JONGE SPECIALIST

Recommendations

Info

12 • toekomst en innovatie • De afgelopen jaren staat Shared Decision Making oftewel ‘Samen Beslissen’ regelmatig in de belangstelling. Er worden steeds meer instrumenten en keuzehulpen ontwikkeld om het samen beslissen te ondersteunen. Welke mogelijkheden zijn er op dit moment en waarom is Samen Beslissen zo belangrijk? Is samen beslissen Samen Beslissen heeft voordelen voor zowel de specialist, de patiënt, als de zorg in het algemeen. Patiënten krijgen de zorg die het beste bij hun persoonlijke situatie past. Door samen te kiezen wordt de patiënt actief betrokken in de besluitvorming, waarbij aandacht is voor zowel het medisch-inhoudelijke, de psycho-sociale aspecten als de context van de patiënt. Zo kan er bijvoorbeeld samen besloten worden om te wachten met orale glucoseverlagende middelen en te starten met leefstijlverbetering als een patiënt hiervoor gemotiveerd is. Soms kan iemand thuis absoluut niet gemist worden in verband met mantelzorg. Dan kan samen besloten worden de operatie zo mogelijk uit te stellen tot een voor de patiënt geschikter moment. In een eerder nummer (DJS-2015-4) is hier ook al aandacht aan besteed. Het belang Samen Beslissen leidt tot meer tevredenheid bij patiënten en de kwaliteit van zorg is erbij gebaat. Patiënten houden zich beter aan behandelvoorschriften als ze samen met de specialist een besluit nemen. Dit blijkt onder meer uit campagnes op het gebied van Samen Beslissen in het Verenigd Koninkrijk en Australië: ‘Ask 3 Questions’ en ‘Ask.Share.Know’. Uit internationaal onderzoek komt naar voren dat 63% van de patiënten samen wil beslissen. Tevens toonde een peiling van de Patiëntenfederatie in Nederland uit 2014 aan dat 70% van de deelnemers altijd en 28% soms samen wil beslissen. Samen Beslissen is ook een speerpunt in het overheidsbeleid. Minister Schippers van VWS heeft 2015/2016 uitgeroepen tot het ‘Jaar van de Transparantie’. Zij wil patiëntenparticipatie stimuleren door de informatie aan patiënten over de kwaliteit en de kosten van de zorg te verbeteren. Elke patiënt moet kunnen meebeslissen over zijn behandeling. Invloeden Samen Beslissen vraagt bij zowel arts als patiënt om een gedragsverandering in de spreekkamer, maar ook in de voorbereiding en na afloop van het gesprek. Waarschijnlijk weten veel patiënten niet dat ze samen met de specialist over hun behandeling kunnen beslissen, laat staan dat ze weten welke keuzes ze hebben. Is die kennis er wel, dan is dit niet altijd voldoende om tijdens het gesprek tot een weloverwogen beslissing te komen. Bij patiënten zijn bijvoorbeeld stress, angst tijdens het gesprek en ontzag voor de specialist een belemmering om informatie goed op te nemen. Veel informatie die een specialist wel geeft tijdens het gesprek, dringt eenvoudigweg niet goed door. Patiënten vertrouwen er bovendien Veel patiënten weten niet dat ze samen met hun specialist over de behandeling kunnen beslissen niet altijd op dat ze een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan het gesprek. Tijd om een beslissing te nemen is een cruciale factor: informatie moet kunnen bezinken. Mensen die niet meteen om een beslissing gevraagd worden, zijn achteraf vaak tevredener over hun besluit. Dit verhoogt ook de motivatie voor Samen Beslissen. Ook omgevingsfactoren spelen een rol, bijvoorbeeld: nodigt de inrichting van de spreekkamer uit, hoe zit de specialist tegenover jou. Is de wachtkamer vol of maakt de specialist een gejaagde indruk? Het zijn factoren die er aan kunnen bijdragen dat patiënten minder geneigd zijn om initiatief te nemen tot Samen Beslissen. Ook de vaardigheden van medisch specialisten om opties helder uit te leggen en het gesprek te voeren, hebben invloed op het proces. Begrijpen patiënten de medische informatie en hoe zorg je er als arts voor dat een patiënt relevante informatie inbrengt voor de keuze? Hoe ga je om met onzekere uitkomsten en risico’s van de behandeling in het gesprek met een patiënt? Of de wens voor aanvullend onderzoek dat medisch gezien niet altijd noodzakelijk is? De Jonge Specialist - september 2016
