />
de Pulse Width Modulation Method<br />
(PWM) – een ingebouwde energiebesparend<br />
elektrisch circuit – garandeert<br />
deze dezelfde prestaties, maar<br />
met 30% minder vermogensgebruik<br />
dan de standaard VX serie. Het gereduceerde<br />
vermogen gebruik beperkt<br />
tevens de afgegeven spoelwarmte tot<br />
50% en geeft het ventiel daardoor een<br />
langere levensduur.<br />
De VXE serie is geschikt voor gebruik<br />
met water, lucht en olie en is verkrijgbaar<br />
als enkele unit, of geschikt voor<br />
montage op een basisplaat. De poorten<br />
variëren van 1/8” tot 1” draadaansluiting<br />
of DN32-50 flensaansluiting.<br />
De spoel is standaard in 12 of 24VDC<br />
te verkrijgen. Daarnaast is het ventiel<br />
in overeenstemming met RoHS richtlijnen<br />
en IP65 uitgevoerd.<br />
Verdere voordelen zijn dat deze energie<br />
efficiënte ventielen volledig uitwisselbaar<br />
zijn met de bestaande VX<br />
serie, ook de huidige VX gebruikers<br />
kunnen hun spoel verwisselen met de<br />
nieuwe energiebesparende versie.<br />
209 - Lezersdienst 210 - Lezersdienst 211 - Lezersdienst<br />
actuaLiteit<br />
n<br />
178 - Dec 2009 - P 41
Innovatieve aandrijftechniek<br />
hoog rendement en optimale bedrijfszekerheid<br />
Als exclusief vertegenwoordiger van RENK biedt AZ Hollink Belgium een pakket<br />
kwalitatief hoogwaardige aandrijfoplossingen. Het leveringsprogramma omvat:<br />
• Tandwielkasten – turbo en planetaire<br />
Op basis van uw specifi caties wordt een passende offerte gemaakt.<br />
Ook inspectie en herstelling van geplaatste tandwielkasten is mogelijk.<br />
• Stalen boogvertande koppelingen<br />
• Stalen lamellenkoppelingen volgens API 610/670<br />
Alle koppelingen zijn beschikbaar in standaarduitvoering en maatgesneden.<br />
Dankzij een grote voorraad kunnen de koppelingen snel worden geleverd.<br />
• Veiligheidskoppelingen met koppelbegrenzing<br />
• Synchrone schakelbare koppelingen<br />
Meer informatie? Bezoek onze webstek of bel, wij adviseren u graag.<br />
AZ Hollink Belgium b.v.b.a. | Abtsdreef 10 | 2940 Stabroek | t +32 (0)3 722 11 18 | f +32 (0)3 722 11 19 | belgium@azhollink.eu | www.azhollink.eu<br />
30 JAAR 30 ANS<br />
NIEUW - www.belgitrans.be - NOUVEAU<br />
BELGISCHE VERENIGING VOOR AANDRIJFTECHNIEK vzw • ASSOCIATION BELGE DE LA TRANSMISSION asbl<br />
Louizalaan 500 Av. Louise, Brussel 1050 Bruxelles • e-mail: info@belgitrans.be • www.belgitrans.be<br />
212 - Lezersdienst<br />
213 - Lezersdienst<br />
Belgitrans_A5_dec09_def.indd 1 11-12-2009 06:47:28
Nieuwe reeks stoppercilinders<br />
voor transportbandtoepassingen<br />
ASCO Numatics heeft een serie pneumatische<br />
stoppercilinders geïntroduceerd<br />
die speciaal ontwikkeld is voor<br />
het stoppen van lastdragers op transportbanden.<br />
De cilinders kunnen lichte<br />
tot middelzware last stoppen en zijn<br />
met name inzetbaar in de logistieke<br />
sector, verpakkings- en automobielindustrie.<br />
De cilinders uit deze nieuwe<br />
‘CSC-serie’ zijn bestand tegen extreme<br />
radiale krachten die afdichtingslekkage<br />
en soms zelfs schachtschade kunnen<br />
veroorzaken.<br />
