Inleiding_tot_de_centrale_verarming

Module 1 - Boekdeel 1: Inleiding tot de centrale verwarming en installatietekenen
3.1.2 Tijdseenheden
Door middel van tijd als grootheid kunnen we veranderingen
beschrijven. Door de eeuwen heen heeft men gezocht naar
verschijnselen met een constante tijdsduur. Dit waren van
oudsher de omlooptijd van de aarde om de zon (één jaar), de
draaiing van de aarde (één dag).
Aan de Mesopotamiërs (5 000 tot 6 000 jaar geleden) is het
te ‘danken’ dat we met een twaalftallige, gecombineerd met
een zestigtallige verdeling van onze tijdseenheden (ook
hoekmaten) zitten. Velen zullen dit moeilijk vinden, maar
zoals mijn oude wiskundeleraar, Dr. G. Bosteels (zie ook zijn
boek ‘Het leven der getallen’), me ooit vertelde, was dit een
schitterende keuze.
Het tientallig stelsel lijkt eenvoudiger, maar 12 kan je in 2, 3,
4 en 6 gelijke delen verdelen, als je enkel natuurlijke getallen
gebruikt. 10 slechts in 2 en 5. 100 in 2, 4, 5, 10, 20, 25 en 50.
Maar 60 in 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20 en 30. Je ziet dus dat
die Mesopotamiërs heel wat gezond verstand hadden.
Genoeg geschiedenis, maar toch, de kleinste tijdseenheid
werd de Mesopotamische seconde: 1/60 van een minuut,
1/3 600 van een uur, 1/86 400 van een dag. Lijkt eenvoudig,
maar toch, vooral onder invloed van de hedendaagse fysica
werd de seconde gedefinieerd als: de tijdsduur van
9 192 631 770 perioden van de straling ontstaan bij de overgang
tussen de twee ‘hyperfijnniveaus’ van de grondtoestand
van het atoom cesium 133. Als je dit niet verstaat is het
echt niet erg. Weet wel dat de atoomklokken, verspreid over
de hele wereld, die het juiste tijdssignaal aan de radiostations
doorgeven, hiermee werken. Je ziet maar, de biepjes, ieder
uur op de radio hebben een zeer ingewikkelde achtergrond…
Binnen het SI-stelsel wordt uitsluitend met de seconde (s) als
eenheid van tijd (t) gewerkt.
3.1.3 Massa-eenheden
Massa werd voor het eerst gedefinieerd als een eigenschap
van het voorwerp door Isaac Newton (1642 of 43 – 1727),
o.m. als traagheid, d.w.z. de weerstand tegen verandering
van de bewegingstoestand. Eenvoudig gesteld heb je meer
inspanning nodig als je gaat bowlen, om een bowlingbal met
grotere massa te laten rollen dan één met een kleinere
massa. Deze inspanning is uiteraard afhankelijk van de
kracht die je aan het streepje bij het begin van de baan ontwikkelt.
Mocht je echter bowling spelen op de maan, dan zou
je merken dat je inspanning heel wat kleiner is, alhoewel er
niets aan de ballen is veranderd. De bowlingballen hebben
Hoofdstuk 3: Toegepaste wetenschappen
60