• toekomst en innovatie • 13 Auteurs Ingrid Herraets, aios neurologie en Commissielid Verstandig Kiezen, DJS Yvonne Groenen, aios interne geneeskunde en Commissielid Verstandig Kiezen, DJS Lieke Verheijen, aios anesthesiologie en Commissielid Verstandig Kiezen, DJS Mirjam Siregar, senior communicatieadviseur Federatie Medisch Specialisten al jouw nieuwe standaard? Betrouwbare informatie Een belangrijke voorwaarde om samen te kunnen beslissen is betrouwbare, actuele en begrijpelijke informatie over aandoeningen. Samen met het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) werken de Federatie Medisch Specialisten en de Patiëntenfederatie aan patiëntgerichte informatie over 30 veelvoorkomende aandoeningen in de tweedelijnszorg. De tweedelijns patiënten informatie wordt aangeboden via www.thuisarts.nl: een bekende en betrouwbare bron. De eerste beschrijvingen zijn in juni 2016 verschenen: Melanoom (Huidkanker), Perifeer arterieel vaatlijden (Etalagebenen), Cataract (Staar), Heupfractuur (Gebroken heup) en Diabetes Mellitus. De teksten zijn gebaseerd op medisch wetenschappelijke richtlijnen. Ook worden richtlijnen steeds vaker voorzien van korte beschrijvingen in een voor een patiënt begrijpelijke taal. In totaal worden 300 medisch- specialistische richtlijnen voorzien van deze korte beschrijvingen. Deze zijn dan via www.richtlijnendatabase.nl te raadplegen. Verstandige keuzes Verstandige Keuzes zijn evidence based aanbevelingen over onderzoek- en behandelmogelijkheden die het beste passen in een individuele situatie. Inspiratiebron hiervoor is de succesvolle ‘Choosing Wisely’ campagne vanuit de Verenigde Staten en Canada. Een voorbeeld van een Verstandige Keuze is om pas over te gaan tot knievervanging wanneer de conservatieve behandelmogelijkheden, zoals fysiotherapie, tot onvoldoende resultaat hebben geleid. Inmiddels hebben veertien wetenschappelijke verenigingen Verstandige Keuzes gepubliceerd over de meest voorkomende medische problemen. De verstandige keuzes zijn te vinden bij de betreffende wetenschappelijke verenigingen en via www. demedischspecialist.nl/onderwerp/ verstandige-keuzes. In het verlengde van de verstandige keuzes ontwikkelen de Federatie Medisch Specialisten en de Patiëntenfederatie zogenoemde Consultkaarten, analoog aan de Amerikaanse Option Grids (www. optiongrids.org). Consultkaarten zijn beknopte keuzehulpen die direct inzicht geven in de opties bij een specifieke aandoening en de meest belangrijke vragen van patiënten daarbij. Inmiddels zijn er 24 in de maak en worden de eerste 8 consultkaarten dit najaar verwacht. Drie goede vragen In 2015 stelden de Patiëntenfederatie en de Federatie Medisch Specialisten ‘de 3 goede vragen’ op: Wat zijn mijn mogelijkheden, wat zijn daarvan de vooren nadelen en wat betekent dat voor mij persoonlijk? Deze vragen zijn er om patiënten te helpen het gesprek over de beste behandeling aan te gaan met de arts. In het Radboud UMC heeft een pilotonderzoek plaatsgevonden om deze drie vragen te testen. Hieruit bleek dat patiënten en artsen enthousiast zijn over de methode. Deze aanpak wordt nu landelijk uitgerold. Meer informatie hierover is te vinden op www.3goedevragen.nl. Campagne Ondanks alle kennis, onderzoek en instrumenten om Samen Beslissen te ondersteunen, blijkt het in de praktijk nog lastig voor arts en patiënt om samen de dialoog aan te gaan. Om de aandacht voor Samen Beslissen bij medisch specialisten én patiënten nog verder te vergroten en te stimuleren starten de Patiëntenfederatie en de Federatie Medisch Specialisten op 4 oktober een campagne Samen Beslissen. Deze campagne zal vooral zichtbaar zijn in en rondom de spreekkamer in de ziekenhuizen.
Page 1 and 2: de JONGE º 3 SPECIALIST Jaargang 3
Page 3 and 4: • colofon • • voorwoord • R
Page 5 and 6: • inhoudsopgave • 5 Oogopslag 6
Page 7 and 8: • oogopslag • 7 zIeKJE Afgelope
Page 9 and 10: • gezondheid • 9 5 Verdere plan
Page 11: • column • column Markus Oei, K
Page 15 and 16: • vrije tijd • 15 Evenementenge
Page 17 and 18: • beroepsbelangen • 17 zijn wij
Page 19 and 20: • genees.kunst • 19 Geestverrui
Page 21 and 22: • buitenland • 21 Wat drijft de
Page 23 and 24: • opleiding • 23 100.000 euro v
Page 25 and 26: • in consult • 25 Een klacht. W
Page 27 and 28: • column • 27 column Eva Storte

JONGE SPECIALIST

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?