Het compacte ontwerp van de CSC-serie<br />
voorziet in een stanguiteinde met gladde<br />
stift of rolblok en beschikt over een geïntegreerd<br />
antirotatie-mechanisme. De cilinders<br />
zijn beschikbaar in diameters van<br />
20, 32, 50 en 80 mm en slaglengten van<br />
15, 20, 30 en 40 mm. De stoppercilinders<br />
zijn bestand tegen invloeden van temperaturen<br />
tussen de -20 tot +70°C, hebben<br />
zelfsmerende glijlagers en een werkdrukbereik<br />
van 1,5 tot 10 bar. Ze voldoen<br />
aan ISO 21287/15552 voorschriften voor<br />
montage aan de achterzijde.<br />
De afmeting van de zuigerstang is zodanig<br />
geoptimaliseerd dat een zo groot mogelijk<br />
as-en-lager raakvlak beschikbaar<br />
is om de stopkrachten op te vangen. Aan<br />
drie zijden bevinden zich T groeven voor<br />
magnetische positiedetectors.<br />
De cilinders zijn ontworpen voor lichte<br />
en middelzware stoptoepassingen op<br />
diverse punten van geautomatiseerde<br />
transportsystemen.<br />
Ze zijn uitermate geschikt om toe te<br />
passen op assemblagelijnen, bij hoge<br />
voorraadrekken in geautomatiseerde<br />
pakhuizen en bij onderling verbonden<br />
productie-installaties.<br />
n<br />
De kleinste schroefcompressoren<br />
geven<br />
meer<br />
De reductie van het energieverbruik is<br />
telkens een van de belangrijkste doelstellingen<br />
van Atlas Copco bij de ontwikkeling<br />
van een nieuwe generatie<br />
compressoren. De energiekosten maken<br />
immer minstens 70% uit van de totale<br />
life cycle cost van een compressor.<br />
Atlas Copco is er in geslaagd de SER<br />
(Specific Energy Requirement) van de<br />
nieuwe reeks met 8% te verlagen, wat<br />
een opmerkelijke besparing betekent<br />
op de elektriciteitsrekening. Wanneer<br />
het persluchtverbruik sterk schommelt<br />
kunnen de geavanceerde algorithmes<br />
van de nieuwe Elektronikon®-sturing<br />
van een Atlas Copco GA VSD-compressor<br />
tot gemiddeld 35% energiebesparingen<br />
realiseren<br />
Flexibiliteit is in de nieuwe reeks GA<br />
5-15 ingebouwd. Het geluidsniveau van<br />
slechts 60 dB(A)* is het laagste van de<br />
volledige GA reeks en maakt een gunstige<br />
plaatsing op de werkvloer mogelijk<br />
zonder zijn omgeving te storen. De<br />
maximum toegelaten omgevingstemperatuur<br />
is nu 46 °C. Dit maakt dat de<br />
vereisten voor extra koeling minimaal<br />
gehouden worden.<br />
Samen met nieuwe schroefelement<br />
werd ook de aandrijving hertekend. De<br />
nieuwe riemaandrijving werd aangepast<br />
aan de strengste industriële normen om<br />
de bedrijfszekerheid nog te verhogen.<br />
De nieuwe Elektronikon®-stuurmodule<br />
in de GA 5-15 (VSD) maakt monitoring<br />
op afstand via een ethernetaansluiting<br />
mogelijk en de lay-out van het uitleesscherm<br />
biedt een grote variëteit aan gegevens<br />
en instellingen wat de efficiëntie<br />
verhoogt.<br />
n<br />
Geluidsvrij schakelen<br />
van elektromagnetische<br />
koppelingen en<br />
remmen<br />
Ortlinghaus introduceert een innovatief<br />
mechatronisch systeem dat bestaat uit<br />
een elektromagnetisch bediende koppeling<br />
of een rem en een nieuw ontwikkelde<br />
regeling voor de elektrische aansturing.<br />
Het systeem voorziet in zowel een absoluut<br />
geluidsvrije schakeling van koppeling<br />
of rem en de bijbehorende draaimomentbesturing<br />
of -regeling.<br />
Het geluid dat hoorbaar is bij het schakelen<br />
van een elektromagnetisch bediende<br />
koppeling of rem wordt in vele gevallen<br />
als storend ervaren. Tot nu toe is dat probleem<br />
vooral aangepakt door mechanische<br />
maatregelen door te voeren bij<br />
koppeling of rem.<br />
Met deze regeling kan de ankerschijf<br />
nauwkeurig bewegen volgens een vrij definieerbare<br />
weg/tijdkromme. Op deze manier<br />
is het mogelijk de ankerschijf met een<br />
minimale snelheid te laten neerkomen op<br />
de magneet. Hierdoor ontstaat in de basis<br />
al praktisch geen geluid waardoor het ook<br />
niet nodig is om een demping of isolatie<br />
aan te brengen.<br />
Wanneer de ankerschijf in contact is met<br />
de magneet, dan kan in de tweede modus<br />
van de regeling de aandrukkracht van de<br />
ankerschijf worden gestuurd of nauwkeurig<br />
geregeld.<br />
Deze functie is overal nodig waar het<br />
draaimoment van de koppeling of een veiligheidsrem<br />
nauwkeurig moet worden gedoseerd.<br />
Deze situatie geldt onder meer<br />
bij veiligheidskoppelingen die de gebruiker<br />
bij een overbelasting moet kunnen<br />
openen, remmen voor wikkelmachines,<br />
transportmiddelen die via een rempedaal<br />
elektronisch en lastafhankelijk moeten<br />
remmen, roltrappen en de zwenkinrichting<br />
van kranen.<br />
n<br />
214 - Lezersdienst 215 - Lezersdienst 216 - Lezersdienst<br />
actuaLiteit<br />
178 - Dec 2009 - P 43
actuaLiteit<br />
Fresnel Systeem in<br />
een zonneauto<br />
Op 25 oktober verscheen Solar Team<br />
Twente met haar zonneauto voor de<br />
derde keer aan de start van de 10e<br />
World Solar Challenge; een tweejaarlijkse<br />
race van 3010 kilometer dwars door<br />
de Australische woestijn, van Darwin tot<br />
Adelaide. Eén van de partners van het<br />
Team is maxon motor, die het team op<br />
het gebied van het gepatenteerde fresnelsysteem<br />
ondersteuning biedt.<br />
Het bijzondere aan de zonneauto van<br />
Solar Team Twente, 21Revolution, is dat<br />
zij meer energie binnen haalt dan een<br />
normale zonneauto. Zij heeft een kantelende<br />
vleugel die de zonnecellen naar<br />
de zon richt, als een zonnebloem.<br />
Daarnaast heeft Solar Team Twente nog<br />
een andere manier om extra energie<br />
binnen te halen: het fresnelsysteem. Dit<br />
systeem bevindt zich in de vleugel. Met<br />
dit systeem haalt het team met 6m 2 aan<br />
zonnecellen 7.2m 2 aan zonlicht binnen.<br />
De lenzen werken als een loep; ze concentreren<br />
een brede baan licht, op een<br />
smallere baan cellen.<br />
Het bijzondere aan het systeem van<br />
Solar Team Twente is dat de zonnecellen<br />
de baan licht gedurende dag<br />
kunnen volgen. Dit komt doordat de<br />
cellen op een beweegbare plaat liggen.<br />
Lichtsensoren meten de positionering<br />
van de cellen, waarna een microcontroller<br />
de plaat optimaal gaat plaatsen.<br />
De motoren die verantwoordelijk zijn<br />
voor de verstelling van de fresnel platen<br />
zijn uiterst nauwkeurig te regelen.<br />
Daardoor kunnen de fresnel-cellen optimaal<br />
worden gepositioneerd. Ook hebben<br />
de motoren een goede efficiëntie.<br />
P 44 - 178 - Dec 2009<br />
n<br />
Weforma palletstoppers<br />
wps 320/500<br />
Pneuvano introduceert een nieuwe<br />
reeks palletstoppers Weforma series<br />
WPS voor massa’s tot 1.200 kg en<br />
snelheden tot 40 m/min.<br />
Deze nieuwe palletstoppers zijn een<br />
uitbreiding op het bestaande gamma<br />
hydraulische stootdempers en<br />
gasveren van de Duitse fabrikant<br />
WEFORMA. De palletstoppers series<br />
WPS hebben een regelbare hydraulische<br />
demping en een pneumatische<br />
terugloop. Ze zijn beschikbaar in 2<br />
bouwgroottes:<br />
• Bouwgrootte WPS 320 heeft een<br />
slaglengte van 15 mm voor massas’s<br />
tot 250 kg.<br />
• Bouwgrootte WPS 500 heeft een<br />
slaglengte van 20 mm en is geschikt<br />
voor een massa tot 1.200 kg<br />
Beide bouwgroottes kunnen uitgerust<br />
worden met 2 optionele sensoren<br />
voor zowel horizontale als verticale<br />
einde slag bepaling. Voor de pneumatische<br />
terugloop heeft u 4-8 bar perslucht<br />
nodig.<br />
n<br />
DT50 Hi<br />
afstandssensor<br />
Na de lancering van de DT50 eind<br />
vorig jaar heeft SICk nu een nog<br />
<strong>krachtige</strong>re versie aan zijn gamma<br />
afstandssensoren toegevoegd, met<br />
name de DT50 Hi.<br />
Vergeleken met het bereik van de<br />
standaard DT50 is dat van de DT50 Hi<br />
dubbel zo groot, en bovendien meet<br />
hij drie keer zo nauwkeurig als zijn<br />
voorganger. Met een meetbereik tot<br />
20 m, een uiterst stabiele output en<br />
twee laserklasseopties meet de DT50<br />
Hi nauwkeurig de afstand tot vrijwel<br />
elk doel met 1 mm herhaalbaarheid,<br />
wat uniek is op de markt.<br />
Met zijn bereik van 20 m is de DT50 Hi<br />
geschikt voor diverse toepassingen,<br />
zoals de monitoring van de afstand op<br />
monorailtransporteurs, het vermijden<br />
van botsingen tussen portaalkranen<br />
en automatisch geleide voertuigen,<br />
en algemene positionering.<br />
Deze DT50 Hi werd ook ontworpen<br />
met het oog op gebruiksgemak.<br />
Dankzij het rode laserlicht is het heel<br />
gemakkelijk om de DT50 Hi precies<br />
te aligneren, vooral wanneer de optionele<br />
instelconsole wordt gebruikt.<br />
Een ander aspect dat voor meer flexibiliteit<br />
zorgt en dus de installatie- en<br />
opstartkosten drukt, is de 100% mechanische<br />
compatibiliteit van de DT50<br />
en de DT50 Hi - wat het dan ook mogelijk<br />
maakt om op elk moment te upgraden<br />
naar de <strong>krachtige</strong> versie.<br />
n<br />
217 - Lezersdienst 218 - Lezersdienst 219 - Lezersdienst
Nieuwe generatie<br />
torquemotoren<br />
De nieuwe serie torquemotoren van<br />
Baumüller vertonen een hoger rendement<br />
en bereiken een groter toerental.<br />
Verder is het momentspectrum<br />
bij de bestaande bouwserie duidelijk<br />
verhoogd. Met uitbreiding van de motorserie<br />
tot bouwgrootte 400 is bovendien<br />
een eerste draaimoment tot<br />
20.000 NM mogelijk. Hiermee zijn<br />
niet alleen nieuwe toepassingsgebieden<br />
toegankelijk maar wordt de productiviteit<br />
bij bestaande applicaties<br />
duidelijk verhoogd. Een ander pluspunt<br />
is de kleinere inbouwruimte met<br />
als voordeel dat het machinepark in<br />
zijn geheel minder ruimte inneemt.<br />
Omdat de torquemotoren nagenoeg<br />
blokkeringvrij lopen, verbeteren de<br />
rondloopeigenschappen waarmee<br />
een betere kwaliteit van het product<br />
wordt verkregen.<br />
In vergelijking met de traditionele motor-transmissie-combinatie<br />
is er bij directe<br />
aandrijvingen een verbetering<br />
van de kosten- en meer energie-efficiëntie.<br />
In de aandrijving verdwijnen<br />
mechanische componenten die aan<br />
slijtage blootgesteld zijn waardoor<br />
het wrijvingsverlies in het systeem<br />
duidelijk vermindert en zo de energiebalans<br />
verbetert. Dat is bij de steeds<br />
stijgende grondstofprijzen een niet<br />
onbelangrijke factor. Bovendien bereiken<br />
de DST-motoren van Baumüller<br />
een heel hoog rendement. Dit maakt<br />
een buitengewoon efficiënte energieomvorming<br />
mogelijk. Zo wordt extra<br />
verlies door mechanische overbrengingsorgaan<br />
voorkomen.<br />
n<br />
Nieuwe monolitische<br />
drukopnemer tot<br />
3.000 bar<br />
Hottinger Baldwin Messtechnik<br />
(HBM), producent van geavanceerde<br />
meet- en weegapparatuur, heeft onder<br />
de naam P3IC een nieuwe serie<br />
compacte drukopnemers op de markt<br />
gebracht. De drukopnemers zijn gemaakt<br />
uit één stuk staal zonder lasnaden,<br />
waardoor ze zeer geschikt zijn<br />
voor zware industriële toepassingen.<br />
De nieuwe drukopnemers kunnen<br />
gebruikt worden voor het meten van<br />
statische en dynamische drukken in<br />
een meetbereik van 10 tot 3.000 bar.<br />
De P3IC drukopnemers zijn leverbaar<br />
in nauwkeurigheidsklassen van 0,1<br />
tot 0,2.<br />
De P3ICP-versie is uitgerust met standaard<br />
M12 koppelingen, de normale<br />
P3IC-versie met een vaste kabel. De<br />
geïntegreerde PT100 temperatuursensor<br />
zorgt voor compensatie van de<br />
beïnvloeding van de meetgegevens<br />
door de externe temperatuur. Als optie<br />
kan de nieuwe drukopnemer ook<br />
gebruikt worden in een 6-draads circuit,<br />
dat voor gegarandeerde kwaliteit<br />
van de signaaltransmissie bij grote<br />
kabellengtes zorgt. De P3IC-serie ondersteunt<br />
Technical Transducer Data<br />
Sheet (TEDS), waarbij alle belangrijke<br />
data van de opnemer op een, in de<br />
opnemer geïntegreerde datachip zijn<br />
opgeslagen. Zo kunnen de benodigde<br />
tijd en kosten voor het configureren<br />
van een meetopstelling flink beperkt<br />
worden.<br />
n<br />
Nieuwe Miniatuur<br />
Encoders voor 6 tot<br />
12 mm motoren<br />
FAuLHABER® breidt zijn gamma miniatuur<br />
encoders uit met de nieuwe<br />
series PA2-50 & PA2-100. Met deze<br />
optische encoders met diameter 6 tot<br />
12 mm neemt FAuLHABER® weer de<br />
leiding op gebied van ontwikkelingen<br />
in miniatuur motor feedback.<br />
Deze encoders zijn gekenmerkt door<br />
een laag stroomverbruik, en hoge resoluties<br />
van 50 lijnen per omwenteling<br />
in diameter 6 mm en 100 lijnen<br />
per omwenteling in diameter 8 tot<br />
12 mm.<br />
Met een werkspanning tussen 2,7 en<br />
3,3 V zijn deze encoders uiterst geschikt<br />
voor toepassingen met lage<br />
batterijspanning. Door de zeer lage<br />
massatraagheid van het codewiel en<br />
een stroomverbruik van 8 / 8,5 mA<br />
wordt de levensduur van de batterijen<br />
verlengd.<br />
n<br />
220 - Lezersdienst 221 - Lezersdienst 222 - Lezersdienst<br />
actuaLiteit<br />
178 - Dec 2009 - P 45
www.festo.be<br />
P 46 - 178 - Dec 2009<br />
Biblio-Tech<br />
Mis niets, vraag nu de Topselectie catalogus<br />
van Asco Numatics Benelux aan<br />
Het kiezen van het juiste product, dat het best bij uw applicatie past, is nog nooit zo eenvoudig<br />
geweest. De Topselectie catalogus biedt een overzicht van 1700 van de meest courante<br />
magneetventielen, afsluiters, pneumatische cilinders, proportionele pneumatiek en<br />
accessoires.<br />
223 - Lezersdienst<br />
Nieuwe website Festo België<br />
Sinds kort heeft Festo België een nieuwe website. De bezoekers krijgen makkelijk toegang<br />
tot CAD-modellen, downloads, gratis engineeringsoftware,… Vanop de startpagina is er<br />
rechtstreekse toegang tot de catalogus en de Online Shop. De structuur van de site is aangepast<br />
zodat u sneller vindt wat u zoekt. Bekijk het op www.festo.be, meer dan ooit het<br />
platform voor industriële automatisering.<br />
224 - Lezersdienst<br />
Dwyer-catalogus editie 2010 nu verkrijgbaar<br />
De nieuwe catalogus van Dwyer is uit en hij is nog dikker dan vorig jaar. Maar liefst 588<br />
pagina’s met uiteenlopende instrumenten; van eenvoudige manometers tot geavanceerde<br />
meet- en regelinstrumentatie. Dwyer introduceert in de 2010-uitgave 67 nieuwe producten,<br />
waaronder drukverschilmeters, diverse transmitters, flowmeters, (uSB) dataloggers en testers.<br />
De gratis Dwyer-catalogus is verkrijgbaar via de website van HITMA Instrumentatie<br />
(www.hitma-instrumentatie.nl) en is ook in CD-vorm beschikbaar.<br />
225 - Lezersdienst<br />
Het Jaarboek-productengids 2009-2010,<br />
inclusief veel gebruikte formules, is te verkrijgen<br />
op eenvoudige aanvraag via www.belgitrans.be<br />
banner_jaarboek.indd 1 226 - Lezersdienst<br />
16-12-2009 11:45:13<br />
30 JAAR<br />
30 ANS<br />
L’Annuaire-guide produits 2009-2010,<br />
ci-incluses des formules fréquemment utilisées,<br />
est disponible sur simple demande via<br />
www.belgitrans.be
UW GEGEVENS<br />
INFO<br />
INDEX<br />
Gratis Lezersdienst<br />
fax: +32 (0)2 640 84 80 of e-mail: automation@hydropneuma.be<br />
Als de naam, die in het adresveld van het magazine vermeld staat, niet overeenkomt met uw naam, gelieve dan onderstaand formulier in te vullen en te terug faxen. Als u<br />
meer informatie wenst over een advertentie of een artikel, gelieve dan de overeenkomstige code in het formulier hieronder in te vullen en te faxen. Om een abonnement te<br />
verkrijgen, stort u 50 euro op rekening 210-0347117-06 van Automation Magazine. u kan ons ook bereiken via e-mail: automation@hydropneuma.be.<br />
NAAM VOORNAAM<br />
FIRMA<br />
FUNCTIE<br />
DIENST<br />
STRAAT NR BUS<br />
POSTCODE PLAATS<br />
TEL FAX<br />
E-MAIL<br />
CODES PUBLICITEIT<br />
CODES ARTIKELS<br />
ADVERTEERDERSINDEX<br />
BEDRIJF PAG. CODE<br />
- AF BELGIuM 24 189<br />
- ASCO NuMATICS 38 204<br />
- AZ HOLLINk 42 212<br />
- BECkHOFF AuTOMATION 20 187<br />
- BELGITRANS 42 213<br />
- BREVINI FLuID POWER 10 133<br />
- BREVINI NEDERLAND 40 207<br />
- COMPAIR GEVEkE 12 150<br />
- DOEDIJNS FLuIDAP 30 195<br />
- ENERPAC 30 194<br />
- EuREGIO HyDRAuLICS 30 196<br />
- TESTO 34 201<br />
- FESTO 2 100<br />
- FIMOP 24 190<br />
- HyDRAuVISION 14 167<br />
- NORGREN 14 168<br />
- PALL 10 134<br />
- PARkER 38 205<br />
- REM B 6 101<br />
- SERVICE HyDRO 12 151<br />
- SIEMENS 8 117<br />
- SMC PNEuMATICS 40 208<br />
- FANuC 48 227<br />
ARTIKELENINDEX<br />
TITEL PAG. CODE<br />
- “We gaan altijd projectmatig te werk” 16 184<br />
- “De compressor vormt het hart van onze voertuigen” 17 185<br />
- “We zijn pioniers” 18 186<br />
- Hydraulische vloeistoffen, nog steeds haalbaar? 21 188<br />
- testo 875 et 881 voor professionele industriële thermografie 25 191<br />
- learnShops-debatten voltreffer op Mocon-Hydromech 26 192<br />
- Loodrecht op volle zee 28 193<br />
- ‘Carbon Zero’-serie: ‘net zero energy consumption’-compressoren 31 197<br />
- Hydrauvision introduceert PVG ventiel met meerwaarde 32 198<br />
- Mk-S(X) – Power met hoofdletter ‘P’ 32 199<br />
- Lassen en robots: succesvolle ontwikkeling 33 200<br />
- Met z’n zessen solderen op een paar vierkante meter 35 202<br />
- Partnerships in mechatronica zijn meer dan enkel goede automatisering 36 203<br />
- Machines op maat 39 206<br />
- Nieuwe compressoren met waterinjectie 41 209<br />
- Hogedruk zuigerpompen<br />
- Voortgaande productontwikkeling wordt beloond met energiebesparend<br />
41 210<br />
2 poort ventiel 41 211<br />
- Nieuwe reeks stoppercilinders voor transportbandtoepassingen 43 214<br />
- De kleinste schroefcompressoren geven meer 43 215<br />
- Geluidsvrij schakelen van elektromagnetische koppelingen en remmen 43 216<br />
- Fresnel Systeem in een zonneauto 44 217<br />
- Weforma palletstoppers wps 320/500 44 218<br />
- DT50 Hi afstandssensor 44 219<br />
- Nieuwe generatie torquemotoren 45 220<br />
- Nieuwe monolitische drukopnemer tot 3.000 bar 45 221<br />
- Nieuwe Miniatuur Encoders voor 6 tot 12 mm motoren 45 222<br />
- Mis niets, vraag nu de Topselectie catalogus van Asco Numatics Benelux aan 46 223<br />
- Nieuwe website Festo België 46 224<br />
- Dwyer-catalogus editie 2010 nu verkrijgbaar 46 225<br />
- Jaarboek-productengids 2009-2010 van Belgitrans 46 226
IT’S ALL IN OUR POWER.<br />
Specialist in degelijke totaaloplossingen<br />
handling machines<br />
palletiseren en verpakken<br />
logistieke oplossingen<br />
automatisering van machines en processen<br />
227 - Lezersdienst<br />
meedenkend klankbord<br />
multidisciplinair<br />
maatwerk<br />
robuust<br />
Groep Ceratec I Rue du Touquetstraat 228 I B-7782 Ploegsteert I T +32 (0)56 56 57 58 I automation@ceratec.be<br />
www.ceratec.be<br />
erkend integrator
Change language